Hoàn thiện kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng tại công ty cổ phần tư vấn đầu tư xây dựng và dịch vụ tổng hợp

CH
NGă1
C ăS ăLụăLU NăCHUNGăV ăăK ăTOÁNăBÁNăHÀNGăVÀăXÁCă NHă
K TăQU ăBÁNăHÀNGăT IăDOANHăNGHI PăTH
NGăM I
1.1 Khái quát chung v k toán bán hàng và xác đ nh k t qu bán hàng t i ếoanh
nghi p th ng m i
1.1.1 Khái ni m c a bán hàng và xác đ nh k t qu bán hàng

- Kháiăni măv ăbánăhƠng:
HƠngăhóa:ăHƠng hóa lƠ nh ng s n ph m c a lao đ ng nh m th a mƣn nhu c u nƠo đó
c a con ng

i. HƠng hóa có th có hình thái v t ch t vƠ phi v t ch t, có th đ

c tiêu

dùng thông qua quá trình mua bán trao đ i trên th tr ng.HƠng hóa trong các doanh
nghi p th ng m i lƠ hƠng hóa mua vƠo v i m c đích bán nh m đáp ng nhu c u c a
th tr ng.
BánăhƠngăhóaă:ăLƠ quá trình bán các hƠng hóa mƠ tr c đó doanh nghi p đƣ mua vƠo
cho khách hƠng, đ c khách hƠng thanh toán ho c ch p nh n thanh toán. Nói cách khác
bán hƠng hóa lƠ quá trình chuy n giao quy n s h u hƠng hóa c a đ n v bán cho đ n v
mua vƠ nh n đ c thanh toán. Bán hƠng lƠ m t khơu mang tính ch t quy t đ nh trong
ho t đ ng kinh doanh, m t b ph n c u thƠnh thu c h th ng t ch c qu n lý kinh doanh
c a doanh nghi p chuyên th c hi n các ho t đ ng nghi p v liên quan đ n vi c th c hi n
ch c n ng chuy n hoá hình thái giá tr c a s n ph m hƠng hoá t hƠng sang ti n c a t
ch c đó. Bán hƠng hóa có đ c đi m c b n g m : có s th a thu n trao đ i gi a hai bên
mua vƠ bán, bên bán ch p nh n bán vƠ bên mua đ ng ý mua , đ ng ý thanh toán theo th a
thu n; có s thay đ i v quy n s h u đ i v i hƠng hóa đ c đem ra trao đ i; s ti n bên
bán thu đ c t vi c trao đ i quy n s h u hƠng hóa đ c g i lƠ doanh thu bán hƠng_

s ti n nƠy s lƠ c s đ doanh nghi p xác đ nh k t qu bán hƠng
- Xácăđ nhăk tăqu ăbánăhƠng:
i v i các doanh nghi p th ng m i , ho t đ ng bán hƠng lƠ ngu n đem l i doanh
thu chính cho doanh nghi p. Xác đ nh k t qu bán hƠng lƠ ho t đ ng đ ph n ánh quá
trình bán hƠng hƠng hóa ho c d ch v trong k c a doanh nghi p, t đó đánh giá ho t
đ ng c a doanh nghi p có hi u qu hay không, doanh nghi p đang kinh doanh đúng
h ng có lƣi ho c c n đi u ch nh l i đ tránh l . Có th xác đ nh k t qu bán hƠng qua
công th c:
K t qu bán hƠng = Doanh thu thu n ậ Giá v n hƠng bán + Chi phí qu n lý kinh doanh
- M iăquanăh ăgi aăbánăhƠngăv iăxácăđ nhăk tăqu ăbánăhƠng:
Bán hƠng lƠ khơu cu i cùng trong ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p còn xác
đ nh k t qu bán hƠng lƠ c n c quan tr ng đ đ n v quy t đ nh bán hƠng hƠng hóa có
hi u qu hay không, quy t đ nh ti p t c kinh doanh m t hƠng nƠo. Do đó th y đ c
1


gi a bán hƠng vƠ xác đ nh k t qu bán hƠng có m i quan h m t thi t đ n nhau. Xác
đ nh k t qu bán hƠng lƠ đích đ n cu i cùng c a doanh nghi p còn bán hƠng lƠ ph

ng

ti n tr c ti p đ đi đ n đích đó.
1.1.2 Các y u t liên quan đ n xác đ nh k t qu bán hàng
K t qu bán hƠng lƠ chi tiêu ph n ánh k t qu cu i cùng v bán hƠng hóa c a
doanh nghi p.

ơy lƠ ph n chênh l ch gi a m t bên lƠ doanh thu thu n c a ho t đ ng

bán hƠng v i m t bên lƠ toƠn b chi phí đƣ b ra, s chêch l ch s lƠ ch tiêu k t qu
bán hƠng c a doanh nghi p.

Thông qua ch tiêu k t qu bán hƠng, k toán xác đ nh đ c k t qu t ho t
đ ng kinh doanh c a doanh nghi p. T đó, các nhƠ lƣnh đ o có th tìm ra h ng phát
tri n ngƠnh ngh , có chính sách u đƣi hay h n ch s phát tri n đ i v i t ng ho t
đ ng kinh doanh trên t ng l nh v c c th .
K t qu bán hƠng đ c xác đ nh nh sau:
Doanhăthuăthu n = DoanhăthuăbánăhƠng ậ Cácăkho năgi mătr ădoanhăthu
L iănhu năg p
= Doanhăthuăthu n
ậ Giáăv năhƠngăbán
K tăqu ăbánăhƠngă = L iănhu năg păậăChiăph ăqu năl ăkinhădoanh
ron
:
- DoanhăthuăbánăhƠng: lƠ t ng các l i ích kinh t doanh nghi p thu đ c ho c
s thu đ c trong kì k toán. Nó lƠ toƠn b s ti n bán hƠng ch a có VAT đ i v i
doanh nghi p tính thu GTGT theo ph ng pháp kh u tr vƠ có VAT đ i v i doanh
nghi p tính thu GTGT theo ph

ng pháp tr c ti p , bao g m c ph thu vƠ phí thu

thêm ngoƠi giá bán n u có mƠ c s kinh doanh đ
Doanh thu bán
=
S l ng
x
hƠng
-

ch

ng.

n giá
bán

Cácăkho năgi mătr ădoanhăthu:ă
 HƠng bán b tr l i: LƠ s hƠng đƣ đ

c coi lƠ bán hƠng nh ng b ng

i mua t

ch i, th ng lƠ do m t s lý do nh hƠng hóa kém ph m ch t, quy cách, giao hƠng
không đúng th i gian đ a đi m trong h p đ ng, không đáp ng đúng yêu c u c a
khách hƠng.
 Gi m giá hƠng bán: LƠ s ti n gi m tr cho khách ngoƠi hóa đ n hay h p đ ng
cung c p do các nguyên nhơn đ c bi t nh hƠng kém ph m ch t, quy cách, giao hƠng
không đúng th i gian đ a đi m trong h p đ ng.
 Chi t kh u th
hƠng mua v i kh i l

ng m i: LƠ kho n doanh nghi p gi m giá niêm y t cho khách
ng l n.

