phát triển hoạt động kinh doanh thẻ tại ngân hàng tmcp xuất nhập khẩu eximbank việt nam chi nhánh cần thơ

TRƢỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH

-----  -----

NGUYỄN DUY KHANG
MSSV : LT11122

PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG KINH DOANH
THẺ TẠI NGÂN HÀNG TMCP XUẤT NHẬP
KHẨU EXIMBANK VIỆT NAM
CHI NHÁNH CẦN THƠ

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
NGÀNH : TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG
MÃ SỐ NGÀNH: 60340201

Cần Thơ, 11/2013

I


TRƢỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH

-----  -----

NGUYỄN DUY KHANG
MSSV: LT11122

PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG KINH DOANH

THẺ TẠI NGÂN HÀNG TMCP XUẤT NHẬP
KHẨU EXIMBANK VIỆT NAM
CHI NHÁNH CẦN THƠ

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
NGÀNH : TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG
MÃ SỐ NGÀNH: 60340201

GIÁO VIÊN HƢỚNG DẪN
NGUYỄN NGỌC LAM

Cần Thơ, 11/2013

II


LỜI CẢM TẠ
_ 
Xin chân thành cảm ơn Thầy Nguyễn Ngọc Lam đã tận tâm hƣớng dẫn
em hoàn thành luận văn này. Thầy luôn tạo điều kiện thuận lợi để em có thể
liên lạc, hƣớng dẫn nhiệt tình cách chỉnh sửa nội dung, cấu trúc đề tài sao cho
hợp lí.
Chân thành cảm ơn các cô, chú, anh, chị trong Ngân Hàng Thƣơng Mại
Cổ Phần Xuất Nhập Khẩu Eximbank Việt Nam chi nhánh Cần Thơ đã nhiệt
tình chỉ dẫn, truyền đạt cho em những kiến thức thực tế để em có thể nắm
vững nghiệp vụ, hoàn thành tốt luận văn.
Cần Thơ, ngày ….. tháng ….. năm
…..
Ngƣời thực hiện

Nguyễn Duy Khang

III


TRANG CAM KẾT
_ 
Tôi xin cam kết luận văn này đƣợc hoàn thành dựa trên các kết quả
nghiên cứu của tôi và các kết quả nghiên cứu này chƣa đƣợc dùng cho bất cứ
luận văn cùng cấp nào khác.
Cần Thơ, ngày.... tháng ….. năm …..
Ngƣời thực hiện

Nguyễn Duy Khang

IV


NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP
-----  
----............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................

............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
Cần Thơ , ngày….. tháng ….. năm 2013

V


MỤC LỤC
Trang
CHƢƠNG 1: GIỚI THIỆU ..............................................................................1
1.1 Sự cần thiết của đề tài .................................................................................1
1.2 Mục tiêu nghiên cứu ...................................................................................1
1.2.1 Mục tiêu chung .......................................................................................1
1.2.2 Mục tiêu cụ thể .......................................................................................1
1.3 Phạm vi nghiên cứu ....................................................................................2
1.3.1 Phạm vi không gian ................................................................................2
1.3.2 Phạm vi thời gian ....................................................................................2
1.3.3 Đối tƣợng nghiên cứu ..............................................................................2
1.4 Lƣợc khảo tài liệu ......................................................................................2
CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1 Phƣơng pháp luận ......................................................................................3
2.1.1 Tổng quan về ngân hàng thƣơng mại .....................................................3
2.1.2 Giới thiệu chung về thẻ ...........................................................................4
2.1.3 Hoạt động thanh toán thẻ tại ngân hàng thƣơng mại ..............................9
2.1.4 Một số lợi ích khi sử dụng thẻ ............................................................. 12
2.1.5 Nhân tố tác động đến hoạt động thanh toán thẻ .................................. 14
2.1.6 Rủi ro trong hoạt động thanh toán thẻ ................................................. 18
2.2 Phƣơng pháp nghiên cứu ......................................................................... 20
2.2.1 Phƣơng pháp thu thập số liệu .............................................................. 20
2.2.2 phƣơng pháp phân tích số liệu ............................................................. 20
CHƢƠNG 3: GIỚI THIỆU CHUNG VỀ NGÂN HÀNG TMCP XUẤT NHẬP
KHẨU VIỆT NAM CHI NHÁNH CẦN THƠ ............................................ 23
3.1Khái quát chung về Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam ......... 23
3.1.1 Khái quát về Ngân hàng Eximbank ..................................................... 23

3.1.2 những thành tựu đạt đƣợc ..................................................................... 24
3.2 Khái quát chung về Eximbank Cần Thơ.................................................. 27
3.2.1 Lịch sử hình thành và phát triển Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu Việt
Nam chi nhánh Cần Thơ ................................................................................ 27
3.2.2 Cơ cấu tổ chức – Chức năng , nhiệm vụ của các phòng ban ............... 27
3.2.2.1 Cơ cấu tổ chức .................................................................................. 27
3.2.2.2 Chức năng nhiệm vụ ......................................................................... 28
3.2.3 Các hoạt động kinh doanh của Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu Việt
Nam chi nhánh Cần Thơ ................................................................................ 30
3.2.3.1 Hoạt động huy động vốn .................................................................. 30

VI


3.2.3.2 Hoạt động tín dụng ........................................................................... 31
3.2.3.3 Hoạt động thanh toán quốc tế ........................................................... 31
3.2.3.4 Hoạt động khác ................................................................................. 32
3.3 Một số kết quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng TMCP Xuất nhập
khẩu Việt Nam chi nhánh Cần Thơ ............................................................... 32
3.3.1 Doanh thu ............................................................................................. 34
3.3.2 Chi phí ................................................................................................ 34
3.3.3 Lợi nhuận trƣớc thuế .......................................................................... 35
3.4 Thuận lợi và khó khăn ............................................................................. 35
3.4.1 Thuận lợi ............................................................................................... 35
3.4.2 Khó khăn .............................................................................................. 36
CHƢƠNG 4: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH THẺ TẠI
NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN XUẤT NHẬP KHẨU VIỆT NAM
CHI NHÁNH CẦN THƠ .............................................................................. 37
4.1 Thực trạng hoạt động kinh doanh thẻ tại Ngân hàng thƣơng mại cổ phần
xuất nhập khẩu Việt Nam chi nhánh cần thơ ................................................. 37

