Cải thiện sinh kế cho người dân trong yêu cầu bảo tồn tài nguyên tình huống nghiên cứu tại ấp 5, xã mã đà, huyện vĩnh cửu, tỉnh đồng nai

B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
CHNGăTRÌNHăGING DY KINH T FULBRIGHT




 VăGIAăLINH



CI THIN SINH K CHOăNGI DÂN
TRONG YÊU CU BO TN TÀI NGUYÊN
TÌNH HUNG NGHIÊN CU TI Pă5,ăXÃăMÃăÀ,ă
HUYNăVNHăCU, TNHăNG NAI



LUNăVNăTHCăSăCHÍNH SÁCH CÔNG




TP. H Chí Minh – Nmă2015
B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
CHNGăTRÌNHăGING DY KINH T FULBRIGHT

 VăGIAăLINH

CI THIN SINH K CHOăNGI DÂN
TRONG YÊU CU BO TN TÀI NGUYÊN
TÌNH HUNG NGHIÊN CU TI Pă5,ăXÃăMÃăÀ,ă
HUYNăVNHăCU, TNHăNG NAI

Chuyên ngành: Chính sách công
Mã s: 60340402

LUNăVNăTHCăSăCHÍNH SÁCH CÔNG


NGIăHNG DN KHOA HC:
TS. RAINER ASSÉ



TP. H Chí Minh ậ Nmă2015
-i-

LIăCAMăOAN
Tôiăcamăđoan lunăvnănƠyăhoƠnătoƠnădoătôiăthc hin.ăCácăđon trích dn và s liu s
dng trong lunăvnăđuăđc dn ngunăvƠăcóăđ chính xác cao nht trong phm vi hiu bit
ca tôi. LunăvnănƠyăkhôngănht thit phnăánhăquanăđim caăTrngăi hc Kinh t thành
ph H ChíăMinhăhayăChngătrìnhăGing dy Kinh t Fulbright.

TP. H ChíăMinh,ăngƠyă11ăthángă5ănmă2015
Tác gi lun vn

 V Gia Linh

-ii-

LI CMăN
Tôi xin chân thành cmănăThy Rainer Assé đƣ trc tipăhng dn tôi thc hinăđ tài
lun vn này. Thy đƣănhit tìnhăđnhăhng, góp ý, truyn đt kinh nghim, điu chnh và h
tr tôi v mt hc thut trong sut quá trình làm lun vn.
Xin chân thành cmănăcác Thy Trn Tin Khai, Thy Châu Vn Thành, Thy Hunh
Th Du, Thy Lê Công Tr đƣăcó nhng ch dn, góp ý tn tình giúp tôi m rng góc đ tip
cn và hoàn thin lun vn ca mình mt cách đy đ, toàn din nht.
Cmănăcácăanh ch, các bn MPP4, MPP5, MPP6, MPP7 đƣăchiaăs, h tr,ăgiúpăđ,
đng viên, sát cánh cùng tôi trong sut quá trình hc tp, nghiên cu. Các anh ch, các bn là
nhngăngi bn tn tâm nht và cng chính là nhngăngi thy yêu mn ca tôi.
Xin chân thành cmănăquỦăThy, Cô caăChngătrìnhăGing dy Kinh t Fulbright ậ
i hc Kinh t thành ph H Chí Minh đƣănhit tình ging dy,ăhng dn,ăgiúpăđ tôi trong
hc tp, nghiên cu.
Xin cmănăgia đình và bn bè đƣ luôn bên cnh đ h tr tôi v mi mt trong sut
thi gian va qua. Không có các ngun đng viên và giúp đ ca mi ngi, tôi không th nào
hoàn thành lun vn này.