 Thu GTGT ph ng pháp tr c ti p : LƠ thu gián thu tính trên m t kho n giá
tr t ng thêm c a hƠng hóa, d ch v phát sinh trong quá trình t s n xu t l u thông đ n
tiêu dùng vƠ do ng i tiêu dùng cu i cùng ch u.
2

Thang Long University Library

 Thu tiêu th đ c bi t: LƠ thu gián thu tính trên m t s lo i hƠng hóa, d ch v
đ c bi t do nhƠ n c quy đ nh nh m m c đích h ng d n tiêu dùng, đi u ti t thu nh p
c a ng i có thu nh p cao vƠ góp ph n b o v n n s n xu t n i đ a đ i v i m t s
hƠng nh t đ nh.
 Thu xu t kh u: LƠ lo i thu đánh vƠo các m t hƠng ch u thu xu t kh u khi
xu t kh u ra n c ngoƠi.
- Giáă v nă hƠngă bán: Ph n ánh giá tr g c c a hƠng hóa đƣ th c s bán đ c
trong k . Khi hƠng hóa đƣ bán hƠng vƠ đ c phép xác đ nh doanh thu thì đ ng th i giá
tr th c t c a hƠng đƣ bán c ng đ

c ph n ánh theo giá v n hƠng bán đ xác đ nh k t

qu . Do v y xác đ nh đúng giá v n hƠng bán có ý ngh a quan tr ng vì t đó doanh
nghi p xác đ nh đúng đ c k t qu kinh doanh.
- Chiă ph ă qu nă lýă kinhă doanh: Bao g m chi phí bán hƠng vƠ chi phí qu n lý
doanh nghi p, lƠ các kho n chi phí mƠ doanh nghi p b ra có liên quan đ n ho t đ ng
bán các hƠng hóa trong k , ho c liên quan đ n toƠn b ho t đ ng qu n lý c a doanh
nghi p.
 Chi phí nhơn viên bán hƠng, nhơn viên qu n lý: Bao g m toƠn b l
l

ng ph vƠ các kho n ph c p có tính ch t l

ng chính,

ng vƠ các kho n trích qu BHXH,

BHYT, KPC , BHTN...
 Chi phí v t li u bao bì: Bao g m các chi phí v t li u s d ng trong quá trình
bán hƠng nh v t li u bao gói, v t li u dùng cho s a ch a qu y hƠng, s d ng trong

quá trình qu n lí doanh nghi pầ
 Chi phí đ dùng, công c : Ph n ánh chi phí công c d ng c ph c v quá trình
bán hƠng ho c cho công tác qu n lý.
 Chi phí kh u hao TSC : Chi phí hao mòn TSC
hƠng, ph

nh kh u hao nhƠ kho, c a

ng ti n v n t i hƠng hóa, máy móc, thi t b v n phòngầ

 Chi phí b o hƠnh hƠng hóa: LƠ chi phí chi cho hƠng hóa trong th i gian đ
b o hƠnh theo h p đ ng.

c

 Chi phí thu , phí, l phí: thu môn bƠi, thu nhƠ đ tầ
 Chi phí d ch v mua ngoƠi: LƠ các chi phí d ch v mua ngoƠi s a ch a TSC ,
ti n thuê kho bƣi, c a hƠng v n chuy n b c hƠng bán hƠng, ti n hoa h ng cho đ i lý
bán hƠng, chi phí đi n, n

c, đi n tho i ph c v bán hƠng, qu n lý doanh nghi p.

 Chi phí b ng ti n khác: LƠ các chi phí khác phát sinh trong khi bán hƠng ngoƠi
các chi phí k trên, nh chi phí ti p khách b ph n bán hƠng, chi phí gi i thi u s n
ph m, hƠng hóa, qu ng cáo chƠo hƠng, chi phí khác thu c qu n lý chung c a doanh
nghi p nh h i ngh , ti p khách, công tác phí, chi phí d phòng ph i thu khó đòiầ

3

1.1.3 Vai trò và nhi m v c a k toán bán hàng và k toán xác đ nh k t qu bán
hàng
1.1.3.1 Vai trò c a k toán bán hàng và k toán xác đ nh k t qu bán hàng
Trong m i k kinh doanh, k toán bán hƠng có vai trò thu th p nh ng thông tin v
ho t đ ng bán hƠng m t cách đ y đ , k p th i, chính xác vƠ có h th ng. Trong đó bao
g m nh ng thông tin v doanh thu bán hƠng, t t c các kho n chi phí phát sinh trong
k đ ph c v cho quá trình bán hƠng. C th k toán ph i ph n ánh k p th i s l

ng

hƠng hóa xu t - nh p - t n trong k , s l ng hƠng hóa đƣ giao vƠ bán hƠng trong k
các c a hƠng vƠ đ i lý, tình hình bán hƠng v i các hƠng hóa g i bán, tình hình thanh
toán n c a khách hƠng tránh hi n t

ng v n b chi m d ng b t h p lý, các kho n chi

phí h p lý phát sinh liên quan đ n quá trình bán hƠng vƠ qu n lý doanh nghi p. Cu i
m i k kinh doanh d a trên nh ng s li u đƣ c p nh t trong k , k toán bán hƠng ti n
hƠnh xác đ nh k t qu bán hƠng vƠ l p báo cáo k t qu bán hƠng lƠm c s cho vi c
đánh giá hi u qu kinh doanh c ng nh ngh a v đ i v i NhƠ n c.
Nh đƣ kh ng đ nh trên, bán hƠng vƠ k t qu bán hƠng luôn lƠ m i quan tơm hƠng
đ u, đóng vai trò vô cùng quan tr ng, mang tính s ng còn đ i v i s t n t i vƠ phát
tri n c a doanh nghi p do v y vai trò k toán bán hƠng vƠ k t qu bán hƠng cƠng tr
nên quan tr ng đ i v i quá trình qu n lý c a doanh nghi p.
1.1.3.2
Nhi m v c a k toán bán hàng và k toán xác đ nh k t qu bán hàng
Nhi m v c a k toán bán hƠng lƠ quá trình thu th p v , x lý vƠ cung c p thông tin v
ho t đ ng bán hƠng nh m qu n lý, ki m tra, đánh giá toƠn b ho t đ ng đó trong các
k kinh doanh c a doanh nghi p.
NgoƠi ra k toán bán hƠng c n ph i theo dõi vƠ ki m tra vi c th c hi n k ho ch bán

hƠng thông qua các ch tiêu đƣ đ ra. Qua đó k p th i đ a ra nh ng bi n pháp vƠ đi u
ch nh h p lý nh m đ y m nh ti n đ bán hƠng sao cho đ t đ c m c tiêu v k t qu
bán hƠng theo k ho ch. Th ng xuyên th c hi n vi c ki m kê hƠng hóa đ i chi u s
l ng th c t vƠ s l ng trên s sách nh m ng n ng a các hi n t ng lƣng phí, bòn
rút vƠ thi u trách nhi m trong vi c b o qu n hƠng hóa.
1.1.4 Các ph

ng th c bán hàng và ph

ng th c thanh toán

Các ph ng th c bán hàng
Ho t đ ng bán hƠng hóa c a các doanh nghi p th ng m i có th th c hi n qua
hai ph ng th c: bán buôn vƠ bán l . Trong đó, bán buôn lƠ bán hƠng cho các đ n v
1.1.4.1

s n xu t kinh doanh đ ti p t c quá trình l u chuy n hƠng hóa, còn bán l lƠ bán hƠng
cho ng

i tiêu dùng, ch m d t quá trình l u chuy n hƠng hóa.