4.1.1 Tình hình phát hành thẻ ....................................................................... 37
4.1.1.1 Thẻ nội địa (V-TOP).......................................................................... 37
4.1.1.2 Thẻ ghi nợ quốc tế VISA DEBIT ...................................................... 38
4.1.1.3 Thẻ tín dụng VISA MASTERCARD ................................................ 38
4.1.1.4 Thẻ VISA BUSSINESS ..................................................................... 39
4.1.1.5 Thẻ VISA PREPAID ......................................................................... 40
4.1.1.6 Thẻ đồng thƣơng hiệu E-MAXIMARK ............................................ 41
4.1.1.7 Thẻ TEACHER ................................................................................. 42
4.2.1 Kết quả kinh doanh thẻ ........................................................................ 42
4.2.1.1 Tình hình phát hành thẻ ghi nợ ......................................................... 42
4.2.1.2 Tình hình phát hành thẻ tín dụng ..................................................... 44
4.2.1.3 Tình hình sử dụng và thanh toán thẻ ............................................... 45
4.2 Đánh giá hoạt động kinh doanh thẻ tại ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu
Việt Nam chi nhánh Cần Thơ ........................................................................ 52
4.2.1 Doanh thu của thẻ so với doanh thu dịch vụ ...................................... 52
4.2.2 Doanh thu từ thẻ so với tổng thu nhập ............................................... 54
4.2.3 Hệ số chi phí trên thu nhập và tỷ suất lợi nhuận .................................. 56
4.2.4 Thị trƣơng thẻ của ngân hàng so với các ngân hàng khác tại Cân thơ hiện
nay ............................................................................................................... 58
4.3 Đánh giá hoạt động kinh doanh thẻ tại ngân hàng TMCP XNK Việt Nam
chi nhánh Cần Thơ ........................................................................................ 61
4.3.1 Những kết quả đạt đƣợc ....................................................................... 61
4.3.2 Những hạn chế và nguyên nhân ........................................................... 62

VII


4.4 Một số giải pháp mà ngân hàng đã áp dụng để phát triển hoạt đông kinh
doanh thẻ ....................................................................................................... 65
CHƢƠNG 5: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN KINH DOANH THẺ TẠI NGÂN

HÀNG TMCP XUẤT NHẬP KHẨU VIỆT NAM CHI NHÁNH CẦN THƠ
5.1 Định hƣớng phát triển kinh doanh của ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu
Việt Nam chi nhánh Cần Thơ ........................................................................ 69
5.2 Sự cần thiết phát triển hoạt động kinh doanh thẻ tại ngân hàng TMCP Xuất
nhập khẩu Việt Nam chi nhánh Cần Thơ ...................................................... 70
5.3 Giải pháp phát triển hoạt động kinh doanh thẻ ....................................... 72
5.3.1 Đa dạng hóa các sản phẩm thẻ và dịch vụ liên quan đến thẻ .............. 72
5.3.2 Nâng cao chất lƣợng đội ngũ nguồn nhân lực ...................................... 74
5.3.3 Chính sách Marketing .......................................................................... 76
5.3.4 Hiện đại hóa và phát triển công nghệ thông tin ................................... 79
5.3.5 Phát triển mạng lƣới giao dịch thẻ ....................................................... 81
5.3.6 Quản lý và phòng ngừa rủi ro ............................................................... 82
CHƢƠNG 6 : KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ............................................... 85
6.1 Kết luận .................................................................................................... 85
6.2 Kiến nghị ................................................................................................. 85
6.2.1 Đối với Chính phủ ............................................................................... 85
6.2.2 Đối với Ngân hàng Nhà nƣớc .............................................................. 88
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................. 89

VIII


DANH MỤC BIỂU BẢNG
Trang
Bảng 1 : Kết quả hoạt động kinh doanh của Eximbank từ năm 2010 đến 6
tháng đầu năm 2013 ...................................................................................... 33
Bảng 2 : Số lƣợng thẻ phát hành của Eximbank Cần Thơ từ năm 2010 đến 6
đầu năm tháng 2013 .....................................................................................
Bảng 3 : Doanh số sử dụng thẻ thanh toán của Eximbank Cần Thơ từ năm
2010 đến 6 đầu năm tháng 2013 ................................................................... 46

Bảng 4 : Tỷ trọng doanh số rút tiền mặt , chuyển khoản và tại POS ........... 48
Bảng 5 : Số lƣợng máy POS , ATM và số DVCNT tích lũy từ 2010 đến 6
thánh đầu năm 2013 ...................................................................................... 49
Bảng 6 : Doanh thu từ hoạt động kinh doanh thẻ Eximbank Cần Thơ từ năm
2010 đến 6 đầu năm tháng 2013 ................................................................... 51
Bảng 7 : Doanh thu từ thẻ so với doanh thu từ dịch vụ của Eximbank Cần Thơ
từ năm 2010 đến 6 đầu năm tháng 2013 ....................................................... 53
Bảng 8 : Nguồn thu từ thẻ so với thu nhập của ngân hàng từ 2010 đến 6 tháng
đầu năm 2013 ............................................................................................... 55
Bảng 9 : Hệ số chi phí/thu nhập và tỷ suất lợi nhuân về thẻ của Eximbank Cần
Thơ ............................................................................................................... 58
Bảng 10 : Số lƣợng máy ATM và POS của một số ngân hàng tại TP Cần Thơ
...................................................................................................................... 59

IX


DANH SÁCH HÌNH
Trang
Hình 1 : Quy trình hoạt động thanh toán thẻ ............................................... 9
Hình 2 : Quy trình phát hành thẻ ................................................................. 10
Hình 3 : Quy trình thanh toan thẻ ................................................................. 11

X


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
NHTM : Ngân hàng thƣơng mại
NHTMCP XNK : Ngân hàng thƣơng mại cổ phần xuất nhập khẩu
VIB Bank : Ngân hàng thịnh vƣợng

EIB : Ngân hàng Eximbank
VCB : Ngân hàng Vietcombank
ACB : Ngân hàng Á Châu
EIBCT : Ngân hàng Eximbank chi nhánh Cần Thơ

XI


CHƢƠNG 1
GIỚI THIỆU
1.1 SỰ CẦN THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Cùng với sự phát triển của hệ thống ngân hàng và những ứng dụng thành
tựu công nghệ thông tin, tự động hóa… có rất nhiều hình thức thanh toán
không dùng tiền mặt tiện lợi, an toàn đã và đang đƣợc sử dụng ở niều nƣớc
trên thế giới, phƣơng tiện thanh toán tiền mặt là không thể thiếu. Song ngày
nay, phƣơng tiện thanh toán tiền mặt không còn là phƣơng tiện thanh toán tối
ƣu trong các giao dịch thƣơng mại, dịch vụ nữa. Thẻ ngân hàng là một phƣơng
tiện thanh toán hiện đại không dùng tiền mặt với sự giúp đỡ của khoa học
công nghệ đặc biệt là công nghệ thông tin. Đây là công cụ thanh toán có nhiều
đặc tính vƣợt trội hơn so với các phƣơng thức thanh toán truyền thống khác.
Chính vì vậy, thẻ ngân hàng ngày càng khẳng định đƣợc vị trí của nó trong
hoạt động kinh doanh ngân hàng.
Trong những năm gần đây, hoạt động kinh doanh thẻ ở Việt Nam đã và
đang có những bƣớc phát triển mạnh mẽ và trở thành mối quan tâm hàng đầu
của hầu hết các NHTM ở Việt Nam và NHTMCP XNK Việt Nam cũng không
nằm ngoài quy luật đó. Tuy nhiên hoạt động kinh doanh thẻ của NHTMCP
XNK Việt Nam vẫn còn những hạn chế nhất định vè số lƣợng cũng nhƣ chất
lƣợng dịch vụ, chƣa đáp ứng đầy đủ, kịp thời nhu cầu của khách hàng và chƣa
tƣơng xứng với tiềm năng phát triển của ngân hàng. Đó là lý do em lựa chọn
đề tài “ Phát triển hoạt động kinh doanh thẻ tại Ngân hàng TMCP XNK

