khảo sát hiệu quả của một số loại thuố hóa học và dịch trích thực vật nấm curvularia sp. v fusarium sp. gây lem lép hạt lú trong điều kiện phòng thí nghiệm

i

I HC C
KHOA NÔNG NGHIP & SINH HC NG DNG
B MÔN BO V THC VT


Chng nhn lut nghip v tài:
O SÁT HIU QU CA MT S LOI THU
CH TRÍCH THC VI VI
NM Curvularia sp. Fusarium sp. GÂY LEM LÉP
HU KIN
PHÒNG THÍ NGHI


Do sinh viên Nguyn Thúy Vy thc hi np.
Kính trình Hng chm lun vt nghip xem xét.



C
Cán b ng dn

Th.S. Lê Thanh Toàn

I HC C
ii

KHOA NÔNG NGHIP & SINH HC NG DNG
B MÔN BO V THC VT

Hng chm lut nghip nhn lut nghip K o v
Thc vt v tài:

O SÁT HIU QU CA MT S LOI THU
CH TRÍCH THC VI VI
NM Curvularia Fusarium sp. GÂY LEM LÉP
HU KIN
PHÒNG THÍ NGHI
Do sinh viên Nguyn Thúy Vy thc hin và bo v c Hng, ngày tháng

Luc H mm
Ý KIN HNG





C
DUYT KHOA NN & SH CH TCH HNG
CH NHIM KHOA





 
Ngày sinh: 16/7/1992 
iii


Quê quán: 

 
 
  
2010  2014: 
6



 


iv














v

c hvà t lòng bin thy Lê
     ng d   ng viên tôi trong sut quá trình
nghiên cu.
Xin gi lòng bin thy c vn hc tp cùng vi thy cô b
môn Bo V Thc Vt, Khoa Nông Nghip Và Sinh Hc ng Dng  i trc
tip ging dy, trong sut thi gian tôi theo hc ti hc Cn .
Xin trân trng ghi nh nhng ân tình ca ch Nguyn Hàn Ni, anh Nguyn
Thanh Nam, toàn th các bn trong phòng thí nghim Nedo cùng tp th lp Bo V
Thc V tôi trong th tài.
Kính dâng lòng bin ba m n, luôn ng h ng
viên con trong sut quá trình hc tp.
Sinh viên thc hin
Nguyn Thúy Vy

NGUYN THÚY VY, 2013. O SÁT HIU QU CA MT S LOI
THUCH TRÍCH THC VI VI NM Curvularia
Fusarium sp. GÂY LEM LÉP HU KIN PHÒNG
THÍ NGHILut nghip k o v Thc Vt, khoa Nông
vi

nghip & Sinh hc ng di hc CCán b ng dn khoa
hc: Th.S. Lê Thanh Toàn.
C
 o sát hiu qu ca mt s loi thuc hóa hc và dch trích thc vt
i vi nm Curvularia sp. và Fusarium sp. gây lem lép h u kin
phòng thí nghic thc hin t  ti
phòng thí nghim Nedo, B môn Bo v Thc vt, Khoa Nông nghip & Sinh hc
ng di hc Cm mc tiêu: (1) Chn ra loi thuc và nng
 có kh c ch tt s phát trin khun ty nm Curvularia sp. và Fusarium
u kin in vitro. (2) Chn ra loi dch trích thc vt và n có kh
c ch tt s phát trin khun ty nm Curvularia sp. và Fusarium sp. trong
u kin in vitro.
Kt qu trong 4 loi thuc hóa hc s dng trong thí nghim Tilt super
300EC, Help 400SC, Man 80WP và Comcat 150WP vi 3 n khác nhau là
bng ½ khuyn cáo, khuyn cáo và gi vi nm Curvularia sp.
thì nghim thc x lý vi Tilt super 300EC, Man 80WP có kh c ch 
c ch mnh s phát trin khun ty nm ngay  nn bng ½
khuyi vi nm Fusarium sp. nghim thc x lý vi Man 80 WP có kh

c ch s phát trin khun ty nm cao nht và c ch tt ngay n bng ½
khuyn cáo.
Trong 4 loi dch trích thc vc s dng trong thí nghim lá Neem, C
Hôi, C Ct Heo và lá C Cú vi 3 n i vi 2
nm Curvularia sp. và Fusarium sp. thì nghim thc x lý vi dch trích C Ct
Heo  n 8% có kh c ch s phát trin khun ty nm tt nht.






