Ứng dụng mô hình kết hợp các yếu tố tài chính, yếu tố thị trường và yếu tố vĩ mô để dự báo kiệt quệ tài chính của các doanh nghiệp việt nam

B
TR

NG

GIÁO D C VÀ ÀO T O
I H C KINH T TP. H

CHÍ MINH

TR N V N HỐNG

NG D NG MÔ HÌNH K T H P CÁC Y U T
TÀI CHÍNH, Y U T
V MÔ

D

TH TR

NG VÀ CÁC Y U T

BÁO KI T QU TÀI CHÍNH C A CÁC

DOANH NGHI P VI T NAM

LU N V N TH C S KINH T

Tp. H Chí Minh ậ N m 2015

B
TR

NG

GIÁO D C VÀ ÀO T O
I H C KINH T TP. H

CHÍ MINH

TR N V N HỐNG

NG D NG MÔ HÌNH K T H P CÁC Y U T
TÀI CHÍNH, Y U T
V MÔ

D

TH TR

NG VÀ CÁC Y U T

BÁO KI T QU TÀI CHÍNH C A CÁC

DOANH NGHI P VI T NAM

Chuyên ngành: Tài chính ậ Ngân hàng
Mã s : 60340201

LU N V N TH C S KINH T

NG

IH

NG D N KHOA H C:

TS: NGUY N TH UYÊN UYÊN

Tp. H Chí Minh ậ N m 2015


M CL C
TRANG BÌA PH
δ I CAε OAN
DANH ε C CÁC B NG
DANH ε C CÁC HÌNH
DANH ε C T

VI T T T

TÓM T T ...................................................................................................................1
CH

NG 1: GI I THI U

TÀI NGHIÊN C U ............................................... `3

1.1 Lý do ch n đ tài ...................................................................................................3
1.2 M c tiêu và các câu h i nghiên c u ......................................................................4

1.γ ụ ngh a vƠ đi m m i c a bài nghiên c u..............................................................5
1.4 K t c u bài nghiên c u ..........................................................................................6
CH

NG β: KHUNG LÝ THUY T VÀ T NG QUAN CÁC NGHIÊN C U

TR

C ÂY .............................................................................................................7

2.1 Khung lý thuy t v ki t qu tài chính ...................................................................7
β.1.1 Các quan đi m v ki t qu tài chính ..................................................................7
2.1.2 Các d u hi u nh n bi t ki t qu tài chính ........................................................12
2.1.3 nh h

ng c a ki t qu tài chính ....................................................................16

2.2 T ng quan các nghiên c u tr
CH

NG γ: D

LI U VÀ PH

c đơy ..................................................................19
NG PHÁP NGHIÊN C U ..............................25


3.1 D li u nghiên c u ..............................................................................................25
3.1.1 L a ch n m u nghiên c u ................................................................................25

3.1.2 Thu th p d li u cho nghiên c u......................................................................27
3.2 Mô hình nghiên c u vƠ các b

c th c hi n nghiên c u .....................................27

3.2.1 Mô hình nghiên c u, các bi n s d ng trong mô hình và gi thuy t k v ng .27
γ.β.β Các b

c th c hi n nghiên c u ........................................................................40

3.2.2.1 D báo xác su t ki t qu tài chính c a các doanh nghi p.............................41
γ.β.β.β Xác đ nh giá tr đi m c t t i u c a mô hình ................................................42
γ.β.β.γ Xác đ nh m c đ phù h p c a mô hình ........................................................44
3.2.2.4 So sánh hi u qu d báo c a mô hình so v i các mô hình khác ...................48
CH

NG 4: K T QU NGHIÊN C U .................................................................52

4.1 Th ng kê mô t ....................................................................................................52
4.2 Ki m đ nh hi n t

ng đa c ng tuy n ..................................................................57

4.3 K t qu d báo ki t qu tài chính các doanh nghi p

Vi t Nam .......................58

4.3.1 Xác su t ki t qu d báo c a các doanh nghi p Vi t Nam .............................58
4.γ.β Xác đ nh giá tr đi m c t t i u c a mô hình ...................................................59
4.4 Xác đ nh m c đ phù h p c a mô hình ..............................................................60

4.4.1 ụ ngh a th ng kê c a các h s h i quy ...........................................................60
4.4.2 Hi u ng biên c a các y u t d báo ...............................................................65


4.4.γ Xác đ nh m c đ d báo chính xác c a mô hình .............................................69
4.5 So sánh kh n ng d báo ki t qu tài chính c a mô hình ...................................69
CH

NG 5: K T LU N ........................................................................................77

Tóm t t k t qu nghiên c u .......................................................................................77
H n ch c a nghiên c u ............................................................................................78
H

ng nghiên c u ti p theo ......................................................................................79

Danh m c tài li u tham kh o
Ph l c 1


DANH M C CÁC B NG
B ng 4.1: Mô t các bi n liên quan đ n thông tin tài chính ......................................52
B ng 4.2: Mô t các bi n liên quan đ n thông tin kinh t v mô ..............................54
B ng 4.3: Mô t các bi n liên quan đ n thông tin th tr
B ng 4.4: Ma tr n h s t

ng....................................56

ng quan .........................................................................58

B ng 4.5 K t qu d báo xác su t ki t qu tài chính c a các doanh nghi p ............59
B ng 4.6: B ng phân lo i đ chính xác c a các mô hình .........................................60
B ng 4.7: K t qu h i quy mô hình d báo ki t qu tr

c m t n m ........................61

B ng 4.8: Hi u ng biên c a mô hình khi d báo ki t qu tr
B ng 4.9: Th

c m t n m ..............65

c đo m c đ chính xác c a mô hình khi d báo ki t qu tr

cm t

n m ............................................................................................................................69
B ng 4.10: Th

c đo hi u qu mô hình khi d báo ki t qu tr

c m t n m ...........70


DANH M C CÁC HÌNH
Hình 4.1: Hi u ng biên c a các y u t tài chính khi d báo ki t qu tƠi chính tr

c

m t n m .....................................................................................................................66
Hình 4.2 Hi u ng biên c a các y u t th tr

ng khi d báo ki t qu tƠi chính tr

c

m t n m .....................................................................................................................67
Hình 4.3: Hi u ng biên c a các y u t th tr
tr

ng khi d báo ki t qu tài chính

c m t n m ...........................................................................................................68

Hình 4.4: So sánh giá tr AUC c a ph
ki t qu tr

ng trình mô hình 1 vƠ mô hình β khi d báo

c 1 n m ..................................................................................................71

Hình 4.5: So sánh giá tr AUC c a mô hình 1 và mô hình 3 khi d báo ki t qu
tr

c 1 n m ...............................................................................................................72

