bài dự thi vận dụng kiến thức liên môn giải quyết tình huống sống đẹp

SỞ GD&ĐT HÀ NỘI
PHÒNG GD&ĐT QUẬN HAI BÀ TRƯNG
TRƯỜNG THCS HÀ HUY TẬP
Bài viết dự thi vận dụng các kiến thức liên môn
để giải quyết các tình huống thực tiễn
Sống đẹp
Họ và tên học sinh: Phạm Hương Giang
Ngày sinh: 16 - 6 - 2001
Lớp: 8a4
Địa chỉ trường: Số 19 / 204 Phố Hồng Mai – Quận Hai Bà Trưng – Hà Nội
Điện thoại: (04)3.863.565
1
I, Tên tình huống
Tình cờ trong tiết sinh hoạt lớp, em được cô giáo chủ nhiệm đưa một bức
thư của một sinh viên người Nhật nói về cách ứng xử của học sinh và người Việt
Nam cho các bạn trong lớp nghe.Nếu em là người cầm và đọc lá thư ấy em sẽ có
suy nghĩ,cảm nhận như thế nào.Là người Việt Nam và là học sinh Thủ đô, em cảm
thấy hơi buồn,em nghĩ chúng ta cần phải làm gì đó để có thể thay đổi suy nghĩ của
bạn sinh viên đó và cũng như những người nước ngoài khác. Đây là nội dung bức
thư đó:
Nội dung bức thư:
Tôi hiện đang là một du học sinh Nhật có hơn 4 năm sinh sống tại Việt Nam.
Với ngần ấy thời gian, tôi đã kịp hiểu một đạo lý giản đơn của người Việt “Sự thật
mất lòng”. Nhưng không vì thế mà sẽ ngoảnh ngơ trước những điều chưa hay,
chưa đẹp ở đây. Hy vọng những gì mình viết ra, không gì ngoài sự thật, như một ly
cà phê ngon tặng cho mảnh đất này, tuy đắng nhưng sẽ giúp người ta thoát khỏi
cơn ngủ gục - ngủ gật trước những giá trị ảo và vô tình để những giá trị thật bị mai
một.
Tôi có một nước Nhật để tự hào
Tôi tự hào vì nơi tôi lớn lên, không có rừng vàng biển bạc. Nhưng “Trong
đêm tối nhất, người ta mới thấy được, đâu là ngôi sao sáng nhất.” Thế đấy, với một

xứ sở thua thiệt về mọi mặt, nghèo tài nguyên, hàng năm gánh chịu sự đe dọa của
hàng trăm trận động đất lớn nhỏ lại oằn mình gánh chịu vết thương chiến tranh
nặng nề, vươn lên là cách duy nhất để nhân dân Nhật tồn tại và cho cả thế giới biết
“Có một nước Nhật như thế”. Tôi tự hào vì đất nước tôi không có bề dày văn hiến
lâu đời nên chúng tôi sẵn sàng học hỏi và tiếp nhận tinh hoa mà các dân tộc khác
“chia sẻ”. Từ trong trứng nước, mỗi đứa trẻ đã được học cách cúi chào trước người
khác. Cái cúi chào ấy là đại diện cho hệ tư tưởng của cả một dân tộc biết trọng thị,
khiêm nhường nhưng tự trọng cao ngời. Tôi tự hào vì đất nước tôi được thử thách
2
nhiều hơn bất kỳ ai. Khi thảm họa động đất sóng thần kép diễn ra, cả thế giới gần
như “chấn động”. Chấn động vì giữa hoang tàn, đổ nát, đói khổ và biệt lập, người
ta chỉ nhìn thấy từng dòng người kiên nhẫn xếp hàng nhận cứu trợ và cúi đầu từ
tốn cảm ơn. Không có cảnh hôi của, lên giá, cướp bóc, bạo lực nào diễn ra giữa sự
cùng khổ. Chỉ chưa đầy một năm sau khi hàng loạt thành phố bị xóa sổ hoàn toàn,
sự sống lại bắt đầu hồi sinh như chưa từng có biến cố nào đã xảy ra. Thế đấy,
không có những thành tích to lớn để nói về nước Nhật nhưng thương hiệu “made in
Japan”, là thương hiệu uy tín vượt trên mọi khuôn khổ, tiêu chuẩn khắt khe, được
toàn cầu tôn trọng nhất mà tôi từng biết.
Bạn cũng có một nước Việt để tự hào
Nói Việt Nam là một “nhà giàu”, quả là không ngoa. Giàu tài nguyên, giàu
truyền thống, giàu văn hóa…Nhưng con cháu của nhà giàu, sẽ phải đối mặt với
những vấn đề nan giải của nhà giàu. Và không phải ai cũng biết cách sống có trách
nhiệm trong sự giàu có ấy.Thật đáng tự hào nếu bạn được lớn lên ở một đất nước
được thiên nhiên ưu đãi với rừng vàng biển bạc. Đáng xấu hổ nếu xem đó là khoản
thừa kế kếch xù, không bao giờ cạn. Nhưng thật tiếc đó lại là những gì tôi thấy. Tại
các thành phố, chỉ cần nhà mình sạch sẽ là được, ngoài phạm vi ngôi nhà, bẩn đến
đâu, không ai quan tâm. Ở các nhà máy, nếu không biết dồn rác thải ở đâu, họ sẽ
cho chúng ra ngoài đường, sông suối, biển cả vì đó là “tài sản quốc gia” - đã có
quốc gia lo, không phải việc của mỗi người dân. Tại một đất nước mà 80% dân số
sống bằng nghề nông, đất đai, nước ngầm hầu như đã bị nhiễm độc, đến nỗi, người

