kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại công ty trách nhiệm hữu hạn thương mại dịch vụ hưng thành đạt

TRƯ NG Đ I H C C N THƠ
KHOA KINH T & QU N TR KINH DOANH
-------O0O------

NGUY N TH SƠN CA

K TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC Đ NH K T
QU KINH DOANH T I CÔNG TY TRÁCH
NHI M H U H N THƯƠNG M I D CH V
HƯNG THÀNH Đ T

LU N VĂN T T NGHI P Đ I H C
Ngành: K toán t ng h p
Mã s ngành :52340301

Tháng 11- 2013

i


TRƯ NG Đ I H C C N THƠ
KHOA KINH T & QU N TR KINH DOANH
-------O0O------

NGUY N TH SƠN CA
MSSV: LT11387

K TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC Đ NH K T
QU KINH DOANH T I CÔNG TY TRÁCH
NHI M H U H N THƯƠNG M I D CH V
HƯNG THÀNH Đ T

LU N VĂN T T NGHI P Đ I H C
NGÀNH: K TOÁN T NG H P
Mã s ngành: 52340301

CÁN B

HƯ NG D N

LÊ PHƯ C HƯƠNG

Tháng 11- 2013

ii


L IC MT
YZ
Trong su t th i gian h c trư ng Đ i H c C n Thơ, em đã đư c q
Th y Cơ c a trư ng nói chung và q Th y Cơ Khoa Kinh t - Qu n tr Kinh
doanh nói riêng đã truy n đ t nh ng ki n th c xã h i và ki n th c chun mơn
vơ cùng q giá. Trãi qua 3 tháng th c t p t i Công ty TNHH TMDV Hưng
Thành Đ t, nay em đã có k t qu mong đ i là hồn thành đ tài t t nghi p c a
mình, t o đi u ki n thu n l i đ em có th v n d ng nh ng ki n th c đã h c
vào th c t t i Cơng ty, giúp em có thêm nh ng hi u bi t v cách làm vi c bên
ngoài xã h i, mà em tin r ng nh ng ki n th c đó s giúp em tr nên v ng
vàng và t tin hơn khi bư c vào đ i.
Đ hoàn thành lu n văn t t nghi p c a mình v i đ tài “ K tốn bán
hàng và xác đ nh k t qu kinh doanh t i Công ty trách nhi m h u h n Thương
m i D ch v Hưng Thành Đ t”, ngoài s n l c c a b n thân em đã nh n s
hư ng d n nhi t tình c a cơ Lê Phư c Hương t lúc m i hình thành đ tài đ n

khi hồn t t công đo n cu i cùng. Em xin c m ơn cô và chúc cô luôn vui, kh e
và h nh phúc trong công vi c cũng như trong cu c s ng.
Ngoài ra, em cũng xin g i l i cám ơn đ n Ban Giám Đ c và các anh ch
trong Công ty Hưng Thành Đ t, nơi em th c t p. Em xin chúc Công ty ngày
càng phát tri n và b n v ng, chúc Ban Giám Đ c và anh ch t i Công ty Hưng
Thành Đ t luôn d i dào s c kh e, vui tươi và luôn thành công trong công vi c
cũng như trong cu c s ng.
.

C n Thơ, ngày…..tháng….năm 2013
Sinh viên th c hi n

Nguy n Th Sơn Ca

iii


TRANG CAM K T
YZ
Tôi xin cam k t lu n văn này đư c hoàn thành d a trên các k t qu
nghiên c u c a tôi, các s li u thu th p và k t qu phân tích trong đ tài là
trung th c, các k t qu nghiên c u này chưa đư c dùng cho b t c lu n văn
cùng c p nào khác.

C n Thơ, ngày….tháng….năm 2013
Sinh viên th c hi n

Nguy n Th Sơn Ca

iv

NH N XÉT C A CƠ QUAN TH C T P
YZ
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................

v


B NG NH N XÉT LU N VĂN T T NGHI P Đ I H C
#
x
x

x
x
x
x
x
x

"

H và tên ngư i hư ng d n: Lê Phư c Hương
H c v : Th c sĩ
Chun ngành:K tốn
Cơ quan cơng tác:Đ i H c C n Thơ
Tên h c viên:Nguy n Th Sơn Ca
Mã s sinh viên: LT11387
Chuyên ngành: K toán t ng h
Tên đ tài: K toán bán hàng và xác đ nh k t qu kinh doanh t i công ty
TNHH TMDV Hưng Thành Đ t

N I DUNG NH N XÉT
1.Tính phù h p c a đ tài v i chuyên ngành đào t o
..............................................................................................................
2. V hình th c
..............................................................................................................
3. Ý nghĩa khoa h c, th c ti n và tính c p thi t c a đ tài
..............................................................................................................
4. Đ tin c y c a s li u và tính hi n đ i c a lu n văn
..............................................................................................................
5. N i dung và các k t qu đ t đư c
..............................................................................................................

6. Các nh n xét khác
..............................................................................................................
7. K t lu n
..............................................................................................................
C n Thơ, ngày….tháng….năm 2013
Ngư i nh n xét

vi


M CL C

Trang
CHƯƠNG 1 : GI I THI U ......................................................................... 1
1.1 LÝ DO CH N Đ TÀI ......................................................................... 1
1.2 M C TIÊU NGHIÊN C U.................................................................... 2
1.2.1 M c tiêu chung ................................................................................. 2
1.2.2 M c tiêu c th .................................................................................. 2
1.3 PH M VI NGHIÊN C U ...................................................................... 2
1.3.1 Không gian ........................................................................................ 2
1.3.2 Th i gian ........................................................................................... 2
1.3.3 Đ i tư ng nghiên c u ........................................................................ 2
1.4 LƯ C KH O TÀI LI U ....................................................................... 2
CHƯƠNG 2 : CƠ S LÝ LU N VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U ..... 4
2.1 CƠ S LÝ LU N .................................................................................. 4
2.1.1 Nh ng v n đ chung v tiêu th hàng hóa.......................................... 4
2.1.2 Nhi m v cơng tác k tốn hàng hóa và xác đ nh k t qu kinh doanh 8
2.1.3 Ý nghĩa c a k toán bán hàng và xác đ nh k t qu kinh doanh ........... 8
2.1.4 K toán doanh thu .............................................................................. 9
2.1.5 K tốn chi phí .................................................................................. 11

