hợp đồng dịch vụ theo quy định của pháp luật việt nam – lý luận và thực tiễn

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA LUẬT
BỘ MÔN TƯ PHÁP
----------

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
(Niên khóa 2011 – 2015)

Đề tài:

HỢP ĐỒNG DỊCH VỤ THEO QUY ĐỊNH CỦA PHÁP
LUẬT VIỆT NAM – LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN

Giảng viên hướng dẫn:

Sinh viên thực hiện:

Ths. Nguyễn Thị Ngọc Tuyền

Điền Thị Diệu Hiền

Bộ môn: Luật Tư Pháp

MSSV: 5115976
Lớp: Tư pháp 2 K37

Cần Thơ, 12/2014


LỜI CẢM ƠN
Trong suốt khoảng thời gian bắt đầu học tập ở giảng đường đại học đến nay, tôi

đã nhận được rất nhiều kiến thức, kinh nghiệm cũng như nhiều sự quan tâm, giúp đỡ
của quý Thầy Cô, gia đình và bạn bè. Với lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin được gửi lời
cảm ơn đến Ban giám hiệu Trường Đại học Cần Thơ, Ban chủ nhiệm Khoa Luật cùng
quý Thầy Cô là giảng viên Khoa Luật đã tận tình dạy bảo, truyền đạt những kiến thức,
những kinh nghiệm quý báu trong học tập và cả những kỹ năng sống ngoài xã hội, để
tôi có được hành trang cần thiết bước vào đời.
Chân thành cảm ơn! Cô Nguyễn Thị Ngọc Tuyền là giảng viên hướng dẫn tôi
thực hiện bài làm trong suốt thời gian vừa qua. Tuy cô luôn bận rộn với công việc
giảng dạy, song cô vẫn dành thời gian, tâm huyết, tận tình hướng dẫn để tôi có điều
kiện thuận lợi hoàn thành luận văn tốt nghiệp này. Trong quá trình thực hiện bài viết
tôi đã gặp rất nhiều khó khăn, nhưng nhờ sự động viên chỉ bảo và những góp ý chân
thành của cô đã giúp tôi hoàn thành được bài viết một cách tốt nhất. Một lần nữa, tôi
xin chân thành cảm ơn cô đã hướng dẫn tôi trong suốt khoảng thời gian qua.
Trong quá trình thực hiện bài viết và tìm hiểu đề tài, tôi đã vận dụng hết những
kiến thức đã tìm hiểu được và các góp ý của giảng viên hướng dẫn. Nhưng do vốn kiến
thức còn hạn hẹp và thiếu kinh nghiệm nên mặc dù đã rất cố gắng nhưng vẫn còn
nhiều sai sót trong quá trình thực hiện đề tài. Vì vậy, rất mong sẽ nhận được sự góp ý,
nhận xét quý báu của quý Thầy Cô để bài viết được hoàn thiện hơn.
Một lần nữa tôi xin chân thành cảm ơn!
Cần Thơ, ngày 25 tháng 11 năm 2014
Sinh viên thực hiện

Điền Thị Diệu Hiền


NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................

................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
Cần Thơ, ngày…tháng…năm 2014


NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG PHẢN BIỆN
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................

................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
Cần Thơ, ngày…tháng…năm 2014


MỤC LỤC
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU ................................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu .................................................................................................2
3. Phạm vi nghiên cứu ...................................................................................................2
4. Phương pháp nghiên cứu ..........................................................................................2
5. Kết cấu đề tài..............................................................................................................3
CHƯƠNG 1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ HỢP ĐỒNG DỊCH VỤ ................................4
1.1. Khái niệm và đặc điểm hợp đồng dịch vụ ........................................................4
1.1.1. Khái niệm hợp đồng dịch vụ .........................................................................4

1.1.2. Đặc điểm pháp lý của hợp đồng dịch vụ ......................................................6
1.1.2.1. Hợp đồng dịch vụ là hợp đồng có đền bù ...............................................7
1.1.2.2. Hợp đồng dịch vụ là hợp đồng ưng thuận ...............................................7
1.1.2.3. Đặc điểm riêng của hợp đồng dịch vụ ....................................................8
1.2. Phân loại hợp đồng dịch vụ ................................................................................8
1.3. So sánh hợp đồng dịch vụ với một số loại hợp đồng khác theo pháp luật
Việt Nam .....................................................................................................................9
1.3.1. So sánh hợp đồng dịch vụ với hợp đồng mua bán tài sản ..........................9
1.3.2. So sánh hợp đồng dịch vụ với hợp đồng ủy quyền ....................................11
1.4. Nguyên tắc giao kết hợp đồng dịch vụ ............................................................12
1.4.1. Tự do giao kết hợp đồng nhưng không trái với pháp luật, đạo đức xã hội
................................................................................................................................13
1.4.2. Giao kết tự nguyện, bình đẳng ...................................................................14
1.5. Lịch sử hình thành và phát triển của hợp đồng dịch vụ ...............................15
1.6. Sự cần thiết điều chỉnh pháp lý về hợp đồng dịch vụ ....................................17
CHƯƠNG 2. NHỮNG QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VỀ HỢP ĐỒNG DỊCH
VỤ .................................................................................................................................18
2.1. Giao kết hợp đồng dịch vụ ...............................................................................18
2.1.1. Chủ thể của hợp đồng dịch vụ ....................................................................18
2.1.1.1. Bên thuê dịch vụ ....................................................................................18
2.1.1.2. Bên cung ứng dịch vụ ............................................................................20
2.1.2. Hình thức giao kết của hợp đồng dịch vụ ..................................................22
2.1.2.1. Hình thức miệng (lời nói) ......................................................................22
2.1.2.2. Hình thức viết (văn bản) ........................................................................24
2.1.3. Đối tượng của hợp đồng dịch vụ ................................................................25
2.1.4. Thời hạn thực hiện công việc .....................................................................26
2.1.5. Thù lao trong hợp đồng dịch vụ (tiền công) ..............................................27
2.2. Quyền và nghĩa vụ của các bên trong hợp đồng dịch vụ ..............................29
2.2.1. Quyền và nghĩa vụ của bên thuê dịch vụ ...................................................29
2.2.2.1. Nghĩa vụ của bên thuê dịch vụ ..............................................................29

2.2.1.2. Quyền của bên thuê dịch vụ ..................................................................31
2.2.2. Quyền và nghĩa vụ của bên cung ứng dịch vụ ..........................................33
2.2.2.1. Nghĩa vụ của bên cung ứng dịch vụ ......................................................33
2.2.2.2. Quyền của bên cung ứng dịch vụ ..........................................................34
2.3. Chấm dứt hợp đồng dịch vụ ............................................................................35
2.3.1. Hợp đồng được hoàn thành đúng thời hạn ...............................................35


2.3.2. Bên giao kết hợp đồng chết.........................................................................36
2.3.3. Đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng dịch vụ .................................37
CHƯƠNG 3.THỰC TIỄN ÁP DỤNG PHÁP LUẬT VÀ MỘT SỐ KIẾN NGHỊ
HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ HỢP ĐỒNG DỊCH VỤ ......................................40
3.1. Thực tiễn áp dụng pháp luật hợp đồng dịch vụ .............................................40
3.1.1. Tình hình chung áp dụng pháp luật hợp đồng dịch vụ ............................40
3.1.2. Một số vướng mắc của những quy định về hợp đồng dịch vụ ..................42
3.1.2.1. Tranh chấp phát sinh từ hình thức giao kết hợp đồng ..........................42
3.1.2.2. Bồi thường thiệt hại trong hợp đồng dịch vụ ........................................44
3.1.2.3. Việc người làm dịch vụ giao cho người khác làm thay công việc .........46
3.2. Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện những vấn đề về hợp đồng dịch vụ ......47
3.2.1. Về việc xác định yếu tố lỗi của các bên trong hợp đồng dịch vụ để quy
trách nhiệm bồi thường ........................................................................................47
3.2.2. Cần quy định cụ thể hơn về hình thức giao kết hợp đồng trong lĩnh vực
hợp đồng dịch vụ ...................................................................................................49
3.2.3. Chế tài xử lý trường hợp người thuê dịch vụ không đảm bảo việc trả tiền
dịch vụ ....................................................................................................................50
3.2.4. Người thứ ba thực hiện công việc của người làm dịch vụ ........................51
KẾT LUẬN ..................................................................................................................52
TÀI LIỆU THAM KHẢO

