Bí ẩn tranh tường cung an định

Bí ẩn tranh tường cung An Định
November 17, 2014 - Chuyên mục: Văn mẫu THCS - Tác giả: Thu Huyền
Bí ẩn tranh tường cung An Định
Cung An Định vua Đồng Khánh xây dựng cho con trai trưởng – hoàng tử Nguyễn Phúc Bửu Đảo và
đặt tên là phủ Phụng Hóa. Năm 1916, sau khi vua Duy Tân bị giặc Pháp bắt đi đày, Bửu Đảo lên ngôi
lấy niên hiệu là Khải Định. Năm 1917, Vua Khải Định cho xây dựng lại phủ Phụng Hóa thành một tòa
lâu đài nguy nga tráng lệ nhất VN thời đó, gọi là An Định cung và tặng cho hoàng tử Vĩnh Thụy (Bảo
Đại).
Cung An Định nằm bên dòng An Cựu (hiện mang số nhà 97 Phan Đình Phùng) được xây trên diện tích
2,5 ha, gồm nhiều công trình khác nhau, trong đó lầu Khải Tường ba tầng là kiến trúc chính. Tại sảnh
đường tầng 1 có sáu bức tranh trang trí có tuổi gần 90 năm. Những bức bích họa này được vẽ bằng sơn
dầu trực tiếp lên các mảng tường và có khung gỗ ốp viền, chạm khắc hoa mai, lá sen cách điệu rất đẹp.
Khổ khung tranh có hai loại: 1,8m x l,lm và 1,6m x l,4m. Sáu bức tranh này không đề tên, nhưng nhìn
hình vẽ ai cũng có thể nhận ra phối cảnh thật của năm lăng: Gia Long, Minh Mạng, Thiệu Trị, Tự Đức,
Đồng Khánh, còn một tranh chưa rõ vẽ công trình gì. Nét vẽ rất điệu nghệ, nêu bật đặc điểm phong
cảnh và nét đẹp của từng lăng, chứng tỏ trình độ có hạng của tác giả.
Cung An Định vua Đồng Khánh xây dựng cho con trai trưởng – hoàng tử Nguyễn Phúc Bửu Đảo
Sau khi Bảo Đại thoái vị (tháng 9-1945), ông về sống ở cung An Định cùng mẹ là bà Từ Cung, vợ là
hoàng hậu Nam Phương và con cái, người hầu. Đầu thập niên 1950, bà Nam Phương cùng các con qua
Pháp, bà Từ Cung ở đấy cho đến năm 1955 cung An Định bị chính quyền Ngô Đình Diệm tịch thu.
Từ 1975 – 2001, cung An Định được sử dụng làm Nhà Văn hóa Lao động tỉnh. Có thể nói suốt gần 60
năm, tòa lâu đài này không được trùng tu bão dưỡng gì nên đã xuống cấp nghiêm trọng, sáu bức tranh
tường cũng bị sứt mẻ, phai nhạt sắc màu. Năm 2001, cung An Định được trùng tu nhân tổ chức lễ hội
Festival Huế 2002. Năm 2003, đại sứ quán cộng hòa liên bang Đức đã tài trợ 17.000 euro để phục chế
sáu bức tranh tường cổ quí hiếm ở cung An Định. Năm chuyên gia phục chế di tích người Đức, bằng
phương tiện kỹ thuật hiện đại đã nghiên cứu, phân tích và phục chế trong suốt ba tháng trời, nhờ đó các
bức tranh mới hiện lên sinh động như hiện nay (nhưng liệu có đúng như nguyên tác?)
Tuy nhiên, chung quanh sáu bức tranh này đến bây giờ còn có hai câu hỏi chưa ai giải thích thỏa đáng.
Thứ nhất, bức tranh thứ sáu vẽ phủ đệ hay khu lăng mộ nào? Thứ hai, ai là tác giả của sáu bức tranh
này? Về câu hỏi thứ nhất, theo ông Phùng Phu, giám đốc trung tâm bảo tồn di tích cố đô Huế, do cung
An Định được vua Khải Định xây dựng khi mới lên ngôi, lúc đó ông chưa xây lăng cho mình nên tranh

thứ sáu không thể vẽ lăng Khải Định mà có thể vẽ một phủ đệ nào đó có tầm quan trọng đặc biệt với
triều đình và bản thân Bửu Đảo (?). Còn tiến sĩ Trần Đức Anh Sơn, giám đốc bảo tàng cổ vật Huế, cho
rằng có thể bức tranh đó vẽ lăng Khải Định khi đang ở dạng phác thảo trên bản vẽ. Theo ông Sơn, lúc
khánh thành cung An Định, vua Khải Định 33 tuổi, đã bắt đầu cho thiết kế lăng. Sở dĩ bức họa không
giống với lăng Khải Định hiện nay vì sau chuyến đi Pháp về, Khải Định đã cho thay đổi thiết kế lăng
theo kiểu phương Tây, đồ sộ hơn nên không còn giống với bức tranh đã vẽ.
Câu hỏi sau càng khó lý giải hơn. Theo các tác giả sách Mỹ thuật thời Nguyễn trên đất Huế (Nhà xuất
bản Hội nhà văn, 1992), những tác phẩm này là của họa sĩ Lê Quang Duyệt. Còn sách Mỹ thuật Huế
(viện mỹ thuật và trung tâm bảo tồn di tích cố đô Huế xuất bản, 1992) lại cho rằng đây là tranh của các
họa sĩ VN đương thời (thế kỷ 20) như Lê Duy Hiến, Tôn Thất sá… Do trên tranh không có chữ ký họa
sĩ, thật khó biết căn cứ vào đâu để xác định tác giả.
Chỉ đến khi trùng tu sáu bức tranh, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ở góc một trong sáu bức tranh có
chữ ký tên Nguyễn Văn Ngoan (hay Ngoãn?). KTS Phùng Phu cho biết nếu đúng là họa sĩ Nguyễn Văn
Ngoãn thì đây là một trong những họa sĩ đã tốt nghiệp Trường cao đẳng mỹ thuật Đông Dương , ở Hà
Nội trong những khóa đầu tiên. Nhưng vấn đề rắc rối ở chỗ họa sĩ Nguyễn Vãn Ngoãn tốt nghiệp năm
1934, khi cung An Định đã được xây xong từ lâu và Khải Định cũng đã qua đởi, và ông Ngoãn sẽ
không bao giờ ký tên của mình vào bản vẽ của người khác nếu được mời sửa chữa hay vẽ lại. Còn nếu
như những bức tranh này được vẽ sau năm 1934, do ý tưởng của Bảo Đại chẳng hạn, thì bức tranh thứ
sáu phải được vẽ đúng như nó chứ! Lại có ý kiến rằng cũng có thể họa sĩ Nguyên Văn Ngoãn khi chưa
đi học trường mỹ thuật Đông Dương đã được triều đình Huế trưng dụng…
Hai câu hỏi trên nhất định sẽ được làm sáng tỏ. Đây là công việc của các nhà nghiên cứu văn hóa Huế
cũng như các nhà nghiên cứu mỹ thuật.
Read more: />