đổi mới tổ chức và hoạt động của chính phủ việt nam trong giai đoạn hiện nay

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.02 MB, 54 trang )

TRƢỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA LUẬT

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN LUẬT
KHÓA 36 (2010 - 2014)
Đề tài:

ĐỔI MỚI TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG
CỦA CHÍNH PHỦ VIỆT NAM TRONG
GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

Cán bộ hướng dẫn:

Sinh viên thực hiện:

Nguyễn Nam Phƣơng

Huỳnh Văn Siêng

Bộ môn hành chính

MSSV: 5105903
Lớp: LK1064A1

Cần Thơ, 2013

TRƢỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA LUẬT

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN LUẬT

KHÓA 36 (2010 - 2014)
Đề tài:

ĐỔI MỚI TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG
CỦA CHÍNH PHỦ VIỆT NAM TRONG
GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

Cán bộ hướng dẫn:

Sinh viên thực hiện:

Nguyễn Nam Phƣơng

Huỳnh Văn Siêng

Bộ môn hành chính

MSSV: 5105903
Lớp: LK1064A1

Cần Thơ, 2013

NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƢỚNG DẪN

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

Cần Thơ, ngày… tháng… năm 2013

NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN PHẢN BIỆN

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

1.2.1 Vị trí của Chính phủ trong bộ máy Nhà nƣớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa
Việt Nam ............................................................................................................................. 5
1.2.2 Nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ ............................................................... 6
1.2.2.1 Trong lĩnh vực kinh tế ................................................................................. 6
1.2.2.2 Trong lĩnh vực đối ngoại ............................................................................ 7
1.2.2.3 Nhiệm vụ và quyền hạn của Chính Phủ trong lĩnh vực khoa học, công
nghệ và môi trường; văn hóa, giáo dục, thông tin, thể thao và du lịch ............................... 8
1.2.2.4 Trong lĩnh vực y tế và xã hội ...................................................................... 9
1.2.2.5 Trong lĩnh vực dân tộc và tôn giáo ............................................................. 9
1.2.2.6 Trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh và trật tự, an toàn xã hội ................ 10
1.2.2.7 Trong lĩnh vực tổ chức hệ thống hành chính nhà nước ............................ 10
1.2.2.8 Nhiệm vụ và quyền hạn của Chính phủ đối với Hội đồng nhân dân tỉnh,
thành phố trực thuộc trung ương ....................................................................................... 11
1.2.2.9 Trong lĩnh vực pháp luật và hành chính tư pháp ..................................... 11
1.3 TỔ CHỨC CHÍNH PHỦ THEO PHÁP LUẬT VIỆT NAM .......................... 12
1.4 HÌNH THỨC HOẠT ĐỘNG CỦA CHÍNH PHỦ THEO PHÁP LUẬT
HIỆN HÀNH ....................................................................................................... 14

1.4.1 Thông qua hoạt động tập thể Chính phủ ....................................................... 14
1.4.2 Thông qua hoạt động của Thủ tƣớng Chính phủ.......................................... 15
1.4.3 Thông qua hoạt động các thành viên khác .................................................... 16
CHƢƠNG 2. TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA CHÍNH PHỦ TRONG GIAI
ĐOẠN HIỆN NAY ........................................................................................................... 19
2.1 NHỮNG THÀNH TỰU ĐẠT ĐƢỢC ................................................................ 19
2.1.1 Thành tựu về tổ chức Chính phủ .................................................................... 19
2.1.1.1 Thông qua hoạt động của tập thể Chính phủ ........................................... 19
2.1.1.2 Thông qua hoạt động của Thủ tướng Chính phủ ...................................... 20
2.1.1.3 Thông qua hoạt động của các thành viên khác ........................................ 21
2.1.2 Thành tựu về hoạt động của Chính phủ ........................................................ 22

2.1.2.1 Thông qua hoạt động của tập thể Chính phủ ........................................... 22
2.1.2.2 Thông qua hoạt động của Thủ tướng Chính phủ ...................................... 25
2.1.2.3 Thông hoạt động của thành viên khác của Chính phủ ............................. 26
2.2 NHỮNG HẠN CHẾ TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA CHÍNH PHỦ ...... 26
2.2.1 Hạn chế về tổ chức Chính phủ ........................................................................ 27
2.2.1.1 Về tập thể Chính phủ ................................................................................ 27
2.2.1.2 Về hoạt động của Thủ tướng Chính phủ ................................................... 30
2.2.1.3 Về thành viên của Chính phủ .................................................................... 31
2.2.2 Hạn chế về hoạt động của Chính phủ............................................................. 32
2.2.2.1 Về hoạt động của tập thể Chính phủ ........................................................ 32
2.2.2.2 Về hoạt động của Thủ tướng Chính phủ ................................................... 33
2.2.2.3 Về hoạt động của các thành viên khác của Chính phủ ............................. 34
CHƢƠNG 3. GIẢI PHÁP ĐỔI MỚI VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA CHÍNH PHỦ
TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY ................................................................................. 35
3.1. VỀ TỔ CHỨC CHÍNH PHỦ TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY ................. 35
3.1.1 Tổ chức của tập thể Chính phủ ....................................................................... 35

3.1.2 Về Thủ tƣớng Chính phủ................................................................................. 39
3.1.3 Về thành viên khác của Chính phủ ................................................................ 40
3.2 VỀ HOẠT ĐỘNG CỦA CHÍNH PHỦ TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY .. 41
3.2.1 Về hoạt động của tập thể chính phủ ............................................................... 41
3.2.1.1 Trong công tác phòng chống tham nhũng ................................................ 41
3.2.1.2 Tích cực đẩy mạnh công cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng
trong Chính phủ ................................................................................................................. 42
3.2.2 Về Thủ tƣớng Chính phủ................................................................................. 43
3.2.3 Về thành viên của Chính phủ .......................................................................... 43
KẾT LUẬN ....................................................................................................................... 44

Đổi mới tổ chức và hoạt động của Chính phủ Việt Nam trong giai đoạn hiện nay

LỜI NÓI ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Chính phủ là cơ quan cấp cao nhất của hệ thống hành chính nhà nước thực thi chức
năng thống nhất quản lý hành chính nhà nước trên phạm vi toàn quốc, trên mọi lĩnh vực
kinh tế, chính trị, xã hội. Trong giai đoạn hiện nay, cùng với cải cách kinh tế, việc đổi
mới tổ chức và hoạt động Chính phủ giữ vai trò quan trọng trong tiến trình xây dựng đất
nước. Yêu cầu đổi mới tổ chức và hoạt động của các cơ quan trong bộ máy nhà nước nói
chung, Chính phủ nói riêng nhằm “xây dựng cơ chế vận hành của Nhà nước pháp quyền
xã hội chủ nghĩa, bảo đảm nguyên tắc tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân;
quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phối hợp giữa các cơ quan trong việc
thực hiện quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp” được Đảng ta đề ra như một tất yếu
khách quan.
Trải qua hơn 20 năm thực hiện công cuộc đổi mới toàn diện của đất nước, cải cách
Chính phủ đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Tuy nhiên, thực tế tổ chức và hoạt
động của Chính phủ nước ta trong những năm qua cho thấy bên cạnh những thành tựu rất
đáng khích lệ, còn tồn tại nhiều yếu kém. Tổ chức bộ máy còn cồng kềnh; chức năng,
quyền hạn của các cơ quan còn bị chồng chéo; trách nhiệm của tập thể Chính phủ, của cá
nhân các thành viên Chính phủ không thật rõ ràng, tình trạng trì trệ, quan liêu vẫn còn là
trở ngại rất lớn khó có thể khắc phục trong một sớm một chiều. Điều này không những
gây ảnh hưởng đến tốc độ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước mà còn có tác động tiêu
cực đến nỗ lực xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam của chúng ta hiện nay. Chính
vì vậy, trước yêu cầu đẩy mạnh công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, phát
triển nền kinh tế thị trường định hướng Xã hội chủ nghĩa trong điều kiện hội nhập kinh tế
quốc tế cần phải tiếp tục đẩy mạnh đổi mới tổ chức và phương thức hoạt động của Chính
phủ. Để thực hiện nhiệm vụ này đòi hỏi cần phải đẩy mạnh nghiên cứu cơ bản và có tính
hệ thống những vấn đề lý luận, đúc rút thực tiễn, qua đó đề ra những giải pháp toàn diện
có tính khả thi nhằm đổi mới tổ chức và phương thức hoạt động của Chính phủ đáp ứng
yêu cầu của đất nước trong giai đoạn hiện nay. Do vậy, em xin chọn đề tài: “Đổi mới tổ

chức và hoạt động của Chính phủ Việt Nam trong giai đoạn hiện nay” làm đề tài luận
văn tốt nghiệp Đại học Cần Thơ.
2. Mục đích nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu của luận văn là tìm hiểu quá trình hình thành và phát triển của
Chính phủ Việt Nam, đánh giá những thành tựu và những hạn chế, của Chính phủ Việt
Nam trong quá khứ cũng như hiện tại để xác định các phương hướng và các giải pháp
nâng cao hiệu quả tổ chức và hoạt động cơ bản của Chính phủ trong giai đoạn hiện nay.
CBHD: Nguyễn Nam Phương

