quản lý nhà nước về tôn giáo lý luận và thực tiễn

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ

KHOA LUẬT



LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN LUẬT
Khóa 37 (2011-2014)

Đề tài:

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ TÔN GIÁO LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN

Giảng viên hướng dẫn
TS. Phan Trung Hiền

Sinh viên thực hiện
Phạm Thị Thi
MSSV : 5116021
Lớp: Luật Hành chính K37

Cần Thơ, 11/2014


MỤC LỤC

LỜI MỞ ĐẦU ........................................................................................................................ 1
1.

Lý do chọn đề tài ............................................................................................... 1

2.

Mục tiêu nghiên cứu .......................................................................................... 2

3.

Phạm vi nghiên cứu ........................................................................................... 2

4.

Phương pháp nghiên cứu .................................................................................. 2

5.

Kết cấu đề tài ..................................................................................................... 2

CHƯƠNG 1 KHÁI QUÁT CHUNG VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ TÔN GIÁO
................................................................................................................................................... 4

1.1. Tổng quan về quản lý nhà nước về tôn giáo ............................................................ 4
1.1.1. Một số khái niệm cơ bản ............................................................................. 4
1.1.1.1. Tôn giáo .................................................................................................. 4
1.1.1.2. Hoạt động tôn giáo ................................................................................. 7
1.1.1.3. Tổ chức tôn giáo cơ sở ........................................................................... 8
1.1.1.4. Cơ sở tôn giáo ........................................................................................ 8
1.1.1.5. Tín đồ tôn giáo ....................................................................................... 9
1.1.1.6. Quản lý nhà nước về tôn giáo ................................................................ 9
1.1.2. Lược sử về quản lý nhà nước về tôn giáo ................................................. 10
1.1.2.1. Giai đoạn trước Pháp lệnh về tôn giáo 2004...................................... 10
1.1.2.2. Giai đoạn từ Pháp lệnh về tôn giáo 2004 có hiệu lực cho đến nay... 10

1.1.3. Vai trò của quản lý nhà nước về tôn giáo ................................................. 14
1.1.3.1. Vai trò của cơ quan quản lý nhà nước ................................................. 14
1.1.3.2. Vai trò của các tổ chức tôn giáo .......................................................... 15
1.1.3.3. Vai trò của người dân ........................................................................... 15
1.1.4. Ý nghĩa của quản lý nhà nước về tôn giáo ............................................... 15
1.1.4.1. Ý nghĩa về mặt chính trị ....................................................................... 15
1.1.4.2. Ý nghĩa về mặt xã hội ........................................................................... 16
1.1.4.3. Ý nghĩa về mặt kinh tế .......................................................................... 16
1.2. Các tôn giáo ở nước ta hiện nay ..................................................................... 16
1.2.1. Công giáo .................................................................................................... 16
1.2.2. Cao đài ........................................................................................................ 17


1.2.3. Phật giáo Hòa hảo...................................................................................... 18
1.2.4. Hồi giáo ...................................................................................................... 19
1.2.5. Phật giáo ..................................................................................................... 19
1.2.6.Tin lành ....................................................................................................... 20
1.3. Trách nhiệm của Mặt trận tổ quốc Việt Nam ............................................... 21
1.4. Trách nhiệm của người dân ............................................................................ 21
CHƯƠNG 2 NHỮNG QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ NHÀ
NƯỚC VỀ TÔN GIÁO ...................................................................................................... 23
2.1. Trách nhiệm của các tổ chức tôn giáo............................................................ 23
2.1.1. Trách nhiệm trong đăng ký thành lập tôn giáo ........................................ 23
2.1.1.1. Điều kiện chung để thành lập tôn giáo ................................................ 23
2.1.1.2. Đăng ký sinh hoạt tôn giáo................................................................... 24
2.1.1.3. Trách nhiệm trong đăng ký hoạt động tôn giáo ................................... 25
2.1.1.4. Hoạt động tôn giáo của tổ chức sau khi được cấp đăng ký ................ 26
2.1.1.5. Công nhận tổ chức tôn giáo ................................................................. 26
2.1.2. Trách nhiệm trong đào tạo chức sắc nhà tu ............................................. 27
2.1.3. Trách nhiệm trong quản lý tài sản tôn giáo ............................................. 28

2.2. Trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước ................................................. 30
2.2.1 Trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước thẩm quyền chung ............ 30
2.2.1.1. Chính phủ ............................................................................................. 30
2.2.1.2. UBND cấp tỉnh ..................................................................................... 30
2.2.1.3. UBND cấp huyện .................................................................................. 31
2.2.1.4. UBND cấp xã ....................................................................................... 32
2.2.2. Trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước thẩm quyền chuyên môn.. 33
2.2.2.1. Ban tôn giáo thuộc Bộ Nội vụ .............................................................. 33
2.2.2.2. Ban tôn giáo thuộc Sở Nội vụ ............................................................... 35
CHƯƠNG 3 THỰC TIỄN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ TÔN GIÁO VÀ HƯỚNG
HOÀN THIỆN ..................................................................................................................... 38
3.1. Tình hình quản lý nhà nước về tôn giáo ở nước ta hiện nay ....................... 38
3.2 Thuận lợi và khó khăn của hoạt động quản lý nhà nước về tôn giáo .......... 40
3.2.1. Thuận lợi .................................................................................................... 40


3.2.2. Những bất cập của hoạt động quản lý Nhà nước về tôn giáo và hướng
hoàn thiện ............................................................................................................. 40
3.2.2.1. Bất cập trong việc lợi dụng tôn giáo để thực hiện hoạt động chính trị40
3.2.2.2. Nguyên nhân ......................................................................................... 42
3.2.2.3. Giải pháp .............................................................................................. 43
3.2.3. Những bất cập trong việc lợi dụng tôn giáo để trục lợi............................ 44
3.2.3.1. Bất cập trong việc lợi dụng tôn giáo để trục lợi .................................. 44
3.2.3.2. Nguyên nhân ......................................................................................... 46
3.2.3.3. Giải pháp .............................................................................................. 47
KẾT LUẬN ........................................................................................................................... 48
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO


NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG BẢO VỆ LUẬN VĂN


...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
Cần Thơ, tháng 11 năm 2014

Đề tài: Quản lý nhà nước về tôn giáo – lý luận và thực tiễn
LỜI MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài
Hàng ngàn năm nay, tôn giáo là một nhu cầu tinh thần không thể thiếu của đa số
nhân loại. Trong quá trình tồn tại và phát triển, tôn giáo có ảnh hưởng sâu sắc đến mọi
lĩnh vực của đời sống xã hội. Những năm gần đây, tôn giáo trên thế giới không chỉ
phục hồi và phát triển, đáp ứng nhu cầu tâm linh của con người, mà còn làm nảy sinh
không ít cuộc xung đột giữa các dân tộc trong một quốc gia, hay giữa các quốc gia với
nhau. Điển hình là sự xuất hiện của tổ chức tự xưng là Nhà nước Hồi giáo IS gây ảnh
hưởng nghiêm trọng đến an ninh chính trị ở nhiều nước trên thế giới.1
Không nằm ngoài quy luật trên, Việt Nam với đặc thù là một quốc gia có nhiều tôn
giáo đang có xu hướng phát triển mạnh, đến nay, Nhà nước ta đã công nhận tư cách
pháp nhân cho 13 tôn giáo, với hơn 30 tổ chức giáo hội. Trong đó, các tôn giáo bản địa
và các tôn giáo du nhập từ bên ngoài vào được tạo điều kiện bình đẳng hoạt động theo
pháp luật. Tình hình trên là sự phản ánh về quá trình đất nước đổi mới, Việt Nam đã có
sự phát triển mạnh mẽ trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, đời sống vật chất
cũng như tinh thần của nhân dân được cải hiện rõ rệt, vì thế tôn giáo càng được khẳng
định rõ hơn, là nhu cầu tinh thần của một bộ phận nhân dân. Theo đó, Hiến pháp năm
2013 cũng quy định: “Mọi người có quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, theo hoặc
không theo một tôn giáo nào. Các tôn giáo bình đẳng trước pháp luật. Nhà nước tôn
trọng và bảo hộ quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo. Không ai được xâm phạm tự do tín
ngưỡng, tôn giáo hoặc lợi dụng tín ngưỡng, tôn giáo để vi phạm pháp luật”.2
Để giải quyết vấn đề quản lý nhà nước về tôn giáo, các cơ quan chức năng đã ban
hành nhiều văn bản điều chỉnh vấn đề này. Có thể kể đến như: Nghị định 26/1999/
NĐ-CP về hoạt động tôn giáo (sau đây gọi tắt là Nghị định 26/1999/ NĐ-CP), Pháp
lệnh số 21/2004/ PL-UBTVQH về tín ngưỡng, tôn giáo (sau đây gọi tắt là Pháp lệnh
tín ngưỡng, tôn giáo năm 2004), Nghị định 92/2012/ NĐ-CP Quy định chi tiết và biện
pháp thi hành Pháp lệnh tín ngưỡng, tôn giáo,…Nhìn chung các văn bản được ban
hành trong lĩnh vực quản lý nhà nước về tôn giáo ngày càng phù hợp hơn với thực tiễn

và sự phân cấp trách nhiệm, quyền hạn của các cơ quan nhà nước; trách nhiệm của các
tổ chức tôn giáo và trách nhiệm của người dân ngày càng thể hiện rõ hơn.