2.1.6 K tốn xác đ nh k t qu kinh doanh ................................................. 15
2.1.7 Các ch tiêu v hi u qu kinh doanh .................................................. 17
2.2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U ........................................................... 18
2.2.1 Phương pháp thu th p s li u ............................................................. 18
2.2.2 Phương pháp phân tích ...................................................................... 18
CHƯƠNG 3 : KHÁI QT V CƠNG TY TRÁCH NHI M H U H N
THƯƠNG M I D CH V HƯNG THÀNH Đ T ....................................... 20
3.1 T NG QUAN V CÔNG TY ................................................................ 20
3.1.1 L ch s hình thành và phát tri n ......................................................... 20
3.1.2 Cơ c u t ch c b máy qu n lý .......................................................... 21
3.1.3 Ch c năng nhi m v c a các b ph n ................................................ 21
vii


3.2 T CH C B MÁY K TOÁN ............................................................ 22
3.2.1 Mơ hình t ch c b máy k tốn ........................................................ 22
3.2.1 Ch c năng nhi m v c a các b ph n ................................................ 22
3.2.3 Ch đ k toán áp d ng t i Công ty ................................................... 23
3.3 THU N L I, KHÓ KHĂN VÀ PHƯƠNG HƯ NG PHÁT TRI N ..... 25
3.3.1 Thu n l i ........................................................................................... 25
3.3.2 Khó khăn ........................................................................................... 25
3.3.3 Phương hư ng phát tri n ................................................................... 25
CHƯƠNG 4 : K TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC Đ NH K T QU KINH
DOANH T I CÔNG TY TRÁCH NHI M H U H N THƯƠNG M I VÀ
D CH V HƯNG THÀNH Đ T ................................................................. 26
4.1 K TOÁN BÁN HÀNG ......................................................................... 26
4.2 K TOÁN DOANH THU ...................................................................... 43
4.2.1 K toán doanh thu bán hàng và cung c p d ch v ............................... 43
4.3 K TỐN CHI PHÍ ............................................................................... 57
4.3.1 K toán giá v n hàng bán................................................................... 57

4.3.2 K tốn chi phí bán hàng ................................................................... 60
4.3.3 K tốn chi phí qu n lý kinh doanh .................................................... 60
4.3.4 K tốn chi phí thu thu nh p doanh nghi p....................................... 63
4.4 K TOÁN XÁC Đ NH K T QU HO T Đ NG KINH DOANH ....... 65
4.4.1 Tài kho n s d ng ............................................................................. 65
4.4.2 Ch ng t ............................................................................................ 65
4.2.3 K toán t ng h p ............................................................................... 65
4.4.4 Báo cáo k t qu kinh doanh .............................................................. 65
4.5 KHÁI QUÁT K T QU HO T Đ NG KINH DOANH C A CÔNG TY
GIAI ĐO N (2010- 6T/2013) ...................................................................... 73
4.6 PHÂN TÍCH L I NHU N C A CÔNG TY ........................................ 78
4.7 CÁC CH TIÊU ĐÁNH GIÁ HI U QU KINH DOANH ..................... 82
4.7.1 T su t l i nhu n trên doanh thu ......................................................... 83
4.7.2 T su t l i nhu n trên t ng tài s n ...................................................... 83
viii


4.7.3 T su t l i nhu n trên v n ch s h u ................................................ 84
4.7.4 T su t l i nhu n trên chi phí ............................................................. 84
CHƯƠNG 5 : M T S GI I PHÁP HOÀN THI N K TOÁN BÁN HÀNG
VÀ XÁC Đ NH K T QU KINH DOANH ................................................ 85
5.1 NH N XÉT CHUNG V CÔNG TÁC TIÊU TH HÀNG HÓA VÀ
XÁC Đ NH K T QU KINH DOANH T I CÔNG TY ............................. 85
5.1.1 Ưu đi m............................................................................................. 85
5.1.2 H n ch ............................................................................................ 86
5.2 GI I PHÁP HỒN THI N K TỐN BÁN HÀNG VÀ XÁC Đ NH
K T QU KINH DOANH .......................................................................... 86
5.2.1 V tài kho n s d ng ......................................................................... 87
5.2.2 S sách k toán .................................................................................. 87
5.2.3 Tăng doanh thu ................................................................................... 88

5.2.4 Qu n lý t t chi phí .............................................................................. 88
5.2.5 M t s gi i pháp khác ......................................................................... 89
Chương 6 : K T LU N VÀ KI N NGH .................................................... 91
6.1 K T LU N ............................................................................................ 91
6.2 KI N NGH ........................................................................................... 92
6.2.1 Đ i v i Công ty ................................................................................. 92
6.2.2 Đ i v i Nhà nư c .............................................................................. 92
TÀI LI U THAM KH O ............................................................................ 94
PH L C .................................................................................................... 95

ix


DANH SÁCH B NG
YZ
Trang
B ng 4.1 B ng t ng h p tình hình bán hàng c a Cơng ty quí 2 năm 2013 .... 28
B ng 4.2 S chi ti t hàng hóa ....................................................................... 29
B ng 4.3 S chi ti t hàng hóa ....................................................................... 30
B ng 4.4 S chi ti t hàng hóa ....................................................................... 31
B ng 4.5 S chi ti t hàng hóa ....................................................................... 32
B ng 4.6 S chi ti t hàng hóa ....................................................................... 33
B ng 4.7 S chi ti t hàng hóa ....................................................................... 34
B ng 4.8 S chi ti t hàng hóa ....................................................................... 35
B ng 4.9 S chi ti t hàng hóa ....................................................................... 36
B ng 4.10 S chi ti t hàng hóa ..................................................................... 37
B ng 4.11 S chi ti t hàng hóa ..................................................................... 38
B ng 4.12 S chi ti t hàng hóa .................................................................... 39
B ng 4.13 B ng t ng h p chi ti t hàng hóa .................................................. 40
B ng 4.14 B ng t ng h p bán hàng .............................................................. 41

