kế toán tính giá thành và phân tích biến động giá thành sản phẩm thùng carton tại công ty tnhh sản xuất – thương mại bao bì tân hưng

TRƢỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH

TRÁT THÚY LIÊN

KẾ TOÁN TÍNH GIÁ THÀNH
VÀ PHÂN TÍCH BIẾN ĐỘNG GIÁ THÀNH
SẢN PHẨM THÙNG CARTON TẠI CÔNG TY
TNHH SẢN XUẤT – THƢƠNG MẠI BAO BÌ
TÂN HƢNG

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Ngành Kế Toán
Mã số ngành: 52340301

Cần Thơ - 2013


TRƢỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH

TRÁT THÚY LIÊN
MSSV: LT11212

KẾ TOÁN TÍNH GIÁ THÀNH
VÀ PHÂN TÍCH BIẾN ĐỘNG GIÁ THÀNH
SẢN PHẨM THÙNG CARTON TẠI CÔNG TY
TNHH SẢN XUẤT – THƢƠNG MẠI BAO BÌ
TÂN HƢNG
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Ngành Kế Toán

Mã số ngành: 52340301

CÁN BỘ HƢỚNG DẪN
ThS. NGUYỄN THỊ HỒNG LIỄU

Cần Thơ - 2013


LỜI CẢM TẠ
Trong suốt thời gian thực hiện luận văn và qua ba tháng thực tập tại
Công ty TNHH SX – TM Bao Bì Tân Hƣng tôi đã học đƣợc rất nhiều kiến
thức từ thực tiễn cũng nhƣ những kỹ năng nghiên cứu một đề tài khoa học.
Tuy nhiên trong quá trình thực hiện đề tài tôi đã gặp không ít khó khăn và để
hoàn thành luận văn tốt nghiệp thì ngoài sự cố gắng của bản thân, tôi đã đƣợc
sự giúp đỡ tận tình từ phía nhà trƣờng và đơn vị thực tập. Nay, tôi xin chân
thành cảm ơn:
Các quý thầy cô trƣờng Đại học Cần Thơ, các thầy cô Khoa Kinh tế Quản trị kinh doanh và đặc biệt là cô Nguyễn Thị Hồng Liễu đã hƣớng dẫn tôi
thực hiện luận văn này!
Các cô chú, anh chị trong các phòng ban của Công ty TNHH SX – TM
Bao Bì Tân Hƣng, đặc biệt là chú Nguyễn Văn Nam và các anh chị phòng kế
toán đã hƣớng dẫn nhiệt tình và cung cấp số liệu để tôi hoàn thành luận văn
này!
Tuy nhiên do một số nguyên nhân khách quan và kiến thức còn hạn chế
nên bài luận văn không tránh khỏi sai sót. Mong nhận đƣợc sự thông cảm và
đóng góp ý kiến của quý thầy cô và cơ quan thực tập để giúp cho bài luận văn
đƣợc hoàn thiện hơn!
Sau cùng tôi xin kính chúc các thầy cô Khoa Kinh tế - Quản trị kinh
doanh, các cô chú, anh chị Công ty TNHH SX – TM Bao Bì Tân Hƣng dồi
dào sức khỏe, hạnh phúc và luôn thành công trong công việc!
Cần Thơ, ngày......tháng.......năm 2013

Ngƣời thực hiện

TRÁT THÚY LIÊN

i


TRANG CAM KẾT
Tôi xin cam kết luận văn này đƣợc hoàn thành dựa trên các kết quả
nghiên cứu của tôi và các kết quả nghiên cứu này chƣa đƣợc dùng cho bất cứ
luận văn cùng cấp nào khác.

Cần Thơ, ngày……tháng……năm 2013
Ngƣời thực hiện

TRÁT THÚY LIÊN

ii


NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP

.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................

.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
Cần Thơ, ngày……tháng……năm 2013
Thủ trƣởng đơn vị

iii


NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƢỚNG DẪN

.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................

.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
Cần Thơ, ngày……tháng……năm 2013
Giáo viên hƣớng dẫn

NGUYỄN THỊ HỒNG LIỄU

iv


NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN

..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................

..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
Cần Thơ, ngày……tháng……năm 2013
Giáo viên phản biện

v


MỤC LỤC
Trang
Chƣơng 1: GIỚI THIỆU ............................................................................... 1
1.1 Đặt vấn đề nghiên cứu ............................................................................ 1
1.1.1 Sự cần thiết nghiên cứu ....................................................................... 1
1.1.2 Căn cứ khoa học và thực tiễn ............................................................... 2
1.2 Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................... 2
1.2.1 Mục tiêu chung .................................................................................... 2
1.2.2 Mục tiêu cụ thể .................................................................................... 3
1.3 Câu hỏi nghiên cứu ................................................................................. 3
1.4 Phạm vi nghiên cứu ................................................................................ 3
1.4.1 Phạm vi không gian ............................................................................. 3
1.4.2 Phạm vi thời gian ................................................................................. 3