1

SVTH: Huỳnh Văn Siêng

Đổi mới tổ chức và hoạt động của Chính phủ Việt Nam trong giai đoạn hiện nay
3. Phạm vi nghiên cứu
Với mục đích nghiên cứu trên, các vấn đề phải làm rõ trong luận văn được tác giả
xác định như sau:
- Những vấn đề lý luận cơ bản về Chính phủ
- Quá trình hình thành và phát triển của Chính phủ Việt Nam qua các bản Hiến pháp
(1946, 1959, 1980, 1992)
- Thực trạng tổ chức và hoạt động của Chính phủ
- Giải pháp đổi mới tổ chức và hoạt động của Chính phủ Việt Nam trong giai đoạn
hiện nay
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
Trên cơ sở mục đích, phạm vi và đối tượng nghiên cứu, đề tài đã sử dụng phương
pháp luận của Chủ nghĩa Mác - Lênin và Tư tưởng Hồ Chí Minh, các quan điểm của
Đảng Cộng sản Việt Nam về vị trí, vai trò của Chính phủ Viêt Nam, về đường lối đổi mới
đất nước, cải cách kinh tế, đổi mới hệ thống chính trị... Đặc biệt là các quan điểm cơ bản
chủ đạo công cuộc tiếp tục cải cách và hoàn thiện Chính phủ trong giai đoạn hiện nay. Về

phương pháp nghiên cứu cụ thể, luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu phổ biến
như: so sánh, phân tích, tổng hợp, thống kê, hệ thống, phương pháp lịch sử...
5. Cơ cấu luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn có kết cấu 3 chương:
Chương 1. Khái quát chung tổ chức và hoạt động của Chính phủ Việt Nam
Chương 2. Tổ chức và hoạt động của Chính phủ Việt Nam trong giai đoạn hiện nay
Chương 3. Giải pháp đổi mới tổ chức và hoạt động của Chính phủ Việt Nam trong
giai đoạn hiện nay

CBHD: Nguyễn Nam Phương

2

SVTH: Huỳnh Văn Siêng

Đổi mới tổ chức và hoạt động của Chính phủ Việt Nam trong giai đoạn hiện nay
CHƢƠNG 1
KHÁI QUÁT CHUNG VỀ TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA
CHÍNH PHỦ VIỆT NAM
1.1 LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA CHÍNH PHỦ TRONG LỊCH
SỬ LẬP HIẾN VIỆT NAM
Cách mạng tháng Tám năm 1945 thành công, Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ
Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam được thành lập, lấy tên nước là Việt Nam. Để tiếp
tục thực hiện những nhiệm vụ của đất nước trong tình hình mới, Ủy ban dân tộc giải
phóng đã đảm nhiệm những nhiệm vụ của Chính phủ lâm thời nước Việt Nam dân chủ
cộng hòa. Ngày 03 tháng 9 năm 1945, Chính phủ lâm thời đã họp phiên họp đầu tiên để
thảo luận và quyết định những nhiệm vụ cấp bách của Nhà nước.
Sau ngày tổng tuyển cử cả nước (ngày 06 tháng 01 năm 1946) Quốc hội được thành
lập. Tại kỳ họp đầu tiên Quốc hội khóa I, theo đề nghị của Chủ tịch Hồ Chí Minh Chính

phủ đã được Quốc hội đồng ý thành lập ra Chính phủ; Quốc hội đã bầu ra Chính phủ
chính thức của Nhà nước ta gồm có Chủ tịch nước, Phó chủ tịch và Nội các.1 Ủy ban dân
tộc giải phóng và Chính phủ lâm thời hoạt động trên cơ sở Nghị quyết của Quốc dân đại
hội Tân Trào, Chính phủ Liên hiệp kháng chiến hoạt động theo các quyết định của Quốc
hội do cuộc tổng tuyển cử ngày 06 tháng 01 năm 1946 bầu ra. Chính phủ kháng chiến
hoạt động trên cơ sở các quyết định của kỳ họp thứ hai Quốc hội và Quốc hội thông qua
Hiến pháp đầu tiên của nước ta, bản Hiến pháp đó được gọi là Hiến pháp 1946. Bản Hiến
pháp này chỉ quy định Chính phủ là Cơ quan hành chính cao nhất; về quyền hạn chính
phủ chưa được quy định rõ; về nhiệm vụ, Hiến pháp chỉ ghi: “Chính phủ thi hành các đạo
luật và quyết nghị của nghị viện, có quyền trình dự án luật và sắc luật”.2
Sang giai đoạn mới trong điều kiện hòa bình, Nhà nước đã sắp xếp lại bộ máy Nhà
nước, trong đó có Chính phủ. Khi Hiến pháp năm 1959 được Quốc hội khóa I thông qua
vào kỳ họp khóa 11,Chính phủ được bầu ra 1946 được đổi tên thành Hội đồng Chính
phủ, không chỉ thay đổi tên gọi, trong cơ cấu tổ chức Chính phủ cũng có sự thay đổi cơ
bản (không có Chủ tịch nước). Quốc hội khóa II tại kỳ họp thứ nhất vào tháng 7 năm
1960 đã thông qua Luật tổ chức Hội đồng Chính phủ. Luật tổ chức Chính phủ quy định
cụ thể về tính chất, vị trí, nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các
thành viên khác của Chính phủ cũng như trật tự hình thành và cơ cấu tổ chức của Hội
đồng Chính phủ.

1
2

Điều 44, Hiến pháp năm 1946.
Điều 52, Hiến pháp năm 1946.

CBHD: Nguyễn Nam Phương

3

SVTH: Huỳnh Văn Siêng

Đổi mới tổ chức và hoạt động của Chính phủ Việt Nam trong giai đoạn hiện nay
Thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước mùa xuân năm 1975 đã mở ra
thời kỳ mới cho lịch sử Việt Nam - cả nước thống nhất đi lên xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Trong những năm đầu tiên, với tình hình và nhiệm vụ mới của đất nước, đã đặt ra yêu cầu
đổi mới cơ cấu tổ chức bộ máy nhà nước cũng như quy định những vấn đề cơ bản của đất
nước.Vì vậy tại kỳ họp thứ 7, Quốc hội VI đã thông qua Hiến pháp 1980, trong đó hội
đồng Chính phủ theo quy định Hiến pháp 1959 được đổi tên thành Hội đồng Bộ trưởng.
Đến ngày 04 tháng 7 năm 1981, tại kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa 7 đã thông qua luật tổ
chức Hội đồng Bộ trưởng. Hội đồng Bộ trưởng được quy định là cơ quan chấp hành của
Quốc hội. Như vậy Hiến pháp 1980 “Hội đồng Bộ trưởng là Chính phủ nước Cộng hòa
xã hội chủ nghĩa Việt Nam, là cơ quan chấp hành và hành chính Nhà nước cao nhất của
cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất”.3 Tính tập thể của Hội đồng Chính phủ trong hoạt
động được đề cao.
Hiện nay Hội đồng Bộ trưởng được đổi tên thành Chính phủ theo quy định của
Hiến pháp 1992. Trên cơ sở Hiến pháp 1992, Quốc hội khóa IX đã thông qua Luật tổ
chức Chính phủ vào ngày 30 tháng 9 năm 1992. Đến năm 2001, Quốc hội khóa X đã
thông qua Luật tổ chức Chính phủ năm 1992. Đó là cơ sở pháp lý cho việc nghiên cứu
Chính phủ trên phương diện về Chính phủ.
1.2 VỊ TRÍ, NHIỆM VỤ, QUYỀN HẠN CỦA CHÍNH PHỦ THEO PHÁP LUẬT
HIỆN HÀNH
Trải qua các bản Hiến pháp Việt Nam, mỗi lần thay đổi Hiến pháp, vị trí và tính
chất pháp lý của Chính phủ cũng có phần thay đổi. Điểm qua các bản Hiến pháp người
viết nhận thấy: Ở Hiến pháp 1946 “Chính phủ là cơ quan hành chính cao nhất toàn
quốc”.4 Đến Hiến pháp năm 1959 tại điều 71 Chính phủ có vị trí và tính chất là: “Cơ
quan chấp hành của cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất và là cơ quan hành chính cao
nhất của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa”. Kể từ Hiến pháp 1959 và Luật tổ chức
Chính phủ nãm 1960, tính chất của Chính phủ ðã được xác định là cơ quan chấp hành của