Bán buôn
i v i bán buôn thì có ba hình th c ch y u, đó lƠ bán buôn qua kho, bán buôn
không qua kho bán buôn v n chuy n th ng vƠ bán hƠng thông qua đ i lý.
4

Thang Long University Library


Bánăbuônăquaăkho

Ph ng th c bán buôn hƠng hoá qua kho: Bán buôn hƠng hoá qua kho lƠ ph ng
th c bán buôn hƠng hoá mƠ trong đó, hƠng bán ph i đ c xu t t kho b o qu n c a doanh
nghi p. Bán buôn hƠng hoá qua kho có th th c hi n d i hai hình th c:
-

 BánăbuônăhƠngăhoáăquaăkhoătheoăhìnhăth căgiaoăhƠngătr căti p: Theo hình
th c nƠy, bên mua c đ i di n đ n kho c a doanh nghi p th ng m i đ nh n hƠng.
Doanh nghi p th ng m i xu t kho hƠng hoá giao tr c ti p cho đ i di n bên mua. Sau
khi đ i di n bên mua nh n đ hƠng, thanh toán ti n ho c ch p nh n n , hƠng hoá đ
xác đ nh lƠ bán hƠng.

c

 BánăbuônăhƠngăhóaăthôngăquaăhìnhăth că g iăbán: Theo hình th c nƠy, c n
c vƠo h p đ ng kinh t đƣ ký k t ho c theo đ n đ t hƠng, doanh nghi p th ng m i
xu t kho hƠng hoá, dùng ph ng ti n v n t i c a mình ho c đi thuê ngoƠi, chuy n
hƠng đ n kho c a bên mua ho c m t đ a đi m nƠo đó bên mua quy đ nh trong h p
đ ng. HƠng hoá chuy n bán v n thu c quy n s h u c a doanh nghi p th ng m i, ch
khi nƠo đ c bên mua ki m nh n, thanh toán ho c ch p nh n thanh toán thì s hƠng
chuy n giao m i đ c coi lƠ bán, ng i bán m t quy n s h u v s hƠng đƣ giao. Chi
phí v n chuy n do ng i bán hay bên mua ch u lƠ do s tho thu n t tr c gi a hai
bên. N u doanh nghi p th

ng m i bên bán ch u chi phí v n chuy n, s đ

c ghi

vƠo chi phí bán hƠng. N u bên mua ch u chi phí v n chuy n, s ph i thu ti n c a bên
mua.
- Bánăbuônăv năchuy năth ng

 Bánăbuônăv năchuy năth ngăcóăthamăgiaăthanhătoán:ăTheo hình th c nƠy
doanh nghi p th ng m i v a phát sinh nghi p v bán hƠng, v a phát sinh nghi p v
mua hƠng. Doanh nghi p th ng m i có th chuy n th ng hƠng đ n kho c a ng
mua ho c giao hƠng tay ba t i kho c a ng i bán.

i

 Bánăbuônăv năchuy năth ngă khôngă thamă giaă thanhătoán:ă Theo hình th c
nƠy doanh nghi p th ng m i ch đóng vai trò trung gian môi gi i trong quan h mua
bán gi a ng i mua vƠ ng i bán. Doanh nghi p th ng m i y quy n cho ng i mua
tr c ti p đ n nh n hƠng vƠ thanh toán ti n hƠng cho bên bán theo đúng h p đ ng đƣ ký
k t v i bên bán. Tùy vƠo h p đ ng kinh t đƣ ký k t mƠ doanh nghi p th ng m i
đ c h ng m t kho n ti n hoa h ng do bên mua, bên bán tr . Trong tr ng h p trên
doanh nghi p th ng m i không phát sinh nghi p v mua bán hóa mƠ ch lƠ ng i t
ch c cung c p hƠng cho bên mua.
- G iă bánă đ iă lý:ă ơy lƠ ph

ng th c mƠ bên giao đ i lý bên bán xu t hƠng

giao cho bên nh n đ i lý đ bán hƠng cho doanh nghi p. Bên nh n đ i lý s bán hƠng
thay cho bên giao theo giá bán quy đ nh vƠ nh n đ c thù lao d i hình th c hoa
h ng. i v i bên giao đ i lý thì hoa h ng s đ c tính vƠo chi phí bán hƠng.
5


Bán l
- Bánă l ă thuă ti nă t pă trung:ă Theo ph

ng th c nƠy, nhơn viên bán hƠng ch

ph trách vi c giao hƠng, còn vi c thu ti n s có ng i chuyên trách lƠm công vi c
nƠy.T i m t khu riêng có qu y thu ngơn, m i qu y có m t nhơn viên thu ngơn, chuyên
thu ti n, xu t hóa đ n, kê mua hƠng cho khách hƠng đ khách đ n nh n hƠng do nhơn
viên bán hƠng giao. Cu i ca, cu i ngƠy nhơn viên bán hƠng ki m kê hƠng t n kho đ
xác đ nh s l ng bán ra trong ngƠy vƠ l p báo cáo bán hƠng. Nhơn viên thu ngơn
ki m ti n, n p ti n hƠng cho th qu vƠ lƠm gi y n p ti n.
- Bánă l ă thuă ti nă tr că ti p:ă Theo ph ng th c nƠy, ng

i bán tr c ti p bán

hƠng vƠ thu ti n c a khách. Cu i ca, cu i ngƠy nhơn viên bán hƠng ki m tra hƠng t n
đ xác đ nh l ng hƠng bán hƠng, l p báo cáo bán hƠng đ ng th i n p l i ti n cho k
toán bán l vƠ lƠm gi y n p ti n đ ghi s .
- Bánă tr ă góp:ă Bán hƠng tr ch m, tr góp lƠ ph ng th c bán hƠng thu ti n
nhi u l n, ng i mua thanh toán l n đ u ngay t i th i đi m mua. S ti n còn l i đ c
ng i mua tr thƠnh nhi u l n, th i đi m vƠ s ti n m i l n tr đ c quy đ nh rõ rƠng
trong h p đ ng mua bán gi a ng i mua vƠ ng i bán. Bên c nh vi c tr ti n hƠng,
ng i mua tr thêm m t kho n ti n ậ g i lƠ lƣi tr ch m, tr góp. nh kì, kho n ti n
nƠy đ c phơn b vƠo doanh thu ho t đ ng tƠi chính c a doanh nghi p.
- Nh năđ iălý,ăkýăg i:ăTheo ph ng th c nƠy, doanh nghi p nh n lƠm đ i lý bán
hƠng cho nhƠ cung c p. Doanh nghi p th ng m i nh n hƠng hóa bán hƠng vƠ tr c
ti p bán cho khách hƠng. Khi s l ng hƠng đ c coi lƠ đƣ bán, doanh nghi p xu t hóa
đ n bán hƠng vƠ tr toƠn b ti n hƠng trên hóa đ n cho nhƠ cung c p. C n c vƠo h p
đ ng kinh t đƣ ký k t t tr c vƠ s l ng hƠng hóa bán đ c, doanh nghi p nh n
đ c m t kho n ti n hoa h ng t nhƠ cung c p.
1.1.4.2 Các ph ng th c thanh toán
Hi n nay các doanh nghi p th ng m i áp d ng 2 ph ng th c thanh toán sau:
Thanh toán tr c ti p b ng ti n m t: Khi ng i mua nh n đ c hƠng t doanh nghi p
thì s thanh toán ngay b ng ti n m t ho c n u đ c s đ ng ý c a doanh nghi p thì
bên mua s ghi nh n n đ thanh toán sau. Thông th ng ph ng th c nƠy đ c s

d ng trong tr ng h p ng i mua hƠng v i kh i l ng không nhi u vƠ ch a m tƠi
kho n t i ngơn hƠng.
Thanh toán qua ngân hàng: Trong ph ng th c nƠy ngơn hƠng đóng vai trò trung
gian gi a doanh nghi p vƠ khách hƠng, lƠm nhi m v chuy n ti n t tƠi kho n c a
ng i mua sang tƠi kho n c a doanh nghi p vƠ ng c l i. Ph ng th c nƠy có nhi u
hình th c thanh toán nh : thanh toán b ng séc, th tín d ng, thanh toán bù tr , y
nhi m thu, y nhi m chi,ầ Ph ng th c nƠy th ng đ c s d ng trong tr ng h p
ng i mua hƠng v i s l ng l n có giá t l n vƠ đƣ m tƠi kho n ngơn hƠng.
6

