Sử dụng hiệu quả ngôn ngữ đặc tả UML trong phát triển phần mềm

Sử dụng hiệu quả ngôn ngữ đặc tả UML trong
phát triển phần mềm


Trần Thịnh Phong


Trường Đại học Công nghệ
Luận văn ThS. ngành: Công nghệ thông tin; Mã số: 1 01 10
Người hướng dẫn: PGS.TSKH. Nguyễn Xuân Huy
Năm bảo vệ: 2008


Abstract. Tổng quan về ngôn ngữ mô hình hóa thống nhất UML qua các biểu đồ:
biểu đồ Use Case, biểu đồ lớp, biểu đồ trạng thái, hoạt động, tuần tự Trình bày
phương pháp phát triển phần mềm hướng đối tượng với ngôn ngữ UML. Tìm hiểu
quy trình phát triển phần mềm bao gồm mô hình thác nước, mô hình ốc xoắn, cơ cấu
lặp, tăng dần – Iterative, Incremental Framework, Microsoft Solution Framework;
quy trình phần mềm hợp nhất RUP. Nghiên cứu việc áp dụng UML vào phân tích
thiết kế phần mềm trong các phát triển sau: pha khởi đầu, pha chuẩn bị - vòng lặp 1
như: Mô hình Use Case, mô hình nghiệp vụ, mô hình thiết kế; pha chuẩn bị - vòng
lặp 2; pha chuẩn bị - vòng lặp 3. Áp dụng UML để phân tích thiết kế ứng dụng thông
qua các phát biểu bài toán, sơ đồ tổng thể nghiệp vụ bài toán, sơ đồ Use Case, các
tác nhân, và mô tả chi tiết các Use Case.

Keywords. Công nghệ thông tin; Ngôn ngữ đặc tả UML; Phát triển phần mềm; Phần
mềm


Content
Mở đầu

Nền kinh tế đang phát triển với tốc độ ngày càng cao với một nhu cầu cạnh tranh và giữ vững
thị trường ngày càng lớn. Trong thời đại thương mại điện tử, kinh doanh điện tử như hiện nay
thì phát triển hệ thống theo kiểu truyền thống sẽ không còn thích hợp nữa. Hệ thống giờ đây
cần phải được phát triển trong “thời gian Internet”, nhu cầu với các hệ thống có độ mềm dẻo
cao cũng tăng lên, điều này đòi hỏi việc thay đổi hệ thống phải được thực hiện rất nhanh.
Đây là lúc mà UML(Unified Modeling Language – Ngôn ngữ mô hình hóa thống nhất) xuất
hiện để giải quyết vấn đề. UML là hệ thống ký hiệu chuẩn công nghiệp để mô hình hóa cho
các hệ thống hướng đối tượng và là nền tảng cho khả năng phát triển nhanh ứng dụng.
Tuy nhiên thực tế cho thấy khả năng sử dụng hiệu quả UML trong phát triển phần mềm là
còn rất hạn chế trong các công ty phần mềm ở Việt nam, luận văn này sẽ nghiên cứu và trình
bày cách thức sử dụng UML một cách hiệu quả trong các dự án phần mềm.

1.1 Mô tả vấn đề
Công cụ sản xuất phần mềm với sự trợ giúp của máy tính (CASE tool) là một công cụ sử
dụng máy tính để hỗ trợ quy trình phát triển phần mềm, nhờ đó tăng năng suất và giảm thiểu
khả năng thất bại của dự án. CASE tool có thể là một trình dịch (Compiler) để tạo ra phần
mềm từ mã nguồn. Một kiểu khác của CASE tool không tham gia trực tiếp vào việc tạo ra sản
phẩm phần mềm. Ví dụ như là các công cụ đánh giá và hoạch định, để đánh giá chi phí của
dự án phát triển phần mềm và giúp quản lý nguồn lực cho dự án phát triển phần mềm.
Phương pháp phát triển phần mềm đưa ra các hạng mục cho quy trình phát triển phần mềm.
Một phương pháp phát triển phần mềm có thể được hỗ trợ bởi một CASE tool. Mục đích của
một công cụ như vậy là bao phủ mọi thông tin mà có bất kỳ quan hệ nào với sản phẩm phần
mềm. Nó cung cấp khả năng quản lý tất cả từ yêu cầu cho đến cấu trúc ứng dụng rồi các mô
đun và thành phần của phần mềm cũng như quan hệ giữa chúng. Mô hình này của sản phẩm
phần mềm giúp ta hiểu được quan hệ giữa yêu cầu và kiến trúc của ứng dụng vì thế nó rất
hữu dụng khi có yêu cầu thay đổi sản phẩm.
Thông thường các ký hiệu đồ họa được sử dụng để biểu diễn mô hình này, vì nó dễ đọc hơn
đối với mọi người. Trong quá khứ người ta đã sử dụng nhiều ngôn ngữ hình tượng để biểu
diễn một mô hình sản phẩm phần mềm. Hiện nay Ngôn ngữ Mô hình hóa Hợp nhất (UML) là
ngôn ngữ hình tượng chuẩn cho mục đích này. UML định nghĩa làm thế nào để mô tả một đối

tượng phần mềm trừu tượng. Có nghĩa là UML độc lập với ngôn ngữ và môi trường lập trình
và nó có thể mô tả kiến trúc phần mềm mà ta có thể triển khai trên mọi môi trường phát triển.
Phát triển phần mềm dựa trên phương pháp hướng đối tượng, có ưu thế vượt trội so với
phương pháp hướng cấu trúc, đã ra đời để đáp ứng các bài toán lớn và phức tạp. Và UML là
ngôn ngữ phù hợp nhất dành cho phân tích và thiết kế hướng đối tượng.
Việc áp dụng hiệu quả UML vào quá trình phát triển phần mềm sẽ đem lại lợi ích lớn cho các
dự án phần mềm. Để áp dụng hiệu quả UML chúng ta cần hiểu rõ về nó, cách thức áp dụng
nó và các công cụ hỗ trợ liên quan.

1.2 Mục tiêu
Đồ án có những mục tiêu sau:
 Nghiên cứu và trình bày vai trò của UML trong công nghệ phần mềm
 Nghiên cứu và trình bày các Quy trình phát triển phần mềm tiêu biểu
 Trình bày phương pháp ứng dụng UML trong phân tích thiết kế
 Áp dụng UML trong phân tích thiết kế một ứng dụng hệ thông tin quản lý cụ thể:
“Chương trình quản lý cấp phép xây dựng”



References
Tiếng Anh
1. Wendy Boggs and Michael Boggs(2002), Mastering UML with Rational Rose 2002,
SYBEX Inc, California
2. Ariadne(2001), UML Applied - Object Oriented Analysis and Design Using the UML,
Ariadne Training Limited
3. Craig Larman(2001), Applying Uml And Patterns- An Introduction To Object-
Oriented Analysis And Design And The Unified Process, Prentice Hall