1.4.3 Đối tƣợng nghiên cứu .......................................................................... 4
Chƣơng 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU ........................................................... 5
Chƣơng 3: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........ 6
3.1 Cơ sở lý luận ........................................................................................... 6
3.1.1 Những vấn đề chung về chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm ........ 6
3.1.2 Nhiệm vụ kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ........ 12
3.1.3 Kế toán tập hợp chi phí sản xuất........................................................ 12
3.1.4 Phƣơng pháp đánh giá sản phẩm dở dang và tính giá thành sản phẩm
.................................................................................................................... 18
3.2 Phƣơng pháp nghiên cứu ...................................................................... 20
3.2.1 Phƣơng pháp chung ........................................................................... 20
3.2.2 Phƣơng pháp chuyên môn ................................................................. 21
Chƣơng 4: KHÁI QUÁT VỀ TÌNH HÌNH HOẠT ĐỘNG TẠI CÔNG TY
TNHH SẢN XUẤT – THƢƠNG MẠI BAO BÌ TÂN HƢNG .................. 23
4.1 Giới thiệu về quá trình thành lập và phát triển của Công ty ................. 23
4.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển ........................................................ 23
4.1.2 Tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty ..................... 24

vi


4.2 Quy trình công nghệ sản xuất thùng Carton ......................................... 25
4.2.1 Sơ đồ quy trình công nghệ sản xuất thùng Carton ............................. 25
4.2.2 Giải thích quy trình ............................................................................ 26
4.3 Cơ cấu tổ chức và nhân sự của Công ty................................................ 27
4.3.1 Cơ cấu tổ chức và bộ máy quản lý ..................................................... 27
4.3.2 Tình hình nhân sự và tiền lƣơng của Công ty.................................... 29
4.4 Hoạt động kế toán của Công ty............................................................. 29
4.4.1 Mô hình tổ chức bộ máy kế toán ....................................................... 30
4.4.2 Phần hành của từng bộ phận .............................................................. 30

4.4.3 Hình thức kế toán ............................................................................... 31
4.5 Khái quát kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty qua ba năm và sáu
tháng đầu năm ............................................................................................. 33
4.6 Thuận lợi, khó khăn và phƣơng hƣớng sắp tới ..................................... 35
4.6.1 Thuận lợi ............................................................................................ 35
4.6.2 Khó khăn ............................................................................................ 35
4.6.3 Định hƣớng phát triển của Công ty ................................................... 35
Chƣơng 5: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN .................................................. 36
5.1 Kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm thùng Carton
tại Công ty TNHH SX – TM Bao Bì Tân Hƣng ......................................... 36
5.1.1 Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm thùng Carton .. 36
5.1.2 Nhận xét về công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản
phẩm của Công ty TNHH Sản Xuất – Thƣơng Mại Bao Bì Tân Hƣng ..... 58
5.2 Phân tích giá thành sản phẩm thùng Carton tại Công ty TNHH SX – TM
Bao Bì Tân Hƣng ........................................................................................ 58
5.2.1 Phân tích biến động giá thành sản phẩm thùng Carton khi so sánh giá
thành kế hoạch và giá thành thực tế ............................................................ 59
5.2.2 Phân tích biến động giá thành sản phẩm thùng Carton khi so sánh giá
thành giữa hai kỳ liên tục nhau ................................................................... 60
5.2.3 Phân tích biến động giá thành sản phẩm thùng Carton khi so sánh giá
thành cùng kỳ nhƣng khác năm (so sánh giá thành giữa tháng 06/2013 với
tháng 06/2012) ............................................................................................ 65

vii


5.3 Đánh giá sự biến động giá thành sản phẩm .......................................... 70
5.4 Biện pháp tiết kiệm chi phí và hạ giá thành sản phẩm ......................... 71
Chƣơng 6: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................. 73
6.1 Kết luận ................................................................................................. 73

6.2 Kiến nghị............................................................................................... 73
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 75
PHỤ LỤC ................................................................................................... 76

viii


DANH SÁCH BẢNG
Trang
Bảng 4.1 Tiền lƣơng của công nhân viên trong Công ty năm 2012 ........... 29
Bảng 4.2 Kết quả hoạt động kinh doanh giai đoạn 2010 – 2012 tại Công ty
TNHH SX – TM Bao Bì Tân Hƣng ............................................................ 33
Bảng 4.3 Kết quả hoạt động kinh doanh tại Công ty trong 6 tháng đầu năm
2011, 2012, 2013 ........................................................................................ 34
Bảng 5.1 Báo cáo số lƣợng thùng Carton đƣợc sản xuất và tiêu thụ trong tháng
06 năm 2013................................................................................................ 36
Bảng 5.2 Bảng kê xuất nguyên vật liệu trong tháng 06 năm 2013 ............. 41
Bảng 5.3 Bảng tổng hợp chi phí nhân công trực tiếp trong tháng 06 năm 2013
..................................................................................................................... 47
Bảng 5.4: Bảng tổng hợp chi phí sản xuất chung phát sinh trong tháng 06 năm
2013 ............................................................................................................ 51
Bảng 5.5 Phiếu tính giá thành sản phẩm thùng Carton quy cách
(0,27mx0,179mx0,175m) đƣợc sản xuất và tiêu thụ trong tháng 06 năm 2013
..................................................................................................................... 55
Bảng 5.6 Phiếu tính giá thành sản phẩm thùng Carton quy cách
(0,155mx0,075mx0,3m) đƣợc sản xuất và tiêu thụ trong tháng 06 năm 2013
..................................................................................................................... 55
Bảng 5.7 Bảng so sánh giá thành kế hoạch và giá thành thực tế thùng Carton
quy cách (0,27mx0,179mx0,175m) tháng 06 năm 2013 .............................. 59
Bảng 5.8 Bảng so sánh giá thành sản xuất sản phẩm thùng Carton quy cách