1

Khánh Luynh, kẻ cầm đầu nhà nước Hồi giáo IS là ai?, [truy cập ngày 08 tháng 11 năm 2014]
2

Điều 24, Hiến pháp năm 2013

GVHH: TS. Phan Trung Hiền

Trang 1

SVTH: Phạm Thị Thi


Đề tài: Quản lý nhà nước về tôn giáo – lý luận và thực tiễn
Tuy nhiên, các quy định của pháp luật dù có phù hợp vẫn tồn tại những thiếu sót,
bất cập. Các thế lực thù địch không ngừng lợi dụng tôn giáo để chia rẽ khối đại đoàn
kết toàn dân tộc, các phần tử xấu lợi dụng tôn giáo để hành nghề mê tín dị đoan, lan
truyền thông tin gây ảnh hưởng đến đời sống người dân, mất trật tự xã hội. Trước tình
hình trên, hệ thống pháp luật về tôn giáo của nước ta cần phải được tăng cường và
hoàn thiện hơn nữa để đáp ứng nhu cầu thực tế. Hiểu được tầm quan trọng của vấn đề,
cùng với niềm say mê của bản thân đối với lĩnh vực quản lý nhà nước về tôn giáo, tác
giả đã chọn đề tài “Quản lý nhà nước về tôn giáo – Lý luận và thực tiễn” làm đề tài
nghiên cứu của mình.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Trong đề tài này, tác giả tìm hiểu những quan điểm của Chủ nghĩa Mác – Lênin, Tư
tưởng Hồ Chí Minh về tôn giáo, tìm hiểu những quy định của pháp luật nước ta về tôn

giáo đồng thời tìm hiểu về vai trò, trách nhiệm của các cơ quan nhà nước quản lý hoạt
động tôn giáo. Qua đó, đánh giá những điểm mới của các quy định pháp luật có liên
quan và trong phạm vi của bản thân, tác giả đưa ra những đề xuất, biện pháp nhằm
khắc phục những mặt hạn chế của pháp luật, góp phần hoàn thiện việc quản lý nhà
nước về tôn giáo.
3. Phạm vi nghiên cứu
Tôn giáo là một vấn đề nhạy cảm và phức tạp. Đảng và Nhà nước ta không ngừng
nổ lực để xây dựng một một hệ thống pháp luật tiến bộ và phù hợp với tình hình thực
tế. Đề tài này tác giả tập trung nghiên cứu những quy định trong Pháp lệnh tín ngưỡng,
tôn giáo năm 2004. Đồng thời sử dụng phân tích các văn bản pháp luật có liên quan và
những yếu tố ảnh hưởng đến việc quản lý nhà nước về tôn giáo trên cả phương tiện lý
luận và thực tiễn.
4. Phương pháp nghiên cứu
Để đạt được mục tiêu nghiên cứu, trên nền tảng cơ sở lý luận luận duy vật biện
chứng của Chủ nghĩa Mác – Lênin và Tư tưởng Hồ Chí Minh tác giả vận dụng kết hợp
các phương pháp so sánh, phân tích, đối chiếu, tổng hợp,… Và đặc biệt là phương
pháp phân tích luận viết để tiến hành đánh giá, phân tích những quy định của pháp luật
trong quản lý nhà nước về tôn giáo.
5. Kết cấu đề tài
Ngoài Lời mở đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo và Mục lục, luận văn
được chia làm 03 chương trình bày cụ thể như sau:

GVHH: TS. Phan Trung Hiền

Trang 2

SVTH: Phạm Thị Thi


Đề tài: Quản lý nhà nước về tôn giáo – lý luận và thực tiễn

Chương 1: Khái quát chung về quản lý nhà nước về tôn giáo
Chương này giới thiệu về các cơ sở lý luận chung nhất từ các khái niệm cơ bản đến
quá trình phát triển của việc quản lý nhà nước về tôn giáo qua các giai đoạn. Sau đó
trình bày vai trò của các chủ thể như cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức tôn giáo,
người dân,… trong quản lý hoạt động tôn giáo. Cuối cùng sẽ tìm hiểu trách nhiệm của
Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và trách nhiệm của người dân.
Chương 2: Những quy định của pháp luật về quản lý nhà nước về tôn giáo
Trọng tâm của chương này là phân tích trách nhiệm của các tổ chức tôn giáo, trách
nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước thẩm quyền chung và thẩm quyền chuyên môn
dựa trên các quy định của pháp luật. Thông qua đó, làm cơ sở để chương 3 so sánh, đối
chiếu giữa lý luận và thực tiễn để tìm ra hướng hoàn thiện cho đề tài nghiên cứu.
Chương 3: Thực tiễn quản lý nhà nước về tôn giáo và hướng hoàn thiện
Chương này tập trung phân tích tình hình quản lý nhà nước về tôn giáo trên phạm vi cả
nước, đưa ra những mặt làm được và những mặt còn hạn chế của hoạt động quản lý
nhà nước về tôn giáo. Sau đó, hệ thống lại những thuận lợi và bất cập của việc quản lý
nhà nước về tôn giáo để tìm ra nguyên nhân và đề xuất một số giải pháp góp phần
hoàn thiện các quy định có liên quan đến việc quản lý nhà nước về tôn giáo.

GVHH: TS. Phan Trung Hiền

Trang 3

SVTH: Phạm Thị Thi


Đề tài: Quản lý nhà nước về tôn giáo – lý luận và thực tiễn

CHƯƠNG 1:
KHÁI QUÁT CHUNG VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ TÔN GIÁO


Cùng với xu thế hội nhập của đất nước hiện nay, vấn đề tôn giáo là vấn đề được
Nhà nước và xã hội đặc biệt quan tâm, bởi nó có sức ảnh hưởng mạnh mẽ đến đời
sống tinh thần của số đông người dân, từ đó ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế- xã
hội của đất nước. Song vấn đề đặt ra là quản lý nhà nước về tôn giáo có được đảm bảo
như đã đề ra hay không? Cần phải có biện pháp như thế nào để quản lý nhà nước về
tôn giáo một cách hoàn thiện nhất. Trong chương này tác giả lần lượt trình bày các vấn
đề như sau: (i) Các khái niệm cơ bản về tôn giáo, lược sử quản lý nhà nước về tôn
giáo, cũng như vai trò,ý nghĩa của quản lý nhà nước về tôn giáo, đồng thời tìm hiểu về
các tôn giáo lớn ở nước ta hiện nay; (ii) Tìm hiểu về trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc
Việt Nam và trách nhiệm của người dân trong quản lý nhà nước về tôn giáo.
1.1 Tổng quan về quản lý nhà nước về tôn giáo
1.1.1 Một số khái niệm cơ bản
1.1.1.1 Tôn giáo
Trong lịch sử đã từng tồn tại rất nhiều quan niệm khác nhau về tôn giáo,mặc dù các
khái niệm có khác nhau nhưng vẫn có những đặc điểm chung:
Các nhà thần học cho rằng: “Tôn giáo là mối liên hệ giữa thần thánh và con người”.
Khái niệm mang dấu hiệu đặc trưng của tôn giáo: “Tôn giáo là niềm tin vào cái siêu
nhiên”.
Một số nhà tâm lý học lại cho rằng “Tôn giáo là sự sáng tạo của mỗi cá nhân trong
nỗi cô đơn của mình, tôn giáo là sự cô đơn, nếu anh chưa từng cô đơn thì anh chưa bao
giờ có tôn giáo”.
Khái niệm mang khía cạnh bản chất xã hội của tôn giáo của C.Mác: “Tôn giáo là
tiếng thở dài của chúng sinh bị áp bức, là trái tim của thế giới không có trái tim, nó là
tinh thần của trật tự không có tinh thần”.
Khái niệm mang khía cạnh nguồn gốc của tôn giáo của Ph.Ăngghen: “Tôn giáo là
sự phản ánh hoang đường vào trong đầu óc con người những lực lượng bên ngoài, cái
mà thống trị họ trong đời sống hàng ngày …”3
Để có khái niệm đầy đủ về tôn giáo cần phải chú ý các yếu tố sau:

3

Ph.Ăngghen , Chống Đuyrinh, Nxb CTQG- Sự thật, Hà Nội năm 1984

GVHH: TS. Phan Trung Hiền

Trang 4

SVTH: Phạm Thị Thi


Đề tài: Quản lý nhà nước về tôn giáo – lý luận và thực tiễn
- Khi nói đến tôn giáo, dù theo ý nghĩa hay cách biểu hiện nào thì luôn luôn phải đề
cập đến vấn đề hai thế giới: thế giới hiện hữu và thế giới phi hiện hữu, thế giới của
người sống và thế giới sau khi chết, thế giới của những vật thể hữu hình và vô hình.
- Tôn giáo không chỉ là những sự bất lực của con người trong cuộc đấu tranh với tự
nhiên và xã hội, do thiếu hiểu biết dẫn đến sợ hãi và tự đánh mất mình do đó phải dựa
vào thánh thần mà còn hướng con người đến một hy vọng tuyệt đối, một cuộc đời
thánh thiện, mang tính “Hoàng kim nguyên thủy”, một cuộc đời mà quá khứ, hiện tại,
tương lai cùng chung sống. Nó gieo niềm hi vọng vào con người, dù có phần ảo tưởng
để yên tâm, tin tưởng để sống và phải sống trong một thế giới trần gian có nhiều bất
công và khổ ải.
Như vậy: Tôn giáo là niềm tin vào các lực lượng siêu nhiên, vô hình, mang tính
thiêng liêng, được chấp nhận một cách trực giác và tác động qua lại một cách hư ảo,
nhằm lý giải những vấn đề trên trần thế cũng như ở thế giới bên kia. Niềm tin đó được
biểu hiện rất đa dạng, tuỳ thuộc vào những thời kỳ lịch sử, hoàn cảnh địa lý - văn hóa
khác nhau, phụ thuộc vào nội dung từng tôn giáo, được vận hành bằng những nghi lễ,
những hành vi tôn giáo khác nhau của từng cộng đồng xã hội tôn giáo khác nhau.4
* Quan điểm của Chủ nghĩa Mác-Lê nin về tôn giáo:
Theo quan điểm của Chủ nghĩa Mác- Lê nin, tôn giáo là một hiện tượng xã hội
phức tạp liên quan đến đời sống tinh thần của một bộ phận nhân dân, phản ánh hiện

thực một cách hư ảo, hoang đường với đặc trưng chủ yếu là niềm tin vào các lực lượng
siêu nhiên.5
Tôn giáo ra đời, phát triển và thay đổi theo dòng chảy của lịch sử, không phải khi
con người xuất hiện thì tôn giáo đã xuất hiện mà đến khi con người đạt đến một trình
độ tư duy trù tượng nhất định nào đó mới có tôn giáo. Chính vì trải qua một thời kỳ lâu
dài như vậy mà tôn giáo mang nguồn gốc kinh tế xã hội, nguồn gốc nhận thức và
nguồn gốc tâm lý.
Trong quá trình lao động sản xuất, người nguyên thủy cảm thấy bất lực trước sức
mạnh của tự nhiên nên đã thần thánh hóa sức mạnh tự nhiên đó làm xuất hiện tôn giáo
đa thần, tôn giáo nguyên thủy. Khi xã hội phát triển ở một bước cao hơn là chế độ tư
hữu về tư liệu sản xuất, giai cấp đối kháng xuất hiện và xã hội đã nảy sinh nhiều vấn
đề như bất bình đẳng, áp bức, bóc lột, nô lệ, chiến tranh,…do không thể giải thích

4
5

GS. Đặng Nghiêm Vạn, Lý luận tôn giáo và vấn đề tôn giáo ở Việt Nam, Nxb CTQG năm 2001
C.Mác- Ph.Ănghen toàn tập, Nxb CTQG 1994, Tập 22, Tr 429

GVHH: TS. Phan Trung Hiền

Trang 5

SVTH: Phạm Thị Thi


Đề tài: Quản lý nhà nước về tôn giáo – lý luận và thực tiễn
được nguyên nhân của những hiện tượng trên, tôn giáo ra đời, đó là tôn giáo hiện đại
trong xã hội có giai cấp.6
Theo chủ nghĩa Mác- Lê nin tôn giáo mang tính quần chúng rộng rãi vì nó tồn tại

và lôi cuốn đông đảo quần chúng nhân dân tin theo. Quán triệt theo tinh thần của chủ
nghĩa Mác- Lê nin, áp dụng thực tế tình hình đất nước ta có thể khái quát tôn giáo qua
các điểm sau:
- Thứ nhất, Tôn giáo còn tồn tại lâu dài, việc khắc phục ảnh hưởng tiêu cực của
thế giới khách quan không tách rời khỏi công cuộc cải biến cách mạng, khẳng định
bản chất tốt đẹp của xã hội chủ nghĩa. Chỉ có thông qua công cuộc xây dựng xã hội
mới từng bước nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của quần chúng nhân dân, củng
cố niềm tin của quần chúng, tín đồ các tôn giáo vào chế độ mới thì sẽ khắc phục tâm lý
sùng kính tôn giáo, khắc phục ảnh hưởng tiêu cực của thế giới quan tôn giáo.
- Thứ hai, Cần phân biệt những hoạt động tôn giáo, nhu cầu tôn giáo thuần túy
của nhân dân với những âm mưu lợi dụng tôn giáo, kích động tôn giáo nhằm chia rẽ
khối đại đoàn kết toàn dân tộc, cản trở công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội, đi ngược
lại lợi ích giai cấp, lợi ích dân tộc. Sinh hoạt tôn giáo bình thường là nhu cầu chính
đáng của một bộ phận nhân dân, được pháp luật bảo hộ, Nhà nước tôn trọng và tạo
điều kiện thuận lợi. Mặt khác, những hành vi lợi dụng tôn giáo vi phạm pháp luật,
tuyên truyền đạo trái phép, xuyên tạc, vu cáo chế độ xã hội chủ nghĩa, chống đối chính
quyền phải được xử lý nghiêm minh bằng pháp luật. Dưới chế độ chủ nghĩa xã hội một
mặt vừa phải được đảm bảo nhu cầu sinh hoạt chính đáng của nhân dân, mặt khác phải
tăng cường quản lý nhà nước về tôn giáo. Trong việc giải quyết các vấn đề có liên
quan đến tôn giáo vừa chống cực đoan, đồng thời chống buông lỏng quản lý. Đây là
vấn đề không đơn giản, đòi hỏi phải giải quyết một cách thận trọng, chính xác.
- Thứ ba, Đoàn kết rộng rãi quần chúng có tín ngưỡng và không có tín ngưỡng,
đoàn kết các tôn giáo và tín đồ các tôn giáo khác nhau lấy mục tiêu xây dựng và bảo
vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa- một xã hội “ dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân
chủ và văn minh” làm điểm tương đồng. Sự phát triển về thế giới quan không cản trở
hoặc mâu thuẫn với việc thực hiện đại đoàn kết tôn giáo, đoàn kết người có tín
ngưỡng, tôn giáo và người không có tín ngưỡng, tôn giáo hoặc có tín ngưỡng, tôn giáo
khác nhau. Đảng cũng thể hiện tính ưu việt, tiến bộ, nhân văn của chính sách tôn giáo
trong chế độ xã hội chủ nghĩa.

6

GS.TS. Đỗ Nguyên Phương, Giáo trình Chủ nghĩa xã hội khoa học,Bộ Giáo dục và Đào tạo, Nxb CTQG- Sự
thật, Hà Nội , năm 2006

GVHH: TS. Phan Trung Hiền

Trang 6

SVTH: Phạm Thị Thi


Đề tài: Quản lý nhà nước về tôn giáo – lý luận và thực tiễn
* Tư tưởng Hồ Chí Minh về tôn giáo
Tư tưởng Hồ Chí Minh về tôn giáo là một bộ phận của tư tưởng Hồ Chí Minh.
Người đã tiếp thu và vận dụng sáng tạo những quan điểm của chủ nghĩa Mác- Lê nin
về tôn giáo vào điều kiện cụ thể của cách mạng Việt Nam, từ đó Người đã đưa ra
phương pháp giải quyết vấn đề tôn giáo phù hợp với từng giai đoạn cách mạng. Có thể
nói, Hồ Chí Minh là người đặt nền móng cho pháp luật tôn giáo Việt Nam.
Tự do tín ngưỡng tôn giáo và đại đoàn kết toàn dân là những nguyên tắc cơ bản
của tư tưởng Hồ Chí Minh khi giải quyết vấn đề tôn giáo. Điều này được thể hiện rất
rõ:7
- Tư tưởng tôn trọng tự do tín ngưỡng, tôn giáo của nhân dân: Đây là tư tưởng
xuyên suốt được thể hiện trong các văn bản cũng như các sắc lệnh mà Hồ Chí Minh
trực tiếp soạn thảo. Người luôn nhắc nhở bản thân và giáo dục mọi người sống gương
mẫu, tôn trọng quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của người dân, khẳng định tư tưởng
nhất quán, lâu dài, trước sau như một của Đảng và Nhà nước ta là tôn trọng tự do tín
ngưỡng, tôn giáo của nhân dân, sự tôn trọng ấy không chỉ dựa trên văn bản, lời nói mà
còn phải bằng hành động thực tiễn. Người cũng nghiêm túc phê phán những việc làm
sai trái với chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước ta đồng thời phê phán những

phần tử lợi dụng tín ngưỡng, tôn giáo để hành nghề mê tín dị đoan.
- Tư tưởng đoàn kết lương giáo, hòa hợp dân tộc: Đây là tư tưởng có vị trí chiến
lược quan trọng trong sự nghiệp xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc của Hồ Chí Minh.
Có thể nói, tư tưởng đoàn kết lương giáo, hòa hợp dân tộc là sợi chỉ đỏ xuyên suốt,
bao trùm trong tư tưởng của Hồ Chí Minh đối với vấn đề tín ngưỡng, tôn giáo trong
cách mạng giải phóng dân tộc và cách mạng XHCN ở Việt Nam. Đoàn kết lương- giáo
là đoàn kết những người có tín ngưỡng, tôn giáo với những người không có tín
ngưỡng, tôn giáo. Để thực hiện được quan điểm này đòi hỏi phải đặt lợi ích quốc gia,
lợi ích dân tộc lên hàng đầu, đồng thời phải quan tâm đến đời sống vật chất tinh thần
của đồng bào có đạo, khắc phục những mặc cảm và định kiến.
1.1.1.2 Hoạt động tôn giáo
Hoạt động tôn giáo là việc truyền bá, thực hành giáo lý, giáo luật, lễ nghi, quản
lý tổ chức của tôn giáo.8
Theo khái niệm này, ta có thể hiểu hoạt động tôn giáo qua các khía cạnh là truyền
bá giáo lý, giáo luật, lễ nghi, thực hành giáo lý, giáo luật, lễ nghi và quản lý tổ chức
của tôn giáo.
7
8