ta nói vui trong năm nữa thôi sẽ là thời đại của ung thư vì ăn gì cũng độc, không ít
thì nhiều, không thể khác. Vì sao nên nỗi? Thật đáng tự hào vì Việt Nam có 4000
năm văn hiến. Thật xấu hổ nếu 4000 năm văn hiến chỉ là một chương trong sách
lịch sử chứ không được thể hiện trong cách hành xử đời thường. Nhưng, thật buồn
vì đó cũng là điều tôi thấy mỗi ngày. Hãy chỉ cho tôi thấy rằng tôi đã sai nếu nói:
Người Việt không biết xếp hàng, xếp hàng chỉ dành cho học sinh tiểu học; Người
3
Việt không biết tự hào về người Việt, nếu không thì Flappy Bird đã không phải
chết kiểu đau đớn; Người Việt chửi hay còn hơn hát, cứ xách ba lô ra tới thủ đô
một chuyến thì sẽ được mục sở thị; Người Việt vẫn còn luyến tiếc văn hóa làng xã,
giai cấp nếu không phải thế thì họ đã không đứng thẳng người chửi đổng và cúi rạp
mình trước quyền lực bất công mà chẳng dám lên tiếng; Người Việt có đôi mắt
siêu hạng nhất vì nhìn đâu cũng thấy cơ hội để mánh mung, lọc lừa. Tôi chưa từng
thấy đất nước nào mà các bậc mẹ cha dạy dỗ con cháu cố gắng học hành để sau
này là bác sỹ, phi công, thuyền trưởng… mà xuất phát không vì đam mê mà vì
phong bì nhiều, buôn lậu dễ, giàu sang mấy hồi… Vì đâu nên nỗi? Người Việt có
một nền di sản độc đáo, một nguồn sức mạnh vô cùng to lớn, ai cũng nhìn thấy, chỉ
có người Việt là không thấy hoặc từ chối nhìn thấy. Vì sao nên nỗi? Tôi đang nhìn
thấy một thế hệ, họ không còn biết phải tin vào điều gì, thậm chí còn không dám
tin vào chính mình. Là một người Việt - Khó lắm! Thật vậy sao?
II, Mục tiêu giải quyết tình huống
- Giúp các bạn trẻ Việt Nam hiểu được những thói quen tốt để phát huy và học
hỏi cách ứng xử văn minh của các nước trên thế giới để có thể học hỏi.
- Giúp các bạn trẻ Việt Nam nhận thức được về những thói quen xấu của họ và
biết thay đổi để có thể nói với các bạn học sinh trên thế giới rằng “Tôi tự hào vì
mình là người Việt Nam”.
- Giúp các bạn học sinh nhận thức được ngay từ bây giờ để có thể gieo những
hạt mầm của sự văn minh trên khắp đất nước Việt Nam.
III, Tổng quan về các nghiên cứu liên quan đến việc giải
quyết tình huống

Cần kết hợp những hiểu biết và cảm nhận thực tế của chính mình:
- Đôi nét về lịch sử của đất nước Việt Nam.
- Những phẩm chất của người Việt Nam trong thời kì dựng nước và giữ nước.
4
- Thực trạng ngày nay về sự văn minh, cách ứng sử và tình yêu thương con
người của người Việt Nam trong cuộc sống hiện đại.
- Những thói quen và hành vi xấu của học sinh khi được sống trong sự nuông
chiều của cha mẹ.
IV, Giải pháp giải quyết tình huống
Vận dụng các kiến thức liên môn:
- Lịch sử: con người Việt Nam qua 4000 năm lịch sử.
- Giáo dục công dân: cách ứng xử, thói quen xấu của người Việt Nam nói
chung và học sinh Việt Nam nói riêng.
- Ngữ văn: tình yêu thương con người trong xã hội hiện đại.
- Âm nhạc: những ca khúc ca ngợi vẻ đẹp người Việt Nam.
V, Thuyết minh tiến trình giải quyết tình huống
Quá trình thực hiện:
Viết các vấn đề chính -> Tìm hiểu -> Cảm nhận -> Viết thành bài thuyết minh
* Tư liệu sử dụng: sách giáo khoa các môn công dân, âm nhạc, ngữ văn, lịch sử;
máy tính; các chương trình trên tivi; …
* Bài văn thuyết minh:
Ứng xử là một biểu hiện của giao tiếp, là sự phản ứng của con người trước
sự tác động của người khác với mình trong một tình huống nhất định được thể hiện
qua thái độ, hành vi, cử chỉ, cách nói năng của con người nhằm đạt kết quả tốt
trong mối quan hệ giữa con người với nhau. Xét trên bình diện nhân cách thì bản
chất của ứng xử chính là những đặc điểm tính cách của cá nhân được thể hiện qua
thái độ, hành vi, cử chỉ và cách nói năng của cá nhân với những người chung
quanh.
Hành vi ứng xử văn hóa là những biểu hiện hoạt động bên ngoài của con
người, được thể hiện ở lối sống, nếp sống, suy nghĩ và cách ứng xử của con người

