Các yếu tố tâm lý, nhận thức tác động đến sự tham gia bảo hiểm y tế của hộ cận nghèo tại tỉnh bến tre

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHệ MINH





NGUYN THANH LONG




CÁC YU T TỂM Lụ, NHN THC
TÁC NG N S THAM GIA BO
HIM Y T CA H CN NGHÈO
TI TNH BN TRE





LUN VN THC S KINH T






Tp. H Chí Minh, Nm 2015
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHệ MINH

NGUYN THANH LONG




CÁC YU T TỂM Lụ, NHN THC
TÁC NG N S THAM GIA BO
HIM Y T CA H CN NGHÈO
TI TNH BN TRE
Chuyên ngành: Chính sách công
Mã s: 60340402


LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC:
TS. Phm Khánh Nam




Tp. H Chí Minh, Nm 2015
LI CAM OAN
*

Tôi xin cam đoan lun vn này hoàn toàn do tôi thc hin. Các đon trích
dn và s liu s dng trong lun vn đu đc dn ngun và có đ chính xác
cao nht trong phm vi hiu bit ca tôi.
Lun vn này không nht thit phn ánh quan đim ca Trng i hc
Kinh t thành ph H Chí Minh.
Tp.H Chí Minh, ngày 24 tháng 4 nm 2015
Tác gi lun vn



Nguyn Thanh Long

MC LC

LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC Kụ HIU, CH VIT TT
DANH MC HÌNH V, BIU 
DANH MC CÁC BNG
TịM TT NGHIểN CU
CHNG 1: TNG QUAN V  TÀI NGHIểN CU 1
1.1. LỦ do chn đ tài 1
1.2. Mc tiêu nghiên cu 2
1.3. Câu hi nghiên cu 3
1.4. i tng và phm vi nghiên cu 3
1.5. Phng pháp nghiên cu 3
1.6. Kt cu lun vn 4
CHNG 2: C S Lụ THUYT VÀ MÔ HÌNH NGHIểN CU 5
2.1. Mt s khái nim 5
2.1.1. Bo him 5

2.1.2. Bo him y t 5
2.1.3. H nghèo, h cn nghèo 8
2.2. Bn cht ca BHYT 11
2.3. Vai trò ca BHYT 15
2.4. Tơm lý, nhn thc vƠ mi quan h gia nhn thc vƠ hƠnh vi 17
2.4.1. Tâm lỦ là gì 17
2.4.2. Hot đng nhn thc là gì 17
2.4.3. Mi quan h gia nhn thc và hành vi 18
2.5. Lý thuyt v hƠnh vi ngi tiêu dùng 19
2.5.1. Hành vi ngi tiêu dùng 19
2.5.2. Nhng yu t chính nh hng đn hành vi ca ngi tiêu 21
2.5.3. Các mô hình v tâm lỦ và nhn thc tác đng đn hành vi tiêu dùng 27
2.6. Mô hình vƠ gi thit nghiên cu 31
CHNG 3: THIT K NGHIểN CU 34
3.1. Quy trình nghiên cu 34
3.2. Thit k nghiên cu 39
3.2.1. Quy trình nghiên cu 39
3.2.2. Thit k mu 40
3.2.3. Phân tích Cronbach’s Alpha 40
3.2.4. Phân tích nhân t khám phá EFA 41
CHNG 4: PHỂN TệCH KT QU NGHIểN CU 43
4.1. Tình hình thc hin bo him y t cho các h cn nghèo  Bn Tre 43
4.1a. Thng kê mô t mu kho sát 45
4.2. Kt qu kim đnh đ tin cy ca thang đo 46
4.3. Kt qu phơn tích nhơn t khám phá EFA 48
4.3.1. Kt qu phân tích EFA các nhân t đc lp 48
4.3.2. Phân tích EFA nhân t ph thuc 50
4.4. Kim đnh mô hình nghiên cu và các gi thuyt 50
4.4.1. Phân tích tng quan 50
4.4.2. Phân tích hi quy bi 51

4.4.3. Dò tìm s vi phm gi đnh cn thit trong hi quy bi 53
4.4.4. Kim đnh các gi thuyt 56
4.5. Kim đnh s khác bit v các nhân t nh hng đn s tham gia BHYT ca h
cn nghèo tnh Bn Tre 57
4.5.1. Kim đnh s khác bit theo trình đ 57
4.5.2. Kim đnh s khác bit theo ngh nghip 58
4.5.3. Kim đnh s khác bit theo chi tiêu bình quân đu ngi 58
CHNG 5: KT LUN VÀ  XUT NG DNG KT QU 60
5.1. Nhng kt lun chính 60
5.2.  xut ng dng kt qu vƠo thc tin 60
5.2.1. Yu t chi phí 60
5.2.3. Nâng cao niêm tin ca ngi tham gia vi BHYT 63
5.3. Nâng cao s hiu bit ca ngi v BHYT thông qua vic đy mnh công tác
tuyên truyn 66
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
DANH MC CÁC Kụ HIU, CH VIT TT

EFA: Phân tích nhân t khám phá
ITA: Hip hi nhãn hiu thng mi quc t
WIPO: T chc s hu trí tu th gii
BHYT: Bo him y t
BHXH: Bo him xã hi
BHTM: Bo him thng mi
DNBH: Doanh nghip bo him
KCB: Khám cha bnh
HND: Hi đng nhân dân
UBND: y ban nhân dân
GTTB: Giá tr trung bình

DANH MC HÌNH V, BIU 
Hình 2.1: Mô hình hành vi ca ngi mua (Philip Kotler, 2005)
Hình 2.2: Mô hình chi tit các yu t nh hng đn hành vi tiêu dùng
Hình 2.3: Mu thc chi tit các yu t nh hng đn hành vi ngi tiêu dùng
Hình 2.4: Mô hình thuyt hành đng hp lỦ ca Fishbein và Ajzen (1975)
Hình 2.5: Mô hình hành vi có k hoch ca Ajzen (1991)
Hình 2.6: Mô hình hành vi có k hoch phiên bn ln 2 ca Ajzen (1994)
Hình 2.7: Mô hình hành vi hng ti mc tiêu ca Perugini và Bagozzi
Hình 2.8: Mô hình nghiên cu đ xut
Hình 3.1: Quy trình nghiên cu
Hình 4.1: Biu đ phân tán Scatterplot
Hình 4.2: Biu đ tn s ca phn d chun hóa
Hình 4.3:  th Q-Q Plot ca phn
DANH MC CÁC BNG