Việt Nam chi nhánh Cần Thơ “ nhằm tìm hiểu sâu hơn về hoạt động kinh
doanh thẻ tại ngân hàng từ đó đƣa ra một số giải pháp để phát triển hoạt động
kinh doanh thẻ của ngân hàng.
1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
1.2.1 Mục tiêu chung:
Tìm hiểu về hoạt động kinh doanh thẻ tại ngân hàng và đƣa ra các giải
pháp để phát triển hoạt động kinh doanh thẻ.
1.2.2 Mục tiêu cụ thể:
Mục tiêu 1 : Phân tích hoạt động kinh doanh thẻ tại ngân hàng TMCP
XNK Việt Nam chi nhánh Cần Thơ.
Mục tiêu 2 : Đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh thẻ tại ngân hàng
TMCP XNK Việt Nam chi nhánh Cần Thơ.

1


Mục tiêu 3 : Tìm hiểu các nhân tố ảnh hƣơng đến hoạt động kinh doanh
thẻ tại ngân hàng.
Mục tiêu 4 : Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động
kinh doanh thẻ tại ngân hàng.
1.3 PHẠM VI NGHIÊN CỨU
1.3.1 Phạm vi không gian
Đề tài đƣợc thực hiện tại Ngân hàng TMCP XNK Việt Nam chi nhánh
Cần Thơ.
1.3.2 Phạm vi về thời gian
Thông tin số liệu đề tài đƣợc lấy từ 3 năm 2010 , 2011 , 2012 và 6 tháng
đầu năm 2013.
1.3.3 Đối tƣợng nghiên cứu:
Các nguyên nhân ảnh hƣởng đến hoạt động kinh doanh thẻ của ngân
hàng và đƣa ra các giải pháp để phát triển hoạt động kinh doanh thẻ tại đơn vị.

1.4 Lƣợc khảo tài liệu
- Trần Thị Quyên “Phát triển hoạt động kinh doanh thẻ quốc tế tại
Ngân hàng thƣơng mại quốc tế Việt Nam ( VIB Bank)” bài luân văn viết
rất mạch lạc và chi tiết , cho ta thấy dƣợc tàm quan trọng của thanh toán
thẻ trong thời kỳ mới . Tuy nhiên giải pháp về phát triển hoạt động kinh
doanh thẻ còn chung chung , chƣa mang tính thuyết phục .
- Nguyễn Hữu Bằng “Phát triển hoạt động kinh doanh thẻ tại Ngân
hàng thƣơng mại cổ phần kỹ thƣơng việt nam “
Đề tài di sâu vào phân tích tình hình kinh doanh thẻ tại Ngân hàng giai
đoạn từ năm 2005 – 2008 và đƣa ra những giải pháp đề xuất nhằm phát
triển hoạt động kinh doanh thẻ tại Ngân hàng TMCP Kỹ Thƣơng ở hiện tại
cũng nhƣ trong tƣơng lại
Qua quá trình lƣợc khảo tài liệu liên quan đến đề tài nghiên cứu giúp
em có đƣợc những cơ sở vững chắc trƣớc khi thực hiện đề tài của mình .
Bên cạnh phát huy những điểm mạnh mà đề tài đã đạt đƣợc , để phân tích
sâu hơn , thuyết phục hơn và bổ sung những thiếu sót để đề tài đƣợc hoàn
chỉnh hơn .

2


CHƢƠNG 2
PHƢƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1 PHƢƠNG PHÁP LUẬN
2.1.1 Tổng quan về ngân hàng thƣơng mại
2.1.1.1 Khái niệm về ngân hàng thương mại
Ngân hàng thƣơng mại là một tổ chức tài chính nhận tiền gửi và cho vay
tiền.
Ngân hàng thƣơng mại là một tổ chức tài chính có giấy phép kinh doanh
của chính phủ để cho vay tiền và mở các tài khoản tiền gửi.

Ngân hàng thƣơng mại là nơi trực tiếp giao dịch với công chúng để nhận
ký thác, cho vay và cung ứng những dịch vụ tài chính.
Theo pháp lệnh của hội đông nhà nƣớc ban hành 23/05/1990 về ngân
hàng, hợp tác xã tín dụng và công ty tài chính thì : Ngân hàng thƣơng mại là tổ
chức kinh doanh tiền tệ mà hoạt động chủ yếu và thƣờng xuyên là nhận tiền
gửi của khách hàng với trách nhiệm hoàn trả và sử dụng số tiền đó để cho vay,
thực hiện nghiệp vụ chiết khấu và làm phƣơng tiện thanh toán.
2.1.1.2 Chức năng của ngân hàng thương mại
Ngân hàng thƣơng mại có 3 chức năng cơ bản :
+ Định chế tài chính trung gian: nghĩa là khi ngân hàng thƣơng mại
đứng giữa thu nhận tiền gửi của ngƣời gửi tiền và cho vay ngƣời cần vay hoặc
làm môi giới cho đầu tƣ. Khi thực hiện chức năng này NHTM đóng vai trò
nhƣ là một “cầu nối” giữa ngƣời đi vay và ngƣời cho vay. Thông qua chức
năng này NHTM huy động nguồn vốn tổng thể, đảm bảo cung ứng nhu cầu
vốn cho quả trình sản xuất của nền kinh tế, góp phần đẩy mạnh quá trình sản
xuất, lƣu thông hàng hóa, thực hiện các dịch vụ tiến ích cho xã hội, và thúc
đẩy kinh tế phát triển.
+ Vừa là thủ qũy, vừa là trung gian thanh toán của khách hàng: trong
quá trình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, nếu gặp những gaio dịch
lớn thì việc thanh toán của doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn. Do đó, ngân hàng
thực hiện nghiệp vụ thanh toán hộ khi đó ngân hàng trở thành thủ quỷ cho
khách hàng, đối với các giao dịch trong kha năng của doanh nghiệp việc thanh
toán đƣợc thực hiện bằng việc chuyển khoản từ tài khoản của ngƣời mua sang
tài khoản của ngƣời bán. Chức năng này có ý nghĩa rất lớn trong việc lƣu
thông hàng hóa, đảm bảo an toàn và tiết kiệm chi phí. Từ đó, tạo mối quan hệ
mật thiết giữa ngân hàng và khách hàng.