Võ Thị Bích Thủy, Tạp chí Khoa học chính trị, số tháng 5/2001
Khoản 5, Điều 3 Pháp lệnh tín ngưỡng, tôn giáo năm 2004

GVHH: TS. Phan Trung Hiền

Trang 7

SVTH: Phạm Thị Thi


Đề tài: Quản lý nhà nước về tôn giáo – lý luận và thực tiễn

- Truyền bá giáo lý, giáo luật, lễ nghi: Đây là hoạt động của chức sắc, nhà tu
hành nhằm phổ biến rộng rãi những giáo lý, giáo luật, lễ nghi của tôn giáo mình đến
các tín đồ của tôn giáo.
- Thực hành giáo lý, giáo luật, lễ nghi: Đây là nghĩa vụ mà mỗi tín đồ tôn giáo
phải thực hiện. Trong hoạt động tôn giáo, tín đồ có thể tự do bày tỏ đức tin, thực hành
các nghi thức thờ cúng, cầu nguyện, tham gia các hình thức sinh hoạt, lễ nghi và học
tập giáo lý tôn giáo mà mình tin theo. Chẳng hạn hình thức sinh hoạt của Phật giáo là
Đạo tràng, Hồi giáo là cầu nguyện, rửa tội,..
- Quản lý tổ chức tôn giáo: Là người phụ trách tổ chức tôn giáo cơ sở có trách
nhiệm đăng ký chương trình hoạt động tôn giáo hàng năm diễn ra tại cơ sở đó với Ủy
ban nhân dân cấp xã, trường hợp tổ chức hoạt động tôn giáo ngoài chương trình đã
dăng ký thì phải được cơ quan nhà nước có thẩm quyền chấp thuận.
Trong hoạt động tôn giáo, tín đồ có trách nhiệm tôn trọng quyền tự do tôn giáo
và quyền tự do không có tôn giáo của người khác; thực hiện quyền tự do tôn giáo
không cản trở việc thực hiện quyền và nghĩa vụ công dân; hoạt động tôn giáo theo
đúng quy định của pháp luật.
1.1.1.3 Tổ chức tôn giáo cơ sở
Để tìm hiểu khái niệm tổ chức tôn giáo cơ sở, trước tiên ta tìm hiểu về khái niệm
tổ chức tôn giáo. Theo pháp luật tổ chức tôn giáo là tập hợp những người cùng tin theo
một hệ thống giáo lý, giáo luật, lễ nghi và tổ chức theo một cơ cấu nhất định được Nhà
nước công nhận:9
Vậy, Tổ chức tôn giáo cơ sở là đơn vị cơ sở của tổ chức tôn giáo bao gồm:10
- Ban hộ tự hoặc ban quản trị chùa của đạo Phật;
- Giáo xứ của đạo Công giáo;
- Chi hội của đạo Tin lành;
- Họ đạo của đạo Cao đài;
- Ban trị sự xã, phường, thị trấn của Phật giáo Hòa Hảo;
- Đơn vị cơ sở của tôn giáo khác.
1.1.1.4 Cơ sở tôn giáo
Cơ sở tôn giáo là nơi thờ tự, tu hành, nơi đào tạo người chuyên hoạt động tôn

giáo, trụ sở của tổ chức tôn giáo và những cơ sở khác của tôn giáo được Nhà nước
công nhận.11
9

Khoản 3, Điều 4 Pháp lệnh tín ngưỡng, tôn giáo năm 2004
Khoản 4, Điều 3 Pháp lệnh tín ngưỡng, tôn giáo năm 2004

10

GVHH: TS. Phan Trung Hiền

Trang 8

SVTH: Phạm Thị Thi


Đề tài: Quản lý nhà nước về tôn giáo – lý luận và thực tiễn
Nơi thờ tự, tu hành bao gồm: chùa, nhà thờ, thánh đường, thánh thất, tu
viện,…thuộc tổ chức tôn giáo.
Nơi đào tạo những người chuyên hoạt động tôn giáo bao gồm: học viện, trường
Cao đẳng, trường Trung cấp Phật học, Đại chủng viện của Công giáo, Viện Thánh
kinh thần học của Đạo Tin lành,…
1.1.1.5 Tín đồ tôn giáo
Tín đồ là người tin theo một tôn giáo và được tổ chức tôn giáo thừa nhận.12
Theo khái niệm này, có thể hiểu muốn trở thành tín đồ của một tôn giáo phải có
niềm tin vào tôn giáo đó và điều quan trọng là phải được tôn giáo đó thừa nhận.
Theo thống kê của Ban Tôn giáo Chính phủ, năm 2011 nước ta có hơn 25 triệu
tín đồ của hơn 30 tổ chức thuộc 13 tôn giáo khác nhau, chiếm khoảng 1/4 dân số nước
ta. Trong xu thế các tổ chức tôn giáo ngày một tăng lên, đồng nghĩa với việc số lượng
tín đồ và số người tin tưởng vào tôn giáo cũng tăng theo.

1.1.1.6 Quản lý nhà nước về tôn giáo
Trước khi tìm hiểu khái niệm quản lý nhà nước về tôn giáo, ta phải hiểu quản lý
nhà nước là gì?
Quản lý nhà nước là hoạt động chấp hành, điều hành của cơ quan hành chính nhà
nước, của cơ quan hành chính nhà nước khác và tổ chức được Nhà nước ủy quyền
quản lý trên cơ sở của luật và để thi hành luật nhằm thực hiện chức năng tổ chức quản
lý, điều hành các quá trình xã hội của Nhà nước.13
Có thể hiểu quản lý nhà nước về tôn giáo theo hai nghĩa:
- Theo nghĩa rộng, quản lý nhà nước về tôn giáo là quá trình dùng quyền lực nhà
nước ( quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp) của các cơ quan nhà nước theo quy định
của pháp luật để tác động, điều chỉnh, hướng dẫn các quá trình tôn giáo và hành vi
hoạt động tôn giáo của tổ chức, cá nhân tôn giáo diễn ra phù hợp với pháp luật, đạt
được mục tiêu cụ thể của chủ thể quản lý.
- Theo nghĩa hẹp, quản lý nhà nước về tôn giáo là quá trình chấp hành pháp luật
về tôn giáo của tổ chức, cá nhân tôn giáo diễn ra theo quy định của pháp luật.
Như vậy, quản lý nhà nước về tôn giáo là quản lý về tổ chức tôn giáo, quản lý
hoạt động tôn giáo của tín đồ, nhà tu hành, chức sắc và tổ chức tôn giáo, đồng thời

11

Khoản 7, Điều 3 Pháp lệnh tín ngưỡng, tôn giáo năm 2004
Khoản 8, Điều 3 Pháp lệnh tín ngưỡng, tôn giáo năm 2004
13
TS. Phan Trung Hiền, Giáo trình luật hành chính 1, Đại học Cần Thơ, tháng 02/2009, tr.9
12

GVHH: TS. Phan Trung Hiền

Trang 9

SVTH: Phạm Thị Thi


Đề tài: Quản lý nhà nước về tôn giáo – lý luận và thực tiễn
thấy được trách nhiệm của của cơ quan nhà nước trong việc quản lý hoạt động tôn
giáo.
1.1.2 Lược sử về quản lý nhà nước về tôn giáo
Tôn giáo là một vấn đề nhạy cảm vì thế quá trình quản lý nhà nước về tôn giáo
sẽ gặp nhiều khó khăn, bất cập. Tùy từng giai đoạn, mà việc quản lý nhà nước đối với
hoạt động tôn giáo được thực hiện dựa trên các văn bản pháp luật phù hợp với từng
thời kỳ phát triển của đất nước. Có không ít các văn bản điều chỉnh về vấn đề quản lý
nhà nước đối với hoạt động tôn giáo, để thuận tiện cho quá trình nghiên cứu tác giả
chia thành hai giai đoạn như sau: (i) Giai đoạn trước Pháp lệnh về tôn giáo 2004; (ii)
Giai đoạn từ Pháp lệnh về tôn giáo 2004 có hiệu lực cho đến nay.
1.1.2.1Giai đoạn trước Pháp lệnh về tôn giáo 2004
Trước khi Pháp lệnh tín ngưỡng, tôn giáo có hiệu lực (ngày 15/11/2004) các văn
bản quy phạm pháp luật có giá trị pháp lý cao nhất điều chỉnh trực tiếp hoạt động tín
ngưỡng, tôn giáo chỉ dừng lại ở hình thức nghị định của Chính phủ; các Nghị định
26/1999/ NĐ-CP ngày 19 tháng 4 năm 1999 về các hoạt động tôn giáo, Nghị định
22/2004/ NĐ-CP ngày 12 tháng 01 năm 2004 Về kiện toàn tổ chức bộ máy làm công
tác tôn giáo thuộc Ủy ban nhân dân các cấp nhìn chung còn thiếu sót, nội dung thiếu rõ
ràng, mâu thuẫn, chồng chéo, thiếu các biện pháp đảm bảo thực hiện. Các quy định về
trình tự, thủ tục hành chính trong quản lý nhà nước đối với hoạt động tôn giáo còn
rườm rà, nhiều nội dung quản lý thiếu quy định cụ thể, gây khó khăn cho người quản
lý lẫn đối tượng thực hiện, không đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính hiện nay.
1.1.2.2 Giai đoạn từ Pháp lệnh về tôn giáo 2004 có hiệu lực cho đến nay
Pháp lệnh 21/2004/ PL-UBTVQH11 Ngày 18 tháng 6 năm 2004 Về tín ngưỡng,
tôn giáo là Pháp lệnh đầu tiên trong thời kỳ đổi mới quy định về hoạt động tín ngưỡng,
tôn giáo của nước ta. Để hướng dẫn thi hành Pháp lệnh, Nghị định số 22/ CP Ngày 01
tháng 3 năm 2005 của Chính phủ hướng dẫn thi hành một số điều của Pháp lệnh (gọi

