Phân tích luận điểm của Hồ Chí Minh “ Vì lợi ích mười năm thì phải trồng, vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người”. Vận dụng phân tích thực tiễn Việt Nam hiện nay

Website: Email : Tel : 0918.775.368
Đề bài:
Phân tích luận điểm của Hồ Chí Minh “ Vì lợi ích mười năm thì phải
trồng, vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người”. Vận dụng phân tích
thực tiễn Việt Nam hiện nay.
Bài làm:
I. Đặt vấn đề.
Chủ tịch Hồ Chí Minh là vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc. Người được thế giới
tôn vinh là anh hùng giải phóng dân tộc, là danh nhân văn hóa thế giới. Cả cuộc
đời người luôn sống, làm việc và cống hiến hết mình vì đất nước Việt Nam anh
hùng. Tấm gương đạo đức của Người là ánh dương soi sáng cho nhân dân cả
nước cùng học tập và noi theo. Đó là những giá trị cao đẹp nhất của tâm hồn, trí
tuệ, lối sống và nhân cách. Người đã để lại cho con người Việt Nam cũng như cả
thế giới những câu nói bất hủ. Và “ Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây, vì lợi
ích trăm năm thì phải trồng người” cũng chính là một lời răn dạy của Người cho
toàn thể nhân dân Việt Nam. Đây là một chân lí được Người tổng kết cho đến
hôm nay và mãi mãi về sau.
Trước hết, cần hiểu xuất xứ lời nói trên đây của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Tại
lớp học chính trị của giáo viên cấp II, cấp III toàn miền Bắc, ngày 13/9/1958,
Bác Hồ đã có bài nói quan trọng về nhiệm vụ của những người thầy giáo với sự
nghiệp giáo dục- đào tạo. Bác căn dặn: “ Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây,
vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người. Chúng ta phải đào tạo ra những cán bộ
và công dân tốt cho nước nhà. Nhân dân, Đảng, Chính phủ giao các nhiệm vụ
đào tạo thế hệ tương lai cho các cô, các chú. Đó là một trách nhiệm nặng nề
nhưng rất vẻ vang”.
Bài nói của Bác Hồ đăng báo Nhân Dân, số1645, ra ngày 14/9/1958; về sau
đưa vào sách “ Hồ Chí Minh- tuyển tập”, tập II, NXB Sự Thật, Hà Nội- 1980,
trang 93.
Lời dạy của Bác đã ghi sâu vào trong trái tim mỗi người dân Việt Nam. Nó
như một chân lí sống soi sáng, thấm sâu vào mỗi người dân Việt. Không những
1

Website: Email : Tel : 0918.775.368
thế, đó còn như là một kim chỉ nam cho hoạt động của nước ta nhất là trong
thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đặc biệt là quá trình hội nhập và
phát triển.
II. Giải quyết vấn đề:
2.1. Phân tích luận điểm.
Chỉ bằng những từ ngữ hết sức đơn giản, mộc mạc dễ hiểu, Bác Hồ đã thể
hiện được một tư tưởng rất độc đáo. Đó là tư tưởng “trồng cây” với quan điểm
“trồng người” luôn thống nhất cả hình thức và nội dung, thể hiện nhân cách
nhân sinh quan cách mạng triệt để của Người. Người có cách nói, cách so sánh
rất hữu ý. Trước hết, nói về cách so sánh, liên tưởng trong câu nói này của Bác.
Ai cũng biết muốn trồng cây có kết quả thì phải chọn được giống tốt, đất tốt,
phải quan tâm chăm sóc, nhưng sự chăm sóc cũng phải đúng cách, có khoa học,
thì cây mới sinh trưởng tốt được. Việc trồng người cũng như vậy; nó là cả một
quá trình và liên quan đến nhiều yếu tố như môi trường giáo dục, phương pháp
giáo dục v.v... Lấy một cái cụ thể (trồng cây) để nói về một khái niệm trừu
tượng (trồng người), Bác đã giúp cho người nghe hình dung một cách dễ hiểu
hơn rất nhiều lần một bài giảng dài dòng về ý nghĩa, mục đích, tầm quan trọng
v.v... của sự nghiệp giáo dục thế hệ trẻ. Trồng cây và trồng người cũng đều là
''trồng'' cả. Nhưng nếu trồng cây là vì lợi ích mười năm, thì trồng người lại là vì
lợi ích trăm năm. Sự khác biệt ở đây là sự khác biệt về chất; trồng cây là vì lợi
ích trước mắt, trồng người là vì lợi ích lâu dài. Và như vậy, nó đòi hỏi sự bền bỉ
hơn, tốn nhiều công sức hơn; đồng thời cái mà người ta thu hoạch được từ công
việc trồng người không phải là ngày một, ngày hai, mà gắn liền với sự tồn vong,
phát triển của cả một dân tộc, qua nhiều thế hệ... Nói cách khác, giáo dục thế hệ
trẻ theo tư tưởng của Hồ Chủ tịch là vun trồng, chăm sóc, bồi dưỡng, đào tạo
cho đời sau những con người, lớp người khoẻ khoắn, cả về thể chất và tinh thần.
Cũng như người nông dân trồng cây vậy, là để có những cây, những rừng
tươi tốt...Điều này có nghĩa là việc “Trồng người” là công việc trăm năm, không
2