Thang Long University Library


1.1.5 Tính giá v n hàng bán và th i đi m ghi nh n ếoanh thu bán hàng
1.1.5.1 Tính giá v n hàng bán
tính giá v n hƠng bán chính xác thì k toán c n xác đ nh rõ hai y u t lƠ giá thu
mua hƠng hóa vƠ chi phí thu mua hƠng hóa
V i tr giáă muaă hƠngă hóa : Có các ph ng pháp tính giá v n hƠng hóa nh FIFO,
LIFO, giá bình quơn vƠ giá th c t đích danh.
Ph ngăphápănh pătr căxu tătr că(FIFO):ă
Ph ng pháp nƠy đ c th c hi n theo gi đ nh hƠng hóa nh p tr c s đ c xu t
bán tr c. Do v y khi s d ng ph ng pháp nƠy k toán viên c n c giá tr c a hƠng
-

hóa t n kho đ u k đ lƠm giá xu t kho, khi xu t h t s l

ng c a lô hƠng tr

cm i

s d ng giá c a lô hƠng nh p sau lƠm giá xu t kho.
Ph ng pháp nƠy giúp cho chúng ta có th tính đ c ngay tr giá v n hƠng xu t
kho t ng l n xu t hƠng, do v y đ m b o cung c p s li u k p th i cho k toán ghi chép
các khơu ti p theo c ng nh cho qu n lý. Tr giá v n c a hƠng t n kho s t ng đ i sát
v i giá th tr ng c a m t hƠng đó. Vì v y ch tiêu hƠng t n kho trên báo cáo k
toán có ý ngh a th c t h n.
Tuy nhiên, ph

ng pháp nƠy có nh

c đi m lƠ lƠm cho doanh thu hi n t i

không phù h p v i nh ng kho n chi phí hi n t i. Theo ph ng pháp nƠy, doanh thu
hi n t i đ c t o ra b i giá tr hƠng hoá đƣ có đ c t cách đó r t lơu. Bên c nh đó,
n u s l ng ch ng lo i m t hƠng nhi u, phát sinh nh p xu t liên t c d n đ n nh ng
chi phí cho vi c h ch toán c ng nh kh i l ng công vi c s t ng lên r t nhi u.
Ph ngăphápănh păsauăxu tătr că(LIFO):
Ph ng pháp nƠy đ c th c hi n theo gi đ nh hƠng đ c mua v sau s đ c
xu t bán tr c. Do v y khi s d ng ph ng pháp nƠy k toán viên c n c theo giá tr
c a hƠng nh p kho g n nh t lƠm giá xu t kho, sau khi xu t h t s l ng c a lô hƠng
-

nh p g n nh t m i s d ng giá c a lô hƠng nh p tr c đó lƠm giá xu t kho.
Ph ng pháp nƠy có u đi m lƠ giúp cho k toán viên có th tính giá xu t kho
hƠng hóa nhanh chóng vƠ giúp chi phí giá v n c a doanh nghi p ph n ng k p th i v i
giá th tr ng c a hƠng hóa.Vi c th c hi n ph ng pháp nƠy s đ m b o đ c yêu c u
c a nguyên t c phù h p trong k toán. Tuy nhiên, tr giá v n c a hƠng t n kho cu i k
có th không sát v i giá th tr ng c a hƠng hóa đó.
Tr

Ph ngăphápăbìnhăquơn:
iá th c t xu t kho = S l ng hàn xu t kho * Giá VBQ

+ Ph ngăphápăbìnhăquơnăc kìăd tr : Khi s d ng ph
k k toán bán hƠng m i xác đ nh đ n giá xu t kho hƠng bán.
Giá VBQ
=
c k d tr

r

ng pháp nƠy, vƠo cu i

iá th c t hàn t n u k + r iá th c t hàn nh p tron k
S l n t n kho u k + S l n hàn th c t nh p tron k
7


Ph

ng pháp nƠy thích h p v i nh ng doanh nghi p có ít danh m c hƠng hóa

nh ng s l n nh p, xu t c a m i danh m c nhi u.
uăđi m:
n gi n, d lƠm, ch c n tính toán m t l n vƠo cu i k .
Nh că đi m:
chính xác không cao, h n n a, công vi c tính toán d n vƠo
cu i tháng gơy nh h

ng đ n ti n đ c a các ph n hƠnh khác. NgoƠi ra, ph

ng pháp

nƠy ch a đáp ng yêu c u k p th i c a thông tin k toán ngay t i th i đi m phát sinh
nghi p v .
+ Ph ngăphápăbìnhăquơnăsauăm i l n nh p: Khi áp d ng ph ng pháp nƠy,
sau m i l n nh p kho hƠng hóa k toán bán hƠng ph i xác đ nh l i giá tr th c t c a
hƠng t n kho, s l

ng th c t c a hƠng t n kho vƠ tính giá đ n v bình quơn.

Giá VBQ
=
sau m i l n nh p

r iá th c t hàn sau m i l n nh p
S l n hàn sau m i l n nh p

Ph ng pháp nƠy có u đi m lƠ kh c ph c đ c nh ng h n ch c a ph ng
pháp trên nh ng vi c tính toán ph c t p, nhi u l n, t n nhi u công s c. Do đ c đi m
trên mƠ ph ng pháp nƠy đ c áp d ng các doanh nghi p có ít ch ng lo i hƠng t n
kho, có l u l

ng nh p xu t ít.

+ăPh ngăphápăgiáăth căt ăđ chădanh:ă
Theo ph ng pháp nƠy hƠng hóa xu t ra thu c l n nh p nƠo thì ph i l y giá nh p
c a l n nh p đó lƠm giá xu t kho. Ph ng pháp nƠy tuơn th tuy t đ i nguyên t c phù
h p c a k toán.
uă đi m : công tác tính giá xu t kho đ c th c hi n k p th i vƠ thông qua vi c

tính giá xu t kho hƠng hóa k toán theo dõi đ c th i h n b o qu n c a hƠng hóa.
Song ph ng pháp nƠy c ng b c l nhi u nh c đi m nh đòi h i nh ng đi u
ki n kh t khe, ch nh ng doanh nghi p kinh doanh có ít lo i m t hƠng, hƠng t n kho
có giá tr l n, m t hƠng n đ nh vƠ lo i hƠng t n kho nh n di n đ c thì m i có th áp
d ng đ c ph ng pháp nƠy.
V iă chiă ph ă thuă muaă hƠngă hóa: i v i doanh nghi p th ng m i, chi phí thu mua
hƠng hóa c a các đ t th ng chênh l ch nhau l n, phát sinh nhi u, chi phí t p h p khó
do chi nhi u l n, kéo dƠi, g m nhi u kho n chi,...
Trong tr ng h p nƠy v n d ng nguyên t c phù h p gi a doanh thu vƠ chi phí.
Nguyên t c nƠy yêu c u khi tính chi phí đ c coi lƠ chi phí ho t đ ng trong k ph i
trên c s nh ng chi phí nƠo t o nên doanh thu trong k .
Khi đó k toán s d ng TK 1562 ậ Chi phí thu mua hành h a đ t p h p chi phí
thu mua phát sinh đ n cu i k ti n hƠnh phơn b theo s hƠng bán ra, s lƠm giá v n
hƠng bán đ u nhau h n gi a các k k toán.
Tiêu th c phơn b chi phí thu mua hƠng hóa cho hƠng bán ra trong k bao g m:
phơn b theo tr giá mua vƠ phơn b theo s l ng.
8

Thang Long University Library


Phân b thỀo tr giá mua:
Chi phí thu
Chi phí thu mua
mua phân
b cho hàn

=

Chi phí thu mua

phân b cho
+ phát sinh tron k
hàn t n u k

r iá mua
* hàn xu t bán

xu t bán
Giá mua hàn + r iá mua hàn
tron k
tron k
t n uk
nh p tron k
Ph ng pháp nƠy có giá tr mang tính chính xác cao, thích h p trong tr
h p hƠng nh p có chênh l ch giá tr l n, nh ng tính toán ph c t p trong tr
l ng nh p xu t l n.
Phân b theo s l
Chi phí thu
mua phân
b cho hàn
=
xu t bán
tron k

ng:
Chi phí thu mua Chi phí thu mua
phân b cho
+ phát sinh tron k
hàn t n u k

S l n hàn + S l n hàn
t n uk
nh p tron k

S l
*

ng

ng h p s

n hàn

xu t bán
tron k

Ph ng pháp nƠy tính toán d dƠng nh ng cho k t qu mang tính ch t t
đ i vì ch ph thu c vƠo s l ng hƠng nh p.