5
đối với bản thân, với những người chung quanh, trong công việc và môi trường
hoạt động hằng ngày. Tuy nhiên hành vi ứng xử văn hóa của mỗi cá nhân là khác
nhau, nó được hình thành qua quá trình học tập, rèn luyện và trưởng thành của mỗi
cá nhân trong xã hội. Hành vi ứng xử văn hóa của tuổi trẻ được coi là các giá trị
văn hóa, đạo đức, thẩm mỹ của mỗi cá nhân được thể hiện thông qua thái độ, hành
vi, cử chỉ, lời nói của mỗi cá nhân đó. Nó được biểu hiện trong mối quan hệ với
những người chung quanh, trong học tập, công tác, với bạn bè cùng trang lứa và
thậm chí ngay cả với chính bản thân họ. Về hành vi ứng xử có văn hóa của giới trẻ
hiện nay, có nhiều ý kiến khác nhau. Tuy nhiên cần có cái nhìn khách quan khi đề
cập về vấn đề này. Có thể nói, tuổi trẻ ngày nay phần đông là những con người
năng động, có kiến thức rộng, sống có hoài bão và lý tưởng, đồng thời không
ngừng học hỏi vươn lên để dựng xây đất nước. Nhìn chung họ có những cách ứng
xử tích cực, phù hợp với truyền thống, đạo lý dân tộc. Giới trẻ ngày nay phần đông
đã thể hiện trách nhiệm với xã hội, với chính bản thân mình, không ngừng học hỏi,
vươn lên, sống có hoài bão, lý tưởng rõ ràng. Nhân dân ta từ xa xưa đã có câu:’’
Lời nói chẳng mất tiền mua/Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau’’. Văn hoá ứng xử
của người việt đã được hình thành trong quá trình giao tiếp qua 4000 năm dựng
nước và giữ nước. Cái đẹp trong văn hoá ứng xử được cha ông ta lưu giữ, truyền
lại từ đời này sang đời khác. Ngày xưa, nhân dân Việt Nam luôn được coi là con
người chất phác, hiền lành, tinh thần đấu tranh, ý chí quyết tâm và lòng dũng cảm
vẫn luôn tồn tại trong con người Việt Nam. Đặc biệt là tình thương yêu mà người
Việt Nam dành cho nhau.Nhưng từ khi nước ta chuyển sang nền kinh tế thị trường
và hội nhập quốc tế, những giá trị văn hóa đạo đức đang ngày càng bị xói mòn,việc
giữ gìn và phát huy các giá trị đạo đức truyền thống cũng như việc xây dựng hệ giá
trị đạo đức mới ở nước ta đã và đang đặt ra nhiều vấn đề cần phải được giải quyết.
Thực tế cho thấy, trong đời sống xã hội đã có những biểu hiện xem nhẹ những giá
trị văn hóa truyền thống của dân tộc, chạy theo thị hiếu không lành mạnh. Cuộc
6
đấu tranh giữa cái tiến bộ và cái lạc hậu, giữa lối sống lành mạnh trung thực, có lý

tưởng…với lối sống ích kỉ, thực dụng…đang diễn ra hàng ngày. Bên cạnh những
hệ giá trị mới được hình thành trong quá trình hội nhập, những cái tiêu cực cũng
đang xâm nhập vào đạo đức, lối sống của nhiều tầng lớp nhân dân, đặc biệt là đội
ngũ học sinh, sinh viên. Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội , là tập hợp những
nguyên tắc, quy tắc , chuẩn mực xã hội nhằm điều chỉnh và đánh giá cách ứng xử
của con người trong quan hệ với nhau và quan hệ với xã hội, chúng được thực hiện
bởi niềm tin cá nhân, bởi truyền thống và sức mạnh của dư luận xã hội. Với tư cách
là một học sinh tôi xin được đề cập đến một khía cạnh nhỏ trong vấn đề lớn đạo
đức lối sống của học sinh, sinh viên Việt Nam trong thời đại ngày nay.Khi nhắc
đến hai chữ “Học sinh’’ mọi người đều biết đó là tầng lớp tri thức cao của mỗi
quốc gia – là tương lai của đất nước là những người quyết định sự phồn thịnh của
dân tộc vì chính họ là những “mầm non của xã hội” .“Giới trẻ là tương lai của
Giáo hội và nhân loại”. Đó là câu khẳng định nhiều người đã biết. Nhưng đối diện
với thực tế thì ai cũng thấy lo lắng cho tương lai ấy. Liệu nó có tốt đẹp như người
ta tưởng không? Cứ như thực tế hiện nay thì nhân loại sẽ đi tới đâu, khi giới trẻ
sống thực dụng chỉ chạy theo những giá trị vật chất mà bỏ quên những giá trị tinh
thần. Để chuẩn bị cho hành trang vào đời, các bạn không chỉ mang theo vốn kiến
thức được học mà phải là người có đạo đức tốt, xứng đáng cương vị là một sinh
viên, hay nói đúng hơn “trước khi thành tài thì phải thành nhân”. Chủ tịch Hồ Chí
Minh kính yêu đã từng nói: “có tài mà không có đức thì là người vô dụng, có đức
mà không có tài thì làm gì cũng khó” qua đó cũng đủ hiểu Người coi trọng như thế
nào về đạo đức lối sống .Yếu tố đó không những quyết định kết quả học tập mà
quyết định đến tương lai và cuộc đời của mỗi bạn. “Giới trẻ là tương lai của giáo
hội và nhân loại”. Nhưng thực tế, liệu nó có tốt đẹp như người ta tưởng không?
Nhân loại sẽ đi tới đâu, khi giới trẻ có lối sống thực dụng chỉ chạy theo những giá
trị vật chất mà bỏ quên những giá trị tinh thần. Tình trạng giới trẻ sống buông thả,
7
không coi trọng giá trị đạo đức đã và đang diễn ra ở nhiều nơi. Đặc biệt là tình
trạng bạo lực học đường, đua xe trái phép, nghiện game và cờ bạc ở trường của
nhiều bạn trẻ.Người ta thường nói tuổi trẻ là cái tuổi dở dang,quả không sai vì có