(0,27mx0,179mx0,175m) qua hai kỳ liên tục nhau ...................................... 60
Bảng 5.9 Bảng phân tích biến động chi phí nguyên vật liệu trực tiếp tính trên
một đơn vị sản phẩm quy cách (0,27mx0,179mx0,175m) ......................... 61
Bảng 5.10 Bảng phân tích biến động chi phí nhân công trực tiếp tính trên một
đơn vị sản phẩm quy cách (0,27mx0,179mx0,175m) ................................ 63
Bảng 5.11 Bảng phân tích biến động chi phí sản xuất chung tính trên một đơn
vị sản phẩm quy cách (0,27mx0,179mx0,175m) .......................................... 64
Bảng 5.12 Bảng so sánh giá thành sản xuất sản phẩm thùng Carton quy cách
(0,27mx0,179mx0,175m) cùng kỳ nhƣng khác năm .................................... 65

ix


Bảng 5.13 Bảng phân tích biến động chi phí nguyên vật liệu trực tiếp tính trên
một đơn vị sản phẩm quy cách (0,27mx0,179mx0,175m) ........................... 66
Bảng 5.14 Bảng phân tích biến động chi phí nhân công trực tiếp tính trên một
đơn vị sản phẩm quy cách (0,27mx0,179mx0,175m) .................................. 68
Bảng 5.15 Bảng phân tích biến động chi phí sản xuất chung tính trên một đơn
vị sản phẩm quy cách (0,27mx0,179mx0,175m) ........................................ 69

x


DANH SÁCH HÌNH
Trang
Hình 3.1 Sơ đồ kế toán tập hợp chi phí sản xuất theo phƣơng pháp kê khai
thƣờng xuyên ................................................................................................ 17
Hình 4.1 Sơ đồ quy trình công nghệ sản xuất thùng Carton ......................... 25
Hình 4.2 Sơ đồ bộ máy quản lý của Công ty ................................................ 27
Hình 4.3 Sơ đồ cơ cấu tổ chức bộ máy kế toán của Công ty ........................ 30

Hình 4.4 Sơ đồ trình bày trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức kế toán Nhật ký
chung ........................................................................................................... 32

xi


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

TNHH

:

Trách Nhiệm Hữu Hạn

SX

:

Sản xuất

TM

:

Thƣơng mại

CPNVLTT :

Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp

CPNCTT

:

Chi phí nhân công trực tiếp

CPSXC

:

Chi phí sản xuất chung

KH

:

Kế hoạch

TT

:

Thực tế

QC

:

Quy cách

VAT

:

Thuế giá trị gia tăng đầu vào đƣợc khấu trừ

SPDD

:

Sản phẩm dở dang

ĐK

:

Đầu kỳ

CK

:

Cuối kỳ

Zsp

:

Tổng giá thành sản phẩm

Zđv

:

Giá thành đơn vị

xii


CHƢƠNG 1

GIỚI THIỆU
1.1 ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1.1 Sự cần thiết nghiên cứu
Nền kinh tế nƣớc ta đang trên đà phát triển mạnh mẽ và đạt đƣợc nhiều
thành công rực rỡ. Chúng ta vừa thoát khỏi một nền kinh tế tự cung tự cấp với
một cơ chế quản lý quan liêu bao cấp trì trệ kéo dài hàng chục năm để chuyển
sang nền kinh tế thị trƣờng có sự điều tiết vĩ mô của Nhà nƣớc.
Nhiều doanh nghiệp Nhà nƣớc và các doanh nghiệp thuộc các thành
phần kinh tế khác (kinh tế Nhà nƣớc, kinh tế Hợp tác, kinh tế Tƣ bản Nhà
nƣớc, kinh tế Cá thể tiểu chủ, kinh tế Tƣ bản tƣ nhân) đã lập ra cùng với nó
làm sản phẩm hàng hóa nƣớc ta ngày càng phong phú và đa dạng đã dần đáp
ứng đủ nhu cầu về hàng hóa và dịch vụ cho toàn xã hội. Việc Việt Nam gia
nhập hiệp hội ASEAN, tổ chức thƣơng mại thế giới WTO…đã làm cho thị
trƣờng nƣớc ta ngày một phong phú về hàng hóa sản phẩm trong và ngoài
nƣớc, điều này đã dẫn đến nền kinh tế nƣớc ta gặp những khó khăn và thử
thách trƣớc mắt.
Hiện nay, trong cơ chế thị trƣờng, các doanh nghiệp sản xuất đang ra
sức cạnh tranh, ra sức tìm chỗ đứng vững trên thị trƣờng bằng các sản phẩm
và hàng hóa của mình. Cho nên việc hàng hóa ngày càng đa dạng và phong

