Phân tích luận điểm của hồ chí minh “ vì lợi ích mười năm trồng cây vì lợi ích trăm năm trồng người “ vận dụng vào phân tích công cuộc đổi mới hiện nay ở việt nam

ĐỀ BÀI
PHÂN TÍCH LUẬN ĐIỂM CỦA HỒ CHÍ MINH
“ VÌ LỢI ÍCH MƯỜI NĂM TRỒNG CÂY
VÌ LỢI ÍCH TRĂM NĂM TRỒNG NGƯỜI “
VẬN DỤNG VÀO PHÂN TÍCH CƠNG CUỘC ĐỔI MỚI HIỆN NAY Ở
VIỆT NAM
************
Tư tưởng Hồ Chí Minh hình thành và phát triển từ thập kỉ đầu của thế
kỉ XX cho đến khi Người qua đời . Ngày hôm nay, khi Người đã đi xa hơn 40
năm , đất nước Việt Nam đã có nhiều thay đổi , con người Việt Nam đang sống
trong kỉ ngun tồn cầu hóa với sự phát triển như vũ bão của nền kinh tế tri
thức và cuộc cách mạng khoa học công nghệ. Tuy vậy, những tư tưởng của
Người vẫn còn nguyên giá trị thời đại.
Đất nước Việt Nam nói riêng và tồn nhân loại nói chung đã và đang nhắc
tới một chủ nghĩa nhân văn, nhân đạo Hồ Chí Minh trong bối cảnh mới . Chúng
ta tìm đến những tư tưởng của Bác như một giá trị bất biến trong thế giới đầy
vạn biến .
Nói đến Hồ Chí Minh là nói đến những điểm tương đồng , mẫu số chung của
nhân loại dù là trong thời kì đấu tranh chống chế độ thực dân , giải phóng thuộc
địa hay trong cơng cuộc kiến thiết đất nước ,xây dựng xã hội mới . Trong thời
đại của chúng ta , thật khó mà tim ra một con người đã trở thành huyền thoại
ngay khi còn sống , một con người hội tụ đủ khát vọng của các dân tộc dù là
màu da ,tiếng nói, chủng tộc, tơn giáo, văn hóa khác nhau . Dù là nơi đâu thì
nhân loại vẫn hướng về Người , nâng niu trân trọng và gìn giữ tư tưởng của
Người như những giá trị tinh thần quí báu nhất của thế giới . Tư tưởng của
người là hệ thống những luận điểm khoa học rộng lớn ,sâu sắc và phong phú
trên mọi lĩnh vực đời sống xã hội , mang trong đó sự kết tinh và tỏa sáng những
1


giá trị cao đẹp nhất của tâm hồn, trí tuệ , lỗi sống , nhân cách Hồ Chí Minh, thể

hiện chân thực và sinh động những tinh hoa , bản sắc văn hóa của dân tộc Việt
Nam. Trong kho tàng tư tưởng của Người để lại , tư tưởng “ trồng cây “ gắn với
qaun điểm “ trồng người “ là một ví dụ điển hình cho những giá trị cao q đó.
Tư tưởng này thống nhất cả về nội dung lẫn hình thức , thể hiện một cách cụ thể
nhân cách, nhân sinh quan cách mạng trong sáng và triệt để của Người.
Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 9 ( tháng 4 năm 2001) đã tổng kết : Tư
tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về những
vấn đề cơ bản của Cách mạng Việt Nam , là kết quả của sự vận dụng và phát
triển sáng tạo chủ nghĩa Mác Lê-nin vào điều kiện cụ thể của nước ta , kế thừa
và phát triển những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc , tiếp thu tinh hoa
văn hóa nhân loại. Trong chín nội dung cơ bản, chủ yếu của tư tưởng Hồ Chí
Minh , Bác đã nhiều lần đề cao vai trò của vấn đề giáo dục bảo vệ môi trường
cho nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ . Người đã thực sự sáng tạo và đúng đắn khi
liên tưởng việc “ trồng cây “ bảo vệ môi trường với sự nghiệp “ trồng người “ –
sự nghiệp giáo dục của dân tộc.
Tết Trồng cây được Bác Hồ phát động vào thời điểm cuối năm 1959, đầu
năm 1960 , xuất phát từ ý tưởng văn hóa dân tộc “ Một năm khởi đầu từ mùa
xuân , một đời khởi đầu từ tuổi trẻ “. Đồng thời trong lúc cả nước đang sơi nổi
lập thành tích chào mừng Đang ta tròn 30 tuổi , Bác lấy bút danh Trần Lực viết
bài “ Tết trồng cây “ đăng trên báo Nhân Dân ngày 8 tháng 11 năm 1959 . Bác
chỉ rõ : “ Chúng tôi đề nghị tổ chức một ngày Tết trồng cây . Việc này tốn kém
ít mà lợi ích rất nhiều , đây cũng là một cuộc thi đua dài hạn nhưng nhẹ nhàng
mà tất cả mọi người , từ các cụ phụ lão đến các cháu thiếu nhi đều có thể tham
gia “. Bác viết : “ Và trong mười năm, nước ta phong cảnh sẽ ngày càng tươi
đẹp,khí hậu điều hịa hơn, cây gỗ đầy đủ hơn. Điều đó sẽ góp phần quan trọng
vào việc cải thiện đời sống của nhân dân ta “. Trong lần đến thăm và nói chuyện
với đồng bào, cán bộ xã Đại Nghĩa , Hà Đông , Bác Hồ đã căn dặn : “ Phải tiếp
tục trồng cây. Trồng cây phải chú ý chăm sóc, trồng cây nào sống cây ấy. Trồng
2

