Năng lực canh tranh của ngân hàng TMCP quốc tế việt nam trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế

Năng lực canh tranh của Ngân hàng TMCP
Quốc Tế Việt Nam trong điều kiện hội nhập
kinh tế quốc tế

Hoàng Tuấn Anh

Trường Đại học Kinh tế
Luận văn ThS ngành: Quản trị kinh doanh; Mã số: 60 34 05
Người hướng dẫn: PGS.TS. Trịnh Thị Hoa Mai
Năm bảo vệ: 2007


Abstract: Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về năng lực cạnh tranh của Ngân hàng
thương mại (NHTM). Tìm hiểu thực trạng về năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Thương
mại cổ phần Quốc tế Việt Nam thông qua việc tìm hiểu quá trình hình thành, phát triển,
cơ cấu tổ chức, kết quả hoạt động, những nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh,
chiến lược phát triển đến năm 2010. Đưa ra một số giải pháp nâng cao năng lực cạnh
tranh của Ngân hàng TMCP Quốc tế Việt Nam trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế:
xây dựng Mô hình quản lý hiện đại, nâng cao năng lực quản trị rủi ro, tằng cường tiềm
lực tài chính, nâng cao năng lực công nghệ, chất lượng nguồn nhân lực, hoạt động
marketing, xây dựng thương hiệu

Keywords: Hoạt động ngân hàng; Hội nhập quốc tế; Ngân hàng thương mại; Năng lực
cạnh tranh


Content
Lời nói đầu
1. Sự cần thiết nghiên cứu của đề tài
Quá trình toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế đã và đang diễn ra nhanh chóng, quyết
liệt và trở thành xu thế phát triển không thể đảo ngược của nền kinh tế thế giới hiện nay. Trong

quá trình này, sự liên kết phụ thuộc lẫn nhau giữa các nền kinh tế trên thế giới nói chung và giữa
các thành phần trong nền kinh tế của mỗi quốc gia nói riêng đang ngày một gia tăng, được thể
hiện ở xu hướng tăng cường các hoạt động hợp tác song phương, đa phương và các cấp độ liên
kết khu vực.
Nhận thức rõ xu thế phát triển tất yếu của nền kinh tế thế giới. Việt Nam đã xác đinh rõ
sự cần thiết phải tham gia hội nhập kinh tế khu vực và quốc tế. Hội nhập kinh tế quốc tế đã và
đang tiếp tục được khẳng định là một nội dung quan trọng trong công cuộc đổi mới của Việt
Nam hiện nay và được thực hiện với quy mô và mức độ ngày càng cao.
Với đặc điểm là nền kinh tế đi sau, có điểm xuất phát thấp nên hội nhập kinh tế của Việt
nam là một quá trình mới mẻ và khó khăn. Để từng bước hội nhập theo xu thế kinh tế quốc tế,
nhiệm vụ của chúng ta là xác định đúng vị thế của mình nhằm đề ra những chính sách hội nhập
thích hợp và giảm thiểu những thương tổn có thể xảy ra đối với nền kinh tế trong quá trình hội
nhập kinh tế quốc tế.
Tiền tệ - Ngân hàng là một lĩnh vực hết sức nhạy cảm đối với nền kinh tế quốc dân. Với
tư cách là những doanh nghiệp “đặc biệt”, hoạt động của hệ thống NHTM liên quan đến tất cả
các chủ thể trong nền kinh tế. Vì vậy, một hệ thống ngân hàng hoạt động hiệu quả sẽ thực hiện
tốt vai trò trung gian tài chính trong việc dẫn vốn từ nơi có nguồn vốn nhàn rỗi đến những nơi có
nhu cầu về vốn và cũng không thể có một nền kinh tế mạnh với một hệ thống NHTM yếu kém và
ngược lại.
Để hoạt động kinh doanh có hiệu quả và đứng vững trong quá trình hội nhập kinh tế quốc
tế, các NHTM phải hoạt động theo nguyên tắc thị trường. Mở cửa thị trường tài chính trong nước
sẽ dẫn đến quá trình tái cơ cấu lại hệ thống Ngân hàng, phân chia lại thị trường giữa các Ngân
hàng theo hướng cân bằng hơn, thị phần của các NHTM Nhà nước có thể bị giảm, thị phần của
các NHTM Cổ phần và các Chi nhánh ngân hàng nước ngoài sẽ tăng lên. Từ đó sẽ xuất hiện các
Ngân hàng hoạt động theo hướng chuyên môn hóa (bán buôn, bán lẻ hoặc đa năng) tùy theo vị
thế cạnh tranh của mỗi Ngân hàng. Nâng NLCT và kỷ luật thị trường trong hoạt động ngân hàng
là điều kiện để hình thành những ngân hàng có quy mô lớn, tài chính lành mạnh và kinh doanh
có hiệu quả. Các ngân hàng kinh doanh yếu kém sẽ bị đào thải hoặc phải vươn lên nếu muốn tồn
tại. Do vậy, khả năng cạnh tranh của ngân hàng sẽ được nâng cao bởi cơ hội liên kết, hợp tác với
các đối tác trong và ngoài nước trong việc chuyển giao công nghệ, phát triển sản phẩm và khai