 V Gia Linh
Hc viên lp MPP6,ăChngătrìnhăGing dy Kinh t Fulbright

-iii-

TÓM TT
Nghiên cu đc thc hin ti đa bàn p 5, xã Mã Ơ, nm hoàn toàn trong Khu Bo
tn Thiên nhiên ậ Vn hóa ng Nai. Tình hung nghiên cu là đin hình cho bài toán phc
tp v vic n đnh sinh k choăngi dân sng trong các khu bo tn thiên nhiên. Trong bi
cnh tài nguyên và ngun lc gii hn, các mc tiêu chính sách v bo v thiên nhiên, di di,
bi thng và đm bo sinh k choăngi dân thng xuyên mâu thun và khó có th thc hin

đng thi.
Kt qu nghiên cu da trên khung phân tích sinh k bn vng ca B Phát trin Quc
t Vngăquc Anh (DFID, 2001) cho thy ngi dân sng trong khu vc vn d s hu các
ngun tài sn rt gii hn v conăngi và phng tin vt cht k thut. H sng ph thuc
vào t nhiên, canh tác trênăđt giao khoán hay khai thác sn vt rng, khó tip cn vn và cng
không có mng li liên kt sn xut kinh doanh hiu qu. Các ngun tài sn có xuăhng b
suy gim do tác đng ca chính sách di di. Vic trì hoãn và thiu thông tin chính sách dn đn
tình trng quan h s hu khôngăđc xác lp lâu dài đi vi tài sn và vn đu t. Vic khai
thác tn dit và thiu trách nhim ci to ngun tài nguyên không tái sinh góp phn làm suy
gim tài sn sinh k h gia đình. H càng d tn thng trc các bin đi v thi tit, mùa v,
bnh tt và chính sách tht cht qun lí tài nguyên rng. C s h tng v đin nc, giao
thông, y t, giáo dc đu hn ch ti đa phng khin cho h nghèo không th choăconăemăđn
trng. Vic suy gim vn nhân lc d báo tình trng nghèo dai dng qua nhiu th h.
Xoay quanh nhng chuyn bin bt li ca chính sách tác đng lên tài sn sinh k và
bi cnh tn thng ca h dân,ăđ tài nghiên cu đa ra khuyn ngh thayăđi nm nhóm
chính sách bao gm chính sách v di di, bo tn,ăđu t h tng, giáo dc và chính sách h tr
sinh k trc tip. Các khuyn ngh đc đa ra trên c s tham vn ý kin chính quyn và các
chuyên gia trong các lnh vc chuyên môn.  tài tp trung gii quyt các l hng chính sách,
ci thin ngun vn conăngi, tng kh nng tip cn vn t nhiên kt hp h tr bc đu v
vn tài chính. Vic thc hin các gii pháp mt cách đng b có th giúp ci thin sinh k cho
ngi dân đáp ng yêu cu bo tn tài nguyên trong bi cnh hin ti.
-iv-

MC LC

LIăCAMăOAN i
LI CMăN ii
TÓM TT iii
MC LC iv
DANH MC KÍ HIU, T VIT TT vii

DANH MC BNG viii
DANH MC BIUă ix
DANH MCăSă x
DANH MC PH LC xi
CHNGă1.ăăGII THIU 1
1.1. Bi cnh nghiên cu 1
1.2. Mc tiêu nghiên cu 2
1.3. Câu hi nghiên cu 3
1.4. iătng và phm vi nghiên cu 3
1.5. Cu trúc lunăvn 3
CHNGă2.ăăTNG QUAN KHU VC NGHIÊN CU 5
2.1. V tríăđaălỦăvƠăđiu kin t nhiên 5
2.2.ăcăđim dân s và hotăđng sinh k 6
2.3.ăCăcu qun lí 8
2.4. Các chính sách hin hành 8
2.4.1. Chính sách bo tn 8
2.4.2. Chínhăsáchăgiaoăkhoánăđt 10
2.4.3. Ch trngădiădi 10
2.4.4. Nhng chuynăđi chính sách 10
CHNGă3.ăăTNGăQUANăCăS LÝ THUYT VÀ THIT K NGHIÊN CU 12
3.1. Khung phân tích 12
-v-

3.2. Các nghiên cuătrc 14
3.3. Thit k nghiên cu 17
3.3.1. Chinălc nghiên cu 17
3.3.2. Thit k bng câu hi 19
3.3.3. Cách thc chn mu kho sát 19
3.3.4. Cách thu thp d liu kho sát 20
3.3.5.ăPhngăphápăx lí và phân tích d liu 21