B ng 4.15 Doanh s bán c a 2 quí đ u năm 2012 và 2013 ........................... 42
B ng 4.16 Doanh s bán c a t ng m t hàng quí 2 năm 2013 ........................ 43
B ng 4.17 B ng t ng h p ch ng t g c cùng lo i......................................... 45
B ng 4.18 B ng t ng h p ch ng t g c cùng lo i......................................... 46
B ng 4.19 B ng t ng h p ch ng t g c cùng lo i......................................... 47
B ng 4.20 B ng t ng h p ch ng t g c cùng lo i......................................... 48
B ng 4.21 B ng t ng h p ch ng t g c cùng lo i......................................... 49
B ng 4.22 S chi ti t bán hàng ..................................................................... 50
B ng 4.23 S chi ti t bán hàng ..................................................................... 52
B ng 4.24 S chi ti t bán hàng ..................................................................... 54
B ng 4.25 S chi ti t bán hàng ..................................................................... 56
B ng 4.26 S chi phí s n xu t kinh doanh .................................................... 58
x


B ng 4.27 S chi phí s n xu t kinh doanh .................................................... 61
B ng 4.28 Báo cáo k t qu ho t đ ng kinh doanh......................................... 69
B ng 4.29 B ng t ng h p doanh thu, chi phí t ng m t hàng quí 2 ................ 70
B ng 4.30 B ng t tr ng l i nhu n t ng m t hàng quí 2 năm 2013 ............... 71
B ng 4.31 Báo cáo k t qu kinh doanh c a Công ty TNHH TMDV Hưng
Thành Đ t giai đo n (2010-6T/2013) ........................................................... 74
B ng 4.32 B ng so sánh k t qu kinh doanh c a Công ty TNHH TMDV Hưng
Thành Đ t giai đo n (2010- 6T/2013) .......................................................... 75
B ng 4.33 B ng t tr ng l i nhu n các m t hàng c a Công ty TNHH TMDV
Hưng Thành Đ t qua 3 năm (2010 – 2012) ................................................... 79
B ng 4.34 B ng ch s tài chính ph n ánh kh năng sinh l i c a Công ty giai
đo n (2010 – 2012) ...................................................................................... 82

xi

DANH SÁCH HÌNH
YZ
Trang
Hình 2.1 Sơ đ h ch tốn doanh thu bán hàng và CCDV ..................... 10
Hình 2.2 Sơ đ h ch tốn giá v n hàng bán ......................................... 12
Hình 2.3 Sơ đ h ch tốn chi phí bán hàng ........................................... 13
Hình 2.4 Sơ đ h ch tốn chi phí qu n lí doanh nghi p ........................ 14
Hình 2.5 Sơ đ h ch toán xác đ nh k t qu kinh doanh ........................ 16
Hình 3.1 Sơ đ t ch c b máy qu n lý ............................................... 21
Hình 3.2 Sơ đ t ch c b máy k tốn ................................................ 22
Hình 3.3 Trình t ghi s theo hình th c Nh t ký – S Cái .................... 24
Hình 4.1 Sơ đ xác đ nh k t qu kinh doanh ........................................ 66
Hình 4.2 Bi u đ k t qu kinh doanh c a Công ty TNHH TMDV Hưng
Thành Đ t giai đo n (2010 – 6T/ 2013) ................................................ 76

xii


DANH M C T

VI T T T

YZ

CPBH

:

Chi phí bán hàng

CPQL

:

Chi phí qu n lý

CPTC

:

Chi phí tài chính

CKTM

:

Chi t kh u thương m i

CCDV

:

Cung c p d ch v

DV

:

D ch v

GVHB

:

Giá v n hàng bán

GTGT

:

Giá tr gia tăng

GGHB

:

Gi m giá hàng bán

KQKD

:

K t qu kinh doanh

HBBTL

:

Hàng bán b tr l i

HĐBH

:

Ho t đ ng bán hàng

HĐTC

:

Ho t đ ng tài chính

LNCPP

:

L i nhu n chưa phân ph i

LNTT

:

L i nhu n trư c thu

QLDN

:

Qu n lý doanh nghi p

TNDN

:

Thu nh p doanh nghi p

TNHH

:

Trách nhi m h u h n

TMDV

:

Thương m i d ch v

TTĐB

:

Tiêu th đ c bi t

TSCĐ

:

Tài s n c đ nh

xiii


CHƯƠNG 1
GI I THI U
1.1 LÝ DO CH N Đ TÀI
Trong ti n trình h i nh p n n kinh t th gi i hi n nay, v i s c nh tranh
gay g t c a các ngành ngh kinh doanh, gi đây các Công ty, doanh
nghi p….không ch ph i đ i m t v i các đ i th c nh tranh trong nư c mà
còn ph i đ i m t v i các doanh nghi p nư c ngoài l n m nh v kinh t tiên
ti n v k thu t. Đ có th thâm nh p và đ ng v ng trên th trư ng địi h i các
cơng ty, doanh nghi p ph i t kh ng đ nh mình. Đ đ t đư c đi u đó các nhà
qu n lí ph i có nh ng bi n pháp thi t th c trong chi n lư c kinh doanh c a
mình. M t trong nh ng chi n lư c mũi nh n c a các doanh nghi p là t p trung
vào khâu bán hàng. Đây là giai đo n cu i cùng c a quá trình luân chuy n hàng
hóa trong doanh nghi p, khâu bán hàng cịn có ch c năng quan tr ng đó là nó
cho phép chuy n d ch t hình thái hi n v t là s n ph m hàng hóa sang hình
thái ti n t , giúp doanh nghi p t o ngu n thu bù đ p nh ng chi phí đã b ra, t
đó t o ra l i nhu n ph c v cho quá trình tái s n xu t kinh doanh.
Trên th c t cho th y b t c doanh nghi p s n xu t kinh doanh nào cũng
mong mu n hàng hóa c a mình đư c tiêu th và có th thu đư c l i nhu n cao
nh t sau khi đã lo i tr các chi phí có liên quan. Do đó, q trình bán hàng
khơng th tách r i vi c xác đ nh k t qu kinh doanh c a doanh nghi p. Chính
vì th , k toán bán hàng và xác đ nh k t qu kinh doanh tr thành công c đ c
l c trong vi c qu n lý ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a các công ty, doanh
nghi p.
Là công c qu n lý đ c l c, h ch toán k toán đ m nhi m ch c năng
cung c p thông tin m t cách chính xác và h u ích giúp cho các nhà qu n tr ,
nhà đ u tư ra quy t đ nh kinh doanh h p lý. Các thông tin k tốn v h ch tốn