Hợp đồng dịch vụ theo quy định của pháp luật Việt Nam – Lý luận và thực tiễn

LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong nền kinh tế thị trường hiện nay các giao dịch diễn ra ngày càng sôi động
trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, cùng với sự phát triển đó thì nhu cầu tất yếu là
cần phải có một cơ sở pháp lý nhằm đảm bảo cho việc thực hiện các giao dịch này.
Hợp đồng là một lựa chọn hàng đầu đối với các chủ thể khi tham gia vào các quan hệ
dân sự cũng như trong đầu tư kinh doanh. Hiện nay, đa số các giao dịch đều được cụ
thể hóa dưới hình thức hợp đồng, nó là căn cứ nhằm ràng buộc các bên vào những gì
mà họ đã cam kết, để khi có tranh chấp xảy ra thì đó là một trong những căn cứ quan
trọng để xác định trách nhiệm của các bên. Trong điều kiện nước ta đang trên đường
hội nhập và mở cửa như hiện nay đó là một thách thức không hề nhỏ đối với các cá
nhân tham gia vào các hoạt động giao dịch. Vì vậy vấn đề pháp lý về hợp đồng được
các bên đặc biệt chú ý, nhằm đảm bảo tính chặt chẽ về mặt nội dung và hình thức
trong tất cả các giao dịch để đem lại sự hài lòng, tin cậy và lợi ích cao nhất cho các chủ
thể khi tham gia giao kết hợp đồng.
Kinh tế ngày càng phát triển, nhu cầu vật chất và tinh thần của con người ngày
một được nâng lên, theo đó các loại hình dịch vụ đáp ứng cho những nhu cầu đó cũng
không ngừng xuất hiện từ thành thị đến nông thôn. Chẳng hạn như dịch vụ chăm sóc
sắc đẹp, dịch vụ tư vấn việc làm, dịch vụ du lịch… điều này đòi hỏi cần phải có một
hợp đồng tương thích để các bên chủ thể ràng buộc nhau trong việc thực hiện hợp
đồng. Và hợp đồng dịch vụ là một lựa chọn hữu hiệu nhất cho các bên. Hợp đồng dịch
vụ là một dạng hợp đồng được sử dụng khá phổ biến và được cụ thể hóa thành luật
quy định trong Bộ luật Dân sự năm 2005. Tuy việc áp dụng những quy định này đã
mang lại lợi ích rất nhiều cho các bên chủ thể, quyền và lợi ích của họ luôn được bảo
đảm nhưng trong quá trình áp dụng cũng như trong thực tiễn hiện nay cũng xuất hiện
không ít các quan hệ xã hội liên quan đến hợp đồng dịch vụ mà luật không thể dữ liệu
được. Vì thế, “Hợp đồng dịch vụ theo quy định của pháp luật Việt Nam – lý luận
và thực tiễn” cũng đặt ra nhiều hơn những vấn đề lý luận và thực tiễn cần được giải

quyết.
Hơn nữa, quy định về hợp đồng dịch vụ trong Bộ luật Dân sự năm 2005 còn
có một số điều khoản còn rất chung chung chỉ mang tính chất định hướng trong quá
trình áp dụng, thông qua một số điều luật cụ thể chưa thể khái quát được những tình
huống, những vấn đề vướng mắc, thiếu sót gặp phải trong thực tế. Do đó, thông qua
mục 7 chương XVIII Bộ luật Dân sự năm 2005 người viết chọn đề tài “Hợp đồng
dịch vụ theo quy định của pháp luật Việt Nam – Lý luận và thực tiễn” nhằm hoàn
GVHD: Ths. Nguyễn Thị Ngọc Tuyền

1

SVTH: Điền Thị Diệu Hiền


Hợp đồng dịch vụ theo quy định của pháp luật Việt Nam – Lý luận và thực tiễn
thiện hơn những quy định của pháp luật về hợp đồng dịch vụ, giúp người đọc có cách
nhìn và cách hiểu khái quát nhất về loại hợp đồng này để từ đó tạo tiền đề cho các quy
định sau này được hoàn thiện hơn.
Thông qua việc nghiên cứu đề tài sẽ có những phân tích, luận giải về vấn đề
nghiên cứu, tìm ra những thiếu sót để đưa ra hướng hoàn thiện pháp luật về chế định
này nhằm nâng cao hiệu quả điều chỉnh của pháp luật. Trước thực trạng đó, việc
nghiên cứu, tìm hiểu các quy định về hợp đồng dịch vụ là một việc làm hết sức cân
thiết và có ý nghĩa vô cùng quan trọng và nó cũng là một trong những nhu cầu cấp
bách đối với khoa học pháp lý dân sự ở Việt Nam hiện nay.
2. Mục đích nghiên cứu
Với đề tài này người viết tập trung nghiên cứu làm rõ: một số vấn đề lý luận
và thực tiễn của những quy định của pháp luật về hợp đồng dịch vụ, đồng thời tìm hiểu
những quy định của Bộ luật Dân sự và các văn bản pháp luật liên quan về hợp đồng
dịch vụ và qua đó, đối chiếu, so sánh giữa những quy định của pháp luật với thực tiễn
về loại hợp đồng này. Từ đó người viết đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện cơ

sở pháp lý và thực tiễn áp dụng pháp luật về hợp đồng dịch vụ, góp phần bảo đảm việc
nhận thức và áp dụng quy định của pháp luật được thống nhất trong thực tiễn.
3. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu các vấn đề lý luận và thực tiễn, nội dung, bản chất
quy định của pháp luật về hợp đồng dịch vụ nhằm làm sáng tỏ các vấn đề xoay quanh
vấn đề hợp đồng dịch vụ như: quyền và nghĩa vụ của các bên trong hợp đồng, việc
người cung ứng dịch vụ giao công việc cho người khác làm, xác định mức độ lỗi và
trách nhiệm bồi thường thiệt hại của các bên trong hợp đồng,… những vấn đề lý luân
và thực tiễn theo quy định của pháp luật dân sự Việt Nam. Và các văn bản hướng dẫn
thi hành các quy định các quy định của Bộ luật Dân sự về loại hợp đồng này, những tài
liệu liên quan đến vấn đề này.
4. Phương pháp nghiên cứu
Các phương pháp phân tích, so sánh, diễn giải, quy nạp, tổng hợp, chứng
minh,…đã được vận dụng trong bài viết.
Luận văn được trình bày trên cơ sở lý luận của học thuyết Mác – Lênin về chủ
nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử để nhằm tìm ra mối liên hệ giữa
các hiện tượng để đánh giá các vấn đề nghiên cứu một cách khoa học. Các phương
pháp luận kết hợp với một số phương pháp phân tích, so sánh, diễn giải, tổng hợp, …
cũng được sử dụng hợp lý trong quá trình thực hiện đề tài.
GVHD: Ths. Nguyễn Thị Ngọc Tuyền

2

SVTH: Điền Thị Diệu Hiền


Hợp đồng dịch vụ theo quy định của pháp luật Việt Nam – Lý luận và thực tiễn
5. Kết cấu đề tài
Ngoài các phần mục lục, lời mở đầu, kết luận, danh mục và tài liệu tham khảo,
luận văn bao gồm 3 chương. Cụ thể:

Chương 1: Lý luận chung về hợp đồng dịch vụ.
Chương 2: Những quy định của pháp luật về hợp đồng dịch vụ.
Chương 3: Thực tiễn áp dụng pháp luật và một số kiến nghị hoàn thiện pháp
luật về hợp đồng dịch vụ.

GVHD: Ths. Nguyễn Thị Ngọc Tuyền

3

SVTH: Điền Thị Diệu Hiền


Hợp đồng dịch vụ theo quy định của pháp luật Việt Nam – Lý luận và thực tiễn

CHƯƠNG 1
LÝ LUẬN CHUNG VỀ HỢP ĐỒNG DỊCH VỤ
1.1. Khái niệm và đặc điểm hợp đồng dịch vụ
1.1.1. Khái niệm hợp đồng dịch vụ
Để tồn tại và phát triển mỗi con người, cá nhân và tổ chức đều tham gia vào
các quan hệ xã hội nhất định. Việc các bên thiết lập với nhau những quan hệ để qua đó
chuyển giao cho nhau các lợi ích vật chất nhằm đáp ứng nhu cầu sinh hoạt, tiêu dùng,
đóng một vai trò quan trọng, là một tất yếu đối với mọi đời sống xã hội. Tuy nhiên,
việc chuyển giao các lợi ích vật chất đó không phải tự nhiên hình thành bởi tài sản
(vốn là hiện thân của các lợi ích vật chất) không thể tự tìm đến với nhau để thiết lập
các quan hệ. Các quan hệ tài sản chỉ được hình thành từ những hành vi có ý chí của
các chủ thể. C.Mác nói rằng: "Tự chúng, hàng hóa không thể đi đến thị trường và trao
đổi với nhau được. Muốn cho những vật đó trao đổi với nhau thì những người giữ
chúng phải đối xử với nhau như những người mà ý chí nằm trong các vật đó".(1) Như
vậy quan hệ này phải thể hiện ý chí tự nguyện của các bên, nếu chỉ có một bên thể hiện
ý chí và bên kia không chấp nhận thì quan hệ trao đổi vật chất hoặc thực hiện công

việc này sẽ không được hình thành. Do đó, chỉ khi nào có sự thể hiện và thống nhất ý
chí giữa các bên thì quan hệ trao đổi lợi ích vật chất mới được hình thành. Quan hệ đó
được gọi là hợp đồng dân sự.
Theo pháp luật La Mã: “Hợp đồng là sự thỏa thuận giữa các bên nhằm xác
lập nghĩa vụ”.(2) Có thể thấy rõ sự gặp gỡ về ý chí và sự thống nhất đi đến việc làm
phát sinh các quyền và nghĩa vụ trong hợp đồng đối với các bên. Theo quy định của
Bộ luật Dân sự 2005, tại Điều 388 hợp đồng được hiểu như sau: “Hợp đồng dân sự là
sự thỏa thuận của các bên về việc xác lập, thay đổi, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân
sự”.(3) Khái niệm hợp đồng dân sự cần phải được xem xét ở nhiều khía cạnh khác
nhau. Theo phương diện khách quan, hợp đồng dân sự là do các quy định của Nhà
nước ban hành nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình dịch
chuyển các lợi ích vật chất giữa các chủ thể với nhau.
Theo phương diện chủ quan, hợp đồng dân sự là một giao dịch dân sự mà
trong đó các bên tự trao đổi ý chí với nhau nhằm đi đến sự thỏa thuận để cùng nhau
làm phát sinh các quyền và nghĩa vụ nhất định.