Hình 4.6: So sánh giá tr AUC c a mô hình 1vƠ mô hình 4 khi d báo ki t qu tr

c

1 n m 73

Hình 4.7: So sánh giá tr AUC c a mô hình 1 và mô hình 5 khi d báo ki t qu
tr

c 1 n m ...............................................................................................................74


DANH M C CÁC T

VI T T T

AUC: Di n tích d

ng cong ROC

iđ

DA: Phơn tích phơn bi t đ n bi n
DN: Doanh nghi p
EBIT: Thu nh p tr

c thu vƠ lưi vay

EBITDA: Thu nh p tr

c thu , lưi vay vƠ kh u hao

HSX: S giao d ch ch ng khoán thƠnh ph H Chí εinh
HNX: SƠn giao d ch ch ng khoán HƠ N i
εDA: Phơn tích phơn bi t đa bi n
ROC: Receiver operating characteristic

1

TÓM T T
ε c tiêu nghiên c u c a tác gi lƠ ng d ng mô hình có s k t h p các y u t tƠi
chính, y u t v mô vƠ y u t th tr

ng đ d báo ki t qu tƠi chính cho các doanh

nghi p Vi t Nam. D li u nghiên c u g m 5β7 doanh nghi p đư vƠ đang đ

c niêm

y t trên S giao d ch ch ng khoán thƠnh ph H Chí εinh (HSX) vƠ SƠn giao d ch
ch ng khoán HƠ N i (HNX) trong kho ng th i gian t n m β008 đ n n m β014.
ε u nghiên c u g m β57γ quan sát, trong đó có 508 quan sát doanh nghi p lơm
vƠo ki t qu tƠi chính. Qua bƠi nghiên c u, tác gi đư đ t đ
Th nh t, khi d báo ki t qu tƠi chính tr
y u t tƠi chính, y u t th tr

c nh ng k t qu sau:

c m t n m, mô hình s d ng k t h p các

ng vƠ y u t v mô đư d báo đúng γ70 quan sát

doanh nghi p b ki t qu , đ t t l d báo chính xác 7γ.71% và 1172 quan sát doanh
nghi p không b ki t qu , đ t t l d báo chính xác 81%. Tính trên t ng th , bƠi
nghiên c u đư d báo ki t qu tƠi chính c a các doanh nghi p v i m c đ chính xác

79.1β% khi s d ng giá tr đi m c t lƠ 0.γ.
d báo ki t qu tƠi chính tr

i u nƠy cho th y mô hình có kh n ng

c m t n m lƠ r t t t. H n n a, t k t qu xác đ nh m c

đ phù h p c a mô hình, bƠi nghiên c u cho th y h u h t các y u t s d ng trong
mô hình đ u có kh n ng d báo ki t qu tƠi chính. D u c a các h s h i quy đ u
đúng nh k v ng c a tác gi , ngo i tr bi n CPI vƠ bi n εCTD. ε t khác, t t c
các th

c đo xác đ nh m c đ d báo chính xác c a mô hình đ u cho th y mô hình

k t h p các y u t tƠi chính, y u t th tr

ng vƠ y u t v mô khi áp d ng

Vi t

Nam có kh n ng d báo ki t qu tƠi chính chính xác h n 80%.
Th hai, khi so sánh v i các mô hình ch s d ng m t trong hai y u t tƠi chính vƠ
y u t th tr

ng; mô hình k t h p y u t tƠi chính v i y u t v mô; mô hình k t

h p y u t th tr

ng v i y u t v mô khi s d ng cùng b d li u, k t qu cho

th y hi u qu c a mô hình s d ng đ ng th i c ba y u t tƠi chính, y u t th
tr

ng vƠ y u t v mô đ

c c i thi n đáng k . T đó có th th y, mô hình có s k t

h p các y u t tƠi chính, y u t th tr

ng vƠ y u t v mô lƠ mô hình phù h p nh t

đ d báo ki t qu tƠi chính cho các doanh nghi p Vi t Nam.


2

Th ba, đi m khác bi t c a mô hình so v i các bƠi nghiên c u tr

c đơy t i Vi t

Nam lƠ ngoƠi vi c d báo m t doanh nghi p có ki t qu tƠi chính hay không, bƠi
nghiên c u còn tính toán đ
tƠi chính.

c xác su t m t doanh nghi p có th lơm vƠo ki t qu

ng th i, bƠi nghiên c u c ng cho phép các nhƠ phơn tích xác đ nh giá

tr đi m c t c a mô hình phù h p v i nhu c u c a m i ng

i d a trên t n th t do

vi c d báo sai m t doanh nghi p lƠ ki t qu hay không ki t qu , do đó có th giúp
cho các nhƠ phơn tích có đ

c s đánh giá linh ho t vƠ phù h p h n v i nhu c u

c a mình.
Th t , t k t qu d báo ki t qu tƠi chính c a các doanh nghi p Vi t Nam, bƠi
nghiên c u đư cung c p nh ng thông tin h u ích v tình hình tƠi chính c a các
doanh nghi p. T đó giúp cho các nhƠ qu n lỦ, các nhƠ đ u t , các nhƠ cung c p tín
d ng có nh ng đi u ch nh k p th i giúp doanh nghi p tránh lơm vƠo ki t qu tƠi
chính vƠ gi m thi u t n th t do ki t qu tƠi chính gơy ra.
T khóa: Ki t qu tài chính, mô hình d báo ki t qu tài chính, xác su t ki t qu tài
chính, đi m c t, hi u ng biên, đ nh y, đ chuyên, di n tích d
(AUC), t l phân lo i đ chính xác.

iđ

ng cong ROC


3

CH

NG 1: GI I THI U

TÀI NGHIÊN C U

1.1 Lý do ch n đ tƠi
Nh ng n m g n đơy, khi môi tr

ng kinh t v mô g p nhi u b t n b i nh h

c a cu c suy thoái toƠn c u, môi tr

ng

ng kinh doanh đư ngƠy cƠng tr nên khó kh n

h n đ i v i các doanh nghi p khi n s l

ng các doanh nghi p trong n

c lơm vƠo

ki t qu d n đ n phá s n ngƠy cƠng t ng. Ch tính riêng n m β01β, s doanh nghi p
đ

c xác minh đư t m ng ng s n xu t kinh doanh lƠ βγ,689 doanh nghi p vƠ s

doanh nghi p ch gi i th lƠ γ1,4β5 doanh nghi p trong t ng s 541,10γ doanh
nghi p trên toƠn qu c1. Trên sƠn ch ng khoán, s doanh nghi p b bu c ph i h y
niêm y t do kinh doanh thua l ngƠy cƠng t ng, ch tính t n m β009 đ n tháng
7/β014 đư có 161 doanh nghi p b h y niêm y t. T n m β011 đ n β014, s doanh
nghi p niêm y t m i luôn th p h n s doanh nghi p h y niêm y t2. S l