phú cả trong và ngoài nƣớc là một điều hết sức khắc nghiệt và khó khăn cho
các doanh nghiệp muốn tồn tại và đứng vững trên thị trƣờng thì phải tìm mọi
cách, mọi biện pháp để cạnh tranh và phát triển.
Do vậy, sản phẩm, hàng hóa có thể cạnh tranh đƣợc trên thị trƣờng phải
là những sản phẩm, hàng hóa có chất lƣợng cao, mẫu mã đẹp và đƣơng nhiên
điều quan trọng không thể thiếu đó là sản phẩm sản xuất ra phải phù hợp với
nhu cầu ngƣời tiêu dùng và giá bán phải hạ.
Mặt khác, trong doanh nghiệp thì lợi nhuận luôn là mục tiêu, là sự phấn
đấu và là cái đích cần đạt tới. Nhƣ vậy, để doanh nghiệp hoạt động có hiệu
quả, thu đƣợc lợi nhuận cao thì không những đầu ra của quá trình sản xuất
phải đƣợc đảm bảo mà đầu vào cũng phải đƣợc đảm bảo. Nghĩa là sản phẩm
của doanh nghiệp đƣợc mọi ngƣời tiêu dùng chấp nhận, đòi hỏi doanh nghiệp
phải luôn phấn đấu và tìm mọi biện pháp để tiết kiệm chi phí, hạ giá thành,
nâng cao chất lƣợng sản phẩm và đƣa ra đƣợc giá bán phù hợp.

1


Một trong những biện pháp không thể không đề cập đến đó là Kế toán,
vì Kế toán là một công cụ quản lý sắt bén phục vụ cho công tác quản lý chi phí
và quản lý giá thành sản phẩm.
Kinh doanh trong lĩnh vực sản xuất bao bì, Công ty TNHH SX – TM
bao bì Tân Hƣng chuyên sản xuất mặt hàng chính là giấy và các loại thùng
Carton phục vụ hàng hóa đóng thùng xuất khẩu và hàng tiêu dùng nội địa.
Thực tế cho thấy bên cạnh những việc làm đƣợc, những xu hƣớng
thuận lợi còn có những vấn đề nảy sinh, những tồn tại vƣớng mắc cần phải
giải quyết và nhìn nhận một cách khách quan từ đó mới có thể đề ra đƣợc
những giải pháp thỏa đáng đảm bảo cho phát triển sản xuất kinh doanh, đảm
bảo quyền lợi của ngƣời lao động. Hiện nay, Công ty đang từng bƣớc thực
hiện kế hoạch hạ giá thành sản phẩm bằng cách từng bƣớc đổi mới công nghệ,

nâng cao chất lƣợng sản phẩm, nâng cao năng suất lao động, tiết kiệm chi phí
trong sản xuất kinh doanh.
Do vậy, kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
luôn đƣợc xác định là khâu trọng tâm của công tác kế toán trong các doanh
nghiệp sản xuất, vì nó vừa là vấn đề có tầm quan trọng trong Kế toán tài chính
vừa là nội dung cơ bản của Kế toán quản trị.
Từ những vấn đề nêu trên, nhận thức đƣợc vai trò quan trọng của Kế
toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong toàn bộ công
tác kế toán của doanh nghiệp và kết hợp với tình hình thực tế tại Công ty, với
những kiến thức và kinh nghiệm đã đƣợc học trong trƣờng tôi tiến hành chọn
đề tài nghiên cứu “Kế toán và phân tích tình hình biến động giá thành sản
phẩm thùng Carton tại Công ty TNHH SX – TM Bao Bì Tân Hưng” cho bài
luận văn tốt nghiệp của mình.
1.1.2 Căn cứ khoa học và thực tiễn
Tổng kết những kiến thức đã học ở trƣờng để áp dụng vào thực tế tập
hợp chi phí sản xuất, tính giá thành sản phẩm và phân tích tình hình biến động
giá thành sản phẩm.
1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
1.2.1 Mục tiêu chung
Thông qua công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản
phẩm thùng Carton tiến hành phân tích biến động giá thành sản phẩm thùng
Carton theo đơn vị sản phẩm và theo các khoản mục chi phí qua các tháng
khác nhau để từ đó đƣa ra những giải pháp nhằm tiết kiệm chi phí, hạ giá
thành sản phẩm thùng Carton.

2


1.2.2 Mục tiêu cụ thể
Tìm hiểu về công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành

sản phẩm trong các doanh nghiệp.
Thực hiện công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
thùng Carton.
Phân tích biến động giá thành sản phẩm thùng Carton theo các khoản
mục chi phí qua các tháng khác nhau.
Đánh giá quá trình thực hiện công tác tính giá thành sản phẩm thùng
Carton của Công ty và đề ra một số biện pháp để tiết kiệm chi phí và hạ giá
thành sản phẩm.
1.3 CÂU HỎI NGHIÊN CỨU
Công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
trong các doanh nghiệp đƣợc hiểu nhƣ thế nào?
Công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm thùng
Carton của Công ty đƣợc thực hiện nhƣ thế nào?
Có những nhân tố nào tác động đến sự biến động giá thành sản phẩm
thùng Carton qua các tháng khác nhau?
Những giải pháp nào góp phần tiết kiệm chi phí và hạ giá thành sản
phẩm?
1.4 PHẠM VI NGHIÊN CỨU
1.4.1 Phạm vi không gian
Đề tài đƣợc thực hiện tại Công ty TNHH SX – TM Bao Bì Tân Hƣng,
trụ sở tại Khu Cái Sơn Hàng Bàng, Phƣờng An Bình, Quận Ninh Kiều, Thành
Phố Cần Thơ.
1.4.2 Phạm vi thời gian
Số liệu sử dụng làm đề tài đƣợc lấy tại Công ty TNHH SX – TM Bao
Bì Tân Hƣng từ năm 2010 đến 6 tháng đầu năm 2013.
Trong đó: - để khái quát tình hình hoạt động kinh doanh của Công ty
thì số liệu sử dụng từ năm 2010 đến 6 tháng đầu năm 2013.
- để phân tích tình hình biến động giá thành thì số liệu sử
dụng là 3 tháng khác nhau trong năm 2013.
Thời gian thực hiện đề tài từ ngày 12/08/2013 đến ngày 18/11/2013.