Quốc hội. Đến Hiến pháp 1980 và Luật tổ chức Chính phủ năm 1981, Quốc hội cũng quy
định: “Hội đồng Bộ trưởng là Chính phủ của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam,
là cơ quan chấp hành và hành chính Nhà nước cao nhất của cơ quan quyền lực Nhà nước
cao nhất”.5
Trong Hiến pháp 1980 chế định Chính phủ được cải cách theo hướng “tăng cường
tính thống nhất và tập trung quyền lực vào Quốc hội”6 thể hiện bằng những điểm cơ bản
3

Khoản 1, điều 104, Hiến pháp 1980.
Điều 43, Hiến pháp 1946.
5
Điều 104, Hiến pháp 1992.
6
Lê Minh Thông : Một số vấn đề về hoàn thiện tổ chức hoạt động của bộ máy nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa
Việt Nam, NXB Khoa học xã hội, 2001, tr 149.
4

CBHD: Nguyễn Nam Phương

4

SVTH: Huỳnh Văn Siêng

Đổi mới tổ chức và hoạt động của Chính phủ Việt Nam trong giai đoạn hiện nay
như tên: Tên gọi Hội đồng Chính phủ đã được thay thế bằng “Hội đồng Bộ trưởng”; Tính
chất của Chính phủ thêm một lần thay đổi theo hướng Chính phủ (Hội đồng Bộ trưởng)
chỉ còn là “cơ quan chấp hành” và cơ quan hành chính nhà nước cao nhất” của Quốc hội
(chứ không phải là của cả quốc gia nữa). Nói cách khác, Chính phủ đã thuần túy trở
thành “một cơ quan trực thuộc Quốc hội”.7

1.2.1 Vị trí của Chính phủ trong bộ máy Nhà nƣớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa
Việt Nam
Ở nước ta, theo Hiến pháp hiện hành được quy định: “Chính phủ là cơ quan chấp
hành của Quốc hội, cơ quan hành chính Nhà nước cao nhất của nước Cộng hòa xã hội
chủ nghĩa Việt Nam”.8 Chính phủ trong tổ chức quyền lực nhà nước có vị trí:
Thứ nhất, Chính phủ là cơ quan chấp hành của Quốc hội: Quốc hội là cơ quan
quyền lực Nhà nước cao nhất quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước như các
kế hoạch ngân sách, thuế, ban hành Hiến pháp, Luật…Những vấn đề này chỉ có thể thành
hiện thực khi được triển khai, tổ chức, chỉ đạo thực hiện thông qua Chính phủ. Chính phủ
là cơ quan chấp hành của Quốc hội có trách nhiệm cụ thể hóa Hiến pháp, Luật, Nghị
quyết của Quốc hội thành những văn bản dưới luật, đồng thời đưa ra các biện pháp phân
công, chỉ đạo thực hiện, biến những quy định của Hiến pháp,các Luật, Nghị quyết của
Quốc hội… Đối với các cơ quan nhà nước và các tổ chức xã hội và công dân nên Chính
phủ phải điều hành và quản lý nhà nước. Vì vậy, tính chất hành luôn gắn với hoạt động
quản lý nhà nước của Chính phủ. Hoạt động quản lý nhà nước của Chính phủ là hoạt
động chủ yếu, là chức năng của Chính phủ.
Thứ hai, Chính phủ là cơ quan hành chính Nhà nước cao nhất có nghĩa là Chính phủ
đứng đầu hệ thống các cơ quan hành chính Nhà nước. Với vị trí là cơ quan quản lý, trong
hoạt động của mình Chính phủ quản lý bao trùm tất cả các lĩnh vực đời sống xã hội đối
với tất cả các cơ quan nhà nước, tổ chức, các sở, phòng. Trong đó Chính phủ là cơ quan
là cơ quan quản lý hành Nhà nước cao nhất. Các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc
Chính phủ là những cơ quản lý đối với một ngành, một lĩnh vực nhất định. Các cơ quản
lý ngành cũng như các cơ quản lý nhà nước ở địa phương đều đặt dưới sự lãnh đạo, kiễm
tra giám sát của Chính phủ.
Từ sự phân tích trên cho thấy vị trí của Chính phủ trong tổ chức quyền lực nước ta
là cơ quan chấp hành của Quốc hội, cơ quan quản lý hành chính nhà nước cao nhất của
nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Và hiện nay, mô hình tổ chức Chính phủ

7

Lê Minh Thông : Một số vấn đề về hoàn thiện tổ chức hoạt động của bộ máy nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa
Việt Nam, NXB Khoa học xã hội, 2001, tr 150.
8
Điều 109, Hiến pháp năm 1992.

CBHD: Nguyễn Nam Phương

5

SVTH: Huỳnh Văn Siêng

Đổi mới tổ chức và hoạt động của Chính phủ Việt Nam trong giai đoạn hiện nay
trong nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam đang tiếp tục xây dựng, củng cố
hoàn thiện theo vị trí này.
1.2.2 Nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ
Theo quy định của Hiến pháp năm 1992, Luật tổ chức Chính phủ năm 2001, nhiệm
vụ quyền hạn của Chính phủ đã được quy định theo hướng cụ thể, chỉ tiết hơn so với
Hiến pháp trước, phân chia theo từng lĩnh vực và có sự phân định rõ hơn giữa thẩm
quyền giữa tập thể Chính phủ với thẩm quyền với cá nhân của Thủ tướng.9 Cụ thể Luật tổ
chức Chính phủ năm 2001 quy định nhiệm vụ quyền hạn Chính phủ trên mọi lĩnh vực đời
sống kinh tế - xã hội như: Nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ trong lĩnh vực kinh tế;
lĩnh vực khoa học công nghệ và môi trường; lĩnh vực văn hóa, giáo dục, thông tin thể
thao và du lịch; Lĩnh vực y tế xã hội, lĩnh vục dân tộc và tôn giáo; lĩnh vực quốc phòng
an ninh và trật tự an toàn xã hội; Lĩnh vực đối ngoại; Lĩnh vực tổ chức hành chính nhà
nước; chỉ đạo, hướng dẫn hoạt động của hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc
trung ương…
Nghị quyết số 51/2001/QH10 ngày 25/11/2001 sửa đổi bổ sung một số điều của
Hiến pháp 1992, một số các quy định được sửa đổi là quy định liên quan đến nhiệm vụ,
quyền hạn trong lĩnh vực đối ngoại là có sửa đổi, bổ sung. Những nhiệm vụ, quyền hạn

của Chính phủ được cụ thể hóa trong Luật tổ chức Chính phủ 2001 lại có nhiều sự thay
đổi liên quan đến tất cả các lĩnh vực hoạt động của Chính phủ để phù hợp với những yêu
cầu quản lý trong quá trình đất nước ta xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa, xây dựng một nhà nước pháp quyền. Có thể thấy điều đó qua những quy
định sửa đổi, bổ sung ở một số lĩnhvực như sau:
1.2.2.1 Trong lĩnh vực kinh tế
Trước hết, Chính phủ thống nhất quản lý nền kinh tế quốc dân, phát triển nền kinh
tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; củng cố và phát triển nền kinh tế nhà nước,
chú trọng các ngành và lĩnh vực then chốt để đảm bảo vai trò chủ đạo, cùng với kinh tế
tập thể tạo thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân.10 Trước đây, Chính phủ
quản lý nền kinh tế theo quy hoạch và kế hoạch thống nhất trong cả nước bằng mệnh lệnh
hành chính và bao cấp, quản lý trực tiếp các đơn vị kinh tế. Đây là một trong những
nguyên nhân dẫn đến sự suy thoái nền kinh tế nước ta trong một giai đoạn dài.
Hiện nay, Chính phủ quản lý kinh tế bằng pháp luật, kế hoạch, chính sách…quản lý
gián tiếp các cơ sở kinh tế. Để quản lý kinh tế tầm vĩ mô, Chính phủ đề xuất với Quốc
hội trong việc xây dựng các dự án chiến lược, quy hoạch kế hoạch phát triển kinh tế - xã

9

Điều 112, 114, Hiến pháp năm 1992.
Khoản 1, điều 9, Luật tổ chức Chính phủ năm 2001.