ng doanh

nghi p lơm vƠo ki t qu tƠi chính t ng đư gơy ra t n th y không nh cho n n kinh t
Vi t Nam. T nh ng con s th ng kê đáng báo đ ng trên, d báo ki t qu tƠi chính
đư tr thƠnh nhu c u c n thi t cho các doanh nghi p, giúp các doanh nghi p có các
bi n pháp ng phó k p th i nh m gi m thi u nguy c ki t qu tƠi chính. Bên c nh
đó, vi c d báo kh n ng ki t qu tƠi chính c a doanh nghi p k p th i c ng giúp cho
các nhƠ đ u t , ngơn hƠng vƠ các đ i tác kinh doanh khác có th l a ch n nh ng
doanh nghi p t t đ h p tác, t đó có th gi m thi u r i ro vƠ t n th t cho n n kinh
t .
Hi n t i, đư có khá nhi u các mô hình d báo ki t qu tƠi chính đ
các doanh nghi p

c áp d ng cho

Vi t Nam. Tuy nhiên, các nguyên nhơn d n đ n ki t qu tƠi

chính ngƠy cƠng ph c t p, tình tr ng ki t qu tƠi chính không đ n thu n ch do các
y u t bên trong doanh nghi p gơy ra mƠ còn do các y u t bên ngoƠi tác đ ng.
Trong khi đó, các mô hình d báo ki t qu tƠi chính hi n nay ho c ch d a vƠo các

1
2

trích ngu n: baodautu.vn.
Nguy n
c Hi n, 2015


4

y u t bên trong nh các y u t tƠi chính, ho c ch d a vƠo các y u t bên ngoƠi

nh các y u t th tr

ng vƠ y u t v mô.

i u nƠy có th s lƠm h n ch tính

chính xác c a các mô hình d báo ki t qu tƠi chính hi n t i. T yêu c u b c thi t
nói trên, tác gi ch n đ tƠi “ ng d ng mô hình k t h p các y u t tài chính, y u t
th tr

ng và y u t v mô đ d báo ki t qu tài chính các doanh nghi p

Vi t

Nam” lƠm lu n v n Th c s c a mình v i mong mu n có th nơng cao kh n ng d
báo ki t qu tƠi chính cho các doanh nghi p Vi t Nam, t đó giúp h n ch đ
l

cs

ng doanh nghi p b ki t qu tƠi chính, góp ph n n đ nh n n kinh t v mô.

1.2 M c tiêu vƠ các cơu h i nghiên c u
ε c tiêu c a bƠi nghiên c u lƠ ng d ng mô hình k t h p các y u t tƠi chính, y u
t th tr

ng vƠ các y u t v mô đ d báo ki t qu tƠi chính c a các doanh nghi p

Vi t Nam.
đ tđ

-

c m c tiêu trên, bƠi nghiên c u s gi i quy t nh ng cơu h i sau:

Th nh t, mô hình k t h p các y u t tƠi chính, y u t th tr

ng vƠ y u t v

mô có kh n ng d báo ki t qu tƠi chính hay không?
-

Th hai, n u mô hình k t h p các y u t tƠi chính, y u t th tr

ng vƠ y u t

v mô có kh n ng d báo ki t qu tƠi chính thì xác su t x y ra ki t qu tƠi chính
c a các doanh nghi p lƠ bao nhiêu?
-

Th ba, n u s d ng mô hình k t h p các y u t tƠi chính, y u t th tr

ng vƠ

y u t v mô đ d báo ki t qu tƠi chính thì m c đ chính xác trong d báo ki t
qu tƠi chính lƠ bao nhiêu?
-

Th t , so v i các mô hình khác thì mô hình k t h p các y u t tƠi chính, y u

t th tr

ng vƠ y u t v mô có hi u qu h n hay không?


5

1.3 ụ ngh a vƠ đi m m i c a bƠi nghiên c u
Các bƠi nghiên c u v d báo ki t qu tƠi chính cho các doanh nghi p Vi t Nam
th

ng s d ng mô hình phơn tích phơn bi t đa bi n c a Altman (1968) đ đo l

ng

kh n ng d báo ki t qu tƠi chính c a các doanh nghi p. H n n a, các bƠi nghiên
c u th c nghi m tr
y u t th tr

c đơy ho c ch d a vƠo các y u tƠi chính, ho c ch d a vƠo các

ng, trong khi ki t qu tƠi chính có th lƠ do c nguyên nhơn bên trong

vƠ bên ngoƠi gơy nên. Vì v y, bƠi nghiên c u đư s d ng mô hình k t h p các y u
t tƠi chính, y u t th tr

ng vƠ y u t v mô đ d báo ki t qu tƠi chính cho các

doanh nghi p Vi t Nam.
So v i các nghiên c u tr

c đơy

Vi t Nam, bƠi nghiên c u này có nh ng đi m

khác bi t sau: Th nh t, bƠi nghiên c u s d ng k t h p các y u t tƠi chính, y u t
th tr

ng vƠ y u t v mô đ d báo ki t qu tƠi chính cho các doanh nghi p Vi t

Nam. Vi c k t h p nƠy đư giúp c i thi n đáng k kh n ng d báo ki t qu tài chính
c a mô hình. Th hai, không gi ng nh các mô hình d báo ki t qu tƠi chính tr

c

đơy ch cung c p thông tin doanh nghi p có b ki t qu tƠi chính hay không, mô
hình bƠi nghiên c u s d ng còn cung c p thông tin v đ l n xác su t c a t ng
doanh nghi p x y ra ki t qu tƠi chính. Th ba, bƠi nghiên c u còn đ a ra các th
đo nh m đo l

c

ng đ chính xác c a mô hình, giúp các nhƠ phơn tích l a ch n linh

ho t giá tr đi m c t phù h p v i nhu c u c a mình. T nh ng khác bi t trên, bài
nghiên c u đư cung c p m t công c d báo ki t qu tƠi chính cho các doanh nghi p
Vi t Nam hi u qu vƠ linh ho t h n, giúp các nhƠ phơn tích có đ

c thông tin h u

ích v kh n ng ki t qu tƠi chính c a doanh nghi p. T đó giúp các doanh nghi p

có nh ng bi n pháp k p th i h n ch ki t qu tƠi chính x y ra, giúp các nhƠ đ u t ,
ngơn hƠng vƠ các đ i tác kinh doanh gi m thi u đ
cho n n kinh t

n đ nh h n.