doanh thu và chi phí giúp các nhà qu n tr có cái nhìn chính xác v tình hình
ho t đ ng c a các doanh nghi p t đó đưa ra quy t đ nh qu n lý phù h p
nh m nâng cao hi u qu s n xu t kinh doanh.
Nh n th c đư c t m quan tr ng c a công tác bán hàng và xác đ nh k t
qu kinh doanh, k t h p v i nh ng ki n th c đã đư c trang b trong quá trình
h c t p và th c ti n nên em quy t đ nh ch n đ tài”K toán bán hàng và xác
đ nh k t qu kinh doanh t i Công ty trách nhi m h u h n thương m i d ch
v Hưng Thành Đ t “làm đ tài nghiên c u cho lu n văn c a mình.

1


1.2 M C TIÊU NGHIÊN C U
1.2.1M c tiêu chung
Thông qua cơng tác k tốn bán hàng và xác đ nh k t qu kinh doanh và
phân tích m t s ch tiêu tài chính t i Cơng ty TNHH TMDV Hưng Thành
Đ t. T đó đưa ra gi i pháp đ hồn thi n cơng tác k tốn và nâng cao k t
qu kinh doanh.
1.2.2 M c tiêu c th
- K tốn doanh thu, chi phí và xác đ nh k t qu kinh doanh.
- Phân tích l i nhu n và m t s ch tiêu tài chính đ đánh giá hi u qu
kinh doanh.
- Đ ra m t s gi i pháp đ hồn thi n cơng tác k toán và nâng cao k t
qu kinh doanh.
1.3 PH M VI NGHIÊN C U
1.3.1 Không gian
- Đ tài t p trung nghiên c u cơng tác k tốn bán hàng và xác đ nh k t
qu kinh doanh t i Công ty TNHH TMDV Hưng Thành Đ t.
1.3.2 Th i gian
- Th i gian th c hi n đ tài là t ngày 12/8/2013 đ n ngày 18/11/2013

- Th i gian thu th p s li u: S li u dùng cho vi c vào s sách xác đ nh
k t qu kinh doanh là s li u c a quí 2 năm 2013 và s li u đ phân tích l i
nhu n và m t s ch tiêu tài chính là c a năm 2010 – 2012.
1.3.3 Đ i tư ng nghiên c u
Nghiên c u cơng tác k tốn bán hàng và xác đ nh k t qu kinh doanh,
phân tích l i nhu n và các ch tiêu tài chính t đó đưa ra gi i pháp đ hồn
thi n cơng tác k tốn và nâng cao k t qu kinh doanh.
1.4 LƯ C KH O TÀI LI U
Nguy n H u Vinh (2009). k toán tiêu th và xác đ nh k t qu kinh
doanh t i Công ty TNHH Thương m i Vi t Sơn. Bài vi t phân tích đánh giá
th c tr ng tình hình k tốn tiêu th và xác đ nh k t qu kinh doanh t i Công
ty. Đ xu t m t s ý ki n nh m hồn thi n cơng tác k tốn tiêu th và xác
đ nh k t qu kinh doanh t i Công ty. Bài vi t s d ng phương pháp đi u tra
th ng kê, ph ng v n và tham kh o ý ki n. Sau khi h th ng cơ s lý lu n t ng
h p doanh thu, chi phí và xác đ nh k t qu , nghiên c u cho th y k t qu kinh
2


doanh c a Cơng ty có hi u qu . Tuy nhiên trong bài tác gi chưa phân tích
đư c k t qu đó cũng như tìm ra ngun nhân nh hư ng đ n l i nhu n Công
ty.
Võ Tr n Phúc Anh (2009). Phân tích hi u qu ho t đ ng kinh doanh c a
doanh nghi p tư nhân Vĩnh Thu n. Bài vi t phân tích tình hình doanh thu, chi
phí, l i nhu n qua 3 năm 2006 – 2008. Đánh giá hi u qu ho t đ ng kinh
doanh c a doanh nghi p thơng qua m t s ch tiêu tài chính cơ b n. Phân tích
các nhân t nh hư ng đ n tình hình l i nhu n t ho t đ ng kinh doanh. Đ ra
nh ng gi i pháp thích h p nh m kh c ph c nh ng h n ch và nâng cao hi u
qu ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p. B ng phương pháp so sánh và
phương pháp thay th liên hoàn, tác gi đã làm rõ các nhân t nh hư ng đ n
l i nhu n cũng như so sánh s li u năm nay v i năm trư c theo chi u ngang

