các tội xâm phạm hoạt động tư pháp trong luật hình sự việt nam

1
I HC QUI
KHOA LUẬT



NGUYỄN THỊ DIỆU TRANG



CÁC TỘI XÂM PHẠM HOẠT ĐỘNG TƯ PHÁP
TRONG LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM




LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC




HÀ Nội - 2015

2

I HC QUI
KHOA LUẬT


NGUYỄN THỊ DIỆU TRANG

CÁC TỘI XÂM PHẠM HOẠT ĐỘNG TƯ PHÁP
TRONG LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM

Chuyên ngành : Luật hình sự và tố tụng hình sự
Mã số : 60 38 01 04


LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC


Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Trịnh Quốc Toản


Hà Nội - 2015

3
LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của riêng tôi.
Các kết quả nêu trong Luận văn chưa được công bố trong bất kỳ công
trình nào khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong Luận văn đảm bảo
tính chính xác, tin cậy và trung thực. Tôi đã hoàn thành tất cả các môn
học và đã thanh toán tất cả các nghĩa vụ tài chính theo quy định của
Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội.
Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Khoa Luật xem xét để tôi có thể
bảo vệ Luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!

Hà Nội, ngày 26 tháng 3 năm 2015
NGƯỜI CAM ĐOAN




Nguyễn Thị Diệu Trang


4
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
MỤC LỤC
DANH MỤC BẢNG BIỂU
MỞ ĐẦU 1
Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CÁC TỘI PHẠM XÂM PHẠM
HOẠT ĐỘNG TƯ PHÁP THEO LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM 7
1.1. Khái niệm và dấu hiệu pháp lý chung của các tội phạm xâm phạm
hoạt động tư pháp theo luật hình sự Việt Nam 7
1.1.1. Khái niệm tội phạm xâm phạm hoạt động tư pháp 7
1.1.2. Những dấu hiệu pháp lý chung của các tội phạm xâm phạm hoạt
động tư pháp 15
1.2. Khái quát lịch sử quy định về các tội xâm phạm hoạt động tư pháp
trước khi ban hành Bộ luật hình sự năm 1999. 19
1.3. Quy định về các tội xâm phạm hoạt động tư pháp trong pháp luật
một số nước trên thế giới. 22
1.3.1. Liên bang Nga 23
1.3.2. Trung Quốc 25

1.3.3. Cộng hòa liên bang Đức 26
1.3.4. Hoa Kỳ 27
Chương 2: QUY ĐỊNH CỦA BỘ LUẬT HÌNH SỰ NĂM 1999 VỀ CÁC TỘI
XÂM PHẠM HOẠT ĐỘNG TƯ PHÁP VÀ THỰC TIỄN ÁP DỤNG 29
2.1. Quy định của Bộ luật hình sự năm 1999 về các tội xâm phạm hoạt
động tư pháp. 29
2.1.1. Các tội xâm phạm hoạt động tư pháp do những người có chức vụ,
quyền hạn trong hoạt động tư pháp thực hiện 29
2.1.2. Các tội xâm phạm hoạt động tư pháp do những người có nghĩa vụ
phải giúp các cơ quan tư pháp trong thực hiện hoạt động tư pháp. 33
2.1.3. Các tội xâm phạm hoạt động tư pháp mà chủ thể là đối tượng của các
bản án hoặc quyết định của cơ quan tư pháp 37

5
2.1.4. Các tội xâm phạm hoạt động tư pháp mà chủ thể có thể là công dân
bình thường, là người có chức vụ, quyền hạn nhất định và đã sử dụng,
chức vụ quyền hạn này để cản trở các hoạt động tư pháp 40
2.2. Thực tiễn áp dụng quy định về các tội xâm phạm hoạt động tư pháp
ở Việt Nam hiện nay. 42
2.3. Những bất cập trong quy định của Bộ luật hình sự hiện hành và những
tồn tại, hạn chế trong áp dụng các tội xâm phạm hoạt động tư pháp. 50
2.3.1. Những bất cập trong quy định của Bộ luật hình sự về các tội xâm
phạm hoạt động tư pháp. 50
2.3.2. Những khó khăn, vướng mắc trong việc áp dụng quy định về các tội
xâm phạm hoạt động tư pháp 58
Chương 3: SỰ CẦN THIẾT, CÁC KIẾN NGHỊ CỦA VIỆC HOÀN
THIỆN PHÁP LUẬT VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ ÁP DỤNG PHÁP
LUẬT ĐỐI VỚI CÁC TỘI XÂM PHẠM HOẠT ĐỘNG TƯ PHÁP 62
3.1. Nhu cầu và sự cần thiết của việc hoàn thiện pháp luật về các tội xâm
phạm hoạt động tư pháp 62

