Tìm hiểu phương pháp giảng dạy toán cúa giáo viên và tự học toán của học sinh PTTH hiện nay tại TP

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH


BÁO CÁO ĐỀ TÀI
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ CẤP CƠ SỞ
Mã số CS 2001 – 3


TÌM HIỂU PHƢƠNG PHÁP
GIẢNG DẠY TOÁN CỦA GIÁO VIÊN
& TỰ HỌC TOÁN CỦA HỌC SINH TPTH
HIỆN NAY TẠI TP. HCM.






THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
2001 – 2003




BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH

BÁO CÁO ĐỀ TÀI
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ CẤP CƠ SỞ
Mã số CS 2001 – 3


TÌM HIỂU PHƢƠNG PHÁP
GIẢNG DẠY TOÁN CỦA GIÁO VIÊN
& TỰ HỌC TOÁN CỦA HỌC SINH TPTH
HIỆN NAY TẠI TP. HCM.






THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
2001 – 2003


ĐỀ TÀI NCKH & CN  CS 2001-3
KHOA TOÁN – TIN ĐHSP TP. HCM Trang 1

NỘI DUNG

CHƢƠNG I: ĐẶC ĐIỂM CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
1. Vấn đề thời sự của đề tài nghiên cứu
2. Mục tiêu nghiên cứu
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
4. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu.

5. Phạm vi nghiên cứu.
CHƢƠNG II : PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
CHƢƠNG III: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
1. Về phƣơng pháp giảng dạy
2. Về sự tự học.
CHƢƠNG IV: KẾT QỦA NGHIÊN CỨU
BÌNH LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT
THAM GIA THỰC HIỆN ĐỀ TÀI
CHƢƠNG V: TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Tham gia thực hiện đề tài
 NGUYỄN CHÍ LONG - Tiến sĩ - Khoa Toán Tin Đại Học Sƣ Phạm TP.HCM
chủ nhiệm.
 NGUYỄN VĂN VĨNH - Thạc sĩ - Khoa Toán Tin Đại Học Sƣ Phạm TP.HCM
Phản biện chính
 TRẦN QUANG TRUNG - Thạc sĩ - Đại Học Kinh tế TP.HCM.
 TỐNG PHƢỚC LỘC - Sinh viên năm IV khoa Toán - Tin ĐHSP TP.HCM
(năm 2001)
 TRẦN YẾN PHƢƠNG - Sinh viên năm IV khoa Toán - Tin ĐHSP TP.HCM
(năm 2001)
 NGUYỄN THỊ THU THẢO - Sinh viên năm IV khoa Toán - Tin ĐHSP TP.HCM
(năm 2001)
ĐỀ TÀI NCKH & CN  CS 2001-3
KHOA TOÁN – TIN ĐHSP TP. HCM Trang 2

CHƢƠNG I : ĐẶC ĐIỂM CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU

1. Vấn đề thời sự của đề tài nghiên cứu.
- Dư luận và yêu cầu xã hội.
* Báo "Tuổi trẻ": "Lƣời học đã đến mức báo động". Trong cuộc hội thảo tại trƣờng
Phổ thông Dân lập Phan Bội Châu ngày 28/12/2002 hầu hết các đại biểu cho rằng: Tình hình