ng

1.1.5.2 Th i đi m ghi nh n ếoanh thu bán hàng
C n c theo chu n m c k toán 14 , ban hƠnh vƠ công b theo Quy t đ nh s
149/2001/Q -BTC ngƠy 31 tháng 12 n m 2001 c a B tr ng B TƠi chính.Doanh
thu bán hƠng đ c ghi nh n khi th a mƣn 5 đi u ki n sau:
- Doanh nghi p đƣ chuy n giao ph n l n r i ro vƠ l i ích g n li n v i quy n s
-

h u s n ph m ho c hƠng hóa cho ng i mua;
Doanh nghi p không còn n m gi quy n qu n lý hƠng hóa nh ng

is h u

hƠng hóa ho c quy n ki m soát hƠng hóa;
-

Doanh thu đ c xác đ nh t ng đ i ch c ch n;
Doanh nghi p đƣ thu đ c ho c s thu đ c l i ích kinh t t giao d ch bán
hƠng;

-

Xác đ nh đ

c chi phí liên quan đ n giao d ch bán hƠng.

1.2 K toán bán hàng và xác đ nh k t qu bán hàng
1.2.1 K toán bán hàng
1.2.1.1

Các ch ng t s ế ng
h ch toán nghi p v bán hƠng, k toán s d ng các ch ng t k toán sau:
- Hoá đ n GTGT đ i v i doanh nghi p n p thu GTGT theo ph
pháp kh u tr .

9

ng

- Hoá đ n bán hƠng đ i v i doanh nghi p n p thu GTGT theo ph
pháp tr c ti p ho c kinh doanh nh ng m t hƠng không thu c đ i t

ng

ng ch u

thu GTGT .
- Phi u xu t kho hay Phi u xu t kho kiêm v n chuy n n i b .
- Phi u xu t kho hƠng g i bán đ i lý.
- Báo cáo bán hƠng; B ng kê bán l hƠng hoá, d ch v ; B ng thanh toán
hƠng đ i lý ký g i .
- Th qu y hƠng, Gi y n p ti n, B ng kê nh n hƠng vƠ thanh toán hƠng ngƠy.
- Các biên b n th a thi u hƠng, biên b n gi m giá hƠng bán, biên b n hƠng
bán b tr l i.
- Phi u thu, gi y báo Cóầ
- Các ch ng t khác có liên quan.
1.2.1.2
- TK

Các tài kho n s ế ng
– àng h a: ph n ánh giá tr hi n có vƠ tình hình bi n đ ng t ng, gi m các

lo i hƠng hoá c a doanh nghi p bao g m hƠng hoá t i các kho hƠng, qu y hƠng,
hƠng hoá b t đ ng s n.
K t c u vƠ n i dung TK
N

TK156

Có

- Tr giá mua vƠo c a hƠng hoá theo hoá đ n - Tr giá c a hƠng hoá xu t kho đ
mua hƠng bao g m các lo i thu không đ c bán, giao đ i lý, giao cho đ n v ph
hoƠn l i).
- Chi phí thu mua hƠng hoá khi mua hƠng.

thu c; thuê ngoƠi gia công, ho c s
d ng cho s n xu t, kinh doanh.

- Tr giá c a hƠng hoá thuê ngoƠi gia công g m - Chi t kh u th ng m i hƠng mua
giá mua vƠo vƠ chi phí gia công .
đ c h ng.
- Tr giá hƠng hoá đƣ bán b ng i mua tr l i. - Các kho n gi m giá hƠng mua đ c
- Tr giá hƠng hoá phát hi n th a khi ki m kê.

h

ng.

- K t chuy n tr giá hƠng hoá t n kho cu i k - Tr giá hƠng hoá tr l i cho ng
tr ng h p doanh nghi p k toán hƠng t n bán.

i

kho theo ph ng pháp ki m kê đ nh k ).
- Tr giá hƠng hoá phát hi n thi u khi
- Tr giá hƠng hoá b t đ ng s n mua vƠo ho c ki m kê.
chuy n t b t đ ng s n đ u t .
- K t chuy n tr giá hƠng hoá t n kho

đ u k tr ng h p doanh nghi p k
toán hƠng t n kho theo ph ng pháp
ki m kê đ nh k ).
D N : Tr giá mua vƠo vƠ chi phí thu mua
c a hƠng hóa t n kho

10

Thang Long University Library


- TK

–

àng g i bán: đ

bán hƠng theo ph

c s d ng đ theo dõi giá tr c a hƠng hóa, s n ph m

ng th c chuy n hƠng ho c nh bán đ i lý, ký g i đƣ hoƠn thƠnh

bƠn giao cho ng i mua nh ng ch a đ
K t c u vƠ n i dung TK
N
TK157

c xác đ nh lƠ bán hƠng.
Có

- Tr giá hƠng hóa, thƠnh ph m đƣ g i - Tr giá hƠng hóa, thƠnh ph m g i đi
cho khách hƠng, ho c g i bán đ i lý, ký bán, d ch v đƣ cung c p đ c đ c xác
g i; g i cho các đ n v c p d
toán ph thu c.

i h ch đ nh lƠ đƣ bán.
- Tr giá hƠng hóa, thƠnh ph m, d ch v

- Tr giá d ch v đƣ cung c p cho khách đƣ g i đi b khách hƠng tr l i
hƠng, nh ng ch a đ c xác đ nh lƠ đƣ u k k t chuy n tr giá hƠng hóa,
bán.
thƠnh ph m đƣ g i đi bán, d ch v đƣ
- Cu i k k t chuy n tr giá hƠng hóa, cung c p ch a đ c lƠ đƣ bán đ u k
thƠnh ph m đƣ g i bán ch a đ c xác tr ng h p doanh nghi p k toán hƠng
đ nh lƠ đƣ bán cu i k tr ng h p t n kho theo ph ng pháp ki m kê đ nh
doanh nghi p k toán hƠng t n kho k ).
theo ph ng pháp ki m kê đ nh k ).
D N : Tr giá hƠng hóa, thƠnh ph m
đƣ g i đi, d ch v đƣ cung c p ch a
đ c xác đ nh lƠ đƣ bán trong k .
- TK
- Doanh thu bán hàng: TƠi kho n nƠy dùng đ ph n ánh t ng doanh thu
bán hƠng th c t c a doanh nghi p trong k h ch toán.
K t c u vƠ n i dung TK:
N

TK511

Có

- S thu TT B, thu xu t kh u, thu GTGT - T ng s doanh thu bán hƠng
ph

ng pháp tr c ti p ph i n p

vƠ cung c p d ch v

- S chi t kh u th ng m i, gi m giá hƠng bán, phát sinh trong k
hƠng bán b tr l i k t chuy n tr vƠo doanh thu
- K t chuy n s doanh thu thu n sang TK 911

TK nƠy g m 6 TK c p 2:
 TƠi kho n 5111 - Doanh thu bán hƠng hoá
 TƠi kho n 5112 - Doanh thu bán các thƠnh ph m
 TƠi kho n 5113 - Doanh thu cung c p các d ch v
 TƠi kho n 5118 - Doanh thu khác