3.1.1. Xuất phát từ tình hình tội phạm xâm phạm hoạt động tư pháp hiện
nay ở Việt Nam 62
3.1.2. Thực hiện mục tiêu của Đảng và Nhà nước về chiến lược cải cách tư pháp 63
3.2. Một số giải pháp nhằm hoàn thiện các quy định của Bộ luật hình sự về
các tội xâm phạm hoạt động tư pháp. 65
3.2.1. Sửa đổi một số nội dung về tội bức cung, dùng nhục hình…………66
3.2.2. Hoàn thiện quy định về tội không truy cứu trách nhiệm hình sự
người có tội………………………………………………………………….67
3.2.3. Bổ sung một số điều luật mới, tôi phạm hóa đối với một số hành vi
nguy hiểm cho xã hội……………………………………………………….69
3.2.4. Sửa đổi nội dung một số điều luật hiện có trong bộ luật hình sự… 69
3.2.5. Hoàn thiện các văn bản hướng dẫn áp dụng bộ luật hình sự về các
tội xâm phạm hoạt động tư pháp………………………………………… 69

6
3.3. Các giải pháp nâng cao hiệu quả áp dụng các quy định của Bộ luật hình
sự đối với các tội xâm phạm hoạt động tư pháp 69
3.3.1. Đẩy mạnh hoạt động hướng dẫn và áp dụng pháp luật 69
3.3.2. Kiện toàn tổ chức bộ máy, nâng cao chất lượng của đội ngũ cán bộ
thuộc các cơ quan tư pháp 70
3.3.3. Tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan có liên quan đến việc giải
quyết các vụ án 72
KẾT LUẬN 74
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 76

7
DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bng 2.2.1. S li m ho khi t trong
 2010  2014. 45

Bng 2.2.2. T l mt s ti phm c th xm
ho 46

1
MỞ ĐẦU

1. Sự cần thiết của việc nghiên cứu đề tài
Hong ct ln trong hong
chung ca b n n bm cho hong
ng c u tranh chi ti phm
nhm bm an ninh  trt t i, bo v la Nc, quy
la mi t ch
a ti ph 
i phng bin thi
lu  p b m cho ho   n c     
chng li mi vic thc hin ch
Hi    -      p nhi 
, "t c, li sng trong mt
b ph        
 n
p tc din bin phc ti s  yu
a nhiu cp, nhi
ci va s n ct
c".  ng tr i ti phm, nhm
bm trt t i, bo v lc, quyp
 chng c
Vin ki
rt quan tr m v thc 
lut, ho u qu c n
cng c i vi b i vi

g.

2
 bi cc hin cp
 ng nch, vng m
minh, bo v c hiu qu u l
m hon hon
cu tra, Vin ki, 
vic bo v l cc, quy a t chc,
c tp, vng.
Ti phm hom cho i
nh trong mca Phi phm B lu
B lu B lu c sa
i, b     c t i ph    n hi
 n vic thc hin chi
 
