Biện pháp hạn chế rủi ro trong ngoại thương

Website: Email : Tel (: 0918.775.368
A. lời mở đầu
Cùng xu thế toàn cầu hoá và khu vực hoá nền kinh tế thì sự khác biệt giữa thị
trờng nội địa và thị trờng bên ngoài ngày càng mờ nhạt. Chính điều này đã mang lại
cho các doanh nghiệp nói chung và các công ty kinh doanh quốc tế nói riêng những
cơ hội mới. Song cũng đặt các công ty trớc những gay go thử thách, đòi hỏi các công
ty phải chủ động sáng tạo tìm cho mình những hớng đi thích hợp. Trong hoạt động
ngoại thơng, đi cùng với những thuận lợi, luôn luôn hiện hữu một trở ngại rất lớn mà
không nhà doanh nghiệp nào muốn gặp phải và nếu không cẩn thận và có những biện
pháp tốt thì sẽ thiệt hại rất lớn đó chính là những "rủi ro"mà chúng ta không thể đoán
trớc đợc và nhận biết đợc nó. Chỉ cần ta không cẩn thận thì luôn gặp phải. Đây là
lĩnh vực tuy không mới nhng ít ngời đề cập và để ý đến vì vậy em đã quyết định chọn
chủ đề "Biện pháp hạn chế rủi ro trong ngoại thơng" để thực hiện bài tiểu luận
Ngoại thơng của mình.
1
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
B. phần nội dung
1. Khái niệm và các loại rủi ro trong ngoại thơng :
1.1. Khái niệm về rủi ro trong ngoại thơng :
Trong cuộc sống của con ngời nói chung và các hoạt động kinh doanh nói
riêng thờng gắn liền với may rủi. Các kế hoạch kinh doanh do con ngời lập ra dù có
tỷ mỷ cẩn thận đến đâu cũng có thể thất bại. Những thơng vụ kinh doanh lớn thờng
liên quan đến rủi ro cao. Mức độ rủi ro càng cao bao nhiêu thì lợi nhuận nhận đợc
cao bấy nhiêu. Ngợc lại nếu rủi ro càng cao thì thiệt hại và mất mát càng nhiều. Bởi
vậy cần nghiên cứu rủi ro để đa ra khái niệm và phân loại chúng, trên cơ sở đó
chúng ta mới có thể đề ra những biện pháp khắc phục.
Trong hoạt động kinh doanh, định nghĩa về rủi ro đợc xác định nh sau : Rủi ro
(risks) là những sự cố ngẫu nhiên bất ngờ, gây ra tổn thất cho đối tợng bảo hiểm. Đó
là những hiện tợng thiên tai và tai nạn bất ngờ trên biển, là những hiện tợng xã hội
nh chiến tranh, đình công, nổi loạn, cố tình phá hoại hàng hóa hoặc cớp phá tàu.... Có
thể nói rủi ro là một hoàn cảnh, trong đó có thể sảy ra sự sai lệch trái nghịch với kết

quả mong muốn, gây ra mất mát về tài sản và gây lỗ trong hoạt động kinh doanh của
doanh nghiệp.
Những mất mát, thiệt hại trong đời sống có rất nhiều loại nhng trong bài tiểu
luận này, em chỉ đi vào nghiên cứu đến những sự mất mát về tài sản hoặc lợi nhuận
trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
1.2. Phân loại rủi ro trong kinh doanh:
1.2.1. Căn cứ theo nguyên nhân của rủi do :
Căn cứ theo nguyên nhân của rủi ro, ta có thể chia làm 4 loại :
Rủi ro do hiện tợng thiên nhiên nh biển động, bão lốc, sét... Những rủi ro
này không thể kiểm soát đợc.
2
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Rủi ro do tai nạn bất ngờ ngoài biển : tàu đắm, mắc cạn, tàu đâm va, cháy
nổ, mất tích...
Rủi ro do các hiện tợng xã hội : chiến tranh, đình công, bạo động, nổi loạn...
và hậu quả của những việc trên (cầm giữ, mất mát hàng hóa).
Rủi ro do hoạt động riêng lẻ của con ngời nh trộm cắp....
1.2.2. Căn cứ vào hoạt động của bảo hiểm :
Rủi ro thông thờng : xảy ra một cách ngẫu nhiên, bất ngờ ngoài ý muốn của
ngời đợc bảo hiểm. Những rủi ro này đơng nhiên đợc bảo hiểm.
Trong bảo hiểm hàng hoá bằng đờng biển ngời ta liệt kê bảy rủi ro thông th-
ờng :
- Tàu mắc cạn (stranding);
- Tàu chìm đắm (sinking);
- Tàu cháy (fire);
- Tàu đâm va (collision);
- Vứt hàng hoá xuống biển hoặc khỏi máy bay (jettison);
- Tàu mất tích (missing ship);
- Các rủi ro khác nh hàng hoá hấp hơi (smating)..
Các rủi ro sau đây chỉ đợc bảo hiểm theo điều kiện A : nóng (heating), lây hại