3

+ Chức năng tạo tiền: ngoài việc thu hút tiền gửi và cho vay ngân hàng
còn tạo tiền khi phát tín dụng. Bút tệ đƣợc tao ra khi phát tín dụng thông qua
tài khoản tại ngân hàng. Bút tệ không có trạng thái vật chất, mà chỉ là nhửng
con số ghi trên sổ sách hoặc trên tài khoản ngân hàng. Thực chất bút tệ là tiền
phi vật chất, ngoài việc đƣợc sử dụng để thanh toán nhƣ tiền giấy thông qua
các cộng cụ thanh toán: séc, lệnh chuyển tiền… nó còn ửu điểm hơn tiền giấy:
an toàn, dễ chuyển đổi, thuận tiên trong thanh toán, nhanh chóng, dễ di
chuyễn… Quá trình tạo ra bút tệ đƣợc thực hiện thông qua hoạt động tín dụng
và tổ chức thanh toán trong hệ thống ngân hàng.
2.1.2 Giới thiệu chung về thẻ
2.1.2.1 Sự ra đời và phát triển của thẻ trên thế giới
Cùng với sự phát triển kinh tế, đời sống nhân dân ngày càng đƣợc nâng
cao, nhu cầu tiêu dùng cũng vì thế phát triển mạnh, qua đó nhu cầu thanh toán
nhanh chóng và thuận tiện trở thành một yêu cầu của khách hàng đối với ngân
hàng. Điều này gây áp lực lên các ngân hàng đòi hỏi các ngân hàng phải nâng
cao chất lƣợng dịch vụ thanh toán của mình nhằm cung cấp cho khách hàng
dịch vụ thanh toán tốt nhất. Cũng trong thời gian đó, khoa học kỹ thuật thế
giới đã có những bƣớc tiến đáng kể trong lĩnh vực thông tin, tạo điều kiện
thuận lợi cho các ngân hàng, các tổ chức tín dụng phát triển và hoàn thiện
phƣơng thức thanh toán của mình, trong đó phải kể đến sự ra đời và phát triển
của hình thức thanh toán bằng thẻ.
Những hình thức sơ khai của thẻ xuất hiên lần đầu ở Mỹ vào những năm
1920 dƣới cái tên tạm gọi là “đĩa mua hàng” (shooper’s plate). Ngƣời chủ sở
hữu của loại “đĩa” này có thể mua hàng tại cửa hiệu phát hành ra chúng và
hàng tháng họ phải hoàn trả tiền cho chủ cửa hàng vào một ngày cố định,
thƣờng là cuối tháng. Thực chất ở đây chính là việc ngƣời chủ cửa hàng đã cấp
tín dụng cho khách hàng bằng cách bán chịu, mua hàng trƣớc và trả tiền sau.
Tuy nhiên, thẻ ngân hàng lại ra đời một cách ngẫu nhiên vào năm 1940 với tên
gọi đầu tiên là thẻ DINNERS CLUB do ý tƣởng của một doanh nhân ngƣời
Mỹ là Frank Mc Namara. Năm 1950 chiếc thẻ nhựa đầu tiên đƣợc phát hành,

những ngƣời có thẻ DINNERS CLUB này có thể ghi nợ khi ăn tại 27 nhà hàng
tại thành phố New York và phải chịu một khoản lệ phí hàng năm là 5USD.
Những tiện ích của chiếc thẻ ngay lập tức gây đƣợc sự chú ý và đã chinh phục
một lƣợng đông đảo khách hàng do họ có thể mua hàng trƣớc mà không cần
phải trả tiền ngay. Còn đối với những nhà bán lẻ, tuy phải chịu mức chiết khấu
là 5% nhƣng doanh thu của họ tăng đáng kể do lƣợng khách hàng tiêu dùng
tăng lên rất nhanh. Đến năm 1951, hơn 1 triệu đôla đƣợc ghi nợ, doanh số phát

4


hành thẻ ngày càng tăng và công ty phát hành thẻ DINNERS CLUB bắt đầu
có lãi. Một cuộc cách mạng về thẻ diễn ra ngay sau đó đã nhanh chóng đƣa thẻ
trở thành một phƣơng tiện thanh toán mang tính toàn cầu. Tiếp nối thành công
của thẻ DINNERS CLUB, hàng loạt các công ty thẻ nhƣ Trip Change, Golden
Key, Esquire Club... ra đời. Phần lớn các thẻ này trƣớc hết đƣợc phát hành
nhằm phục vụ giới doanh nhân, nhƣng sau đó các ngân hàng nhận thấy rằng
giới bình dân mới là đối tƣợng sử dụng thẻ trong tƣơng lai.
Năm 1960, Bank of America cho ra đời sản phẩm thẻ đầu tiên của mình
là BANKAMERICARD. Đến năm 1966, 14 ngân hàng hàng đầu của Mỹ
thành lập Interbank, một tổ chức mới với chức năng là đầu mối trao đổi các
thông tin về giao dịch thẻ. Ngay sau đó, vào năm 1967, 4 ngân hàng bang
California đổi tên từ Bank Card Association thành Western State Bank Card
Association và tổ chức này đã liên kết với Interbank cho ra đời thẻ MASTER
CHARGE, loại thẻ này đã nhanh chóng trở thành một đối thủ cạnh tranh lớn
của BANKAMERICARD. Đến năm 1977, tổ chức BANKAMERICARD đổi
tên thành VISA USD và sau đó là tổ chức thẻ quốc tế VISA. Năm 1979, tổ
chức thẻ MASTER CHARGE đổi tên thành MASTER CARD. Hiện nay, 2 tổ
chức này vẫn đang là 2 tổ chức thẻ lớn mạnh và phát triển nhất trên thế giới.
Hình thức thanh toán thẻ nhanh chóng đƣợc ứng dụng rộng rãi ở các châu lục

khác ngoài Mỹ, năm 1960 chiếc thẻ nhựa đầu tiên có mặt tại Nhật báo hiệu sự
phát triển của thẻ ở Châu Á. Chiếc thẻ nhựa đầu tiên do ngân hàng Barcaly
Bank phát hành ở Anh năm 1966 cũng mở ra một thời kì sôi động cho hoạt
động thanh toán thẻ tại Châu Âu.
Tại Việt Nam, chiếc thẻ đầu tiên đƣợc chấp nhận là vào năm 1990 khi
VCB kí hợp đồng làm đại lí chi trả thẻ VISA với ngân hàng Pháp BFCE và
đây đã là bƣớc khởi đầu cho dịch vụ này phát triển ở Việt Nam.
Ngày nay, thẻ ngân hàng đã có mặt ở khắp nơi trên thế giới với những
hình thức và chủng loại đa dạng, đáp ứng đầy đủ những nhu cầu riêng lẻ của
ngƣời tiêu dùng. Cùng với sự phát triển của 2 tổ chức thẻ quốc tế là VISA và
MASTER, một loạt các tổ chức thẻ mang tính quốc tế khác nối tiếp xuất hiện
nhƣ: JCB, American Epress, Airplus, Maestro, Eurocard,... Sự phát triển mạnh
mẽ này đã khẳng định xu thế phát triển tất yếu của thẻ. Các ngân hàng và công
ty tài chính luôn tìm cách cải thiện sao cho càng ngày thẻ càng dễ xử dụng và
cung cấp những dịch vụ thanh toán tiện lợi nhất cho ngƣời tiêu dùng. Hiện
nay, ngƣời sử dụng thẻ có thể sử dụng thẻ trên hầu hết các nƣớc trên thế giới,
họ không còn lo việc chuyển đổi sang đồng tiền nội địa khi đi ra nƣớc ngoài.