3


1.4.3 Đối tƣợng nghiên cứu
Sản phẩm thùng Carton của Công ty TNHH SX – TM Bao Bì Tân
Hƣng.
Nghiên cứu công tác tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản
phẩm thùng Carton tại Công ty TNHH SX – TM Bao Bì Tân Hƣng.

4


CHƢƠNG 2

TỔNG QUAN TÀI LIỆU
Luận văn của sinh viên Nguyễn Văn An – Kế toán chi phí sản xuất và
tính giá thành sản phẩm thuốc lá tại Công ty Cổ phần thuốc lá Cửu Long –
Trƣờng Đại Học Cửu Long - Năm 2009. Kết quả nghiên cứu:
- Đề tài này nghiên cứu về công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính
giá thành sản phẩm thuốc lá và đƣa ra giải pháp hoàn thiện công tác hạch toán
chi phí và tính giá thành sản phẩm thuốc lá tại Công ty.
- Do đề tài này chỉ nghiên cứu về công tác kế toán nên chỉ dùng phƣơng
pháp kế toán tập hợp chi phí sản xuất và phƣơng pháp tính giá thành sản phẩm
để thực hiện đề tài.
Luận văn của sinh viên Thiều Bửu Huệ - Phân tích biến động giá thành tại
Nhà máy gạch ngói Long Xuyên – Trƣờng Đại Học An Giang – Năm 2004.
Kết quả nghiên cứu:
- Nội dung của đề tài này phân tích biến động giá thành sản phẩm gạch
ngói tại Nhà máy gạch ngói Long Xuyên giữa giá thành thực tế so với giá

thành kế hoạch mà Nhà máy đã lập ra để từ đó đƣa ra giải pháp hạ giá thành
sản phẩm.
- Đề tài sử dụng phƣơng pháp so sánh và phƣơng pháp thay thế liên
hoàn để phân tích.
Tuy nhiên, hiện nay chƣa có tác giả và công trình nghiên cứu cụ thể
nào về đề tài “Kế toán và phân tích tình hình biến động giá thành sản phẩm
thùng Carton tại Công ty TNHH SX – TM Bao Bì Tân Hƣng”. Vì lý do này,
trên cơ sở thực tập tại Công ty tôi tiến hành nghiên cứu đề tài này.

5


CHƢƠNG 3

CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
3.1 CƠ SỞ LÝ LUẬN
3.1.1 Những vấn đề chung về chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm
3.1.1.1 Khái niệm và phân loại chi phí sản xuất
o Khái niệm, bản chất kinh tế của chi phí sản xuất
Doanh nghiệp sản xuất là những doanh nghiệp trực tiếp sản xuất ra của cải
vật chất để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của xã hội. Để tiến hành hoạt động sản
xuất, các doanh nghiệp sản xuất thƣờng xuyên phải bỏ ra các khoản chi phí về
các loại đối tƣợng lao động, tƣ liệu lao động và lao động của con ngƣời, các
chi phí dịch vụ mua ngoài và các chi phí bằng tiền khác. Để có thể biết đƣợc
số chi phí mà doanh nghiệp đã chi ra trong từng kỳ hoạt động là bao nhiêu,
nhằm tổng hợp tính toán các chỉ tiêu kinh tế tổng hợp phục vụ yêu cầu quản
lý, mọi chi phí chi ra cuối cùng đều đƣợc biểu hiện bằng thƣớc đo tiền tệ và
đƣợc gọi là chi phí sản xuất.
Như vậy: Chi phí sản xuất là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ hao phí về lao
động sống và lao động vật hóa mà doanh nghiệp đã chi ra để tiến hành sản

xuất trong một kỳ kế toán (tháng, quý, năm,…). Các khoản chi phí này chủ
yếu phát sinh tại các phân xƣởng sản xuất của doanh nghiệp.
Kế toán chi phí sản xuất là việc tập hợp hệ thống hóa các khoản chi phí sản
xuất và tính hình phân bổ, kết chuyển các khoản chi phí này vào các đối tƣợng
chịu chi phí để tính giá thành sản phẩm trong kỳ kế toán của doanh nghiệp.
o Phân loại chi phí sản xuất
Phân loại chi phí sản xuất là việc sắp xếp các chứng từ chi phí có cùng tiêu
thức chung thành một nhóm nhằm tăng cƣờng công tác quản trị chi phí trong
doanh nghiệp. Do vậy có nhiều tiêu thức phân loại khác nhau, sau đây ta
nghiên cứu một số tiêu thức:
- Căn cứ vào nội dung kinh tế của chi phí sản xuất hay gọi là yếu tố chi phí,
chi phí sản xuất chia thành 5 yếu tố:
* Chi phí nguyên liệu, vật liệu: Gồm toàn bộ giá trị các loại nguyên
liệu, nhiên liệu, phụ tùng thay thế, vật liệu, thiết bị xây dựng cơ bản, dụng
cụ,… mà doanh nghiệp đã thực sự sử dụng cho hoạt động sản xuất.