MC LC
TRANG PH BÌA
TIU S CÁ NHÂN iii
vii

 iv
LI C iv
DANH MC T VIT TT viiix
DANH SÁCH BNG ix
DANH SÁCH HÌNH xi
M U 1
 2
1.1 C V BNH LEM LÉP HT 2
1.1.1. Phân b và thit hi 2
1.1.2. Triu chng 2
1.1.3. Tác nhân 2
1.2. TÌNH HÌNH NGHIÊN CU BNH DO NM GÂY HI TRÊN HT LÚA 3
1.2.1. Các nghiên cu trên th gii 3

1.2.2. Các nghiên cu ti Vit Nam 5
C V HAI LOI NC S DNG TRONG THÍ NGHIM 6
1.3.1. Nm Fusarium moniliforme. 6
1.3.2. Nm Curvularia spp. 8

 10
1.4.1. Cây Neem 10
 11
 12
 13
 14
1.5.1. Tilt super 300EC (Syngenta Vietnam Ltd) 14
1.5.2. Comcat 150WP (Công Ty Hóa Nông Lúa Vàng) 15
1.5.3. Man 80WP (Map Pacific Pte Ltd.) 16
1.5.4. Help 400SC (ADC) 16
 N  17
N 17
2.1.1. Thm 17
2.1.2. Các dng c thí nghim  17
2.1.3. Công thc dùng trong b trí thí nghim 17
2.1.4. Vt liu thí nghim 17
 18
viii

kho sát hiu qu ca các loi thuc hóa hFusarium
Curvularia sp. gây lem lép h 18
kho sát hiu qu ca các loFusarium
Curvularia sp. gây lem lép ht  20
u qu ca các lo
m Fusarium sp. Curvularia sp. gây lem lép h 21

 3 KT QU VÀ THO LUN 22
3.1. HIU QU I KHÁNG CA 4 LOI THUC HÓA HC LÊN S PHÁT TRIN CA
NM Curvularia sp. và Fusarium sp. GÂY BNH LEM LÉP HT LÚA. 22
3.1.1. Nm Curvularia sp. 22
3.1.2. Nm Fusarium sp. 29
3.2. HIU QU I KHÁNG CA 4 LOI DCH TRÍCH THC VT LÊN S PHÁT
TRIN CA NM Curvularia sp. và Fusarium sp. GÂY BNH LEM LÉP HT LÚA. 36
3.2.1. Nm Curvularia sp. 36
3.2.2. Nm Fusarium sp. 43
3.3. HIU QU I KHÁNG CA 2 LOI THUC HÓA HC VÀ 2 LOI DCH TRÍCH
THC VC CHN LÊN S PHÁT TRIN CA NM Curvularia sp. và Fusarium sp.
GÂY BNH LEM LÉP HT LÚA 49
3.3.1. Nm Curvularia sp. 49
3.3.2. Nm Fusarium sp. 54
. KT LU NGH 59
4.1. KT LUN 59
 NGH 59






DANH MC T VIT TT

IRRI: International Rice Research Institute
ix

 
TGCL: 

TLPT:  
CTPT: 
 
STT: 
IUPAC: International Union of Pure and Applied Chemistry














DANH SÁCH BNG
Bng
Ta bng
Trang



18
x

Bng 3.1

ng ca các loi thuc hóa hc lên s phát tring kính (cm) c
Curvularia 
23
Bng 3.2
 Curvularia 

25
Bng 3.3
ng ca các loi thuc hóa hc lên s phát tring kính (cm) c
Fusarium sp. trong 
30
Bng 3.4
Fusarium 

32
Bng 3.5
ng ca các loi dch trích thc vt lên s phát tring kính (cm)
cCurvularia
37
Bng 3.6
 Curvularia 
dch trích thc v
39
Bng 3.7
ng ca các loi dch trích thc vt lên s phát tring kính (cm)
cFusarium 
44
Bng 3.8
Fusarium ch
trích thc v