5


2.1.2.2 Khái niệm , cấu tạo và phân loại thẻ
a) Khái niệm về thẻ
Thẻ thanh toán là một phƣơng tiện thanh toán không dùng tiền mặt do
các ngân hàng hay các tổ chức tài chính phát hành và cung cấp cho khách
hàng. Khách hàng có thể sử dụng để rút tiền mặt tại các ngân hàng đại lý, các
máy rút tiền tự động (ATM) hoặc thanh toán tiền hàng hóa dịch vụ.
b) Đặc điểm cấu tạo của thẻ
Kể từ khi ra đời cho đến nay, cấu tạo của thẻ tín dụng đã có những thay
đổi khá lớn nhằm tăng độ an toàn và tính tiện dụng cho khách hàng. Ngày nay,

với những thành tựu của kĩ thuật vi điện tử, một số loại thẻ đƣợc gắn thêm một
con chip điện tử nhằm tăng khả năng ghi nhớ thông tin và tính bảo mật cho
thẻ.
Hầu hết các loại thẻ tín dụng quốc tế ngày nay đều đƣợc cấu tạo bằng
nhựa cứng (plastic), có kích cỡ 84mm x 54mm x 0,76mm, có góc tròn gồm hai
mặt:
* Mặt trước của thẻ bao gồm:
- Tên, biểu tƣợng thẻ và huy hiệu của tổ chức phát hành thẻ.
- Số thẻ: là số dành riêng cho mỗi chủ thẻ. Số này đƣợc dập nổi trên thẻ
và sẽ đƣợc in lại trên hóa đơn khi chủ thẻ đi mua hàng. Tuỳ theo từng loại thẻ
mà có số chữ số khác nhau và cách cấu trúc theo nhóm cũng khác nhau.
- Ngày hiệu lực của thẻ: là thời hạn mà thẻ đƣợc lƣu hành.
- Họ và tên của chủ thẻ.
- Số mật mã đợt phát hành (chỉ có ở thẻ AMEX).
* Mặt sau của thẻ bao gồm:
- Dãy băng từ có khả năng lƣu trữ những thông tin nhƣ: số thẻ, ngày hiệu
lực, tên chủ thẻ, tên ngân hàng phát hành, số PIN.
- Bằng chữ ký mẫu của chủ thẻ.
c) Phân loại thẻ
Dựa vào các tiêu chí khác nhau ngƣời ta phân loại thẻ theo :

 Phân loại theo đặc tính kỹ thuật
* Thẻ băng từ (Magnetic Stripe): đƣợc sản xuất dựa trên kỹ thuật từ tính
với 1 băng từ chứa 2 rãnh thông tin ở mặt sau của thẻ. Thẻ này đƣợc sử dụng
phổ biến trong vòng 20 năm nay. Tuy nhiên nó có một số nhƣợc điểm sau:

6


- Khả năng bị lợi dụng cao do thông tin ghi trong thẻ không tự mã hóa

đƣợc, ngƣời ta có thể đọc thẻ dễ dàng bằng thiết bị đọc gắn với máy vi tính.
- Thẻ mang tính thông tin cố định, khu vực chứa thông tin hẹp không áp
dụng các kỹ thuật mã đảm bảo an toàn. Do đó, trong những năm gần đây đã bị
lợi dụng lấy cắp tiền
* Thẻ thông minh (thẻ điện tử có bộ vi xử lí chip): là thế hệ mới nhất của
thẻ thanh toán, thẻ thông minh dựa trên kỹ thuật vi xử lý tin học nhờ gắn vào
thẻ "chip" điện tử có cấu trúc giống nhƣ một máy tính hoàn hảo. Thẻ thông
minh an toàn và hiệu quả hơn thẻ băng từ do "chip" có thể chứa thông tin
nhiều hơn 80 lần so với dãy băng từ.

 Phân loại theo chủ thể phát hành
* Thẻ do ngân hàng phát hành: là loại thẻ giúp cho khách hàng sử dụng
linh động tài khoản của mình tại ngân hàng, hoặc sử dụng một số tiền do ngân
hàng cấp tín dụng, loại thẻ này hiện nay đƣợc sử dụng khá phổ biến, nó không
chỉ lƣu hành trong một số quốc gia mà còn có thể lƣu hành trên toàn cầu (ví dụ
nhƣ: thẻ VISA, MASTER..).
* Thẻ do các tổ chức phi ngân hàng phát hành: là loại thẻ du lịch và giải
trí của các tập đoàn kinh doanh lớn phát hành nhƣ DINNERS CLUB,
AMEX… và cũng lƣu hành trên toàn thế giới.

 Phân loại theo tính chất thanh toán của thẻ
* Thẻ tín dụng (Credit Card): đây là loại thẻ mà khi sử dụng, chủ thẻ
đƣợc ngân hàng phát hành cấp một hạn mức tín dụng theo qui định và không
phải trả lãi nếu chủ thẻ hoàn trả số tiền đã sử dụng đúng kỳ hạn để mua sắm
hàng hóa, dịch vụ tại những cơ sở kinh doanh, cửa hàng, khách sạn… chấp
nhận loại thẻ này.
* Thẻ ghi nợ (Debit Card): là phƣơng tiện thanh toán tiền hàng hoá, dịch
vụ hay rút tiền mặt trên cơ sở số tiền có trong tài khoản của chủ thẻ tại ngân
hàng. Thẻ ghi nợ có hai loại cơ bản:
- Thẻ on-line là thẻ ghi nợ mà giá trị những giao dịch đƣợc khấu trừ ngay

lập tức vào tài khoản của chủ thẻ khi xuất hiện giao dịch.
- Thể off-line là thẻ ghi nợ mà giá trị những giao dịch sẽ đƣợc khấu trừ
vào tài khoản của chủ thẻ sau khi giao dịch đƣợc thực hiện vài ngày.
Thẻ ghi nợ và thẻ tín dụng có một số điểm khác biệt rõ rệt:

7


Điểm khác biệt lớn nhất giữa hai loại thẻ là với thẻ tín dụng, khách hàng
chi tiêu theo hạn mức tín dụng do ngân hàng cấp, còn với thẻ ghi nợ khách
hàng chi tiêu trực tiếp trên tài khoản tiền gửi của mình tại ngân hàng.
Thẻ tín dụng và thẻ ghi nợ là phƣơng tiện thanh toán bình đẳng và dành
cho tất cả mọi ngƣời, mọi lứa tuổi, nghành nghề. Cả hai loại thẻ đều có thể
giúp khách hàng tránh đƣợc những rủi ro đáng tiếc có thể xảy ra khi phải
mang theo tiền mặt. Đặc biệt, thẻ tín dụng quốc tế là phƣơng tiện thanh toán
tiện lợi an toàn đối với những ngƣời thƣờng xuyên đi công tác nƣớc ngoài.
* Thẻ rút tiền mặt (Cash Card): là một hình thức của thẻ ghi nợ song chỉ
có một chức năng là rút tiền mặt tại các máy rút tiền tự động (ATM) hoặc ở
ngân hàng. Với chức năng chuyên biệt chỉ dùng để rút tiền, số tiền rút ra mỗi
lần sẽ đƣợc trừ dần vào số tiền ký quĩ.