Vi tm quan trc bit ca hoc
 ra nhiu bim bm cho ho
tr n t chc, v 
b, v b vt cht cho hong c 
lut. Trong s  
t quan tri vi vic bo v mt nn i s i
ci phm.
Hii phm ho
n bin phc tc bi
phm ho cc c
i phm hon c
t nhi
v bc cung, nhu tra, truy t,
x n va qua cho thy, ti ph

nhng hu qu ht sng tnh c
bo v t m

3
nh v m phm ho
u bt cp dng. Nhi
ng dn c thng
m tranh lunh v u hia mt s ti
nh trong lu v mt s c t
i phm
Trong bi cu v  ti phm hot
   trong B lu   hin nay,      xut
nhng kin ngh snh ca B lu 
nhu qu nh v tm hong
 c tin cn nay. T
nh quynh ch “Các tội xâm phạm
hoạt động tư pháp trong Luật hình sự Việt Nam”  t
nghip thc s lut hc.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Trong ph u v  i phm ho
 c cp B "Thc tri
m hom ca Vin ki 
cp trong cuu tranh chi ph" ng kim
c hi nhi  c Long); 
th k  Ti phm ho
chng, hiu qu hou tra ca Vin ki " do Vin
khoa hc kic hi nhim: Tin s c).
t s u  c lu
thc s, lun s lut hc v v  Nguyn Tt Vin
vi lun s m ho

Vit Nam" bo v i Vi
gi Nguyn Th Thu Trang vi luc s m hong
i phm t thu
s Vit Nam" bo v i Khoa Lut - i hc Qui

4
t nhit khoa h 
        i v t
t s kinh nghim hoi
phm t thup  11/2012;
 Nguyn Th Thu Trang vm hot
i phm t thu
Ki 8/2013
n s, Luc s
 nghip v  o, c
u tng th n
v m hoLu Ving thi
u v thc trnh v m hong
 2010 n 2014. T c la ch 
p thit c v mc tin n hin nay.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn
Ma lu:  c tin v ti
m hoLu Vim,
u hii phm cm
ho ng Lu v  
phm hon va qua. T ra nhng
giu qu i vi
m ho
Nhim v u: lui quyt mt s nhim v c th 
+ Nhng v n chung v ti phm ho

+ nh ca B lu hi 
phm hom u
v i ph n t 10-2014;

5
 nhng hn ch bt cp ca nhnh ca 
lu B lu 199ng tn ti thi
c tng trong ving B lu
v m ho.   xut mt s gii
n ngh  n loi ti phm 
u qu i ti ph
n nay.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
u ca lum 
v m hoc ti
  n 2010-2014. ng thi lu    cu nhng bt
cng mnh v m ho
nhc ting v 
Phu ca lum ca B lu
hi. V thc tin s liu c s dng trn 2010 - 2014.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
Lu c thc hi n ca
Ch - ng H  t,
nh m c  c v u tranh  i
ph     i ph  m ho

 c
        Vi    n loi ti
ph
Lu s dng kt hp nhiu c th

p, thng hp, thi hc, v.v

6
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
 xun ngh vc nhm sa
i, b nh ca B lu v m ho
 u qu ng quy
nh ca B lu v m hoc tin.
Kt qu u ca luu,
hc tp cc gi t.
7. Kết cấu của Đề tài
n m u, kt lun, ni dung lu gm 3 .
Chương 1: Mt s v chung v m ho
Chương 2: nh ca B lu  v   m hot
thc ting
Chương 3: ng li c cc v
m hon ngh 
u qu i vi ph



7
Chương 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CÁC TỘI PHẠM XÂM PHẠM
HOẠT ĐỘNG TƯ PHÁP THEO LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM

1.1. Khái niệm và dấu hiệu pháp lý chung của các tội phạm xâm
phạm hoạt động tư pháp theo luật hình sự Việt Nam
1.1.1. Khái niệm tội phạm xâm phạm hoạt động tư pháp
c khi 


 B lu c
mt s m hot   
b, Lut s 103SL/L105  


t : 







 , , 














 . nh

trng tr i phng 

 30/10/1967 




 i phn ng. 

, 


 21/10/1970

.
inh ti  



 c
B lu  n m
ng b 
.  khc phng 
n hong 

 c B lut
  Phi phm quy nh v
m hou, t u
n iu lunh 20 ti thuc
 m ho  BLHS  

phm hoi  n u 314.