46
Bng 3.9
ng ca các loi thuc hóa hc và dch trích thc vt lên s phát trin
ng kính (cm) cCurvularia
51
Bng 3.10
Curvularia 
ch trích thc v
51
Bng 3.11
 ng cu các loi thuc hóa hc và dch trích thc v n s hình
thành s ng bào t (bào tCurvularia u kin in
vitro
52
Bng 3.12
ng ca các loi thuc hóa hc và dch trích thc vt lên s phát trin
ng kính (cm) cFusarium
56
Bng 3.13
 Fusarium 
ch trích thc v
56
Bng 3.14
 ng cu các loi thuc hóa hc và dch trích thc v n s hình
thành s ng bào t (bào tFusarium u kin in
vitro
57

xi

DANH SÁCH HÌNH
Hình
Tên hình
Trang
Hình 1.1
Cây neem
9
Hình 1.2
Thân r c cú
11
Hình 1.3
C ct heo
12
Hình 1.4
C hôi
13
Hình 2.1
 b trí thí nghic hóa hc i nm
Curvularia Fusarium 
19
Hình 2.2
 b trí thí nghii nm
Curvularia Fusarium 
20
Hình 3.1
Kh  c ch ca Comcat 150WP và Tilt super 300EC lên nm
Curvularia sp. gây lem lép ht sau by ngày th thuc.
27
Hình 3.2
Kh c ch ca Help 400SC và Man 80WP lên nm Curvularia sp.

gây lem lép ht sau sáu ngày th thuc.
28
Hình 3.3
Kh  c ch ca Comcat 150WP và Tilt super 300EC lên nm
Fusarium sp. gây lem lép ht sau by ngày th thuc.
34
Hình 3.4
Kh c ch ca Help 400SC và Man 80WP lên nm Fusarium sp.
gây lem lép ht sau by ngày th thuc.
35
Hình 3.5
Kh c ch ca dch trích neem và c hôi lên nm Curvularia sp.
gây lem lép ht sau by ngày th dch trích.
41
Hình 3.6
Kh c ch ca dch trích c ct heo và c cú lên nm Curvularia
sp. gây lem lép ht sau sáu ngày th dch trích.
42
Hình 3.7
Kh c ch ca dch trích neem và c hôi lên nm Fusarium sp. gây
lem lép ht sau by ngày th dch trích.
47
Hình 3.8
Kh c ch ca dch trích c ct heo và c cú lên nm Fusarium sp.
gây lem lép ht sau by ngày th dch trích.
48
Hình 3.9
Kh c ch ca mt s loi thuc hóa hc và dch trích thc vt lên
nm Curvularia sp. sau sáu ngày th thuc
53

Hình 3.10
Kh c ch ca mt s loi thuc hóa hc và dch trích thc vt lên
nm Fusarium sp. sau by ngày th thuc
58
xii




1

M U
Lúa là cây trng c truyn ca Vit Nam và là cây trng quan trng nht hin
nay vì din tích gieo trng lúa chin 61% din tích trng trt c c và 80%
nông dân Viêt Nam là nông dân trng lúa. Gc thit yu ca
i Vit Nam vì 100% dân s (87 trii) o hàng ngày
t i thu nhp thi thu nhp cao, t n thành th.
Bên cn xut lúa gc vào thi k có nhiu th
thách mi, Bnh lem lép ht lúa là mt trong nhng bnh gây hi quan
trng trên lúa  các nc trng lúa trên th gii (Ou, 1985), tr nên ph bin trên
 các vùng trng lúa   din tích ln m tác hi;
mùa v nào chân rung lúa nào chng chc
bnh.
Có nhiu tác nhân khác nhau n gié, vi khun
và n yu là tm bnh ( Phm Thanh, 2013). Trong 16 loài
nm hin din trên ht lúa thu thp ti , thì Fusarium spp. và Curvularia sp.
Hin din trên tt c các mu lúa, chim tn s 100% (Võ Th Yn Nhi, 2007).
Vì v tài này c thc hin nhm mc : (1) 
ch trích thc vt  n thích hp  phòng tr s
gây hi ca 2 loi nm quan trng mt cách kinh t nht. (2) Kt qu này s là nn

t  nghiêm cu phòng tr s gy hi c  u ki i và
ng rung.