đ th y đư c s bi n đ i c v s tuy t đ i và s tương đ i c a các kho n
m c. Qua phân tích và đánh giá rút ra k t lu n doanh thu và chi phí bi n đ ng
không đ u qua các năm nhưng l i nhu n v n đư c duy trì, các ch tiêu tài
chính bi n đ ng khơng đ u nhưng nhìn chung là có hi u qu .
M t nghiên c u khác c a Trương Duy H i (2009). Phân tích hi u qu
kinh doanh t i Công ty c ph n Gentraco. Bài vi t phân tích tình hình doanh
thu, chi phí, l i nhu n qua 3 năm 2006 – 2008. Phân tích các ch s tài chính
đ th y rõ kh năng thanh tốn, kh năng sinh l i và tình hình s d ng tài s n
c a Cơng ty. T đó đưa ra m t s gi i pháp nh m nâng cao hi u qu kinh
doanh. B ng phương pháp so sánh và phương pháp thay th liên hoàn, tác gi
đã làm rõ các nhân t và m c đ nh hư ng c a các nhân t đó đ n l i nhu n.
So sánh s li u qua các năm theo chi u ngang đ th y đư c s bi n đ i c v
s tuy t đ i l n tương đ i c a các ch tiêu. Nghiên c u cho th y doanh thu và
chi phí bi n đ ng khơng đ u qua các năm l i nhu n v n đư c duy trì, l i
nhu n năm 2008 tăng m nh v i 113,54% so v i năm 2007, các ch tiêu v kh
năng thanh toán, t s v qu n tr tài s n bi n đ ng không đ u riêng các ch
tiêu v kh năng sinh l i nhìn chung là t t và có hi u qu .
Qua nghiên c u và tham kh o nh ng đi m m nh phân tích c a 3 đ tài
nghiên c u trên. Trong đ tài “ K toán bán hàng và xác đ nh k t qu kinh
doanh t i Công ty TNHH TMDV Hưng Thành Đ t” đã áp d ng phương
pháp so sánh và phương pháp t l đ phân tích l i nhu n và m t s ch tiêu
tài chính đ th y đư c tình hình ho t đ ng kinh doanh c a Cơng ty. T k t qu
phân tích đ ra m t s gi i pháp đ hồn thi n cơng tác k toán và nâng cao
hi u qu kinh doanh c a Công ty trong th i gian t i. Đây là v n đ em mu n
th hi n trong đ tài c a mình.
3


CHƯƠNG 2
CƠ S

2.1 CƠ S

LÝ LU N VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U

LÝ LU N

2.1.1 Nh ng v n đ chung v tiêu th hàng hóa
2.1.1.1 Các khái ni m liên quan đ n tiêu th hàng hóa
Hàng hóa là s n ph m c a lao đ ng có th th a mãn nhu c u nào đó c a
con ngư i và dùng đ trao đ i v i nhau. Trong m i hình thái kinh t - xã h i,
s n xu t hàng hóa có b n ch t khác nhau, nhưng hàng hóa đ u có hai thu c
tính: Giá tr và giá tr s d ng.
Bán hàng là khâu cu i cùng trong ho t đ ng kinh doanh c a doanh
nghi p thương m i, là quá trình ngư i bán chuy n giao quy n s h u hàng hóa
cho ngư i mua đ nh n quy n s h u v ti n t ho c quy n đòi ti n ngư i
mua.
Căn c theo chu n m c s 14 thì doanh thu bán hàng và cung c p d ch v
là toàn b s ti n thu đư c, ho c s thu đư c t các giao d ch và nghi p v
phát sinh doanh thu như bán s n ph m, hàng hóa, cung c p d ch v cho khách
hàng bao g m các kho n ph thu và phí thu thêm ngồi giá bán (n u có).
2.1.1.2 Phương th c bán hàng
Vi c bán hàng trong doanh nghi p thương m i có th th c hi n theo hai
phương th c: bán buôn và bán l , đư c chi ti t dư i nhi u hình th c khác
nhau. C th như sau:
™ Bán bn hàng hóa: G m hai phương th c

B Bán bn hàng hóa qua kho: Là phương th c bán bn hàng hóa mà
trong đó hàng đư c xu t ra t trong kho b o qu n c a doanh nghi p. G m có
2 hình th c
+Bán bn hàng hóa qua kho theo hình th c giao hàng tr c ti p:Theo

hình th c này, bên mua c đ i di n đ n kho c a doanh nghi p thương m i đ
nh n hàng. Doanh nghi p xu t kho hàng hóa giao tr c ti p cho đ i di n bên
mua. Sau khi đ i di n bên mua nh n đ hàng, thanh toán ti n ho c ch p nh n
n , hàng hóa đư c xác đ nh là tiêu th .
+Bán bn hàng hóa qua kho theo hình th c chuy n hàng: Theo hình
th c này, căn c vào h p đ ng kinh t đã ký k t ho c theo đơn đ t hàng,
doanh nghi p thương m i xu t kho hàng hóa, dùng phương ti n v n t i c a
mình ho c đi thuê ngoài, chuy n hàng đ n kho c a bên mua ho c m t đ a
4


đi m nào đó bên mua qui đ nh trong h p đ ng. Hàng hóa chuy n bán v n
thu c quy n s h u c a doanh nghi p. Ch khi nào đư c bên mua ki m nh n,
thanh toán ho c ch p nh n thanh tốn thì s hàng chuy n giao m i đư c coi là
tiêu th .
B Bán bn hàng hóa v n chuy n th ng: Theo phương th c này, doanh
nghi p thương m i sau khi mua hàng, nh n hàng mua, không đưa v nh p kho
mà chuy n bán th ng cho bên mua. Có hai hình th c:
+ Bán bn v n chuy n th ng theo hình th c giao hàng tr c ti p (hình
th c giao tay ba): Theo hình th c này, doanh nghi p thương m i sau khi mua
hàng giao tr c ti p cho đ i di n c a bên mua t i kho ngư i bán. Sau khi đ i
di n bên mua kí nh n đ hàng, bên mua đã thanh toán ti n hàng ho c ch p
nh n n , hàng hóa đư c xác nh n là tiêu th .
+ Bán buôn v n chuy n th ng theo hình th c chuy n hàng: Theo hình
th c này, doanh nghi p thương m i sau khi mua hàng, nh n hàng mua, dùng
phương ti n v n t i c a mình ho c th ngồi v n chuy n hàng đ n giao cho
bên mua đ a đi m đã đư c th a thu n. Lúc này, hàng v n thu c quy n s
h u c a doanh nghi p. Khi nh n đư c ti n c a bên mua thanh toán ho c gi y
báo c a bên mua đã nh n đư c hàng và ch p nh n thanh tốn thì hàng hóa
chuy n đi m i đư c xác đ nh là tiêu th