c r i ro vƠ cu i cùng lƠ giúp


6

1.4 K t c u bƠi nghiên c u
BƠi nghiên c u th c hi n v i b c c g m 5 ch
Ch

ng:

ng 1 ậ Gi i thi u đ tƠi nghiên c u, nêu lỦ do ch n đ tƠi, m c tiêu vƠ các

v n đ nghiên c u, Ủ ngh a, đi m m i vƠ k t c u c a đ tƠi.
Ch

ng 2 ậ Khung lý thuy t vƠ t ng quan các nghiên c u tr

c đơy, trình bày

c s lỦ thuy t v ki t qu tƠi chính c ng nh các mô hình vƠ k t qu nghiên c u
th c nghi m v d báo ki t qu tƠi chính trên th gi i. Trên c s đó, bƠi nghiên
c u s l a ch n mô hình k t h p các y u t tƠi chính, y u t th tr

ng vƠ y u t v

mô đ d báo ki t qu tƠi chính cho các doanh nghi p Vi t Nam.
Ch
ph

ng 3 ậ D li u vƠ ph

ng pháp nghiên c u, đ c p chi ti t v d li u vƠ

ng pháp nghiên c u bao g m: d li u nghiên c u, mô hình nghiên c u vƠ các

bi n s d ng trong mô hình, k v ng v d u c a các y u t d báo, các b
hi n nghiên c u vƠ các th

c đo giúp đo l

c th c

ng kh n ng d báo ki t qu tƠi chính

c a mô hình.
Ch

ng 4 ậ K t qu nghiên c u, trình bƠy k t qu nghiên c u.

u tiên, bài

nghiên c u trình bƠy k t qu d báo xác su t x y ra ki t qu tƠi chính các doanh
nghi p Vi t Nam vƠ xác đ nh giá tr đi m c t c a mô hình. Ti p theo, tác gi đo

l

ng m c đ phù h p c a mô hình b ng cách ti n hƠnh đo l

ng kh n ng d báo

ki t qu tài chính c a các y u t d báo vƠ xác đ nh m c đ d báo chính xác c a
mô hình. Cu i cùng, tác gi so sánh kh n ng d báo ki t qu tƠi chính c a mô hình
so v i các mô hình khác đ ki m tra xem li u mô hình k t h p các y u t tƠi chính,
y u t th tr
Ch

ng vƠ y u t v mô có hi u qu h n không.

ng 5 ậ K t lu n, tóm t t k t qu nghiên c u đư đ t đ

ch c a đ tƠi vƠ h

ng nghiên c u ti p theo.

c c ng nh nh ng h n


7

CH

NG 2: KHUNG Lụ THUY T VÀ T NG QUAN CÁC NGHIÊN C U

TR

C ÂY

2.1 Khung lý thuy t v ki t qu tƠi chính
Theo các quan đi m ph bi n, ki t qu tƠi chính lƠ tr ng thái mƠ m t doanh nghi p
không th đáp ng ho c đáp ng m t cách khó kh n các ngh a v tƠi chính c a
mình đ i v i các ch n . Theo đó, các tr ng thái c a ki t qu tài chính bao g m:
th t b i, m t kh n ng thanh kho n, v n , phá s n vƠ gi i th . Tuy nhiên, trong
th c t nh ng tr ng thái nƠy r t khó có th quan sát th y (Hashi, 1997). Do h n ch
trong d li u s n có nên quan đi m v ki t qu tƠi chính có s khác bi t gi a các
nhƠ nghiên c u. Trong ph n nƠy, bƠi nghiên c u s trình bƠy t ng quan lỦ thuy t v
ki t qu tƠi chính bao g m: các quan đi m v ki t qu tƠi chính, d u hi u nh n bi t
ki t qu tƠi chính, nh h

ng c a ki t qu tƠi chính.

2.1.1 Các quan đi m v ki t qu tƠi chính
Nh đư đ c p

trên, do h n ch trong d li u s n có c ng nh tính đa d ng vƠ

ph c t p v các hình th c khó kh n c a doanh nghi p, vi c không có ranh gi i rõ
rƠng c a các giai đo n ki t qu tƠi chính lƠm cho các quan đi m v ki t qu tƠi
chính có s khác nhau gi a các nhƠ nghiên c u (Wruck, 1990). Vì v y, vi c lƠm rõ
các quan đi m v ki t qu tƠi chính đ tìm ra m t quan đi m ki t qu tƠi chính phù
h p nh t lƠ r t c n thi t. Theo Atlman vƠ Hotckis (β005), các doanh nghi p lơm vƠo
ki t qu tƠi chính có th đ

c xác đ nh thông qua các giai đo n khó kh n mƠ h tr i

qua. Có b n giai đo n khái quát đ

c phát hi n trong các tƠi li u nghiên c u v ki t

qu tƠi chính đ phơn bi t m t doanh nghi p lƠ ki t qu tƠi chính đó lƠ: th t b i
(failure), m t thanh kho n (insolvency), v n (default) vƠ phá s n (Bankruptcy).
Th t b i
Th t b i đ

c dùng nh m t khái ni m t ng h p v ki t qu tài chính trong các bài

nghiên c u tr

c đơy, th t b i (failure) g m nh ng tình tr ng sau: t su t sinh l i c


8

phi u c a doanh nghi p b ơm, doanh nghi p b h y niêm y t trên th tr

ng ch ng

khoán, doanh nghi p r i vƠo tình tr ng thua l lƠm m t cơn đ i tƠi s n, doanh
nghi p ph i ti n hƠnh dƠn x p v i ch n ho c đang trong quá trình ph i thanh lỦ
công ty. Balcaen vƠ Ooghe (β006) cho r ng tiêu chu n th t b i doanh nghi p nh
v y không ph i lƠ m t s phơn đ nh rõ rƠng vƠ đ

c ch n m t cách tùy Ủ theo m c

đích nghiên c u. V i Andrade vƠ Kaplan (1998) đư phơn chia th t b i thƠnh hai

tr

ng h p lƠ th t b i do ho t đ ng kinh doanh không hi u qu vƠ th t b i do doanh

nghi p không có kh n ng th c hi n các ngh a v tƠi chính c a mình. Trong đó:
ε t doanh nghi p đ

c xác đ nh lƠ th t b i trong kinh doanh khi t su t sinh l i

th c t trên v n đ u t vƠ các th

c đo t su t sinh l i khác th p h n giá tr trung

bình c a các nhƠ đ u t t

ng trên th tr

ng đ

ng, ho c doanh thu không đ bù

đ p chi phí c a doanh nghi p (Altman và Hotchkiss, 2006).
i v i th t b i do doanh nghi p không có kh n ng th c hi n các ngh a v tƠi
chính c a mình, Wruck (1990) cho r ng m t doanh nghi p đ