6


* Chi phí nhân công: là toàn bộ số tiền lƣơng, tiền công phải trả, tiền
trích BHXH, BHYT, BHTN, KPCĐ của công nhân sản xuất trong doanh
nghiệp.
* Chi phí khấu hao TSCĐ: là toàn bộ giá trị khấu hao phải trích của các
TSCĐ sử dụng trong sản xuất của doanh nghiệp.
* Chi phí dịch vụ mua ngoài: là toàn bộ số tiền doanh nghiệp phải trả
về các dịch vụ mua từ bên ngoài nhƣ: tiền điện, tiền nƣớc, tiền điện
thoại…phục vụ cho hoạt động sản xuất của doanh nghiệp.
* Chi phí khác bằng tiền: gồm toàn bộ các chi phí khác dùng cho hoạt
động sản xuất kinh doanh ở doanh nghiệp ngoài các yếu tố chi phí trên nhƣ chi
phí tiếp khách, thiệt hại trong sản xuất,…

Tùy theo yêu cầu quản lý, các chi phí có thể đƣợc phân loại chi tiết hơn
nhƣ: Chi phí vật liệu chính, chi phí vật liệu phụ, chi phí nhiên liệu, chi phí
năng lƣợng,…
Cách phân loại này không phân biệt nơi chi phí phát sinh và mục đích sử
dụng của chi phí mà chỉ căn cứ vào nội dung kinh tế của chi phí. Mục đích của
cách phân loại này để biết đƣợc chi phí sản xuất của doanh nghiệp gồm những
yếu tố nào, mức chi phí là bao nhiêu từ đó là nguồn thông tin cần thiết để lập
các kế hoạch về tiền, kế hoạch cung cấp vật tƣ, kế hoạch quỹ lƣơng và phân
tích tình hình thực hiện kế hoạch chi phí sản xuất. Cách phân loại chi phí này
còn là cở sở để tổng hợp các chỉ tiêu tổng sản phẩm sản xuất của doanh
nghiệp.
- Căn cứ vào khoản mục chi phí sản xuất hay công dụng của chi phí, chi phí
sản xuất chia thành ba khoản mục:
* Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: là giá trị thực tế của các loại nguyên
vật liệu sử dụng trực tiếp cho chế tạo sản phẩm.
* Chi phí nhân công trực tiếp: bao gồm các khoản tiền lƣơng phải trả và
các khoản trích theo lƣơng của công nhân trực tiếp sản xuất sản phẩm. Các
khoản phụ cấp lƣơng, tiền ăn ca, tiền công phải trả cho lao động thuê ngoài
cũng đƣợc hạch toán vào khoản mục này.
* Chi phí sản xuất chung: bao gồm các chi phí phát sinh ở phân xƣởng,
bộ phận sản xuất ngoài và các chi phí sản xuất nhƣ:
Chi phí nhân viên phân xƣởng gồm lƣơng chính, lƣơng phụ và các
khoản trích theo lƣơng của nhân viên phân xƣởng.

7


Chi phí vật liệu gồm giá trị nguyên vật liệu dùng để sửa chữa, bảo
dƣỡng TSCĐ, các chi phí công cụ, dụng cụ,…ở phân xƣởng.
Chi phí khấu hao TSCĐ sử dụng tại phân xƣởng, bộ phận sản xuất.

Chi phí dịch vụ mua ngoài nhƣ chi phí điện, nƣớc, điện thoại sử dụng
cho sản xuất và quản lý ở phân xƣởng.
Các chi phí bằng tiền khác.
Cách phân loại này dựa trên công dụng của chi phí trong quá trình sản xuất
sản phẩm, dùng để tính giá thành sản xuất sản phẩm. Phƣơng pháp tập hợp chi
phí theo khoản mục có ý nghĩa cho việc phân tích biến động giá thành để tìm
ra nguyên nhân làm thay đổi giá thành so với định mức, so với kế hoạch và đề
ra các biện pháp hạ giá thành sản phẩm.
3.1.1.2 Khái niệm và phân loại giá thành
o Khái niệm giá thành sản phẩm
Trong quá trình sản xuất - kinh doanh thì chi phí sản xuất chỉ là một mặt
thể hiện sự hao phí tức là lƣợng chi phí bỏ ra trong kỳ. Để đánh giá đƣợc chất
lƣợng sản xuất thì chi phí chi ra phải đƣợc xem xét trong mối quan hệ chặt chẽ
với mặt thứ hai là kết quả thu đƣợc từ sản xuất.
Như vậy: Giá thành sản phẩm là tổng số chi phí sản xuất mà doanh nghiệp
đã hao phí để tạo nên một khối lƣợng sản phẩm, lao vụ, dịch vụ đã hoàn thành
trong kỳ.
Giá thành đơn vị sản phẩm là tổng số chi phí sản xuất mà doanh
nghiệp đã hao phí để tạo nên một đơn vị sản phẩm, lao vụ, dịch vụ đã hoàn
thành trong kỳ.
Giá thành sản phẩm đƣợc tính toán, xác định theo từng loại sản phẩm dịch
vụ cụ thể hoàn thành (theo từng đối tƣợng tính giá thành) và chỉ tính cho
những sản phẩm đã hoàn thành toàn bộ quy trình sản xuất gọi là thành phẩm
hoặc một số giai đoạn công nghệ sản xuất nhất định gọi là bán thành phẩm.
o