Bng 3.1a: Thang đo ban đu
Bng 3.1b: Kt qu thang đo s b sau khi hiu chnh
Bng 4.1: Thng kê nhân khu hc
Bng 4.3a: Kt qu phân tích EFA nhân t đc lp
Bng 4.3b: Ma trn các thành đc xoay
Bng 4.3c: Tng phng sai trích
Bng 4.4: Kt qu phân tích EFA nhân t ph thuc
Bng 4.4a: Tng phng sai trích
Bng 4.5: Phân tích tng quan Pearson
Bng 4.6: Kt qu phân tích hi quy
Bng 4.7: Tng hp kt qu kim đnh gi thuyt
Bng 5.1: GTTB ca các thành phn yu t chi phí
Bng 5.2: GTTB ca các thành phn yu t nim tin
Bng 5.3: GTTB ca các thành phn yu t Công tác tuyên truyn ca c quan hu
quan v BHYT

Bng 5.4: GTTB ca các thành phn yu t hiu bit ca ngi dân v BHYT
TịM TT NGHIểN CU
Mc tiêu ca nghiên cu này là xác đnh và đo lng các yu t v mt tâm lỦ,
nhn thc nh hng đn vic tham gia bo him y t ca h cn nghèo. ng thi,
trên c s phân tích đó, tác gi s đ xut mt s kin ngh nhm giúp gia tng s tham
gia bo him y t ca h cn nghèo tnh Bn Tre.
Kt qu nghiên cu cung cp cái nhìn tng quát v mu nghiên cu theo trình đ,
ngh nghip, chi tiêu bình quân trên đu ngi Qua bc kim đnh thang đo theo h
s tin cy Cronbach’s Alpha và phân tích nhân t EFA cho thy các thang đo đu đt
đ tin cy cn thit. Kt qu phân tích hi quy cho thy mô hình nghiên cu phù hp
vi d liu. Ngoài vic đánh giá thang đo và kim đnh mô hình lỦ thuyt, nghiên cu
cng phân tích mc đ quan trng ca nhng nhân t tác đng đn Ủ đnh tham gia
BHYT ca h cn nghèo. Theo kt qu hi quy, tác gi nhn thy nhng nhân t đc
đ xut đa vào mô hình đu cho thy các yu t đu tác đng đn Ủ đnh tham gia
BHYT ca h cn nghèo. Bao gm:
 S tác đng ca yu t chi phí y t đn Ủ đnh tham gia BHYT ca h cn
nghèo Tnh Bn Tre (=0,194) cho thy rng h cn nghèo có Ủ đnh tham
gia BHYT vì cm thy rt khó khn đ đáp ng chi phí y t ln bt ng,
mong đi tham gia BHYT ngi dân s đc hng rt nhiu quyn li
khi khám và cha bnh và cm nhn rng chi phí y t đang gia tng nhanh
chóng.
 S tác đng ca yu t nim tin ca đi tng vi BHYT đn Ủ đnh tham
gia BHYT ca h cn nghèo Tnh Bn Tre (=0,264) cho thy rng h cn
nghèo có Ủ đnh tham gia BHYT vì tin rng BHYT đem li nhiu li ích,
tin tng cht lng v khám cha bnh và ngun thuc men mà BHYT
cung cp, chính sách tuyên truyn ca Chính ph làm tng nhn thc ca
xã hi v chm sóc sc khe, chính sách BHYT to mt cm giác an toàn
v chm sóc y t đi vi ngi tham gia.
 S tác đng ca yu t truyn thông và s hiu bit ca ngi dân v
BHYT đn Ủ đnh tham gia BHYT ca h cn nghèo Tnh Bn Tre vi

(=0,321) và (=0,184). Nh vy, chính sách truyn thông đóng vai trò rt
ln đn Ủ đnh tham gia BHYT ca h cn nghèo bng cách thông qua
chng trình truyn thông s giúp ngi dân hiu bit v chng trình
BHYT.
Trên c s phân tích, tác gi đ xut mt s hàm Ủ liên quan đn Yu t chi phí,
nim tin ca ngi tham gia vi BHYT, s hiu bit ca ngi dân v BHYT, công
tác tuyên truyn nhm tng s tham gia ca h cn nghèo.
1

CHNG 1
TNG QUAN V  TÀI NGHIểN CU
1.1. Lý do chn đ tƠi.
Phát trin nhanh và bn vng đang là mc tiêu quan trng trong ci cách kinh t -
xã hi ca đt nc ta. Bên cnh vic thúc đy tng trng kinh t, công tác gim đói
nghèo đc Nhà nc coi là mt b phn quan trng ca mc tiêu phát trin. Trong
nhng nm qua, chúng ta đã đt đc nhiu thành tu trong ci cách kinh t, tng
bc ci thin đi sng vt cht và tinh thn cho nhân dân, nh đó trong vòng 20 nm
(1990-2010), t l nghèo  Vit Nam đã gim t gn 60% xung còn 20,7% vi
khong hn 30 triu ngi thoát nghèo. Bên cnh đó, Vit Nam cng đt đc thành
tu n tng v giáo dc và y t. T l nhp hc  bc tiu hc ca ngi nghèo là
trên 90% và  bc trung hc c s là 70%. Mc dù có đc t l gim nghèo nhanh
nhng vn còn thiu yu t bn vng, bi vì trong s nhng ngi nghèo còn li hin
nay thì phn ln là nhng h gp rt nhiu khó khn đ gim nghèo và đng thi
nhng h thuc din cn nghèo cng rt d b tái nghèo khi gp phi nhng ri ro, nht
là khi gp phi nhng vn đ v sc khe và y t.
Ti tnh Bn Tre, công tác h tr v y t đc thc hin kp thi, đng b. Trong
nm 2013, toàn tnh đã mua 110.892 th Bo him y t cho nhân khu thuc din h
nghèo, tng kinh phí thc hin 65.778.700.500 đng; h tr 100% mnh giá th bo
him y t cho 30.720 ngi thuc h cn nghèo theo Quyt đnh s 705/Q-TTg ngày
08 tháng 5 nm 2013 ca Th tng Chính ph v vic nâng mc h tr đóng bo

him y t cho mt s đi tng thuc h gia đình cn nghèo, kinh phí thc hin
9.742.061.920 đng.
Tuy đc Tnh rt quan tâm h tr chính sách bo him y t đi h cn nghèo,
nhà nc h tr mc đóng bo him y t rt cao, nhng ngi cn nghèo tham gia bo
him y t vn cha cao vì mt s hn ch sau đây:
Th nht, ngi dân cha hiu rõ ngha v và quyn li ca mình khi đn khám
và cha bnh ti các c s y t công, do đó nhiu ngi b bnh nhng không dám đn
điu tr ti bnh vin mà ch t điu tr cho đn khi bnh quá nng cán b y t mi bit
và đa h vào điu tr ti bnh vin.
2