Các Mác, "Tư bản", quyển 1, tập I, NXB. Sự thật, Hà Nội, 1973, trang 163.
TS. Nuyễn Ngọc Điện, Giáo trình luật La Mã, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2009, trang 45.
3
Xem Điều 388 Bộ luật Dân sự năm 2005.
1
2

GVHD: Ths. Nguyễn Thị Ngọc Tuyền

4

SVTH: Điền Thị Diệu Hiền

Hợp đồng dịch vụ theo quy định của pháp luật Việt Nam – Lý luận và thực tiễn
Như vậy hợp đồng dân sự không chỉ là sự thỏa thuận để một bên chuyển giao
tài sản, thực hiện một công việc cho bên kia mà có thể còn là sự thỏa thuận để thay đổi
chấm dứt các nghĩa vụ đó. Hợp đồng dân sự và pháp luật về hợp đồng dân sự là hai
khái niệm không thống nhất với nhau. Hợp đồng dân sự theo nghĩa chủ quan là một
quan hệ được hình thành từ sự thỏa thuận của các bên để thỏa mãn nhu cầu trao đổi
trong giao lưu dân sự. Còn pháp luật về hợp đồng dân sự là sự thỏa thuận, là yêu cầu
của Nhà nước đối với giao lưu dân sự đó.
Trong nền kinh tế thị trường như hiện nay với sự xuất hiện của hàng loạt các
công ty, tổ chức đa ngành nghề bên cạnh các mặt hàng phục vụ cho nhu cầu chính yếu
của con người thì không có ai không thể biết đến từ dịch vụ. Có rất nhiều khái niệm về
dịch vụ khác nhau. “Dịch vụ trong kinh tế học, được hiểu là những thứ tương tự như
hàng hóa nhưng là phi vật chất. Có những sản phẩm thiên về sản phẩm hữu hình và
những sản phẩm thiên hẳn về sản phẩm dịch vụ, tuy nhiên đa số là những sản phẩm
nằm trong khoảng giữa sản phẩm hàng hóa-dịch vụ”.(4) Còn trong nền kinh tế thị
trường “dịch vụ được coi là mọi thứ có giá trị, khác với hàng hóa vật chất, mà một
người hoặc một tổ chức cung cấp cho một người hoặc một tổ chức cung cấp khác để
đổi lấy một cái gì đó”.(5) Khái niệm này chỉ ra các tương tác của con người hoặc một tổ
chức khác trong quá trình hình thành dịch vụ. Khái niệm này cũng thể hiện quan điểm
hướng tới khách hàng vì giá trị của dịch vụ do khách hàng quyết định.
Hiện nay cũng có một khái niệm dịch vụ được sử dụng rất rộng rãi và phổ biến
trong định nghĩa của ISO 9004: 1991 “Dịch vụ là kết quả mang lại nhờ các hoạt động
tương tác giữa người cung cấp và khách hàng, cũng như nhờ các hoạt động cuả người
cung cấp để đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng”.(6)
Như vậy, dịch vụ là kết quả của những hoạt động không thể hiện bằng sản
phẩm vật chất, nhưng bằng tính hữu ích của chúng và có giá trị kinh tế.
Cùng hòa mình vào nền kinh tế thế giới nước ta đã không ngừng hoàn thiện hệ
thống pháp luật đặc biệt là về lĩnh vực hợp đồng. Không những trong dân sự mà trong
thương mại cũng không ngừng hoàn thiện để phù hợp với nền kinh tế thị trường và xu
hướng hội nhập. Cụ thể là nước ta có hai bộ luật đó là Bộ luật Dân sự năm 2005 và Bộ

luật Thương mại năm 2005 quy đinh rất cụ thể và chi tiết về lĩnh vực hợp đồng. Điều
này đã tạo điều kiện rất thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân trong việc giao kết hợp
đồng.

Wikipedia, Dịch vụ, [truy cập ngày 5/7/2014].
Nguyễn Thị Yến, Luận văn đề tài pháp luật về hợp đồng dịch vụ du lịch và thực tiễn áp dụng tại công ty
TNHH nhà nước một thành viên Thăng Long, [truy cập ngày 6/7/2014].
6
Xem phần 3 Tiêu chuẩn ISO 9004: 2009 [truy cập ngày 6/7/2014].
4

5

GVHD: Ths. Nguyễn Thị Ngọc Tuyền

5

SVTH: Điền Thị Diệu Hiền


Hợp đồng dịch vụ theo quy định của pháp luật Việt Nam – Lý luận và thực tiễn
Theo Điều 518 Bộ luật Dân sự 2005 thì hợp đồng dịch vụ là “sự thỏa thuận
giữa các bên theo đó bên cung ứng dịch vụ thực hiện công việc cho bên thuê dịch vụ,
còn bên thuê dịch vụ phải trả tiền dịch vụ cho bên cung ứng dịch vụ”.(7)
Ví dụ: công ty X có thể tổ chức dịch vụ tư vấn cho người lao động về quyền
và nghĩa vụ của người lao động nói chung, quyền và nghĩa vụ của người lao động khi
làm việc cho công ty X nói riêng. Đối với công việc này công ty X sẽ ký hợp đồng
dịch vụ tư vấn việc làm cho người lao động. Loại hợp đồng này là loại hợp đồng đặc
biệt của loại hợp đồng dịch vụ dân sự và quy định cụ thể trong trong pháp luật về hợp
đồng của Nhà nước. Hoặc một ví dụ khác nữa công ty X trên có thể ký với người lao

động loại hợp đồng cung cấp dịch vụ trả lương tự động. Lúc này sẽ áp dụng Nghị định
số 64/2001/NĐ-CP ngày 20/09/2001 về hoạt động thanh toán qua các tổ chức cung
ứng dịch vụ thanh toán). Theo đó, công ty X sẽ mở một tài khoản tại ngân hàng cho
mỗi người lao động theo như đã thỏa thuận trong hợp đồng và sử dụng tài khoản đó
phục vụ cho việc chi trả lương từng tháng được thuận lợi, nhanh chóng và đáp ứng
được nhu cầu cần thiết của mỗi người lao động.
Từ đó chúng ta có thể thấy hợp đồng dịch vụ là một hợp đồng dân sự được sử
dụng rất phổ biến trong đời sống. Nó được hình thành trên sự thỏa thuận, gặp gỡ ý chí
của các bên. Sự thỏa thuận này phải hoàn toàn tự nguyện có nghĩa là giữa các bên luôn
bình đẳng với nhau về ý chí cả địa vị pháp lý, quyền và nghĩa vụ.
1.1.2. Đặc điểm pháp lý của hợp đồng dịch vụ
Trong Bộ luật Dân sự, hợp đồng dịch vụ là một loại hợp đồng có những đặc
điểm riêng. Các quy phạm của hợp đồng dịch vụ điều chỉnh các loại dịch vụ cụ thể
như: Dịch vụ sửa chữa tài sản, dịch vụ pháp lý, dịch vụ cung cấp thông tin thương mại,
dịch vụ quảng cáo…
Đối tượng của hợp đồng dịch vụ là một công việc cụ thể. Người làm dịch vụ
bằng công sức, trí tuệ của mình để hoàn thành công việc đã nhận. Tuy nhiên người làm
dịch vụ có thể sử dụng những người giúp việc cho mình và phải chịu trách nhiệm về
những sự việc xảy ra do lỗi của người đó.
Khi thỏa thuận về công việc làm dịch vụ bên thuê dịch vụ phải đưa ra các yêu
cầu của mình về chất lượng, kĩ thuật các thông số khác…Từ những quy định và thỏa
thuận này hợp đồng dịch vụ có những đặc điểm sau:

7

Xem Điều 518 Bộ luật Dân sự năm 2005.

GVHD: Ths. Nguyễn Thị Ngọc Tuyền

6

SVTH: Điền Thị Diệu Hiền


Hợp đồng dịch vụ theo quy định của pháp luật Việt Nam – Lý luận và thực tiễn
1.1.2.1. Hợp đồng dịch vụ là hợp đồng có đền bù
Đền bù lợi ích được coi là một trong những đặc trưng cơ bản của quan hệ pháp
luật Dân sự. Tính chất đền bù đó được thể hiện một cách rõ nét nhất trong chế định
hợp đồng Dân sự. Hợp đồng mang tính đền bù là những hợp đồng mà trong đó một
bên sau khi thực hiện nghĩa vụ cho bên đối tác sẽ nhận được những lợi ích vật chất
tương ứng ngược lại từ phía bên kia. Lợi ích tương ứng ở đây không đồng nghĩa với
lợi ích ngang bằng vì các lợi ích các bên dành cho nhau không phải lúc nào cũng cùng
một tính chất hay chủng loại. Ví dụ: hợp đồng thuê biểu diễn ca nhạc- trong đó một
bên sẽ nhận được một lợi ích vật chất là tiền thù lao biểu diễn, catxê… và một bên sẽ
đạt được lợi ích về mặt tinh thần – đáp ứng nhu cầu giải trí, thưởng thức âm nhạc. Việc
phân tích tính chất đền bù giúp xác định bản chất pháp lý của từng hợp đồng, từ đó áp
dụng các quy định pháp luật để giải quyết tranh chấp phát sinh một cách chuẩn xác.
Mặt khác hợp đồng dân sự nói chung và hợp đồng dịch vụ nói riêng giữa các bên đều
có nghĩa vụ đối với nhau, các bên đều được hưởng quyền và phải thực hiện nghĩa vụ.
Bên cung ứng dịch vụ có quyền nhận tiền công từ phía người thuê dịch vụ và đổi lại
phải có nghĩa vụ thực hiện công việc cho bên thuê dịch vụ như đã thỏa thuận. Có thể
nói quyền và nghĩa vụ của các bên đối ứng với nhau có nghĩa là quyền và nghĩa vụ của
bên này sẽ tương ứng là nghĩa vụ và quyền của bên kia.
Hợp đồng dịch vụ thuộc dạng hợp đồng có đền bù theo đó bên thuê dịch vụ
phải trả tiền công cho bên cung ứng dịch vụ, khi bên cung ứng dịch vụ đã thực hiện
công việc và mang lại kết quả như đã thỏa thuận.
1.1.2.2. Hợp đồng dịch vụ là hợp đồng ưng thuận
Theo như quy định của pháp luật hợp đồng dân sự Việt Nam thì hợp đồng ưng
thuận là loại hợp đồng mà quyền và nghĩa vụ của các bên sẽ phát sinh ngay sau khi các
bên đã thỏa thuận xong với nhau về những nội dung chủ yếu của hợp đồng. Ví dụ như