c xác đ nh lƠ th t b i

khi dòng ti n c a doanh nghi p không đ đ đáp ng ngh a v tƠi chính hi n t i.
Các ngh a v tƠi chính nƠy bao g m vi c doanh nghi p không gi i quy t đ
kho n n đ i v i các ch n vƠ ng

c các

i lao đ ng, ho c các ngh a v t m t s ki n

pháp lỦ di n ra dai d ng.
Nh v y, m t doanh nghi p đ
tr

c xác đ nh lƠ th t b i khi g p ít nh t m t trong hai

ng h p: ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p không hi u qu so v i trung

bình th tr

ng ho c doanh thu không đ đ bù đ p chi phí; khi doanh nghi p không

có kh n ng đáp ng các ngh a v tƠi chính c a mình bao g m ngh a v n , ngh a
v pháp lỦ vƠ các ngh a v tƠi chính khác. Tuy nhiên, th t b i c n đ

c phơn bi t

v i phá s n hay gi i th . Th t b i có th lƠ nguyên nhơn hay lƠ giai đo n đ u c a
phá s n. ε t doanh nghi p th t b i có th tránh đ
nghi p n l c v

t qua đ

c phá s n hay gi i th khi doanh

c nh ng khó kh n g p ph i.


9

M t kh n ng thanh kho n
ε t kh n ng thanh kho n lƠ tr ng thái th

ng đ

c s d ng trong tr

ng h p

doanh nghi p đ i m t v i khó kh n tƠi chính, bao g m các v n đ v tính thanh
kho n vƠ thƠnh qu ho t đ ng (Altman vƠ Hotchkiss, β006). Doanh nghi p m t kh
n ng thanh kho n lƠ khi doanh nghi p có thu nh p ho t đ ng b ơm vƠ hi n giá
dòng ti n c a doanh nghi p ít h n t ng giá tr các ngh a v tƠi chính (Altman, 198γ;
Keating cùng c ng s , β005). Khi m t doanh nghi p trách nhi m h u h n m t kh
n ng thanh kho n, doanh nghi p có th s ph i bán tƠi s n vƠ tái phơn ph i thu nh p
cho các ch n hay lƠ ph i th c hi n thanh lỦ công ty (Wruck, 1990).
Shrader vƠ Hicckman (199γ) xác đ nh m t doanh nghi p r i vƠo tình tr ng m t
thanh kho n lƠ khi doanh nghi p không đ kh n ng đ hoƠn thƠnh các ngh a v tƠi
chính bao g m c các kho n n đ i v i ng

i lao đ ng, nhƠ cung c p vƠ ch n .

Quan đi m trên gi ng v i quan đi m th t b i c a Wruck (1990). Trên th c t m c
dù th t b i do không có kh n ng th c hi n các ngh a v tƠi chính vƠ m t thanh
kho n lƠ khác nhau nh ng hai khái ni m nƠy v n đ

c s d ng thay th l n nhau,

Wruck (1990).
Wruck, Ross vƠ c ng s (β00γ) chia tr ng thái m t thanh kho n thƠnh hai tr

ng

h p: m t thanh kho n do giá tr vƠ m t thanh kho n do dòng ti n. ε t thanh kho n
do giá tr x y ra khi giá tr th tr

ng các tƠi s n c a doanh nghi p lƠ th p h n so

v i giá tr c a các kho n n . ε t thanh kho n do dòng ti n x y ra khi doanh nghi p
không t o ra đ dòng ti n đ th c hi n các ngh a v tƠi chính hi n t i theo h p
đ ng. Tr

ng h p nƠy còn đ

c g i lƠ m t thanh kho n k thu t.

Nh v y, doanh nghi p m t thanh kho n khi doanh nghi p không t o ra đ ti n đ
th c hi n các ngh a v tƠi chính c a mình, giá tr th tr

ng c a các tƠi s n doanh

nghi p b s t gi m vƠ th p h n giá tr các kho n n . Vì v y, m t kh n ng thanh
kho n lƠ m t giai đo n c a ki t qu tƠi chính nh ng
v i th t b i vƠ ch a đ n m c phá s n.

m c đ nghiêm tr ng h n so


10

V n
V n lƠ m t tr ng thái khác liên quan đ n ki t qu tƠi chính. Theo Altman vƠ
Hotchkiss (β005), v n lƠ tình tr ng doanh nghi p không th tr đ

c n g c vƠ lưi

vay cho ch n khi đ n h n, vƠ do đó vi ph m đi u ki n c a h p đ ng tín d ng, d n
đ n các hƠnh đ ng pháp lỦ.
Gilson vƠ c ng s (1990); Altman vƠ Hotchkiss (β005) chia v n ra thƠnh hai tr ng
thái: v n thanh toán do không th tr đ

c n g c vƠ lưi đ n h n; v n k thu t

do doanh nghi p vi ph m các đi u kho n trong h p đ ng tín d ng.
phơn bi t gi a m t kh n ng thanh kho n vƠ v n th

ng c n c vƠo th i đi m

đáo h n c a n . ε t doanh nghi p có th m t thanh kho n trong m t th i gian dƠi.
Tuy nhiên ch đ n th i đi m đáo h n c a n doanh nghi p m i đ

c xem lƠ v n .

Phá s n
Cho đ n bơy gi , phá s n lƠ m t trong nh ng khái ni m ph bi n nh t đ

c dùng

nh lƠ t đ ng ngh a v i tình tr ng doanh nghi p đang ph i đ i m t v i nh ng khó
kh n tƠi chính. H u h t các nghiên c u tr

c đơy v d báo th t b i c a các doanh

nghi p đ u t p trung vƠo nh ng doanh nghi p đư đ đ n phá s n (Beaver, 1966,
1968; Altman, 1968; Altman, Haldeman và Narayanan, 1977; Ohlson, 1980).
Ross cùng c ng s chia phá s n thƠnh các tr

ng h p: phá s n theo lu t đ nh, ngh a

lƠ m t doanh nghi p n p đ n cho tòa án đ tuyên b phá s n; phá s n mang tính k
thu t, ngh a lƠ m t doanh nghi p không th hoƠn thƠnh h p đ ng tín d ng theo l ch
trình đ tr n g c vƠ lưi; phá s n mang tính k toán, ngh a lƠ giá tr s sách ròng
c a doanh nghi p b ơm (Ross vƠ c ng s , 1999).
Theo Altman và Hotchkiss (2005), phá s n lƠ vi c doanh nghi p đ trình đ n xin
phá s n chính th c đ n tòa án vƠ đ
sau đó s theo hai h

c tòa án phê duy t cho phép phá s n. Di n bi n

ng: doanh nghi p bán tƠi s n đ tr n (thanh lỦ tƠi s n) ho c

n l c th c hi n m t ch

ng trình tái c u trúc.