Th hai, BHYT đi vi nhng ngi cn nghèo, đc bit là nhng ngi sng 
vùng nông thôn thì hu nh cha đc th hng đy đ các chính sách h tr tài
chính đã đc ban hành đ đm bo cho h đc công bng trong tip cn dch v y
t.
Th ba, Tnh cha có c ch rõ ràng cho vic thanh toán, h tr cho đi tng
cn nghèo. Vic khó khn trin khai thc hin chng trình h tr này đc cho là b
vng mc  c khâu xác đnh đi tng cng nh là vic huy đng các ngun lc tài
chính.
Cui cùng, phn ln các cán b y t  trm y t xã ngoài vic khám cha bnh ti
trm còn t chc khám cha bnh ti nhà dân, xong cha có quy đnh ca c quan
BHYT cho thanh toán BHYT đi vi các trng hp khám ngoi trm bi lỦ do không
có bng chng đ chng minh. Hn na, danh mc thuc khám BHYT đôi khi cha
phù hp vi thc trng bnh tt ca ngi dân nên ngoài vic thanh toán BHYT theo
khung giá trn (đi vi các dch v đc c quan bo him quy đnh) ngi bnh còn
phi tr các khon chi phí khác cho khám cha bnh ca h. ó cng là mt trong
nhng lỦ do ngi bnh đn khám, cha bnh theo th bo him y t ti tuyn xã còn
hn ch.
Trong khi các nghiên cu trc đây tp trung phân tích các nguyên nhân v mt
kinh t xã hi, ngun lc đi vi vic mua bo him y t, đ tài này tp trung vào các

nguyên nhân thuc v nhóm tâm lỦ, nhn thc.  tài phân tích “Các yu t tâm lý,
nhn thc tác đng đn s tham gia bo him y t ca h cn nghèo trên đa bàn
tnh Bn Tre”, t đó đ xut các gii pháp trong thi gian ti đ cho nhng ngi
thuc din này tham gia bo him y t đy đ, có c hi đc tip cn vi các chính
sách v xóa đói gim nghèo ca ng và Nhà nc, va góp phn thúc đy nhanh quá
trình tng trng kinh t, va góp phn làm tt hn na công tác xóa đói gim nghèo
vào nm 2020.
1.2. Mc tiêu nghiên cu.
 tài nghiên cu này đc thc hin vi các mc tiêu sau đây:
- o lng s tác đng ca các yu t v mt tâm lỦ, nhn thc đn Ủ đnhtham
gia bo him y t ca h cn nghèo trên đa bàn tnh Bn Tre.
3

- Trên c s phân tích kt qu kho sát, tác gi s đ xut mt s kin ngh nhm
giúp gia tng s tham gia bo him y t ca h cn nghèo tnh Bn Tre.
1.3. Cơu hi nghiên cu.
 gii quyt đc mc tiêu nghiên cu thì đ tài cn tìm câu tr li cho các câu
hi sau:
Th nht, s tác đng ca nhng yu t v mt tâm lỦ, nhn thc đn Ủ đnh
tham gia bo him y t ca h cn nghèo trên đa bàn tnh Bn Tre nh th nào?
Th hai, nhng gii pháp và kin ngh nào làm gia tng s tham gia BHYT ca
h cn nghèo tnh Bn Tre?
1.4. i tng vƠ phm vi nghiên cu.
 i tng nghiên cu: Các yu t tâm lỦ, nhn thc có kh nng nh hng
đn vic tham gia bo him y t ca h cn nghèo. Nh vy đ tài này ch tp
trung vào vic tìm kim các tác đng ca nhóm yu t tâm lỦ, nhn thc quyt
đnh đn vic tham gia bo him y t và gi đnh tác đng ca các nhóm yu t
khác là c đnh.
 i tng kho sát: H cn nghèo đc ngân sách nhà nc h tr 70% mnh
giá th BHYT theo Quyt đnh s 797/Q-TTg ngày 26 tháng 6 nm 2012 ca

Th tng Chính ph v vic nâng mc h tr đóng BHYT cho ngi thuc gia
đình cn nghèo.
 Phm vi kho sát: Tnh Bn Tre.
 Khong thi gian kho sát: Thi gian thc hin kho sát t tháng 10 đn tháng
12 nm 2014.
1.5. Phng pháp nghiên cu.
Phng pháp nghiên cu trong lun vn này bao gm các phng pháp sau:
 Nghiên cu đnh tính đc tin hành nhm xác đnh các khái nim v tâm lỦ và
nhn thc dùng trong thang đo lng các yu t nh hng đn vic tham gia
bo him y t ca h cn nghèo trên đa bàn tnh Bn Tre. Nghiên cu đc
thc hin di hình thc mt cuc tho lun nhóm. Thành viên ca nhóm tho
lun đc chia thanh hai nhóm, nhóm th nht bao gm 10 hc viên lp cao
4

hc Kinh t, đây là nhng ngi có kh nng đánh giá thang đo. Còn nhóm th
hai bao gm 10 ngi thun túy là nhng ngi thuc h cn nghèo đ đánh giá
thang đo s b v mt ng ngha, rõ ràng nhm phát trin các thang đo các
thành phn và là c s cho cuc kho sát đnh lng sau đó.
 Nghiên cu đnh lng: Nghiên cu đo lng các yu t tâm lỦ, nhn thc bng
các thang đo phát trin t lỦ thuyt Hành vi có k hoch ca Azjen (1994).
Bng câu hi do đi tng t tr li (self-administered questionnaire) là công
c chính đ thu thp d liu đnh lng. Phng pháp chn mu trong cuc
nghiên cu này là phng pháp chn mu ngu nhiên. Công c h s tin cy
Cronbach’s alpha và phân tích nhân t khám phá EFA đc s dng đ gn lc
các khái nim dùng trong nghiên cu. Phn mm thng kê SPSS-20 đc dùng
trong quá trình x lỦ d liu. Phép thng kê hi quy tuyn tính đc s dng đ
tìm ra mi quan h gia các yu t nh hng đn vic tham gia bo him y t
ca h cn nghèo trên đa bàn tnh Bn Tre.
1.6. Kt cu lun vn
 tài này đc chia thành 5 chng nh sau:

Chng 1: Tng quan v đ tài nghiên cu
Chng 2: C s lỦ thuyt và mô hình nghiên cu
Chng 3: Thit k nghiên cu
Chng 4: Phân tích kt qu nghiên cu
Chng 5: Kt lun, hn ch ca đ tài và hng nghiên cu tip theo
5

CHNG 2
C S Lụ THUYT VÀ MÔ HÌNH NGHIểN CU
2.1. Mt s khái nim.
2.1.1. Bo him.
Theo U ban thut ng bo him ca Hip hi bo him và ri ro Hoa K thì Bo
him là s tp trung các tn tht bt ng bng vic chuyn giao nhng ri ro gây ra
chúng cho nhng ngi bo him khi h cam kt bi thng nhng tn tht này, cung
cp các quyn li bng tin khác khi tn tht xy ra hoc cung cp các dch v liên
quan đn ri ro.
Theo Hip hi các nhà bo him Anh thì Bo him là s tha thun qua đó mt
bên (ngi bo him) ha thanh toán cho bên kia (ngi đc bo him hay ngi
tham gia bo him) mt khon tin nu s c xy ra gây tn tht tài chính cho ngi
đc bo him.  chp nhn trách nhim thanh toán này, ngi bo him đòi ngi
đc bo him mt khon tin, đó là phí bo him.
Di góc đ tài chính, ngi ta cho rng: Bo him là mt hot đng dch v tài
chính nhm phân phi li nhng chi phí mt không mong đi.
Di góc đ kinh doanh bo him, các doanh nghip, các tp đoàn thng mi
trên th gii li đa ra khái nim: Bo him là mt c ch, theo c ch này mt ngi,
mt doanh nghip hay mt t chc, chuyn nhng ri ro cho DNBH, doanh nghip
đó s bi thng cho ngi đc bo him các tn tht thuc phm vi bo him và
phân chia giá tr thit hi gia tt c nhng ngi đc bo him.
Có th nói, các khái nim trên đã lt t đc bn cht ca bo him trên các khía
cnh v ri ro. S chuyn giao ri ro gia DNBH và ngi đc bo him thông qua

phí bo him và s tin bi thng hoc chi tr khi ngi đc bo him gp ri ro tn
tht. Và mt cách đn gin, bo him chính là mt cách x lỦ ri ro, nh đó vic
chuyn giao, phân tán ri ro.
2.1.2. Bo him y t.
BHYT đc đnh ngha là: mt nhóm ngi đóng góp tài chính vào mt qu
chung, thông thng do mt bên th ba gi. Ngun qu này sau đó s đc s dng đ
thanh toán cho toàn b hoc mt phn các chi phí nm trong phm vi gói quyn li ca
ngi tham gia bo him. Bên th ba có th là BHXH nhà nc, các c quan bo him
6

công khác, các qu do ch s dng lao đng t điu hành qun lỦ hoc do các qu t
nhân đm nhim.
Trên th gii, hu nh không có mt quc gia nào li không phi bao cp cho nhu
cu KCB ca ngi dân mà đu phi huy đng mt phn t s đóng góp ca cng
đng xã hi.  nc ta cng vy, ngân sách Nhà nc đã dành cho y t tng dn qua
các nm, nhng theo tính toán cng ch đáp ng đc khong 30% nhu cu KCB ca
xã hi. Vì vy ngay t nm 1989, Hi đng B trng nay là Chính Ph đã ban hành
Quyt đnh 45/HBT đ thc hin vic thu mt phn vin phí, nhm thông qua s
đóng góp ca nhân dân, to thêm kinh phí cho các bnh vin ci thin cht lng dch
v y t, đm bo tt hn công tác chm sóc sc khe ca nhân dân. Tuy nhiên, ch đ
thu mt phn vin phí ch có th giúp mt b phn dân c, nhng ngi có thu nhp
khá đc KCB, mà s lng này li không ln trong xã hi. i b phn nhng ngi
có thu nhp t trung bình đn nhng ngi nghèo li khó có điu kin tip cn vi
dch v y t ca Nhà nc do giá vin phí cao. Vic thu chi phí KCB trc tip t ngi
bnh rõ ràng nh hng ti s đm bo công bng trong KCB gia các tng lp dân c
trong xã hi. Theo kinh nghim ca các nc trên th gii, thì rt ít khi ngi ta đ
cho mt cá nhân t phi chu mi cho phí y t khi điu tr mà thng là thông qua hình
thc chia s ri ro cho nhiu ngi qua hình thc BHYT.Tc là chia s khó khn v tài
chính cho nhau, ngi khe mnh giúp đ ngi m đau còn khi mình m đau thì
nhiu ngi khe s giúp đ mình.

úc rút kinh nghim ca các nc trên th gii, ngày 15/8/1992 Hi đng B
trng (nay là Chính ph) đã ban hành Ngh đnh s 299/HBT ban hành iu l
BHYT, khai sinh ra chính sách BHYT  Vit Nam, BHYT Vit Nam chính thc ra đi,
đc coi là mt loi hình bo him đc bit, là chính sách xã hi do Nhà nc t chc
thc hin mang Ủ ngha cng đng sâu sc. Hay BHYT là c ch kinh t, là ni tp
trung ngun lc tài chính t s đóng góp ca cng đng xã hi đ chi phí KCB cho
ngi tham gia đóng góp vào qu khi h gp phi ri ro v sc khe cn phi
KCB.Theo quy đnh ca pháp lut nc ta: BHYT là mt chính sách xã hi do Nhà
nc t chc thc hin, nhm huy đng s đóng góp ca ngi lao đng, ngi s
dng lao đng, các t chc và cá nhân đ thanh toán chi phí KCB cho ngi có th
BHYT khi m đau. Tôn ch ca BHYT không nm ngoài mc tiêu an sinh xã hi,
không vì mc tiêu li nhun. ây không phi là loi hình bo him thng mi. c
7