hợp đồng mua bán, tuy các bên chưa trực tiếp thực hiện nghĩa vụ thực tế đối với nhau
như đã cam kết nhưng về mặt pháp lý đã phát sinh quyền yêu cầu của bên này đối với
bên kia trong việc thực hiện hợp đồng.
Hợp đồng dịch vụ cũng vậy, hợp đồng dịch vụ coi như được giao kết vào thời
điểm các bên đạt được sự thỏa thuận về nội dung chủ yếu của hợp đồng, đặc biệt là về
công việc mà người làm dịch vụ phải thực hiện, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận
khác về hình thức giao kết hợp đồng. Như vậy có thể nói thời điểm có hiệu lực của
hợp đồng được xác định tại thời điểm giao kết.

GVHD: Ths. Nguyễn Thị Ngọc Tuyền

7

SVTH: Điền Thị Diệu Hiền


Hợp đồng dịch vụ theo quy định của pháp luật Việt Nam – Lý luận và thực tiễn
1.1.2.3. Đặc điểm riêng của hợp đồng dịch vụ
Theo như định nghĩa về hợp đồng dịch vụ quy định tại Điều 518 Bộ luật Dân
sự năm 2005 thì hợp đồng dịch vụ có đối tượng là công việc phải thực hiện được,
không bị pháp luật cấm, không trái với đạo đức xã hội. Đây là một đặc điểm rất riêng
và rất đặc trưng của hợp đồng dịch vụ. Bởi lẽ, so với các loại hợp đồng khác như hợp
đồng mua bán tài sản hoăc hợp đồng tặng cho, thế chấp chẳng hạn thì đối tượng của
chúng là tài sản, một vật hay một quyền sở hữu nào đó. Theo nghĩa đơn thuần thường
hiểu thì dịch vụ có thể là mọi hành vi của chủ thể này thực hiện công việc mang lại
hiệu quả có lợi cho chủ thể khác. Vì thế bên cung ứng dịch vụ phải thực hiện các hành
vi pháp lý nhất định và giao kết quả cho bên thuê dịch vụ. Tức là bên cung ứng dịch vụ
phải thực hiện các nghĩa vụ mà bên thuê dịch vụ yêu cầu nhưng phải đảm bảo đúng
quy định của pháp luật, và khi thực hiện xong phải thông báo cho bên thuê dịch vụ đến
nhận hàng hoặc giao trực tiếp cho bên thuê dịch vụ. Như vậy, hợp đồng dịch vụ có đối

tượng là công việc có tính chất dịch vụ không tạo ra kết quả mới.
1.2. Phân loại hợp đồng dịch vụ
Đây là một loại hợp đồng dân sự đặc thù. Việc giao kết và thực hiện các hợp
đồng dịch vụ phải theo những nguyên tắc, những quy định chung của pháp luật.
Nhưng do mỗi loại hợp đồng dịch vụ có đặc điểm riêng, vì vậy căn cứ vào đối tượng
của hợp đồng có thể chia hợp đồng dịch vụ thành những loại như: hợp đồng dịch vụ
thủ công; hợp đồng dịch vụ bảo hiểm; hợp đồng dịch vụ cho thuê, mướn tài sản; hợp
đồng dịch vụ kiểm dịch; hợp đồng dịch vụ tư vấn, thiết kế; hợp đồng dịch vụ khoa học
kỹ thuật…(8)
Hợp đồng dịch vụ thủ công: đây là loại hợp đồng phổ biến và đa dạng nhất.
Xuất hiện thường xuyên trong cuộc sống hằng ngày. Dịch vụ sửa chữa, vận chuyển là
một dạng thuộc loại hợp đồng này chẳng hạn như dịch vụ sửa chữa các thiết bị điện tử,
hợp đồng vận chuyển hàng hóa... thông thường các dịch vụ này được giao kết bằng lời
nói. Tuy nhiên, đối với những hợp đồng có tính chất quy mô tương đối lớn thì giao kết
bằng văn bản ví dụ như hợp đồng vận chuyển hàng hóa giữa hai doanh nghiệp, công ty
với nhau.
Hợp đồng dịch vụ bảo hiểm: đây là một hợp đồng quan trọng và cần thiết với
mỗi người. Bảo hiểm ở đây có thể là bảo hiểm con người và bảo hiểm tài sản. Khi giao
kết hợp đồng bên cung ứng sẽ nhận một khoản tiền từ bên tiếp nhận dịch vụ có thể
nhận tiền theo định kỳ hàng tháng hoặc có thể nhận một lần và đồng nghĩa với việc đó
thì bên này phải có nghĩa vụ bảo vệ đối tượng trong hợp đồng mà hai bên đã thỏa
Nguyễn Thị Chiều, Luận văn chế độ pháp lý về hợp đồng dịch vụ - Thực tiễn áp dụng tại công ty TNHH Mộc
Dũng, [truy cập ngày 2/8/2014].
8

GVHD: Ths. Nguyễn Thị Ngọc Tuyền

8

SVTH: Điền Thị Diệu Hiền

Hợp đồng dịch vụ theo quy định của pháp luật Việt Nam – Lý luận và thực tiễn
thuận ngay từ trước. Nếu có thiệt hại phát sinh đối với đối tượng mà bên cung ứng
dịch vụ có trách nhiệm bảo vệ thì bên cung ứng phải có trách nhiệm bồi thường tương
ứng với mức quy định của pháp luật mặc dù thiệt hại đó thuộc lỗi của ai.
Hợp đồng dịch vụ cho thuê, mướn tài sản: loại hợp đồng có tính chất tương tự
như hợp đồng thuê tài sản có nghĩa là bên cho thuê sẽ giao tài sản cho bên thuê sử
dụng trong một thời hạn và bên thuê sẽ trả tiền thuê cho bên cho thuê theo sự thỏa
thuận của hai bên. Ví dụ như dịch vụ cho thuê áo cưới, dịch vụ cho thuê xe gắn máy…
Hợp đồng dịch vụ kiểm dịch: đối với những hộ gia đình hoặc những doanh
nghiệp hoạt động về chăn nuôi sẽ có rất nhiều hợp đồng kiểm dịch được ký kết. Có thể
là kiểm dịch gia súc hoặc gia cầm.
Hợp đồng dịch vụ tư vấn, thiết kế: loại hợp đồng này được sử dụng rộng rãi và
ngày càng được quan tâm nhiều hơn trong đời sống hiện nay với sự phát triển của nền
kinh tế và nhu cầu vật chất của con người ngày một nâng cao. Chẳng hạn như dịch vụ
tư vấn việc làm, dịch vụ tư vấn sức khỏe, dịch vụ thiết kế các công trình kiến trúc nhà
ở, cao ốc…
Ngoài ra còn có hợp đồng dịch vụ khoa học kỹ thuật.
Nhà nước có những quy định cụ thể điều chỉnh các hoạt động dịch vụ chuyên
biệt, nhưng nói chung việc giao kết và thực hiện hợp đồng dịch vụ phải tuân theo
những quy định chung của pháp luật và các văn bản pháp luật hiện hành điều chỉnh
hợp đồng kinh tế nói chung và hợp đồng dịch vụ nói riêng.
Ngày nay, lĩnh vực tư vấn, thiết kế trang trí nội thất đang được các doanh
nghiệp cùng cá nhân, tổ chức chú ý tới. Tuy trong Luật thương mại 2005 và Bộ Luật
dân sự 2005 chưa có quy định cụ thể về hợp đồng dịch vụ tư vấn thiết kế, xong cùng
với xu thế phát triển của nền kinh tế thì lĩnh vực tư vấn thiết kế, trang trí nội thất đang
là một nhu cầu không thể thiếu của mọi gia đình và các công trình lớn nhỏ.
1.3. So sánh hợp đồng dịch vụ với một số loại hợp đồng khác theo pháp luật Việt
Nam

1.3.1. So sánh hợp đồng dịch vụ với hợp đồng mua bán tài sản
Hợp đồng dịch vụ và hợp đồng mua bán tài sản là hai loại hợp đồng được quy
định khá chi tiết và đầy đủ trong hệ thống pháp luật Việt Nam. Cả hai loại hợp đồng
này đều có bản chất dân sự, thiết lập dựa trên sự thỏa thuận nhằm phát sinh, thay đổi
hay chấm dứt quyền và nghĩa vụ của các bên trên tinh thần tự nguyện và bình đẳng,
các bên cùng có lợi.