11

Nh v y, phá s n lƠ m t ti n trình theo lu t đ nh mƠ
không tr đ

đó nh ng doanh nghi p

c n tuyên b m t kh n ng chi tr n , đó lƠ hình th c cu i cùng vƠ

nghiêm tr ng nh t c a ki t qu tƠi chính.
Trong nghiên c u th c ti n, th t b i, m t kh n ng thanh kho n, v n vƠ phá s n lƠ
các khái ni m cùng đ

c dùng đ đ nh ngh a cho ki t qu tƠi chính. Do đó, ki t qu

tƠi chính lƠ m t khái ni m linh đ ng vƠ r ng h n so v i phá s n. T đó có th ph n
ánh đ y đ vƠ k p th i h n v tình hình s c kh e c a doanh nghi p.
Vì v y, m t cách t ng quát có th đ nh ngh a ki t qu tƠi chính nh sau:
Ki t qu tài chính là quá trình thay đ i linh ho t các tr ng thái khác nhau gi a tình
tr ng khó kh n t m th i c a doanh nghi p và phá s n; là k t qu c a các b t
th

ng x y ra trong ho t đ ng kinh doanh su t m t kho ng th i gian. Các tr ng

thái này bao g m: th t b i, m t kh n ng thanh kho n, v n và phá s n. Th t b i
là giai đo n s m c a ki t qu tài chính khi doanh nghi p ho t đ ng kinh doanh kém
hi u qu d n đ n nh ng khó kh n trong vi c th c hi n các ngh a v tài chính c a
mình. Khi tình tr ng th t b i kỨo dài, đ n m t m c đ nghiêm tr ng h n, doanh
nghi p r i vào giai đo n m t kh n ng thanh kho n. Khi đó, doanh nghi p không

th t o ra đ dòng ti n đ đ m b o các ngh a v tài chính hi n t i c a mình, giá tr
th tr

ng c a các tài s n doanh nghi p s t gi m và th p h n so v i giá tr các

kho n n . N u kh n ng thanh kho n c a doanh nghi p ngày càng tr m tr ng,
doanh nghi p không th tr đ

c n g c hay lãi đ n h n cho các ch n ho c khi

doanh nghi p vi ph m các đi u kho n c a các h p đ ng tín d ng, doanh nghi p có
th ph i ch u các trách nhi m pháp lý hay v n . Trong tr

ng h p này, ho c

doanh nghi p n p đ n xin phá s n, ho c các ch n n p đ n lên tòa án yêu c u
doanh nghi p phá s n. Giai đo n phá s n có th kỨo dài cho đ n khi doanh nghi p
đ

c tòa án tuyên b phá s n. Giai đo n phá s n đ

c coi là giai đo n cu i cùng

và là giai đo n nghiêm tr ng nh t c a ki t qu tài chính.


12

Vi c chia ki t qu tƠi chính thƠnh các giai đo n t th t b i, m t kh n ng thanh
kho n, v n đ n phá s n giúp đ nh ngh a ki t qu tƠi chính tr nên linh ho t vƠ đ y

đ h n. Tuy nhiên, trên th c t không có ranh gi i rõ rƠng gi a các giai đo n c a
ki t qu tƠi chính. Quá trình ki t qu tƠi chính th
dƠi v i giai đo n sau lƠ h qu c a giai đo n tr

ng di n ra trong m t th i gian
c vƠ giai đo n tr

c lƠ m t ph n

c a giai đo n sau. Vì v y, các giai đo n ki t qu tƠi chính không th phơn bi t m t
cách tuy t đ i. D a vƠo m c đ nghiêm tr ng c a m i giai đo n ki t qu tƠi chính,
ph n ti p theo tác gi s trình bƠy các d u hi u giúp nh n bi t m t doanh nghi p
đang r i vƠo tình tr ng ki t qu tƠi chính.
2.1.2 Các d u hi u nh n bi t ki t qu tƠi chính
T các quan đi m v ki t qu tƠi chính nêu trên, các nhƠ nghiên c u đư đ a ra các
d u hi u khác nhau đ nh n bi t vƠ xác đ nh m t doanh nghi p đang lơm vƠo ki t
qu tƠi chính. ε t cách t

ng đ i, d u hi u c a ki t qu tƠi chính có th đ

c nh n

bi t qua các giai đo n c a ki t qu tƠi chính g m: th t b i, m t kh n ng thanh
kho n, v n vƠ phá s n.
D u hi u nh n bi t giai đo n ắth t b i”
Trong giai đo n th t b i, doanh nghi p g p m t s khó kh n trong ho t đ ng kinh
doanh nh : doanh nghi p b khách hƠng phƠn nƠn vƠ m t khách hƠng thơn thi t lƠm
cho doanh s bán hƠng s t gi m; doanh thu không đ bù đ p chi phí lƠm thu nh p
ho t đ ng b ơm, doanh nghi p g p khó kh n trong vi c thu h i công n nên th nh
tho ng b thi u h t ti n m t đ ho t đ ng (Scherrer,1998, Whitaker,1994). Trong

giai đo n nƠy, Whitaker (1999) đ a ra d u hi u nh n bi t doanh nghi p ki t qu tƠi
chính lƠ n m đ u tiên dòng ti n c a doanh nghi p th p h n kho n n dƠi h n đư đ n
h n. Andrade vƠ Kaplan (1998) đ a ra d u hi u nh n di n m t doanh nghi p ki t
qu tƠi chính nh lƠ n m đ u tiên mƠ EBITDA c a doanh nghi p th p h n chi phí
tƠi chính.

giai đo n nƠy, n u doanh nghi p không có gi i pháp v

t qua khó


13

kh n, tình hình s c kh e c a doanh nghi p cƠng tr nên nghiêm tr ng vƠ có th d n
đ n m t kh n ng thanh kho n.
D u hi u nh n bi t giai đo n ắm t kh n ng thanh kho n”
Trong giai đo n m t kh n ng thanh kho n, t su t sinh l i c a doanh nghi p ti p
t c gi m, ti n m t gi m do thua l liên t c (εakridakis,1991), do đó doanh nghi p
ph i c t gi m hay ng ng chi tr c t c (Turetsky vƠ εcEwen, β001) vƠ ph i th

ng

th o v i ch n đ gia h n hay đi u ch nh k h n tr n , doanh nghi p vi ph m h p
đ ng tín d ng, gián đo n vi c thanh toán n (Altman vƠ Hotchkiss, β005). ε t s
d u hi u đ nh n bi t m t doanh nghi p ki t qu tƠi chính trong giai đo n m t kh
n ng thanh kho n lƠ: thu nh p tr

c thu , lưi vay vƠ kh u hao (EBITDA) th p h n

chi phí tƠi chính (chi phí lưi vay) trong hai n m liên ti p b t đ u t n m sau phát