ít, trồng vừa mà cây nào được cây ấy còn hơn trồng nhiều mà có nhiều cây chết.
Nếu mỗi năm ,mỗi người trồng 4 cây, trong 5 năm sẽ có đủ gỗ làm nhà ,đóng
giường, bàn ghế, làm cơng cụ…Trồng cây thì dễ, nhưng chính dễ mà khó “. Bác
cũng nêu lên hiệu quả thiết thực của việc trồng cây , khơng những xây dựng
kinh tế mà cịn phát triển văn hóa xã hội , giáo dục đạo đức lối sống cho con
người.
Khởi xướng Tết trồng cây , chính bằng sự kiên trì, gương mẫu của mình ,
khơng mùa xn nào Bác không tham gia trồng cây . Cây đa đầu tiên Bác trồng
tại công viên Thống Nhất – Hà Nội chiều ngày 11 tháng 1 năm 1960 gắn với hai
câu thơ căn dặn của Người :
“ Mùa xuân là tết trồng cây
Làm cho đất nước càng ngày càng xuân “
Cây đa cuối cùng Bác trồng trên đồi Vật Lại – Ba Vì – Hà Tây sáng ngày 16
tháng 2 năm 1969 ( tức mồng 1 tết Kỉ Dậu ). Đúng như Bác mong đợi , Tết
trồng cây đã trở thành một truyền thống thường xuyên vô cũng đẹp đẽ của con
người Việt Nam. Bác Hồ đã nhận thấy giá trị to lớn của việc trồng cây , Người
mong muốn nhân dân ta coi đó là ngày Tết . Trồng cây được Người nhắc đến
như là quyền lợi, vừa là trách nhiệm của mỗi người dân vì đó là cơng việc, là
phong trào thì đua yêu nước .
Trong lần đến thăm và nói chuyện với lớp học chính trị của giáo viên cấp 2,
cấp 3 toàn miền Bắc (ngày 13 tháng 9 năm 1958 ) , Bác căn dặn: “ Vì lợi ích
mười năm thì phải trồng cây vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người “ . Bác Hồ
coi trọng việc “ trồng cây “ và “ trồng người “ đều là lợi ích quốc gia, là lợi ích
của toàn dân tộc . Trồng cây gây rừng là để bảo vệ môi trường cho ngày hôm
nay và cho cả mai sau . Còn trồng người là để bồi dưỡng, đào tạo thế hệ trẻ kế
thừa phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc . Cả trồng cây và trồng
người đều quan trọng , đều cần được Nhà nước , Đảng, nhân dân quan tâm và
thực hiện cho tốt.