2



1.1 C V BNH LEM LÉP HT
1.1.1. Phân b và thit hi
Theo Mew và Gonzales (2002), bnh lem lép ht phân b  hu hc
trng lúa trên th gii.
Ti Vit Nam: B c ghi nhn gy hi  các tnh min Trung t 
n nay, bi trên din rng. Bnh hi trên tt c các v
 din tích ln m thit hi.
Din tích gây hi ht t 20-30% (Trn

Võ Thanh Hoàng (1993) cho bit  ng bng sông Cu Long, bnh lem lép
ht khá ph bin, gây h cho v  mt s  l
ht nhim trên gié khong 5-20%, trung bình khong 10%. Nm nhim vào các ht
c thu hong làm gim phm cht và sc sng ht; khi gieo thì m có th
b nhim bnh. Nhóm nm mc nhim sau thu hoch ngoài làm gim phm cht ht
và sc sng còn có th tc t trong ht bnh.
Vi sinh vt gây bnh hi ht th hin nhing khác nhau làm ht kém
phm cht và ny mm kém, làm m b cháy và b nhiu bnh khác (Ou, 1983).
1.1.2. Triu chng
Bnh có th gây hi trên v tru, trong ht go hay c v và go. Trên v ht,
triu chi tùy loài sinh vt và m nhiu chng ch là
nhng v, nhng qu th ca nm trên vùng v ng hay trên vùng
võ b bc màu. Triu chng ca b là nhng vt nh 
hay nh   phn ln hay c v ht (Ou, 1983; Võ Thanh

m bnh có th màu nâu nht hay xám, vin nâu sm. Ht go
bên trong b m (Võ Thanh Hoàng,
1993).
1.1.3. Tác nhân
Bnh lem lép ht có th do nhin và nm là
hai tác nhân chính (Ou, 1972).
Theo Ou (1972); Võ Thanh Hoàng (1993) và Trm gây
bnh lem lép ht lúa chia làm hai nhóm:
3

Nhóm nhim vào h c khi thu hoch: Bipolaris oryzae , Cochliobolus
miyabeanus (Drechslera oryzae ), Pyricularia oryzae, Alternaria padwickii,
Gibberella fujikuroi, Nigrospora spp., Epicocum spp., Curvularia spp., Phoma
sorghina, Alternaria spp. và Helicoceras spp.
            Aspergillus spp.,
Penicillium spp., Mucor và Rhizopus spp.
Ngoài nm, vi khun có kh   i trên h   Xanthomonas
oryzae pv. oryzae (bnh cháy bìa lá lúa), Xanhthomonas oryzae pv. oryzicola (bnh
sc trong lá lúa), Pseudomonas seriate và Pseudomonas avenae (bnh sc lá lúa),
Pseudomonas oryzicola (bnh thi b), Pseudomonas glumae (bnh thi ht) (Trn
Th Thu Thy, 2011).

Acidovorax avenae, Burkholderia glumae, Xanthomonas oryzae,
Xanthomonas oryzicola Pantoea
agglomerans.

  Acidovorax avenae sp. avanae và Burkholderia Glumae (Huynh Van
Nghiep và ctv. 2001).
Theo Ou (1972), tuyn trùng Aphelenchoides besseyi (bu lá lúa) và
Ditylenchus angustus (bt s gây hi trên ht.

Nhiu lo gây hi trên hRice grassy stun virus
(bnh lùn lúa c), Rice tungo spherical virus và Rice tungo bacilliform virus (bnh
tungo), Rice black streaked dwarf virus (bnh khm vàng), Orangae leaf virus (bnh

1.2. TÌNH HÌNH NGHIÊN CU BNH DO NM GÂY HI TRÊN HT
LÚA
1.2.1. Các nghiên cu trên th gii
Agarwal và ctv. nh có 2 nhóm nm gây hi trên ht lúa gm:
+ Các loi nm bu gây hi ht lúa t c thu hoch: Bipolaris oryzae,
Alternaria padwickii, Pyricularia oryzae, Fusarium sp., Fusarium graminearum,
Curvularia spp., Nigrospora oryzae, Epicoccum nigrum, Phoma sorghina,
Dichotomophthoropsis nymphacearum, Heterosporium echinulatum…
+ Các loi nm mc gây hi ht lúa trong quá trình tn tr: hu ht các loi
thuc chi Aspergillus, Penicillium, Absidia, Mucor, Rhizopus, Chaetomium,
Monilia, Streptomyces…
4