 Phân loại theo hạn mức tín dụng
* Thẻ thƣờng (Standard Card): Đây là loại thẻ căn bản nhất, là loại thẻ
mang tính chất phổ biến, đại chúng, đƣợc hơn 142 triệu ngƣời trên thế giới sử
dụng mỗi ngày. Hạn mức tối thiểu tuỳ theo Ngân hàng phát hành qui định
(thông thƣờng khoảng 1000 USD)
* Thẻ vàng (Gold card): là loại thẻ đƣợc phát hành cho những đối tƣợng
"cao cấp", những khách hàng có mức sống, thu nhập và nhu cầu tài chính cao.
Loại thẻ này có thể có những điểm khác nhau tuỳ thuộc vào tập quán, trình độ
phát triển của mỗi vùng, nhƣng chung nhất vẫn là thẻ có hạn mức tín dụng cao

(trên 5000 USD) hơn thẻ thƣờng.

 Phân loại theo phạm vi sử dụng của thẻ
* Thẻ dùng trong nƣớc: Có 2 loại
- Local use only card: là loại thẻ do tổ chức tài chính hoặc ngân hàng
trong nƣớc phát hành, chỉ đƣợc dùng trong nội bộ hệ thống tổ chức đó mà
thôi.
- Domestic use only card: là thẻ thanh toán mang thƣơng hiệu của tổ
chức quốc tế đƣợc phát hành để sử dụng trong nƣớc.
* Thẻ quốc tế (International card): là loại thẻ không chỉ dùng tại quốc gia
nơi nó đƣợc phát hành mà còn dùng đƣợc trên phạm vi quốc tế. Để có thể phát
hành loại thẻ này thì ngân hàng phát hành phải là thành viên của một tổ chức
thẻ quốc tế.

8


2.1.3 HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN THẺ TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG
MẠI
2.1.3.1. Chủ thể tham gia vào hoạt động thanh toán thẻ

Ngân hàng
phát hành

Tổ chức
thẻ quốc tế

Ngân hàng
thanh toán

Cơ sở
chấp nhận thẻ

Chủ thẻ

HÌNH 1 : QUI TRÌNH HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN THẺ
Sơ đồ trên cho thấy một giao dịch thanh toán thẻ có 5 chủ thể tham gia.
* Tổ chức thẻ quốc tế: là tổ chức đứng ra liên kết các thành viên là các
ngân hàng, tổ chức tín dụng, các công ty phát hành thẻ, đặt ra các quy tắc bắt
buộc các thành viên phải áp dụng thống nhất theo một hệ thống toàn cầu. Bất
cứ ngân hàng nào hiện nay hoạt động trong lĩnh vực thanh toán thẻ quốc tế
đều phải là thành viên của một Tổ chức thẻ quốc tế. Mỗi Tổ chức thẻ quốc tế
đều có tên trên sản phẩm của mình. Khác với ngân hàng thành viên, Tổ chức
thẻ quốc tế không có quan hệ trực tiếp với chủ thẻ hay cơ sở chấp nhận thẻ,
mà chỉ cung cấp một mạng lƣới viễn thông toàn cầu phục vụ cho quy trình
thanh toán, cấp phép cho ngân hàng thành viên một cách nhanh chóng.
* Ngân hàng phát hành: là ngân hàng đƣợc sự cho phép của tổ chức thẻ
hoặc công ty thẻ trong việc phát hành thẻ mang thƣơng hiệu của mình. Ngân
hàng phát hành trực tiếp tiếp nhận hồ sơ xin cấp thẻ, xử lý và phát hành thẻ,
mở và quản lý tài khoản thẻ của khách hàng, quy định các điều khoản, điều
kiện sử dụng thẻ cho khách hàng là chủ thẻ. Ngân hàng phát hành có quyền kí
hợp đồng đại lý với bên thứ 3 là một ngân hàng hay một tổ chức tín dụng khác
trong việc thanh toán hoặc phát hành thẻ. Từng định kỳ, ngân hàng phát hành
phải lập bảng sao kê ghi rõ các khoản cụ thể đã sử dụng và yêu cầu thanh toán
đối với chử thẻ tín dụng hoặc khấu trừ trực tiếp vào tài khoản của chủ thẻ ghi
nợ
* Ngân hàng thanh toán: là ngân hàng chấp nhận các giao dịch thẻ nhƣ
một phƣơng tiện thanh toán thông qua việc kí kết các hợp đồng chấp nhận thẻ
với các điểm cung cấp hàng hóa, dịch vụ. Qua việc kí kết hợp đồng, các địa
điểm cung cấp hàng hóa, dịch vụ này đƣợc chấp nhận vào hệ thống thanh toán

9


thẻ của ngân hàng, ngân hàng sẽ cung cấp các thiết bị đọc thẻ, đào tạo nhân
viên về dịch vụ thanh toán thẻ, quản lí và xử lí những giao dịch thẻ diễn ra tại
địa điểm này. Trên thực tế, rất nhiều ngân hàng vừa là ngân hàng phát
hành,vừa là ngân hàng thanh toán.
* Chủ thẻ: là cá nhân hay ngƣời đựơc uỷ quyền đƣợc ngân hàng cho
phép sử dụng thẻ để chi trả các hàng hóa, dịch vụ hay rút tiền mặt theo những
điều kiện, quy định của ngân hàng. Một chủ thẻ có thể sở hữu một hay nhiều
thẻ.
* Cơ sở chấp nhận thẻ: là các đơn vị cung ứng hàng hóa, dịch vụ có kí
kết với ngân hàng thanh toán về việc chấp nhận thanh toán cho các hàng hóa,
dịch vụ mà mình cung cấp bằng thẻ.
2.1.3.2. Quy trình phát hành và thanh toán thẻ
* Quy trình phát hành thẻ