Website: Email : Tel : 0918.775.368
thể nóng vội một sớm một chiều, không phải một lúc là xong, cũng không phải
tùy tiện, đến đâu hay đến đó. Nhớ lại ngày xưa, Quản Trọng - một nhà chính trị
và nhà tư tưởng lớn của Trung Quốc, tướng quốc nước Tề, giúp vua Hoàn Công,
làm nên nghiệp bá cũng từng đưa ra kế sách: “Kế sách cho một năm, lấy việc
trồng lúa làm đầu. Kế sách cho mười năm, lấy việc trồng cây làm đầu. Kế sách
cho trọn đời, lấy việc trồng người làm đầu . Lúa, thì trồng một gặt một. Cây, thì
trồng một hái mười. Người, thì trồng một gặt trăm”.
Trồng cây được Bác phát động vào thời điểm cuối năm 1959 đầu năm 1960
xuất phát từ ý tưởng văn hóa dân tộc: “Một năm khởi đầu từ mùa xuân, một đời
khởi đầu từ tuổi trẻ”. Trong lúc cả nước hân hoan phấn khởi lập thành tích chào
mừng Đảng ta tròn 30 tuổi, Bác đã phát động phong trào “Tết trồng cây”. Bác
cũng chỉ rõ: “Chúng tôi đề nghị tổ chức một ngày “Tết trồng cây”. Việc này tốn
kém ít mà lợi ích rất nhiều. Đây cũng là một cuộc thi đua dài hạn nhưng nhẹ
nhàng mà tất cả mọi người, từ các cụ phụ lão đến các cháu thiếu nhi đều có thể
hăng hái tham gia”. (Trích báo Nhân dân, ngày 28/11/1959). Qua đó cũng thấy
được tầm quan trọng và hiệu quả thiết thực của việc trồng cây, không những xây
dựng kinh tế mà còn phát triển văn hóa xã hội, giáo dục đạo đức lối sống của
con người.
Tuy nhiên điều quan trọng mà Bác muốn nhấn mạnh ở đây chính là vấn đề
“Trồng người”. Theo quan điểm của Bác thì con người là một nhân tố hàng đầu
quyết định đến sự phát triển của đất nước. Tiếp đến, ta bàn đến quan điểm của
Hồ Chí Minh về con người.
Thứ nhất: Con người là vốn quý nhất, nhân tố quyết định thành công của sự
nghiệp cách mạng.Như thế có nghĩa là nói rằng con người là yếu tố quan trọng
trong việc phát triển đất nước. Do đó, Bác đặc biệt quan trọng việc phát triển
giáo dục. Trước hết phải nói đến giải phóng con ngời thoát khỏi tăm tối lạc hậu,
đưa dân tộc ta trở thành một dân tộc văn minh, tiến bộ. Tháng 1 năm 1946, Hồ
Chủ tịch có nói câu: “Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn đến tột bậc, là
làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng

3
Website: Email : Tel : 0918.775.368
bào ta ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành”. Nhân dân ta đã và
đang thực hiên ước nguyện của Bác. Ngoài ra, Bác cũng đã từng nói “trong bầu
trời không gì quý bằng nhân dân, trong thế giới không gì mạnh bằng lực lượng
đoàn kết của nhân dân”. Vì vậy, “ vô luận điều gì, đều do người làm ra, và từ
nhỏ đến to, từ gần đến xa, đều thế cả. Người cho rằng “ việc dễ mấy không có
nhân dân liệu cũng xong”. Điều đó khẳng định nhân dân là yếu tố quyết định
thành công của cách mạng. “Lòng yêu nước và sự đoàn kết của nhân dân là một
lực lượng vô cùng to lớn, không ai thắng nổi”.
Thứ hai: con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực cách mạng; phải coi
trọng, chăm sóc, phát huy nhân tố con người. Là một nhà cách mạng, cả cuộc
đời người hy sinh phấn đấu cho lý tưởng nhằm giải phóng con người, xây dựng
chế độ xã hội chủ nghĩa. Theo Bác: “Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội thì phải
có con người xã hội chủ nghĩa. Con người xã hội chủ nghĩa là con người có tư
tưởng chủ nghĩa xã hội”. Mọi chủ trương đường lối, chính sách của Đảng, Chính
phủ đều vì lợi ích chính đáng của con người. Có thể là lợi ích lâu dài, lợi ích
trước mắt, lợi ích cả dân tộc và lợi ích của bộ phận, giai cấp, tầng lớp và cá
nhân. Hơn thế, Bác luôn có một niềm tin mãnh liệt vào sức mạnh vĩ đại và năng
lực sáng tạo của quần chúng. Bác đã từng khẳng định “Có dân thì có tất cả”.
Niềm tin vào sức mạnh của nhân dân còn thể hiện ở mối quan hệ giữa nhân dân
với Đảng nà Chính phủ. Đó là một mối quan hệ khăng khít như cá với nước. Sự
nghiệp cách mạng giành độc lập dân tộc và xây dựng chủ nghĩ xã hội chỉ có thể
thực hiện với sự giác ngộ đầy đủ và lao động sáng tạo của hàng triệu lao động
quần chúng nhân dân.
Thứ ba: theo chủ tịch Hồ Chí Minh, nội dung cơ bản của giáo dục là phải
đào tạo ra những con người xây dựng chủ nghĩa xã hội “vừa hồng vừa chuyên”.
Đây là một tư tưởng then chốt của Người về giáo dục. Người luôn đánh giá cao
vai trò của các thầy giáo, cô giáo đối với xã hội. Người nhấn mạnh, trong công
cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta, mỗi thầy giáo, cô giáo phải là chiến

sĩ trên mặt trận đó. Nhiệm vụ của nền giáo dục cách mạng là: “phục vụ tổ quốc,
4
Website: Email : Tel : 0918.775.368
phục vụ nhân dân, phục vụ đường lối chính trị của Đảng và Chính phủ, gắn liền
với sản xuất và đời sống của nhân dân”. Giáo dục phải tạo ra những người lao
động mới. Đó là những người yêu nước nồng nàn, có đạo đức trong sáng, có ý
chí vươn lên...và đặt biệt là có sức khỏe để trở thành những người chủ tương lai
của đất nước.
Thứ tư: chủ tịch Hồ Chí Minh đặt biệt chú trọng phương châm giáo dục thiết
thực cụ thể. Người luôn nhắc nhở những người làm công tác giáo dục “nhận
thức tầm quan trọng của giáo dục, coi giáo dục là sự nghiệp của quần chúng, là
nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân”. Trong công tác quản lí giáo dục, người đã
chỉ thị “phải đi sâu vào việc điều tra nghiên cứu, tổng kết kinh nghiệm. Chủ
trương phải cụ thể, thiết thực đúng đắn; kết hợp chặt chẽ chủ trương chính sách
của trung ương với tình hình thực tế và kinh nghiệm quý báu, phong phú của
quần chúng, của cán bộ và của địa phương”.
Thứ năm: tư tưởng Hồ Chí Minh đã vạch ra phương hướng cơ bản cho chiến
lược con người, chiến lược phát triển giáo dục của nước ta trong suốt mấy chục
năm qua và cả thời gian sắp tới. Quán triệt tư tưởng của Người, Đảng ta hết sức
quan tâm đến giáo dục, coi giáo dục là quốc sách hàng đầu, là nền tảng, là động
lực của sự nghiệp công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước nhất là trong thời kì
hội nhập và phát triển.
2.2.Vận dụng phân tích thực tiễn Việt Nam hiện nay.
Hội nghị lần thứ VI Ban chấp hành trung ương Đảng cộng sản Việt Nam
khoá VII (từ 24/11/1993 đến 1/12/1993) và Đại hội đại biểu toàn quốc giữa
nhiệm kỳ (20-25/1/1994) đã xác định tới đây nước ta “chuyển dần sang một thời
kỳ phát triển mới, đẩy tới một bước công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước,
nhằm tạo thêm nhiều công ăn việc làm, đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế, cải
thiện hơn nữa đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân”.
Hiện nay, toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta đang thực hiện cuộc vận động

“Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” mà trọng tâm ở đây là
5