c 80 loài nm t 500 000 mu ht
 ng 20 loài nm hin din ph bi Alternaria padwickii,
Bipolaris oryzae, Curvularia lunata, Curvularia oryzae, Fusarium moniliforme,
Fusarium semitectum, Microdochium oryzae, Phoma spp,. Pithomyces maydicus,
Cladosporium sp., Rhizopus sp., Tilletia barclayana, Ustilaginoidea virens…

Drechslera oryzae, 7,9% Alternaria
padwickii và 14,6% Fusarium        Aspergillus ,
Penicillium.

 Alternaria padwickii, Bipolaris
oryzae, Cercospora janseana,Curvularia Lunata, Ephelis oryzae Fusarium
moniliforme, Microdochium oryzae, Nakataea sigmoidea, Pyricularia oryzae,

Rhizoctonia solani, Sarocladium oryzae, Tilletia barclayana, và Ustilaginoidea
virens.

        H.oryzae (50%), F. moniliforme
(16%), Aspergillus Rhizopus arrhizus, Penicillium, Geotrichum,
Alternaria sp., Curvularia.


  Trichoconis Padwickii     Curvularia spp. (7,4%),
Drechslera oryzae (1,8%), Sarocladium oryzae (0,9%), Gerlachia oryzae (0,1%),
Fusarium sp. 
 Alternaria padwickii (22%), Curvularia spp. (7%), Sarocladium oryzae
(0,67%), Gerlachia oryzae (0,3%), Drechslera oryzae (4,9%), F.moniliforme
(1,24%), Phoma spp. (0,9%).
               
Penicillium và 1 loài Aspergillus    P. rugulosum, P. citrinum, P.
cyclopium, P. implicatum, P. chrysogenum, P. adametzii, P. funiculosum, A. pavus,
A. candidus, A. glaucus, A. versicolor 




5


1.2.2. Các nghiên cu ti Vit Nam
p nm trên 2000 ht lúa bnh, thu thp 
huyn Cai Ly (Tin Giang) trong v t qu cho thy
có 9 loi nm hin di    bin nht là Helminthosporium oryzae
(Drechslera oryzae), k Fusarium miniliforme, Trichoconis padwickii,

Curvularia lunata.
Kt qu nghiêm cu bnh lem lép ht và hiu qu phòng tr ca mt s loi
thuc hóa hc t 1995-1997 ca Tr  nh tác nhân gây
bnh lem lép ht lúa n c ghi nhn
hin din trên ht lúa là Fusarium moniliforme, Alternaria padwickii và Curvularia
lunata. Trong v Hè Thu 1996, kt qu ghi nhn thêm loài Helminthosporium
oryzae. n v t vài loài nm mc ghi nhn. Tng cng
11 loài nc ghi nhn gm Curvularia lunata, Asperillus spp., Alternaria sp.,
Mucor sp., Tilletia barclayana, Rhizopus sp., Penicillium sp., Helminthosporium
oryzae, Pyricularia oryzae, Pyricularia oryzae, Fusarium sp. và Ustilago sp.
Trn Th Thu Thy (2011) ghi nhn có 11 loài nm hin din t các mu ht lúa
thu thp ti các t ng bng sông Cu Long là Fusarium spp.,
Helminthosporium oryzae, Curvularia lunata, Diplodina sp., Trichoconis padwickii,
Trichothecium sp., Nigrospora oryzae, Cercospora oryzae, Tilletia barclayana,
Pyricularia oryzae, Alternaria sp.
Phnh thành phn nm gây bnh trên ht lúa
tng Tháp trong v       2012 b 
pháp Blotter, ghi nhn 15 tác nhân trên 30 mu lúa: Bipolaris oryzae, Curvularia
spp., Fusarium spp., Trichoconis padwickii, Pinatubo oryzae, Penicillium sp.,
Pithomyces sp., Trichithecium sp., Alternaria spp., Aspergillus spp. và Mucor sp.
n Th Ngc Vn báo cáo thành phn nm gây hi ht lúa ti
Trà Vinh trong v Hè Thu, ghi nhn 15 tác nhân trên 31 mu lúa bao gm:
Helminthosporium spp., Fusarium spp., Trichoconis padwickii, Curvularia spp.,
Nigrospora spp., Cercospora spp., Trichothecium sp., Tilletia barclayana, Pinatubo
oryzae, Alternaria sp., Ustilaginoidea virens, Aspergillus spp., Penicillium sp.,
Pithomyces sp. và Chaetomium globosus.
nh thành phn nm gây hi ht lúa ti Ci Võ Th Yn
Nhi (2012) trong v 2011  2012 có 16 loài nm hin din: Fusarium
spp., Trichoconis spp., Curvularia sp., Bipolaris sp., Nigrospora sp., Pinatubo sp.,
Acremonium sp., Aspergillus spp., Pithomyces sp., Tilletia barclayana,