CHNGă4.ăăKT QU NGHIÊN CU 23
4.1. Ngun vn sinh k h giaăđình 23
4.1.1. Vnăconăngi 23
4.1.2. Vn t nhiên 25
4.1.3. Vn tài chính 28
4.1.4. Vn vt cht 32
4.1.5. Vn xã hi 34
4.2. Bi cnh tnăthng 36
4.3. Chinălc sinh k ng phó tnăthng 38
4.4. Ý kin phng vn t chính quyn và chuyên gia 39
CHNGă5.ăăPHỂNăTệCHăVÀăTHO LUN KT QU NGHIÊN CU 42
5.1.ăánhăgiáătácăđng ca các loi tài snăđi vi sinh k h dân 42
5.1.1. Vnăconăngi 42
5.1.2. Vn t nhiên 43
5.1.3. Vn tài chính 44
5.1.4. Vn vt cht 45
5.1.5. Vn xã hi 45
5.1.6. nhăhngătngătácăgia các loi ngun vn 45
5.2.ăánhăgiáătácăđng caăchínhăsáchăđi vi các loi tài sn và bi cnh tnăthng 46
5.2.1. Chính sách giao khoán và ch trngădiădi 46
5.2.2. Chính sách bo tn 47
5.2.3. Các chính sách ca chính quynăđaăphng 48
-vi-

5.2.4. Nhng mâu thun chính sách 50
CHNGă6.ăăKT LUN VÀ KHUYN NGH CHÍNH SÁCH 52
6.1. Kt lun 52
6.2. Khuyn ngh chính sách 55
6.3. Hn ch caăđ tài 59
TÀI LIU THAM KHO 61

PH LC 65


-vii-

DANH MC KÍ HIU, T VIT TT
T vit tt
Tên ting Anh
Tên ting Vit
CP

Chính ph
DFID
Department for International
Development
Cc Phát trin Quc t - Vngăquc
Anh
FAO
Food and Agriculture Organization of
the United Nations
T chcăLngăthc và Nông nghip
Liên Hip Quc
GLOPP
Globalisation and Livelihood Options
of People living in Poverty
ChngătrìnhăToàn cu hóa và La chn
sinh k choăngi nghèo
ILO
International Labour Organization
T chcăLaoăđng Quc t

IUCN
International Union for Conservation
of Nature and Natural Resources
Liên minh Quc t Bo tn Thiên nhiên
và Tài nguyên Thiên nhiên
KBTTV

Khu Bo tn Thiên nhiên ậ Vnăhóaă
ng Nai
OECD
Organization for Economic
Co-operation and Development
T chc Hp tác và Phát trin Kinh t
OXFAM

T chc OXFAM ti Vit Nam
SCJ
Save the Children Japan
T chc Cu tr tr em Nht Bn
UBND

y ban Nhân dân
UBT

y ban Tnh
UNESCO
United Nations Educational Scientific
and Cultural Organization
T chc Giáo dc, Khoa hcăvƠăVnăhóaă
ca Liên hip quc

VN

Vit Nam



-viii-

DANH MC BNG

Bng 2.1. S h dân  các cmădơnăcăp 5 7
Bng 3.1. Các tiêu chí ly mu 20
Bng 4.1. T l tr em ngh hc smătrongăgiaiăđon 2001-2015 phân theo nhóm h 24
Bng 4.2. T l s dng các loiăhìnhănngălng phân theo nhóm h 32
Bng 4.3. T l s dng các ngunănc sinh hot phân theo nhóm h 32
Bng 4.4. T l các loi nhà  phân theo nhóm h 33
Bng 4.5. Tình trng v sinh phân theo nhóm h 33
Bng 4.6. Bng mô t thi v trongănm 37
Bng 5.1. Quan h tngătácăgia các loi ngun vn sinh k 45
Bngă5.2.ăTácăđng caăcácăchínhăsáchăđn các loi tài sn sinh k 51


-ix-

DANH MC BIUă

Biuăđ 4.1.ăCăcu thành phn h giaăđìnhătheoăquyămôăbìnhăquơnătng nhóm h 23
Biuăđ 4.2. Nguyên nhân tình trng ngh hc sm phân theo nhóm h 25
Biuăđ 4.3.ăTrìnhăđ hc vn ca tr em ngh hc sm phân theo nhóm h 25
Biuăđ 4.4. T l laoăđng phân theo nhóm ngành trong mu kho sát 26