quá nhiều vấn đề nan giải. Hơn nữa, một số đông bạn trẻ đang chạy theo vòng xoáy
của “văn hóa tốc độ nhất là tình trạng đua xe cũng là một trong những vấn đề nổi
cộm đang được diễn ra ở nhiều nơi,hàng trăm thanh niên đã tụ tập tổ chức đua xe
trái phép gây náo loạn toàn thành phố. Ngoài ra, hiện nay ngày càng đông sinh
viên Việt Nam chưa có thái độ nhận thức đúng đắn đối với việc học tập. Theo một
cuộc khảo sát của Phó GS-Tiến sĩ Phạm Công Khanh-Trường Sư phạm Hà Nội:
“64% sinh viên chưa tìm được phương pháp học tập phù hợp với đặc điểm nhận
thức cá nhân. 36,1% sinh viên bộc lộ phong cách thụ động, ngại nêu lên thắc mắc
và ý kiến của mình để đóng góp vào việc học tập trên lớp mà chỉ thích giảng viên
cho nghe. Mặc dù trong các cuộc chơi nhậu nhẹt số đông trong họ là người tiên
phong, sôi nổi, chơi hết mình. 50% sinh viên không thực sự tự tin vào năng lực,
trình độ của mình. 40% sinh viên cho rằng mình không có khả năng tự học. 70%
sinh viên cho rằng mình không có khả năng nghiên cứu. 55% sinh viên không thực
sự hứng thú với việc học tập” (theo tuổi - trẻ online). Những con số đó thật bất
ngờ. Đáng buồn thay cho một thế hệ tương lai đang ngày càng xuống dốc. Không
những vậy, có những sinh viên còn tỏ thái độ vô lễ với giảng viên, làm ồn trong
lớp, phát biểu linh tinh, huýt sáo Do họ nghĩ mình đã lớn, có thể bày tỏ ý kiến
thoải mãi. Sinh viên ngày nay tiếp cận quá nhiều phương tiện truyền thông hiện đại
như điện thoại di động, truyền hình cáp, internet nên dễ bị tiêm nhiễm những tư
tưởng xấu. Các bạn nam thì vùi mình trong nhậu nhẹt, cờ bạc. Số khác lại lao vào
các trò vô bổ trong thế giới ảo (như Võ lâm truyền kì, Đột kích, Audition ).Không
những thế, ngày nay còn có hiện tượng chơi bài bạc trong lớp đã trở thành một trào
lưu trong những giờ giải lao của một số bạn trẻ Việt Nam. Như đã mọi người đều
biết,giới trẻ hiện nay không còn ý thức học tập,chỉ coi đó như là sự ép buộc của
8
cha mẹ hay học qua loa cho xong, lấy việc học để đi chơi hay lấy tiền đi chơi…đã
khiến nhiều phụ huynh lo lắng khi phải mải đi làm kiếm tiền nuôi con ăn học mà
không có thời gian quản lí hay quan tâm con cái…. Cũng như các bạn đang có lối
sống sa đoạ, sống không biết ngày mai nếu không kịp thời thay đổi thì chuyện
không được ra trường hoặc bị đuổi học là điều tất nhiên. Có nhiều sinh viên bị ám