Ngân hàng
thanh toán

Trung tâm
xử lý số liệu

Cơ sở
chấp nhận thẻ

Ngân hàng
phát hành

HÌNH 2: QUY TRÌNH PHÁT HÀNH THẺ
- Khách hàng đến ngân hàng phát hành đề nghị mua thẻ và hoàn thành
một số thủ tục cần thiết nhƣ điền vào giấy tờ xin cấp thẻ, trình một số giấy tờ
khác nhƣ: giấy thông hành, biên lai trả lƣơng, nộp thuế thu nhập …
- Khi nhận đủ hồ sơ, ngân hàng tiến hành thẩm định lại. Thông thƣờng
ngân hàng xem xét lại xem hồ sơ lập đúng chƣa, tình hình tài chính (nếu khách
hàng là công ty) hay các khoản thu nhập thƣờng xuyên của khách hàng (nếu là
cá nhân) hoặc số dƣ trên tài khoản tiền gửi của khách hàng mối quan hệ tín
dụng trƣớc đây (nếu có).
- Nếu hồ sơ cấp thẻ hoàn toàn phù hợp, ngân hàng có thể tiến hành phân
loại khách hàng. Đối với thẻ ghi nợ, việc phát hành thẻ đơn giản vì khách hàng
đã có tài khoản tại ngân hàng. Đối với thẻ tín dụng, ngân hàng phải tiến hành
phân loại khách hàng để có một chính sách tín dụng riêng. Thông thƣờng có
hai loại hạn mức tín dụng:

10


+ Hạn mức theo thẻ vàng: thƣờng cấp cho các nhân vật quan trọng, có
thu nhập cao và ổn định. Hạn mức tín dụng theo thẻ vàng thƣờng cao hơn
nhiều so với thẻ thƣờng.
+ Hạn mức thẻ thƣờng: Hạn mức tín dụng theo thẻ thƣờng thấp hơn
nhiều so với thẻ vàng, chủ yếu cung cấp cho ngƣời bình dân. Nhƣng khách
hàng cũng phải thuộc loại đủ tiêu chuẩn để nhận thẻ tín dụng.
- Sau khi thẩm định và phân loại khách hàng, nếu khách hàng đáp ứng đủ
điều kiện, ngân hàng tiến hành phát thẻ cho khách hàng. Trƣớc khi giao thẻ
ngân hàng yêu cầu chủ thẻ ký tên và đăng ký chữ ký mẫu ở ngân hàng. Sau đó
bằng kỹ thuật riêng, từng ngân hàng tiến hành ghi những thông tin cần thiết về
chủ thẻ lên thẻ, đồng thời ấn định và mã hóa mã số cá nhân (số PIN) cho chủ
thẻ, nhập dữ liệu về chủ thẻ vào tập tin quản lý.

- Khi ngân hàng giao thẻ cho khách hàng thì giao luôn số PIN và yêu cầu
chủ thẻ giữ bí mật. Nếu mất tiền do để lộ số PIN, chủ thẻ hoàn toàn chịu trách
nhiệm.
- Sau khi giao thẻ cho khách hàng coi nhƣ nhiệm vụ phát hành thẻ kết
thúc. Thời gian kể từ khi khách hàng đề nghị mua thẻ đến khi nhận đƣợc thẻ
thƣờng không quá 6 ngày.
* Quy trình thanh toán thẻ

Chủ thẻ

Ngân hàng
phát hành

Tổ chức thẻ
quốc tế

Cơ sở
chấp nhận thẻ

Ngân hàng
thanh toán

HÌNH 3: QUY TRÌNH THANH TOÁN THẺ
- Các đơn vị, cá nhân đến ngân hàng phát hành xin đƣợc sử dụng thẻ (ký
quỹ hoặc vay). Ngân hàng phát hành cung cấp thẻ cho ngƣời sử dụng và thông
báo cho ngân hàng đại lý và cơ sở tiếp nhận thanh toán thẻ

11

- Ngƣời sử dụng thẻ mua hàng hóa, dịch vụ và giao thẻ cho cơ sở chấp
nhận thẻ.
- Rút tiền ở máy ATM hoặc ở ngân hàng đại lý.
- Trong vòng 10 ngày, cơ sở chấp nhận thẻ nộp biên lai vào ngân hàng
đại lý để đòi tiền.
- Trong vòng 1 ngày, ngân hàng đại lý trả tiền cho cơ sở chấp nhận thẻ.
- Ngân hàng đại lý chuyển biên lai để thanh toán, lập bảng kê cho ngân
hàng phát hành qua tổ chức thẻ quốc tế (TCTQT).
- Ngân hàng phát hành thẻ hoàn lại số tiền mà ngân hàng đại lý đã thanh
toán cũng thông qua tổ chức thẻ quốc tế.
- Ngƣời sử dụng thẻ muốn sử dụng nữa hoặc sử dụng hết số tiền trên thẻ
thì ngân hàng phát hành hoàn tất quá trình sử dụng thẻ.
Tại ngân hàng thanh toán: khi tiếp nhận hóa đơn và bảng kê, ngân hàng
phải tiến hành kiểm tra tính hợp lệ của các thông tin trên hóa đơn. Nếu không
có vấn đề gì, ngân hàng tiến hành ghi nợ vào tài khoản của mình và ghi có vào
tài khoản của cơ sở chấp nhận thẻ. Việc ghi sổ này phải tiến hành ngay trong
ngày nhận hóa đơn và chứng từ của cơ sở chấp nhận thẻ. Sau đó ngân hàng
thanh toán tổng hợp dữ liệu, gửi đến trung tâm xử lý dữ liệu (trƣờng hợp nối
mạng trực tiếp). Nếu ngân hàng thanh toán không đƣợc nối mạng trực tiếp thì
gửi hóa đơn, chứng từ đến ngân hàng mà mình làm đại lý thanh toán.
Tại trung tâm: sẽ tiến hành chọn lọc dữ liệu, phân loại để bù trừ giữa các
ngân hàng thành viên. Việc xử lý bù trừ, thanh toán đƣợc thực hiện thông qua
ngân hàng thanh toán và ngân hàng bù trừ.
Tại ngân hàng phát hành: khi nhận thông tin dữ liệu từ trung tâm sẽ tiến hành
thanh toán. Định kỳ trong tháng, ngân hàng phát hành lập bảng sao kê báo cho
chủ thẻ các khoản thẻ đã sử dụng và yêu cầu chủ thẻ thanh toán (đối với thẻ tín
dụng).
2.1.4. MỘT SỐ LỢI ÍCH KHI SỬ DỤNG THẺ
* Đối với ngân hàng phát hành
- Với khoản lệ phí hàng năm mà chủ thẻ phải nộp để hƣởng dịch vụ

thanh toán mà ngân hàng cung cấp, chủ thẻ đã tạo nên một nguồn thu đều đặn
cho ngân hàng phát hành.
- Ngoài ra, việc chủ thẻ nạp tiền vào tài khoản để sử dụng thẻ, ngân hàng
cũng có thêm một nguồn huy động từ tiền gửi không kì hạn của khách hàng.