GVHD: Ths. Nguyễn Thị Ngọc Tuyền

9

SVTH: Điền Thị Diệu Hiền


Hợp đồng dịch vụ theo quy định của pháp luật Việt Nam – Lý luận và thực tiễn
Hai loại hợp đồng này vẫn có một số điều khoản tương tự nhau chẳng hạn như
về điều khoản chủ thể. Chủ thể của các bên trong hợp đồng có thể là cá nhân, pháp
nhân hoặc tổ chức. Tuy nhiên để phân biệt hai loại hợp đồng này chúng ta dựa vào các
điểm khác nhau cơ bản sau:
Thứ nhất về đối tượng: Đây là điểm khác nhau nổi bật nhất của cả hai loại hợp
đồng. Đối tượng của hợp đồng mua bán là tài sản. Theo quy định của Bộ luật Dân sự
năm 2005 định nghĩa về tài sản “Tài sản bao gồm vật, tiền, giấy tờ có giá và các quyền
tài sản”.(9) Có thể thấy đối tượng tài sản trong hợp đồng mua bán không thể là tiền,
giấy tờ có giá mà mua bán ở đây là một đối tượng cụ thể có thể là hàng hóa, nhà cửa,
công trình, đất đai…Còn đối tượng của hợp đồng dịch vụ là công việc mà người cung
ứng dịch vụ phải làm theo yêu cầu của người thuê dịch vụ.
Thứ hai, trong một số trường hợp một dịch vụ được cung ứng dựa trên việc
cùng tiến hành hoặc phối hợp giữa các nhà cung ứng dịch vụ khác nhau thì có thể xảy
ra tình trạng người cung ứng dịch vụ này gây cản trở hoặc làm chậm tiến độ của người
cung ứng dịch vụ khác. Vì vậy, cần phải quy định về nghĩa vụ hợp tác giữa các nhà

cung ứng dịch vụ, nghĩa là trong quá trình thực hiện dịch vụ các nhà cung ứng dịch vụ
phải tìm hiểu tiến độ công việc và nhu cầu của nhau để đảm bảo thực hiện đúng hợp
đồng với khách hàng. Vấn đề này cũng phát sinh nghĩa vụ của người nhận cung ứng
dịch vụ là phải tạo các điều kiện thuận lợi, cung cấp thông tin và điều phối các hoạt
động giữa các nhà cung ứng dịch vụ để đảm bảo trên cơ sở đó các nhà cung ứng dịch
vụ có thể hợp tác với nhau một cách tốt nhất. Còn ở hợp đồng mua bán thì không có
đặc điểm này.
Ví dụ như một hợp đồng dịch vụ du lịch được ký kết giữa bên cung ứng dịch
vụ là công ty du lịch X và khách hàng là nhân viên của trường học Y đi du lịch vào dịp
hè. Tuy nhiên, công ty du lịch X chỉ chuyên về hướng dẫn khách tham quan những nơi
nổi tiếng nhưng khách hàng lại có nhu cầu bao trọn gói bao gồm cả hướng dẫn du lịch,
đảm bảo ăn uống và nghỉ dưỡng. Vì vậy, công ty du lịch X đã liên kết với nhà hàng A,
khách sạn B để đáp ứng đúng nhu cầu và hợp đồng hai bên thỏa thuận. Như vậy, trong
trường hợp này giữa công ty du lịch X, nhà hàng A và khách sạn B phải thường xuyên
liên hệ hợp tác và theo sát tình hình phục vụ khách hàng của nhau để đáp ứng tốt nhất
các dịch vụ mà khách hàng yêu cầu.
Thứ ba, theo lẽ thông thường, trong hợp đồng mua bán hàng hoá nếu thời hạn
giao hàng theo thoả thuận hoặc theo quy định của pháp luật đã hết thì người mua
không cần phải biểu lộ việc có tiếp tục nhận hàng hay không và đương nhiên có quyền
không nhận hàng hoặc nhận hàng đồng thời yêu cầu người bán bồi thường thiệt hại.
9

Xem Điều 163 Bộ luật Dân sự năm 2005.

GVHD: Ths. Nguyễn Thị Ngọc Tuyền

10

SVTH: Điền Thị Diệu Hiền

Hợp đồng dịch vụ theo quy định của pháp luật Việt Nam – Lý luận và thực tiễn
Tuy nhiên, một đặc thù của hợp đồng dịch vụ là việc thực hiện dịch vụ thường kéo dài
trong một khoảng thời gian nhất định. Từ đặc thù này đặt ra trường hợp tại thời điểm
phải hoàn thành dịch vụ người cung ứng dịch vụ chưa hoàn thành việc cung ứng dịch
vụ và người cung ứng dịch vụ vẫn tiếp tục thực hiện dịch vụ mà khách hàng biết hoặc
không thể không biết đồng thời không phản đối việc tiếp tục thực hiện dịch vụ thì có
thể suy đoán việc chưa hoàn thành hợp đồng đúng hạn của người cung ứng dịch vụ
không ảnh hưởng đến quyền lợi của khách hàng.
Thứ tư, như trên đã đề cập, việc thực hiện đa số các dịch vụ đều yêu cầu một
khoảng thời gian nhất định nên cần phải cân nhắc để quy định theo hướng coi việc hợp
tác của khách hàng trong việc cung cấp các kế hoạch, chỉ dẫn, và các vấn đề khác
trong quá trình thực hiện hợp đồng để tạo điều kiện thuận lợi cho việc cung ứng dịch
vụ không bị trì hoãn hay gián đoạn là một nghĩa vụ của khách hàng.
Thứ năm, trong hợp đồng mua bán thì giá bán phải xác định hoặc xác định
được. Còn trong hợp đồng dịch vụ tiền công không cần thiết phải được xác định lúc
giao kết hợp đồng. Theo khoản 1 Điều 524 Bộ luật Dân sự 2005 quy định bên thuê
dịch vụ phải trả tiền dịch vụ theo thỏa thuận. Và khoản 3 lại quy định bên thuê dịch vụ
phải trả tiền công tại thời điểm thực hiện công việc khi hoàn thành dịch vụ, nếu không
có thỏa thuận khác. Vậy người thuê dịch vụ phải trả tiền công theo thỏa thuận khi công
việc đã hoàn thành. Nghĩa là tiền công dịch vụ do hai bên thỏa thuận.
1.3.2. So sánh hợp đồng dịch vụ với hợp đồng ủy quyền
Cả hai loại hợp đồng đều được quy định cụ thể trong Bộ luật Dân sự năm
2005, khác với hợp đồng mua bán hợp đồng dịch vụ và hợp đồng ủy quyền có đối
tượng giống nhau. Có nghĩa là người làm dịch vụ và người được ủy quyền đều thực
hiện một công việc theo yêu cầu của người giao kết hợp đồng và người được ủy quyền
có thù lao cũng nhận được một số tiền đền bù công sức của mình như người làm dịch
vụ.
Tuy nhiên cả hai loại hợp đồng vẫn có một số điểm khác nhau cơ bản sau:
Thứ nhất, người được ủy quyền thực hiện công việc nhân danh người ủy

quyền chứ không phải nhân danh chính mình để xác lập, thực hiện các giao dich dân
sự như người làm dịch vụ. Lúc này người ủy quyền sẽ bị ràng buộc bởi các giao dịch
do người được ủy quyền xác lập với người thứ ba nhằm thực hiện công việc đã thỏa
thuận. Chẳng hạn như A đứng ra đại diện theo sự ủy quyền của B để giao dịch một
hợp đồng mua bán hàng hóa với C. Trong trường hợp này A là người được ủy quyền
thực hiện công việc nhân danh B. Mọi tranh chấp phát sinh trong hợp đồng đều thuộc

GVHD: Ths. Nguyễn Thị Ngọc Tuyền

11

SVTH: Điền Thị Diệu Hiền


Hợp đồng dịch vụ theo quy định của pháp luật Việt Nam – Lý luận và thực tiễn
thẩm quyền giải quyết của B tức là B sẽ bị ràng buộc bởi giao dịch này mặc dù A là
người đứng ra xác lập thực hiện giao dịch.
Thứ hai, về hình thức giao kết. Hợp đồng dịch vụ có thể giao kết bằng lời nói
còn hợp đồng ủy quyền phải được giao kết bằng văn bản. Theo quy định của pháp luật
thì hợp đồng ủy quyền phải được giao kết bằng văn bản trong một số trường hợp phải
có công chứng, chứng thực. Tuy nhiên, luật thì quy định như vậy nhưng trên thực tế
vẫn có trường hợp ủy quyền bằng lời nói. Nếu như các bên giao kết hợp đồng ủy
quyền không bên nào kiện cáo về hình thức giao kết, thì hợp đồng vẫn có giá trị.
Thứ ba, về phần tiền công. Ngoài việc phải trả tiền thù lao như đã thỏa thuận
thì người ủy quyền phải thanh toán chi phí hợp lý mà bên được ủy quyền đã bỏ ra để
thực hiện công việc được ủy quyền theo như khoản 3 Điều 586 Bộ luật Dân sự. Còn
trong hợp đồng dịch vụ, ngoài việc trả tiền công người thuê dịch vụ không trả thêm
một khoản tiền nào khác. Thực chất các bên trong hợp đồng dịch vụ đã có thỏa thuận
trước về tiền công. Bên thuê dịch vụ có nghĩa vụ trả tiền công khi công việc đã hoàn
thành nếu như không có thỏa thuận khác. Vì thế mà các chi phí phát sinh trong quá