11

th c t


- TK 521 – Các kho n gi m tr ếoanh thu: K t c u vƠ n i dung TK:
N

TK521

Có

- S chi t kh u th ng m i đƣ
- K t chuy n toƠn b s chi t kh u
ch p nh n thanh toán cho khách hƠng. th ng m i sang TK 511 ắDoanh thu
- Doanh thu c a hƠng bán b tr bán hƠng vƠ cung c p d ch v Ằ đ xác
l i, đƣ tr l i ti n cho ng i mua ho c đ nh doanh thu thu n c a k báo cáo.
tính tr vƠo kho n ph i thu c a khách
- K t chuy n toƠn b doanh thu b
hƠng v s s n ph m, hƠng hoá đƣ bán. tr l i sang TK 511 ắDoanh thu bán
- Các kho n gi m giá hƠng bán đƣ hƠng vƠ cung c p d ch v Ằ đ xác đ nh
ch p thu n cho ng i mua hƠng do doanh thu thu n c a k báo cáo.
hƠng bán kém, m t ph m ch t ho c sai
- K t chuy n toƠn b giá tr gi m
quy cách theo quy đ nh trong h p đ ng giá sang TƠi kho n 511 ắDoanh thu bán
kinh t .
hƠng vƠ cung c p d ch v Ằ đ xác đ nh
doanh thu thu n c a k báo cáo.
- TƠi kho n nƠy g m 3 tƠi kho n chi ti t:
 TK 5211 ậ Chi t kh u th

ng m i: TƠi kho n nƠy dùng đ ph n ánh kho n chi t

kh u th ng m i mƠ doanh nghi p đƣ gi m tr , ho c đƣ thanh toán cho ng i
mua hƠng do vi c ng i mua hƠng đƣ mua hƠng s n ph m, hƠng hoá , d ch v
v i kh i l ng l n vƠ theo tho thu n bên bán s dƠnh cho bên mua m t kho n
chi t kh u th ng m i đƣ ghi trên h p đ ng kinh t mua bán ho c các cam k t
mua, bán hƠng
 TK 5212 ậ HƠng bán b tr l i: TƠi kho n nƠy dùng đ ph n ánh giá tr c a s s n
ph m, hƠng hoá b khách hƠng tr l i.
K t c u vƠ n i dung TK
 TK5213 ậ Gi m giá hƠng bán: TƠi kho n nƠy dùng đ ph n ánh kho n gi m giá

hƠng bán th c t phát sinh vƠ vi c x lý kho n gi m giá hƠng bán trong k k
toán.

12

Thang Long University Library


- TK
– iá v n hàng bán: dùng đ theo dõi tr giá v n c a hƠng hoá, s n ph m,
d ch v đƣ xu t bán trong k
K t c u vƠ n i dung TK 632
N
TK632
Có
- Tr giá v n c a s n ph m, hƠng hoá,
d ch v đƣ bán trong k .
- Chi phí nguyên v t li u, chi phí nhơn
công v t trên m c bình th ng vƠ chi phí
s n xu t chung c đ nh không phơn b
đ c tính vƠo giá v n hƠng bán trong k .
- Các kho n hao h t, m t mát c a hƠng
t n kho sau khi tr ph n b i th ng do
trách nhi m cá nhơn gơy ra, Chi phí
xơy d ng, t ch TSC v t trên m c
bình th ng không đ c tính vƠo
nguyên giá TSC h u hình t xơy
d ng, t ch hoƠn thƠnh.
- Trích l p d phòng gi m giá hƠng t n
kho chênh l ch gi a s d phòng ph i

l p n m nay l n h n n m tr c ch a s
d ng h t

- K t chuy n giá v n c a s n ph m,
hƠng hoá, d ch v đƣ bán trong k sang
TƠi kho n 911 ắXác đ nh k t qu kinh
doanhẰ.
- K t chuy n toƠn b chi phí kinh doanh
B S đ u t phát sinh trong k đ xác
đ nh k t qu ho t đ ng kinh doanh.
- Kho n hoƠn nh p d phòng gi m giá
hƠng t n kho cu i n m tƠi chính chênh
l ch gi a s d phòng ph i l p n m nay
nh h n s đƣ l p n m tr c .
- Tr giá hƠng bán b tr l i nh p kho.

- TK
– Ph i thu khách hàng:
TK ph n ánh tình hình thanh toán gi a doanh nghi p v i ng i mua v s ti n ph i thu
đ i v i hƠng hoá, s n ph m d ch v đƣ bán hƠng.
K t c u vƠ n i dung TK
N
TK131
Có
- S ti n ph i thu c a khách hƠng v - S ti n khách hƠng đƣ tr n .
s n ph m, hƠng hoá, B S đ u t , - S ti n đƣ nh n ng tr c, tr tr c
TSC đƣ giao, d ch v đƣ cung c p vƠ .c a khách hƠng
đ c xác đ nh lƠ đƣ bán trong k .
- Kho n gi m giá hƠng bán cho khách
- S ti n th a tr l i cho khách hƠng.

hƠng sau khi đƣ giao hƠng vƠ khách hƠng
có khi u n i.
- Giá tr hƠng đƣ bán b ng i mua tr l i
- S ti n chi t kh u thanh toán vƠ chi t
kh u th ng m i cho ng i mua.
D N : S ti n còn ph i thu c a khách D có: S ti n nh n tr c ho c s đƣ thu
hƠng.
nhi u h n s ph i thu c a khách hƠng chi
ti t theo t ng đ i t ng c th .
13


1.2.1.3 Ph ng pháp k toán
V i m i ph ng th c bán hƠng chúng ta có cách h ch toán riêng, tu theo doanh
nghi p th ng m i áp d ng k toán hƠng t n kho theo ph ng pháp nƠo. Theo quy
đ nh thì k toán hƠng t n kho c a doanh nghi p ph i đ c ti n hƠnh theo ph ng pháp
kê khai th ng xuyên KKTX ho c ph ng pháp ki m kê đ nh k KK K .
ng
th i tu theo doanh nghi p áp d ng thu GTGT tính theo ph ng pháp kh u tr thu
hay ph ng pháp tr c ti p mƠ h ch toán cho phù h p.
Tr

ng h p doanh nghi p h ch toán hàng t n kho thỀo ph ng pháp KKTX
- i v i doanh n hi p tính thu G G theo ph n pháp kh u tr

 Ph ng th c bán buôn qua kho theo hình th c giao hƠng tr c ti p
Theo hình th c nƠy, bên mua c đ i di n đ n kho c a doanh nghi p th ng m i
đ nh n hƠng. Sau khi xu t kho hƠng hoá, đ i di n bên mua ký nh n đ hƠng vƠ đƣ tr
ti n ho c ch p nh n n thì hƠng hoá đ c xác đ nh lƠ bán hƠng.
S ăđ ă1.1.ăK ătoánăbánăbuônăquaăkhoătheoăhìnhăth căgiaoăhƠngătr căti păt iăkho

 Ph
ph

ng th c bán buôn qua kho theo hình th c g i bán

Theo hình th c nƠy, c n c vƠo h p đ ng kinh t , doanh nghi p th ng m i b ng
ng ti n v n t i c a mình ho c thuê ngoƠi chuy n hƠng đ n cho bên mua t i đ a

đi m đƣ tho thu n tr c. Khi bên bán nh n đ c ti n c a bên mua thanh toán ho c
gi y báo c a bên mua nh n đ hƠng vƠ ch p nh n thanh toán thì hƠng hoá đ c xác
đ nh lƠ bán hƠng. Chi phí v n chuy n n u bên bán ch u k toán ghi vƠo chi phí bán
hƠng, n u bên mua ch u coi nh bên bán chi h vƠ ph i thu c a bên mua.