Biuăđ 4.5. T l thu nhp phân theo ngun gc thc t 26
Biuăđ 4.6. Dinătíchăđt sn xut trung bình phân theo nhóm h 27
Biuăđ 4.7. Thu nhp trung bình t trng trt phân theo nhóm h 27
Biuăđ 4.8. Tình trngăncăti nông nghip phân theo nhóm h 28
Biuăđ 4.9. Chi tiêu và thu nhp trung bình phân theo nhóm h 29
Biuăđ 4.10.ăng phân phi thu nhpătheoănhómăngăphơnăca mu kho sát 30
Biuăđ 4.11. Các hình thc vay vn phân theo nhóm h 31
Biuăđ 4.12. Mcăđíchăs dng vn vay phân theo nhóm h 31
Biuăđ 4.13. T l h dân có s hu các loi tài sn sn xut phân theo nhóm h 34
Biuăđ 4.14. T l h dân có thành viên tham gia các Hi  đaăphng 35
Biuăđ 4.15. Mcăđ đaădng hóa sinh k phân theo nhóm h 38
Biuăđ 4.16.ăPhngăánăci thin sinh k phân theo nhóm h 39



-x-

DANH MC S 



Săđ 2.1. căđim t nhiên caăKBTTV 6
Săđ 2.2. Mt s quyăđnh ca chính sách bo tn 9
Săđ 3.1. Khung phân tích sinh k bn vng theo DFID 12
Săđ 3.2. Quy trình thc hin nghiên cu 18
Săđ 4.1. Mngăli hotăđng các ngành ngh p 5 36
Săđ 6.1. Nhng hn ch v vn sinh k và tnăthngăcaăngi dân p 5 53
Săđ 6.2.ăCácătácăđng chính sách lên tài sn sinh k ngi dân p 5 54

-xi-

DANH MC PH LC
Ph lc 1. Bnăđ KBTTV 65
Ph lc 2. Bnăđ các phân khu chcănngăKBTTV 66
Ph lc 3. Bnăđ hin trng rng và s dngăđtăKBTTV 67
Ph lc 4. Bnăđ KBTTVătrongăkhuăvcăôngăNamăB 68
Ph lc 5. Bnăđ Khu D tr Sinh quynăng Nai 69
Ph lc 6. Bnăđ Khu D tr Sinh quynăng Nai trong khu vcăôngăNamăB 70
Ph lc 7. Bnăđ hƠnhăchínhăxƣăMƣăƠăvƠăphơnăb dơnăcăp 5 71
Ph lc 8. Lch s hìnhăthƠnhăKBTTV 72
Ph lc 9. Tinăđ d án di diăKBTTV 73
Ph lc 10. Quy trình thc hin nghiên cu - minh ha bng hình nh 74
Ph lc 11. Vnăconăngi - T l tr em ngh hc sm phân theo nhóm h và gii tính 75
Ph lc 12. Vn t nhiên - Hotăđng nht chai caăngi dân làm ngh rng 75
Ph lc 13. Vn vt cht - Chiăphíăđuătăcácăhìnhăthc s dngăđin 76
Ph lc 14. Vn vt cht - H tngăgiaoăthôngăvƠăphngătin vn chuyn 76
Ph lc 15. Vn vt cht - Căs h tng xã hi 77
Ph lc 16. Vn vt cht - Tình trng nhà  phân theo nhóm h 78
Ph lc 17. Vn vt cht - T l h dân s hu các loi tài sn sinh hot 78
Ph lc 18. Vn vt cht - T l h dân s hu các loi tài sn thông tin 79
Ph lc 19. Vn vt cht - Tngăquanătuyn tính gia thu nhp bình quân ca h vi s loi
tài sn sn xut h s hu 79
Ph lc 20. Vn vt cht - Biuăđ phân tán biu din thu nhp bình quân ca h theo s loi
tài sn sn xut h s hu 80
Ph lc 21. Vn vt cht - T l chng loi vt nuôi theo nhóm h có s hu vt nuôi 80
Ph lc 22. Vn tài chính - Tr thng kê mô t điălng thu nhp trung bình trong mu kho
sát 81

Ph lc 23. Vn tài chính - Thông tin các loi hình vn vay 81
Ph lc 24. Vn xã hi - Cm nhn v vic tham gia t chc Hi  đaăphng 82
Ph lc 25. Ni dung phng vn chính quyn, chuyên gia, nhóm h dân 82
-xii-