™ Bán l hàng hóa:
Là phương th c bán hàng tr c ti p cho ngư i tiêu dùng, các t ch c kinh
t ho c các đơn v kinh t t p th mua v mang tính ch t tiêu dùng n i b . Bán
hàng theo phương th c này có đ c đi m là hàng hóa đã ra kh i lĩnh v c lưu
thông và đi vào lĩnh v c tiêu dùng, giá tr và giá tr s d ng c a hàng hóa đã
đư c th c hi n. Bán l thư ng bán đơn chi c ho c bán v i s lư ng nh , giá
bán thư ng n đ nh. Bán l có th th c hi n dư i các hình th c sau:

B Bán l thu ti n t p trung:Theo phương th c này vi c thu ti n c a khách
hàng và giao hàng cho khách hàng thư ng tách r i nhau. H t ca bán hàng,
nhân viên bán hàng căn c vào hóa đơn và tích kê giao hàng cho khách ho c
ki m kê hàng hóa t n qu y đ xác đ nh s lư ng hàng đã bán trong ngày,
trong ca và l p báo cáo bán hàng. Nhân viên thu ti n làm gi y n p ti n và n p
ti n bán hàng cho th qu .

B Bán l thu ti n tr c ti p: Nhân viên bán hàng tr c ti p thu ti n c a
khách và giao cho khách. H t ngày bán hàng, nhân viên bán hàng làm gi y
n p ti n và n p ti n cho th qũy. Đ ng th i, ki m kê hàng hóa t n qu y đ xác
đ nh s lư ng hàng đã bán trong ngày và l p báo cáo bán hàng.
5


B Bán l t ph c v (t ch n):Theo phương th c này, khách hàng s t
ch n nh ng m t hàng mà mình c n, sau đó mang đ n b ph n thu ti n đ
thanh toán ti n hàng, nhân viên bán hàng ti n hành thu ti n và l p hóa đơn bán
hàng.

B Phương th c bán tr góp:Theo hình th c này, ngư i mua tr ti n mua
hàng thành nhi u l n. Đ i v i ngư i bán, ngoài s ti n thu theo giá bán thong
thư ng còn thu thêm ngư i mua m t kho n lãi do tr ch m.

B Phương th c bán hàng đ i lý:Là phương th c bán hàng mà trong đó
doanh nghi p giao hàng cho cơ s nh n bán đ i lý, ký g i đ cơ s này tr c
ti p bán hàng. Sau khi bán đư c hàng, đ i lý thanh toán ti n hàng cho doanh
nghi p và đư c hư ng m t kho n ti n g i là hoa h ng đ i lý. S hàng chuy n
cho đ i lý v n thu c quy n s h u c a doanh nghi p cho đ n khi doanh
nghi p đư c cơ s đ i lý, ký g i thanh toán ti n hay ch p nh n thanh toán thì
nghi p v m i hồn thành.
2.1.1.3 Các phương pháp tính giá hàng hóa
Hàng hóa nh p, xu t kho trong kinh doanh thương m i theo qui đ nh
đư c tính theo giá g c. Giá g c hàng hóa mua vào tùy thu c vào t ng ngu n
hàng khác nhau và phương pháp tính thu GTGT mà doanh nghi p áp d ng.
™ Đ i v i hàng nh p kho
Giá g c hàng

Chi phí

Gi m giá hàng mua

hóa thu mua = Giá mua + thu mua - chi t kh u thương m i (2.1)
trong nư c

hàng hóa

đư c hư ng

Như v y, giá th c t hàng mua bao g m hai b ph n: Tr giá mua và chi
phí thu mua.
™ Đ i v i hàng xu t kho
Vì v t tư, hàng hóa m i l n nh p kho v i giá th c t nh p khác nhau và
t i th i đi m khác nhau, nên vi c tính tr giá th c t hàng xu t kho đư c áp

d ng m t trong các phương pháp sau:
B Phương pháp đơn giá đích danh
Theo phương pháp này, tr giá th c t xu t kho c a hàng hóa đư c xác
đ nh d a vào đơn giá nh p th c t c a t ng l n nh p đ ch n làm đơn giá tính
tr giá xu t mà không theo th t đơn giá c a các l n nh p. Vì v y, theo
phương pháp này, v i cùng m t s lư ng hàng hóa xu t kho có th có nhi u

6


giá tr xu t khác nhau tùy thu c vào đơn giá đư c ch đ nh đ ch n làm đơn
giá xu t.
B Phương pháp đơn gía bình qn gia quy n
Theo phương pháp này, m i khi nh p kho theo đơn giá m i khác v i đơn
giá hi n đang cịn t n kho, thì doanh nghi p s tính đơn giá bình qn đ làm
đơn giá xu t cho l n xu t kho ti p theo.
Giá tr v t li u th c t t n đ u kỳ và nh p trong kỳ
ĐGBQ =

(2.2)
S lư ng th c t v t li u t n đ u kỳ và nh p trong kỳ

B Phương pháp nh p trư c, xu t trư c (FIFO)
Phương pháp này áp d ng d a gi đ nh là hàng đư c mua trư c ho c s n
xu t trư c thì đư c xu t trư c, và hàng còn l i cu i kỳ là hàng đư c mua ho c
s n xu t th i đi m cu i kỳ. Theo phương pháp này thì giá tr hàng xu t kho
đư c tính theo giá c a lô hàng nh p kho th i đi m đ u kỳ ho c g n đ u kỳ,
giá tr c a hàng t n kho đư c tính theo giá c a hàng nh p kho th i đi m cu i
kỳ ho c g n cu i kỳ còn t n kho.
B Phương pháp nh p sau, xu t trư c (LIFO)