thác thị trường.
Dưới sự tác động của hội nhập kinh tế quốc tế trong lĩnh vực ngân hàng, các dịch vụ ngân
hàng phát triển rất nhanh và có chất lượng hơn, đặc biệt là các dịch vụ ngân hàng có hàm lượng
công nghệ cao. Qua đó, uy tín và vị thế của NHTM sẽ được nâng lên, ít nhất là ở thị trường khu
vực và từ đó sẽ góp phần thúc đẩy sự phát triển của khu vực tài chính, khơi thông dòng vốn, các
NHTM trong nước có khả năng huy động các nguồn vốn từ thị trường tài chính quốc tế và sử
dụng vốn có hiệu quả hơn để giảm thiểu rủi ro và các chi phí cơ hội.
Theo lộ trình ra nhập WTO thì kể từ ngày 1/4/2007 Việt nam cho phép ngân hàng 100%
vốn nước ngoài được thành lập và đi vào hoạt động tại thị trường Việt Nam. Các ngân hàng
100% vốn nước ngoài, các chi nhánh ngân hàng nước ngoài có năng lực tài chính mạnh, có kinh
nghiệm quản lý rủi ro tốt và đặc biệt có quy trình nghiệp vụ chuẩn mực tiên tiến và công nghệ
hơn hẳn các Ngân hàng Thương mại trong nước. Đó sẽ là một thách thức lớn đối với hệ thống
NHTM Việt nam, đặc biệt là hệ thống Ngân hàng TMCP.
Trong khi đó, các ngân hàng TMCP trong nước chiếm tỷ trọng rất nhỏ (tính đến tháng
06/2006 thì Việt nam có 37 ngân hàng TMCP và chiếm khoảng 20% thị phần NHTM trong
nước) và hầu hết nằm ở mức độ thấp về công nghệ, quy mô vốn nhỏ, trình độ quản lý rủi ro còn
nhiều hạn chế, các sản phẩm dịch vụ còn đơn điệu, chất lượng chưa cao và còn nặng về dịch vụ
ngân hàng truyền thống. Huy động vốn chủ yếu dưới dạng tiền gửi(chiếm 94% tổng nguồn vốn
huy động) và cấp tín dụng là hoạt động chủ yếu(chiếm trên 80% tổng thu nhập).
Trước tình hình đó, nâng cao NLCT của các Ngân hàng TMCP Việt nam trong điều kiện
hội nhập kinh tế quốc tế là yêu cầu hết sức thực tế và cấp thiết. Để nghiên cứu một cách chi tiết,
cụ thể, tôi đã mạnh dạn chọn đề tài “ Năng lực canh tranh của Ngân hàng TMCP Quốc Tế
Việt Nam trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế” làm đề tài cho Luận văn của mình.
2. Tình hình nghiên cứu
Ở nước ta trong thời gian vừa qua đã có một số Công trình nghiên cứu liên quan đến năng
lực cạnh tranh của các NHTM, cụ thể:
- PGS.TS Trịnh Thị Hoa Mai_Bài tham gia Hội thảo Việt nam gia nhập WTO “Nâng cao
năng lực cạnh tranh của các NHTM Việt nam trong tiến trình hội nhập”, năm 2004. Nội
dung chủ yếu của nghiên cứu này là phân tích, đánh giá những cơ hội và cũng như những
thách thức của các NHTM Việt nam khi Việt nam ra nhập WTO. Từ đó tác giả cũng đưa ra