Ph lc 26. Phơnătíchăđngăcăviăphm t tình hung minh ha ca nhóm th sn 88
Ph lc 27. Tng hp quytătoánăchiăngơnăsáchăxƣăMƣăƠănmă2013ăậ 2014 92
Ph lcă28.ăng qun lí tài nguyên rngăđc dng 93
Ph lc 29.ăPhngăphápăghépăđiuăđ ci toăvnăđiu 94
Ph lc 30. Bng câu hi 96
Ph lc 31. Nht kí thcăđa 104
Ph lc 32. Mt s hình nh thc t 106

-1-

CHNGă1.
GII THIU
Ni dung chng này trình bày v bi cnh nghiên cu, s phù hp ca đ tài la
chn. Qua đó xác đnh mc tiêu, câu hi nghiên cu, đi tng và phm vi thc hin ca đ
tài. Phn cui chng trình bày v cu trúc ca toàn b lun vn.
1.1. Bi cnh nghiên cu
Vào cui nm 2003, Khu Bo tn Thiên nhiên - Vn hóa ng Nai (KBTTV)ăđc
thành lp trên c s sáp nhp các lâmătrng đa phng. KBTTV nm trên đa gii hành
chínhăcácăxƣăMƣăƠ,ăHiu Liêm, Phú Lý thuc huynăVnhăCuăvƠăxƣăc Lua thuc huyn
Tân Phú
1
(Ph lc 1). Các cng đng dân c hình thành theo li kêu gi nhân lc cho các lâm
trng t nm 1980 vn tip tc sng trong KBTTV sau khi các lâmătrng gii th (thi
đim 2009, s h dân trong KBTTV là 5.789 h, vi 26.690 khu
2

). Tình trng các h sng
ri rác trong rng sau khi có chính sách bo tn không nhng gây tr ngi cho công tác qun
lí, bo v tài nguyên ca tnh mà còn nh hng trc tip đn đi sng ca các h dân vì các
quy đnh hn ch khai thác tài nguyên và đu t h thng h tng thit yu (oàn Phú, 2014).
Tnh có ch trng di di hn 1.300 h dân ra khi vùng lõi đ n đnh và phát trin
đi sng. Tuy nhiên d án hình thành t 2001 và kéo dài trong 15 nm qua vn cha thc hin
đc vì thiu ngun lc (c Trung và Tn Nht, 2014). Tác đng tng hp t chính sách bo
tn và s trì hoãn chính sách di di đy ngi dân ri vào tình trng phi duy trì cuc sng
tm b, không ch đng đc trong k hoch sn xut ậ kinh doanh và l thuc mt phn vào
vic khai thác tài nguyên không bn vng. Theo s liu ca Ht Kim lâm KBTTV, trong
nm 2014, lc lng kim lâm đƣ x lí 21 v vic v xâm phm tài nguyên rng (trong đó có
2 v hình s v phá rng và bo v đng vt rng), tháo g và tiêu hy 7.828 by các loi,
ngn chn 1.386ălt ngi vào rng trái phép. S mâu thun gia mc tiêu bo tn và mc


1
Báo cáo tham vn xã hi ậ Khu bo tn thiên nhiên và di tích Vnh Cu (2009).
2
Báo cáo tham vn xã hi ậ Khu bo tn thiên nhiên và di tích Vnh Cu (2009).
-2-

tiêu n đnh sinh k tn ti trong vic hoch đnh và thc thi chính sách khin cho mc tiêu
nào cng không thc hin đc. in hình là quyt đnh đóng ca tuyn đng xuyên rng
vào 17/11/2014 trong khi cha thc hin di di khin ngi dân b cô lp và phn ng li vi
chính quyn (c Trung và Tn Nht, 2014).
Trong khu vc trng đim di di, p 5 ca xã Mã Ơ, huyn Vnh Cu, tnh ng Nai
nm hoàn toàn trong vùng lõi ca KBTTV. Phân b dân c p 5 tri dài trên 20 km vi 412
h, 1.732 nhân khu nm ri rác trong khu vc rng đc dng. ơy là p có s lng h nghèo
và cn nghèo cao nht trong tng s by p ca toàn xã (93/282 h nghèo và 38/160 h cn
nghèo)