Phương pháp này gi đ nh là hàng mua sau ho c s n xu t sau thì đư c
xu t trư c, và hàng t n kho còn l i cu i kỳ là nh ng hàng đư c mua ho c s n
xu t trư c đó. Theo phương pháp này, thì giá tr hàng xu t kho đư c tính theo
giá c a lô hàng nh p sau ho c g n sau cùng, giá tr c a hàng t n kho đư c tính
theo giá c a hàng nh p kho đ u kỳ ho c g n đ u kỳ.
B Phương pháp đơn giá bình quân cu i kỳ
Theo phương pháp này, trong kỳ khi xu t kho v t tư, hàng hóa ta ch n
m t đơn giá t m tính đ làm đơn giá t m xu t kho (đơn giá t m tính có th là
đơn giá t n kho đ u kỳ ho c đơn giá n đ nh c a các kỳ trư c, ho c đơn giá k
ho ch). Cu i tháng, d a vào đơn giá t n kho đ u tháng và đơn giá nh p th c
t c a các l n nh p kho trong tháng đ tính ra đơn giá bình quân th c t .Trên
cơ s đã có đơn giá bình qn th c t v a m i tính đư c, k tốn ti n hành
đi u ch nh tr giá đã xu t kho trong tháng theo đơn giá t m tính thành tr giá
th c t cho s v t tư, hàng hóa đã xu t kho trong tháng.
B Phương pháp tính theo đơn giá h ch toán
Đ i v i các doanh nghi p có nhi u lo i hàng, giá c thư ng xuyên bi n
đ ng, nghi p v nh p, xu t hàng di n ra thư ng xuyên thì vi c h ch tốn theo
giá th c t tr nên ph c t p, t n nhi u cơng s c. Do đó, v c h ch tốn hàng
7


ngày nên s d ng giá h ch toán. Giá h ch toán là lo i giá n đ nh, doanh
nghi p có th s d ng trong th i gian dài đ h ch toán nh p, xu t t n kho
hàng trong khi chưa tính đư c giá th c t c a nó.Cu i tháng, d a vào tr giá
th c t nh p kho trong tháng đ tính h s chênh l ch gi a tr giá nh p kho
theo đơn giá th c t v i tr giá nh p kho theo đơn giá h ch toán, và ti n hành
đi u ch nh tr giá xu t kho t đơn giá h ch toán theo tr giá th c t .
2.1.2 Nhi m v cơng tác k tốn bán hàng và xác đ nh kqkd
Trong doanh nghi p k tốn là cơng c quan tr ng đ qu n lý s n xu t và
tiêu th , thông qua s li u c a k tốn nói chung, k tốn bán hàng và xác đ nh

k t qu kinh doanh nói riêng giúp cho doanh nghi p và c p có th m quy n
đánh giá đư c m c đ hoàn thành c a doanh nghi p v s n xu t, giá thành tiêu
th và l i nhu n.
Đ th c s là cơng c cho q trình qu n lý, k toán bán hàng và xác
đ nh k t qu kinh doanh ph i th c hi n t t, đ y đ các nhi m v sau:
+ T ch c theo dõi, ph n ánh chính xác, đ y đ , k p th i giám sát ch t
ch tình hình hi n có và s bi n đ ng c a t ng lo i s n ph m.
+ Ph n ánh và ghi chép đ y đ , k p th i, chính xác các kho n doanh thu,
chi phí c a ho t đ ng s n xu t kinh doanh.
+ Ph n ánh và tính tốn chính xác k t qu c a ho t đ ng s n xu t kinh
doanh, giám sát tình hình th c hi n nghĩa v đ i v i Nhà nư c.
+ Cung c p thơng tin k tốn ph c v cho vi c l p báo cáo tài chính và
đ nh kỳ phân tích ho t đ ng kinh t liên quan đ n quá trình bán hàng, xác đ nh
và phân ph i k t qu . Nhi m v c a k toán bán hàng và xác đ nh k t qu kinh
doanh ph i luôn g n li n v i nhau.
2.1.3 Ý nghĩa c a k toán bán hàng và xác đ nh kqkd
K toán bán hàng và xác đ nh k t qu kinh doanh s góp ph n quan tr ng
trong vi c nâng cao hi u qu s n xu t kinh doanh. Nó khơng ch giúp cho
ngư i s d ng thông tin lý gi i và đánh giá tình hình, kh năng t n t i và phát
tri n c a doanh nghi p mà nó cịn là s quan tâm c a r t nhi u ngư i như: Các
nhà qu n lý, nhà đ u tư, ch n , công nhân viên trong công ty, cơ quan
thu …Đ i v i nhà qu n lý, nh ng thông tin t báo cáo k t qu ho t đ ng kinh
doanh có th giúp h đánh giá đúng đ n các nhân t nh hư ng đ n k t qu v
m c đ , tính ch t, xu hư ng nh hư ng c a chúng trong tương lai, t đó giúp
h có nh ng quy t đ nh đúng đ n trong qu n lý.

8


2.1.4 K toán doanh thu

™ Đi u ki n ghi nh n doanh thu
- Ch ghi nh n doanh thu trong kỳ k toán khi th a mãn đ ng th i các
đi u ki n ghi nh n doanh thu bán hàng, doanh thu cung c p d ch v , doanh thu
ti n lãi, ti n b n quy n, ti n c t c và l i nhu n đư c chia quy đ nh t i đi m
10, 16, 24 c a Chu n m c doanh thu và thu nh p khác (quy t đ nh s
149/2001/QĐ-BTC ngày 31 tháng 12 năm 2001 c a B Tài Chính) và các qui
đ nh c a ch đ k toán hi n hành.
- Doanh thu bán hàng đư c ghi nh n khi đ ng th i th a mãn năm đi u
ki n sau:
+ Doanh nghi p đã chuy n giao ph n l n r i ro và l i ích g n li n v i
quy n s h u s n ph m và hàng hóa cho ngư i mua.
+ Doanh nghi p khơng cịn n m gi quy n qu n lý hàng hóa như
ngư i s h u hàng hóa ho c ngư i ki m sốt hàng hóa.
+ Doanh thu đư c xây d ng tương đ i ch c ch n.
+ Doanh nghi p đã thu đư c ho c s thu đư c l i ích kinh t t giao
d ch bán hàng.
+ Xác đ nh đư c chi phí có liên quan đ n l i ích bán hàng.
™ Ch ng t k tốn
- Hóa đơn giá tr gia tăng
- Hóa đơn bán hàng
- B ng kê thu mua hàng hóa mua vào khơng có hóa đơn
- B ng thanh toán hàng đ i lý, ký g i
- Các ch ng t thanh toán (phi u thu, séc chuy n kho n, séc thanh
toán, y nhi m thu….)
2.1.4.1 Doanh thu bán hàng và cung c p d ch v
™ Khái ni m
Doanh thu bán hàng và cung c p d ch v dùng đ ph n ánh toàn b s
ti n thu đư c t các giao d ch và các nghi p v phát sinh doanh thu như:bán
s n ph m, hàng hóa, cung c p d ch v cho khách hàng g m c các kho n ph
thu và phí thu thêm ngồi giá bán (n u có).