trình làm dịch vụ bên thuê dịch vụ không có nghĩa vụ thanh toán cho bên làm dịch vụ.
Thứ tư, theo quy định tại Điều 588 Bộ luật Dân sự thì người ủy quyền và
người được ủy quyền có quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng bất cứ lúc
nào theo ý mình không cần có lý do. Còn trong hợp đồng dịch vụ thì bên thuê dịch vụ
và bên cung ứng dịch vụ không có quyền đó. Đối với bên thuê dịch vụ nếu nhận thấy
việc tiếp tục hợp đồng không mang lại lợi ích cho mình thì mới đơn phương chấm dứt
thực hiện hợp đồng. Đối với bên cung ứng dịch vụ nếu bên thuê dịch vụ không thực
hiện nghĩa vụ của mình hoặc thực hiện không đúng theo thỏa thuận thì bên cung ứng
dịch vụ mới có quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng.
1.4. Nguyên tắc giao kết hợp đồng dịch vụ
Do luật không có quy định về nguyên tắc giao kết hợp đồng dịch vụ, bởi vậy
các quy định trong luật chung được áp dụng.
Giao kết hợp đồng có thể hiểu là quá trình bày tỏ, thống nhất ý chí giữa các
bên theo nội dung, hình thức, nguyên tắc, trình tự nhất định, được pháp luật thừa nhận
nhằm xác lập quyền và nghĩa vụ giữa các bên chủ thể.
Giao kết hợp đồng dân sự vốn là việc các bên có liên quan bày tỏ ý chí,
nguyện vọng của mình để qua đó xác lập hợp đồng dân sự với nội dung, hình thức phù
hợp với ý chí của các bên. Tuy nhiên giao kết hợp đồng dân sự không phải là sự tùy
tiện, các bên tùy ý lựa chọn cách thức thực hiện mà phải tuân theo một quy định cụ
thể. Giao kết hợp đồng cũng có những nguyên tắc nhất định phù hợp với nguyên tắc cơ
GVHD: Ths. Nguyễn Thị Ngọc Tuyền

12

SVTH: Điền Thị Diệu Hiền


Hợp đồng dịch vụ theo quy định của pháp luật Việt Nam – Lý luận và thực tiễn
bản được quy định trong Hiến pháp 1992 và những nguyên tắc chung của Bộ luật Dân
sự. Điều 389 quy định về các nguyên tắc giao kết hợp đồng dân sự như sau:

“ Việc giao kết hợp đồng dân sự phải tuân theo các nguyên tắc sau đây:
1. Tự do giao kết hợp đồng nhưng không được trái pháp luật, đạo đức xã hội;
2. Tự nguyện, bình đẳng, thiện chí, hợp tác, trung thực và ngay thẳng”.(10)
1.4.1. Tự do giao kết hợp đồng nhưng không trái với pháp luật, đạo đức xã
hội
Hợp đồng là sự thỏa thuận, bàn bạc để đi đến sự thống nhất ý chí của các bên
nhằm đem lại lợi ích cho các chủ thể tham gia. Một phần cũng góp phần không nhỏ
vào sự nghiệp phát triển nền kinh tế nước nhà. Do bản chất của nó xuất phát từ sự thỏa
thuận nên hợp đồng luôn coi trọng sự tự do giao kết của các bên. Có nghĩa là mọi cá
nhân, tổ chức khi có đầy đủ các tư cách chủ thể theo quy định của pháp luật đều được
tham gia giao kết hợp đồng. Được tự do thể hiện ý chí của mình không bị bất cứ một
cá nhân, tổ chức nào kể cả nhà nước có quyền can thiệp. Vì thế mà tại Điều 57 Hiến
pháp 1992 thừa nhận quyền tự do kinh doanh của mọi công dân: “Công dân có quyền
tự do kinh doanh theo quy định của pháp luật”.(11)
Tuy nhiên, sự tự do này không phải là vô hạn nó phải nằm trong một khuôn
khổ nhất định. Các bên giao kết hợp đồng không chỉ chú ý tới lợi ích của bản thân mà
phải xem xét đến lợi ích của người khác, của cộng đồng và xã hội. Nếu để cho các bên
tự do vô hạn thì sẽ dẫn đến tình trạng người giàu bóc lột người nghèo tạo nên sự bất
bình đẳng trong xã hội. Chính vì vậy cần phải tăng cường sự can thiệp của nhà nước
vào các quan hệ pháp luật tư. Vì vậy mà pháp luật ta quy định việc “tự do giao kết
nhưng không trái với pháp luật, đạo đức xã hội”. Tức là mọi sự thỏa thuận không
được trái với điều cấm của pháp luật và những chuẩn mực đã được xã hội thừa nhận
rộng rãi.
Nguyên tắc này được ghi nhận rất nhiều trong các văn bản quy phạm pháp luật
của Việt Nam và thế giới:
Luật La Mã ghi nhận rằng: “Với tư cách như một cơ sở phát sinh nghĩa vụ,
hợp đồng chỉ có thể có nếu các bên ký hợp đồng có chủ ý xác lập các mối liên hệ trách
nhiệm”.(12) Còn theo quy định của pháp luật Việt Nam thì nguyên tắc tự do, tự nguyện,
cam kết, thỏa thuận được quy định trong Điều 4 Bộ luật Dân sự năm 2005 “Quyền tự

Xem Điều 389 Bộ luật dân sự năm 2005.
Xem Điều 57 Hiến pháp năm 1992 sửa đổi bổ sung năm 2001.
12
Văn phòng Luật sư Tô Đình Huy, Nguyên tắc giao kết hợp đồng, [truy cập ngày 2/8/2014].
10
11

GVHD: Ths. Nguyễn Thị Ngọc Tuyền

13

SVTH: Điền Thị Diệu Hiền


Hợp đồng dịch vụ theo quy định của pháp luật Việt Nam – Lý luận và thực tiễn
do cam kết, thỏa thuận, trong việc xác lập quyền, nghĩa vụ dân sự được pháp luật bảo
đảm, nếu cam kết thỏa thuận đó không trái với đạo đức xã hội”.
Nguyên tắc này cũng được thể hiện trong Khoản 1 điều 11 Luật Thương Mại
2005: “Các bên có quyền tự do thỏa thuận không trái với các qui định của pháp luật,
mỹ tục và đạo đức xã hội để xác lập quyền, nghĩa vụ các bên trong hoạt động thương
mại và bảo hộ các quyền đó”.
Bộ nguyên tắc của UNIDROIT về hợp đồng thương mại quốc tế 2004 quy
định tại điều 1.1 :
Các bên được giao kết hợp đồng và thỏa thuận nội dung hợp đồng.(13)
Nguyên tắc của Luật hợp đồng Châu Âu điều 1.02 quy định:
Các bên được tự do giao kết hợp đồng xác định nội dung hợp đồng phụ thuộc
vào yêu cầu về thiện chí, công bằng và các quy tắc bắt buộc được thiết lập bởi các
nguyên tắc này.(14)
Hơn nữa tại Điều 50 Bộ luật dân sự 2005 cũng ghi nhận quyền tự do kinh
doanh: “Quyền tự do kinh doanh của cá nhân được tôn trọng và được pháp luật bảo

vệ. Cá nhân có quyền lựa chọn hình thức, lĩnh vực, ngành nghề kinh doanh, lập doanh
nghiệp, tự do giao kết hợp đồng, thuê lao động và các quyền khác phù hợp với quy
định của pháp luật”. Như vậy, tự do kinh doanh không có nghĩa là muốn làm gì thì
làm mà phải tuân theo những quy định của pháp luật. Bởi lẽ, pháp luật là sự cụ thể hóa
ý chí của Nhà nước. Bên cạnh việc chú ý đến quyền lợi của mình, các chủ thể phải
hướng tới việc đảm bảo quyền lợi của người khác cũng như của toàn xã hội. Vì vậy, tự
do của mỗi chủ thể phải “không trái với pháp luật và đạo đức xã hội”. Nằm trong mối
quan hệ tương ứng giữa quyền và nghĩa vụ, mỗi chủ thể vừa “có quyền tự do giao kết
hợp đồng” vừa có nghĩa tôn trọng pháp luật và đạo đức xã hội. Lợi ích cộng đồng
(được quy định bằng pháp luật) và đạo đức xã hội được coi là “sự giới hạn” ý chí tự do
của mỗi chủ thể trong việc giao kết hợp đồng.
Như vậy, đây là một nguyên tắc cơ bản và quan trọng trong giao kết hợp đồng
dân sự cũng như trong kinh doanh và mọi hành vi chủ thể.
1.4.2. Giao kết tự nguyện, bình đẳng
Theo nguyên tắc khi tham gia giao dịch dân sự cũng như trong giao kết hợp
đồng các bên phải hoàn toàn tự nguyện, độc lập ý chí của mình. Các chủ thể luôn có vị
trí ngang hàng nhau không một bên nào có thể áp đặt, cưỡng ép, cấm đoán, đe dọa bên
nào. Chính vì thế mà Bộ luật Dân sự nước ta có quy định “tất cả các hợp đồng được
13
14

Xem Điều 1.1 Bộ nguyên tắc của UNIDROIT về hợp đồng thương mại quốc tế năm 2004.
Xem Điều 1.02 Luật Hợp đồng châu Âu.