3


Hồ Chí Minh đã chỉ rõ cho chúng ta một định nghĩa về “con người”. “ Chữ
người nghĩa là gia đình , anh em , họ hàng, bầu bạn .Nghĩa là đồng bào cả nước.
Rộng nữa là cả loài người “ Trong tư tưởng Hồ Chí Minh khơng có con người
trừu tượng .Con người ở bất cứ đâu và bao giờ cũng vậy , khơng tồn tại ở một
bình diện , một chiều mà ở nhiều bình diện, nhiều chiều bởi vì nó được đặt vào
những mối quan hệ khác nhau :
- Về quan hệ : đó là quan hệ vũ trụ - tự nhiên , với tộc loại , cộng đồng, với
nhóm xã hội và với chính bản thân mình.
- Về vị trí : đó là vị trí chủ động hay thụ động , quản lí hay bị quản lí, chủ
thể hay khách thể …
Suốt q trình hoạt động cách mạng của Hồ Chí Minh, vấn đề giải phóng
dân tộc, đem lại tự do hạnh phúc cho con người và xây dựng, rèn luyện con
người bao giờ cũng là trung tâm của tư duy, mục tiêu của mọi hoạt động yêu
nước và cách mạng của Hồ Chí Minh. Con người, tự do và hạnh phúc của con
người, đó là mục tiêu cao nhất và thường xun mà vì nó Hồ Chí Minh đã cống
hiến tồn bộ cuộc đời của Người. Hồ Chí Minh ln tin tưởng vững chắc vào
khả năng và phẩm giá tốt đẹp của con người, luôn quan tâm tạo mọi điều kiện để
con người phát huy mặt tốt, sửa chữa mặt xấu. Người không tán thành việc hạ
nhục con người, mà rất trân trọng và nâng niu. Hồ Chí Minh chỉ rõ: "Mỗi con
người đều có thiện và ác trong lòng, ta phải biết làm cho phần tốt ở trong mỗi
con người nảy nở như hoa mùa xuân và phần xấu bị mất dần đi, đó là thái độ của
người cách mạng.
Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, “ trồng người “ là một sự nghiệp có tính chiến
lược. Người mong muốn biến khát vọng và chủ trương của các thế hệ cha anh về
“khai dân trí” thành hiện thực. Do đó từ khi có chính quyền, Hồ Chí Minh đã
thực hiện một sự nghiệp "khai dân trí" rộng lớn chưa từng có trong lịch sử nước
ta và thu được những thành công hết sức to lớn, mặc dù sự nghiệp ấy được tiến

hành trong điều kiện chiến tranh khốc liệt. Người đã xác định “chống giặc dốt”
là nhiệm vụ thứ tư trong sáu nhiệm vụ cấp bách nhất của đất nước lúc bấy giờ, là
4


bước khởi đầu và cũng là nhiệm vụ thường xuyên của sự nghiệp mở mang dân
trí. Người chỉ rõ: "Dốt nát cũng là kẻ địch... Địch thực dân dựa vào địch dốt nát
để thi hành chiến lược ngu dân. Địch dốt nát dựa vào địch thực dân để đưa dân
ta vào nơi mù quáng... Một dân tộc dốt lŕ một dân tộc yếu”. Từ đó, sự nghiệp
GD trở thành sự nghiệp của toàn thể dân tộc, và đối tượng của GD cũng là toàn
thể dân tộc. Người chắt chiu, rèn luyện từng con người, mở những lớp huấn
luyện cho từng tốp nhỏ học trò với cả tấm lòng nhiệt thành, kiên trì, nhẫn nại.
Người thường xuyên tổng kết kinh nghiệm của các phong trào quần chúng, kiên
trì lắng nghe và tìm đọc, suy ngẫm về những gương tốt, những ý hay của nhân
dân. Người viết “Dân rất thông minh, quần chúng kinh nghiệm, sáng kiến rất
nhiều, chỉ cần mình có biết học hay biết lợi dụng mà thôi".
Người căn dặn : “Phải học, học ở nhà trường, học trong sách vở, học ở quần
chúng nhân dân, không học quần chúng là một sai lầm lớn.” Hồ Chí Minh nhấn
mạnh, đề cao, nêu cao, nêu bật vai trò của GD-ĐT, xây dựng con người mới
XHCN vŕ coi đó là một chiến lược lâu dài. Với câu nói nổi tiếng: Vì lợi ích
mười năm thì phải trồng cây. Vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người". Hồ Chí
Minh ln đặt lịng tin vào khả năng của GD. Người chỉ rõ: Tiền đồ của dân tộc
chúng ta sẽ ra sao, một phần quan trọng lŕ do sự nghiệp GD trực tiếp quyết định:
“Ngủ thì ai cũng như lương thiện/ Tỉnh dậy phân ra kẻ dữ hiền/Hiền, dữ đâu
phải là tính sẵn/ Phần nhiều do GD mà nên". Hồ Chí Minh khẳng định: “...có gì
vẻ vang hơn là nghề giáo dục đào tạo những thế hệ sau này tích cực góp phần
xây dựng CNXH và CNCS. Người thầy giáo tốt - thầy giáo xứng đáng là thầy
giáo - là người vẻ vang nhất". Theo Hồ Chí Minh "óc những người tuổi trẻ trong
sạch như một tấm lụa trắng. Nhuộm xanh thì nó sẽ xanh, nhuộm đỏ thì nó sẽ đỏ.
Vì vậy, sự học tập ở nhà trường, ảnh hưởng rất lớn cho tương lai của thanh niên