10

CBHD: Nguyễn Nam Phương

6

SVTH: Huỳnh Văn Siêng

Đổi mới tổ chức và hoạt động của Chính phủ Việt Nam trong giai đoạn hiện nay
hội dài hạn, 5 năm, hàng năm; lập dự toán ngân sách nhà nước, dự kiến phân bổ ngân
sách trung ương và mức bổ sung ngân sách trung ương cho địa phương tổng quyết toán
ngân sách nhà nước hàng năm để trình Quốc hội quyết định…11 Chính phủ còn có quyền
quyết định các chính sách cụ thể, các biện pháp tài chính, tiền tệ tiền lương và giá cả.12
Đây là những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của nền kinh tế.
1.2.2.2 Trong lĩnh vực đối ngoại
Trong lĩnh vực đối ngoại, Chính phủ thống nhất quản lý công tác đối ngoại. Trước
hết Chính phủ quyết định các chủ trương biện pháp tăng cường và mở rộng quan hệ nước
ngoài, các tổ chức thế giới, Chính phủ có quyền Chủ tịch nước quyết định việc ký kết, gia
nhập điều ước quốc tế do Chính phủ ký nhân danh Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa
Việt Nam.
Chính phủ có quyền đàm phán, ký kết, phê duyệt, gia nhập điều ước quốc tế nhân
danh Chính phủ. Đồng thời Chính phủ phải chỉ đạo thực hiện các Điều ước mà Cộng hòa
xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã ký kết hoặc gia nhập.13
Chính phủ có quyền quyết định và chỉ đạo các chính sách cụ thể về hợp tác kinh tế,
khoa học và công nghệ, văn hóa, giáo dục và các lĩnh vực khác với các nước, các vùng
lãnh thổ và các tổ chức quốc tế cũng như mở rộng các thông tin đối ngoại.14
Chính phủ tổ chức và chỉ đạo hoạt động của các cơ quan đại diện của nhà nước tại
nước ngoài và các tổ chức quốc tế. Chính phủ có nhiệm vụ bảo vệ lợi ích chính đáng của
tổ chức và công dân Việt Nam ở nước ngoài; quản lý hoạt động của tổ chức, cá nhân
nước ngoài tại Việt Nam.15
Điểm mới của Hiến pháp hiện hành là Chính phủ có quyền đàm phán, kí kết Điều
ước quốc tế nhân danh Nhà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, trừ trường hợp quy
định tại điểm 10 Điều 103; đàm phán, ký, phê duyệt, gia nhập Điều ước quốc tế nhân danh
Chính phủ.16 Theo đó, Chính phủ được ký kết gia nhập Điều ước quốc tế nhân danh Chính
phủ trong các trường hợp sau: Để thực hiện điều ước quốc tế đã được ký kết hoặc gia nhập
nhân danh Nhà nước; Điều ước quốc tế về các lĩnh vực (trừ Điều ước quốc tế về hòa bình,
an ninh, biên giới, lãnh thổ, chủ quyền quốc gia; Điều ước quốc tế về quyền và nghĩa vụ cơ

bản của công dân, về tương trợ tư pháp); Điều ước quốc tế về các tổ chức quốc tế (trừ Điều

11

Khoản 3, khoản 4, điều 9, Luật tổ chức Chính phủ năm 2001.
Khoản 5, điều 9, Luật tổ chức Chính phủ năm 2001.
13
Khoản 2, điều 15, Luật tổ chức Chính phủ năm 2001.
14
Khoản 3, điều 15, Luật tổ chức Chính phủ năm 2001.
15
Khoản 4, điều 15, Luật tổ chức Chính phủ năm 2001.
16
Khoản 8, điều 12, Hiến pháp 1992, sửa đổi bổ sung năm 2001.
12

CBHD: Nguyễn Nam Phương

7

SVTH: Huỳnh Văn Siêng

Đổi mới tổ chức và hoạt động của Chính phủ Việt Nam trong giai đoạn hiện nay
ước quốc tế về tổ chức quốc tế phổ cập và tổ chức quốc tế khu vực quan trọng); Điều ước
quốc tế được nhân danh Chính phủ theo thỏa thuận với bên ký kết nước ngoài.17
Như vậy, cùng với chính sách mở cửa, trong hoạt động đối ngoại Chính có nhiều
nhiệm vụ cũng như quyền hạn hơn. Đây là điều hợp lý và cần thiết trong tình hình đất
nước và quốc tế hiện nay.
2.1.2.3 Nhiệm vụ và quyền hạn của Chính Phủ trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và

môi trường; văn hóa, giáo dục, thông tin, thể thao và du lịch
Chính phủ thống nhất quản lý, quyết định chính sách cụ thể về khoa học và công
nghệ để đảm bảo phát triển khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu, ưu tiên đầu tư
cho những hướng khoa học công nghệ hiện đại, công nghệ cao, chú trọng công nghệ
thông tin, công nghệ sinh học; đa dạng hóa và sử dụng có hiệu quả các nguồn đầu tư phát
triển khoa học và công nghệ; Quyết định chính sách cụ thể về bảo vệ, cải thiện và giữ gìn
môi trường; chỉ đạo tập trung giải quyết tình trạng suy thoái môi trường ở các khu vực
trọng điểm; kiểm soát ô nhiễm, ứng cứu và khắc phục sự cố môi trường.18
Thống nhất quản lý và phát triển sự nghiệp văn hóa, văn học, nghệ thuật; quy định
các biện pháp để bảo tồn, phát triển nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc văn hóa dân
tộc; bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa; khuyến khích phát triển các tài năng sáng
tạo văn hóa, nghệ thuật, chống việc truyền bá tư tưởng và sản phẩm văn hóa độc hại; bài
trừ mê tín, hủ tục; không ngừng xây dựng nếp sống văn minh trong xã hội.19 Trong lĩnh
vực giáo dục, Chính phủ quyết định chính sách cụ thể để đảm bảo phát triển giáo dục là
quốc sách hàng đầu, ưu tiên đầu tư; khuyến khích các nguồn lực để phát triển sự nghiệp
giáo dục nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, phát hiện bồi dưỡng và sử dụng nhân
tài. Chính phủ thống nhất Thống nhất quản lý hệ thống giáo dục quốc dân về mục tiêu,
chương trình, nội dung, kế hoạch giáo dục, tiêu chuẩn giáo viên, quy chế thi cử, hệ thống
văn bằng, chức danh khoa học, các loại hình trường, lớp và các hình thức giáo dục khác;
thực hiện phổ cập giáo dục trung học cơ sỡ và chống tái mù chữ...20 Để hệ thống giáo dục
phát triển đúng hướng nhằm hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực
của công dân; đào tạo người lao động có nghề, năng động và sáng tạo, có niềm tự hào
dân tộc, có đạo đức và ý trí vươn lên.
Chính phủ còn thống nhất quản lý và phát triển sự nghiệp thông tin, báo chí thể thao
và có những chính sách cụ thể để đẩy mạnh phát triển du lịch trở thành một ngành kinh
tế mũi nhọn (điều 11 Luật Tổ chức Chính phủ năm 2001).

17

Khoản 3, điều 7, Luật ký kết gia nhập và thực hiện điều ước quốc tế 2005.

