Hướng dẫn soạn bài : Ca Huế trên sông Hương

So ạ
n vă
n , so ạ
n bài, h ọ
c tố
t bài
CA HU Ế TRÊN SÔNG H Ư
ƠN G
(Hà Ánh Minh)
I. V Ề TH Ể LO Ạ
I
Ca Hu ếtrên sông H ư
ơn g thu ộ
c th ểlo ạ
i bút kí. Xét v ềtính ch ấ
t, bút kí
gầ
n vớ
i tu ỳ bút (xem th ểlo ạ
i tu ỳ bút trong bài M ộ
t th ứquà c ủ
a lúa
non: c ố
m ). C ảhai lo ạ
i đ
ều là th ểkí, t ứ
c là nh ữ
ng ghi chép v ềng ư
ời
th ậ
t, vi ệ

c th ậ
t nh ư
ng mang s ắ
c thái tr ữtình. Tuy nhiên, so v ớ
i tu ỳbút
thì bút kí th ểhi ệ
n ý ngh ĩa khách quan rõ nét h ơ
n. Trong bút kí, các
nhân v ậ
t, s ựki ệ
n đ
ư
ợ c miêu t ảkhá chi ti ế
t. Tình c ả
m, thái đ
ộ củ
a tác
gi ảđ
ư
ợ c th ểhi ệ
n qua cách l ự
a ch ọ
n, miêu t ảđ
ối t ư
ợn g.
II. KI Ế
N TỨ
C C ƠB Ả
N
1. C ốđ

ô Hu ếlà thành ph ốđ
ẹp và c ổkính bên b ờsông H ư
ơn g. Trong
ch ư
ơn g trình Ng ữv ă
n đ
ã có câu ca dao v ềx ứHu ế
: “Đườn g vô x ứ Hu ế
quanh quanh - Non xanh n ư
ớc bi ế
c nh ưtranh ho ạđ
ồ - Ai vô x ứHu ế
thì vô”. Đ
ặc để
i m củ
a x ứHu ếlà Hu ếđ
ẹp và Hu ếth ơ
, Hu ếm ộ
ng m ơ
.
Gi ọ
ng Hu ếd ịu dàng. Ng ư
ời x ứHu ếthanh l ịch. Hu ến ổ
i ti ế
ng v ớ
i cung
đệ
i n, lă
ng t ẩ
m, núi Ng ự

, sông H ươn g, chùa Thiên M ụ
,...
2. Các làn đệ
i u dân ca Hu ếr ấ
t phong phú, đ
a dạ
ng. V ềcác đệ
i u hò thì
có: chèo c ạ
n, bài thai, đ
ưa linh, giã g ạ
o, ru em, giã vôi, giã đệ
i p , bài
chòi, bài ti ệ
m, nàng vung, hò l ơ
, hò ô, xay lúa, hò n ệ
n, ... Các đệ
i u hát
có: lí con sáo, lí hoài xuân, lí hoài nam, nam ai, nam bình, qu ảph ụ
,
nam xuân, t ư
ơn g t ưkhúc, hành vân, t ứđ
ại c ả
nh.
Các nh ạ
c c ụđ
ư
ợ c nh ắ
c tớ
i gồ

m: đ
àn tranh, đ
àn nguy ệ
t, tì bà, nh ị, đ
àn


tam, đ
àn b ầ
u, sáo, c ặ
p sanh.
3. Sau khi đọ
c bài v ă
n, ng ườ
i đọ
c bi ế
t Hu ếkhông ch ỉ n ổ
i ti ế
ng b ở
i
danh lam th ắ
ng c ả
nh và các di tích l ịch s ử
, Hu ếkhông ch ỉ n ổ
i ti ế
ng
bở
i nón bài th ơ
, các món ăn tinh t ế
, mà còn n ổ

i ti ế
ng b ở
i các làn đệ
iu
dân ca và âm nh ạ
c cung đ
ình. Nghe ca Hu ếtrong thuy ề
n rồ
ng trên
sông H ươ
n g là m ộ
t thú tao nhã, đầ
y quy ế
n rũ
.
4. V ềca Hu ế
:
a) Ca Hu ếđượ
c hình thành t ừdòng ca nh ạ
c dân gian và ca nh ạ
c cung
đ
ình.
b) Ca Hu ếsôi n ổ
i, t ươ
i vui, trang tr ọ
ng, uy nghi chính là vì nó ti ế
p thu
tính ch ấ
t củ

a hai dòng nh ạ
c. Sôi n ổ
i, t ươ
i vui (có c ảbu ồ
n cả
m, bâng
khuâng, ti ế
c th ươ
n g ai oán) là có ngu ồ
n gố
c t ừnh ạ
c dân gian. Còn
trang tr ọ
ng, uy nghi là có ngu ồ
n gố
c t ừnh ạ
c cung đ
ình.
c*) Nghe ca Hu ếlà m ộ
t thú tao nhã b ở
i vì cách th ứ
c nghe ca trên
thuy ề
n rồ
ng, trên dòng sông H ươ
n g th ơm ộ
ng gi ữ
a tr ờ
i n ướ
c mênh

mang đ
ã là m ộ
t cách th ưở
n g th ứ
c độ
c đ
áo. M ặ
t khác, n ộ
i dung ca Hu ế
trang tr ọ
ng, trong sáng, g ợ
i tình ng ườ
i , tình đấ
t n ướ
c . Nh ữ
ng l ờ
i ca
đẹp đ
ó lạ
i được nh ữ
ng ca s ĩ duyên dáng, l ịch s ực ủ
a x ứHu ếtrình di ễ
n
vớ
i dàn nh ạ
c ph ụho ạg ồ
m nh ữ
ng nh ạ
c công đ
iêu luy ệ

n, tài hoa. Nghe
ca Hu ếđể thêm hi ể
u, thêm yêu x ứHu ế
, cũ
ng là thêm yêu đấ
t n ướ
c
mình. B ở
i th ếđ
ó là m ộ
t thú vui thanh cao và l ịch s ự
.
III. RÈN LUY Ệ
N KĨ N Ă
NG
1. Tóm t ắ
t
Hu ến ổ
i ti ế
ng v ớ
i các đệ
i u hò, các làn đệ
i u dân ca. Ca Hu ếtrên sông
H ươ
n g là m ộ
t sinh ho ạ
t vă
n hoá tao nhã, đầ
y sứ
c quy ế

n rũ
, đượ
c các


ca sĩ, nhạc công tài hoa biểu diễn trên thuyền rồng.
2. Cách đọc
Với loại văn bản này, khi đọc cần thể hiện giọng điệu nhẹ nhàng,
truyền cảm. Cần chú ý: trong bài, thủ pháp liệt kê thường xuyên được
tác giả sử dụng nhằm làm rõ vẻđẹp phong phú, đa dạng của ca Huế,
cần đọc rõ ràng, rành mạch từng yếu tố để tăng ý nghĩa biểu cảm.
3. Tuỳ địa phương sinh sống mà mỗi học sinh có thể kể ra những làn
điệu dân ca khác nhau của quê mình. Hãy thử tập hát theo những làn
điệu ấy.