ảnh bởi quan niệm “trẻ không chơi - già hối hận”. nhưng không phải họ đang tận
dụng tuổi trẻ mà đang liều lĩnh phí phạm tuổi xuân thì đúng hơn. Rồi một ngày khi
tất cả đã quá muộn các bạn phải đau đớn khi rơi vào hoàn cảnh: “ Ngước nhìn
tương lai mồ hôi toát, quay đầu quá khứ nước mắt rơi”. Việc hư hỏng của nhiều
học sinh cũng do rất nhiểu nguyên nhân nhưng có thể gói gọn vào 2 nguyên nhân
là chủ quan và khách quan.
1 Nguyên nhân chủ quan:
Do bản thân
Do lối sống thiếu ý thức, sống buông thả, đua đòi; đặc biệt là các bạn lạm
dụng tự do để làm những chuyện phi đạo đức. Và các bạn đã hiểu sai cái tự do đó,
tự do không phải là làm những gì mình thích, tự do phải là một giá trị để đảm bảo
hạnh phúc của mình và người khác. Nói như Jean Cocteau: “Cái thảm kịch của giới
trẻ, chính là giới trẻ bị đặt vào tình trạng không thể không vâng lời vì sự tự do quá
đáng.”
2 Nguyên nhân khách quan:
+ Do gia đình
“Gia đình chính là một phần tử của xã hội, gia đình mà tốt đẹp thì xã hội
mới tốt đẹp được”. Đây chính là bài học giáo dục công dân của cấp II. Thế mà gia
đình trong xã hội chúng ta ngày nay có những “lỗ hổng” rất lớn, hầu như người
nào sống biết người đó: cha có việc cha, mẹ có việc mẹ, ai cũng phải vật lộn với
cuộc sống, với đồng tiền. Sau giờ làm, cha bận “tiếp khách” ở quán nhậu, mẹ bận
việc nhà, thế là cha mẹ không có thời gian dành cho con cái, bữa cơm gia đình
9
thường không có đủ mặt, chưa kể cha mẹ còn xích mích cãi vã, thế là sự “quan
tâm” của cha mẹ với con cái chỉ là có tiền cho con đi học, học chính quy, học
thêm, học đàn, học nhạc, học võ Và thay vì khuyên bào thì chỉ là quở trách và la
mắng. Dần dà con cái không biết nương tựa vào ai, không biết tâm sự cùng ai. Một
số sinh ra cách sống đơn độc, nhút nhát, khó gần; số khác sẽ tụ tập với những kẻ
“cùng tâm trạng” để quậy phá xưng hùng xưng bá, sống bất cần đời. Và để lấy “số
má” với bạn bè, chúng sẽ làm bất cứ gì, chơi bất cứ thứ chi để chứng tỏ “đẳng

cấp”, “thua trời một vạn không bằng kém bạn một li”.
Đúc kết kinh nghiệm giáo dục con cái, ông cha ta đã từng khẳng định: “Dạy con từ
thuở còn thơ”, cũng tựa như uốn cây tre, phải uốn từ lúc tre còn non. Nhưng xem
ra nhiều gia đình ngày nay không coi trọng điều này, không quan tâm đến việc xây
dựng nếp sống có văn hóa trong gia đình, cha mẹ thiếu gương mẫu về đạo đức, về
lối sống và cũng không quan tâm dạy bảo con cái. Có bao nhiêu bậc cha mẹ hiện
nay chịu bỏ thời gian dạy con cái biết cách đối nhân xử thế, biết tôn trọng mình và
tôn trọng người khác, dạy con lòng khoan dung, độ lượng, vị tha và những chuẩn
mực giá trị đạo đức mà con người phải sống theo và tôn trọng với tư cách là một
con người?
+Do nhà trường
Nhà trường cũng không khác gia đình mấy, bởi nhà trường hiện nay cũng
chỉ đề cao việc nhồi nhét kiến thức, đề cao việc “đào tạo nguồn nhân lực để đáp
ứng nhu cầu nhân lực của nền kinh tế”. Việc giáo dục đạo đức, giáo dục công dân
cho người học gần như bị bỏ quên hoặc bị xem là thứ yếu. Trong khi đó, vai trò
của trường học đâu chỉ bó hẹp trong việc dạy nghề mà còn phải truyền tải cho
người học những giá trị, chuẩn mực của xã hội để họ trở thành những con người
toàn diện, biết sống và biết tôn trọng người khác. Thậm chí một số trường học còn
là nơi dung dưỡng điều xấu, bởi ta mới chỉ nói không với tiêu cực và bệnh thành
tích trong giáo dục. Chính vì chỉ quan tâm đến việc nhồi nhét kiến thức nên trường
10
học chỉ có thể đào tạo ra những con người đầy tri thức, thông thạo các kỹ năng
mang tính công cụ nhưng không phải là những người trí thức thật sự. Chính vì
không phải là người trí thức nên những “sản phẩm giáo dục” ấy rất “hồn nhiên”
gây tổn hại đến người khác và vi phạm pháp luật. Lối sống tha hóa đạo đức của
một bộ phận không nhỏ của giới trẻ trong xã hội ta có một nguyên nhân cần nhấn
mạnh là do ảnh hưởng của những gì đang diễn ra trong cuộc sống hiện nay.”
+Do xã hội
Nếu chúng ta nhìn vào những gì đã và đang diễn ra hằng ngày sẽ thấy những
hiện tượng tha hóa đạo đức không phải là hành động bộc phát, mà hầu như chúng

tuân theo “quy luật nhân quả”; những hành vi đáng tiếc đó được “lập trình” từ
trước do những ảnh hưởng không mong muốn của xã hội. Lối sống tha hóa đạo
đức đó là do ảnh hưởng của cuộc sống hiện đại. Có người đã nói: cuộc sống càng
hiện đại bao nhiêu thì giới trẻ ngày càng hư hỏng bấy nhiêu. Và cuộc sống càng
văn minh hiện đại bao nhiêu thì hình như con người càng làm nô lệ cho nhiều thứ
chán nản, thất vọng. Khi đó họ tìm đến với rượu bia, xì ke, ma tuý, thuốc lắc, ăn
chơi trác táng.
Hơn nữa, do sống trong cơn lốc của nền kinh tế thị trường, giới trẻ khó đứng
vững được trước những thay đổi chóng mặt của nó. Họ phải chạy theo những giá
trị vật chất, những thứ đảm bảo cho một cuộc sống thoải mái hơn về tiện nghi. Với
xu thế đó, họ không có thời gian để thưởng thức những giá trị tinh thần cao đẹp
như những liều thuốc an thần. Thay vào đó, họ cứ lao đầu vào dòng đời ngược xuôi
tốc độ, cạnh tranh. Trong thời đại này, ai bình chân người đó sẽ chết đói, có người
cho rằng “thật thà ăn cháo, láo nháo ăn cơm”; nếu cứ sống một cách lương thiện thì
áo chẳng có mà mặc, cơm chẳng có mà ăn, nói chi là “ăn no mặc ấm, ăn sung mặc
sướng”.
Nhìn vào thực tế, ta thấy được những hậu quả do sự phát triển của xã hội, do
lối giáo dục từ chương, nhồi sọ, và do cơ chế quản lý. Đó là một lối sống buông
11
thả, gian lận trong thương trường và hưởng thụ quá độ. Những vụ việc như “múa
kiếm”, tham ô tham nhũng của người lớn được du di cho qua không thể không
khiến người trẻ nghĩ rằng “làm sai cũng chẳng sao cả”, vì đâu có thấy những hành
vi đó bị trừng phạt thích đáng. Hơn nữa, do hội nhập văn hoá làm cho giới trẻ sống
“tây hoá” không còn biết đến nền tảng đạo đức của con người. Từ đó, nẩy sinh ra
nhiều kiểu sống bệnh hoạn, làm băng hoại những giá trị truyền thống văn hoá.
Trong mục “Gặp gỡ đầu tuần” của báo Phụ Nữ ngày 21 tháng 03 năm 2009, cố
Thạc sĩ Tâm lý Nguyễn Thị Oanh cho biết: “Dường như xã hội chưa quan tâm đến
việc giáo dục nhân cách cho giới trẻ”. Mối quan ngại của bà là mặc dù ngày nay
lãnh vực khoa học kỹ thuật, kinh tế phát triển rất nhanh nhưng xã hội khó lòng đi
lên nếu thế hệ trẻ không coi trọng việc học và rèn luyện đạo đức làm người.Dưới

đây là một số hình ảnh về những trao lưu xấu ngày nay:
( Hình ảnh minh họa nữ sinh đánh nhau )
12
( Hình ảnh thanh niên đua xe,lạng lách)
( Hình ảnh minh họa cho học sinh nghiện game )
13
( Hình ảnh minh họa học sinh ngồi đánh bài )
Ngoài một số thói xấu đó còn một số những vấn đề rộng hơn đó là ý thức
bảo vệ môi trường của các bạn học sinh,sinh viên nói riêng và người Việt Nam nói
chung. Không biết bao nhiêu con đường sạch đẹp của Việt Nam nhưng giờ mỗi khi
đi qua thì không biết cơ man nào là rác… Ngoài ra việc văn minh nơi công cộng
cũng là vấn đề đáng được quan tâm,đó là sự chen lấn xô đẩy của người Việt.
Chúng ta hãy xem một số hình minh họa dưới đây:
14
( Hình ảnh minh họa người Việt xả rác xuống sông )
( Đây là hình ảnh con đường đã bị những người vô ý thức làm ô nhiễm)

15
( Cảnh xếp hàng chen lấn của người Việt )

Không những thế,học sinh Việt Nam ngày nay còn dùng tiếng Việt để nói những
câu không hay đối với người nước ngoài, những bạn học sinh vô ý thức đó không
biết rằng mình đã làm một việc xấu làm mất dần đi nét đẹp về ngôn ngữ,tiếng nói
của người Việt.Ngoài ra các bạn học sinh còn dần quên đi cội nguồn của mình vì
các bạn không hiểu biết gì về lịch sử nước ta, thật đáng xấu hổ nếu ta đứng truớc
người nước ngoài mà không thể tự hào rằng nước ta có một bề dày lịch sử hào
hùng.
Từ những việc làm trên,có mấy ai biết được những người bạn nước ngoài
khi đặt chân đến mảnh đất hình chữ S này sẽ có những suy nghĩ gì về chúng ta?
Hình như có vẻ không ai để ý và ít ai quan tâm đến điều đó.Đúng như người bạn

sinh viên Nhật nói rằngnước ta có nhiều cái để tự hào như di tích lịch sử,danh lam
thắng cảnh,trang phục hay món ăn truyền thống tạo nét riêng biệt cho đất nước
Việt,đặc biệt là những bài hát hay ca ngợi Việt Nam như: Xinh tươi Việt Nam,
Việt Nam ơi, Nụ cười Việt Nam, Tên tôi Việt Nam… Về sự văn minh nơi công
cộng thì nước ta cũng có nhiều bạn trẻ có ý thức và cũng làm bớt đi phần nào
những suy nghĩ xấu của những vị khách nước ngoài đối với đất nước Việt Nam.
Trong học tập, công tác, tuổi trẻ ngày nay không ngừng vươn lên để đạt
được những thành công. Trong nhiều kỳ thi Ô-lim-pích các môn học, những giải
16
thi đấu thể thao khu vực và quốc tế, nhiều bạn trẻ Việt Nam đã nỗ lực vươn lên
mang vinh quang về cho đất nước. Gần đây nhất, tại kỳ thi Ô-lim-pích Toán học
quốc tế IMO 50 được tổ chức tại Ðức, Ðoàn học sinh Việt Nam có sáu thành viên
đều giành huy chương, trong đó có hai vàng, hai bạc và hai đồng. Ðây chỉ là một
trong số những cuộc thi mà giới trẻ của chúng ta tham gia và đạt được thành tích
cao. Bên cạnh đó, ngay ở trong nước, tuổi trẻ không ngừng vươn lên để đạt được
những thành tích đáng kể.Đúng như vậy ,về học tập và đạo đức của học sinh ngày
nay không phải bạn trẻ nào cũng không có ý thức mà bên cạnh đó vẫn còn rất
nhiều bạn sinh viên đã nỗ lực hết mình cho việc học tập. Nhiều bạn đã đem hết tài
năng và trí tuệ của mình để mang vinh quang về cho Tổ Quốc trong các cuộc thi
mang tầm cỡ quốc tế như: rôbôcon châu Á Thái Bình Dương, cuộc thi Ôlympic
toán và vật lí quốc tế. Ðáp lại sự nỗ lực đó, hằng năm, có rất nhiều chương trình và
giải thưởng khác nhau tôn vinh các bạn trẻ tiêu biểu do T.Ư Ðoàn TNCS Hồ Chí
Minh thực hiện. Bên cạnh đó, các Diễn đàn dành cho thanh niên và các tầng lớp
nhân dân nói về xây dựng lối sống văn hóa của thanh niên, như: Diễn đàn Tuổi trẻ
sống đẹp, sống có ích do Báo Nhân Dân phối hợp T.Ư Ðoàn TNCS Hồ Chí Minh
tổ chức; diễn đàn Thanh niên sống đẹp của T.Ư Hội LHTN Việt Nam đã thu hút
nhiều bạn trẻ tham gia. Những hoạt động này góp phần giúp đoàn viên, thanh niên
có những ứng xử tích cực, thể hiện bản lĩnh, sức trẻ và trách nhiệm với đất nước.
Đáng xúc động hơn có những bạn sinh viên xuất thân trong những gia đình
nghèo khó nhưng biết vượt lên hoàn cảnh để vươn tới tầm cao của tri thức. Ngoài

việc học tập, các bạn đã làm tất cả những công việc để có tiền phụ giúp cha mẹ.
Các bạn mãi là những bông hoa đẹp trong vườn hoa của dân tộc Việt Nam - Một
tương lai tươi sáng đang chờ các bạn ở phía trước. Các bạn cũng chính là những
người tiếp thu và thực hành tốt tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh vì trong trái tim
các bạn luôn tâm niệm rằng “đừng hỏi tổ quốc đã làm gì cho ta mà hãy tự hỏi ta đã
làm gì cho Tổ Quốc hôm nay”.Hơn thế,tình yêu thương con người cũng được thể
17
hiện ở nhiều nơi và được thể hiện qua các việc như ủng hộ và quyên góp tiền cho
các bạn vùng lũ lụt vùng núi,cho những nơi bị lũ lụt tàn phá,mua tăm ủng hộ người
mù,nhiều nhà hảo tâm đã quyên góp rất nhiều tiền cho chương trình trái tim cho
em…đều thể hiện được tinh thần” Lá lành đùm lá rách” của dân tộc Việt Nam.Đây
là hình ảnh của một số tâm gương tiêu biểu,những nét đặc trưng về văn hóa,truyền
thống của người Việt Nam ,tình yêu thương con người và một sồ hình ảnh về sự
văn minh nơi công cộng của nước ta và các nước khác để chúng ta có thể thấy
được nền văn minh vượt bậc của một số nước:
(Hình ảnh minh họa cho những nhà sáng tạo trẻ tuổi)
18
( Sinh viên tình nguyện tiếp sức mùa thi năm 2012 )
( Cảnh xếp hàng của người Nhật)
19
(Cảnh xếp hàng ngay ngắn của người Việt)
(Hình ảnh Tháp rùa Hồ Gươm)
20
(Hình ảnh chùa Một Cột)
(Trang phục truyền thống người phụ nữ Việt)
21
(Món bánh Chay truyền thống)
(Món bánh trưng, bánh tét)
22
(Những thanh niên yêu nước )

(Tình yêu thương con người)
23
Từ đó, ta đã rút ra nhiều biện pháp nhằm giúp cho các bạn học sinh sửa và
tiếp thu:
Bên cạnh những biểu hiện của hành vi ứng xử có văn hóa, hiện nay vẫn còn một bộ
phận trong giới trẻ có những hành vi ứng xử thiếu văn hóa. Ðối với bản thân họ
không có ý chí phấn đấu, sống buông thả, sa đà vào các tệ nạn xã hội: cờ bạc, ma
túy, mại dâm Ðây hoàn toàn là những biểu hiện của nếp sống xa lạ, sai trái, đi
ngược với truyền thống văn hóa dân tộc. Hiện tượng các bạn trẻ, thậm chí là học
sinh THPT văng tục, chửi thề; ngang nhiên vi phạm luật lệ giao thông; có thái độ
không đúng mực với người già; hành động thiếu văn hóa nơi công cộng còn khá
phổ biến.Trong bối cảnh xã hội hiện nay chúng ta cần có sự nhìn nhận nghiêm túc
về vấn đề này.
Việc giáo dục hành vi ứng xử văn hóa cho giới trẻ cần được quan tâm đúng
mức. Chúng ta cần có những biện pháp thích hợp nhân rộng, tuyên dương những
hành vi ứng xử đẹp tuân theo các chuẩn mực, vừa phù hợp với văn hóa, đạo đức
truyền thống của Việt Nam, vừa phù hợp với các chuẩn mực của xã hội hiện đại.
Hành vi ứng xử văn hóa là kết quả của quá trình nhận thức, tình cảm, ý chí,
niềm tin của con người trong quá trình sống, học tập và lao động. Cho nên để vun
đắp hành vi ứng xử đạo đức trong giới trẻ, trước hết những người đi trước phải biết
tác động một cách phù hợp vào nhận thức, tình cảm, ý chí và hành động của giới
trẻ để họ từng bước nâng cao nhận thức, bồi dưỡng tình cảm, hình thành niềm tin
và có những hành vi ứng xử đẹp trong cuộc sống. Có rất nhiều những việc làm cụ
thể và thiết thực để hướng giới trẻ có cách ứng xử văn hóa: nêu gương của những
người chung quanh để làm chuyển biến nhận thức giới trẻ; phát động các phong
trào thi đua trong mọi lĩnh vực để hướng họ vào những hành động tốt; ngoài ra còn
sử dụng những tấm gương gần gũi như bạn bè, người thân, những tấm gương điển
hình cùng trang lứa để tác động lên nhận thức, tình cảm và nhất là khơi gợi lòng tự
trọng của họ; tổ chức các Diễn đàn thanh niên nói về sống đẹp, sống có ích, sống
24

có văn hóa Bên cạnh đó, cần có sự quan tâm đúng mức, hướng dẫn, giúp đỡ và
tháo gỡ những khó khăn, điều chỉnh những hành vi ứng xử không đẹp nảy sinh
trong quá trình giới trẻ tham gia vào những quan hệ xã hội. Đã đến lúc xã hội cần
nhìn nhận vấn đề đạo đức học sinh, sinh viên trong nhà trường hiện nay với một
tinh thần trách nhiệm và nghiêm túc. Cần phải đổi mới hoàn toàn cách thức mà lâu
nay chúng ta đã dùng để giáo dục đạo đức học sinh, sinh viên. Bản thân giáo dục
đã mang tính xã hội hóa, nhà nước cần tạo điều kiện để toàn dân tham gia vào công
tác giáo dục học sinh, sinh viên. Điều quan trọng là cần có một môi trường xã hội
lành mạnh, mọi người sống tuân thủ pháp luật và tôn trọng những giá trị đạo đức
xã hội. Một môi trường xã hội tốt sẽ tác động vào nhận thức của học sinh, sinh
viên và các em cũng phải tuân thủ những nguyên tắc ứng xử đã được học trong nhà
trường mà cả xã hội đang áp dụng.
Để phát triển xã hội bền vững, những nhà giáo dục và những người có trách
nhiệm phải có một hướng đi đúng đắn cho thế hệ trẻ hôm nay. Trong giá trị đạo
đức, cần định hướng để họ có một lý tưởng sống, biết xây dựng cuộc sống trên
những giá trị cao đẹp. Đồng thời, mọi người cần quan tâm đến những giá trị đạo
đức, nhất là cần áp dụng những cách giáo dục mới vào việc đào tạo thế giới trẻ, vì
họ là rường cột của xã hội. Giáo dục theo lối mới là giáo dục bằng tình thương yêu,
nâng đỡ.
Hơn nữa, chúng ta cần nhìn vào tình hình thực tế để cảnh giác hơn đối với
những cạm bẫy đang cám dỗ giới trẻ, như nhà báo Lưu Đình Triều, khi đọc xong
cuốn sách “Sài Gòn by night, những hồi chuông cảnh báo” đã phát biểu: “Là một
sự nhắc nhở. Nhắc cha, nhắc mẹ, nhắc anh chị, nhắc nhà trường, nhắc đoàn thể xã
hội đừng lơ là, mất đi sự cảnh giác đối với những cạm bẫy đang giăng chờ con em
mình… Hãy ngăn chặn cái xấu từ xa, trước khi nó hình thành và phát triển” Toàn
xã hội cần phải làm nhiều hơn nữa để giáo dục một thế hệ trẻ có đạo đức, có lý
tưởng sống để có thể đứng vững trước mọi thách thức và sóng gió trong cuộc đời.
25