và tương lai của thanh niên tức là tương lai của nước nhà".Với người học, người
được GD, Hồ Chí Minh ln ln nhắc nhở mọi người phải : “Học để làm việc,
làm người, làm cán bộ. Học để phụng sự đoàn thể, giai cấp và nhân dân, Tổ
quốc và nhân loại" . Đặc biệt, Người coi việc đào tạo, bồi dưỡng thế hệ trẻ,
5


thanh niên, thiếu niên, nhi đồng là vấn đề có ý nghĩa chiến lược to lớn và lâu
dài. Người coi thanh niên là lực lượng có ý chí và nghị lực vượt mọi khó khăn,
ln xung phong đi đầu trong sự nghiệp chiến đấu và xây dựng CNXH; coi thiếu
niên nhi đồng là người chủ tương lai của nước nhà.
Tư tưởng "trồng người" của Hồ Chí Minh rất khoa học và toàn diện, cả về
nội dung và phương pháp. Người chỉ rõ: "Việc xây dựng con người cũng phải có
ý định rõ ràng như nhà kiến trúc". Hiểu sâu sắc thuyết cách mạng khơng ngừng,
nhìn thấu q khứ và tương lai, Hồ Chí Minh ln có một lịng u thương, tin
tưởng mãnh liệt ở thanh niên, ở thế hệ trẻ, thấy trước những đỉnh cao mà con
người Việt Nam sẽ phải đạt tới: “Non sơng Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay
khơng, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai các cường quốc
năm châu được hay khơng, chính là nhờ một phần lớn ở cơng học tập của các
em".
Trong việc "trồng người", Hồ Chí Minh bắt đầu từ xây dựng nền tảng đạo
đức. Người thường xuyên bồi đắp cái nền tảng ấy cho con người. Người khẳng
định: “Cũng như sơng thì có nguồn mới có nước, khơng có nguồn thì sơng cạn.
Cây phải có gốc, khơng có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức,
khơng có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng khơng lãnh đạo được nhân dân”. Vì
vậy, Người địi hỏi tất cả mọi người khơng trừ một ai, không trừ một cấp nào
đều phải thường xuyên trau đồi đạo đức cách mạng cho bền vững. Hồ Chí Minh
hết sức coi trọng đạo đức. Song cũng rất mực coi trọng tài năng. Người trân
trọng đón mời, ưu đãi và trao thực chức, thực quyền cho những người có tài
năng. Mặt khác, Hồ Chí Minh địi hỏi mọi người phải tinh thơng nghiệp vụ của

mình, ai cũng đều phải có khả năng hồn thành tốt nhiệm vụ được giao. Làm bất
cứ việc gì, làm bất cứ ở đâu mà không thành thạo sẽ gây ra tác hại. Đặc biệt là
trong bộ máy Nhà nước, hoạt động của nó liên quan đến tồn bộ đời sống xã
hội, sự khơng thành thạo công việc sẽ dẫn đến tác hại khôn lường. Bởi vậy, Hồ
Chí Minh rất quan tâm, coi trọng và khuyến khích việc "chiêu hiền đãi sĩ", "cầu
6