một số nhóm giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của các NHTM Việt nam trong
tiến trình hội nhập.
- Nguyễn Thị Hiền, Vụ chiến lược NHNN_ Trong bài tham luận đăng trên Tạp chí Ngân
hàng số 5 tháng 03 năm 2006: “ Một số giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của hệ
thống NHTM cổ phần Việt Nam” đã khái quát quá trình hoạt động của hệ thống NHTM
cổ phần Việt nam trong thời gian qua, đánh giá những tồn tại của hệ thống NHTM cổ phần
Việt Nam và đưa ra một số giải pháp nâng cao NLCT của các NHTM cổ phần.
- Đặng Công Hoàn_Luận án Thạc sỹ “Nâng cao khả năng cạnh tranh của các NHTM Việt
Nam trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế”_ Đại học Quốc gia Hà nội, năm 2004. Công
trình này đã phân tích thực trạng khả năng cạnh tranh của hệ thống NHTM Việt Nam, từ
đó đưa ra những giải pháp giải pháp nâng cao khả năng cạnh tranh của hệ thống NHTM
Việt Nam trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế.
- Lê Đình Hạc_Luận án Tiến sỹ Kinh tế “ Giải pháp nâng cao NLCT của các NHTM Việt
Nam trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế “_ĐH Kinh tế Hồ Chí Minh năm 2005. Công
trình nghiên cứu này đã nghiên cứu hoạt động của NHTM trong điều kiện nền kinh tế thị
trường và hội nhập kinh tế quốc tế. Thực trạng năng lực cạnh tranh và giải pháp nâng cao
NLCT của các NHTM Việt Nam.
- Trịnh Quốc Trung_Luận án Tiến sỹ Kinh tế “Các giải pháp nâng cao NLCT và hội nhập
của các NHTM”_Đại học Kinh tế Hồ Chí Minh , năm 2004. Công trình này đã nghiên cứu
những lí luận chung về NHTM, thực trạng cạnh tranh và hội nhập quốc tế của các NHTM
Việt Nam trong thời gian qua. Một số giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập
của NHTM Việt Nam đến năm 2010.
Các nghiên cứu trên đây đều tập trung vào nghiên cứu, phân tích, đánh giá một cách chung
nhất về những cơ hội, thách thức, điểm mạnh, điểm yếu và khả năng cạnh tranh của hệ thống
NHTM Việt nam trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế. Tuy nhiên, vẫn cần phải có những
nghiên cứu sâu, nhận thức một cách toàn diện và có những đánh giá cụ thể, chi tiết về năng lực
cạnh tranh của một ngân hàng cụ thể, nhất là NHTM cổ phần để từ đó đề xuất ra những giải pháp
nhằm nâng cao năng lực canh tranh của NHTM cổ phần trong đó tiến trình hội nhập kinh tế quốc
tế và Ngân hàng TMCP Quốc tế Việt nam đã được chọn để nghiên cứu và đánh giá trên những
tiêu chí cụ thể.

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1 Mục đích nghiên cứu
Khảo cứu thực tế hoạt động của Ngân hàng TMCP Quốc tế Việt Nam, đưa ra những đánh
giá về NLCT của Ngân hàng. Từ đó, đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao NLCT của Ngân
hàng TMCP Quốc tế Việt Nam trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế.
3.2 Nhiệm vụ nghiên cứu
- Hệ thống hoá những lý luận về các yếu tố ảnh hưởng đến NLCT của các NHTM trong cơ
chế thị trường.
- Phân tích, đánh giá thực trạng NLCT của Ngân hàng TMCP Quốc Tế Việt Nam.
- Đề xuất một số giải pháp nâng cao NLCT của Ngân hàng TMCP Quốc Tế Việt Nam trong
điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1 Đối tượng nghiên cứu
Ngân hàng TMCP Quốc tế Việt Nam và các nhân tố ảnh hưởng đến nâng cao NLCT của
Ngân hàng TMCP Quốc Tế Việt Nam trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế.
4.2 Phạm vi nghiên cứu
- Về không gian:
÷ Luận văn tập trung vào nghiên cứu NLCT của hệ thống NHTM Việt Nam và đồng
thời luận văn cũng khảo sát một số khía cạnh về năng lực cạnh tranh của một số chi
nhánh ngân hàng nước ngoài.
÷ Tập trung đi sâu vào nhóm nhân tố ảnh hưởng đến NLCT và đưa ra những giải pháp
nâng cao NLCT của Ngân hàng TMCP Quốc tế Việt Nam trong điều kiện hội nhập
kinh tế quốc tế.
- Về thời gian: Phân tích đánh giá thực trạng về NLCT của hệ thống Ngân hàng Thương mại
Việt Nam và Ngân hàng TMCP Quốc tế Việt Nam từ năm 2003 đến nay.
5. Phương pháp nghiên cứu
Trong quá trình nghiên cứu, thực hiện đề tài. Luận văn chủ yếu dựa trên phương pháp
duy vật biện chứng, phương pháp duy vật lịch sử, phương pháp thống kê, tổng hợp, phân tích,
đối chiếu, so sách cũng như sử dụng bảng biểu để trình bày nội dung lý luận và thực tiễn…
6. Dự kiến đóng góp của luận văn

Dự kiến luận văn đưa ra những đóng góp chủ yếu sau:
- Phân tích làm sáng tỏ và khẳng định những tác động tích cực của hệ thống NHTM cổ phần
trong nền kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế.
- Đánh giá điểm mạnh, điểm yếu cũng như cơ hội và thách thức của Ngân hàng TMCP Quốc
Tế Việt Nam
- Đề xuất các giải pháp khắc phục những điểm yếu, điểm hạn chế để nâng cao NLCT của
Ngân hàng TMCP Quốc Tế Việt Nam và đưa Ngân hàng TMCP Quốc Tế Việt Nam vượt
qua những thách thức tụt hậu khi Việt nam ra nhập WTO.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn được trình bày theo 3 chương:

Chương 1:
Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Thương mại.
Chương 2:
Thực trạng về năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Quốc Tế Việt Nam.
Chương 3:
Một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Quốc Tế Việt
nam trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế.


References