Thu hút và sử dụng vốn hỗ trợ phát triển chính thức trường hợp ngành đường sắt việt nam

Thu hút và sử dụng vốn hỗ trợ phát triển chính
thức: trường hợp ngành đường sắt Việt Nam

Bùi Thanh Hương

Trường Đại học Kinh tế
Luận văn ThS ngành: Kinh tế thế giới & Quan hệ KT quốc tế; Mã số: 60 31 07
Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Ngọc Thanh
Năm bảo vệ: 2008

Abstract: Tổng hợp phân tích các chính sách thu hút ODA ở Việt Nam nói chung và
ngành đường sắt nói riêng. Làm rõ thực trạng việc thu hút, quản lý và sử dụng ODA
trong ngành đường sắt Việt Nam trong thời gian từ năm 1995 đến nay. Trên cơ sở đó tính
toán hiệu quả của việc thu hút cũng như sử dụng ODA đối với sự phát triển của ngành
đường sắt. Đưa ra một số giải pháp khả thi, đó là xây dựng chiến lược dài hạn thu hút và
sử dụng ODA; có kế hoạch phân bổ vốn đối ứng kịp thời; chuyển mạnh từ phương thức
tiếp cận theo dự án hiện nay sang phương thức tiếp cận mới theo chương trình, và giải
pháp về tổ chức cán bộ để thu hút và sử dụng có hiệu quả nguồn vốn ODA trong ngành
đường sắt Việt Nam trong giai đoạn sau khi Việt Nam gia nhập WTO

Keywords: Ngành đường sắt Việt Nam; Quản trị doanh nghiệp; Vốn ODA; Vốn hỗ trợ


Content
LỜI MỞ ĐẦU
1. Sự cần thiết của đề tài.
Giao thông vận tải đường sắt là một bộ phận kết cấu hạ tầng giao thông vận tải của nền
kinh tế xã hội, có nhiệm vụ đảm bảo an toàn giao thông và phục vụ sự phát triển kinh tế xã hội
của đất nước. Giao thông vận tải đường sắt có vị trí quan trọng trong mạng lưới giao thông vận
tải, đóng vai trò vận chuyển liên vùng, liên vận quốc tế và tham gia vào vận tải đa phương thức.
Trải qua trên 125 năm xây dựng và phát triển, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam không

chỉ là một Tổng công ty lớn mạnh mà còn đã trở thành một ngành kinh tế - kỹ thuật lớn của cả
nước. Nhưng hiện nay Tổng công ty Đường sắt Việt Nam cũng đang đứng trước những thách
thức và đòi hỏi rất lớn từ sự cạnh tranh của các phương thức vận tải khác, của chính khách hàng
và từ yêu cầu hội nhập với mạng đường sắt quốc tế. Với quy mô kết cấu hạ tầng đường sắt còn
nh, phng tin vn ti hu ht cha t cp k thut, cha to c s kt ni liờn hon, trong
khi quỏ trỡnh hin i húa ngnh ng st ũi hi mt lng kinh phớ rt ln v din ra trong
mt khong thi gian tng i lõu di, õy l mt bi toỏn khú ó v ang t ra vi ngnh
ng st Vit Nam.
Cựng vi quỏ trỡnh hi nhp kinh t quc t v c bit l t sau khi Vit Nam gia nhp
T chc Thng mi th gii, Chớnh ph Vit Nam ó bc u tn dng c nhng ngun lc
t bờn ngoi phc v cho quỏ trỡnh phỏt trin t nc núi chung v ngnh giao thụng vn ti
núi riờng, trong ú cú ngun H tr phỏt trin chớnh thc - ODA.
H tr phỏt trin chớnh thc - ODA u t vo ngnh ng st trong vũng hn mi
nm tr li õy khụng ngng tng lờn v khi lng vi s tham gia ụng o cỏc nh ti tr.
Nhng ngun vn ny cú phỏt huy c vai trũ tớch cc ca mỡnh cho cụng cuc phỏt trin
ngnh ng st hay khụng ngnh tip tc y mnh cụng tỏc thu hỳt v s dng ODA trong
thi gian ti ang cũn l mt cõu hi cha cú cõu tr li rừ rng.
Do ú vic phõn tớch, ỏnh giỏ thc trng thu hỳt v s dng ODA ca ngnh ng st l
mt vic ht sc cn thit cú mt cỏi nhỡnh tng quỏt v ODA trong ngnh ng st thi
gian qua, tỡm ra c nhng thnh cụng, hn ch trong vic thu hỳt v s dng ngun vn ny,
rỳt ra c nhng bi hc kinh nghim v ra cỏc gii phỏp kh thi nhm thu hỳt v s dng
ODA cú hiu qu hn. V ú cng chớnh l lý do tỏc gi la chn ti "Thu hỳt v s dng
ODA: Trng hp ngnh ng st Vit Nam" lm lun vn tt nghip Thc s ngnh
Kinh t th gii v Quan h kinh t quc t.
2. Tỡnh hỡnh nghiờn cu.
Hin nay cú rt nhiu sỏch bỏo, tham lun, ỏn nghiờn cu v vn H tr phỏt trin
chớnh thc núi chung v cho cỏc ngnh, lnh vc c th núi riờng. Tuy nhiờn tp trung nghiờn
cu v s dng v thu hỳt ODA cho ngnh ng st Vit Nam n thi im ny l cha cú.
Sau õy l mt s ti liu chớnh v cú liờn quan n ti: 1) Quy chế Quản lý và sử dụng
nguồn hỗ trợ phát triển chính thức ban hành kèm theo Nghị định số 131/2006/NĐ-CP ngày