lƣời học, chán học của học sinh đã đến mức báo động. Kết qủa điều tra và các ý kiến cho
thấy:
- 76% học sinh mất căn bản ở lớp dƣới.
- 55% học sinh yếu kém, chƣa đƣợc bồi dƣỡng kịp thời.
- Giáo viên dạy chƣa sát với trình độ học sinh.
- Học sinh thụ động trong suy nghĩ, thiếu động cơ học tập.
…
Có phải đó là hệ qủa tất yếu của phƣơng pháp giảng dạy chƣa hiện đại và sự thiếu
vắng của tinh thần tự học?
- Yêu cầu nội tại của ngành giáo dục:
Để góp phần xây dựng trƣờng đại học sƣ phạm trọng điểm, xây dựng nghành giáo
dục, trƣớc tiên ta cần biết tình hình dạy và học ở các trƣờng phổ thông hiện nay nhƣ thế nào,
đặc biệt quan trọng là phƣơng pháp giảng dạy và việc tự học của học sinh lại các trƣờng phổ
thông trung học hiện nay. Đây là những nhân tố quyết định "chất" của sản phẩm giáo dục.
2. Mục tiêu nghiên cứu
• Để góp phần thực hiện mục tiêu xây dựng trƣờng đại học sƣ phạm trọng điểm.
• Đổ thực hiện Bản Tuyên ngôn về "Giáo dục dại học trong thế kỷ XXI" trên toàn thế
giới của tổ chức văn hóa, khoa học và giáo dục Liên Hiệp Quốc (UNESCO):
"Các trường đại học nên giáo dục sinh viên trở thành các công dân được thông tin
tốt, tích cực tận tụy và có khả năng độc lập suy nghĩ, phân tích các vấn đề của xã hội, tìm
kiếm các lời giải cho các vấn đề của xã hội, áp dụng chúng và chịu trách nhiệm trước xã hội.
Để đạt được mục tiêu trên, cần phải hiệu đính lại chương trình đào tạo, sử dụng các
phương pháp mới và phù hợp. Các phương pháp dạy học và giáo khoa
ĐỀ TÀI NCKH & CN  CS 2001-3
KHOA TOÁN – TIN ĐHSP TP. HCM Trang 3

mới phải trên cơ sở kết hợp kiến thức, bí quyết truyền thống với khoa học và công nghệ tiên
tiến, nhằm khuyến khích và đào tạo các khả năng độc lập phân tích, độc lập suy nghĩ, cá tính
sáng tạo, năng lực giao tiếp và làm việc theo nhóm "
* Để đánh giá đúng thực trạng phƣơng pháp giảng dạy toán và tình hình tự học toán

của các trƣờng phổ thông trung học trong thành phố hiện nay nhằm đề ra những giải pháp khả
thi nhằm " phát huy tài trí của người Việt Nam, quyết tâm đưa nước nhà ra khỏi nghèo nàn
và lạc hậu bằng khoa học và công nghệ , phát triển mạnh phong trào tự học, tự đào tạo
thường xuyên và rộng khắp; tạo năng lực tự học, sáng tạo của học sinh" (ĐH Đảng lần VIII).
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt đƣợc những mục tiêu trên, cần thực hiện các nhiệm vụ sau:
* Tiếp cận với các tổ bộ môn toán, các giáo viên dạy toán, dự họp tổ bộ môn, dự giờ.
Qua đó tìm hiểu các hoạt động có liên quan đến nhƣ phƣơng pháp giảng dạy, việc đánh giá
trình độ học sinh, v.v
* Tiếp cận học sinh gồm các đối tƣợng: Giỏi, Khá, Trung bình và Yếu để trao đổi
trƣớc, từ đó xây dựng bảng câu hỏi thăm dò và từ đó điều tra qua showcard.
* Tiếp cận với Ban giám hiệu để tìm hiểu cụ thể về thƣ viện, các điều kiện và phƣơng
tiên dành cho dạy và học, cùng các hoạt động của nhà trƣờng có ảnh hƣởng đến cải cách
phƣơng pháp giảng dạy và việc tự học của học sinh.
* Tìm hiểu qua các chuyên gia giáo dục, các nhà giáo lão thành, sách, báo về sự
đánh giá thực trạng dạy và học hiện nay.
4. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu.
a) Khách thể
Học sinh, giáo viên, ban giám hiệu, các cơ quan quản lý giáo dục và đào tạo, chƣơng
trình toán ở bậc phổ thông, kết quả thi cử kiểm tra, tình hình thƣ viện, thiết bị và đồ dùng dạy
học, các chủ trƣởng và các phong trào của ngành giáo dục và đào tạo; phụ huynh học sinh,
các phƣơng tiện thông tin đại chúng
b) Đối tượng nghiên cứu
- Phƣơng pháp giảng dạy Toán của giáo viên PTTH
- Việc tự học Toán của học sinh PTTH.
5. Phạm vi nghiên cứu
Trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh
ĐỀ TÀI NCKH & CN  CS 2001-3
KHOA TOÁN – TIN ĐHSP TP. HCM Trang 4