tắt là Nghị định số 22/ NĐ-CP) đã được ban hành. Pháp lệnh tín ngưỡng, tôn giáo đã
quán triệt, thể chế hóa đầy đủ những quan điểm, chủ trương, chính sách tín ngưỡng,
tôn giáo của Đảng và Nhà nước ta được ghi nhận trong các kỳ đại hội. Bên cạnh đó
Pháp lệnh được xây dựng trên cơ sở kế thừa, phát triển những quy định còn phù hợp,
mang tính khả thi, khắc phục những hạn chế, bất cập, không còn phù hợp, bảo đảm
tính tương thích với luật pháp quốc tế điều chỉnh về quyền con người trong đó có
quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo đặc biệt là những điều ước quốc tế mà Việt Nam đã
ký kết hoặc gia nhập.

GVHH: TS. Phan Trung Hiền

Trang 10

SVTH: Phạm Thị Thi


Đề tài: Quản lý nhà nước về tôn giáo – lý luận và thực tiễn
So với các văn bản quy phạm pháp luật trước đây, Pháp lệnh và Nghị định số
22/NĐ-CP đã thể hiện tinh thần cởi mở, thông thoáng trong cách ứng xử với các tôn
giáo. Có thể thấy điều này ở các nội dung sau:
- Về phạm vi điều chỉnh: Pháp lệnh không chỉ điều chỉnh các hoạt động tôn giáo
mà còn điều chỉnh cả hoạt động tín ngưỡng.
- Về chia, tách, sáp nhập, hợp nhất tổ chức tôn giáo trực thuộc: Đây là quy định
hoàn toàn mới. Với quy định này, các tôn giáo có cơ hội, điều kiện để tổ chức, sắp xếp
lại các tổ chức tôn giáo trực thuộc đáp ứng yêu cầu hoạt động tôn giáo trong tình hình
hiện nay.
- Về phong chức, phong phẩm, bổ nhiệm, bầu cử, suy cử trong tổ chức tôn giáo:
Tại Điều 20 của Nghị định số 26/1999/NĐ-CP quy định việc này phải được Thủ tướng
Chính phủ hoặc Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh chấp thuận. Điều 22 của Pháp lệnh
coi đây là công việc nội bộ của tổ chức tôn giáo, tổ chức tôn giáo có quyền thực hiện

theo hiến chương, điều lệ của tổ chức. Nhà nước không can thiệp mà chỉ đặt ra các
điều kiện về tư cách công dân, có tinh thần đoàn kết, hòa hợp dân tộc và nghiêm chỉnh
chấp hành pháp luật của Nhà nước. Sau khi phong chức, phong phẩm, bổ nhiệm, bầu
cử, suy cử, tổ chức tôn giáo có trách nhiệm đăng ký với cơ quan nhà nước có thẩm
quyền về những người được phong, bổ nhiệm, bầu cử, suy cử. Đối với trường hợp
phong chức, phong phẩm, bổ nhiệm, bầu cử, suy cử công dân Việt Nam vào các chức
danh tôn giáo do nước ngoài quyết định thì ngoài các điều kiện về tư cách công dân
còn phải có sự thỏa thuận trước của Ban Tôn giáo Chính phủ14.
- Việc cách chức, bãi nhiệm chức sắc trong tổ chức tôn giáo: Đây cũng là một
quy định mới và được xem là công việc nội bộ của các tôn giáo. Nhà nước chỉ yêu cầu
khi thực hiện, tổ chức tôn giáo có trách nhiệm thông báo với cơ quan nhà nước có
thẩm quyền để Nhà nước thực hiện chức năng quản lý.
- Về việc thuyên chuyển nơi hoạt động tôn giáo của nhà tu hành, chức sắc: Nghị
định số 26/1999/NĐ-CP trước đây quy định khá chặt chẽ. Theo đó, chức sắc, nhà tu
hành khi thuyên chuyển phải được Chủ tịch Ủy ban nhân dân nơi đi và nơi đến chấp
thuận. Cũng về vấn đề này, Pháp lệnh đã quy định thông thoáng hơn, chỉ cần thông
báo với Ủy ban nhân dân cấp huyện nơi đi và đăng ký với Ủy ban nhân dân cấp huyện
nơi đến.
- Về hội đoàn tôn giáo: Trong Nghị định số 26/1999/NĐ-CP và các văn bản pháp
luật liên quan đến tôn giáo, vấn đề hội đoàn không được đề cập một cách trực tiếp.
14

Điều 20, Nghị định số 26/1999/NĐ-CP của Chính Phủ ngày 19 tháng 4 năm 1999 về các hoạt động tôn giáo

GVHH: TS. Phan Trung Hiền

Trang 11

SVTH: Phạm Thị Thi

Đề tài: Quản lý nhà nước về tôn giáo – lý luận và thực tiễn
Theo quy định mới của Pháp lệnh, hội đoàn tôn giáo được xác định là một hình thức
tập hợp tín đồ do tổ chức tôn giáo lập ra nhằm phục vụ hoạt động tôn giáo. Những hội
đoàn do tổ chức tôn giáo lập ra không nhằm phục vụ hoạt động tôn giáo thì không phải
là hội đoàn tôn giáo, việc thành lập và hoạt động theo quy định của pháp luật về lập
hội.
- Về hoạt động của dòng tu, tu viện và các tổ chức tu hành tập thể: Trước đây
Nghị định số 26/1999/NĐ-CP quy định dòng tu, tu viện hoặc các tổ chức tu hành tập
thể tương tự muốn hoạt động phải xin phép và được sự chấp thuận của cơ quan nhà
nước có thẩm quyền. Điều 20 của Pháp lệnh đã có những thay đổi cơ bản đó là các tổ
chức này chỉ cần đăng ký với cơ quan nhà nước có thẩm quyền (Ủy ban nhân dân cấp
huyện, Ủy ban nhân cấp tỉnh hoặc Ban Tôn giáo Chính phủ) là có quyền hoạt động
hợp pháp. Những dòng tu, tu viện đã đăng ký trước ngày Pháp lệnh này có hiệu lực thì
không cần đăng ký lại.
- Vấn đề tài sản thuộc cơ sở tín ngưỡng, tôn giáo: Pháp lệnh khẳng định những
tài sản hợp pháp thuộc cơ sở tín ngưỡng, tôn giáo được pháp luật bảo hộ, nghiêm cấm
mọi hành vi xâm phạm. Đất đai thuộc những cơ sở này được Nhà nước bảo đảm quyền
sử dụng ổn định, lâu dài; cơ sở tín ngưỡng, tổ chức tôn giáo được quyền quyên góp,
nhận tài sản, hiến, tặng, cho để phục vụ hoạt động tôn giáo.
- Về hoạt động xã hội, từ thiện nhân đạo của chức sắc, nhà tu hành và tổ chức
tôn giáo: Nếu như trước đây Nghị định số 26/1999/NĐ-CP quy định còn chung chung,
chưa cụ thể thì Pháp lệnh tín ngưỡng, tôn giáo và Nghị định số 22/2005/NĐ-CP quy
định cụ thể hơn: Nhà nước khuyến khích và tạo mọi điều kiện để tổ chức tôn giáo
tham gia nuôi dạy trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn; hỗ trợ cơ sở chăm sóc sức
khỏe người nghèo, người tàn tật, người nhiễm HIV-AIDS, bệnh nhân phong, tâm
thần;...Chức sắc, nhà tu hành với tư cách công dân tổ chức hoạt động giáo dục, y tế, từ
thiện nhân đạo được nhà nước khuyến khích theo quy định của pháp luật.
- Về quan hệ đối ngoại tôn giáo: Thực hiện trên nguyên tắc tôn trọng độc lập chủ
quyền, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau, bình đẳng, các bên cùng có lợi,

phù hợp với pháp luật mỗi bên, pháp luật và thông lệ quốc tế.
- Về hoạt động tôn giáo của chức sắc, nhà tu hành nước ngoài tại Việt Nam; sinh
hoạt tôn giáo của người nước ngoài tại Việt Nam: Đây là một trong những nội dung
mới của Pháp lệnh. Theo quy định của Pháp lệnh thì chức sắc, nhà tu hành là người
nước ngoài được phép giảng đạo tại cơ sở tôn giáo của Việt Nam sau khi được Ban
Tôn giáo Chính phủ chấp thuận. Khi giảng đạo phải tuân thủ pháp luật Việt Nam và
tôn trọng quy định của tổ chức tôn giáo. Đối với người nước ngoài vào Việt Nam được
GVHH: TS. Phan Trung Hiền

Trang 12

SVTH: Phạm Thị Thi


Đề tài: Quản lý nhà nước về tôn giáo – lý luận và thực tiễn
mang theo xuất bản phẩm tôn giáo và đồ dùng việc đạo để phục vụ nhu cầu của bản
thân; được tạo điều kiện sinh hoạt tôn giáo tại cơ sở tôn giáo như những tín đồ của
Việt Nam; được mời chức sắc tôn giáo là người Việt Nam đến thực hiện lễ nghi tôn
giáo cho mình; phải tuân thủ pháp luật Việt Nam và tôn trọng quy định của tổ chức tôn
giáo Việt Nam.
- Về việc đình chỉ hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo: Đây là cơ sở pháp lý quan
trọng cho phép cơ quan nhà nước có thẩm quyền đình chỉ các hoạt động tín ngưỡng,
tôn giáo khi vi phạm một trong các trường hợp như xâm phạm an ninh quốc gia, ảnh
hưởng nghiêm trọng đến trật tự công cộng hoặc môi trường; xâm phạm tính mạng, sức
khỏe, danh dự, nhân phẩm, tài sản của người khác hoặc có những hành vi vi phạm
pháp luật nghiêm trọng khác.
Ngày 04/02/2005, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 01/2005/CT-TTg
Về một số công tác đối với đạo Tin lành để giải quyết những vấn đề còn tồn tại và mới
nảy sinh trong những năm gần đây liên quan đến sinh hoạt tôn giáo của người dân theo
đạo Tin lành, làm cho người dân theo tín ngưỡng, tôn giáo yên tâm, gắn bó với cộng

đồng.
Thời gian gần đây, trước những diễn biến phức tạp do tình hình khiếu kiện về
nhà, đất liên quan đến tôn giáo do lịch sử để lại, ngày 31 tháng 12 năm 2008 Thủ
tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 1940/2008/CT-TTg về việc giải quyết nhà, đất
liên quan đến tôn giáo.
Thời kỳ này cũng có nhiều thay đổi đối với các cơ quan quản lý nhà nước về tôn
giáo các cấp. Thực hiện chủ trương về tinh giản biên chế và giảm đầu mối các cơ
quan, Chính phủ đã ban hành các văn bản: Nghị định số 13/2008/NĐ-CP ngày
04/02/2008 quy định tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh,
thành phố trực thuộc Trung ương; Thông tư số 04/TT ngày 04/6/2008 của Bộ trưởng
Bộ Nội vụ hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Sở Nội
vụ, Phòng Nội vụ thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện và Quyết định số
134/2009/QĐ-TTg ngày 03/11/2009 của Thủ tướng Chính phủ quy định chức năng,
nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Ban Tôn giáo Chính phủ trực thuộc Bộ
Nội vụ.
Ngoài các văn bản quy phạm trên, thời kỳ này còn có một số văn bản quy định
liên quan đến hoạt động tôn giáo như: Bộ luật Hình sự (sửa đổi năm 2009), Bộ Luật
Dân sự 2005, Luật Di sản và Văn hóa (sửa đổi, bổ sung năm 2009), ... Có thể nói chưa
có thời kỳ nào Nhà nước ta lại có hệ thống quan điểm, chính sách, pháp luật về tôn
giáo đầy đủ, thông thoáng, cởi mở như hiện nay. Mặc dù, các văn bản pháp luật thời
GVHH: TS. Phan Trung Hiền

Trang 13

SVTH: Phạm Thị Thi


Đề tài: Quản lý nhà nước về tôn giáo – lý luận và thực tiễn
kỳ này cũng đã bắt đầu bộc lộ những bất cập nhưng những quy định đó đã đáp ứng
được những yêu cầu của thực tiễn quản lý nhà nước về tôn giáo giai đoạn hiện nay.

1.1.3. Vai trò của quản lý nhà nước về tôn giáo
1.1.3.1 Vai trò của cơ quan quản lý nhà nước
Cơ quan quản lý nhà nước là chủ thể đại diện cho nhân dân quản lý tất cả các mặt
của đời sống xã hội nói chung và quản lý hoạt động tôn giáo nói riêng với vai trò như
sau:
- Thứ nhất, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật để quản lý hoạt động tôn
giáo:

15

+ Chính phủ ban hành các Nghị định như: Nghị định 26/1999/NĐ-CP Về các
hoạt động tôn giáo; Nghị định 22/2004/NĐ-CP Về kiện toàn tổ chức bộ máy làm công
tác tôn giáo thuộc Uỷ ban nhân dân các cấp; Nghị định 22/2005/NĐ-CP Hướng dẫn thi
hành một số điều của Pháp lệnh tín ngưỡng, tôn giáo, Nghị định 92/2012/NĐ-CP Quy
định chi tiết và biện pháp thi hành Pháp lệnh tín ngưỡng, tôn giáo,…
+ Quyết định của Thủ tướng Chính phủ số 134/2009/QĐ-TTg Quy định chức
năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Ban Tôn giáo Chính phủ trực thuộc
Bộ Nội vụ.
+ Thông tư của Bộ Nội vụ số 04/2010/TT-BNV ngày 20 tháng 5 năm 2010
Hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức và biên chế của Ban Tôn giáo
trực thuộc Sở Nội vụ thuộc Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung
ương.
+ Các văn bản khác
- Thứ hai, các cơ quan quản lý nhà nước trực tiếp tham gia quản lý hoạt động tôn
giáo như sau:
+ Hoạt động của Ban Tôn giáo Chính phủ trực thuộc Bộ Nội vụ; Ban Tôn giáo
trực thuộc Sở Nội vụ thuộc Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung
ương.
+ Thẩm quyền cấp đăng ký hoạt động tôn giáo của cơ quan quản lý nhà nước về
tôn giáo ở Trung ương đối với tổ chức tôn giáo có phạm vi hoạt động ở nhiều tỉnh,

thành phố trực thuộc Trung ương; Thẩm quyền cấp đăng ký hoạt động tôn giáo của cơ
quan quản lý nhà nước về tôn giáo ở cấp tỉnh đối với tổ chức tôn giáo có phạm vi hoạt
động chủ yếu ở một tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

15

Điều 2, Luật Ban Hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2008

GVHH: TS. Phan Trung Hiền

Trang 14

SVTH: Phạm Thị Thi


Đề tài: Quản lý nhà nước về tôn giáo – lý luận và thực tiễn
+ Việc thành lập, chia tách, sáp nhập, hợp nhất tổ chức tôn giáo cơ sở thuộc
thẩm quyền của Thủ Tướng Chính phủ và Ủy ban nhân dân cấp tỉnh theo quy định của
pháp luật về tôn giáo.
1.1.3.2 Vai trò của các tổ chức tôn giáo
Tôn giáo là một tổ chức có sự liên kết chặt chẽ. Vì thế các tín đồ tôn giáo sẽ đoàn
kết với nhau từ đó tạo thành sự đoàn kết vô hình trong xã hội. Có thể khái quát một số
vai trò của tổ chức tôn giáo như sau:
- Vai trò giáo dục tín đồ: Ngoài việc giáo dục để tín đồ tin tưởng vào đường
hướng hoạt động của mình, trong giai đoạn hiện nay tổ chức tôn giáo có vai trò đặc
biệt quan trọng trong việc giáo dục tín đồ sống “ tốt đời, đẹp đạo”, tuân thủ chính sách
“ tự do tín ngưỡng, tôn giáo và quyền tự do không tín ngưỡng, tôn giáo” của Đảng và
Nhà nước ta trong khuôn khổ pháp luật về tôn giáo.
- Vai trò chống chia rẽ đoàn kết dân tộc: Nước ta là một quốc gia đa tôn giáo, với
hơn 1/4 số dân là người có đạo. Lợi dụng điều này các thế lực thù địch không ngừng

lợi dụng tôn giáo để chống phá, chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân. Phát huy vai trò
lãnh đạo của các tổ chức tôn giáo, nhất là vai trò của các chức sắc để làm thất bại âm
mưu của địch, góp phần bảo vệ đất nước, ổn định đời sống xã hội.
1.1.3.3 Vai trò của người dân
Người dân có vai trò rất quan trọng trong việc phản ánh hoạt động của các tổ
chức tôn giáo. Trong đề tài nghiên cứu này, tác giả chia vai trò của người dân làm hai
loại:
- Thứ nhất, người dân là tín đồ thuộc các tổ chức tôn giáo: Đây là bộ phận có vai
trò đặc biệt quan trọng vì họ hiểu rõ hơn hết hoạt động của tôn giáo mà mình đang
theo. Khi phát hiện tổ chức tôn giáo có hành vi lợi dụng tôn giáo để trục lợi, mục đích,
tôn chỉ, đường hướng hành đạo trái với quy định của pháp luật về tôn giáo thì các tín
đồ sẽ kịp thời tố giác với chính quyền địa phương.
- Thứ hai, người dân là người ở xung quanh các tổ chức tôn giáo: Khi phát hiện
các tổ chức tôn giáo có các hoạt động trái pháp luật, xâm phạm đến lợi ích cá nhân, lợi
ích công cộng thì người dân xung quanh khu vực có tổ chức tôn giáo hoạt động sẽ
thông báo với chính quyền địa phương để có biện pháp xử lý kịp thời.
1.1.4. Ý nghĩa của quản lý nhà nước về tôn giáo
1.1.4.1 Ý nghĩa về mặt chính trị
Khi các tôn giáo hoạt động ổn định, phát triển thì vai trò quản lý của Nhà nước
đối với hoạt động tôn giáo cũng được nâng cao, góp phần củng cố niềm tin và sự tín
GVHH: TS. Phan Trung Hiền

Trang 15

SVTH: Phạm Thị Thi


Đề tài: Quản lý nhà nước về tôn giáo – lý luận và thực tiễn
nhiệm của các tổ chức tôn giáo vào Nhà nước. Thông qua đó, Nhà nước cũng thể hiện
được năng lực quản lý của mình đối với hoạt động tôn giáo nói riêng và các mặt của

đời sống xã hội nói chung. Được như vậy, các tổ chức tôn giáo sẽ yên tâm hoạt động,
ngày càng tin tưởng vào sự quản lý của nhà nước, góp phần ngăn chặn âm mưu lợi
dụng tôn giáo để chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc của các thế lực thù địch.
1.1.4.2 Ý nghĩa về mặt xã hội
Mặc dù trên thực tế có rất nhiều phần tử xấu lợi dụng tôn giáo để hoạt động trái
pháp luật, hành nghề mê tín dị đoan gây ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống nhân dân
nhưng với hệ thống pháp luật về tôn giáo ngày càng hoàn thiện như hiện nay thì những
vấn đề trên phần nào đã được giải quyết. Các tín đồ yên tâm lao động, sản xuất, đoàn
kết với nhau để cùng phát triển, góp phần nâng cao đời sống xã hội.
1.1.4.3 Ý nghĩa về mặt kinh tế
Tôn giáo là một vấn đề hết sức nhạy cảm, liên quan nhiều đến yếu tố chính trị.
Nếu chính sách về tôn giáo không hợp lý dễ dẫn đến nhiều hệ lụy như lợi dụng tôn
giáo để chống phá chính quyền, chia rẽ nhân dân,..gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự
phát triển kinh tế của nước ta. Chính vì vậy, ngoài yếu tố tinh thần sẵn có các tôn giáo
cần phải có sự quan tâm về đời sống vật chất để ổn định cuộc sống, góp phần phát
triển kinh tế đất nước bền vững. Chẳng hạn như ở Đồng Tháp, các vị chức sắc đã khơi
dậy tinh thần hăng say lao động của các tín đồ, đoàn kết, tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau,
liên kết chăn nuôi, kinh doanh, sản xuất, khắc phục nghèo khó, vươn lên nâng cao đời
sống.16
1.2 Các tôn giáo ở nước ta hiện nay
1.2.1 Công giáo
Là một tôn giáo lớn thứ hai ở Việt Nam (sau Phật giáo), Công giáo đã có mặt ở
Việt Nam gần 5 thế kỷ. Năm 1533, đạo Công giáo được truyền vào Việt Nam do giáo
sĩ người Tây dương tên là In-nê-khu. Trải qua quá trình lịch sử lâu dài , từ một tôn
giáo hoàn toàn xa lạ, đến nay Công giáo đã có được vị thế lớn trong xã hội Việt Nam.
Hiện nay, Công giáo là một trong số các tôn giáo lớn ở Việt Nam có tổ chức chặt
chẽ với hơn 6 triệu tín đồ, 17 giám mục, hơn 3.500 linh mục, hơn 3000 giáo sứ,

16

Trần Thắng, Ban Tôn giáo Chính phủ, Vai trò của các chức sắc tôn giáo phát huy khối đại đoàn kết dân tộc,

/>_suc_manh_khoi_dai_doan_ket_dan_toc, [truy cập ngày 5 tháng 8 năm 2014]

GVHH: TS. Phan Trung Hiền

Trang 16

SVTH: Phạm Thị Thi


Đề tài: Quản lý nhà nước về tôn giáo – lý luận và thực tiễn
khoảng 9.000 giáo họ, 26 giáo phận thuộc 3 giáo tỉnh là: giáo tỉnh Hà Nội (10 giáo
phận), giáo tỉnh Huế (6 giáo phận), giáo tỉnh thành phố Hồ Chí Minh (10 giáo phận).
Đứng đầu 3 giáo tỉnh là Tổng giám mục, đứng đầu giáo phận là giám mục.
Đạo Công giáo thờ “Thiên Chúa Ba Ngôi”. Để phục vụ nhu cầu sinh hoạt, đạo
Công giáo đã xây dựng 6 Đại chủng viện là nơi đào tạo linh mục, nơi cung cấp nguồn
giáo sĩ chủ yếu cho Giáo hội. Trong qua trình tồn tại và phát triển của mình, Công giáo
đã có ảnh hưởng sâu sắc đến nền văn hóa cũng như đời sống xã hội Việt Nam. Thực
hiện chủ trương tôn trọng quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của Đảng và Nhà nước,
đồng bào Công giáo đã nghiêm chỉnh chấp hành và xây dựng đất nước giàu mạnh
hơn.17
1.2.2 Cao đài
Đạo Cao đài hay Đại Đạo Tam kỳ Phổ Độ, là một tôn giáo bản địa do Ngô Văn
Chiêu, Cao Quỳnh Cư, Phạm Công Tắc sáng lập năm 1926, với trung tâm là Tòa
Thánh Tây Ninh. Hiện nay đạo Cao đài là một trong những tôn giáo lớn ở Việt Nam
với số lượng 2,4 triệu tín đồ. Trước năm 1975, đạo Cao đài tổ chức theo mô hình ba
đài gồm: Bát Quái Đài, Hiệp Thiên Đài, Cửu Trùng Đài. Sau năm 1975, các phái Cao
đài không hoạt động theo mô hình cũ mà xây dựng tổ chức thành chính đạo theo hai
cấp: Cấp trung ương là Hội Thánh, Cấp cơ sở là Họ đạo.

Đạo Cao đài thờ Thiên nhãn, có nghĩa là “mắt trời”, biểu tượng Đức Chí Tôn của
đạo Cao đài. Cơ sở thờ tự có Tòa thánh ở trung ương giáo hội và thánh thất ở Họ đạo
cơ sở. Theo thống kê năm 2009 của các tổ chức Cao đài, đến nay đạo Cao đài có trên 1
vạn chức sắc, gần 3 vạn chức việc với 958 tổ chức Họ đạo cơ sở được công nhận,
1.290 cơ sở thờ tự và hàng năm có khoảng 4.000 tín đồ mới nhập môn vào đạo Cao
đài.
Trong hai cuộc kháng chiến cứu nước, đông đảo chức sắc, tín đồ đạo Cao đài đã
tích cực tham gia đóng góp sức người, sức của vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân

17

Phương

Liên,

Ban

Tôn

giáo

Chính

phủ,

đạo

Công

giáo

ở

Việt

Nam,

/>Cong_giao_o_Viet_Nam, [ truy cập ngày 7 tháng 8 năm 2014 ].

GVHH: TS. Phan Trung Hiền

Trang 17

SVTH: Phạm Thị Thi


Đề tài: Quản lý nhà nước về tôn giáo – lý luận và thực tiễn
tộc. Trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay, đồng bào đạo Cao đài
đang cùng toàn dân tham gia vào công cuộc đổi mới, góp phần xây dựng đất nước.18
1.2.3 Phật giáo Hòa hảo
Phật giáo Hòa Hảo là một trong những tôn giáo lớn ở nước ta hiện nay, ra đời ở
Nam bộ vào năm 1939 do ông Huỳnh Phú Sổ quê ở làng Hòa Hảo, quận Tân Châu,
tỉnh Châu Đốc (nay là thị trấn Phú Mỹ, huyện Phú Tân, tỉnh An Giang) sáng lập nên.
Năm 1999, đạo Phật giáo Hòa Hảo được công nhận tư cách pháp nhân. Hiện nay, Phật
giáo Hòa Hảo có gần 1,3 triệu tín đồ (theo thống kê của Vụ Các Tôn giáo khác – Ban
Tôn giáo Chính phủ), có mặt ở 24 tỉnh, thành phố nhưng tập trung đông ở các tỉnh,
thành phố Tây Nam bộ. Về tổ chức, Giáo Hội Phật giáo Hòa Hảo có hai cấp: cấp toàn
đạo có tên gọi là Ban Trị sự Trung ương Phật Giáo Hòa Hảo; cấp cơ sở xã, phường, thị
trấn là Ban Trị sự Phật giáo Hòa Hảo cơ sở. Trụ sở Giáo hội tại An Hòa tự, thị trấn
Phú Mỹ, huyện Phú Tân, tỉnh An Giang.