12


Để có thể sở hữu thẻ, thông thƣờng chủ thẻ phải có thế chấp hoặc có số dƣ tài
khoản ở mức nhất định theo quy định của ngân hàng. Điều này đã làm số dƣ
tiền gửi của ngân hàng tăng một cách đáng kể.
- Việc đặt các máy ATM hay liên hệ với các cơ sở chấp nhận thẻ mới
cũng góp phần mở rộng địa bàn hoạt động của ngân hàng, điều này rất có ích ở
những nơi mà việc mở chi nhánh là tốn kém.
* Đối với chủ thẻ
- Khi sử dụng thẻ, chủ thẻ đã đƣợc ngân hàng cung cấp một dịch vụ
thanh toán có độ bảo mật cao, độ tiện dụng lớn. Ngày nay, với trình độ kĩ thuật
ngày càng cao, việc làm thẻ giả trở nên khó khăn hơn, điều này đồng nghĩa với
việc các chủ thẻ có thể yên tâm hơn về tiền của mình. Thêm nữa, khi những cơ
sở thanh toán thẻ ngày càng nhiều, các máy ATM ngày càng trở nên phổ biến,
thẻ sẽ là một công cụ thanh toán lí tƣởng cho các chủ thẻ.
- Với việc ngân hàng có thẻ cấp tín dụng trƣớc cho khách hàng để thanh
toán hàng hóa dịch vụ mà không bị tính bất kì một khoản lãi nào, khách hàng
đã đƣợc ngân hàng giúp mở rộng khả năng thanh toán của mình. Ngoài ra, khi
khách hàng có số dƣ trên tài khoản, nếu khách hàng không sử dụng, số dƣ này
sẽ đƣợc hƣởng mức lãi suất tiền gửi không kì hạn.
- Ngoài ra, khi sử dụng thẻ, khách hàng không phải mang theo một lƣợng
tiền mặt lớn mà rủi ro bị mất cũng nhƣ việc bảo quản cũng rất phức tạp.
Chƣa kể đến việc rất bất tiện khi sử dụng tiền mặt chi tiêu ở các nƣớc khác
nhau. Việc dùng thẻ tín dụng hoặc thẻ thanh toán đảm bảo khả năng chi tiêu

đa ngoại tệ, không bị lệ thuộc vào ngoại tệ của nƣớc nào.
* Đối với ngân hàng thanh toán:
- Trong quy trình thanh toán thẻ, các cơ sở phát hành thƣờng mở tài
khoản tại các ngân hàng thanh toán cho tiện việc thanh toán. Điều này đã làm
tăng lƣợng số dƣ tiền gửi và nguồn huy động cho ngân hàng thanh toán.
- Với các loại phí nhƣ: chiết khấu thƣơng mại, phí rút tiền mặt, phí đại lí
thanh toán, ngân hàng thanh toán sẽ có đƣợc một khoản thu tƣơng đối ổn định.
* Đối với các cơ sở chấp nhận thanh toán:
- Với việc đƣợc cấp tín dụng trƣớc cho khách hàng, ngân hàng đã giúp
khách hàng chi tiêu vƣợt quá khả năng của mình, đây là một sức đẩy đối với
sức mua của khách hàng và chính điều này sẽ làm cho lƣợng tiêu thụ hàng hóa
dịch vụ của các cơ sở chấp nhận thanh toán thẻ tăng cao.

13


- Khi chấp nhận thẻ thanh toán, ngƣời bán hàng có khả năng giảm thiểu
các chi phí về quản lý tiền mặt nhƣ bảo quản, kiểm đếm, nộp vào tài khoản ở
Ngân hàng...
- Ngoài ra, đối với một số cơ sở, việc chấp nhận thanh toán bằng thẻ của
ngân hàng cũng là một điều kiện để đƣợc hƣởng các ƣu đãi của ngân hàng về
tín dụng, dịch vụ thanh toán...
2.1.5. NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN
THẺ
Có rất nhiều nhân tố ảnh hƣởng đến hoạt động thanh toán thẻ, mỗi nhân
tố có nhiều hƣớng tác động đến hoạt động thanh toán thẻ nhƣng nhìn chung
các nhân tố có thể chia thành hai nhóm:
* Nhóm nhân tố khách quan:

 Đặc điểm về thị trường thẻ:

Trong những năm gần đây, thị trƣờng thẻ phát triển khá sôi động với sự
tham gia của nhiều nhiều ngân hàng với nhiều chủng loại thẻ khác nhau. Theo
Ngân hàng Nhà nƣớc, tốc độ tăng trƣởng của thị trƣờng thẻ cao 150-300%/
năm. Số lƣợng thẻ phát hành tăng nhanh qua các năm. Nếu nhƣ năm 1996 chỉ
có 360 thẻ đƣợc phát hành, năm 2002 có 40.000 thẻ, 2005 có 1.250.000 thẻ
tăng 123,21% so 2004. Tính đến hết năm 2007, các ngân hàng phát hành gần
8,3 triệu thẻ tăng 2,5 lần so với năm 2006. Tính đến thời điểm 31/12/2008, số
lƣợng thẻ trong lƣu thông đạt khoảng 13,4 triệu thẻ với 142 thƣơng hiệu thẻ
thuộc 39 tổ chức phát hành thẻ, hệ thống máy ATM có 7.051 máy, tăng 2.238
máy so với cuối năm 2007, mạng lƣới chấp nhận thẻ đạt 24.760 thiết bị. Tính
đến hết ngày 31/12/2012 số lƣợng thẻ phát hành đạt gần 57,1 triệu thẻ .
Hiện nay, tỷ trọng thanh toán bằng thẻ chiếm 6% trong tổng số các giao
dịch của các phƣơng tiện thanh toán không dùng tiền mặt. Trong số các loại
thẻ do các tổ chức phát hành thẻ trong nƣớc phát hành, thẻ ghi nợ nội địa (hay
còn gọi là thẻ ATM) chiếm 92,31%, tiếp theo là thẻ ghi nợ (debit card) quốc tế
với 7,69% .Tuy còn chƣa đồng đều về tỷ trọng, song điều này cho thấy dịch vụ
thẻ đã tạo ra một kênh dẫn vốn quan trọng cho các ngân hàng, vì hầu hết lƣợng
thẻ phát hành đều gắn với tài khoản tiền gửi cá nhân và có một số dƣ tiền gửi
nhất định trong đó. Xu hƣớng hiện nay của các ngân hàng là tham gia liên
minh, liên kết trong hoạt động kinh doanh thẻ để giảm áp lực về việc đầu tƣ
trang thiết bị, công nghệ và tận dụng các nguồn lực có sẵn của ngân hàng
khác. Các liên minh thẻ chủ yếu là công ty Smartlink, liên minh thẻ Đông Á,
công ty cổ phần chuyển mạch tài chính quốc gia Banknet....Trong đó, công ty

14