người hiền tài" và luôn nhắc nhở phải "khéo dùng cán bộ", phải "hiểu và đánh
giá đúng cán bộ”, “có gan cất nhắc cán bộ”, “dụng nhân như dụng mộc” vě
“muôn việc thŕnh công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém”.
Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, sự nghiệp “trồng người” chính là sự quy tụ ở
mẫu người hoặc các mẫu người, được xây dựng về mặt lí thuyết và trong thực
tế. Hồ Chí Minh khơng nói đến mẫu người siêu việt, đứng trên tất cả mọi người.
Người từng chỉ ra rằng: trong xã hội khơng có áp bức, bóc lột thì "thánh hiền" là
hàng triệu con người có thật trong nhân dân. Vì thế sẽ là thiếu sót nếu khơng chú
ý tới một điểm độc đáo của Hồ Chí Minh trong việc “trồng người” và nó liên
quan đến mẫu người. Đó là tư tưởng và sự quan tâm của Người đến vấn đề
“người tốt, việc tốt”. Một vấn đề thật đơn giản, dễ nhớ, dễ làm, nhưng thật sâu
sắc, sáng tạo bởi tính quần chúng và chiều sâu triết học, tầm cao của lòng yêu
thương, trân trọng, khoan dung, đại lượng đối với con người và sự nghiệp "trồng
người", đó là "người tốt", mẫu người mà ai cũng có thể trở thành. Nhưng để trở
thành "người tốt", tuy dễ nhớ, dễ làm phải tự địi hỏi mình, tự chế ngự và tự
nâng mình lên mới có thể vượt qua được thói quen làm những "việc tốt" bình
thường nhất, để từ triệu người tốt, việc tốt sẽ ươm mầm, chở che, nâng niu cái
thiện, đẩy lùi cái ác mở mọi nơi, mọi lúc. Hồ Chí Minh chỉ rõ, nêu gương là một
phương pháp GD quan trọng. Người dạy: "Những gương người tốt làm việc tốt
mn hình, mn vẻ là vật liệu quý để các chú xây dựng con người... Lấy gương
người tốt, việc tốt để hằng ngày GD lẫn nhau là một trong những cách tốt nhất
để xây dựng Đảng, xây dựng các tổ chức cách mạng, xây dựng con người mới,

cuộc sống mới.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về con người về chiến lược “trồng người” chính là
sự kết tinh những tinh hoa cao đẹp của truyền thống dân tộc, nhân loại và tư
tưởng của thời đại: Tư tưởng nhân đạo cộng sản. Ngày nay, trong sự nghiệp đổi
mới của đất nước, cùng với những mặt tích cực của cơ chế thị trường, những tác
động tiêu cực đang xói mịn đạo đức, đời sống văn hóa của nhân dân ta. Song,
7


Đảng ta nhất quán cho rằng: Chăm sóc, bồi dưỡng, phát huy nhân tố con người
vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh và "phát
triển con người với tư cách vừa là động lực, vừa là mục đích của cách mạng, của
sự nghiệp đổi mới đất nước... Con người là vốn quý nhất, chăm lo cho hạnh
phúc của con người là mục tiêu phấn đấu của chế độ ta.
Thấm nhuần tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề xây dựng con người tồn
diện, trong giai đoạn cách mạng hiện nay , khi nước ta đang tiến hành đẩy mạng
cơng tác cơng nghiệp hóa , hiện đại hóa , hơn lúc nào hết , Đảng ta đặc biệt quan
tâm và chú trọng đến vấn đề xây dựng con người, phát huy nhân tố con người và
vì con người. "Nghị quyết đại hội VIII và nghị quyết đại hội IX của Đảng đã
khẳng định: Nâng cao dân trí, bồi dưỡng và phát huy nguồn lực to lớn của con
người Việt Nam là nhân tố quyết định thắng lợi của sự nghiệp đẩy mạnh cơng
nghiệp hố, hiện đại hoá theo định hướng XHCN, là yếu tố cơ bản để phát triển
xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững thực hiện dân giàu nước mạnh, xã
hội công bằng, dân chủ, văn minh" (trang 552, 553, Phát triển con người trong
quan niệm của C.Mac và Ăngghen con người cho sự nghiệp đẩy mạnh cơng
nghiệp hố, hiện đại hoá ở Việt Nam).
"Phát triển con người Việt Nam - đó chính là động lực, là mục tiêu nhân văn,
là nền tảng, là cơ sở lâu bền, tạo đà cho bước phát triển tiếp theo của sự nghiệp
đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hố xã hội mà Đảng ta đang lãnh đạo nhân
dân ta từng bước thực hiện".