hƠnh trái phi u; trong b t k vƠo m t n m nƠo doanh nghi p có EBITDA th p h n
80% chi phí lãi vay (Asquith, Gertner, vƠ Scharfstein, 1994); t s đòn b y tƠi chính
c a doanh nghi p (đ

c đ nh ngh a lƠ t ng n ph i tr chia t ng tƠi s n) cao h n 1

trong hai n m liên ti p; thu nh p tr

c thu , lưi vay (EBIT) th p h n chi phí lưi vay

trong hai n m liên ti p (Joseph P.H.Fan, Jun Huang và, Ning Zhu, 2013); doanh
nghi p có thu nh p tr

c thu , lưi vay vƠ kh u hao (EBITDA) th p h n chi phí tƠi

chính trong hai n m liên ti p; có s s t gi m trong giá tr th tr

ng trong hai n m

liên ti p (εario Hernandez Tinoco và Nick Wilson, 2013).
D u hi u nh n bi t giai đo n ắv n , phá s n”
Khi tình hình m t kh n ng thanh kho n ngƠy cƠng nghiêm tr ng, doanh nghi p có
th b

c vƠo giai đo n v n vƠ phá s n. Trong giai đo n nƠy, doanh nghi p th

ng

xuyên thua l trong ho t đ ng kinh doanh, vi c thi u h t ti n m t gia t ng vƠ vi
ph m h p đ ng tín d ng tr thƠnh v n đ kinh niên, khi đó doanh nghi p đ i di n

v i kh n ng v n , đơy có th lƠ lỦ do d n đ n vi c doanh nghi p ph i đ trình đ n
xin phá s n lên tòa án (Altman vƠ Hochkiss, β005). Khi vi c kh c ph c n x u tr
nên không th vƠ t l ngh vi c c a nhơn viên gia t ng, doanh nghi p đ ng tr

c


14

nguy c ph i gi i th (Hambrick vƠ D’Aveni,1988). ε t s d u hi u nh n bi t m t
doanh nghi p đang r i vƠo tình tr ng v n vƠ phá s n lƠ: doanh nghi p n p đ n
xin phá s n; doanh nghi p b tuyên b phá s n t nguy n hay b t bu c theo lu t
đ nh; doanh nghi p b đình ch niêm y t trong ba n m; doanh nghi p đ

cm tt

ch c khác ti p nh n l i v m t qu n lỦ ho c s h u (Christidis vƠ Gregory, 2010).
Nh vơy, vi c các nhƠ nghiên c u đ a ra các d u hi u nh n bi t khác nhau ng v i
m i giai đo n c a ki t qu tƠi chính nh m phơn bi t m c đ khó kh n c a doanh
nghi p. Do đó, vi c l a ch n d u hi u đ lƠm c s nh n bi t m t doanh nghi p ki t
qu tƠi chính ph thu c vƠo nhu c u đánh giá r i ro c a m i ng
các d u hi u đ nh n bi t tình tr ng ki t qu tƠi chính

i. N u s d ng

giai th t b i, các nhƠ phơn

tích mu n d báo s m kh n ng doanh nghi p r i vƠo ki t qu tƠi chính
đ u, nh ng khó kh n c a doanh nghi p đang còn

giai đo n

m c đ nh nh lƠ vi c t m th i

thi u h t ti n m t, doanh nghi p b m t m t s khách hƠng thơn thi t lƠm cho doanh
thu t m th i s t gi m.

i u nƠy giúp các nhƠ phơn tích có đ

c quy t đ nh k p th i

h n đ phòng ng a r i ro. Tuy nhiên, khi nh ng khó kh n trong kinh doanh
đo n th t b i lƠ v n đ th
có th v

giai

ng g p c a các doanh nghi p vƠ kh n ng doanh nghi p

t qua giai đo n th t b i lƠ khá cao thì vi c phòng ng a r i ro trên m c c n

thi t có th gơy ra các chi phí qu n lỦ ho c chi phí c h i l n. Nh tr

ng h p c a

doanh nghi p xe h i Th y i n Volvo Haakan Samuelsson lƠ m t minh ch ng: khi
n n kinh t khó kh n, trong n m β01β doanh nghi p đư l t i 778 tri u Kronor. Tuy
nhiên, do n l c c t gi m chi phí vƠ gia t ng ti p th , n m β01γ doanh nghi p đư h i
ph c vƠ lƠm n có lưi v i doanh s gia t ng 46%. Trong tr

ng h p nƠy, n u m t

nhƠ đ u t xem th t b i lƠ ki t qu tƠi chính vƠ không đ u t vƠo c phi u c a
doanh nghi p thì đư b qua c h i đ u t t t. Do đó, bƠi nghiên c u s d ng các d u
hi u nh n bi t ki t qu tƠi chính t giai đo n doanh nghi p m t kh n ng thanh
kho n đ d báo s m kh n ng ki t qu tƠi chính c a doanh nghi p. BƠi nghiên c u
s s d ng các d u hi u nh n bi t c a εario Hernandez Tinoco vƠ Nick Wilson
(β01γ) vƠ Christidis vƠ Gregory (β010) đ xác đ nh m t doanh nghi p lƠ ki t qu tƠi


15

chính. Theo đó, m t doanh nghi p đ

c cho lƠ ki t qu tƠi chính khi có ít nh t m t

trong các d u hi u sau:
- Doanh nghi p có thu nh p tr

c thu , lãi vay và kh u hao (EBITDA) th p h n chi

phí tài chính trong hai n m liên ti p.
- Giá tr th tr

ng c a doanh nghi p s t gi m trong hai n m liên ti p.

- Doanh nghi p b đình ch niêm y t trong ba n m.
- Doanh nghi p b tuyên b phá s n t nguy n hay b t bu c theo lu t đ nh.
- Doanh nghi p đ

c m t t ch c khác ti p nh n l i v m t qu n lý ho c s h u.

V i d u hi u EBITDA nh h n chi phí lưi vay trên kho n n c a doanh nghi p cho
th y doanh nghi p không th t o ra thu nh p t ho t đ ng kinh doanh c a mình đ
đáp ng đ cho vi c chi tr ngh a v tƠi chính c a mình (Pindado vƠ các c ng s ,
β008). ε t khác, Pindado vƠ các c ng s (β008) cho r ng th tr

ng bao g m các

nhƠ đ u t n m gi c ph n c a doanh nghi p s đi u ch nh gi m giá tr doanh
nghi p do ho t đ ng kinh doanh thua l cho đ n khi tình hình tƠi chính c a doanh
nghi p đ

c c i thi n tr l i. Do đó, s s t gi m giá tr th tr

ti p có th gi i thích lƠ do doanh nghi p đang b

nh h

ng trong hai n m liên

ng b i ki t qu tƠi chính.