GVHD: Ths. Nguyễn Thị Ngọc Tuyền

14

SVTH: Điền Thị Diệu Hiền

Hợp đồng dịch vụ theo quy định của pháp luật Việt Nam – Lý luận và thực tiễn
giao kết do bị nhầm lẫn, do bị lừa dối hoặc đe dọa đều là những hợp đồng không đáp
ứng được nguyên tắc tự nguyện khi giao kết. Như vậy, nó sẽ bị coi là vô hiệu”. Nguyên
tắc này đặt ra nhằm đảm bảo trong việc giao kết hợp đồng không ai bị cưỡng ép hoặc
bị cản trở làm trái với ý chí của mình. Có nghĩa là không một ai được viện dẫn lý do
tôn giáo, dân tộc, giới tính, thành phần xã hội… để làm biến dạng các quan hệ dân sự.
Muốn biết được thế nào là sự tự nguyện thì vô cùng phức tạp đó là điều rất
khó để nhận ra khi nào thì các bên tự nguyện hoặc không tự nguyện. Tự nguyện giao
kết hợp đồng được biểu hiện qua sự thể hiện ý chí bên trong và sự bày tỏ ý chí đó ra
bên ngoài. Hai mặt này luôn tồn tại song song và có mối quan hệ mật thiết với nhau. Ý
chí chủ quan ở bên trong, sự mong muốn của các bên luôn được thể hiện một cách
khách quan, trung thực ra bên ngoài thông qua hình thức của hợp đồng.
1.5. Lịch sử hình thành và phát triển của hợp đồng dịch vụ
Khác với những gì diễn ra ở châu Âu, sự hình thành và phát triển của pháp luật
hợp đồng ở Việt Nam cho đến thế kỉ XIX chưa thực sự tồn tại theo đúng nghĩa khoa
học của thuật ngữ này. Ở nhà nước phong kiến chúng ta không thể tìm thấy đươc thuật
ngữ “hợp đồng” hay bất cứ một thuật ngữ tương đương nào trong các văn bản pháp
luật chính thức. Ngay trong các bộ cổ luật được đánh giá như là đỉnh cao của thành tựu
lập pháp phong kiến như Bộ luật Hồng Đức, Bộ luật Gia Long, khái niệm hợp đồng
hay khế ước với tư cách là một thuật ngữ pháp lý độc lập và hoàn chỉnh hầu như
không được biết đến. Cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX khi thực dân Pháp tới Vệt Nam
biến Việt Nam thành thuộc địa thì tình hình mới thay đổi. Dưới dự bảo hộ của thực
dân Pháp cùng với chính sách khai thác thuộc địa đã làm cho cơ cấu xã hội ở Việt nam
biến đổi mạnh mẽ trong đó hệ thống pháp luật dân sự là một trong những lĩnh vực có
sự thay đổi mạnh mẽ và toàn diện nhất. Người Pháp sau khi ban hành ra Bộ luật Dân
sự Pháp năm 1804 đã thể hiện sự thống trị của mình đối với Việt nam bằng cách áp
dụng thành quả của mình vào thực tế Việt Nam và cho ra đời Bộ luật riêng áp dụng
cho ba chế độ cai trị khác nhau. Đó là Bộ luật giản yếu Nam Kỳ áp dụng cho Nam Kỳ
năm 1883. BỘ Luật Bắc Kỳ năm 1931 áp dụng cho Bắc Kỳ và Bộ dân luật Trung Kỳ

năm 1936 áp dụng cho Trung Kỳ. Đặc biệt Bộ dân luật Trung Kỳ năm 1936 với 1709
điều lần đầu tiên trong lịch sử pháp luật Việt nam đã có những vấn đề cơ bản nhất về
chế định hợp đồng được hình thành tương đối hoàn chỉnh và có hệ thống từ khái niệm
pháp lý tổng quát về khế ước cho đến những quy định cụ thể về giao kết khế ước và
một số khế ước thông dụng. Bộ luật này được áp dụng tại Việt nam kể cả sau khi Cách
mạng tháng Tám (1945) với việc thành lập nước Việt nam dân chủ cộng hòa cho đến
năm 1972 ở mền Nam dưới chính thể Việt nam cộng hòa mới bị bãi bỏ. Đến năm 1986
tại Đại Hội lần thứ VI đã chỉ định đổi mới nền kinh tế, xóa bỏ nền kinh tế tập trung
GVHD: Ths. Nguyễn Thị Ngọc Tuyền

15

SVTH: Điền Thị Diệu Hiền


Hợp đồng dịch vụ theo quy định của pháp luật Việt Nam – Lý luận và thực tiễn
bao cấp, chuyển sang nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Với
công cuộc đổi mới toàn diện đất nước như vậy đòi hỏi phải xây dựng khung pháp luật
điều chỉnh nền kinh tế thị trường có điều tiết nên ngay từ những năm đầu của thời kì
đổi mới một loạt những văn bản điều chỉnh những quan hệ hợp đồng kinh tế và quan
hệ hợp đồng đã được ban hành trong đó quan trọng nhất là: Pháp lệnh Hợp đồng kinh
tế (1986); Pháp lệnh Hợp đồng dân sự (1991). Đây chính là những bước đầu tiên về
mặt lập pháp khẳng định vai trò quan trọng của chế định hợp đồng trong đời sống xã
hội cũng như quyết tâm của đất nước ta trên con đường đổi mới toàn diện.
Đến năm 1995 Bộ luật dân sự lần đầu tiên được Quốc Hội khóa IX, kỳ họp thứ
8 thông qua ngày 28/10/1995 có hiệu lực thi hành ngày 01/07/1996 về cơ bản chúng ta
đã có chế định về hợp đồng theo đúng như tên gọi của nó. Và đến đây hợp đồng dịch
vụ chính thức được quy định có những điều khoản cụ thể và đầy đủ hơn so với những
pháp lệnh trước đó. Tuy nhiên trong quá trình thực thi cũng đã bộc lộ những hạn chế
và đến khi Bộ luật Dân sự năm 2005 ra đời đã khẳng định rõ hơn đây là bộ luật chung

điều chỉnh các quan hệ nhân thân và quan hệ tài sản giữa các chủ thể bình đẳng về địa
vị pháp lý và chế định hợp đồng trong Bộ luật Dân sự mới thực sự có chỗ đứng thỏa
đáng trong hệ thống pháp luật Việt Nam. Bộ luật dân sự năm 2005 đặt ra một dấu ấn
trong lịch sử trên con đường pháp điển hóa pháp luật về hợp đồng. Bộ luật Dân sự năm
2005 ra đời đã thể hiện những tính năng nổi bật cũng như những quy chế pháp lý điều
chính các mối quan hệ trong xã hội một cách chặt chẽ và có hiệu quả đặc biệt là mảng
hợp đồng. Nhưng do sự phát triển không ngừng của nền kinh tế, với phương châm mở
cửa hội nhập nền kinh tế nước ta cũng hội nhập vào nền kinh tế thế giới và yêu cầu đó
đòi hỏi nước ta cần phải có một hành lang pháp lý vững chắc hơn quy định về việc
kinh doanh hợp tác với các nước và giữa những thương nhân trong nước với nhau
trong khi đó thì Bộ luật dân sự năm 1995 không còn phù hợp nữa, xuất hiện nhiều mặt
hạn chế cần phải sửa đổi, bổ sung cho kịp thời đại. Ngày 14/06/2005 tại kỳ họp thứ
bảy Quốc hội khóa XI đã thông qua Bộ luật Dân sự năm 2005, có những quy định mới
phù hợp với tình hình xã hội đương thời và nhu cầu của cuộc sống.
Kế thừa và phát triển trên Bộ luật dân sự năm 1995 và dựa trên Hiến pháp năm
1992 Bộ luật Dân sự năm 2005 ra đời đã có chín điều (từ Điều 518 đến Điều 526) quy
định về hợp đồng dịch vụ. Trong đó quy định khá rõ ràng về đối tượng, thời hạn cũng
như quyền và nghĩa vụ của các bên chủ thể trong hợp đồng. Bổ sung những mặt hạn
chế cũng như những tiêu cực của Bộ luật Dân sự năm 1995 để từ đó các bên đi đến
giao kết một hợp đồng dịch vụ hợp pháp và quyền lợi của các bên được đảm bảo cũng
như góp phần vào tình hình phát triển chung nền kinh tế nước nhà. Và từ đó hợp đồng
dịch vụ đã được sử dụng phổ biến, rộng rãi khắp nơi trên nhiều mặt của xã hội.
GVHD: Ths. Nguyễn Thị Ngọc Tuyền