(contamination), lây bẩn (contact), rỉ (rust), móc cẩu (hook), vỡ (breakage), chảy
(leakage), rách (tear), mất trộm (pilferage), không giao hàng (non delivery), giao
hàng thiếu (shortage).
Rủi ro phải bảo hiểm riêng bao gồm :
- Rủi ro chiến tranh (war risks) nh nội chiến, cách mạng, khởi nghĩa, xung đột
dân sự, trấn áp, biến động xã hội, bắt giữ, cầm giữ tài sản do chiến tranh, trúng bom
mìn, thủy lôi, đạn, pháo hay các vũ khí khác.
- Rủi ro đình công (strike, riot, civil commontion) gây hậu quả hàng hỏng do
đình công, bạo loạn.
Rủi ro loại trừ : là những rủi ro không đợc ngời bảo hiểm chấp nhận đối với
bảo hiểm hàng hải. Có 8 loại :
3
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
- Buôn lậu (contraband);
- Nội tì (inherent vice) nh mọt, mối;
- Lỗi của ngời đợc bảo hiểm (insurers fault);
- Mất thị trờng, sụt giá, chênh lệch tỷ giá;
- Chủ tàu mất khả năng tài chính;
- Tàu đi chệch hớng gây nên cầm giữ, tịch thu, không giao hàng;
- Hao hụt tự nhiên (bốc hơi, rơi vãi....);
- Tàu không đủ khả năng đi biển.
Sự phân chia các loại rủi ro trên đây chỉ có tính chất tơng đối phù hợp với trình
độ phát triển khoa học và hoàn cảnh xã hội nhất định. Trên thực tế các loại rủi ro đó
có thể chuyển hoá cho nhau lên phải nghiên cứu kỹ, phân biệt đúng các loại rủi ro để
đề ra biện pháp phòng ngừa thích hợp.
Rủi ro đi liền với hoạt động kinh doanh, muốn thành công trong kinh doanh
không còn cách nào khác là phải chấp nhận rủi ro, phải biết mạo hiểm trong kinh
doanh. Nghĩa là sau khi phân tích cặn kẽ các rủi ro trên thị trờng, các nhà kinh doanh
dám đầu t vào lĩnh vực kinh doanh nào đó với sự cân nhắc, tính toán kỹ càng chứ
không phải là sự liều lĩnh mạo hiểm. Cũng chính vì những nguy hiểm nh vậy cho nên

một số biện pháp phòng ngừa cũng chính là những biện pháp khắc phục rủi ro.
2. Một số biện pháp phòng ngừa rủi ro trong ngoại
thơng :
2.1. Phân tích môi trờng, hoạt động trong kinh doanh để loại
trừ hoàn cảnh phát sinh :
Phân tích và nghiên cứ thị trờng là những vấn đề rất quan trọng, nhất là đối với
những đơn vị mới bắt đầu kinh doanh, cha có đủ mạng lới nghiên cứu cung cấp thông
tin, cũng nh thiếu cán bộ làm việc này. Thông tin chính xác về thị trờng và giá cả
không những giúp cho việc giải quyết vấn đề kinh doanh mà còn tạo cơ sở giúp ngời
4
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
quản lý đa ra những quyết định phù hợp, đúng đắn, tránh đợc những rủi ro. Trên cơ
sở phân tích các yếu tố môi trờng kinh doanh và hoạt động kinh doanh của từng bộ
phận trong doanh nghiệp, của từng mặt hàng kinh doanh bằng số liệu chính xác, cụ
thể, có thể đề ra chiến lợc kinh doanh hiệu quả nhất, thực hiện phân tích các loại hoạt
động kinh doanh. Nh thế đã loại bỏ đợc một phần rủi ro.
Ví dụ : phân tích những rủi ro có thể dự kiến đợc khi mua hàng để có biện
pháp phòng ngừa, ngăn ngừa ngay từ khi ký kết hợp đồng mua bán.
2.2. Các rủi ro khi mua hàng và biện pháp phòng ngừa khi ký
hợp đồng :
Trớc khi mua bán cần tìm hiểu rõ về ngời bán hàng và khách hàng bằng các
biện pháp : tiếp xúc trực tiếp, chủ động gặp nói chuyện, giao dịch qua hội chợ, triển
lãm; tìm hiểu qua báo chí, các bản tin thông báo về khách hàng, qua những nơi đã
làm việc với khách hàng đó. Cần tìm hiểu về khả năng tài chính, thanh toán, thái độ
kinh doanh, phạm vi kinh doanh, mức độ tín nhiệm, đạo đức kinh doanh, cần nắm
chắc về tổ chức kinh doanh của ngời bán hàng và khách hàng.
Nên lu ý chọn khách hàng có t cách pháp nhân, đợc các cơ quan Nhà nớc có
thẩm quyền cấp giấy phép, có đăng ký kinh doanh, có nộp thuế, đợc quyền quan hệ
với đối tác nớc ngoài để ký kết và thực hiện hợp đồng kinh tế... Về mặt kinh tế, kỹ
thuật nên chọn các khách hàng có vốn lớn, vững chắc về tài chính, hàng hóa có chất

lợng đảm bảo, ứng dụng công nghệ cao. Nếu ta không tìm hiểu kỹ về ngời bán hàng
có thể gặp rủi ro trả tiền trớc nhng không nhận đợc hàng, hoặc gặp phải những khách
hàng làm ăn không nghiêm túc theo hợp đồng. Do vậy ta phải đòi hỏi tìm ngân hàng
bảo lãnh trả lại tiền ứng trớc, chuyển quyền sở hữu lô hàng một phần đã đặt hay
thanh toán tơng ứng với số hàng đã giao.
Ta cần phải quy định chặt chẽ thời hạn giao hàng bắt buộc để tránh trờng hợp
ngời bán chậm giao hàng. Cần quy định thủ tục chấp nhận thanh toán (trả trớc, trả
ngay, trả sau, thanh toán bằng tiền mặt, hối phiếu, séc, kỳ phiếu.... các phơng thức
thanh toán...). Nên giữ lại 1 phần tiền bảo đảm tránh trờng hợp rủi ro, bị lừa. Khi
thanh toán nên có quy ớc về hạn chế rủi ro của tiền tệ (tính ngoại tệ theo giá vàng,
5