14

Thang Long University Library


S ăđ ă1.2.ăK toánăbán buônăquaăkhoătheoăhìnhăth căg iăbán

 Ph

ng th c bán hƠng đ i lý hay ký g i hƠng hoá:
S ăđ ă1.3.ăK ătoánăbánăhƠngăchoădoanhănghi păgiaoăđ iălý

15


S ăđ ă1.4.ăK ătoánăbánăhƠngăchoădoanhănghi pănh năđ iălý

 Ph ng th c bán buôn v n chuy n th ng theo hình th c g i hƠng có tham gia
thanh toán.
Doanh nghi p th ng m i mua hƠng vƠ nh n hƠng không đ a v nh p kho mƠ
v n chuy n th ng giao cho bên mua. Sau khi giao, nh n hƠng đ i di n bên mua ký
nh n đ hƠng. Bên mua thanh toán ho c ch p nh n thanh toán ti n hƠng thì khi đó
hƠng hóa đ c ch p nh n lƠ đƣ bán.
S ăđ ă1.5.ăK ătoánăbánăbuônăv năchuy năth ngă(g iăhƠng)ăcóăthamăgiaăthanhătoán
TK111,112,331
TK157
TK632
TK911
TK511
TK111,112,131
HƠng mua
g i bán

KCGV

KCDTT

Bán HH, DV

TK133
HƠng
g i bán
TK3331

16

Thang Long University Library


 Ph

ng th c bán buôn v n chuy n th ng theo hình th c giao tay ba có tham gia

thanh toán
Theo hình th c nƠy, doanh nghi p v a ti n hƠnh thanh toán v i bên cung c p
hƠng hoá vƠ bên mua hƠng. Ngh a lƠ đ ng th i phát sinh 2 nghi p v mua hƠng vƠ bán
hƠng. Bên mua c ng i đ n nh n hƠng tr c ti p t i n i cung c p. Sau khi ký nh n đƣ
giao hƠng hoá thì hƠng hoá đ c coi nh đƣ bán hƠng.
S ăđ ă1.6.ăK ătoánăbánăbuônăv n chuy n th ngă(giaoătayăba)ăcóăthamăgiaăthanhătoán
TK111,112,331
TK632
TK911
TK511
TK111,112,131
GVHB

KCGV

KCDTT

TK133

Bán HH, DV

TK3331
TK521

Các kho n gi m tr DT

TK156

TK 3331
HƠng b tr l i
nh p kho

 Ph

K t chuy n các kho n gi m tr doanh thu

ng th c bán buôn v n chuy n th ng không tham gia thanh toán:

Doanh nghi p ch lƠ bên trung gian gi a bên cung c p vƠ bên mua. Trong tr

ng

h p nƠy t i đ n v không phát sinh nghi p v mua bán hƠng hoá. Tu theo đi u ki n
ký k t h p đ ng mƠ đ n v đ c h ng kho n ti n hoa h ng do bên cung c p ho c bên
mua tr .

17


S ăđ ă1.7.ăK ătoánăbánăbuônăv năchuy năth ngăkhôngăthamăgiaăthanhătoán
TK911
TK511
TK111,112,131,331
TK642

KCDTT

Hoa h ng môi gi i

Chi phí môi gi i

TK 3331

TK133

 Ph ng th c bán l
LƠ hình th c bán hƠng tr c ti p cho ng

i tiêu dùng ho c các t ch c kinh t

mua đ tiêu dùng n i b không mang tính ch t kinh doanh. Bán l hƠng hoá lƠ giai
đo n v n đ ng cu i cùng c a hƠng t n i s n xu t đ n n i tiêu dùng. Bán l hƠng hoá
th ng bán đ n chi c ho c kh i l
toán ngay b ng ti n m t.
TK156

TK632

ng nh , giá bán th

S ăđ ă1.8.ăK ătoánăbánăl
TK911
TK511

ng n đ nh vƠ th

TK111.112

Doanh thu bán hƠng
GVHB

KCGV

ng thanh

KCDTT

TK3331

18

Thang Long University Library


 Ph

ng th c bán hƠng tr góp
S ăđ ă1.9.ăK ătoánăbánăhƠngătr ăgóp

TK156

TK632

GVHB

TK911
KCGV

TK511
DT theo

KCDTT

giá niêm
y t

TK111,112
S ti n thanh toán
l nđ u

TK3331
KCDTTC
Thu GTGT
đ u ra

TK131
S ti n còn ph i thu

TK515

TK3387

Phơn b lƣi

Lƣi tr góp

i v i doanh n hi p tính thu G G theo ph n pháp tr c ti p
i v i các doanh nghi p nƠy, quy trình vƠ cách th c h ch toán c ng t ng t nh
các doanh nghi p tính thu theo ph ng pháp kh u tr thu ch khác trong ch tiêu

-

doanh thu bao g m c thu GTGT.
Tr

ng h p doanh nghi p h ch toán hàng t n kho thỀo ph ng pháp KK K
i v i doanh nghi p áp d ng ph ng pháp nƠy, k toán doanh thu vƠ xác đ nh
doanh thu thu n t ng t doanh nghi p k toán hƠng t n kho theo ph ng pháp
KKTX. Ch khác v i các doanh nghi p áp d ng ph
chuy n tr giá th c t c a hƠng đƣ bán hƠng.

19

ng pháp KKTX trong vi c k t


S ăđ ă1.1 .ăK ătoánăbánăhƠngătrongădoanhănghi păh chătoánăhƠngăt năkhoătheoă
ph

ngăphápăKK K

1.2.2 K toán xác đ nh k t qu bán hàng
1.2.2.1 K toán chi phí qu n lý kinh ếoanh
- Các ch ng t s d ng
Các hóa đ n ch ng t đúng quy đ nh liên quan đ n chi phí qu n lý doanh nghiêp vƠ

chi phí qu n lý bán hƠng . VD: Chi phí qu ng cáo thì ch ng t c a đ nvì qu ng cáo
cho doanh nghi p lƠ b ng ch ng xác đ nh chi phí; Chi phí ti p th bán hƠng thì có b ng
ch ng lƠ hoá đ n GTGT ho c h p đ ng lao đ ng cho ng i đi ti p th bán hƠng; chi
khuy n m i hay ti p tơn thì c n ch ng t , hóa đ n GTGT ho c xác nh n c a ng i
đ

c khuy n m i..

- TƠi kho n s d ng:
TƠiăkho n 642 ậ ắChiăph ăqu nălýăkinhădoanhẰ:
N ăăăăăăăăăăăăăăăăăTK 642 ậ Chiăph ăqu nălýăkinhădoanhăăăăăăăăăăă

Có

T p h p các chi phí qu n lý kinh doanh -Các kho n ghi gi m chi phí qu n lý
phát sinh trong k .

kinh doanh trong k .
-HoƠn nh p d phòng ph i thu khó đòi,
d phòng ph i tr .
-K t chuy n bên n

TK 911 đ xác

đ nh k t qu kinh doanh.

20

Thang Long University Library

TK 642 g m có 2 tƠi kho n c p 2:
 TK 6421 ậ Chi phí bán hƠng
Chi phí bán hàng: TƠi kho n nƠy dùng đ ph n ánh toƠn b chi phí th c t phát sinh
trong quá trình bán s n ph m, hƠng hóa vƠ cung c p d ch v trong k c a doanh
nghi p. TƠi kho n nƠy chia theo y u t chi phí sau:
- Chi phí nhân viên bán hàn : LƠ các kho n ph i tr cho nhơn viên bán hƠng,
nhơn viên đóng gói, v n chuy n, b o qu n s n ph m, hƠng hóaầ bao g m ti n l
ti n n gi a ca, ti n công, ph c p vƠ các kho n trích theo l ng theo quy đ nh.