"Sau hơn 15 năm thực hiện đường lối đổi mới toàn diện đất nước theo định
hướng xã hội chủ nghĩa được đề ra từ đại hội VI của Đảng, giờ đây chúng ta
đang bước vào thời kỳ phát triển mới - thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện
đại hố đất nước. Định hướng phát triển như văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ IX của Đảng đã một lần nữa nhấn mạnh, nhằm mục tiêu xây dựng nước
ta thành một nước cơng nghiệp theo hướng hiện đại, có cơ sở vật chất - kỹ thuật
8


hiện đại, cơ cấu kinh tế hợp lý, quan hệ sản xuất tiến bộ, phù hợp với trình độ
phát triển của lực lượng sản xuất; phát huy cao độ nội lực; đồng thời tranh thủ
nguồn lực bên ngoài và chủ động hội nhập kinh tế quốc tế để phát triển nhanh,
có hiệu quả và bền vững; nguồn lực con người, năng lực khoa học và công nghệ,
kết cấu hạ tầng...ngày càng được tăng cường, tăng trưởng kinh tế đi liền với phát
triển văn hoá, từng bước cải triện đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân,
thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, bảo vệ và cải thiện môi trường; kết hợp
phát triển kinh tế - xã hội với tăng cường quốc phòng an ninh; thực hiện dân
giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, về thực chất là phát triển
con người, vì cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho quần chúng nhân dân lao động.
Mọi sự phát triển của xã hội trong các lĩnh vưc chính trị, kinh tế, văn hố, xã hội
đều do con người quyết định và đều hướng về con người, và cuộc sống ngày
một tốt đẹp hơn của mỗi người, mỗi gia đình trong cộng đồng dân tộc Việt nam.
Đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hố theo định hướng xã hội chủ nghĩa vì
mục tiêu con người đó phải lấy sự phát triến con người Việt Nam làm thước đo
chung. Không phải cho đến nay chúng ta mới nhận thấy điều đó, mà ngay từ
những buổi đầu tiên, tiến hành sự nghiệp cách mạng của mình, Đảng ta đã nhiều
lần lần khẳng định: "Con người là vốn quý nhất, chăm lo hạnh phúc của con
người là mục tiêu phấn đấu cao nhất của chế độ ta", chăm lo cho hạnh phúc của
mọi người, mọi nhà đã được Đảng ta đặt lên vị trí hàng đầu và coi đó là nhiệm
vụ trung tâm. Quán triệt quan điểm đó, cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời

kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội của Đảng ta đã khẳng định: "Phương hướng lớn
của chính sách xã hội là: phát huy nhân tố con người trên cơ sở đảm bảo công
bằng, bình đẳng về nghĩa vụ và quyền lợi cơng dân, kết hợp tốt tăng trưởng kinh
tế với tiến bộ xã hội, giữa đời sống vật chất và đới sống tinh thần, giữa đáp ứng
các nhu cầu trước mắt với chăm lo lợi ích lâu dài, giữa cá nhân với tập thể và
cộng đồng xã hội" (Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên Chủ
nghĩa xã hội, Nxb.Sự thật Hà Nội 1991, trang 13).

9


Chủ tịch Hồ Chí Minh là vị lãnh tụ thiên tài của Đảng ta, nhân dân ta, người
anh hùng giải phóng dân tộc , danh nhân văn hóa thế giới. Ở Người có sự kết
tinh những phẩm chất và giá trị tinh thần cao q nhất của giai cấp cơng nhân và
dân tộc Việt Nam . Công lao và sự nghiệp bất tử của Người tỏa sáng một niềm
tin vô hạn vào khả năng cách mạng và sáng tạo, lương tri và phẩm giá của con
người, lấy con người làm trung tâm của mọi suy nghĩ và hoành động. Suốt đời
Người đấu tranh chống áp bức, bất công, phấn đấu đem lại cuộc sống tự do ,
hạnh phúc cho nhân dân, cho nhân loại . Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi trọng tư
tưởng phát triển con người xã hội chủ nghĩa một cách toàn diện , là một bộ phận
quan trọng và có ý nghĩa to lớn trong cơng cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở
nước ta. Đây là động lực chính , quyết định hướng đi lên của xã hội Việt Nam.
Người từng dạy : Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội , trước hết cần phải có con
người xã hội chủ nghĩa. Theo Hồ Chí Minh, con người xã hội chủ nghĩa phát
triển tồn diện chính là con người có tinh thần làm chủ xã hội , có tri thức văn
hóa và khoa học , có trình độ chun mơn nghiệp vụ , có phẩm chất đạo đức
Cách Mạng : “ Cần, kiệm, liêm, chính “, “ chí cơng vơ tư” , phỉa nghiêm khắc
chống chủ nghĩa cá nhân. Để xây dựng con người xã hội chủ nghĩa , Chủ tịch
Hồ Chí Minh địi hỏi phải có chiến lược “ trồng người “ , phải bồi dưỡng các thế
hệ cách mạng cho đời sau. Vấn đề xây dựng con người phát triển toàn diện và