3
. Theo thông tin phng vn ngi dân và chính quyn đa phng, khu vc này cng
nh các khu dân c khác trong vùng lõi ca KBTTV có nhng đc đim chung v điu kin
h tng thiu thn, din tích đt canh tác ít, quyn s dng đt khôngăđc xác lp đ tip cn
vn vay ngân hàng, ngi dân sng l thuc t nhiên, nông nghip và làm thuê. Kinh t khó
khn dn đn tình trng nhiu tr em phi b hc sm, d báo nguy c tình trng nghèo dai
dng qua nhiu th h. Bài toán v sinh k nu khôngăđc gii quyt s khó thc hin đc
mc tiêu bo tn tài nguyên trong bi cnh hin ti.
 h tr ngi dân hiu qu, vic cn thit là thc hin nghiên cu đánh giá tng hp
v tình trng ngun lc hin ti, nhng tn thng h gp phi và các tác đng chính sách đi
vi ngun vn ca h dân. ó là c s đ đa ra các khuyn ngh chính sách phù hp giúp ci
thin sinh k choăngi dân trong khu vc.
1.2. Mc tiêu nghiên cu
Nghiên cu tp trung làm rõ các tác đng ca chính sách đn sinh k ca ngi dân
trong khu bo tn thông qua vic đánh giá các loi tài sn sinh k và tình trng tn thng ca
các h dân. Trên c s phân tích thc trng và tng hp ý kin đa chiu, tác gi thc hin đ
xut nhng thayăđi chính sách đ ci thin sinh k ca h dân đáp ng yêu cu bo tn tài
nguyên.


3
S liu thng kê 2014 ca y ban Nhân dân xã Mã Ơ.
-3-

1.3. Câu hi nghiên cu
1. Hin trng sinh k caăngi dân trong KBTTV th hinănhăth nào thông qua
các loi tài sn sinh k và tình trng d b tnăthng?
2. Các chính sách hină hƠnhătácăđngănhăth nƠoăđn sinh k caăngi dân trong
KBTTV thông qua vic nh hng lên các loi tài sn sinh k và tình trng d b tn
thng?

3. Nhngăthayăđi chính sách nào là cn thităđ ci thin sinh k cho h dân trong yêu
cu bo tn tài nguyên?
1.4. iătng và phm vi nghiên cu
iătng nghiên cu
i tng nghiên cu là sinh k ca các h dân, bi cnh d b tn thng và các
chính sách có liên quan. Khách th nghiên cu là các h dân sng trong khu bo tn thiên
nhiên.ă i tng kho sát là mt s h dân ti p 5, xã Mã Ơ, nm hoàn toàn trong
KBTTV.
Phm vi nghiên cu
Phm vi không gian: Nghiên cu đc thc hin ti p 5, xã Mã Ơ, huyn Vnh Cu,
tnh ng Nai.
Phm vi thi gian: Nghiên cu đc thc hin trong vòng chín tháng t 10/2014 ậ
7/2015.
Phm vi chính sách: Nghiên cu tp trung vào các chính sách liênăquanăđn ch trng
bo tn và phát trin sinh k choăngi dân trong KBTTV.
1.5. Cu trúc lunăvn
Lun vnăđc cu trúc thành sáu chng. Trong đó, chng 1 gii thiu v bi cnh,
mc tiêu,ăđi tng, phm vi nghiên cu và cu trúc lun vn. Chngă2 trình bày thc trng
-4-

nghiên cu ti đa phng. Chng 3 tng hp c s lý thuyt, các nghiên cu nn tng và
cách thit k nghiên cu ca lun vn. Chng 4 trình bày nhng kt qu trng tâm ca
nghiên cu. Chng 5 thc hin phân tích và tho lun các kt qu nghiên cu. Cui cùng,
chngă6 nêu lên các kt lun và khuyn ngh chính sách ca tác gi.