8
m honh tB
lu s u ca vi
bm quy ch
i dng chc v, quyn hn ca nhi ti
t t 
o v, cn gii tm giam, tri
m gim ho
th i ti t  trng 
u tra, Ving Vin ki
, Thi th
a Cc ca Chc ti
phi phy ra trong thc t 
viu tra chng minh r m ni bt nht
i vm ho th lng
m quyn trong ho
d: Mt Th ch c 
n. B can, b  bc cung, b nh
nh h  bc cung, b nht k
c chc ti i vi loi ti
ph truy cu t v i
u tra ti phm h
y ti phm n tc hong
u tm hot
c t y ra
nhi  truy cu .
So vB lu m hot
nh tB lu u

si, b sung. Mt s  i phB lut
 ni phu 

9
nhi t c
thm quyn trong u tra, Vin ki
i b giam, gi dn gi .
B lu i tr  mt
s B lu i ph
 i phm c em rut, v
hoc chng ci phm ti, (tr  m
an ninh quc binh tu 313
B lu i vi phm c th c b t
u t nh ti honh khunB lu 
nh. V ng li x m ho
nh tB lu 
pht ni B lu t b c quy
u lut. u da theo m ca ch th ti
ph chia loi t
Nhóm 1: m hoc
v, quyn hn trong hoc hinh t u t
u t n 3u 305
Nhóm 2:    m ho       
 ph thc hin ho
nh t
Nhóm 3:  tm ho th ng
cc quynh ca nh t

Nhóm 4: m ho th  
i c chc v, quyn hn nh

dng, chc v quyn h cn tr 
bao gnh t

10
 hi khái niệm các tội phạm xâm phạm hoạt động tư pháp
c hta cn nkhái niệm tư pháp, cơ quan tư pháp và hoạt
động tư pháp.
Theo T n Ting Vi 
 kin t [23, tr. 1315]. m c
lut Trung Quc nm gi 
Vio v kh 
hi" ca Jean -  a ra quan i
c coi trng nho v lut d
quan quyn lc t ch19, tr.251].
 p v
mt ni vic gii quyp xi
php vi l phm bo s
tin ci vi s a mi" [22, tr. 42].
Hin nay v 
hiu v  yu g
m cho rng h tht g
u ch gic v chc
luluu ch
gi chc vi nhauc ch 
qulu, lut kinh t, lu
c tha nhn  c theo truyn tha, tuy
c tha nhn ti Vit Nam [33, tr176].
   n cho rng    
quyn l
Thuyt tam quyp. Vit N ch

c  c tp quyo Quc h 
 [25, tr.26]

11
t s n cho rng m chung 
 ch u tra, Vin ki
 tr  th - h t
nim hong c th ng
u tra, truy t, hong b
tr  ng ) hay ho  
 - ng, h tch t r
quan b tr - ng hot
u chc lp vi hou
tra, Vin ki  tr cho
honh hong c
quan b tr  tch ch ng quynh,
op v 
phnh ho [13, tr.236].
n ci hi IX, X, XI, Ngh
quy quy
quyt 08/NQ-TW ca B    -5-2005 v    
thin h tht Vi 
nh Ngh quyt 49/NQ-TW ca B   -6-2005 v Chin
c cm v i v cuc ci
i mng ca hai h th
nht, , Vin ki, u
tra,     c
  tr m lug
lng c tr m v c
t ra v

 tr 
x a ho

12
 c ta, t chc nc gia bao gm h th
 chc ngh nghip. Hong c chc tip hoc
h tr cho ho cm bo v t, bo v ch 
i ch o v quy chc.
u, th nhng
bo v t, x i quyt tranh chp; th 
t ng  ch m quy
nhng hoc hin.
V m “Quyền tư pháp”. Quyc hi
r hp. p: Quyn hot
c lp ca   Nng: Quy
 ca  ng bo v t
cu tra, Vin ki m bo cho
vic thc hin quy t hiu qu cao, c
c tha nhn chung ci sng thc t [1, tr.25].
V m Cơ quan tư pháp” hiu
c s dng r n c
t cc. N  chc ta
p quyn lng nh 
 i hp, ki  a ba quyn l     
ng vn h thc h
Vin kiVin ki c hi
 c t chc quyn lc
       c vic ti sao c    
u trai g
c B  ) thc cht l

ph c
m v ca t t hot

13
ng ca mc h th
 ng cc c th 
nhn bii c, iu tra 
  m vi ho  c t t  c g 
 tr t thi
 tr rt ln trong hong t t chc Lu
 ng chng, C     n thuc h th  

u t chng ca b c ta
n cc cho th
 c ta luc hi cn  ng, bao
gVin ki, u tra 
V m “hoạt động tư pháp”, hin nay t Vit Nam 
ng dc v m "hot
"n ti nhi
m th nht cho rng hom hong ca
 tu tra, Vin ki;
ca nhng nhi ti tTh ng u tra,
, Ving Vin ki, Ki;
i th
m th hai cho rng ho
th c giao tin t s hong t ti quan, Ki
B  ).
m th ba cho rm hop phi hiu theo
ng, bao gm ba dng hong: ho c t
t   t tng), ho      

 ng b tr 

14
    m c       
 ng t tu
tra, truy tu tra, Vin ki
a nhi ti t ng 
u tra, i, Ving Vin ki, Kim 
i th
Chc hinh ca t.
Theo B lu 1999, 
 292 "Các tội xâm phạm hoạt
động tư pháp là những hành vi xâm phạm hoạt động đúng đắn của các Cơ
quan điều tra, kiểm sát, xét xử và thi hành án trong việc bảo vệ quyền lợi của
Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân".
 











 





15





    







1.1.2. Những dấu hiệu pháp lý chung của các tội phạm xâm phạm
hoạt động tư pháp
i phi phm ho
“hành vi nguy hiểm cho xã hội được quy định trong Bộ luật hình sự,
do người có năng lực trách nhiệm hình sự thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý .
. . i phi phm ho

- Về khách thể. n ca khoa hc lu,  loi
cm hoquan h 
hon cu tra, truy tm
bo s thc hin chm v c
 m ho , mt m n s hot
n c c
thc hin m v c, m

mt s ng hn c n c,

16
 c quan h i
b loi ti php xp loi ti ph
m B lu.
- Về mặt khách quan. c ma loi ti phm
i trc tin hong
u tra, truy t










 t vit c
c cung, mua chui
hoc cung cu sai s thi, trn kh, ra
bt, ra quyt , 















 (ky
 mt vit buc ph







, ti
.
m phm hom hai
loi:
+ Lo nht biu hii dng li dng chc v, quyn hn
(tc tranh th u kin thun li do chc v, quyn hn t t vic
c lm dng chc v quyn hn (tm vi
chm v, quyn hc m
+ Lo hai biu hii dn tr s hong
n c     c v quyn hn
 chi, nhi tham gia t
t   can, b       
h nhim bng hoc nhc hin.
























, 
 











.

17












 , 
 


. 























 , 

















 , 

(301). 
 , 


, 













.
- Về chủ thể. Ch th ca loi ti ph  th c
bit, h  c v, quyn h
c t chi hoc nhi tham gia t
t   can, b         nh,
 s Nh phi ch
hoc quyu lt ci

b tam giam hay nhi ch
mt s ng hp, ch th ca loi ti ph i
n phng du hic bit s loi ch th 
    16 tui tr 
 u hit ca tng loi ch th chia
ch th ca i phm hon lo
+ Loi th nhc v quyn hn  
u tra, truy t   
Thi thi giam Nh
ch th cnh tu
u 310.
+ Loi th i tham gia t tnh,
hng Nh
ch th cnh tu 309.

18
+ Loi th  phi ch
hoc quynh cu l 
hoc b m bn li,
 n v  i phnh tu:
u 311.
+ Loi th   c
v, quyn hc, t chc kinh t, t ch
hnh tu
u 314.
hc ti phm ho
vi phm v chc v c v, quyn hn thu
 li hoc m tu
m ti  hin bn cht
phm hon cht c v quyn h

, Th
nhi phm tn th p v 
 
ng che dm ti ct tinh vi hoc li dng quan h 
chy cht ho  
- Về mặt chủ quan.  thu h
phm hou c thc hin do c , tr ti thim
 i b giam, gi tr
Vinh li ci thc him ho
c sau:
 do thc hi i
vi nhi trong vic thc hin ti phm;