Phân loại giá thành sản phẩm

* Căn cứ vào thời điểm và cách xác định giá thành thì giá thành sản
phẩm đƣợc phân thành các loại sau đây:

- Giá thành kế hoạch: là giá thành sản phẩm đƣợc tính trên cơ sở chi phí
sản xuất kế hoạch và sản lƣợng kế hoạch. Việc tính toán giá thành kế hoạch
do bộ phận kế hoạch của doanh nghiệp thực hiện và đƣợc tiến hành trƣớc
khi bắt đầu quá trình sản xuất, chế tạo sản phẩm. Giá thành kế hoạch của

8


sản phẩm là mục tiêu phấn đấu của doanh nghiệp, là căn cứ để so sánh,
phân tích, đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch giá thành và kế hoạch hạ
giá thành của doanh nghiệp.
- Giá thành định mức: là giá thành sản phẩm đƣợc tính trên cơ sở các
định mức chi phí hiện hành và tính cho đơn vị sản phẩm. Việc tính giá
thành định mức cũng đƣợc thực hiện trƣớc khi tiến hành quá trình sản xuất.
Giá thành định mức là công cụ quản lý định mức của doanh nghiệp, là
thƣớc đo chính xác để xác định kết quả sử dụng tài sản, vật tƣ, lao động
trong sản xuất, giúp cho doanh nghiệp đánh giá đúng đắn các giải pháp kinh
tế kỹ thuật mà doanh nghiệp đã thực hiện trong quá trình hoạt động sản
xuất nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh.
- Giá thành thực tế: là giá thành sản phẩm đƣợc tính trên cơ sở số liệu
chi phí sản xuất thực tế đã phát sinh và tập hợp đƣợc trong kỳ và sản lƣợng
sản phẩm thực tế đã sản xuất ra trong kỳ. Giá thành sản phẩm thực tế chỉ có
thể tính toán đƣợc sau khi kết thúc quá trình sản xuất, chế tạo sản phẩm.
Giá thành thực tế sản phẩm là chỉ tiêu kinh tế tổng hợp, phản ánh kết quả
phấn đấu của doanh nghiệp trong việc tổ chức và sử dụng các giải pháp
kinh tế - tổ chức – kỹ thuật để thực hiện quá trình sản xuất sản phẩm, là cơ
sở để xác định kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
* Căn cứ vào phạm vi tập hợp chi phí thì giá thành sản phẩm đƣợc chia
thành hai loại:
- Giá thành sản xuất (còn gọi là giá thành phân xƣởng): bao gồm các

chi phí sản xuất thực tế đã phát sinh nhƣ chi phí nguyên vật liệu trực tiếp,
chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung tính cho những sản
phẩm, công việc, lao vụ đã hoàn thành. Giá thành sản xuất của sản phẩm
đƣợc sử dụng ghi sổ cho sản phẩm đã hoàn thành nhập kho hoặc giao cho
khách hàng. Giá thành sản xuất của sản phẩm cũng là căn cứ để tính giá
vốn hàng bán và lãi gộp ở các doanh nghiệp sản xuất.
- Giá thành toàn bộ: bao gồm giá thành sản xuất của sản phẩm cộng
thêm chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp (chi phí lƣu thông
phân phối) tính cho sản phẩm đó. Giá thành toàn bộ của sản phẩm chỉ đƣợc
tính toán xác định khi sản phẩm, công việc hoặc lao vụ đƣợc tiêu thụ. Giá
thành toàn bộ của sản phẩm là căn cứ để xác định lãi trƣớc thuế lợi tức của
doanh nghiệp.
Giá thành toàn bộ = Giá thành sản xuất + Chi phí lƣu thông

9

(3.1)


o Mối quan hệ giữa chi phí sản xuất sản phẩm và giá thành sản phẩm:
Giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm có mối quan hệ chặt chẽ với
nhau trong quá trình sản xuất tạo ra sản phẩm. Chi phí là biểu hiện mặt hao phí
còn giá thành biểu hiện mặt kết quả của quá trình sản xuất. Đây là hai mặt
thống nhất của một quá trình, vì vậy chúng giống nhau về chất. Cả chi phí sản
xuất và giá thành sản phẩm đều bao gồm những hao phí về lao động sống và
lao động vật hóa mà doanh nghiệp đã bỏ ra trong quá trình sản xuất sản phẩm.
Tuy nhiên, do bộ phận chi phí sản xuất giữa các kỳ không đều nhau nên giá
thành sản phẩm và chi phí sản xuất lại khác nhau về lƣợng. Sự khác nhau này
xuất phát từ kỳ kế toán khác với kỳ sản xuất mà do tính chất kỹ thuật sản xuất
sản phẩm tạo ra. Thông thƣờng hàng tháng, doanh nghiệp phải đƣợc tính giá