ng,

- Chi phí v t li u, bao bì:LƠ các chi phí v t li u, bao bì xu t dùng cho vi c b o
qu n, tiêu th s n ph m, hƠng hóa nh chi phí v t li u đóng gói, nhiên li u dùng cho
s a ch a, b o qu n TSC c a doanh nghi pầ
- Chi phí côn c , d ng c ,
dùn v n phòn :LƠ các chi phí v công c d ng
c ph c v cho quá trình tiêu th s n ph m, hƠng hóa nh d ng c đo l ng, ph ng
ti n tính toán, ph ng ti n lƠm vi cầ.
- Chi phí kh u hao SC :LƠ các chi phí kh u hao TSC
b ph n b o qu n,
b o hƠnh nh nhƠ kho, b n bƣi, ph ng ti n b c d , v n chuy n, tính toán, đo l ng,
ki m nghi m ch t l

ngầ

- Chi phí d phòn :LƠ các kho n d phòng ph i tr v s a ch a b o hƠnh s n
ph m, hƠng hóa đƣ bán trong k .
- Chi phí d ch v mua n oài:LƠ các chi phí d ch v mua ngoƠi ph c v cho bán
hƠng nh chi phí thuê ngoƠi s a ch a TSC , ti n thuê kho, thuê bƣi, ti n thuê b c vác,

v n chuy n hƠng hóa đi tiêu th , ti n tr hoa h ng cho đ i lý, cho đ n v nh n y thác
xu t kh u.
- Chi phí b ng ti n khác:LƠ các chi phí phát sinh trong khơu bán hƠng nh chi
phí ti p khách b ph n bán hƠng, chi phí gi i thi u s n ph m, qu ng cáoầ
+

TK 6422 ậ Chi phí qu n lý doanh nghi p

Chi phí qu n lý ếoanh nghi p: TƠi kho n nƠy dùng đ phán ánh toƠn b chi phí liên
quan đ n qu n lý kinh doanh, qu n lý hƠng chính vƠ đi u hƠnh chung c a doanh
nghi p trong k . Bao g m:
- Chi phí nhân viên qu n lý:LƠ các kho n ph i tr cho cán b qu n lý doanh
nghi p, chi phí v l ng nhơn viên b ph n qu n lý doanh nghi p, các kho n trích theo
l

ng theo quy đ nh.
- Chi phí v t li u qu n lý:LƠ các chi phí v t li u xu t dùng cho công tác qu n
lý doanh nghi p, v t li u s d ng cho vi c s a ch a TSC , công c d ng c ầ
- Chi phí
tác qu n lý.

dùn v n phòn :LƠ chi phí d ng c , đ dùng v n phòng cho công

21


- Chi phí kh u hao SC :LƠ chi phí kh u hao TSC
nghi p nh nhƠ c a, nhƠ kho, ph

dùng chung cho doanh

ng ti n truy n d n, máy móc thi t b qu n lý.

- Thu , phí và l phí:LƠ các chi phí v thu , phí vƠ l phí nh thu môn bƠi,
thu nhƠ đ t vƠ các kho n thu , phí vƠ l phí khác.
- Chi phí d phòn :LƠ các kho n d phòng ph i thu khó đòi, d phòng tái c
c u tính vƠo chi phí s n xu t c a doanh nghi p.
- Chi phí b ng ti n khác: LƠ các chi phí phát sinh trong khơu qu n lý ngoƠi các
chi phí đƣ k trên nh chi phí ti p khách, công tác phí, chi phí đi n tho i...
- Chi phí d ch v mua n oài:LƠ các kho n chi phí d ch v mua ngoƠi ph c v
cho v n phòng c a doanh nghi p, các kho n chi phí thu mua vƠ chi s d ng các tƠi
li u k thu t, b ng sáng ch ầ, ti n thuê TSC c a doanh nghi pầ
Ch ng t s d ng:
- B ng phơn b vƠ thanh toán ti n l
- Phi u xu t kho;
- Phi u chi, phi u thu

ng;

- Hóa đ n giá tr gia t ng
- B ng phơn b kh u hao
- Các hoá đ n mua hƠng hóa, d ch v ;
- Các ch ng t khác liên quan đ n ho t đ ng bán hƠng vƠ qu n lý doanh nghi pầ.

22

Thang Long University Library


Ph

ngăphápăk ătoánăápăd ng
S ăđ ă1.11:ăK ătoánăchiăph ăqu nălýăkinhădoanh

1.2.2.2 K toán xác đ nh k t qu bán hàng
- TƠi kho n s d ng
TƠiăkho nă911ăậ ắXácăđ nhăk tăqu ăkinhădoanhẰ:ăTƠi kho n nƠy dùng đ xác
đ nh k t qu ho t đ ng kinh doanh trong các doanh nghi p theo t ng k k toán.

23


N ăă

TK 911 ậ Xácăđ nhăk tăqu ăkinhădoanh

Có

-Tr giá v n hƠng hóa, thƠnh ph m đƣ tiêu -Doanh thu thu n v tiêu th vƠ CCDV
th trong kì.
-Chi phí qu n lí kinh doanh.
-Chi phí tƠi chính.

trong kì.
-Doanh thu ho t đ ng tƠi chính.
-Thu nh p khác.

-Chi phí khác.
-Chi phí thu TNDN hi n hƠnh.

-K t chuy n l t ho t đ ng kinh doanh.

-K t chuy n lƣi t ho t đ ng kinh doanh.

Ph

ngăphápăk toánăápăd ng:
S ăđ ă1.12:ăK ătoánănghi p v xácăđ nh k t qu bánăhƠng

TK632

TK911
K/c giá v n hƠng

TK511, 512

K/c doanh thu thu n bán hƠng hóa,SP,DV

Bán trong k
TK642
K/c chi phí qu n lý kinh doanh

1.3 Các hình th c s k toán
1.3.1 Các hình th c s k toán: Theo quy đ nh hi n hƠnh v k toán m i đ n v k
toán ph i có h th ng s k toán chính th c vƠ duy nh t cho m t k k toán
n m. Các hình th c s k toán qui đ nh th ng nh t đ i v i doanh nghi p g m:
- Hình th c Nh t ký chung.
- Hình th c Nh t ký ậ S Cái.
- Hình th c Ch ng t ghi s .
- Hình th c K toán trên máy vi tính.

Trong m i hình th c s k toán có nh ng qui đ nh c th v s l ng, k t c u,
m u s , trình t , ph ng pháp ghi chép vƠ m i quan h gi a các s k toán. Doanh
nghi p ph i c n c vƠo qui mô, đ c đi m ho t đ ng s n xu t kinh doanh, yêu c u qu n
lý, trình đ nghi p v c a cán b k toán, đi u ki n trang b k thu t tính toán l a ch n
m t hình th c s k toán phù h p vƠ ph i tuơn th theo đúng qui đ nh c a hình th c s
k toán đó.
24

Thang Long University Library


Trong các hình th c s k toán đang l hƠnh thì em xin đ

c lƠm rõ hình th c s :

Nh t kí chung vƠ K toán trên máy vi tính đ lƠm c s phơn tích ch

ng

ình th c s k toán nh t kí chung và k toán trên máy vi tính

1.3.2

Nh tăk ăchung
c tr ng c b n c a hình th c k toán Nh t ký chung lƠ t t c các nghi p v
kinh t tƠi chính phát sinh đ u đ c ghi vƠo s Nh t ký, mƠ tr ng tơm lƠ s Nh t ký
chung, theo trình t th i gian phát sinh vƠ đ nh kho n k toán c a nghi p v đó, sau đó
l y s li u trên các s Nh t ký đ ghi s cái theo t ng nghi p v phát sinh.
S ăđ ă1.13.ăTrìnhăt ăghiăs ăk ătoánătheoăhìnhăth cănh tăk ăchung
Ch ng t k toán PXK, H , PT, th

khoầ Ch ng t k toán
PXK,
H , PT, th khoầ

S nh t ký đ c

S NH T Kụ CHUNG

S , th k toán chi ti t doanh thu, GVHB,

bi t

CPQLKDầ

S CÁI TK 511, 632, 642ầ

B ng t ng h p doanh thu,
GVHB, báo cáo N-X-Tầ

B ng cơn đ i s phát
sinh

BÁO CÁO TÀI CHệNH

Ghi chú:
: Ghi hƠng ngƠy
: Ghi cu i tháng ho c đinh k
: Quan h đ i chi u ki m tra
-

u đi m:

 Thu n ti n cho vi c đ i chi u, ki m tra chi ti t theo t ng ch ng t g c.
 Ghi chép đ n gi n, thu n ti n cho vi c s d ng máy tính.

25