09/11/2006 của Chính phủ. Quy chế bao gồm những quy định chung; trình tự các b-ớc từ giai
đoạn vận động đến ký kết điều -ớc quốc tế; theo dõi, đánh giá ch-ơng trình, dự án và quản lý nhà
n-ớc về ODA. Quy chế này đã thể hiện nhiều quan điểm mới trong việc thu hút và quản lý sử
dụng ODA. Sau bốn lần ban hành, Quy chế này đ-ợc coi là phù hợp và dễ đ-a vào ứng dụng nhất
song quy chế mới chỉ là văn bản khung h-ớng dẫn việc quản lý và sử sụng nguồn hỗ trợ phát
triển chính thức. 2) Báo cáo tại Hội nghị Nhóm t- vấn các nhà tài trợ cho Việt Nam năm 2006 và
2007. Các báo cáo này tổng kết lại số vốn cam kết hỗ trợ phát triển chính thức mà các nhà tài trợ
dành cho Việt Nam cho năm sau đó. Đồng thời các báo cáo cũng chỉ ra nh-ng v-ớng mắc, bất
đồng giữa các bên trong quá trình thực hiện các ch-ơng trình, dự án sử dụng nguồn hỗ trợ phát
triển chính thức để từ đó đề xuất những kiến nghị với những nhà làm luật phía Việt Nam để mong
h-ớng tới một sự hài hòa về thủ tục. 3) Hài hoà thủ tục - một cách làm để nâng cao hiệu quả sử
dụng vốn. Tạp chí nghiên cứu kinh tế đối ngoại 2003. Trong tạp chí này nêu rõ mục tiêu của hài
hòa thủ tục chính là loại bỏ các qui định, thủ tục r-ờm rà nhằm giảm bớt chi phí giao dịch; Tăng
c-ờng tính trách nhiệm về mặt tài chính và về các kết quả của ch-ơng trình; Chia sẻ các dịch vụ
chung tại các văn phòng sở tại; Xây dựng các thủ tục thực hiện các ch-ơng trình, dự án.
Ngoi ra cũn mt s sỏch, bỏo v tp chớ vit v ODA ca cỏc tỏc gi khỏc vit v ODA,
tuy nhiờn ODA vn luụn l vn mi c bit l ODA trong ngnh ng st Vit Nam nờn rt
cn thit cú riờng mt lun vn nghiờn cu v ti ny.
3. Mc ớch v nhim v nghiờn cu ca Lun vn.
3.1. Mc ớch nghiờn cu:
Lm rừ thc trng vic thu hỳt v s dng ODA trong ngnh ng st Vit Nam, trờn c
s ú xut mt s gii phỏp v kin ngh nhm y mnh vic thu hỳt v s dng cú hiu qu
ODA ca ngnh ng st Vit Nam trong quỏ trỡnh hi nhp sp ti, c bit sau khi Vit Nam
tr thnh thnh viờn ca T chc Thng mi Th gii t nm 2006.
3.2 Nhim v nghiờn cu:
- Tng hp v phõn tớch cỏc chớnh sỏch thu hỳt ODA Vit Nam núi chung v ngnh
ng st núi riờng.
- Lm rừ thc trng vic thu hỳt, qun lý v s dng ODA trong ngnh ng st Vit
Nam trong thi gian t nm 1995 n nay. Trờn c s ú tớnh toỏn hiu qu ca vic thu hỳt
cng nh s dng ODA i vi s phỏt trin ca ngnh ng st.