Khoản 2, khoản 5, điều 10, Luật tổ chức Chính phủ năm 2001.
19
Khoản 1, điều 11, Luật tổ chức Chính phủ năm 2001.
20
Khoản 2, điều 11, Luật tổ chức Chính phủ năm 2001.
18

CBHD: Nguyễn Nam Phương

8

SVTH: Huỳnh Văn Siêng

Đổi mới tổ chức và hoạt động của Chính phủ Việt Nam trong giai đoạn hiện nay
1.2.2.4 Trong lĩnh vực y tế và xã hội
Nhiệm vụ văn hóa, giáo dục chỉ có thể được thực hiện khi các vấn đề xã hội được
đồng thời giải quyết. Vì vậy, trong lĩnh vực y tế, xã hội đòi hỏi Chính phủ phải thực hiện
đồng loạt các nhiệm vụ, quyền hạn sau: Trước hết, Chính phủ quyết định chính sách cụ
thể nhằm hướng nghiệp, tạo việc làm, cải thiện điều kiện làm việc, an toàn lao động,
phòng ngừa bệnh nghề nghiệp cho người lao động.21 Vấn đề việc làm cho người lao động
là nhu cầu cấp bách cho xã hội hiện nay, nếu vấn đề này không được giải quyết một cách
thỏa đáng sẽ ảnh hưởng rất lớn đến nhiệm vụ giáo dục nói riêng và tình hình xã hội nói
chung. Vì vậy, tạo việc làm cho người lao động là nhiệm vụ quan trọng của Chính phủ.
Cùng với việc tạo việc làm cho người lao động là tính mạng, sức khỏe của người lao
động đòi hỏi Chính phủ có các chính sách, chế độ y tế,về kế hoạch hóa gia đình, thực
hiện các biện pháp đấu tranh và ngăn chặn các tệ nạn xã hội. Mặt khác, Chính phủ thực
hiện các chính sách và biện pháp đảm bảo quyền bình đẳng nam, nữ, chăm sóc bà mẹ và
trẻ em, những người tàn tật, không nơi nương tựa cũng như chế độ ưu đãi đối với thương
binh, gia đình liệt sĩ, gia đình có công với nước...22

1.2.2.5 Trong lĩnh vực dân tộc và tôn giáo
Điều 112 Hiến pháp hiện hành và điều 13 Luật Tổ chức Chính phủ năm 2001, Quốc
hội đã giao cho Chính phủ những nhiệm vụ, quyền hạn trong lĩnh vực dân tộc và tôn giáo
như: Quyết định chính sách, các biện pháp cụ thể nhằm bảo đảm thực hiện chính sách
bình đẳng, đoàn kết, tương trợ, giúp nhau cùng phát triển, thực hiện công bằng xã hội
giữa các dân tộc, quyền dùng tiếng nói, chữ viết của các dân tộc, giữ gìn, phát huy và làm
giàu bản sắc văn hóa, truyền thống tốt đẹp của các dân tộc; chống mọi hành vi kỳ thị,
chia rẽ dân tộc; ưu tiên phát triển mọi mặt ở các vùng dân tộc thiểu số, xậy dựng kết cấu
hạ tầng, thực hiện các chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội, phát triển kinh tế
hàng hóa,từng bước nâng cao đời sống của đồng bào các dân tộc thiểu số, vùng có điều
kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn và các vùng căn cứ địa cách mạng; Thực hiện
chính sách ưu tiên phát triển giáo dục, nâng cao dân trí, bồi dưỡng nguồn nhân lực,
chương trình chăm sóc sức khỏe cho đồng bào miền núi, dân tộc thiểu số; có quy hoạch
và kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng cán bộ là người dân tộc thiểu số; Thực hiện
chính sách tôn giáo, đảm bảo quyền tự do tín ngưỡng; bảo đảm sự bình đẳng giữa các tôn
giáo trước pháp luật; chống mọi hành vi xâm phạm tự do tín ngưỡng, tôn giáo hoặc lợi
dụng tín ngưỡng, tôn giáo để làm trái pháp luật và chính sách của Nhà nước.23

21

Khoản 1, điều 12, Luật tổ chức Chính phủ năm 2001.
Điều 12, Luật tổ chức Chính phủ năm 2001.
23
Điều 13, Luật tổ chức Chính phủ năm 2001.
22

CBHD: Nguyễn Nam Phương

9

SVTH: Huỳnh Văn Siêng

Đổi mới tổ chức và hoạt động của Chính phủ Việt Nam trong giai đoạn hiện nay
1.2.2.6 Trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh và trật tự, an toàn xã hội
Trước hết, Chính phủ phải thực hiện các biện pháp cũng cố và tăng cường nền quốc
phòng toàn dân, an ninh nhân dân, đảm bảo trật tự xã hội, chủ quyền quốc gia, sự toàn vẹn
lãnh thổ, bảo vệ những thành quả của cách mạng và chế độ xã hội chủ nghĩa; xây dựng và
quản lý thống nhất các lực lượng vũ trang nhân dân, xây dựng công nghiệp quốc phòng bảo
đảm trang bị cho lực lượng vũ trang nhân dân, thực hiện phương châm kết hợp quốc phòng
với kinh tế.24 Khi có lệnh động viên, lệnh ban bố tình trạng khẩn cấp của Chủ tịch nước,
Chính phủ phải tổ chức và sử dụng mọi biện pháp, thi hành để bảo vệ đất nước.
Mặt khác, Chính phủ thực hiện các chính sách ưu đãi, bảo đảm đời sống vật chất,
tinh thần và chính sách hậu phương đối với các lực lượng vũ trang nhân dân.25
Trong điều kiện ngày nay, để xây dựng một nhà nước pháp quyền, Chính phủ có
trách nhiệm tổ chức và thực hiện các biện pháp đấu tranh phòng ngừa và tránh các loại
tội phạm, các vi phạm pháp luật.26
1.2.2.7 Trong lĩnh vực tổ chức hệ thống hành chính nhà nước
Là cơ quan chấp hành của Quốc hội, cơ quan quản lý hành chính nhà nước cao nhất,
Chính phủ lãnh đạo, điều hành toàn bộ hệ thống các cơ quan quản lý hành chính nhà
nước. Quốc hội giao cho Chính phủ quyền được quyết định việc thành lập, xác nhập, giải
thể các cơ quan thuộc Chính phủ cũng nhằm quy định nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức và
hoạt động của các cơ quan thuộc Ủy ban nhân dân.27 Chính phủ quyết định và chỉ đạo
thực hiện phân công, phân cấp quản lý ngành và lĩnh vực trong hệ thống hành chính nhà
nước, chỉ đạo thực hiện cải cách hành chính.
Chính phủ tổ chức chỉ đạo các hoạt động của hệ thống các cơ quan quản lý hành
chính từ trung ương đến cơ sở bảo đảm sự quản lý thống nhất, hiệu lực và hiệu quả.
Trong quá trình quản lý hành chính nhà nước, xuất phát từ yêu cầu hoạt động quản lý,
Chính phủ có quyền trình Quốc hội quyết định cơ cấu tổ chức của Chính phủ, việc thành
lập, bãi bỏ các Bộ, cơ quan ngang Bộ, việc thành lập mới, nhập, chia, điều chỉnh địa giới

tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, việc thành lập hoặc giải thể các đơn vị hành
chính - kinh tế đặc biệt.28
Riêng việc thành lập mới, nhập, chia, điều chỉnh địa giới các đơn vị hành chính
dưới cấp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương Quốc hội giao cho Chính phủ quyền được
quyết định.
24

Khoản 1, điều 14, Luật tổ chức Chính phủ năm 2001.
Khoản 2, điều 14, Luật tổ chức Chính phủ năm 2001.
26
Khoản 3, điều 14, Luật tổ chức Chính phủ năm 2001
27
Khoản 3, điều 16, Luật tổ chức Chính phủ năm 2001.
28
Khoản 1, điều 16, Luật tổ chức Chính phủ năm 2001.
25

CBHD: Nguyễn Nam Phương

10

SVTH: Huỳnh Văn Siêng

Đổi mới tổ chức và hoạt động của Chính phủ Việt Nam trong giai đoạn hiện nay
Chính phủ còn thống nhất quản lý cán bộ, công chức, viên chức trong các cơ quan
nhà nước từ trung ương đến cơ sở; quyết định và thực hiện các chính sách, chế độ về đào
tạo, tuyển dụng, sử dụng, tiền lương, khen thưởng, kỷ luật, nghỉ hưu, và các chế độ khác
đối với cán bộ, công chức, viên chức nhà nước; Chính phủ cũng quy định và thực hiện
các chính sách cụ thể đối với cán bộ xã, phường, thị trấn.29 Các chính sách, chế độ này có

