Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (43.56 KB, 2 trang )
Tác giả
-------------------------------------------------------------------------------- Phan Bội Châu (1867-1940) quê ở Nam Đàn, tỉnh Nghệ An. Năm 1900 đỗ Giải nguyên. Sáng lập ra Hội
Duy Tân, 1905 bí mật sang Nhật, dấy lên phong trào Đông Du, tổ chức Việt Nam quang phục hội. Năm
1925 bị thực dân Pháp bắt cóc tại Thượng Hải, đưa về Hà Nội với cái án tử hình. Trước sức mạnh đấu
tranh của nhân dân ta, chúng đưa Cụ về giam lỏng ở Huế.
- Là chiến sĩ yêu nước vĩ đại, là nhà văn, nhà thơ lớn của đất nước ta trong thế kỷ 20 – Thơ văn Phan Bội
Châu là thơ văn yêu nước và tuyên truyền cổ động cách mạng sôi sục bầu nhiệt huyết.
- Tác phẩm chính: Hải ngoại huyết thư, Việt Nam vong quốc sử, Ngục trung thư, Trùng Quang tâm sử,
Phan Bội Châu niên biểu, v.v…
Xuất xứ, chủ đề
-------------------------------------------------------------------------------- Viết năm 1905, chia tay đồng chí, bạn bè, trước lúc bí mật sang Nhật, dấy lên phong trào Đông Du.
- Bài thơ khẳng định chí làm trai và quyết tâm xuất dương, làm nên sự nghiệp lớn cứu nước cứu dân.
Phân tích
-------------------------------------------------------------------------------1. Hai câu đề, kẻ nam nhi phải “mong có điều lạ”, nghĩa là không thể sống tầm thường mà phải làm nên
sự nghiệp lớn, lưu lại tiếng thơm muôn đời. Con người ấy sống chủ động, tích cực, có tinh thần làm chủ
thiên nhiên, “há để càn khôn tự chuyển dời?” (1, 2)
2. Hai câu thực, tác giả tự ý thức về cái Tôi (ngã: tôi, tờ). Rất tự hào về vai trò của mình trong cuộc đời
(một trăm năm) và trong xã hội, lịch sử (ngàn năm sau). Tác giả hỏi: Chẳng lẽ ngàn năm sau, lại không có
ai (để lại tên tuổi) ư? - nhằm khẳng định một ý tưởng vĩ đại mà như người đồng hương của Phan Bội
Châu trước đó nửa thế kỷ đã nhiều lần nói:
“Đã mang tiếng ở trong trời đất,
Phải có danh gì với núi sông”
Quan niệm về công danh, về chí nam nhi của Phan Bội Châu mới mẻ, tiến bộ, hướng về Tổ quốc và nhân
dân, như ông đã viết: “Xôi máu nóng rửa vết nhơ nô lệ”. Tất cả vì nước, vì dân chứ không phải vì “nghĩa
vua - tôi” : Dân là dân nước, nước là nước dân” (3, 4)
3. Phần luận nêu bật một quan niệm sống đẹp của kẻ sĩ trước thời cuộc và lịch sử dân tộc. “Non sông đã
chết”, một cách nói rất hay, cảm động về nỗi đau thương của đất nước ta, nhân dân ta đang bị thực dân
Pháp thống trị. Trong “Hải ngoại huyết thư”, tác giả viết: “hồn nước bơ vơ”. Kẻ nam nhi, kẻ sĩ mong
“làm điều lạ”… thì mới cảm thấy sống nô lệ là sống nhục. Kẻ sĩ lập công danh trước hết bằng con đường
học hành và thi cử. Một ý thơ phủ định về cách học cũ kỹ, lạc hậu là đọc sách thánh hiền (đạo Nho)…
cách học ấy rất lạc hậu, vô nghĩa, càng học càng ngu, càng u mê. Đây là 2 câu có tư tưởng sâu sắc, tiến bộ