-5-

CHNGă2.ă

TNG QUAN KHU VC NGHIÊN CU
Ni dung Chng 2 trình bày các thông tin th cp v đc đim t nhiên, xã hi và
môiătrng chính sách ca khu vc nghiên cu.
2.1. V tríăđaălýăvƠăđiu kin t nhiên
p 5 nm v phía Tây Bc ca xã Mã Ơ. Phm vi ranh gii: phía Bc giáp tnh Bình
Phc (gii hn bi sông Mã Ơ), phía Nam giáp p 4 và p 6, phía ông giáp p 7, phía Tây
giáp xã Hiu Liêm. Ta đ đa lí (Theo h quy chiu VN-2000):ă1244,188’ă- 1258,357’Bc và
415,479’ă- 428,046’ông. Toàn b din tích p 5 nm trong khu quy hoch rng đc dng ca
KBTTV (Ph lc 2 và Ph lc 7).
KBTTVă có tin thân là Khu D tr thiên nhiên Vnh Cu (thành lp 2003). Sau
nhiu ln sáp nhp và đi tên, vào 29/06/2011,ăKBTTVăđc UNESCO công nhn là vùng
lõi ca Khu D tr Sinh quyn ng Nai (Ph lc 5).ăKBTTVănm v phía Bc tnh ng
Nai, din tích t nhiên là 91.152 ha gm c rng và mt nc h Tr An. ơy là khu vc s
hu h sinh thái đng thc vt đa dng, có nhiu loi quý him nm trong Sách  Vit Nam
và Sách  IUCN th gii (Tóm tt v điu kin t nhiên ca KBTTV đc thc hin trong
S đ 2.1).
-6-

Săđ 2.1. căđim t nhiên caăKBTTV

(Ngun: Tác gi tng hp thông tin theo “Khu bo tn thiên nhiên – Vn hóa ng Nai tim nng và phát trin”
ca Trn Vn Mùi và đ.t.g nm 2012).
2.2.ăcăđim dân s và hotăđng sinh k
Dân s p 5 gm có 1.732 nhân khu, 412 h. Trong đó có 93 h nghèo và 38 h cn
nghèo. Thành phn dân tc gm: 408 h ngi Kinh, 1 h ngi Hoa, 1 h ngi Nùng, 1 h
ngi Mng và 1 h ngi Chàm.
-7-

Ngi dân c trú tri dài trên phm vi 20 km dc theo các đng tnh l 322 và quanh
h Bà Hào. Có bn cm phân b dân c (Ph lc 7) vi s h dân đc trình bày  Bng 2.1.

Bng 2.1. S h dân  các cmădơnăcăp 5

Cm Rang Rang
Cm Sui Sai ậ Be 18
Cmăng 4
Cm Bà Hào
S h dân
33 h
17 h
137 h
225 h
(Ngun: S liu do p trng p 5 cung cp).
c đim ca các cm dân c:
Cm Rang Rang và cm Sui Sai ậ Be 18: Hai cm dân c phân b cui tnh l 322,
giáp đa phn tnh Bình Phc, cách xa các cm dân c bên ngoài. 50 h dân thuc hai cm
dân c này đc b trí vào d án u tiên di di nmă2015ăđ đóng ca tuyn đng xuyên
rng. Hin ti, d án di di 50 h đƣ hoàn tt vic đo đc và kho sát đ bi thng.
Cmăng 4: Nm trong khu vc đng dân sinh, r nhánh t tnh l 322. a th
khu vc gp bt li vì đin li chaăđc kéo đn ht cm dân c và ngun nc thng
xuyên khô cn. H nghèo tp trung nhiu  cm ng 4 vi ngh rng và làm thuê chim t l
ln.
Cm Bà Hào: Nm dc tnh l 322 và quanh h Bà Hào. Các h có u đim v v trí
nên d kinh doanh buôn bán, cung cp dch v. H thng đin nc đy đ nên công vic làm
nông thun li hn cm ng 4.
C cu ngh nghip theo sinh k chính ca p 5ăđc phân b: 25% h làm ngh nông,
25% h kinh doanh buôn bán ậ cung cp dch v, 13% làm công nhân cho khu công nghip 
Trng Bom, còn li là 38% h làm thuê và làm ngh rng không khai báo chính thc (thông
tin do p trng p 5 cung cp).
-8-

2.3. C cu qun lí
Hin ti  p 5 có hai c quan chc nng qun lí là UBND xã Mã Ơ và KBTTV.ă
UBND xã qun lí và t chc các hot đng liênăquanăđn cng đng dân c.ăKBTTVăqun lí
v toàn b tài nguyên k c đt. Mi quan h gia conăngi và tài sn không gn lin dn đn
vic d ny sinh các mâu thun v mc tiêu sinh k và bo tn trong khu vc.
2.4. Các chính sách hin hành
2.4.1. Chính sách bo tn
p 5 nm trong phân khu phc hi sinh thái và phân khu dch v hành chính ca rng
đc dng nên chu s chi phi ca các lut bo v tài nguyên v vic khai thác lâm sn, trng
trt, chn nuôi, xây dng nhà ca, nhn khoán đt rng và tham gia phát trin du lch sinh
thái. Mt s quy đnh tiêu biu đc trình bày trong S đ 2.2.