tác dụng ảnh hưởng trực tiếp rất lớn đến hiệu quả quản lý của nhà nước.
1.2.2.8 Nhiệm vụ và quyền hạn của Chính phủ đối với Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố
trực thuộc trung ương
Là cơ quan quản lý hành chính nhà nước cao nhất của nước ta, Chính phủ có trách
nhiệm đảm bảo sự quản lý thống nhất đối với các ngành các cấp.
Chính phủ còn có trách nhiệm đảm bảo, tạo điều kiện để Hội đồng nhân dân các cấp
thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương. Vấn đề
này được quy định như sau: Chính phủ gửi Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc
trung ương các Nghị quyết, Nghị định của Chính phủ, Quyết định, Chỉ thị của Thủ tướng
có liên quan đến hoạt động của chính quyền địa phương.30 Trong trường hợp Hội đồng
nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có kiến nghị, Chính phủ phải giải quyết
các kiến nghị đó.
Để nâng cao năng lực của các đại biểu Hội đồng nhân dân, Chính phủ có trách
nhiệm phải bồi dưỡng kiến thức về quản lý nhà nước cho các đại biểu Hội đòng nhân
dân. Một nhiệm vụ quan trọng khác của Chính phủ là đảm bảo cơ sở vật chất, tài chính để
Hội đồng nhân dân hoạt động.31
1.2.2.9 Trong lĩnh vực pháp luật và hành chính tư pháp
Trước hết, Chính phủ được quyền trình các dự án luật trước Quốc hội.32 Trong quá
trình quản lý hành chính nhà nước, Chính phủ có quyền sáng kiến, đề xuất Quốc hội ban
hành các luật mới hoặc sửa đổi các luật Quốc hội đã ban hành. Chính phủ cũng có quyền
sáng kiến, đề xuất Ủy ban thường vụ Quốc hội ban hành hoặc sửa đổi các pháp lệnh để
đáp ứng yêu cầu quản lý hành chính nhà nước.
Trên cơ sở Hiến pháp, các luật, nghị quyết của Quốc hội cũng như: pháp lệnh, nghị
quyết Ủy ban thường vụ Quốc hội, lệnh và nghị quyết của Chủ tịch nước, Chính phủ ban
hành kiệp thời các văn bản dưới hình thức Nghị định. Mặt khác, Chính phủ phải đảm bảo
tính thống nhất trong các văn bản của các Bộ, các cơ quan ngang Bộ và các cơ quan
thuộc Chính phủ, Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân các cấp. Nếu phát hiện các
29

Khoản 4, điều 16, Luật tổ chức Chính phủ năm 2001.

Điểm a, khoản 2, điều 17, Luật tổ chức Chính phủ năm 2001
31
Điểm b,c, khoản 2, điều 17, Luật tổ chức Chính phủ năm 2001.
32
Khoản 1, điều 18, Luật tổ chức Chính phủ năm 2001.
30

CBHD: Nguyễn Nam Phương

11

SVTH: Huỳnh Văn Siêng

Đổi mới tổ chức và hoạt động của Chính phủ Việt Nam trong giai đoạn hiện nay
Thông tư của Bộ trưởng, các thành viên khác của Chính phủ; Quyết định, Chỉ thị của Ủy
ban nhân dân và Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trái
Hiến pháp, luật và các văn bản của các cơ quan nhà nước cấp trên thì Thủ tướng Chính
phủ có quyền đình chỉ hoặc bãi bỏ. Nếu phát hiện Nghị quyết của Hội đồng nhân dân
tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trái với Hiến pháp, Luật và các văn bản của các cơ
quan nhà nước cấp trên thì Thủ tướng Chính phủ có quyền đình chỉ việc thi hành và đề
nghị Ủy ban thường vụ Quốc hội bãi bỏ.
Chính phủ có quyền chỉ định các biện pháp chỉ đạo và kiểm tra việc thi hành Hiến
pháp, pháp luật, các Quyết định của Chính phủ trong cơ quan nhà nước, tổ chức kinh tế,
tổ chức xã hội, đơn vị vũ trang nhân dân và công dân.33 Để việc thi hành Hiến pháp, pháp
luật được tự giác, Chính phủ tổ chức và lãnh đạo các công tác tuyên truyền, giáo dục
Hiến pháp và pháp luật. Để đảm bảo các quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, xây
dựng nhà nước pháp quyền;
Hiện nay, Chính phủ được Quốc hội giao cho nhiều nhiệm vụ, quyền hạn trong
công tác quản lý hành chính tư pháp, các hoạt động về luật sư, giám định tư pháp, công

chứng và bổ trợ tư pháp, tổ chức và quản lý công tác thi hành án, quốc tịch, hộ khẩu, hộ
tịch.34 Ngoài ra Chính phủ còn có nhiệm vụ tổ chức và lãnh đạo các công tác thanh tra
nhà nước; tổ chức chỉ đạo và giải quyết các khiếu nại, tố cáo của công dân thuộc trách
nhiệm của Chính phủ.35
Nhìn chung, nhiệm vụ và quyền hạn của Chính phủ là những công cụ chủ yếu để
Chính phủ thực hiện các chức năng và vai trò của mình trong việc chấp hành các quyết
định của tập thể Quốc hội và việc điều hành hệ thống hành chính nhà nước từ trung ương
đến cơ sở. Do Chính phủ là cơ quan hành chính cao nhất, Chính phủ thống nhất quản lý
tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội của đất nước, mỗi lĩnh vực có những đặc trưng
riêng và có những yêu cầu riêng trong quản lý.
1.3 TỔ CHỨC CHÍNH PHỦ THEO PHÁP LUẬT VIỆT NAM
Chính phủ nước ta cũng như đa số các nước được cấu thành những cơ quan nhất
định. Sự hiện diện các cơ quan này theo nghĩa đích thực của cơ quan trong bộ máy hành
chính nhà nước là để thể hiện chức năng quản lý đối với các ngành và lĩnh vực công tác
trong phạm vi cả nước. Trong hoạt động của mình Chính phủ vừa thực hiện quản lý nhà
nước đối vơi ngành hoặc lĩnh vực công tác được giao. Theo Luật tổ chức Chính phủ hiện

33

Khoản 2, điều 18, Luật tổ chức Chính phủ năm 2001.
Khoản 4, điều 18, Luật tổ chức Chính phủ năm 2001.
35
Khoản 5, điều 18, Luật tổ chức Chính phủ năm 2001.
34

CBHD: Nguyễn Nam Phương

12

SVTH: Huỳnh Văn Siêng

Đổi mới tổ chức và hoạt động của Chính phủ Việt Nam trong giai đoạn hiện nay
hành thì Chính phủ gồm hai loại cơ quan: các Bộ và cơ quan ngang bộ, là cơ quan của
Chính phủ.36
Theo điều 110 Hiến pháp hiện hành và điều 3 Luật tổ chức Chính phủ năm 2001
quy định gồm có: Thủ tướng Chính phủ, các phó Thủ tướng Chính phủ, các Bộ trưởng và
Thủ trưởng các cơ quan ngang Bộ. Ngoài Thủ tướng, các thành viên khác của Chính phủ
không nhất thiết phải là đại biểu Quốc hội”. Đây là quy định nhằm tăng cường khả năng
lựa chọn của Thủ tướng để đảm bảo hiệu quả hoạt động của Chính phủ.
Hiện nay, trên cơ sở quy định của Hiến pháp 1992, Luật tổ chức Chính phủ năm
2001, Nghị quyết số 04/2011/QH13 ngày 03/8/2011 Quốc hội khóa XIII (2012 - 2017)
về tổ chức của Chính phủ và số Phó thủ tướng thu hẹp lại với việc thành lập các bộ
quản lý đa ngành đa lĩnh vực. Cuối 1991, Hội đồng Bộ trưởng có 28 bộ và cơ quan
ngang Bộ; Quốc hội khóa XI chỉ còn 20 bộ và 6 cơ quan ngang bộ; tại Quốc hội khóa
XII (2007 - 2012) thì chỉ còn 18 và 4 cơ quan ngang bộ và đến Quốc hội khóa XIII
(2012 - 2017) thì vẫn còn 18 bộ và 4 cơ quan ngang bộ nhưng chỉ còn có 4 Phó thủ
tướng Chính phủ giảm đi 1 so với Quốc hội khóa XII.37 Quốc hội quyết định thành lập
hoặc bãi bỏ các bộ và cơ quan ngang bộ theo đề nghị của Thủ tướng Chính phủ. Mỗi bộ
và cơ quan ngang bộ thực hiện một chức năng quản lý đối với ngành và lĩnh vực nhất
định. Theo nghị định 36/2012/NĐ-CP quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn,cơ cấu
tổ chức của Bộ và cơ quan ngang Bộ (gọi tắt là Bộ), cơ cấu tổ chức của các Bộ gồm: Vụ
văn phòng Bộ, Thanh tra Bộ, Cục, Tổng cục và tổ chức tương đương tổng cục là các tổ
chức giúp Bộ trưởng quản lý nhà nước. Ngoài ra còn có các đơn vị sự nghiệp công lập
như: Đơn vị nghiên cứu chiến lược, chính sách về ngành, lĩnh vực; báo; tạp chi; trung
tâm Thông tin hoặc tin học; trường hoặc trung tâm đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công
chức, viên chức; học viện thuộc Bộ.38
Bộ máy của Chính phủ được tinh giảm so với thời kỳ trước, số lượng, các Bộ giảm
bớt các đầu mối nhưng vẫn đảm bảo tính ổn định và liên tục của quá trình quản lý. Đó
chính là sự thống nhất giữa đầu mối hoạch định chính sách, chiến lược, quy hạch, kế

hoạch phát triển các chuyên ngành, lĩnh vực với nhau, nâng cao hiệu quả quản lý nhà
nước, phù hợp với sự phát triển của nền kinh tế thị trường.