6

Trichothecium spp., Penicillium sp., Rhizopus sp., Myrothecium sp., Ustilaginoidea
virens và Tetraploa sp.

Cuvurlaria 
 alternaria padwickii (12%), Bipolaris oryzae (4,9%), Sarocladium oryzae
(1,9%), Fusarium graminum (1,5%), Tilletia barclayana (0,16%), Phoma sorghina
(0,1%), Cephalosporium oryzae (0,34%), Ustilaginoidea virens   
             Alternaria
padwickii, Bipolaris oryzae, Fusarium sp., Fusarium pallidoroseum, Fusarium
subglutinans, Microdochium oryzae, Nigrospora oryzae, Phoma sp. và Sarocladium
oryzae.

 - 2006 và Hè Thu 2006

Fusarium spp., Curvularia spp., Trichoconis padwickii và Nigrospora 
Helminthosporium sp. (95,65%), Trichothecium sp. (73,9%), Diplodia
sp. 78,26%, Alternaria sp. (60,87%), Cercospora oryzae (52,17%), Tilletia
barclayana (47,8%), Pyricularia oryzae (30,43%).
1.3. C V HAI LOI NC S DNG TRONG THÍ
NGHIM
1.3.1. Nm Fusarium moniliforme.
Nm thuc lp Moniliales, ngành Deuteromycetes (Cao Ngp và Nguyn
n sinh sn hu tính là Gibberella fujikuroi (Saw.) thuc
ngành Ascomycetes u Mân, 2007).
* Triu chng
Triu chng trên ht: vt bu là nhng chm nh li ti màu nâu hoc
 sau vt bnh lan ra làm c v ht có màu nâu, hng b lép. Bnh nng
làm toàn b ht chuyn sang nâu hou kin m, trên bông lúa xut

hin lp nm trng mang nhiu bào t (H nh nng, ht bin
 nht do s có mt ca các bào t nm gây bng toàn b ht b bin
màu (Ou, 1972).
Triu chng trên thân, lá (bnh lúa von): triu chng d thy nht là các chi
lúa mng, ri rác khp rung. Bnh có th thy trong
 hay rung cy, cây con b nhim bm y
vàng. Cây b bnh không phi luôn biu l triu ch lùn
ng. Khi nhim nng cây có th b chc khi cy, nu
7

các cây bnh còn st. Trên rung lúa  n ln, chi
cao ln mnh khnh, lá c màu xanh nht và n cao ca tàn lá. Cây bnh
nhy ít chi, lá khô t i lên và cây b cht sau vài tunh
còn st b lép hoàn toàn,  gc cây bnh có th thy mc
trng hoc hn ty và bào t nm, lp mc này lan dn lên khi cây
cht, n thành lp qu nang bu trên cây bnh nu kin thun li.
Cây bnh có th mc r  t trên và gc lá rng (Võ Thanh
Hoàng, 1993).
Võ Thanh Hoàng (1993) còn cho bit thêm triu chng bi tùy theo
dòng nu king, nht là nhi,  và mt s nm h
th có 5 dng triu chng c th sau:

ng.
 lùn.
+ Cây b lùn.
+ Cây không phát trin.
m ca nm Fusarium moniliforme (Mew and Gonzales, 2002).
Si n
o tiu bào t: m bên hông các si nm khí sinh, hình
dùi, thon dn v nh.