CHƢƠNG II: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

I. Đối với phƣơng pháp giảng dạy của giáo viên
Do khó khăn trong việc lập phiếu và thực hiện điền phiếu trong điều tra đối với giáo
viên; đồng thời để bảo đảm tính khách quan của kết quả điều tra, chúng tôi chỉ điều tra bằng
cách:
1) Ghi lại giáo án và bài giảng của giáo viên thông qua các nội dung sau:
 Các trình bày bảng.
 Việc sử dụng giáo án, sách giáo khoa và các phƣơng tiện phụ trợ khác.
 Hệ thống câu hỏi của thầy đặt ra cho học sinh.
 Tỉ lệ thời lƣợng lời nói của thầy và trò.
 Tác động qua lại giữa thầy - trò, trò - trò.
 Cách đặt các câu hỏi gợi mở của thầy.
 Các câu hỏi của học sinh thắc mắc.
 Các phƣơng pháp đƣợc sử dụng trong lớp học.
v Thời gian chờ đợi ở trong lớp.
 Sự phong phú của các hoạt động ở trong lớp.
- Trong quá trình tìm hiểu các bài giảng của giáo viên, để thuận lợi cho việc ghi chép
và đánh giá, chúng tôi đã sử dụng hai bảng sau:

Bảng 1: PHIẾU DỰ GIỜ
Bài Lớp : Trƣờng :
Anh chị hãy đánh dấu (khoanh tròn) vào số thích hợp:
Chú thích :
1. Hoàn toàn không thể hiện trong bài giảng.
2. Chỉ thể hiện hời hợt.
3. Bình thƣờng.
4. Thể hiện bài rõ ràng
5. Thể hiện rất rõ ràng.
ĐỀ TÀI NCKH & CN  CS 2001-3

KHOA TOÁN – TIN ĐHSP TP. HCM Trang 5


(1) Trọng tâm bài giảng rõ ràng
1
2
3
4
5





(2) Trình bày bảng tốt
1
2
3
4
5





(3) Học sinh tích cực tham gia vào bài học.
1
2
3
4

5





(4) Thầy hƣớng dẫn nhiều hoạt động ở trong lớp
1
2
3
4
5





(5) Các bƣớc của bài giảng rõ ràng.
1
2
3
4
5





(6) Thầy hay mỉm cƣời
1

2
3
4
5





(7) Thầy sử dụng tốt các dụng cụ trực quan
1
2
3
4
5





(8) Thầy động viên học sinh đặt nhiều câu hỏi
1
2
3
4
5

(9) Thầy có nhiều hứng thú trong bài giảng
1
2
3
4
5









Bảng 2. PHIẾU ĐÁNH GIÁ ĐIỀU KIỆN LỚP HỌC

(1) Lớp luôn hiểu rõ các yêu cầu của ngƣời thầy
1
2
3
4
5





(2) Các lời hƣớng dẫn đều rõ ràng

1
2
3
4
5





(3) Tất cả học sinh chỉ tham gia vào bài học ở một số điểm
1
2
3
4
5






ĐỀ TÀI NCKH & CN  CS 2001-3
KHOA TOÁN – TIN ĐHSP TP. HCM Trang 6


(4) Tất cả học sinh đều hứng thú trong giờ học
1
2
3

4
5





(5) Thầy cô kiểm tra xem học sinh có hiểu bài không
1
2
3
4
5





(6) Ngữ điệu và các hoạt động đều phù hợp
1
2
3
4
5





(7) Không khí lớp học vui vẻ

1
2
3
4
5





(8) Tiến trình bài giảng phù hợp với học sinh.
1
2
3
4
5





(9) Giờ học phong phú đa dạng.
1
2
3
4
5

(10) Thầy không nói nhiều
1
2
3
4
5





(11) Thầy sửa lời đúng mức
1
2
3
4
5





(12) Học sinh nhiệt tình tham gia vào bài
1
2
3
4
5

(13) Cách quản lý lớp học tốt
1
2
3
4
5







2) Tìm hiểu quan điểm của giáo viên về việc giảng dạy Toán
Thông qua một số câu hỏi (sẽ trình bày trong phần kết quả điều tra)
Theo các em chƣơng trình toán có khó nhọc hay khối lƣợng kiến thức quá nhiều so
với sức của các em hay không?
3) Xem xét tình hình họp tổ bộ môn, tổ chức hội thảo
Các hoạt động ngoại khóa của Trƣờng