NgoƠi ra, theo ngh đ nh 58/β01β/N -CP, m t doanh nghi p b h y niêm y t khi
g p ít nh t m t trong các v n đ sau: doanh nghi p thua l trong ba n m liên ti p
ho c t ng s l l y k v

t qua s v n đi u l th c góp trong báo cáo tƠi chính

ki m toán n m g n nh t; doanh nghi p b t ch c ki m toán không ch p nh n ki m

toán ho c t ch i cho Ủ ki n đ i v i báo cáo tƠi chính n m g n nh t; S giao d ch
ch ng khoán,

y ban ch ng khoán phát hi n doanh nghi p gi m o h s niêm y t,

h s niêm y t ch a đ ng nh ng thông tin sai l ch nghiêm tr ng nh h

ng đ n

quy t đ nh c a nhƠ đ u t …. i u nƠy cho th y, các doanh nghi p b h y niêm y t
lƠ nh ng doanh nghi p đang g p nhi u v n đ b t n không th gi i quy t, do đó,


16

m t doanh nghi p b h y niêm y t c ng đ

c xác đ nh lƠ đang trong tình tr ng ki t

qu tƠi chính.
Ti p theo bƠi nghiên c u s trình bƠy nh h
th y đ

ng c a ki t qu tƠi chính t đó có th

c s c n thi t vƠ Ủ ngh a c a vi c d báo s m ki t qu tƠi chính c a doanh

nghi p.
2.1.3 nh h

ng c a ki t qu tƠi chính

Ki t qu tƠi chính x y ra không ch đem đ n t n th t cho chính doanh nghi p mƠ
còn đem đ n thi t h i cho các nhƠ đ u t vƠ cho n n kinh t . Vì v y, s c kho vƠ s
thƠnh công c a doanh nghi p luôn lƠ m i quan tơm hƠng đ u c a nh ng nhƠ qu n
lỦ, các đ i tác kinh doanh, các nhƠ đ u t

vƠ các nhà ho ch đ nh chính sách

(O’δery, 1998).
i v i b n thơn doanh nghi p vƠ các nhƠ qu n lý
Các nhƠ qu n lỦ luôn quan tơm đ n kh n ng x y ra ki t qu tƠi chính c a doanh
nghi p b i vì khi ki t qu tƠi chính x y ra làm cho doanh nghi p ph i t n kém nhi u
chi phí. Chi phí ki t qu tƠi chính gơy ra cho các doanh nghi p có th đ

c chia

thƠnh hai lo i: chi phí tr c ti p vƠ chi phí gián ti p.
Chi phí tr c ti p c a ki t qu tƠi chính bao g m các chi phí pháp lỦ, chi phí ki m
toán, chi phí thuê các chuyên gia có kinh nghi m đ t v n vƠ bán tƠi s n đ tr n .
D a theo nghiên c u c a Branch (β00β), chi phí tr c ti p c a phá s n th
kho ng 4.45% - 6.γ5% giá tr th tr

ng c a doanh nghi p tr

ng chi m

c khi phá s n.

Chi phí gián ti p c a ki t qu tƠi chính bao g m các t n th t c a doanh nghi p do

m t th ph n, gi m giá tr th tr

ng vƠ m t các nhơn s ch ch t. Khi doanh nghi p

r i vƠo tình tr ng ki t qu tƠi chính, v th c nh tranh c a doanh nghi p s t gi m
khi n cho doanh nghi p b m t th ph n đáng k (Opler vƠ Titman, 1994, Chevalier,
1995a, b). Giá tr th tr
gi m đáng k so v i tr

ng c a nh ng doanh nghi p ki t qu tƠi chính có xu h

ng

c khi doanh nghi p lơm vƠo tình tr ng ki t qu tƠi chính


17

(Warner, 1977; Charalambous vƠ c ng s , β000). Branch (β00β) đ a ra b ng ch ng
th c nghi m cho th y chi phí gián ti p c a phá s n th
giá tr th tr

ng tr

c khi doanh nghi p r i vƠo tình tr ng phá s n. Altman th y

r ng t ng chi phí phá s n tr c ti p vƠ gián ti p th
doanh nghi p tr

ng chi m kho ng 5% - 10%

ng chi m kho n 15% giá tr

c khi ki t qu đ i v i nh ng doanh nghi p công nghi p vƠ

kho ng 7% đ i v i nh ng doanh nghi p bán l (Altman, 1984).
NgoƠi ra, khi doanh nghi p r i vƠo tình tr ng ki t qu tƠi chính, các nhƠ qu n lỦ
c ng b

nh h

ng r t l n. Sau khi doanh nghi p n p đ n xin phá s n, nh ng nhƠ

lưnh đ o gi i s r i b công ty, h n m t n a nhƠ đi u hƠnh b sa th i, nh ng nhƠ
đi u hƠnh

l i ch còn nh n đ

c kho ng γ5% thu nh p so v i tr

c (Gilson,1989,

Gilson và Vetsuypens, 1994).
Nh v y, đ i v i c doanh nghi p vƠ các nhƠ qu n lỦ, t n th t gơy ra b i ki t qu tƠi
chính m t cách tr c ti p hay gián ti p lƠ r t l n. Vì v y, nhu c u d báo ki t qu tƠi
chính c a doanh nghi p giúp h n ch t n th t lƠ r t c n thi t đ i v i các nhƠ qu n lỦ
vƠ ch doanh nghi p.
i v i ngƠnh
i v i ngƠnh, ki t qu tƠi chính giúp lo i b các doanh nghi p ho t đ ng kém hi u
qu ra kh i ngƠnh, lƠm gia t ng các v mua bán sáp nh p, giúp cho ngƠnh ho t
đ ng hi u qu h n. Tuy nhiên, khi trong ngƠnh có doanh nghi p b ki t qu tƠi

chính, ng

i tiêu dùng vƠ các nhƠ đ u t gi m ni m tin vƠo các s n ph m vƠ tri n

v ng phát tri n c a ngƠnh (Ferris vƠ c ng s 1997, Iqbal β00β). Ferris vƠ c ng s
(1997) cho th y t su t sinh l i c phi u c a nh ng doanh nghi p trong cùng ngƠnh
v i doanh nghi p ki t qu tƠi chính b s t gi m giá tr xu ng kho ng 4.68% trong 3
ngƠy đ u tiên. ε t k t qu c ng t
th y khi m t ngơn hƠng
hi u ng lan truy n nh h

ng t trong nghiên c u c a Kanas (β004) cho

Anh vƠ Tơy Ban Nha b ki t qu tƠi chính đư gơy ra các
ng đ n ni m tin các nhƠ đ u t trên th tr

ng vƠo s

n