i bào t: gm mt t -
Tiu bào t: trong sut hình thoi, hình trng hot  u;
mt hoc hai t bào có th phát tri hoc thành chuc: 2,53-
16,33µm x 2,30-5,75µm (PDA); 5,06-14,26µm x 1,61-4,83µm (PSA) và 4,60-
10,35µm x 1,61-4,83µm (OA, oatmeal agar).
i bào t: không màu,    i lim hoc g  ng; vách
mu nhn, có 3-m khi có 6-ng là 3 vách
c: 18,86-40,71µm x 2,76-4,60µm (PDA); 16,10-35,42µm x 2,07-
4,60µm (PSA) và 21,39-39,56µm x 2,53-4,60µm (OA).
m bào t nm: Theo Roger (1953) cho bit nm Fusarium moniliforme
Sheldon có 2 dng bào t: bào t nh và bào t ln. Bào t nh hình trng hay bu
d c bào t nh 2,5  6 × 5 
12,5µ. Bào t lc bào t ln 4  6,5 × 20   Thanh,
2008)
8

Khun ty trên PDA  nhi phòng (28-30
0
C) phát trii nhanh và
ng kính là 5,20cm sau 5 ngày. Chúng là các khoanh màu trng có tâm màu
hng, si mn cht. Mng vi
tâm màu tím nht.
* Phm vi kí ch
Nisikado (1931, 1932), Nisikado và Matsumoto (1933) cho thy nm có th gây
triu chi mPanicum miliaceum (trích dn
t Ou, 1972).
n
Ou (1972) cho rng nm tn tc mùa hè  các vùng nhit
i) trong các ht b nhim bnh và các b phn khác ca cây bnh. Ngoài ra, Seto
(1933, trích dn t Ou, 1972) cho bit bnh ngoài lây lan ch yu bng ht thì bnh

 truym không st ti các vùng nhit
i.
Bào t phát tán nh c và gió. Nm lan truyn gây bnh nu kin
 cao, ánh sang yu, nhi 25  32
0
 Thanh, 2008).
Theo Võ Thanh Hoàng (1999) thì nm có th n ch yu trong ht và nm
có th sng 4-10 tháng  nhi phòng, nu tr lnh  7
0
C thì nm có th sng

* Phân b và thit hi
V phân b: trên th gii, ngoài  và Nht Bn, bnh còn ph bin  nhiu
c, Thái Lan, Vi c ta bnh này rt ph
bin,   ng bng sông Cu Long, b
mt  nhing xut hin vào v nh có khi thành dch
trên din r ng Tháp (Tr
V thit hi: Anonymous (1976) cho bit nm Fusarium moniliforme gây tht
thu 20-50%  Nht Bn,   tht thu 15%,  Thái Lan tht thu 3,7-14,7%; ti
Bangladesh tht thu 21% (Mathur và Agarwal, 1989).
1.3.2. Nm Curvularia spp.
Nm Curvularia sp. thuc lp Moniliales, ngành Deuteromycetes (Cao Ngc
p và Nguy



9

* Triu chng
Bnh có th xut hin t thi kì m n lúc lúa chín, phá hoi ch yu lá và

ht. Vt bnh trên lá hình tròn, sc ngn honh hình, màu nâu. Trên ht
lúa, vt bnh tròn nh, màu nâu. Ht b b ng bi   u Mân,
2007).
m ca nm Curvularia spp.
Ou (1972) phát hin trên 10 loài Curvularia, có l ph bin nht là Curvularia
lunata (Wakker) Bocdijn và Curvularia geniculate Bocdijn.
Theo Mew and Gozales (2002), C. lunata c mô t 
+ Si n        n nâu sang, trong mt s
ng hm.
           