36

Điều 2, Luật tổ chức Chính phủ năm 2001.
Nghị quyết số 04/2011/QH13 ngày 03/8/2011 Nghi quyết phê chuẩn đề nghị của Thủ tướng Chính phủ về việc bổ
nhiệm các Phó thủ tướng Chính phủ, các Bộ trưởng và các thành viên khác của Chính phủ.
38
Khoản 1, khoản 2 Điều 15, Nghị định 36/2012/ NĐ-CP ngày 18/4/2012 Quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền
hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ, cơ quan ngang Bộ.
37

CBHD: Nguyễn Nam Phương

13

SVTH: Huỳnh Văn Siêng

Đổi mới tổ chức và hoạt động của Chính phủ Việt Nam trong giai đoạn hiện nay
1.4 HÌNH THỨC HOẠT ĐỘNG CỦA CHÍNH PHỦ THEO PHÁP LUẬT
HIỆN HÀNH
Để thực hiện chức năng là cơ quan hành chính Nhà nước cao nhất, điều 6 Luật tổ
chức Chính phủ năm 2001 quy định: “Hiệu quả hoạt động của Chính phủ được đảm bảo
bằng hiệu quả hoạt động tập thể Chính phủ, của Thủ tướng Chính phủ và từng thành viên
của Chính phủ”. Khẳng định hiệu quả hoạt động thực tế Chính phủ thể hiện qua 3 hình
thức: Thông qua phiên họp của Chính phủ, thông qua hoạt động của Thủ tướng Chính
phủ và thông qua hoạt động của các thành viên của Chính phủ.
1.4.1 Thông qua hoạt động tập thể Chính phủ

Các phiên họp của Chính phủ là hình thức hoạt động quan trọng của Chính phủ, có
ý nghĩa quyết định đến toàn bộ hoạt động của Chính phủ.
Phiên họp là nơi tập trung trí tuệ của tập thể Chính phủ, những người trực tiếp
nằm quyền quản lý hành chính trên phạm vi một ngành hoặc một lĩnh vực nhất định
đồng thời có sự đóng góp ý kiến của cơ quan nhà nước, các tổ chức đoàn thể khi tham
gia phiên họp.
Theo quy định hiện hành, Chính phủ họp thường kỳ mỗi tháng họp một lần ngoài ra
có thể họp bất thường theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ hoặc theo yêu cầu của ít
nhất một phần ba tổng số thành viên Chính phủ.39
Tham dự phiên họp gồm: Thành viên Chính phủ, nếu vắng mặt trong phiên họp thì
phải có sự đồng ý của Thủ tướng, Thủ tướng có thể cho phép thành viên Chính phủ vắng
mặt và được cử người phó dự phiên họp của Chính phủ và người phó đi thay có quyền
biểu quyết. Ngoài các thành viên Chính phủ, Chủ tịch nước có quyền tham dự phiên họp
của Chính phủ khi xét thấy cần thiết, Chủ tịch hội đồng dân tộc của Quốc hội, Chánh án
tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng viện kiểm sát nhân dân tối cao, Chủ tịch Tổng liên
đoàn lao động Việt Nam và người đứng đầu tổ chức đoàn thể khác có thể được mời tham
dự phiên họp của Chính phủ khi bàn về vấn đề có liên quan. Khi cần thiết Chính phủ có
thể mời Thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ. Chủ tịch Ủy ban nhân dân Tỉnh, Thành
phố trực thuộc trung ương tham dự phiên họp của Chính phủ. Các đại biểu được mời họp
không phải là thành viên của Chính phủ có quyền phát biểu ý kiến nhưng không có quyền
biểu quyết.40 Thủ tướng Chính phủ chủ tọa phiên họp của Chính phủ, khi được Thủ tướng
ủy quyền, một Phó thủ tướng có thể chủ tọa phiên họp.
Thành phần tham dự như trên giúp Chính phủ vừa tập trung được trí tuệ tập thể các
thành viên của Chính phủ, ý kiến của các đại biểu được mời từ đó góp phần làm cho
39
40

Điều 33, Luật tổ chúc Chính phủ năm 2001.
Điều 34, Luật tổ chức Chính phủ năm 2001.

CBHD: Nguyễn Nam Phương

14

SVTH: Huỳnh Văn Siêng

Đổi mới tổ chức và hoạt động của Chính phủ Việt Nam trong giai đoạn hiện nay
quyết định của phiên họp sát với thực tế, toàn diện hơn, đồng thời cũng đề cao trách
nhiệm của thành viên Chính phủ trong quá trình biểu quyết các vấn đề quan trọng của
Chính phủ.
Trong phiên họp Chính phủ những vấn đề quan trọng đều được đưa ra thảo luận tập
thể và quyết định theo đa số. Danh mục các vấn đề đưa ra thảo luận trong phiên họp gồm:
Chương trình hoạt động hàng năm của Chính phủ; Các dự án luật, pháp lệnh trình Quốc
hội và Ủy ban thường vụ Quốc hội; Dự án phát triển kinh tế - xã hội dài hạn, năm năm,
hàng năm, các công trình quan trọng, dự toàn ngân sách nhà nước và phân bổ Ngân sách
Nhà nước, quyết toán Ngân sách Nhà nước hàng năm trình Quốc hội; Các chính sách cụ
thể về phát triển kinh tế - xã hội, tài chính, tiền tệ, các vấn đề quan trọng về quốc phòng,
an ninh, đối ngoại; Các đề án trình Quốc hội về việc thành lập, sáp nhập, giải thể các Bộ,
cơ quan ngang bộ, việc thành lập mới, nhập, chia, đều chỉnh địa giói hành chính tỉnh,
thành phố trực thuộc trung ương; Quyết định việc thành lập, sáp nhập, giải thể các cơ
quan thuộc Chính phủ; Các báo cáo của Chính phủ trước khi trình Quốc hội, Ủy ban
Thường vụ Quốc hội và Chủ tịch nước.
Khẳng định tính tập thể trong quyết định của phiên họp, pháp luật hiện hành quy
định: Nghị quyết phiên họp của Chính phủ phải được quá nửa tổng số thành viên Chính
phủ biểu quyết tán thành, trường hợp biểu quyết ngang bằng nhau thực hiện theo phía có
ý kiến mà Thủ tướng đã biểu quyết.41 Quy định này thể hiện sự kết hợp chặt chẽ chế độ
trách nhiệm cá nhân và tập thể, đề cao vai trò cá nhân của Thủ tướng trong việc quyết
định vấn đề quan trọng. Phiên họp Chính phủ là hình thúc hoạt động tập thể duy nhất của
Chính phủ, trên cơ sở bàn bạc dân chủ công khai. Các Quyết định của tập thể Chính phủ

tại phiên họp được thực hiện dưới hình thức Nghị định.
Thủ tướng Chính phủ ủy nhiệm cho Bộ trưởng, chủ nhiệm văn phòng Chính phủ
thường xuyên thông báo cho các cơ quan thông tin đại chúng về nội dung phiên họp
Chính phủ và quyết định của Chính phủ.
Để đảm bảo hiệu quả cho phiên họp của Chính phủ, ngoài việc hoàn thiện các quy
định của pháp luật, sự cần thiết phải mở rộng thành phần phiên họp, làm tốt công tác
chuẩn bị (đặc biệt chuẩn bị dự án và các nội dung đưa ra phiên họp), phiên họp cần tập
trung giải quyết tốt những nhiệm vụ quan trọng của Chính phủ.
1.4.2 Thông qua hoạt động của Thủ tƣớng Chính phủ
Thủ tướng Chính phủ lãnh đạo, điều hành và chịu trách nhiệm về mọi hoạt động của
Chính phủ. Khắc phục những hạn chế trong quy định về quyền hạn của người đứng đầu
Chính phủ mà Hiến pháp năm 1980 đã quy định, Hiến pháp năm 1992 và Luât tổ chức
41

Điều 35, Luật tổ chức Chính phủ năm 2001.