-9-

Săđ 2.2. Mt s quyăđnh ca chính sách bo tn


Lut Bo v và
Phát trin rng
- Điu 12
- Điu 54
Lut Đa dng sinh hc
- Điu 4
- Điu 5
- Điu 7
Ngh nh
NĐ-CP

- Điu 21
- Điu 23
H dâ c khoán r 
bo v và phát trin r c
dng trong phân khu phc hi
sinh thái.

Đc khai thác, s dng bn
vng các loài thc vt ngoài g
và không thuc danh mc các
loài nguy cp, quý, him.
Cm chn nuôi gia súc,
gia cm theo quy mô
nông tri.

Cm nuôi, trng, th vào
r c dng các loài
ng vt, thc vt không
có ngun gc b a
hay ngoi lai.

Ngi dân c tham gia
vi d án phát trin du lch
sinh thái  a phng.

BQL rng c dng có th
cho t chc, cá nhân thuê
hoc liên doanh, liên kt vi
các t chc, cá nhân kinh
doanh du lch sinh thái.

Cm xây dng
công trình, nhà 
trái phép trong
phân khu phc
hi sinh thái.
Cm s t,
khai thác loài
thuc Danh
mc loài nguy
cp, quý,
him.
-10-

Nm 2011, Trung tâm Sinh thái ậ Vn hóa - Lch s - Chin khu  (Trung tâm Sinh
thái)ăđc xây dng nhng hu nh không có hot đng gì đ phát trin du lch. Theo thông
tin kho sát, vic xây dng Trung tâm Sinh thái đƣ làm thayăđi dòng chy ca nc khin các
h dân  sâu khu vcăng 4 b nh hng vì mch nc ngm khô cn.
2.4.2. Chính sách giao khoán đt
Sau khi lâmătrng Mã Ơ đóng ca rng t nhiên, t 2001 - 2002, nhngăngi dân
canh tác trênăđt t khai khn đc lơmătrngăxácăđnh din tích và tin hành lp s hpăđng
giao khoán theo Ngh đnh 01/CP ca Chính ph (ban hành 04/01/1995).ăt giao khoán có
thi hn 50 nm, có th b thu hi và không có giá tr th chp. Hp đng quy đnh ngi dân
ch có th dng lán tri tm thi đ trôngăcoiăvn tc mà khôngăđc xây dng nhà ca
kiên c.
2.4.3. Ch trngădiădi
Ch trng di di đƣ xut hin t 2001. Trách nhim đc chuyn giao t các lâm
trng Mã Ơ, Hiu Liêmăchoăđn UBND huyn Vnh Cu đ phi hp vi các đn v chuyên
môn lp d án di di trong sut 15 nm qua (Ph lc 9).ăChoăđn hin ti vn cha có k
hoch kh thi nào đc phê duyt. Các h dân sng trong trng thái phi chun b cho vic di
di nhng không có thông tin v thi đim c th.

2.4.4. Nhng chuynăđi chính sách
Vào 13/10/2014, UBND tnhăng Nai da vào đ xut ca KBTTVăch đo đóngă
tuynă đng tnh l 322 xuyên qua khu bo tn sang tnhă Bìnhă Phc (theo côngă vnă s
9606/UBND-CNN). Trong khi đó, 50 h dân sng dc và cui tuyn đng vn chaăđc di
di nên tuyn đng đƣ phi m li. Mc tiêu ca UBND huyn Vnh Cu là u tiên di di 50
h dân này. Sau đó,ăKBTTVăs đóng ca tuynăđng xuyên rngă322ăđ hn ch s đi li
caăngi dân qua vùng lõi.
-11-

Vi s lng h di di quá ln, UBND huyn có đ xut phng án xây dng đng
dân sinh ven h Tr An đ n đnh sinh k 860 h ti ch. Con s di di cn thit thu hp còn
460 h. ơy là phng án kh thi hnăđ có th thúc đy tin đ di di.