đim khác bit c bn ca BHYT xã hi so vi các loi hình bo him thng mi là
mc đóng góp da vào kh nng thu nhp ca mi nhóm dân c, nhng mc th
hng li theo nhu cu điu tr. Khi s ngi tham gia BHYT càng đông thì kh nng
đáp ng quyn li ca ngi tham gia BHYT càng tt, ngc li nu s ngi tham
gia càng ít thì vic đm bo quyn li cho ngi tham gia cng b hn ch theo do kh
nng dàn tri ri ro trong cng đng là không cao.
Khái nim v BHYT đc trình bày trong cun “T đin Bách khoa Vit Nam I”
xut bn nm 1995, nhà xut bn Bách khoa – trang 151 nh sau: “BHYT: loi hình
bo him do Nhà nc t chc, qun lý nhm huy đng s đóng góp ca cá nhân, tp
th và cng đng xã hi đ chm lo sc khe, khám bnh và cha bnh cho nhân
dân”.
Mt khác, BHYT là mt trong chín ni dung ca BHXH đc quy đnh ti Công
c 102 ngày 28/6/1952 ca T chc Lao đng Quc t (ILO) v các tiêu chun ti
thiu cho các loi tr cp BHXH. Do đó, khi nói ti BHYT, cn hiu đó là BHYT xã
hi hoc còn đc gi là BHXH v y t, nó khác vi BHYT t nhân (bo him thng
mi). Nh vy BHYT đã đc nhà nc quy đnh, đang tng bc lut hóa to nhng

chun mc nhm bo v ngi tham gia trc nhng ri ro v bnh tt.
 Cng hòa liên bang c cng nh  các nc công nghip phát trin khái nim
v BHYT là: “BHYT trc ht là mt t chc cng đng đoàn kt tng tr ln nhau,
nó có nhim v gìn gi, khôi phc li sc khe hoc ci thin tình trng sc khe ca
ngi tham gia BHYT”. Nh vy, trong hot đng BHYT thì tính đoàn kt cùng chia
s ri ro rt cao, nó là nn tng cho lnh vc bo v và chm sóc sc khe, nó điu tit
mnh m gia ngi khe mnh và ngi m yu, gia thanh niên vi ngi già và
gia ngi có thu nhp cao vi ngi có thu nhp thp. S đoàn kt tng tr ln nhau
trong BHYT là s đm bo cho tng ngi da trên c s s đoàn kt không điu kin
ca s hp tác cùng chung lòng chung sc và gn kt cht ch vi nhau. Theo đnh
ngha BHYT nêu trên thì s đoàn kt tng tr va mang Ủ ngha t giác, va mang Ủ
ngha cùng chu trách nhim và va có s thng nht quan đim chung. oàn kt
tng tr không ch là quyn đc nhn mà còn phi có ngha v đóng góp.
Xét trên tng th nn kinh t quc dân và phng din điu tit kinh t v mô thì
BHXH nói chung và BHYT nói riêng là công c th hai trong quá trình phân phi li
sau công c thu góp phn đm bo s bình đng và công bng xã hi.
8

Nu nhìn nhn di góc đ kinh t thì BHYT đc hiu là s hp nht kinh t
ca s lng ln nhng ngi cùng phi đi mt vi mt loi ri ro do bnh tt gây ra
mà trong tng trng hp cá bit không th tính toán trc và lo liu đc. Cân đi v
chi phí khám cha bnh c bn đc thc hin gia mt bên là tng s chi phí KCB
cho nhng ngi có nhu cu và cn phi KCB và mt bên là tng s đóng góp ca
nhng ngi tham gia.
a s các quc gia trên th gii, t nhng quc gia phát trin đn nhng quc gia
đang phát trin đu coi BHYT là mt trong nhng gii pháp tài chính ch yu trong
lnh vc y t, đc xem nh mt chính sách xã hi quan trng, không th thiu trong
chin lc chm sóc và bo v sc kho nhân dân.
2.1.3. H nghèo, h cn nghèo.
Phng pháp chung đ xác đnh nghèo đói là da vào nhu cu chi tiêu đ bo

đm các nhu cu c bn ca con ngi. Có hai cách hiu v nghèo kh: Cách hiu
theo tiêu chun thng kê thun túy (thu nhp bình quân, calorie, v.v…) và cách hiu
theo chun xã hi. Ti Vit nam ngng nghèo đc đánh giá thông qua chun nghèo,
da trên các tính toán ca các c quan chc nng nh Tng cc Thng kê hay B Lao
đng - Thng binh và Xã hi (MOLISA). Chun nghèo ca B Lao đng - Thng
binh và Xã hi đc xác đnh mt cách tng đi bng cách làm tròn s và áp dng
cho tng khu vc và vùng min khác nhau (nông thôn min núi, hi đo, nông
thôn đng bng, thành th).
Chun nghèo theo Tng cc Thng kê đc xác đnh da trên cách tip cn ca
Ngân hàng Th gii (WB), gm hai mc:
Nghèo lng thc thc phm: tng chi dùng ch tính riêng cho phn lng thc
thc phm, làm sao đ đm bo lng dinh dng ti thiu cho mt ngi là 2100
kcal/ngày đêm;
Nghèo chung: tng chi dùng cho c gi hàng tiêu dùng ti thiu, đc xác đnh
bng cách c lng t l: 70% chi dùng dành cho lng thc thc phm, 30% cho
các khon còn li.
Trc ht ngi ta tính mc chi tiêu cho nhu cu lng thc thc phm, gi là
đng nghèo lng thc thc phm (thông thng ngi ta tính r hàng hóa vi mt
s mt hàng nht đnh).
Theo tiêu chun ca Tng cc Thng kê Vit Nam, da vào phng pháp quc
9

t, theo đó tiêu chun nghèo là s tin cn thit đ mua 1 lng thc phm ti thiu
cung cp đ 2100 Kcal mi ngày mi ngi (đây cng là tiêu chun mà hu ht các
nc đang phát trin cng nh các t chc quc t hin nay s dng) và s tin cn
thit cho nhng nhu cu phi lng thc. Nhng ngi có mc chi tiêu di mc chi
phí cn thit đ đt đc lng calo này gi là nhóm nghèo v lng thc thc phm.
Chi phí lng thc chim 70% và phi lng thc 30%. Tng chi tiêu cho lng thc,
thc phm và phi lng thc, thc phm đc gi là đng nghèo hay chun nghèo
(đó là đng nghèo chung).  tin cho vic tính toán, đánh giá, ngi ta chuyn t