16

SVTH: Điền Thị Diệu Hiền


Hợp đồng dịch vụ theo quy định của pháp luật Việt Nam – Lý luận và thực tiễn

1.6. Sự cần thiết điều chỉnh pháp lý về hợp đồng dịch vụ
Nhìn vào tổng thể các loại hợp đồng trong Bộ luật Dân sự 2005 thì hợp đồng
dịch vụ cũng không phải là một vấn đề mới mẻ trong hệ thống pháp luật dân sự Việt
Nam. Tuy nhiên, việc nghiên cứu để tìm ra những khuất mắc và đưa ra đề xuất hoàn
thiện là một sự cần thiết không thể thiếu.
Trong nền kinh tế thị trường hiện nay dịch vụ chiếm một tỉ trọng không hề nhỏ
trong nền kinh tế quốc dân đặc biệt là trong thời kì hội nhập vào nền kinh tế thế giới.
Do vậy, việc hình thành các loại hình dịch vụ là một nhu cầu khách quan của các bên
chủ thể khi tham gia giao kết hợp đồng. Tuy nhiên, trong quá trình ký kết, thực hiện
hợp đồng các bên có thể xảy ra những sự nhằm lẫn. Điều đó là do cấu trúc hệ thống
pháp luật Việt Nam khá phức tạp đôi lúc gây khó hiểu cho người đọc và đặc biệt là các
chủ thể tham gia vào hoạt động này. Cụ thể hơn là hợp đồng dịch vụ có những vấn đề
chưa có quy định riêng mà khi áp dụng phải áp dụng những quy định chung về hợp
đồng dân sự. Điều này cũng gây không ít tranh cãi, mâu thuẫn cho các bên chẳng hạn
như về các nguyên tắc và hình thức, điều kiện chủ thể giao kết hợp đồng dịch vụ phải
áp dụng các điều khoản chung của hợp đồng dân sư. Mặt khác, hợp đồng dịch vụ
không chỉ được quy định trong Bộ luật Dân sự 2005 mà hợp đồng này còn có thể được
coi như là một hình thức kinh doanh giữa các thương nhân nên cũng được quy định
trong Luật Thương mại. Giữa hai quy phạm quy định cùng một vấn đề điều này sẽ gây
lúng túng, khó khăn cho người áp dụng. Vì vậy, việc nghiên cứu và hướng dẫn áp
dụng là một vấn đề quan trọng có ý nghĩa thiết thực cho bên cung ứng và bên thuê dịch
vụ đặc biệt là trong lĩnh vực hợp đồng dịch vụ nói riêng và hợp đồng dân sự nói
chung.
Ngoài ra, các chế định pháp luật hiện hành còn thể hiện những bất cập nhất
định, do đó thông qua quá trình nghiên cứu có thể đưa ra những giải pháp để hoàn
thiện pháp luật một cách chặt chẽ hơn về cấu trúc pháp luật cũng như áp dụng vào thực
tiễn và những vấn đề cần được chứng minh trong hệ thống pháp luật Việt Nam. Mặt
khác, việc đề xuất những ý kiến đóng góp sửa đổi luật cũng là một sự cần thiết đáp
ứng nhu cầu của công cuộc cải cách tư pháp trong giai đoạn hiện hành.
Nhìn chung chế định hợp đồng dịch vụ có ý nghĩa vô cùng quan trọng đó là

những quy định thiết thực nhằm tạo hành lang pháp lý an toàn, bảo vệ quyền và lợi ích
cho các bên.

GVHD: Ths. Nguyễn Thị Ngọc Tuyền

17

SVTH: Điền Thị Diệu Hiền


Hợp đồng dịch vụ theo quy định của pháp luật Việt Nam – Lý luận và thực tiễn

CHƯƠNG 2
NHỮNG QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VỀ HỢP ĐỒNG DỊCH VỤ
2.1. Giao kết hợp đồng dịch vụ
2.1.1. Chủ thể của hợp đồng dịch vụ
Thông lệ, trong một hợp đồng lúc nào cũng tồn tại ít nhất hai bên chủ thể tham
gia giao kết hợp đồng. Bởi lẽ, một hợp đồng giao kết chỉ với một bên chủ thể thì điều
đó hoàn toàn vô lý. Chẳng hạn như đối với hợp đồng ủy quyền thì chủ thể của nó
chính là bên ủy quyền và bên nhận ủy quyền, đối với hợp đồng mua bán thì luôn tồn
tại song song giữa bên mua và bên bán…còn đối với hợp đồng dịch vụ cơ bản cũng
bao gồm hai chủ thể đó là bên cung ứng dịch vụ và bên thuê dịch vụ. Trong phạm vi
nghiên cứu người viết chỉ đề cập đến các quy định về hai chủ thể này trong hệ thống
pháp luật Việt Nam.
2.1.1.1. Bên thuê dịch vụ
Chủ thể thuê trong hợp đồng dân sự nói chung và hợp đồng dịch vụ nói riêng
rất đa dạng. Theo như quy định hiện hành về hợp đồng dân sự chúng ta cũng sẽ nhận
thấy rõ chủ thể bên thuê dịch vụ trong hợp đồng dịch vụ có thể là cá nhân, pháp nhân,
hộ gia đình, tổ hợp tác…
Cá nhân trong hợp đồng dịch vụ là một con người cụ thể được ghi nhận là một

vật thể sống được ghi nhận là thành viên trong xã hội loài người.(15) Con người khi
tham gia vào các quan hệ xã hội đều có các quyền và nghĩa vụ nhất định, chịu sự quản
lý, giám sát chặt chẽ của pháp luật. Điều kiện về cá nhân theo quy định của pháp luật
là phải có đầy đủ năng lực chủ thể dân sự phù hợp với quan hệ hợp đồng dịch vụ. Tức
là phải đáp ứng các yêu cầu về năng lực pháp luật và năng lực hành vi dân sự.
Năng lực pháp luật của cá nhân được quy định khá rõ trong Bộ luật Dân sự
2005 tại Điều 14: “Năng lực pháp luật dân sự của cá nhân là khả năng của cá nhân có
quyền dân sự và nghĩa vụ dân sự; mọi cá nhân đều có năng lực pháp luật như nhau;
năng lực pháp luật dân sự của cá nhân có từ khi người đó sinh ra và chấm dứt khi
người đó chết”.(16) Như vậy yếu tố năng lực pháp luật của cá nhân là điều đương nhiên,
mọi cá nhân trong xã hội đều được pháp luật cho họ những quyền nhất định mà các
nhà làm luật gọi là quyền dân sự. Nếu như họ có quyền thì cũng phải có nghĩa vụ
tương ứng để đảm bảo trật tự an ninh trong cộng đồng. Về cơ bản năng lực pháp luật
của cá nhân là bất biến nó sẽ tồn taị từ khi họ được sinh ra và không ai có quyền tước
bỏ cho đến khi họ chết. Song vấn đề này cho phép nhận định rằng chủ thể là bên cung
15
16

TS. Nguyễn Ngọc Điện, Chủ thể pháp luật dân sự, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2010, trang 139.
Xem Điều 14 Bộ luật Dân sự năm 2005.

GVHD: Ths. Nguyễn Thị Ngọc Tuyền

18

SVTH: Điền Thị Diệu Hiền


Hợp đồng dịch vụ theo quy định của pháp luật Việt Nam – Lý luận và thực tiễn
ứng dịch vụ sẽ được phép giao dịch dân sự trên cơ sở có tất cả các quyền đầy đủ trong

mọi quan hệ dân sự trong đó có thực hiện hợp đồng đân sự.
Năng lực hành vi dân sự của cá nhân: Theo quy định của pháp luật tại Điều 17
Bộ luật dân sự 2005 thì “Năng lực hành vi dân sự của cá nhân là khả năng của cá
nhân bằng hành vi của mình xác lập, thực hiện quyền, nghĩa vụ dân sự”.(17) Vậy năng
lực hành vi của một người được xem xét trên tiêu chí độ tuổi, bệnh tật và nghiện.
Tóm lại chủ thể bên thuê dịch vụ là cá nhân thì phải đáp ứng đủ các yêu cầu về
năng lực chủ thể khi tham gia xác lập, thực hiện hợp đồng dịch vụ. Tuy nhiên nếu
pháp luật quy định về các điều kiện thuê dịch vụ thì phải đảm bảo các điều kiện đó.
Bên thuê dịch vụ cũng được thừa nhận là pháp nhân. Theo quy định của pháp
luật thì sự tồn tại của pháp nhân chỉ khi đáp ứng các tiêu chí luật định về năng lực
pháp luật và năng lực hành vi tức là pháp nhân đó phải có sự tồn tại và được thừa nhận
theo quy định của pháp luật, người đại diện theo pháp luật của pháp nhân sẽ đứng ra
xác lập, thực hiện các giao dịch cũng như hợp đồng nhưng không được nhân danh bản
thân mà phải nhân danh pháp nhân. Chỉ là đại diện cho pháp nhân mọi phát sinh tranh
chấp đều nhân danh pháp nhân giải quyết chẳng hạn như người đứng đầu một Bệnh
viện là giám đốc. Giám đốc sẽ là người đại diện theo pháp luật của bệnh viện đó và
thực hiện các giao dịch nhân danh bệnh viện mình. Vì thế trong hợp đồng dịch vụ với
tư cách là một pháp nhân chủ thể bên thuê dịch vụ, người đại diện của pháp nhân sẽ
thay mặt pháp nhân giao kết hợp đồng. Và trách nhiệm không phải cá nhân đại diện đó
chịu mà là do pháp nhân chịu. Cho nên người đại diện theo pháp luật của pháp nhân
cũng phải có đầy đủ năng lực chủ thể như đã phân tích ở phần trên và người đại diện
này cũng phải đáp ứng được các điều kiện, nguyên tắc riêng mà pháp nhân đưa ra.
Trong hợp đồng dịch vụ chủ thể của bên thuê dịch vụ cũng có thể là hộ gia
đình. Khi tham gia vào các quan hệ dân sự thì hộ gia đình cũng phải tuân theo những
nguyên tắc nhất định. Hộ gia đình ở đây có một nét rất đặc trưng đó là giữa các thành
viên có mối quan hệ gia đình với nhau. Có nghĩa là những người này “gắn bó với nhau
do hôn nhân, quan hệ huyết thống hoặc do quan hệ nuôi dưỡng, làm phát sinh các
nghĩa vụ và quyền giữa họ với nhau theo quy định”.(18) Không giống như cá nhân và
pháp nhân khi tham gia vào các quan hệ dân sự. Cá nhân, pháp nhân có thể trở thành
chủ thể của bất kỳ quan hệ pháp luật nào, nếu thỏa mãn các quy định của pháp luật mà

không bị giới hạn lĩnh vực tham gia. Nếu những thành viên của hộ gia đình tham gia
những lĩnh vực mà pháp luật không quy định, họ sẽ không tham gia với tư cách chủ
thể hộ gia đình mà với tư cách cá nhân của từng thành viên. Ví dụ gia đình muốn bán
17
18

Xem Điều 17 Bộ luật Dân sự năm 2005.
Xem khoản 8 Điều 10 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2000.

GVHD: Ths. Nguyễn Thị Ngọc Tuyền

19

SVTH: Điền Thị Diệu Hiền