CBHD: Nguyễn Nam Phương

15

SVTH: Huỳnh Văn Siêng

Đổi mới tổ chức và hoạt động của Chính phủ Việt Nam trong giai đoạn hiện nay
Chính phủ năm 2001 có xu hướng đề cao vai trò là người đứng đầu Chính phủ, Thủ
tướng Chính phủ có những quyền hạn: triệu tập, chủ tọa phiên họp Chính phủ; Quy định
chế độ làm việc của Thủ tướng với các thành viên Chính phủ, Thủ trưởng cơ quan thuộc
Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh thành phố trực thuộc Trung ương; Lãnh đạo
công tác của Chính phủ, thành viên của Chính phủ, Thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ,
Chủ tịch Uỷ ban nhân dân các cấp; Đề nghị Quốc hội thành lập bãi bỏ các Bộ, cơ quan

ngang bộ, trình Quốc hội phê chuẩn đề nghị Quốc hội việc bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách
chức, cho từng chức danh đối với Phó thủ tướng, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang
bộ; trong thời gian Quốc hội không họp thì Thủ tướng Chính phủ có quyền trình Chủ tịch
nước quyết định tạm thời đình chỉ công tác của Phó thủ tướng, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ
quan ngang bộ; Chỉ đạo xây dựng các dự án trình Quốc hội và Ủy ban thường vụ Quốc
hội, các văn bản quy phạm thuộc thẩm quyền của Chính phủ và Thủ tướng; Thành lập hội
đồng và ủy ban thường xuyên hoặc lâm thời khi cần thiết; Quyết định các biện pháp cải
tiến lề lối làm việc, hoàn thiện bộ máy nhà nước.
Trong lĩnh vực đảm bảo pháp chế, Thủ tướng Chính phủ có các quyền: Đình chỉ
việc thi hành hoặc bãi bỏ những văn bản quy phạm pháp luật thông tư của Bộ trưởng,
Thủ trưởng cơ quan ngang bộ và các văn bản không phải là văn bản quy phạm pháp luật
quyết định, chỉ thị của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, quyết định, chỉ thị của
ủy ban nhân dân và quyết định của chủ tịch ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc
trung ương trái với Hiến pháp, luật và các văn bản của các cơ quan nhà nước cấp trên;
Đình chỉ việc thi hành những Nghị quyết của Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố trực
thuộc trung ương trái với Hiến pháp, luật và các văn bản của cơ quan Nhà nước cấp trên
đồng thời đề nghị Ủy ban thường vụ Quốc hội bãi bỏ.
Để thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình, Thủ tướng Chính phủ căn cứ vào Hiến
pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc
hội; lệnh, quyết định của Chủ tịch nước; nghị định của Chính phủ, Thủ tướng ra Quyết
định đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện những quyết định của Quốc hội, Chủ tịch nước,
Chính phủ,ở các ngành, các cấp.42
1.4.3 Thông qua hoạt động các thành viên khác
Bên cạnh hoạt động của phiên họp Chính phủ, hoạt động của Thủ tướng cũng như
Phó Thủ tướng Chính phủ, hoạt động của Bộ trưởng và Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ
đóng vai trò quan trọng, Bộ trưởng và Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ thực hiện chức năng
quản lý Nhà nước đối với nghành hoặc lĩnh vực công tác trong phạm vi cả nước.

42

Điểm d, khoản 1, điều 20, Luật tổ chức Chính phủ năm 2001.

CBHD: Nguyễn Nam Phương

16

SVTH: Huỳnh Văn Siêng

Đổi mới tổ chức và hoạt động của Chính phủ Việt Nam trong giai đoạn hiện nay
Bộ trưởng và Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ là thành viên của Chính phủ lãnh đạo
công tác của Bộ và cơ quan ngang bộ, phụ trách một số công tác của Chính phủ, Bộ
trưởng chịu trách nhiệm trước Thủ tướng và Quốc hội về hoạt động quản lý nhà nước
trong phạm nghành, lĩnh vực được phân công.
Để thực hiện tôt chức năng của mình, Bộ trưởng hoạt động với hai tư cách:
Vừa là thành viên Chính phủ, tham gia giải quyết những vấn đề thuộc thẩm quyền
của Chính phủ tại phiên họp. Tham gia các phiên họp Chính phủ, các Bộ trưởng có quyền
thảo luận và biểu quyết các vấn đề quan trọng của Chính phủ; chuẩn bị các dự án luật,
pháp lệnh và các dự án khác theo sự phân công của Chính phủ; Trình bày trước Quốc hội,
Ủy ban thường vụ Quốc hội báo cáo của Bộ theo yêu cầu của Quốc hội, Ủy ban thường
vụ Quốc hội; Trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội; Thực hiện những nhiệm vụ khác do
Thủ tướng Chính phủ ủy quyền.
Vừa là người đứng đầu Bộ, lãnh đạo, quản lý điều hành Bộ theo chế độ thủ trưởng.
Với tư cách này, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ lãnh đạo, quyết định và chịu
trách nhiệm quản lý về ngành, lĩnh vực mình phụ trách như: Trình Chính phủ kế hoạch
dài hạn, năm năm, hàng năm của ngành, lĩnh vưc; tổ chức và chỉ đạo thực hiện kế hoạch
trong phạm vi cả nước; quyết định các tiêu chuẩn, quy trình, quy phạm và các định mức
kinh tế - kĩ thuật của ngành thuộc thẩm quyền; Đề nghị Thủ tướng Chính phủ bổ nhiệm,
bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Vụ trưởng, Phó thủ tướng và tương đương.43
Trong phạm vi quản lý của mình, Bộ trưởng có quyền ban hành các loại văn bản

pháp luật gồm: thông tư, Bộ trưởng căn cứ vào các Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc
hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội, lệnh, quyết định của Chủ tịch
nước, các văn bản của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Từ đó, ban hành các văn bản
hướng dẫn thi hành các văn bản nêu trên và kiễm tra việc thực hiện các văn bản đó.
Với việc bãi bỏ quy định về thẩm quyền được ban hành các văn bản pháp quy của
Thủ tướng các cơ quan thuộc Chính phủ, Hiến pháp 1992 sửa đổi, bổ sung năm 2001 đã
nhằm mục đích tăng cường sự giám sát của Quốc hội với hoạt động soạn thảo văn bản
pháp luật của Chính phủ, đồng thời đề cao tính tự chịu trách nhiệm của Chính phủ trước
Quốc hội.
Khẳng định mối quan hệ giữa Chính phủ và Quốc hội Điều 109 Hiến pháp 1992
quy định: “Chính phủ chịu trách nhiệm trước Quốc hội và báo cáo công tác với Quốc hội,
Ủy ban thường vụ Quốc hội, Chủ tịch nước”. Quy định mới này cho thấy vai trò của
Chính phủ. Chính phủ do Quốc hội lâp ra với tính chất là cơ quan chấp hành của Quốc
hội, cơ quan hành chính cao nhất thì chỉ chịu trách nhiệm trước quốc hội. Quy định
43

Điều 23, Luật tổ chức Chính phủ năm 2001.

CBHD: Nguyễn Nam Phương

17

SVTH: Huỳnh Văn Siêng

Đổi mới tổ chức và hoạt động của Chính phủ Việt Nam trong giai đoạn hiện nay
Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ báo cáo công tác trước Ủy ban thường vụ Quốc hội và
chủ tịch nước là đảm bảo sự giám sát của các cơ quan này - với tính chất là những cơ
quan tham gia thực hiện quyền giám sát với bộ máy nhà nước.
Bên cạnh đó, Điều 117 Hiến pháp 1992 cũng quy định rõ: “Bộ trưởng và các thành

viên khác của Chính phủ chịu trách nhiệm trước Thủ tướng Chính phủ, trước Quốc hội về
lĩnh vực, nghành mình phụ trách”. Như vậy, các thành viên Chính phủ như: Bộ trưởng,
Thủ trưởng cơ quan ngang bộ,vừa chịu trách nhiệm về ngành, lĩnh vực mình phụ trách
giống như quy định tại các Hiến pháp trước vừa phải chịu trách nhiệm trước Thủ tướng
Chính phủ. Quy định như vậy của Hiến pháp 1992 là nhằm mục đích tăng cường vai trò
lãnh đạo của Thủ tướng Chính phủ đối với các thành viên khác của Chính phủ.
Hiến pháp 1992 đề cao trách nhiệm cá nhân của Thủ tướng Chính phủ, các Bộ
trưởng và các thành viên khác trước Quốc hội, song chú trọng về trách nhiệm cá nhân của
từng chức danh đó chứ không phải trách nhiệm tập thể chung.

CBHD: Nguyễn Nam Phương

18

SVTH: Huỳnh Văn Siêng

đổi mới tổ chức và hoạt động của chính phủ việt nam trong giai đoạn hiện nay

Trích đoạn

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về