mc chi tiêu sang mc thu nhp. Nh vy, đng đói nghèo chung s  mc cao hn
đng đói nghèo v lng thc, thc phm.
Ví d: Nm 1993 đng đói nghèo chung có mc chi tiêu là 1,16 triu
đng/nm/ngi (cao hn đng đói nghèo lng thc, thc phm là 55%). Nm
1998 là 1,79 triu đng/nm/ngi (cao hn đng đói nghèo lng thc, thc phm
là 39%). Nm 1998 chun nghèo lng thc thc phm ca Vit nam bng 107.234
VND/tháng; chun nghèo chung bng 149.156 VND/tháng.
Khi xác đnh ngi nghèo phi gn cht vi tính thu nhp bình quân ca h gia
đình. Tuy vy, t l h nghèo không đng ngha vi t l ngi nghèo. Thông thng,
trong mt quc gia thì t l ngi nghèo bao gi cng cao hn t l h nghèo. Vì quy
mô h gia đình ca nhóm nghèo cao hn nhóm không nghèo.
Chun nghèo là mt khái nim đng, nó bin đi theo không gian và thi gian.
V không gian nó bin đi theo trình đ phát trin kinh t - xã hi ca tng vùng,
chng hn, đô th, nông thôn đng bng và nông thôn min núi. V thi gian, nó bin
đi theo trình đ phát trin kinh t - xã hi ca tng giai đon lch s.
* S thay đi các chun nghèo ca Vit Nam t nm 1990 đn nay:
Cn c vào mc sng thc t ca các đa phng, B Lao đng – Thng binh
và Xã hi đã nhiu ln công b chun nghèo tính theo thu nhp bình quân đu ngi
cho các giai đon c th khác nhau. Vic điu chnh chun nghèo cn c ch yu vào
các yu t sau: (1) Mc tng thu nhp thc t ca dân c, đc bit là nhóm nghèo
trong thi k điu chnh; (2) Tc đ lm phát cùng k.
Vào nhng nm 1990, chun nghèo  Vit Nam đc xác đnh theo mc: nhng
h gia đình có thu nhp bình quân đu ngi  khu vc nông thôn min núi và hi đo
t 45.000 đng/ngi/tháng (540.000 đng/ngi/nm) tr xung là h nghèo,  khu
10

vc nông thôn đng bng nhng h gia đình có thu nhp bình quân đu ngi t
70.000 đng/ngi/tháng (840.000 đng/ngi/nm) tr xung là h nghèo,  khu vc
thành th nhng h có thu nhp bình quân đu ngi t 100.000 đng/ngi/tháng
(1.200.000 đng/ngi/nm) tr xung là h nghèo.

T 1993 đn nay Chính ph Vit Nam đã nhiu ln điu chnh mc chun
nghèo. Theo Quyt đnh s 143/2001/Q-TTg ca Th tng Chính ph ngày 27
tháng 9 nm 2001, trong đó phê duyt "Chng trình mc tiêu quc gia xóa đói và
gim nghèo giai đon 2001-2005", thì nhng h gia đình có thu nhp bình quân đu
ngi  khu vc nông thôn min núi và hi đo t 80.000 đng/ngi/tháng (960.000
đng/ngi/nm) tr xung là h nghèo,  khu vc nông thôn đng bng nhng h gia
đình có thu nhp bình quân đu ngi t 100.000 đng/ngi/tháng (1.200.000
đng/ngi/nm) tr xung là h nghèo,  khu vc thành th nhng h có thu
nhp bình quân đu ngi t 150.000 đng/ngi/tháng (1.800.000 đng/ngi/nm)
tr xung là h nghèo.
Theo Quyt đnh s 143/2001/Q-TTg ca Th tng Chính ph ngày 27
tháng 9 nm 2001, chun nghèo ca Vit Nam giai đon 2001-2005 nh sau: khu vc
h nghèo  nông thôn min núi, hi đo là h có mc thu nhp bình quân t
80.000đ/ngi/tháng tr xung;  nông thôn đng bng là h có mc thu nhp bình
quân 100.000đ/ngi/tháng;  thành th là h có mc thu nhp bình quân
150.000đ/ngi/tháng.
Chun nghèo 2001-2005 so vi giai đon trc đó tng 1,5 ln, còn v phng
pháp tip cn và xác đnh vn da trên c s thu nhp ca h. Trong chun nghèo mi
không có tiêu chí h đói vì t l h đói không còn đáng k. S d có la chn phng
án tng lên 1,5 ln là vì trong 5 nm 1996-2000 mc sng dân c Vit Nam tng lên
khong 1,47 ln và giai đon 1991-2000 tng 1,97 ln. Theo chun trên, đu nm 2001
Vit Nam có khong 2,8 triu h nghèo, chim t l 17,2%. Tuy nhiên, theo nhn xét
ca mt s chuyên gia quc t thì chun v h nghèo ca nc ta thp hn so vi tình
hình thc t, ch ngang bng mt s nc trong khu vc, thp hn Trung Quc, Thái
Lan… Chính ph la chn chun nghèo thp trong giai đon này là nhm tp trung
ngun lc cho đi tng nghèo nht nhm gii quyt nhu cu n và mc; còn v y t,
giáo dc nhà nc có th áp dng chính sách tr giúp. Hn ch ca chun nghèo thp
là cha phn ánh đúng thc trng nghèo  Vit Nam, nhiu ngi vt qua ngng
11

nghèo mà cuc sng vn khó khn; vì vy theo xu hng hi nhp khu vc, t nm
2006 Chính ph đã áp dng chun nghèo mi. Chun nghèo này tính trên c s bo
đm 2100 kcal mi ngày và có tính đn nhu cu phi phng thc, thc phm (mc, y
t, giáo dc, nhà , vn hóa, đi li, giao tip xã hi). c tính nhu cu phi lng thc,
thc phm chim khong 40% tng giá tr chi tiêu.
Tip đó, theo Quyt đnh ca Th tng Chính ph Vit Nam s 170/2005/Q-
TTg kỦ ngày 08 tháng 7 nm 2005 v vic ban hành chun nghèo áp dng cho giai
đon 2006 – 2010: Khu vc H nghèo  nông thôn 200.000đ/ngi/tháng tr xung và
 thành th t 260.000đ/ngi/tháng tr xung.
Xét theo đ ngh ca B trng B Lao đng – Thng binh và xã hi, Th
tng Chính ph đã ra quyt đnh s 09/2011/Q–TTg v vic ban hành chun h
nghèo giai đon 2011- 2015 nh sau: h nghèo  nông thôn là h có mc thu nhp
bình quân t 400.000 đng/ngi/tháng (t 4.800.000 đng/ngi/nm) tr xung; h
nghèo  thành th là h có mc thu nhp bình quân t 500.000 đng/ngi/tháng (t
6.000.000 đng/ngi/nm) tr xung; h cn nghèo  nông thôn là h có mc thu
nhp bình quân t 401.000 đng đn 520.000 đng/ngi/tháng; h cn nghèo  thành
th là h có mc thu nhp bình quân t 501.000 đng đn 650.000 đng/ngi/tháng.
Theo quyt đnh trên ta có th thy, chun nghèo t nay (nm 2011) đn nm
2015 th hin mt s bin thiên ca các chun nghèo luôn theo xu hng tng dn k
t nm 1990 đn nay. Mt mt, chun nghèo đó phn ánh s tng lên thu nhp bình
quân đu ngi, có th gim thiu t l nghèo đói (theo ngha tuyt đi)  mt mc
nào đó.
2.2. Bn cht ca BHYT.
BHYT trc ht là mt ni dung c bn ca Bo him xã hi (BHXH) - mt
trong nhng b phn quan trng ca h thng đm bo xã hi hay còn gi là h thng
an sinh xã hi. Cùng vi các h thng cung cp (hay còn gi là ch đ u đãi xã hi,
ch đ bao cp) và h thng cu tr xã hi, hot đng ca BHYT nói riêng và hot
đng ca BHXH nói chung, đã thc s tr thành nn móng vng chc cho s bình n
xã hi. Chính vì vai trò cc kì quan trng ca BHXH nh vy, cho nên  mi quc gia
trên th gii, hot đng ca BHXH luôn do nhà nc đng ra t chc thc hin theo