- a ra c nhng gii phỏp kh thi thu hỳt v s dng cú hiu qu hn na vn
ODA trong ngnh ng st Vit Nam trong giai on sau khi Vit Nam gia nhp WTO.
4. i tng v phm vi nghiờn cu.
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu vào việc thu hút và sử dụng ODA qua các dự án ODA của
ngành Đường sắt Việt Nam từ năm 1997 đến nay.
4.2. Phạm vi nghiên cứu.
Luận văn nghiên cứu, đánh giá những thành tựu cũng như hạn chế còn gặp phải trong quá
trình ngành Đường sắt Việt Nam triển khai các chương trình, dự án thu hút và sử dụng ODA.
Thu hút và sử dụng ODA có hiệu quả là một đề tài khá rộng, trong giới hạn phạm vi của
một luận văn thạc sỹ, luận văn tập trung phân tích, nghiên cứu về ODA - trường hợp ngành
đường sắt Việt Nam.
5. Phương pháp nghiên cứu.
Đề tài nghiên cứu dựa trên phương pháp luận của Chủ nghĩa duy vật biện chứng, duy vật
lịch sử đồng thời sử dụng tổng hợp các phương pháp điều tra khảo sát, thống kê, phân tích và
tổng hợp.
6. Dự kiến những đóng góp mới của Luận văn.
- Phân tích, chỉ ra được thực trạng thu hút và sử dụng ODA trong ngành đường sắt
trong thời gian vừa qua.
- Đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm tăng cường thu hút và sử dụng hiệu
quả ODA trong ngành đường sắt trong quá trình hội nhập, nhất là khi Việt Nam vừa gia nhập
WTO trong tháng 11 năm 2006 vừa qua.
7. Bố cục của Luận văn.
Ngoài phần mở đầu và kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, Luận văn được chia làm ba
chương:
Chương 1: Tổng quan về Hỗ trợ phát triển chính thức.
Chương 2: Thực trạng thu hút và sử dụng Hỗ trợ phát triển chính thức của ngành Đường
sắt Việt Nam.
Chương 3: Quan điểm, giải pháp thu hút và sử dụng có hiệu quả Hỗ trợ phát triển chính
thức trong ngành đường sắt trong thời gian sắp tới.

References
1. Bộ Giao thông Vận tải (2003), Kỷ yếu Hội thảo: Phát triển ĐSVN những vấn đề và giải
pháp, Hà Nội.

2. Bộ Kế hoạch và Đầu tư (2007), Thông tư số 04/2007/TT-BKH ngày 30/7/2007 hướng dẫn
thực hiện Quy chế quản lý và sử dụng nguồn Hỗ trợ phát triển chính thức, Hà Nội.

3. Chương trình phát triển của Liên hợp quốc, Tổng quan về Hỗ trợ phát triển chính thức tại
Việt Nam 2003, 2004, 2005, 2006, Hà Nội.

4. Đảng bộ Đường sắt Việt Nam (2006), Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ lần thứ X, Hà
Nội.

5. Đảng Cộng sản Việt Nam (2006), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, NXB
Chính trị Quốc gia, Hà Nội.

6. Hà Thị Ngọc Oanh (2000), Hỗ trợ phát triển chính thức ODA - Những hiểu biết căn bản và
thực tiễn ở Việt Nam, NXB Giáo dục, Hà Nội.

7. Phạm Thị Túy (2007), Thước đo sử dụng ODA, Tạp chí Tài chính, Hà Nội.

8. Liên hiệp Đường sắt Việt Nam (2000), Kỷ yếu hội thảo: Các giải pháp phát triển thị phần
vận tải ngành Đường sắt trong nền kinh tế thị trường, NXB Giao thông Vận tải, Hà
Nội.

9. Liên hiệp Đường sắt Việt Nam (2001), Kỷ yếu hội thảo: Đổi mới công nghệ trong hoạt
động sản xuất kinh doanh ngành Đường sắt, NXB Giao thông Vận tải, Hà Nội.

10. Ngân hàng thế giới (1999), Đánh giá viện trợ khi nào có tác dụng, khi nào không và tại

sao, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội.

11. Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2005), Luật Đường sắt, NXB Chính
trị Quốc gia, Hà Nội.

12. Thủ tướng Chính phủ (2006), Nghị định 131/2006/NĐ-CP ngày 09/11/2006 ban hành Quy
chế quản lý và sử dụng nguồn Hỗ trợ phát triển chính thức, Hà Nội.

13. Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (2006), Kế hoạch phát triển Kinh tế - xã hội giai đoạn
2006 - 2010, Hà Nội.

14. Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (2003), Nâng cao năng lực cạnh tranh quốc
gia, NXB Giao thông Vận tải, Hà Nội.

15. Các số báo "Đường sắt" năm 2006, 2007, 2008.

16. Websites:
Bộ Kế hoạch và Đầu tư :
ODA Hà Nội:
Đường sắt Việt Nam:
The World Bank:
Trang Thông tin Nhật Bản:
Báo dân trí điện tử:
Wikipidia tiếng Việt:
Trang VnExpress: