i
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC
NGUYỄN THỊ NHUNG
BIỆN PHÁP QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
VÀ TRUYỀN THÔNG TRONG DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH
Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TỈNH ĐIỆN BIÊN
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
HÀ NỘI – 2014
ii
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC
NGUYỄN THỊ NHUNG
BIỆN PHÁP QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
VÀ TRUYỀN THÔNG TRONG DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH
Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TỈNH ĐIỆN BIÊN
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60 14 01 14
Người hướng dẫn khoa học: TS. Trần Thị Bích Liễu
HÀ NỘI – 2014
iii
LỜI CẢM ƠN
Sau hai năm học tập và nghiên cứu, tác giả đã hoàn thành chương trình
khoá học Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý giáo dục Trường Đại học Giáo dục –
ĐHQGHN và hoàn thành luận văn “Biện pháp quản lý ứng dụng công nghệ
thông tin và truyền thông (ICT) trong dạy học môn Tiếng Anh ở các trường
THPT tỉnh Điện Biên”.
Tác giả xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc của mình đến trường
Trường Đại học Giáo dục - ĐHQGHN, các thầy giáo, cô giáo Khoa Quản lý
giáo dục Trường Đại học Giáo dục - ĐHQGHN đã tận tình giảng dạy, hướng
dẫn và giúp đỡ trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu.
Tác giả xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc của mình đến TS. Trần Thị
Bích Liễu - Người đã trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ tôi nhiệt tâm, tận tình để
tôi có điều kiện hoàn thành luận văn này.
Với tình cảm chân thành của mình, tác giả xin được gửi lời cảm ơn tới
các đồng chí lãnh đạo các trường THPT Chuyên Lê Quý Đôn, DTNT-THPT
Huyện Tuần Giáo, THPT Phan Đình Giót - Thành phố Điện Biên Phủ cùng
các bạn đồng nghiệp và gia đình đã tận tình giúp đỡ, tạo điều kiện để tôi hoàn
thành việc học tập, thu thập và xử lý thông tin phục vụ quá trình nghiên cứu
của mình.
Do điều kiện nghiên cứu còn hạn chế, luận văn sẽ khó tránh khỏi những
thiếu sót, tác giả mong nhận được những chỉ dẫn và những ý kiến đóng góp
quý báu của các thầy cô giáo và đồng nghiệp.
Xin trân trọng cảm ơn.
Hà Nội, tháng 11 năm 2014
Tác giả luận văn
Nguyễn Thị Nhung
iv
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
CBGV Cán bộ giáo viên
CBQL Cán bộ quản lý
CNTT Công nghệ Thông tin
CSVC Cơ sở vật chất
DHTC Dạy học tích cực
ĐPT Đa phương tiện
GV Giáo viên
HS Học sinh
ICT Information and Communication Technology
KNLNN Khung năng lực ngoại ngữ
PPDH Phương pháp dạy học
QLGD Quản lý Giáo dục
TBDH Thiết bị dạy học
v
MỤC LỤC
Lời cảm ơn…………………………………………………….……………….i
Danh mục chữ viết tắt………………………………………… …………….ii
Mục lục……………………………………………………………………….iii
Danh mục bảng……………………………………………………… …… vi
Danh mục biểu đồ, sơ đồ…………………………………………………… vi
MỞ ĐẦU………………………………………………………….………… 1
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG
NGHỆ THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG TRONG DẠY HỌC MÔN
TIẾNG ANH Ở TRƯỜNG THPT 8
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 8
1.1.1. Trên thế giới 9
1.1.2. Ở Việt Nam 13
1.2. Một số khái niệm liên quan đến vấn đề nghiên cứu 17
1.2.1. Ứng dụng ICT trong giáo dục 17
1.2.2. Biện pháp quản lí sử dụng ICT trong dạy học môn tiếng Anh 18
1.3. Đặc điểm của ICT và các ứng dụng của ICT trong dạy học 21
1.3.1. Hình thức và cấp độ ứng dụng ICT trong dạy học 21
1.3.2. Các chương trình hỗ trợ học tập bằng ICT 22
1.3.3. Các công cụ ICT thường được sử dụng trong dạy học 23
1.4. Các ứng dụng của ICT trong dạy học môn Tiếng Anh 24
1.4.1. Đặc điểm dạy học môn Tiếng Anh 24
1.4.2. Các ứng dụng của ICT trong dạy học môn Tiếng Anh 26
1.5. Quản lí dạy học ở trường THPT 28
1.6. Giải pháp quản lí đổi mới dạy học ngoại ngữ theo đề án đổi mới Dạy và
học ngoại ngữ giai đoạn 2008 – 2020 30
1.7. Quản lí ứng dụng ICT trong dạy học tiếng Anh ở trường THPT theo yêu
cầu của quản lí dạy học và đổi mới dạy học ngoại ngữ 34
vi
1.7.1. Bản chất, mục tiêu và nội dung của quản lí ứng dụng ICT trong dạy học
môn tiếng Anh 34
1.7.2. Quản lí ứng dụng ICT trong dạy học tiếng Anh ở trường THPT theo xu
hướng đổi mới quản lí dạy học ngoại ngữ 36
Tiểu kết chương 1 39
Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ
THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG TRONG DẠY HỌC MÔN TIẾNG
ANH Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TỈNH ĐIỆN
BIÊN 40
2.1. Mục tiêu, nội dung và phương pháp nghiên cứu 40
2.1.1. Mục tiêu 40
2.1.2. Nội dung đánh giá thực trạng 40
2.1.3. Các phương pháp nghiên cứu 40
2.1.4. Quá trình chuẩn bị 41
2.2. Phân tích kết quả đánh giá thực trạng 43
2.2.1. Giới thiệu các trường THPT tham gia nghiên cứu và chất lượng học tập
môn tiếng Anh của học sinh ở các trường 43
2.2.2. Thực trạng ứng dụng ICT trong dạy học môn Tiếng Anh ở các trường
THPT tỉnh Điện Biên 49
2.2.3. Thực trạng quản lí ứng dụng ICT trong dạy học môn Tiếng Anh ở các
trường THPT tỉnh Điện Biên 55
2.3. Đánh giá chung về mặt mạnh, mặt yếu và phân tích nguyên nhân 63
2.3.1. Mặt mạnh 63
2.3.2. Mặt yếu 63
2.3.3. Nguyên nhân 65
Kết luận chương 2 66
Chương 3. ĐỀ XUẤT CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG
NGHỆ THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG TRONG DẠY HỌC MÔN
TIẾNG ANH Ở CÁC TRƯỜNG THPT TỈNH ĐIỆN BIÊN 67
vii
3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp 67
3.1.1. Đảm bảo tính đồng bộ 67
3.1.2. Đảm bảo tính thực tiễn 67
3.1.3. Đảm bảo tính khả thi 67
3.2. Đề xuất một số biện pháp quản lí ứng dụng ICT trong dạy học tiếng Anh
ở các trường THPT tỉnh Điện Biên 68
3.2.1. Biện pháp 1: Bồi dưỡng giáo viên kiến thức và kĩ năng sử dụng ICT
trong dạy học môn tiếng Anh 68
3.2.2. Biện pháp 2: Cải tiến công tác đánh giá giáo viên về kết quả ứng dụng
ICT trong dạy học 72
3.2.3. Biện pháp 3: Khai thác, sử dụng có hiệu quả CSVC, phương tiện ICT,
các nguồn tư liệu sử dụng trong dạy học tiếng Anh 73
3.2.4. Biện pháp 4: Chi tiết hóa các hướng dẫn giúp giáo viên chuẩn bị và
thực hiện các giờ học có ứng dụng ICT 77
3.2.5. Biện pháp 5: Xây dựng nguồn lực và triển khai các chính sách hỗ trợ
việc dạy học có ứng dụng ICT thiết thực và có hiệu quả hơn 80
3.2.6. Mối liên hệ giữa các biện pháp 82
3.3. Kết quả khảo nghiệm về tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp
84
Kết luận chương 3 91
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 92
1. Kết luận 92
2. Khuyến nghị 93
TÀI LIỆU THAM KHẢO 95
PHỤ LỤC 98
viii
DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1.
Xếp loại học lực tiếng Anh tại trường DTNT THPT Tuần
Giáo
44
Bảng 2.2.
Xếp loại học lực tiếng Anh tại trường THPT Lê Quý Đôn…. 46
Bảng 2.3.
Xếp loại học lực tiếng Anh trường THPT Phan Đình Giót…. 48
Bảng 2.4.
Thống kê cơ sở vật chất, thiết bị năm học 2013 – 2014 của 3
trường
51
Bảng 2.5.
Kết quả sử dụng các biện pháp QL ứng dụng ICT trong DH
môn tiếng Anh
62
Bảng 3.1.
Thành phần các đối tượng được khảo nghiệm……………….
85
Bảng 3.2.
Đánh giá mức độ cần thiết của các biện pháp quản lí đề xuất.
86
Bảng 3.3.
Đánh giá mức độ khả thi của các biện pháp quản lí đề xuất 87
Bảng 3.4.
Tương quan giữa mức độ cần thiết và mức độ khả thi của
các biện pháp
89
DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ
Biểu đồ 3.1. Mối tương quan của các biện pháp …………………… 90
Sơ đồ 3.1. Mối quan hệ giữa các biện pháp………………………… 84
1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Ngày nay, những thành tựu của khoa học-công nghệ (KH-CN) đang
đưa thế giới chuyển từ kỷ nguyên công nghiệp sang kỷ nguyên thông tin và
kinh tế tri thức, tác động tới tất cả mọi lĩnh vực, làm biến đổi nhanh chóng và
sâu sắc đời sống vật chất và tinh thần của xã hội. Kho tàng kiến thức của nhân
loại ngày càng đa dạng và phong phú. Trong điều kiện đó, việc toàn cầu hóa
và hội nhập kinh tế là xu thế tất yếu khách quan của các nước đang phát triển.
Tiếng Anh và công nghệ thông tin truyền thông là những công cụ quan trọng
cho quá trình hội nhập và quốc tế hóa. Các phương tiện truyền thông, mạng
viễn thông, Internet tạo điều kiện thuận lợi cho giao lưu, hội nhập văn hóa và
cũng là điều kiện thuận lợi cho việc đổi mới và phát triển giáo dục. Nhà
trường từ chỗ hoạt động khép kín chuyển sang mở cửa rộng rãi, đối thoại với
xã hội, gắn bó chặt chẽ với nghiên cứu KH-CN và ứng dụng; Giáo viên (GV)
thay vì chỉ truyền đạt tri thức, chuyển sang cung cấp cho người học phương
pháp thu nhận thông tin một cách tự lực, có phân tích và tổng hợp.
Công nghệ thông tin và truyền thông (tiếng Anh là Information and
Communication Technology viết tắt là ICT) đang được ứng dụng hết sức rộng
rãi và hiệu quả vào các lĩnh vực hoạt động của con người, tạo nên những thay
đổi to lớn trong xã hội, trong đó có nhà trường. Trước xu hướng toàn cầu hóa
và việc hình thành một nền kinh tế “mạng”, đã dẫn đến mối quan hệ khắng
khít không thể tách rời giữa máy vi tính (Computer) với mạng viễn thông và
tạo nên một khái niệm mới là công nghệ thông tin và truyền thông (ICT). ICT
bao gồm các phương tiện xử lý dữ liệu, giữ, truyền và phản ánh các sản phẩm
thông tin, đang phát triển với tốc độ cao, được cấu trúc thành ba bộ phận:
- Bộ phận công nghiệp truyền thông: mạng điện thoại, mạng cáp, mạng vệ
tinh, mạng di động, mạng phát thanh truyền hình,…
- Bộ phận công nghiệp máy tính: máy tính, thiết bị điện tử, CN phần cứng
(chủ yếu là tạo ra phương tiện, công cụ để phục vụ trực tiếp CN truyền
2
thông), CN phần mềm (nhằm nâng cao, mở rộng, phát triển hiệu quả của CN
phần cứng, của máy tính điện tử,…) và các dịch vụ khác (thương mại điện tử,
thư điện tử,…)
- Công nghiệp nội dung thông tin: gồm các dữ liệu, số liệu, hình ảnh, các hoạt
động, của xã hội về mọi mặt: văn hóa, thể thao, nghệ thuật, KH-CN, giáo dục-
đào tạo, vui chơi-giải trí,… ở trong quá khứ, hiện tại, và tương lai. Nói chung,
đó là kho tư liệu khổng lồ của nhân loại.
Ba bộ phận trên liên kết lại với nhau tạo ra một tiềm năng vô cùng to
lớn cho việc ứng dụng ICT trong nhiều lĩnh vực của đời sống và trong giáo
dục. Quá trình ứng dụng ICT trong dạy học là sử dụng các phương tiện
computer, video, máy chiếu qua đầu (over head), máy chiếu tinh thể lỏng
(LCD-Projector), máy quay kỹ thuật số, các phần mềm cơ bản: xây dựng thí
nghiệm ảo, thí nghiệm mô phỏng, CD-ROM,… đặc biệt là mạng Internet
trong dạy học. Trong đó computer và các loại mobi (laptop, ipad hay các loại
smartphone) đóng vai trò là trung tâm phối hợp, xử lý mọi hình thức thể hiện
và thao tác truyền đạt, tạo nên, lưu giữ, sắp xếp, sửa đổi, hiển thị lại thông tin
một cách nhanh chóng, dễ thực hiện. Do vậy, computer và các loại mobi được
xem như là những công cụ dạy học không thể thiếu trong một xã hội hiện đại.
Việc ứng dụng ICT trong dạy học nói chung, trong dạy học tiếng Anh sẽ góp
phần làm cho các giờ học trở nên sinh động, kích thích được tính tích cực,
sáng tạo của học sinh, rèn luyện ở các em thói quen và khả năng tự học và
tinh thần hợp tác. Đổi mới phương pháp dạy học theo đặc thù môn học tiếng
Anh là tích hợp cả 4 kỹ năng; nghe, nói, đọc, viết trong cùng một tiết học.
Điều này được thực hiện một cách dễ dàng nhờ việc ứng dụng ICT thông qua
các chức năng hình ảnh, âm thanh và text mà các thông tin số thể hiện. Sử
dụng các phần mềm và các trang web trong việc dạy học môn tiếng Anh với
việc vận dụng những tình huống khác nhau trong học tập vào thực tiễn, tác
động đến tình cảm đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh. Như vậy
để nâng cao chất lượng giáo dục đáp ứng những yêu cầu kinh tế - xã hội trong
3
giai đoạn hiện nay, đòi hỏi việc ứng dụng ICT trong dạy học tiếng Anh ở các
nhà trường phải được quan tâm một cách đúng mức.
Đảng và Nhà nước cũng đã đưa ra các chủ trương chính sách cho việc
áp dụng ICT trong giáo dục và dạy học. Nghị quyết Trung ương II khoá VIII
cụ thể hoá bằng Chỉ thị 58-CT/TW (17/10/2000) của Bộ Chính trị đã nêu
“Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác giáo dục và đào tạo
ở các cấp học, bậc học, ngành học. Phát triển các hình thức đào tạo từ xa
phục vụ nhu cầu học của toàn xã hội”. Văn kiện Hội nghị lần thứ II Ban chấp
hành Trung ương Đảng khoá VIII đã nêu: Giáo dục cần phải “Đổi mới mạnh
mẽ phương pháp giáo dục – đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn
luyện thành nếp tư duy sáng tạo của người học. Từng bước áp dụng các
phương pháp tiên tiến và phương tiện hiện đại vào quá trình dạy học”.
Để việc ứng dụng ICT trong dạy học nói chung, trong dạy học môn
tiếng Anh nói riêng cần có các biện pháp quản lí có hiệu quả của lãnh đạo và
cán bộ quản lí nhà trường. Việc quản lí ứng dụng ICT trong dạy học môn
Tiếng Anh đòi hỏi người quản lí áp dụng các chức năng và phương pháp quản
lí để làm cho việc ứng dụng ICT diễn ra có kế hoạch và được triển khai theo
đúng kế hoạch, có sự hướng dẫn, giám sát, đánh giá, khen thưởng và trách
phạt để đảm bảo hiệu quả và đạt được mục tiêu đặt ra. Cụ thể hơn, đó là quản
lí qui trình thiết kế và qui trình sử dụng giáo án dạy học tích cực điện tử trong
quá trình dạy học; bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên tiếng Anh; quản lí
việc ứng dụng các phần mềm và các phương tiện ICT trong dạy học để giúp
giáo viên thực hiện tốt việc giảng dạy môn tiếng Anh. Đó là quá trình hướng
dẫn giáo viên tích hợp việc sử dụng các phương tiện ICT với các phương
pháp dạy học tích cực làm cho việc dạy học trở nên hấp dẫn hơn, hứng thú
hơn với môn học nhằm phát triển 4 kỹ năng nghe, nói, đọc, viết cho học sinh.
Tuy nhiên, cho đến nay công tác quản lí ứng dụng ICT trong dạy học
tiếng Anh ở các trường THPT tỉnh Điện Biên còn nhiều vấn đề: Nhận thức
của giáo viên giảng dạy môn tiếng Anh về ứng dụng ICT trong dạy học còn
4
hạn chế, trình độ tin học cơ bản và đặc biệt kĩ năng sử dụng ICT trong dạy
học của đội ngũ giáo viên tiếng Anh còn bất cập, cơ sở hạ tầng phục vụ ứng
dụng ICT còn thiếu thốn; nhà trường chưa có các biện pháp đẩy mạnh việc
ứng dụng ICT trong dạy học môn tiếng Anh, thiếu các chỉ dẫn và các chính
sách, nguồn lực động viên khen thưởng
Để nâng cao chất lượng dạy học môn tiếng Anh, khắc phục các hạn chế
nói trên, tác giả chọn đề tài nghiên cứu: “Biện pháp quản lí ứng dụng công
nghệ thông tin và truyền thông (ICT) trong dạy học môn Tiếng Anh ở các
trường THPT tỉnh Điện Biên”.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn việc quản lí ứng dụng ICT
trong dạy học tại các trường THPT tỉnh Điện Biên, đề xuất một số biện pháp
quản lí nhằm đẩy mạnh việc ứng dụng ICT trong dạy học môn Tiếng Anh ở
các trường THPT của tỉnh Điện Biên.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Nghiên cứu những vấn đề lý luận về việc quản lí ứng dụng ICT trong dạy
học nói chung và trong việc dạy học môn tiếng Anh ở trường THPT nói
riêng.
3.2. Đánh giá thực trạng việc quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy
học Tiếng Anh ở các trường THPT tỉnh Điện Biên.
3.3. Đề xuất các biện pháp quản lí của lãnh đạo nhà trường và tổ trưởng
chuyên môn để đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông
trong dạy học Tiếng Anh ở các trường THPT Điện Biên.
3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp.
4. Đối tượng và khách thể nghiên cứu
4.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động dạy học môn tiếng Anh và ứng dụng ICT trong dạy học môn
tiếng Anh.
5
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Công tác quản lí ứng dụng ICT trong dạy học môn Tiếng Anh.
5. Câu hỏi nghiên cứu
1) Những đặc điểm nào của dạy học môn tiếng Anh và những đặc điểm nào
của ICT cho phép việc ứng dụng ICT trong dạy học môn tiếng Anh có hiệu
quả?
2) Để việc ứng dụng ICT trong dạy học môn tiếng Anh có hiệu quả, lãnh đạo
và cán bộ quản lí nhà trường cần quản lí việc ứng dụng này như thế nào?
3) Thực trạng ứng dụng ICT trong dạy học môn tiếng Anh ở các trường
THPT Điện Biên có những ưu điểm và hạn chế gì và cần có những biện pháp
nào để khắc phục các hạn chế này?
6. Giả thuyết khoa học
Tiếng Anh là phương tiện không thể thiếu trong thời đại hội nhập, toàn
cầu hóa, vì vậy việc dạy tiếng Anh trở thành nhiệm vụ quan trọng ở các
trường học. Để việc dạy học tiếng Anh có chất lượng cao, cần thiết phải ứng
dụng các phương tiện ICT. Các phương tiện ICT thúc đẩy việc đổi mới các
phương pháp dạy học và đánh giá. Điều này đòi hỏi nhà trường phải có các
chính sách, các biện pháp quản lí cần thiết để thúc đẩy việc ứng dụng này.
Tuy nhiên, thực trạng ứng dụng và quản lí ứng dụng ICT trong dạy học ở các
trường THPT tỉnh Điện Biên còn nhiều hạn chế. Nếu lãnh đạo các trường
THPT tỉnh Điện Biên có các biện pháp quản lí việc ứng dụng ICT trong dạy
học môn Tiếng Anh phù hợp, có tính khả thi thì sẽ nâng cao chất lượng dạy
học môn tiếng Anh.
7. Phạm vi nghiên cứu
Nghiên cứu các biện pháp quản lí ứng dụng ICT trong dạy học môn
Tiếng Anh và các số liệu và nghiên cứu thực trạng để đề xuất biện pháp được
thực hiện tại các trường THPT tỉnh Điện Biên.
6
8. Phương pháp nghiên cứu
8.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết
Nghiên cứu, phân tích, tổng hợp các tài liệu khoa học (sách, bài viết),
các văn bản pháp luật của Đảng, Nhà nước và ngành Giáo dục & Đào tạo về
định hướng phát triển GD-ĐT và phát triển ứng dụng ICT trong dạy học để
làm sáng tỏ cơ sở lí luận và pháp lí của vấn đề nghiên cứu.
8.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp điều tra khảo sát
*Mục tiêu: Làm sáng tỏ thực trạng dạy học môn tiếng Anh, các phương tiện
ICT đã được sử dụng và công tác quản lí để đẩy mạnh việc ứng dụng ICT
trong dạy học tiếng Anh ở các trường THPT tỉnh Điện Biên
*Nội dung khảo sát:
+ Khảo sát lấy ý kiến của các đối tượng về thực trạng dạy học môn tiếng Anh
và việc ứng dụng ICT trong dạy học môn tiếng Anh.
+ Khảo sát công tác và các biện pháp quản lí để đẩy mạnh việc ứng dụng ICT
trong dạy học tiếng Anh ở các trường THPT tỉnh Điện Biên.
*Đối tượng:
+30 HS x 3 trường = 90 học sinh
+ 5 GV môn tiếng Anh x 3 trường = 15 GV
+ 03 lãnh đạo NT x 3 trường = 9
+ 3 tổ trưởng chuyên môn x 3 trường = 9 tổ trưởng chuyên môn
- Quan sát trực tiếp 02 giờ học tại mỗi trường;
- Phỏng vấn và trò chuyện với học sinh, giáo viên, CBQL của các trường THPT
Phan Đình Giót, THPT Chuyên Lê Quý Đôn, Dân tộc nội trú THPT Huyện Tuần
Giáo.
-Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Tìm hiểu bản chất, nguồn gốc, nguyên
nhân và cách giải quyết những khó khăn trong quản lí ứng dụng ICT trong
dạy học tiếng Anh qua các báo cáo của nhà trường.
7
8.3. Khảo nghiệm: lấy ý kiến các nhà chuyên môn, CBQL về sự cần thiết và
tính khả thi của các biện pháp.
8.4. Phương pháp toán thống kê để xử lí số liệu.
9. Dự kiến đóng góp của đề tài
9.1. Ý nghĩa lý luận
Góp phần làm sáng tỏ cơ sở lý luận việc quản lí ứng dụng ICT trong
dạy học môn Tiếng Anh.
9.2. Ý nghĩa thực tiễn
Đề xuất những biện pháp quản lí phù hợp với thực tế và có tính khả thi
giúp nâng cao chất lượng dạy học môn Tiếng Anh ở các trường THPT tỉnh
Điện Biên.
10. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn chính được chia làm 3
chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận của quản lí ứng dụng ICT trong dạy học môn Tiếng
Anh ở trường trung học phổ thông.
Chương 2: Thực trạng quản lí ứng dụng ICT trong dạy học môn Tiếng Anh ở
các trường THPT tỉnh Điện Biên.
Chương 3: Đề xuất các biện pháp quản lí ứng dụng ICT trong dạy học môn
Tiếng Anh ở các trường THPT tỉnh Điện Biên.
8
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ ỨNG DỤNG
CÔNG NGHỆ THÔNG VÀ TRUYỀN THÔNG TRONG DẠY HỌC
MÔN TIẾNG ANH Ở CÁC TRƯỜNG THPT TỈNH ĐIỆN BIÊN
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
Việc ứng dụng ICT trong dạy học là xu hướng tất yếu của các trường
học trên thế giới nói chung và ở Việt Nam nói riêng. Ứng dụng ICT trong dạy
học đang tiếp tục được triển khai trong các nhà trường ở mọi cấp học của hệ
thống giáo dục. Trong khi thông tin và quá trình tiếp cận với thông tin được
rút ngắn và phát triển theo hàm số mũ thì các trường học có thể có nhiều con
đường khác nhau giúp giáo viên chuyền tải kiến thức đến học sinh trong một
khoảng thời gian ngắn nhất và hiệu quả nhất. Bên cạnh sự phát triển của ICT,
việc giảng dạy ngôn ngữ nói chung và tiếng Anh nói riêng cũng được coi
trọng trong các nhà trường. Trước xu hướng này, các trường học chuyển sang
hướng khuyến khích việc “học cách học” đối với học sinh: Ví dụ, giúp học
sinh đạt được những kiến thức và kỹ năng để tự tìm kiếm kiến thức theo nhu
cầu của bản thân, giúp cho người học có thể tiếp tục học tập trong suốt cuộc
đời. Điều này có thể làm được một cách hiệu quả với sự trợ giúp của ICT.
Người ta cho rằng nếu sử dụng các công cụ ICT một cách hợp lý và có kĩ
năng sử dụng ngôn ngữ tiếng Anh sẽ giúp người học mở rộng các con đường
tiếp cận giáo dục, tăng cường bổ trợ giáo dục và nâng cao chất lượng giáo dục
dưới nhiều hình thức mà một trong số đó là việc giúp quá trình dạy và học trở
nên năng động, hấp dẫn, giúp học sinh dễ dàng liên hệ với thực tiễn cuộc
sống. Tuy nhiên, mức độ sử dụng ICT trong các lớp học và ở các cơ sở giáo
dục là khác nhau tùy theo điều kiện của từng trường. Hiệu quả sử dụng ICT ở
mỗi trường phụ thuộc vào chất lượng của công tác quản lí của các lãnh đạo
nhà trường và các cấp lãnh đạo giáo dục. Đã và đang có nhiều công trình
nghiên cứu về ứng dụng ICT trong dạy học nói chung và trong dạy học môn
9
tiếng Anh nói riêng cũng như công tác quản lí việc ứng dụng ICT vào môn
học này.
1.1.1. Trên thế giới
Dạy học môn Tiếng Anh tập trung phát triển ở người học bốn kỹ năng
cơ bản: nghe, nói, đọc, viết. Phát triển bốn kĩ năng được gắn liền với việc
cung cấp cho người học kiến thức về các nền văn hoá đa dạng và phong phú
trên thế giới và hình thành ở các em những phẩm chất, tình cảm đối với
những con người và đất nước khác nhau, đồng thời biết tự hào, yêu quý và tôn
trọng nền văn hoá và ngôn ngữ của dân tộc mình (Lindner, 2014). Mức độ
thành thạo các kĩ năng gắn liền với việc luyện tập và sử dụng tiếng Anh,
thuận lợi nhất là trong những môi trường sử dụng tiếng Anh như môi trường
bản xứ, câu lạc bộ tiếng Anh hay ở các sự kiện, các sinh hoạt nơi có sự hiện
diện của người bản ngữ bắt buộc những người tham gia phải sử dụng tiếng
Anh. Kĩ năng tiếng Anh sẽ phát triển tốt hơn nhờ việc sử dụng các phương
tiện ICT như qua phim ảnh hay các videoclips tiếng Anh, các chương trình
phát thanh bằng tiếng Anh.
Trung tâm EDOCERE, 2011, đưa ra chỉ dẫn dạy học tiếng Anh cho
giáo viên chỉ rõ:
+ Dạy tiếng Anh phải bắt đầu từ việc dạy văn hóa của những dân tộc nói tiếng
Anh, giúp người học hiểu được hồn của các câu chuyện và các tác phẩm văn học.
+ Dạy tiếng Anh là dạy một môn học: Dạy học sinh các kiến thức và cách
thể hiện các kiến thức, tình cảm một cách chính xác, phát triển tư duy cho các em,
giúp các em tư duy thấu đáo những gì các em học được.
+ Dạy học tiếng Anh cần có các cách thức đo kết quả học tập tiếng Anh.
+ Dạy tiếng Anh chú trọng phát triển cho học sinh các kĩ năng viết và ngữ pháp.
Tư liệu này cũng chỉ ra rằng, các tư liệu văn học của các tác giả Mĩ và
Anh rất phong phú để phát triển ngôn ngữ nhưng chứa đựng rất nhiều thành
ngữ, tiếng lóng …điều đó đòi hỏi giáo viên phải thấu hiểu trước khi chuyển
10
tải cho học sinh. Những tư liệu này có sẵn trên các website và giáo viên cũng
như học sinh có thể đọc trực tiếp hay tải xuống để sử dụng.
+ Dạy tiếng Anh hiệu quả đòi hỏi phải có giao tiếp cá nhân và cá nhân
hóa người học.
Những lời khuyên dành cho giáo viên được đưa ra là: giáo viên nên xác
định rõ mục tiêu bài học; chú trọng dạy học sinh kĩ năng viết và ngữ pháp, thể
hiện rõ ý tưởng của mình; dạy học sinh thông qua hình ảnh và luyện tập; sử
dụng các tác phẩm văn học của tác giả nổi tiếng, cá nhân hóa người học;
khuyến khích tạo động lực cho học sinh; có đơn vị đo và đánh giá kết quả học
tập của học sinh một cách chính xác.
Như vậy, tư liệu chỉ dẫn này đã đưa ra những biện pháp giúp GV dạy
tốt tiếng Anh nhưng nó phù hợp cho việc dạy tiếng Anh ở những nước dạy
tiếng Anh hơn là ở những nước không nói tiếng Anh như Việt Nam. Bởi vì ở
những nước nói tiếng Anh, học sinh nói tiếng Anh và nghe tiếng Anh trong
môi trường tiếng Anh còn ở Việt Nam do thiếu môi trường tiếng Anh nên học
sinh cần được phát triển cả 4 kĩ năng: nghe, nói, đọc, viết.
Tuy nhiên, những chỉ dẫn này cũng chỉ ra việc cá nhân hóa và trực
quan hóa việc dạy học, luyện tập tiếng Anh và điều này có thể làm được một
cách dễ dàng nhờ ICT.
ICT đã trở thành một phương tiện không thể thiếu cho việc dạy và học
nói chung, dạy và hoc tiếng Anh cho mọi trình độ nói riêng. Nhiều công trình
nghiên cứu về ứng dụng các phương tiện ICT trong dạy học như ứng dụng
các trò chơi điện tử, các tương tác âm thanh và hình ảnh, ứng dụng các loại mobi
(điện thoại di động, ipad…) youtube, phim ảnh trong dạy học, các phần mềm dạy
học… Theo một nghiên cứu gần đây của trường Đại học Kĩ thuật Massachusetts
thì các trò chơi nếu phát triển đúng và ứng dụng đúng vào chương trình học thì
giúp học sinh tham gia tích cực vào quá trình học tập và giúp giáo viên làm cho
quá trình học trở nên nhẹ nhàng, gắn với thực tiễn cuộc sống. Nhiều phần mềm
giảng dạy tiếng Anh được nghiên cứu và sử dụng và có sẵn trên các website:
11
ATutor E-Learning System - ocad.ca ; full version free software, english teaching
software; english language teaching software. Các phần mềm dạy tiếng Anh cho
phép người dạy và người học sử dụng một cách hiệu quả các phương pháp dạy và
học bộ môn này.
Theo nghiên cứu của Project Tomorrow (2010) thì có 3 yếu tố cần thiết
sau để ICT được sử dụng có hiệu quả trong dạy học:
Yếu tố cần thiết 1: Học tập dựa trên tính chất xã hội: giáo viên là người
trợ giúp, giúp học sinh tìm kiếm thông tin và tạo các nhóm làm việc hợp tác.
Học sinh sẽ kiến tạo việc học tập của mình dựa trên kinh nghiệm của bản
thân, kết quả nghiên cứu khoa học và hợp tác sử dụng các công cụ để vượt
qua các khó khăn và rào cản.
Yếu tố cần thiết 2: Học tập mọi lúc, mọi nơi: Học sinh có thể học bất kì
nơi nào, bất kì đâu. Học sinh sử dụng các thiết bị mobi (điện thoại di động,
Smart Phones và MP3) để cá nhân hóa việc học tập của các em như tìm kiếm
thông tin hay các cuốn sách giáo khoa trên mạng, hợp tác với các học sinh
khác để ghi chép bài học, ghi âm các bài giảng, quay video các bài trình
bày…chơi các trò chơi giáo dục, nhận các nhắc nhở, làm bài tập, chia sẻ
thông tin…Sử dụng ICT đạt mục đích kép: nâng cao hiệu quả giảng dạy của
giáo viên và học tập của học sinh.
Yếu tố cần thiết 3: Học sinh và giáo viên có nhiều các kinh nghiệm học
tập sử dụng các công cụ kĩ thuật số: sự sẵn có các phương tiện ICT và việc sử
dụng có hiệu quả các nguồn ICT là một phần không thể thiếu của chương
trình và các hoạt động dạy học trong lớp học: dạy học cá biệt hóa, sử dụng
các công cụ video, podcast, các mạng xã hội Nghiên cứu này cũng chỉ ra
những cản trở chủ yếu của việc ứng dụng ICT trong dạy học như: Không đủ
phương tiện ICT, thiếu kĩ năng sử dụng ICT và thiếu hiểu biết và không hỗ
trợ các hình thức học tập ngoài lớp học…
Như vậy, để ứng dụng ICT trong dạy học, giáo viên cần có kĩ năng
ICT, nhà trường cần có các giải pháp khuyến khích giáo viên và tạo môi
12
trường ICT trong trường học. Môi trường này được Parnership for 21c skills,
(2013) xác định gồm môi trường cơ sở vật chất ICT và các hoạt động tương
tác con người và phương tiện, con người với con người. Để có đủ các điều
kiện và môi trường cho giáo viên ứng dụng ICT trong dạy học nói chung và
trong dạy học môn tiếng Anh cần có sự quản lí tốt việc ứng dụng này.
Nghiên cứu của các nhà khoa học cho rằng, quản lí ứng dụng ICT trong
dạy học môn tiếng Anh cần tạo ra các thay đổi về động cơ, cách thức học tập
và giảng dạy của người học và người dạy, đem lại cho người học niềm vui,
hứng thú, có nhu cầu học tập cao. Hiệu trưởng cần có kế hoạch đào tạo, bồi
dưỡng kiến thức, kĩ năng sử dụng ICT cho giáo viên và học sinh để họ có thể
khai thác thông tin như kỹ năng sử dụng máy tính, các phần mềm hay các
công cụ ICT để giảng dạy tiếng Anh (EStrategy Framework, 2010).
Một nghiên cứu khác của McKay (2002) về dạy tiếng Anh như một
ngôn ngữ thứ 2 ở các nước đưa ra yêu cầu rằng, để các nước này dạy tốt tiếng
Anh cần có kế hoạch giảng dạy tiếng Anh gắn với nhu cầu, mục tiêu quốc gia,
nhu cầu của xã hội và người học, có sự đầu tư về cơ sở vật chất, giáo viên và
có sự đánh giá tác động cũng như kết quả của việc dạy tiếng Anh.
Để thúc đẩy phát triển ứng dụng ICT trong giáo dục đào tạo vấn đề đặt
ra là cần phải đổi mới tư tưởng của các nhà quản lí vì có sự mâu thuẫn giữa sự
phát triển của ICT và tư tưởng của các nhà quản lí (Mousund, 2005).
Mousund, (2005) cho rằng, các nhà quản lí chưa thực sự hiểu hết tác dụng của
ICT trong dạy học, đầu tư cho ICT quá đắt đỏ hay việc quản lí ICT trong lớp
học là khó khăn…nên nhiều lãnh đạo trường học do dự trong việc đầu tư để
trang bị ICT trong nhà trường. Các nhà nghiên cứu cho rằng, cần coi trọng
hơn nữa việc thay đổi tư duy cho các nhà quản lí vì họ chính là người quyết
định sự thành công của nhà trường nói chung và của việc ứng dụng ICT trong
dạy học nói riêng (Rayport and Rickards, 2012).
Việc ứng dụng ICT trong dạy học tiếng Anh ở các nước là rất phổ biến.
Các nhà quản lí giáo dục và trường học đã có các kế hoạch, sự đầu tư về cơ sở
13
vật chất ICT, phát triển kĩ năng sử dụng ICT cho giáo viên để việc dạy học
tiếng Anh có hiệu quả, đã chú ý đặc điểm dạy học tiếng Anh như ngôn ngữ
thứ 2 để có các biện pháp giúp học sinh học tập tốt hơn và giáo viên dạy tốt
hơn.
Ở Singapore người ta nghiên cứu rất kỹ việc tìm kiếm những cách thức
mới, sáng tạo để học sinh tham gia tốt hơn trong việc học ngôn ngữ thông qua
việc sử dụng ICT. Vì thế, dạy và học tiếng Anh sử dụng ICT đã nhận được sự
ủng hộ và các chính sách trợ giúp của Chính phủ và được đón nhận một cách
nhiệt tình của cả người dạy và người học. Các trường học Singapore đã sử
dụng nhiều phần mềm, các phương tiện ICT trong dạy học tiếng Anh và đang
tìm kiếm các sáng kiến ứng dụng ICT trong giảng dạy tiếng Anh. Các tác giả
Adrian Lim, Hui Min Lim, Wee Lee Lian, (2012) đã nói về các sáng kiến
thích ứng các công nghệ hiện đại trong dạy và học tiếng Anh trong một hội
thảo quốc tế, trong đó nhấn mạnh, việc dạy học sinh nói và đọc tiếng Anh là
rất quan trọng và để làm được điều này cần sử dụng thiết bị công nghệ hiện
đại về nhận biết ngôn ngữ nói (speech-recognition software) ghi lại ngôn ngữ
nói của học sinh và từ đó giúp các em kiểm tra độ chính xác về phát âm và
cấu trúc ngữ pháp.
Tại Phần Lan, các trường học cũng đang nỗ lực để sử dụng ICT nhằm
thay thế các phương pháp giảng dạy tiếng Anh truyền thống và để nâng cao
chất lượng dạy học tiếng Anh. Để làm được điều đó các trường học đã đầu tư
các phương tiện ICT như các phòng tiếng, mua sắm các phần mềm giảng dạy
tiếng Anh, tập huấn GV sử dụng và có các chính sách khuyến khích bắt buộc
giáo viên sử dụng ICT trong dạy học nói chung và dạy học tiếng Anh nói
riêng (Kaisa Korhonen, 2010)
1.1.2. Ở Việt Nam
Việt Nam đang trong quá trình hội nhập quốc tế; sự phát triển nhanh
chóng của khoa học và công nghệ, khoa học giáo dục và sự cạnh tranh quyết
14
liệt trên nhiều lĩnh vực giữa các quốc gia đòi hỏi giáo dục phải đổi mới, đặc
biệt cần trang bị cho thế hệ trẻ kĩ năng sử dụng ngôn ngữ tiếng Anh và ICT.
Nhiều chỉ thị, nghị quyết của Đảng đã yêu cầu sử dụng ICT trong giáo
dục, dạy học. Cùng với việc ban hành các chủ trương đổi mới dạy học và ứng
dụng ICT trong giáo dục, các trường học đã có những nỗ lực nhất định để
thực hiện các chủ trương này. Song song với nỗ lực ứng dụng ICT của các
trường học, đã có nhiều công trình nghiên cứu khoa học, các đề tài luận văn
và luận án nghiên cứu về quản lí, ứng dụng ICT trong giáo dục và trong các
trường học.
Một số công trình nghiên cứu đã chỉ ra tác dụng và cách thức ứng dụng
ICT trong dạy học học tập các kinh nghiệm quốc tế.
Những tác dụng của ICT trong dạy học được mô hình hóa trong đề tài
nghiên cứu khoa học “Đánh giá tác động của ICT sử dụng trong dạy học đối
với kiến thức và kĩ năng của giáo viên và học sinh các trường trung học phổ
thông ở Việt Nam, Đề tài trọng điểm Đại học Quốc gia Hà Nội”. (Trần Thị
Bích Liễu, 2012)
15
Sơ đồ này cho thấy, ứng dụng ICT vào dạy học rất phù hợp với các
phong cách học tập khác nhau của người học, thể hiện đầy đủ các phương
pháp dạy học, đặc biệt là phương pháp trực quan, đáp ứng các đặc điểm của
các học thuyết sư phạm, đặc biệt là học thuyết dạy học tích cực, lấy người học
làm trung tâm. Sơ đồ này cũng cho thấy, khi dạy học môn tiếng Anh cần tích
hợp ICT với các phương pháp dạy học, các phong cách học tập và các học
thuyết dạy học.
Bộ giáo dục, các trường Đại học, các tổ chức nghiên cứu khoa học đã
tổ chức nhiều cuộc hội thảo về vấn đề ứng dụng ICT trong dạy học:
- Hội thảo khoa học “Ứng dụng công nghệ thông tin (ICT) trong giáo
dục và đào tạo, nhìn lại để bứt phá” Trường Đại học Tân Trào đó tổ chức
ngày 29/9/2013.
- Hội thảo quốc tế “Chuyển đổi mô hình giáo dục trong thế kỉ 21”. Bộ
giáo dục tổ chức tháng 4 năm 2014 và nhiều hội thảo khác.
Các cuộc hội thảo trên đều tập trung bàn về vai trò của ICT trong giáo
dục và các giải pháp đẩy nhanh việc ứng dụng ICT trong dạy học. ICT giúp
giáo viên trao đổi về chuyên môn và tận dụng sự tư vấn của các chuyên gia
trên toàn thế giới; giúp học sinh có môi trường học tập linh hoạt hơn trong
mọi điều kiện về địa lý và thời gian; GV có thể chỉnh sửa nội dung giảng dạy
cho phù hợp với từng đối tượng học sinh khác nhau…ICT giúp chất lượng
của bài học cao hơn thông qua các ứng dụng liên quan đến bài học và giúp
người học tập trung hơn vào bài học nhờ các hình ảnh trực quan sinh động
phong phú…Học sinh có thể sử dụng ICT để tìm hiểu thông tin và để đạt
được kiến thức mới theo nhiều cách. Họ có thể tìm kiếm thông tin trên
Internet hoặc bằng cách sử dụng một bộ bách khoa công nghệ thông tin dựa
trên Microsoft Encarta. Họ có thể tìm kiếm thông tin bằng cách chiết xuất từ
một tài liệu chuẩn bị của giáo viên và được cung cấp cho họ thông qua công
nghệ thông tin, chẳng hạn như tài liệu được tạo bằng Microsoft Word hoặc
trình chiếu Microsoft PowerPoint; Người học có thể nâng cao sự hiểu biết
16
bằng cách giao tiếp với người khác bằng việc sử dụng thư điện tử, chẳng hạn
như học sinh trong một trường học khác nhau hoặc thậm chí trong một đất
nước khác nhau có thể trao đổi qua email, chat Học sinh có thể sử dụng ICT
như một phần của quá trình sáng tạo mà họ phải xem xét kỹ lưỡng hơn những
thông tin mà họ có về một chủ đề nhất định…
Một số nghiên cứu đã đánh giá tác động của ICT trong dạy học ở các
trường THPT Việt Nam, qua đó đề xuất những sáng kiến, ý tưởng quan trọng
trong việc áp dụng ICT trong nhà trường phổ thông hiện nay nhằm không
ngừng đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục.
Có một số luận văn thạc sỹ khoa học nghiên cứu về quản lí việc ứng
dụng ICT trong dạy học ở các trường phổ thông:
- Tác giả Trần Thị Đản, với đề tài: “Một số biện pháp tổ chức triển khai
việc ứng dụng CNTT vào giảng dạy của hiệu trưởng trường THCS Văn Lang
thành phố Việt Trì - tỉnh Phú Thọ”.
- Tác giả Phạm Trường Lưu, với đề tài: “Một số biện pháp quản lí hoạt
động dạy học có sử dụng đa phương tiện ở trường THCS”.
- Tác giả Nguyễn Văn Tuấn, với đề tài: “Một số biện pháp chỉ đạo việc
thúc đẩy ứng dụng CNTT trong công tác quản lí dạy học tại các trường
THPT”.
- Tác giả Đào Thị Ninh, đề tài: “Một số biện pháp quản lí ứng dụng
ICT trong giảng dạy ở các trường THPT quận Cầu Giấy - Hà Nội”.
Các giải pháp/biện pháp quản lí ứng dụng ICT trong dạy học được đề
cập trong các luận văn này. Các tác giả luận văn nghiên cứu cách sử dụng các
chức năng quản lí, các phương pháp quản lí để thúc đẩy và khuyến khích giáo
viên, có kế hoạch đầu tư, có biện pháp kiểm tra đánh giá kết quả ứng dụng
ICT… Nhưng có rất ít công trình hay luận văn nghiên cứu về ứng dụng ICT
trong giảng dạy bộ môn tiếng Anh, kể cả trong các luận văn mới nhất gần đây
nghiên cứu về các giải pháp nâng cao chất lượng dạy học tiếng Anh. Giải
pháp/biện pháp ứng dụng ICT được đề cập trong các luận văn này được trình
17
bày một cách đơn giản và chưa có những nội dung cụ thể. Trong khi dạy học
tiếng Anh mang đặc thù riêng và ứng dụng ICT trong dạy học tiếng Anh cần
tới những giải pháp/biện pháp quản lí cụ thể.
Nhìn chung, các công trình nghiên cứu liên quan đến sử dụng ICT
trong dạy học nói chung, dạy học tiếng Anh đã chỉ ra những tác dụng của ứng
dụng ICT trong dạy học, cách thức ứng dụng và chỉ ra đặc điểm của dạy học
tiếng Anh làm cơ sở để ứng dụng ICT trong dạy học tiếng Anh. Đặc biệt, các
công trình nghiên cứu đã chỉ ra những khó khăn, hạn chế của việc ứng dụng
ICT trong dạy học nói chung và dạy học tiếng Anh nói riêng, những giải
pháp/biện pháp của người quản lí để tăng cường sử dụng ICT trong dạy học
(xây dựng môi trường ICT, có chính sách khuyến khích giáo viên, bồi dưỡng,
đào tạo kĩ năng sử dụng ICT trong dạy học…). Tuy nhiên, những biện
pháp/giải pháp này cần được nghiên cứu kĩ lưỡng và cẩn thận hơn ở những
môi trường cụ thể và đặc trưng như ứng dụng ICT trong dạy học tiếng Anh ở
các trường học có nhiều học sinh dân tộc thiểu số ở tỉnh Điện Biên.
1.2. Một số khái niệm liên quan đến vấn đề nghiên cứu
1.2.1. Ứng dụng ICT trong giáo dục
1.2.1.1. Khái niệm ICT
ICT là chữ viết tắt của cụm từ tiếng Anh: Information and
Communication Technology (Công nghệ thông tin và truyền thông), là một
tập hợp đa dạng các công cụ và tài nguyên công nghệ được sử dụng để giao
tiếp, tạo ra, phổ biến, lưu giữ và quản lí thông tin. Các công nghệ này bao
gồm máy tính, Internet, công nghệ truyền thông (đài và vô tuyến), điện
thoại chứa đựng nhiều loại hình thông tin để truy cập, lưu trữ và sử dụng
(Anderson,2010).
1.2.1.2. Ứng dụng công nghệ trong giáo dục, học tập:
* (Educational technology) là việc sử dụng công nghệ để hỗ trợ quá
trình dạy và học (Newhouse, December, 2002). Tương tự với thuật ngữ này
có thuật ngữ: Ứng dụng công nghệ trong dạy học.