h thng pháp lut v BHXH. ó cng là mt c s quan trng đ phân bit loi hình
BHYT này vi BHYT trong Bo him thng mi (BHTM).  các nc công nghip
12

phát trin thì loi hình BHYT trong BHTM cng đc phát trin và cng tn ti song
song vi BHYT ca Nhà nc. Vì vy, nói đn BHYT  đây là chúng ta hiu là đang
đ cp đn BHYT ca Nhà nc hay nói cách khác là BHYT theo lut pháp.
BHYT s đm bo cho nhng ngi tham gia BHYT và gia đình h nhng kh
nng đ phòng tránh bnh tt, phát hin sm bnh tt, cha tr và khôi phc sc khe
sau bnh tt. Do các ch đ BHXH v khám cha bnh (KCB), ch đ thai sn và ch
đ m đau đu có cùng phng thc hot đng và các nguyên tc c bn chung, cho
nên tùy theo đc đim lch s, tp quán ca tng nc mà BHYT có th bao gm c
ch đ KCB, ch đ thai sn và ch đ m đau hoc đc tách ra theo tng ch đ
riêng bit. iu đó liên quan đn phm vi đi tng tham gia BHXH, đn mc đóng
góp và đi tng tham gia BHXH, đn mc đóng góp và các ch đ đc hng.
 các nc công nghip phát trin ngi ta đnh ngha BHYT trc ht là mt t
chc cng đng đoàn kt tng tr ln nhau, nó có nhim v gìn gi sc khe, khôi
phc li sc khe hoc ci thin tình trng sc khe ca ngi tham gia BHYT. Nh
vy trong hot đng BHYT thì tính cng đng đoàn kt cùng chia s ri ro rt cao, là
nn tng cho lnh vc bo v và chm sóc sc khe, nó điu tit mnh m gia ngi
khe mnh vi ngi m yu, gia thanh niên vi ngi già c, gia nhng ngi có
thu nhp cao và nhng ngi có thu nhp thp. S đoàn kt tng tr ln nhau trong
BHYT là s đm bo cho tng ngi da trên c s ca s đoàn kt không điu kin,
ca s hp tác cùng chung lòng, chung sc và gn kt cht ch vi nhau. ây cng
chính là bn cht nhân vn ca hot đng BHYT mà chúng ta thng đ cp đn. Tuy
nhiên đoàn kt tng tr không ch là quyn đc nhn mà còn phi là ngha v đóng
góp. S công bng và bình đng ca mt ch đ xã hi đc gn bó vi s đoàn kt
đc th hin  ch: ai mun đt đc s bn cht và đoàn kt thì phi thc hin nhiu
hn s công bng. iu đó ch có th đc to ra thông qua s điu chnh trong thc
t, vì “s công bng” là yu t đng, nó ch đt đc ti mt thi đim, còn li đu là

s không công bng. ây là mt trong nhng yu t tác đng đn s phát trin xã hi.
Do vy cn có s tích cc điu chnh thc t mt cách thng xuyên nhm đm bo
mi quan h tng thích gia ngha v và quyn li trong hot đng BHYT.
Nu nhìn trên giác đ tng th nn kinh t quc dân và xét v phng din điu
tit kinh t v mô thì công c BHYT là công c th hai trong quá trình phân phi li
(công c th nht là thu) góp phn đm bo s bình đng và công bng xã hi. H
13

thng BHYT ngay t khi hình thành đã không đnh hng theo mc đ ri ro mà đnh
hng theo nguyên tc đáp ng đc bit và không phi chi tr trc tip. iu đó đc
th hin rt rõ là: khi b m đau thì ngi bnh s đc cha tr cho đn khi khe
mnh tr li bng phng pháp, k thut tiên tin hin thi mà không cn c vào trc
đó h đã đóng góp BHXH đc bao nhiêu. Nu đnh hng theo mc đ ri ro thì khi
m đau h s đc đn bù vi mc là bao nhiêu cn c vào trc đó h đã đóng góp
theo mc nào nh trong BHYT t nhân hay còn gi là bo him thng mi. Chính
đnh hng này đã làm nn tng cho các nguyên tc c bn v BHYT. Chính vì vy,
BHYT luôn m rng phm vi đi tng tham gia theo ngha v (mang tính cht bt
buc) và ban đu BHYT cho ngi làm thuê ri đn BHYT cho ngi lao đng làm
thuê ri đn BHYT cho ngi lao đng t do, cho ngi lao đng trong nông
nghip…cho đn khi BHYT toàn dân.
Nu nhìn nhn di giác đ kinh t thì BHYT trc ht đc hiu là s hp nht
kinh t ca s lng nhng ngi trc cùng mt loi him nguy do bnh tt gây nên
mà trong tng trng hp cá bit không th tính toán trc và lo liu đc. Nhng cái
chung đó cn phi đáp ng đc bng ngun tài chính d tr mt cách tha đáng
thông qua h thng cân bng ri ro tng ng do nhà nc đng ra t chc thc hin.
C th nh sau: Tng chi phí cho KCB = Tng s tin đóng góp ca nhng ngi
tham gia BHYT.
Nh vy cân đi v chi phí KCB đc thc hin cân bng gia mt bên là tng
chi phí KCB cho nhng ngi có nhu cu và cn phi KCB và bên kia là tng s đóng
góp ca tt c nhng ngi tham gia BHYT bt k h có hoc không có nhu cu KCB.

Thi gian cân đi v thu chi ca BHYT thông thng là mt nm. Có nhng nc
ngi ta tính toán cân đi đ d trù kinh phí chi tr cho thi gian thêm mt tháng. Vic
cân đi thu chi còn có th đc b sung thêm tùy tình hình c th ca tng nc và
tng nm c th. Trong tng s chi còn phi tính thêm khon chi phí cho b máy qun
lỦ làm công tác BHYT. Trong khon thu có th bao gm c các khon thu t đóng góp
ca ngân sách đa phng, ca Trung ng và các khon thu khác.
Nguyên tc cng đng chia s ri ro vi Ủ tng nhân vn cao c ca nó đã loi
tr mc tiêu li nhun thng mi ca cng đng nhng ngi tham gia BHYT. Do
vy, hot đng BHYT không có khon thu li nhun và đng nhiên cng không vì
mc đích li nhun. Vì vy t l đóng góp ch đc nâng lên theo đòi hi quyn li
14

chung ca quá trình thc hin BHYT. Tc là t l đóng góp BHYT ch đc nâng lên
theo nhu cu cha tr bnh tt, nhu cu nâng cao cht lng KCB và ng dng nhng
thành tu khoa hc tiên tin và công tác KCB ca c cng đng.
Phng thc đoàn kt chia s ri ro phi đc thc hin bng s điu tit nhm
cân bng mang tính xã hi. Vic lp ra qu BHYT và tng bc m rng phm vi đi
tng tham gia t đó đã m rng phm vi cân bng, chia s ri ro trong cng đng
nhng ngi tham gia BHYT.
Nguyên tc đoàn kt tng tr chia s ri ro ch đc thc hin mt cách đy đ
và hp lỦ thông qua nhng gii hn nht đnh. BHYT ch bao gm nhng đi tng là
nhng ngi v nguyên tc luôn có nhu cu đc bo v v sc khe. Nhng đi
tng c th s đc quy đnh theo pháp lut.
BHYT trc ht đc thc hin đi vi nhng ngi lao đng ph thuc, tc là
ngi lao đng không có t liu sn xut và phi đi làm thuê hay nhng ngi có quan
h lao đng. ây là loi hình BHXH ngha v, nó mang tính bt buc đi vi mi
ngi lao đng ph thuc và ch s dng lao đng. Sau đó do bn cht u vit nên nó
đc m rng ra các đi tng lao đng khác nh ngi hành ngh t do, lao đng
nông lâm, ng nghip…và BHYT theo đn v gia đình.
Vn đ KCB không ch đn thun liên quan đn vn đ k thut y t mà còn liên

quan mt cách rt cht ch đn các yu t kinh t nh: các khon chi tr cho các
nghip v chuyên môn k thut (khám bnh, phu thut, th thut…) ca các bác s,
chi phí cho bnh vin vi các trang thit b, vt t y t phc v cho KCB và thuc men
– nu nhìn di giác đ kinh t - đó là “Cung” ca ngành y t. Còn phía “Cu” là bnh
tt, nhng bnh tt này cn đn các dch v KCB và nhng hàng hóa cn thit cho sc
khe. Vì vy khi thc hin BHYT,  các nc công nghip phát trin bên cnh vic s
dng vai trò điu tit ca Nhà nc, ngi ta còn chú trng s dng quan h cung –
cu điu tit trên th trng sc khe hay còn gi là th trng y t nhm đm bo hiu
qu s dng ngun qu đóng góp ca nhng ngi tham gia BHYT và nâng cao cht
lng KCB. Trong các nc công nghip phát trin  Châu Âu, s ngi tham gia
BHYT theo lut pháp chim ti 90% dân s, ch 10% dân s còn li không tham gia
BHXH. Nhóm ngi này không thuc đi tng điu chnh ca lut BHYT và phn
ln trong s h là nhng ngi giàu có, h có đ kh nng t lo liu khi m đau hoc
tham gia BHYT t nhân đ hng nhng quyn li cao hn khi m đau.
15

 nc ta BHYT đc tin hành t nm 1992 và cho đn nay vn thc hin
BHYT bt buc đi vi ngi lao đng có quan h vic làm gia ngi s dng lao
đng vi ngi lao đng. Nhng đi tng xã hi nh: ngi có công vi cách mng,
thân nhân s quan quân đi, ngi nghèo cng đc Nhà nc cp kinh phí đ tham
gia BHYT. Các đi tng là tr em di 6 tui đc KCB min phí bng ngun ngân
sách Nhà nc và đa phng và đang đc xem xét đ tham gia BHYT. Hình thc
BHYT t nguyn đang đc vn đng thc hin đi vi hc sinh, sinh viên và nhóm
cng đng theo đa bàn dân c hoc theo t chc xã hi…
2.3. Vai trò ca BHYT.
BHYT là mt phm trù kinh t tt yu ca xã hi phát trin, đóng vai trò quan
trng không nhng đi vi ngi tham gia bo him, các c s y t, mà còn là thành t
quan trng trong vic thc hin ch trng xã hi hóa công tác y t nhm huy đng
ngun tài chính n đnh, phát trin đa dng các thành phn tham gia KCB cho nhân
dân. Vai trò ca BHYT đc th hin nh sau:

Th nht: BHYT là ngun h tr tài chính giúp ngi tham gia khc phc nhng
khó khn v kinh t khi bt ng m đau, bnh tt. Bi vì trong quá trình điu tr bnh
chi phí rt tn kém nh hng đn ngân sách gia đình, trong khi đó thu nhp ca h b
gim đáng k thm chí mt thu nhp.
Th hai: Góp phn gim gánh nng cho ngân sách nhà nc. Các quc gia trên
th gii thng có các khon chi t ngân sách cho h thng y t. Tuy nhiên  mt s
quc gia khác, đc bit là quc gia đang phát trin khon chi này thng cha đáp ng
đc nhu cu ngành y.  phn ln các quc gia, chính ph ch đu t khong 60%
ngân sách y t. Có nhiu bin pháp mà chính ph các nc đã thc hin đ gii quyt
vn đ này, nh s đóng góp ca cng đng xã hi, trong đó có bin pháp thu vin phí
ca ngi đn khám, cha bnh. Nhng đôi khi gii pháp này li vp phi vn đ tr
ngi t mc sng ca dân c.Vì vy bin pháp hiu qu nht là thc hin BHYT đ
gim gánh nng cho ngân sách nhà nc, khc phc s thiu ht v tài chính, đáp ng
nhu cu khám cha bnh ngày càng tng ca ngi dân.
Th ba: BHYT góp phn thc hin nâng cao cht lng và thc hin mc tiêu
công bng xã hi trong chm sóc sc khe nhân dân, th hin rõ nét tính nhân đo,
cng đng xã hi sâu sc. Nhng ngi tham gia BHYT, dù  đa v, hoàn cnh nào,
mc đóng là bao nhiêu, khi m đau cng nhn đc s chm sóc y t bình đng nh