9


-Tài kho n 511 có 6 TK c p 2:
Tài kho n 5111- Doanh thu bán hàng hóa
Tài kho n 5112- Doanh thu bán các thành ph m
Tài kho n 5113- Doanh thu cung c p d ch v
Tài kho n 5114- Doanh thu tr c p, tr giá
Tài kho n 5117- Doanh thu kinh doanh b t đ ng s n đ u tư
Tài kho n 5118- Doanh thu khác
™ K t c u n i dung tài kho n 511
- Bên n : + S thu ph i n p (thu TTĐB, thu xu t kh u, thu GTGT
theo phương pháp tr c ti p) tính trên doanh s bán trong kỳ.
+ Chi t kh u thương m i, gi m giá hàng bán, hàng bán b tr
l i.
+ K t chuy n doanh thu thu n vào TK- 911 “ xác đ nh k t
qu kinh doanh”.
- Bên có: + Doanh thu bán s n ph m, hàng hóa và cung c p d ch v c a
doanh nghi p đã th c hi n trong kỳ k tốn.
TK-511 khơng có s dư cu i kỳ.
™ Sơ đ h ch toán
TK 333
TK 511
Thu TTĐB, xu t kh u
GTGT(tr c ti p) ph i n p

TK111,112,131

Doanhh thu bán hàng hóa,

s n ph m, d ch v

TK 521,531,532
K/C các kho n gi m tr
doanh thu
TK 911
K t chuy n doanh thu thu n
Hình 2.1: Sơ đ h ch tốn doanh thu bán hàng và cung c p d ch v

10


2.1.5 K tốn chi phí
2.1.5.1 K tốn giá v n hàng bán
™ Khái ni m
Giá v n hàng bán là giá tr th c t xu t kho c a s s n ph m (ho c g m
c chi phí mua hàng phân b cho hàng hóa đã bán ra trong kỳ đ i v i doanh
nghi p thương m i), ho c là giá thành th c t lao v , d ch v hoàn thành và đã
đư c xác đ nh là tiêu th , các kho n khác đư c tính vào giá v n đ xác đ nh
k t qu kinh doanh trong kỳ.
Giá thành xu t kho s n ph m đư c tính theo m t trong năm phương pháp
sau:
- Phương pháp đơn giá đích danh.
- Phương pháp bình qn gia quy n.
- Phương pháp nh p trư c – xu t trư c (FIFO).
- Phương pháp nh p sau – xu t trư c (LIFO).
- Phương pháp đơn giá h ch toán.
™ K t c u tài kho n 632
- Bên n + Tr giá v n c a s n ph m, hàng hóa, đã tiêu th trong kỳ.
+ Chi phí ngun v t li u, chi phí nhân cơng, vư t trên m c bình

thư ng và chi phí s n xu t chung c đ nh không phân b khơng đư c tính vào
tr giá hàng t n kho mà ph i tính vào giá v n hàng bán c a kỳ k toán.
+ Kho n hao h t, m t mát c a hàng t n kho sau khi tr ph n b i
thư ng do trách nhi m cá nhân gây ra.
+ Kho n chênh l ch gi a s d phòng gi m giá hàng t n kho
ph i l p năm nay l n hơn kho n đã l p d phòng năm trư c.
- Bên có+ Kho n hồn nh p d phịng gi m giá hàng t n kho cu i năm tài
chính.
+ K t chuy n giá v n c a s n ph m, hàng hóa đã tiêu th trong
kỳ sang TK 911.
- Tài kho n 632 khơng có s dư cu i kỳ.

11


™ Sơ đ h ch toán (theo phương pháp kê khai thư ng xuyên)
TK 154

TK 632

Thành ph m s n xu t ra

TK 911
k t chuy n

Tiêu th không qua nh p kho
TK 155,156

TK155,156

Xu t kho thành ph m, hàng Thành ph m, hàng hóa
hóa đ bán

đã bán b tr l i nh p kho

TK 159

TK 159

Trích l p d phịng gi m giá
hàng t n kho

Hồn nh p d phòng
gi m giá hàng t n kho

TK 152, 153,138
Kho n hao h t m t mát

Hình 2.2: Sơ đ h ch toán giá v n hàng bán
2.1.5.2 K toán chi phí bán hàng
™ Khái ni m
Căn c chu n m c s 1chi phí bán hàng là tồn b các chi phí có liên
quan đ n vi c tiêu th s n ph m, hàng hóa c a doanh nghi p bao g m: ti n
lương, ti n công, chi phí v t li u, bao bì dùng cho đóng gói hàng hóa, chi phí
kh u hao TSCĐ, chi phí b o hành hàng hóa, chi phí d ch v mua ngồi, chi
phí b ng ti n khác,……
™ K t c u tài kho n 641
- Bên n + Chi phí bán hàng th c t phát sinh trong kỳ.
- Bên có + Các kho n làm gi m chi phí bán hàng.
+ K t chuy n chi phí bán hàng vào TK 911 đ xác đ nh KQKD.

+ K t chuy n chi phí bán hàng vào TK 142” chi phí tr trư c “
đ ch phân b .

12