cong và tht li  u.
+ Bào t nm, hình thuynh tròn, vách nhn
m, v bào th 2 l bào th 1, 3, 4; bào t cong li 
t bào th   c trung bình là 16,33-24,84µm x 7,36-13,34µm (PDA);
17,48-27,37µm x 8,28-13,11µm (PSA) và 15,64-26,91µm x 7,36-12,65µm (MEA).
+ Khun ty trên PDA  nhi phòng (28-30
0
C) phát tric
ng kính 8,40cm sau 5 ngày. Chúng là khoanh màu xanh xám, si nm mn, bn
cht.  m
* Phm vi kí ch
 U.S.A, Curvularia lunata c phát hin trên cà chua và t, còn Curvularia
geniculate gây bnh cho bp cu Hà Lan và cây lanh (Ou, 1972).
n
Ou, 1972 trích dn t Martin (1939, 1940) cho rn
lan truyn blà ngun d tr bnh.
* Phân b và thit hi
V phân b: Ou (1985) bt xut hin tc  nam Châu m,
Châu Á, Châu Úc, Châu Phi (Mew and Gozales, 2002).
V thit hi: theo Ou (1972), trong khi phân lp các nm có liên quan vi ht b

n, Curvularia ng chim mt t l cao, ví d 
bit   có 60% ht b i Curvularia.

10





1.4.1. Cây Neem
Tên khoa hc: Azadirachta indica A. Juss (Melia azadirachta L.)
Tên gi khác: Xoan s
i, xoan trng.
H: Xoan (Meliaceae  Huy
Bích, 2004).
m thc vt:
c bi
 15m. Lá kép hình lông chim l, mc
so le, gm 6  i,
hình mác, dài 6  8cm, rng 2  3cm,
phin lu nhn, mép khía có Hình 1.1 Cây neem
 Huy Bích và ctv., 2004).
V thân xù xì, nhiu ch li lõm vi nhiu vt khía d Tt Li, 2003).
Cm hoa mc  k lá, xp thành nhng xim nh, cung có lông, lá bc ngn, hoa
nh màu trng, dài 5  6mm, hình mt chim, mt ngoài có lông, tràng 5 cánh thuôn
hp, un cong. Qu dài 2cm cha mt h Huy Bích và ctv., 2004).
Thành phn hóa hc:
               
(2003).
 Huy Bích           

      
hydroxyl 4 stigmasten 3    4  campesten  3  
             
        

argosinolon
              

            
11

azadirinin, 24  methylencycloartanon, cycloeucalenon, 24  methylencycloartanol
cycloeucalenol, 4.stigmasten  3  4  campesten  3  on; triacontanol, aldehyde
vanilic, acid vanillic và acid trans cinnamic.
 
             
            
          
epoxyazadirachdion, azaditradion; azadiron, meliantriol, deacetylnimbin, meldenin,
      

       c tetranor triterpenoid
            

trinortriterpenoid; limbonin epoxy azadiradion ( Huy Bích và ctv.,2004).
1.4.2. 

Cyperus rotundus L.
Cyperaceae)


 30cm. Thân hình

 khí

 và ctv. 
(2004).

 5 lá
 cú
 20 bông chét.





12


Theo  Huy Bích  2,8%, flavonoid
1,25%, tanin 1,66%, các acid phenol, alkaloid 0,21  0,24%, glycosid tim 0,62 
0,74%.
               
1,3
protein, vitamin C 8,
    
0,041%, flavonoid 0,720% ( Huy Bích và ctv. 2004)

       

15

H
24

15
H
24
O. ngoài
ra còn có các axit béo, phenol.
Miller (2004) c cú cha tinh d ( 0,5-0,6% ), du nh, alkaloid,
khoáng cht, vitamin, canxi, pht pho, natri, cacbonat, sesquiterpene thy cacbon,
epoxit, xeton, monoterpene  u béo, cyperone , seniline, cyperenone,
sesquiterpene cyperone, luteolin, auresidin, cyperene -1, cyperene -2, muskatone,
patchoulenone, rotuno, kobusone, isokobusone, selinene và saponon - olenolic axit -
3- neohesperidoside (Amitabh Singh và ctv., 2011)

Tên g       

Ageratum conyzoides L.
Asteraceae).


       
 

Thân 
Lá dài 2   
 
 và ctv., 2004).
 và ctv., 2004):
13

              



         
         sitosterol,
stigmasterol, stigmast  7  en  3   spinasterol.
  heo        2%), carotenoid, phytosterol,

 

1.4.4


Eupatorium odoratum L.
Asteraceae).
 và
ctv., 2004)
 


Lá  9cm,
  
 



L 


 3.
và ctv., 2004).