thành sản phẩm vào những ngày cuối tháng. Nhƣng một số doanh nghiệp, gần
đến ngày cuối tháng mới bỏ chi phí ra để sản xuất sản phẩm, những chi phí
này còn đang ở dƣới dạng sản phẩm dở dang. Đƣợc tính vào giá thành sản
phẩm chỉ có những chi phí gắn liền với sản phẩm hay khối lƣợng công việc đã
hoàn thành không kể chi phí sản xuất đã chi ra trong kỳ kinh doanh nào.
Trên góc độ biểu hiện bằng tiền, chi phí sản xuất cũng khác giá thành sản
phẩm. Đặc biệt trong các doanh nghiệp sản xuất, không bao gồm các chi phí
đã chi ra trong kỳ nhƣng còn chờ phân bổ cho kỳ sau, đồng thời phải cộng
thêm các khoản chi phí thực tế chƣa phát sinh trong kỳ nhƣng đƣợc tính vào
giá thành sản phẩm và chi phí đã chi ra kỳ trƣớc chƣa phân bổ kết chuyển
sang. Tức là tổng chi phí sản xuất của doanh nghiệp trong một thời kỳ nhất
định khác với tổng giá thành sản xuất của sản phẩm hoàn thành cũng trong kỳ
đó. Nhƣ vậy, giữa hai chỉ tiêu này có sự khác nhau về lƣợng trừ khi sản phẩm
dở dang đầu kỳ không có hoặc tƣơng đƣơng nhau.
3.1.1.3 Đối tƣợng tập hợp chi phí sản xuất
Đối tƣợng tập hợp chi phí sản xuất là phạm vi giới hạn để tập hợp các chi
phí sản xuất phát sinh trong kỳ nhằm phục vụ cho kiểm tra, phân tích và tính
giá thành sản phẩm. Giới hạn tập hợp chi phí có thể là nơi phát sinh chi phí
hoặc là đối tƣợng chịu chi phí. Việc lựa chọn đối tƣợng tập hợp chi phí ở từng
doanh nghiệp có sự khác nhau. Việc xác định đối tƣợng tập hợp chi phí phải
căn cứ vào:
* Tính chất sản xuất và quy trình công nghệ của sản phẩm: là đơn giản hay
phức tạp, quy trình công nghệ liên tục hay song song.
- Trong sản xuất đơn giản: sản phẩm cuối cùng nhận đƣợc là do chế biến
liên tục vật liệu đƣợc sử dụng thì đối tƣợng tập hợp chi phí là sản phẩm hoặc

10


toàn bộ quá trình sản xuất. Nếu sản xuất nhiều thứ, nhiều loại thì đối tƣợng có

thể là nhóm sản phẩm.
- Trong sản xuất phức tạp: sản phẩm cuối cùng là do lắp ráp cơ học trong
bộ phận, chế biến qua nhiều bƣớc thì đối tƣợng tập hợp chi phí có thể là bộ
phận chi tiết sản phẩm.
* Căn cứ vào yêu cầu tính giá thành sản phẩm để từ đó xác định đối tƣợng
tập hợp chi phí cho phù hợp.
3.1.1.4 Phƣơng pháp tập hợp chi phí sản xuất
Phƣơng pháp hạch toán chi phí sản xuất là một phƣơng pháp hay hệ thống
phƣơng pháp đƣợc sử dụng để tập hợp và phân bổ chi phí sản xuất trong giới
hạn tập hợp chi phí đã xác định. Mỗi phƣơng pháp chỉ thích hợp với một loại
đối tƣợng tập hợp chi phí sản xuất, vì thế việc áp dụng phƣơng pháp nào vào
hạch toán và phân bổ chi phí thì phải căn cứ trên cơ sở đối tƣợng tập hợp chi
phí sản xuất đã xác định. Nội dung chủ yếu của phƣơng pháp hạch toán chi phí
sản xuất là trên cơ sở đối tƣợng hạch toán chi phí sản xuất đã xác định, kế toán
mở thẻ chi tiết, sổ chi tiết chi phí sản xuất.
Định kỳ tổng hợp chi phí theo từng đối tƣợng, phục vụ cho việc phân tích,
kiểm tra chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm, xác định kết quả sản xuất
kinh doanh nội bộ của doanh nghiệp.
Tùy thuộc vào đối tƣợng tập hợp chi phí sản xuất, kế toán áp dụng một
trong các phƣơng pháp hạch toán chi phí sản xuất sau đây:
* Phƣơng pháp hạch toán chi phí sản xuất theo sản phẩm:
Theo phƣơng pháp này, chi phí sản xuất phát sinh đƣợc tập hợp và phân
loại theo từng sản phẩm riêng biệt hoặc theo toàn bộ quá trình sản xuất (nếu
nhƣ sản xuất một sản phẩm). Đối với sản xuất đơn giản, sản xuất ra một thứ
hạng sản phẩm nhƣng có tổ chức phân xƣởng thì chi phí sản xuất phát sinh
đƣợc tập hợp trực tiếp cho từng sản phẩm (hoặc phân bổ theo tỷ lệ hoặc hệ số
nếu nhƣ không đƣợc tập hợp trực tiếp). Còn chi phí sản xuất chung phân bổ
cho từng loại sản phẩm theo một số tiêu thức phân bổ thích hợp.
Khi áp dụng phƣơng pháp hạch toán chi phí sản xuất theo sản phẩm thì giá
thành sản phẩm đƣợc xác định bằng phƣơng pháp trực tiếp.

* Phƣơng pháp hạch toán chi phí sản xuất theo nhóm sản phẩm
* Phƣơng pháp hạch toán chi phí sản xuất theo chi tiết hoặc bộ phận sản
phẩm
* Phƣơng pháp hạch toán chi phí sản xuất theo giai đoạn công nghệ

11