bồi dưỡng thế hệ cách mạng đời sau là những vấn đề vô cùng quan trọng và cấp
thiết . Những tấm gương của con người mới , những con người phát triển tồn
diện là những bài học có sức thuyết phục nhất cho các thế hệ kế tục sự nghiệp
cách mạng lâu dài của dân tộc sau này . “ Trồng người là cơng việc trăm năm ,
khơng thể thực hiện nóng vội trong “ một sớm một chiều “ . cũng khơng thể tùy
tiện , đến đâu hay đến đó. Nhận thức và giái quyết vấn đề này có ý nghĩa thường
trực , bền bỉ trong suốt cuộc đời mỗi con người , trong suốt thời lì quá độ lên
chủ nghĩa xã hội của nước ta.

10


Hồ Chí Minh được cả thế giới tơn vinh là một Nhà văn hóa kiệt xuất ,
khơng chỉ vì người đã sáng tạo ra một thời đại mới và một nền văn hóa mới ở
Việt Nam , mà cịn bời những đóng góp mới của Người vào lý luận và sự phát
triển chung của văn hóa nhân loại. Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng con
người mới với nội dung sâu sắc và mới mẻ , có ý nghĩa quan trọng đối với sự
nghiệp giáo dục và đào tạo con người Việt Nam . Trên cơ sở quán triệt quan
điểm giáo dục đạo lý để làm người , coi con người là vốn quí nhất, chăm lo cho
hạnh phúc của con người vừa là mục tiêu phấn đấu cao nhất của Đảng ta , vừa là
động lực của sự nghiệp Cách mạng xã hội chủ nghĩa. Đảng ta đã xác định giáo
dục và đào tạo con người là quốc sách hàng đầu . Dưới ánh sáng tư tưởng Hồ
Chí Minh , Đang ta nhấn mạnh việc chăm lo cho hạnh phúc của con người là
mục tiêu phấn đấu cao nhất của chế độ ta. Trong mục tiêu phấn đấu chung “ dân
giàu , nước mạnh , xã hội công bằng, dân chủ, văn minh “ , Đảng ta phấn đấu
làm cho “ nhân dân có cuộc sống no đủ , có nhà ở tương đối tốt , có điều kiện
thuận lợi về việc đi lại , học hành, chữa bệnh , có mức hưởng thụ văn hóa khá
.Quan hệ xã hội lành mạnh , lối sống văn minh, gia đình hạnh phúc “ . Xét đến
cùng, đó là tư tưởng phấn đấu cho độc lập tự do , hạnh phúc của con người, của
dân tộc và nhân loại. Nói cách khác, tất cả vì con người, do con người.

Tư tưởng “trồng người “ – xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa là
một bộ phận rất quan trọng trong hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh .Từ lâu , tư
tưởng đó đã trở thành một bộ phận của nền văn hóa dân tộc và là ngọn đèn pha
soi đường cho cơng cuộc xây dựng nền văn hóa và đạo đức mới ở Việt Nam .
Nghiên cứu và học tập tư tưởng văn hóa, đạo đức Hồ Chí Minh cũng như noi
theo tấm gương đạo đức Hố Chí Minh không chỉ đơn thuần là vấn đề nhận thức ,
mà cịn là trách nhiệm chính trị của cả dân tộc , nhằm xây dựng Việt Nam thành
một quốc gia văn minh trong thời kì quốc tế .
****o0o****

11