Phật giáo Hòa Hảo thờ phật nhưng không thờ tượng bằng cốt, tranh ảnh mà thờ
tấm Trần Dà. Biểu tượng của Giáo Hội Phật giáo Hòa Hảo là hình bông sen trắng nở
bốn cánh trên nền màu dà. Thời gian qua, Ban Trị sự Trung ương Phật giáo Hòa Hảo
được phép phát hành rộng rãi tạp chí Hương sen và trang điện tử Phật giáo Hòa Hảo,
không chỉ giúp tín đồ tìm hiểu giáo lý, giáo luật, đường hướng hành đạo của Phật giáo
Hòa Hảo mà còn góp phần tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật
của Nhà nước về tôn giáo.
Một hoạt động nổi trội của Phật giáo Hòa Hảo thời gian qua là tham gia vào công
tác từ thiện xã hội như: tổ chức khám, chữa bệnh Nam Đông y, cấp thuốc, châm cứu,
hỗ trợ bệnh nhân đi mổ mắt,…Thực hiện chủ trương tôn trọng quyền tự do tín ngưỡng,
tôn giáo được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, cộng đồng tín đồ Phật giáo Hòa
Hảo luôn đoàn kết cùng xây dựng cuộc sống mới vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã
hội công bằng, dân chủ, văn minh.19

18

. Nguyễn Thị Diệu Thúy, Ban Tôn giáo Chính phủ, Giới thiệu khái quát về đạo Cao đài,

/>truy cập ngày 8 tháng 8 năm 2014 ]
19

[

Phạm Văn Thuận, Ban Tôn giáo Chính phủ, Đạo Phật Hòa Hảo hoạt động và phát triển,

/>PHAT_TRIEN, [ truy cập ngày 09 tháng 8 năm 2014 ]

GVHH: TS. Phan Trung Hiền

Trang 18

SVTH: Phạm Thị Thi


Đề tài: Quản lý nhà nước về tôn giáo – lý luận và thực tiễn
1.2.4 Hồi giáo
Hồi giáo là một tôn giáo có số lượng tín đồ đông nhất thế giới. Ở Việt Nam, chủ
yếu chỉ có người Chăm theo Hồi giáo với số lượng tín đồ khoảng 100.000 người, được
chia thành hai dòng rõ nét là Chăm Islam và Chăm Bàni. Người ta cho rằng Hồi giáo
đã được truyền vào Việt Nam đầu tiên là khoảng thế kỷ 10,11 ở cộng đồng người
Chăm. Đồng bào Chăm Islam và Chăm Bàni có niềm tin tôn giáo sâu sắc vào thượng
đế Allah và giáo lý là kinh Coran. Tuy nhiên niềm tin đó lại có sự khác nhau khi thực
thi giáo luật Hồi giáo giữa hai dòng: Chăm Islam thực hiện giáo luật trọn vẹn mang
tính chính thống, yếu tố tôn giáo sâu sắc hơn; Chăm Bàni thực hiện giáo luật mang
tính tượng trưng, chịu ảnh hưởng sâu sắc bởi tôn giáo Bàlamon và tín ngưỡng bản địa,
có yếu tố dân tộc vượt trội.
Theo khảo sát, đến năm 2009 số lượng cơ sở thờ tự của Hồi giáo là 79 cơ sở. So
với trước năm 1975, số lượng cơ sở thờ tự của Hồi giáo tăng, nhiều cơ sở được trùng
tu, sửa chữa khang trang. Từ năm 2003 (thực hiện chủ trương của Đảng về công tác
Hồi giáo), Ban Tôn giáo Chính phủ phối hợp với Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố
thành lập tổ chức của các cộng đồng Hồi giáo giúp cho công tác quản lý nhà nước ở
địa phương đối với Hồi giáo tốt hơn, đáp ứng được nguyện vọng chính đáng của bà
con tín đồ.
Ngày nay, đời sống của tín đồ Hồi giáo được nâng cao rõ rệt. Cùng với chính
sách quan tâm của Đảng, Nhà nước đối với việc nâng cao đời sống vật chất, tinh thần
của tín đồ Hồi giáo đã làm củng cố thêm niềm tin, ý thức tự nguyện thực hiện chính
sách tự do tín ngưỡng, tôn giáo của Đảng và Nhà nước ta.20
1.2.5 Phật giáo
Phật giáo là tôn giáo có số lượng tín đồ lớn nhất Việt Nam. Tính đến nay, số
lượng tín đồ Phật giáo đã lên đến 10 triệu người. Từ rất sớm đạo Phật đã có mặt trên

lãnh thổ Việt Nam. Trong suốt 2000 năm tồn tại, có lúc thịnh, lúc suy nhưng Phật giáo
đã ảnh hưởng và thâm nhập rộng rãi vào mọi tầng lớp nhân dân.
Phật giáo truyền đến Việt Nam vào khoảng đầu Tây lịch, có nhiều ý kiến về sự
du nhập của Phật giáo vào Việt Nam. Ý kiến thứ nhất là Phật giáo nước ta từ Trung
Quốc truyền vào và ý kiến thứ hai là từ Ấn Độ truyền vào. Trong đó, Phật giáo có

20

Trần Thị Minh Thu, Ban Tôn giáo Chính phủ, Hồi giáo ở Việt Nam,

[
truy cập ngày 10 tháng 8 năm 2014 ]

GVHH: TS. Phan Trung Hiền

Trang 19

SVTH: Phạm Thị Thi


Đề tài: Quản lý nhà nước về tôn giáo – lý luận và thực tiễn
nguồn gốc Ấn Độ đã được nhân dân tiếp nhận và từ đó, Phật giáo luôn luôn đóng vai
trò lịch sử nhất định trong công cuộc dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam.
Cả nước hiện nay có 14.401 tự viện phật giáo với 38.866 Tăng, Ni. Hệ thống
giáo dục phát triển mạnh với 3 Học viện Phật giáo ở Hà Nội, Huế, thành phố Hồ Chí
Minh, 5 lớp Cao đẳng Phật học, 30 trường Trung cấp Phật học ở các tỉnh, thành phố.
Hàng ngàn ngôi chùa từ thành thị đến nông thôn được trùng tu, tôn tạo; hàng vạn pho
tượng cổ, hoành phi, câu đối,..được chăm sóc, giữ gìn. Đó là những công trình kiến
trúc, những tác phẩm mỹ thuật mang đậm bản sắc văn hóa Việt Nam.21
1.2.6 Tin lành

Tin lành là một tôn giáo có nguồn gốc du nhập từ bên ngoài vào Việt Nam, so
với các tôn giáo khác thì Tin lành truyền vào muộn hơn cả. Hiện nay, Tin lành đã trở
thành một tôn giáo có sức ảnh hưởng to lớn đến đời sống văn hóa, xã hội của nước ta.
Hiện nay, chưa có một số liệu thống kê chính xác nào về số người theo đạo tin lành từ
phía các cơ quan nhà nước. Theo ước tính có khoảng 1,5 triệu người theo đạo Tin
lành. Đến tháng 10 năm 2006, khi Ban Tôn giáo Chính Phủ hướng dẫn các tổ chức Tin
lành thực hiện Pháp lệnh Tín ngưỡng, tôn giáo, cả nước có vài chục tổ chức, hệ phái
Tin lành tồn tại độc lập. Có thể kể đến một số hệ phái như: Hội Thánh Tin lành Việt
Nam (miền Nam), Hội Thánh Tin lành Việt Nam (miền Bắc), Giáo Hội Cơ đốc Phục
Lâm Việt Nam, Hội Truyền giáo Cơ đốc Việt Nam,… trong đó, Hội Thánh Tin lành
Việt Nam (miền Nam) là Hội thánh gốc của Hội thánh Tin lành Việt Nam do Hội
Truyền Giáo (CMA) truyền vào năm 1911.
Đạo Tin lành có hai sinh hoạt về mặt tổ chức là Bồi linh và Hội đồng. Tin lành
thờ chúa Giêsu và lấy Kinh thánh làm Giáo lý. Hiện nay, Tin lành có mặt ở khắp các
địa phương trên cả nước (trừ Ninh Bình và Quảng Bình), tín đồ theo đạo Tin lành tập
trung chủ yếu ở Tây Bắc và Tây Nguyên. Đạo Tin lành tham gia tích cực vào các hoạt
động xã hội, nhất là các lĩnh vực từ thiện nhân đạo, lấy đó làm phương tiện mở rộng
ảnh hưởng. Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của đạo Tin lành đã dẫn đến nhiều
sự thay đổi, thậm chí xung đột về văn hóa giữa những người theo đạo Tin lành và
người dân xung quanh, chính điều đó đã tạo cho các thế lực thù địch có cơ hội lợi dụng
đạo Tin lành để chia rẽ đoàn kết dân tộc…

21

Võ Văn Tường, Tổng quan về Phật giáo Việt Nam, />
tuong/tong-quat-ve-phat-giao-viet-nam, [ truy cập ngày 11 tháng 8 năm 2014 ]

GVHH: TS. Phan Trung Hiền

Trang 20

SVTH: Phạm Thị Thi