Hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật cho học sinh, sinh viên các trường cao đẳng ở thái nguyên hiện nay

đại học quốc gia hà nội
khoa luật

tr-ơng thị hải thanh

hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật
cho học sinh, sinh viên các tr-ờng cao đẳng
ở thái nguyên hiện nay

luận văn thạc sĩ luật học

Hà nội - 2009


đại học quốc gia hà nội
khoa luật

tr-ơng thị hải thanh

hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật
cho học sinh, sinh viên các tr-ờng cao đẳng
ở thái nguyên hiện nay
Chuyên ngành : Lý luận và lịch sử nhà n-ớc và pháp luật
Mã số

: 60 38 01

luận văn thạc sĩ luật học

Ng-ời h-ớng dẫn khoa học: PGS.TS Hoàng Thị Kim Quế

Hà nội - 2009


MỤC LỤC

Trang
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Mục lục
MỞ ĐẦU

Chương 1:

1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHỔ BIẾN, GIÁO DỤC PHÁP

7

LUẬT CHO HỌC SINH, SINH VIÊN CÁC TRƯỜNG
CAO ĐẲNG Ở THÁI NGUYÊN

1.1.

Những vấn đề lý luận về phổ biến, giáo dục pháp luật

7

1.1.1.

Khái niệm phổ biến, giáo dục pháp luật

8

1.1.2.

Mục đích phổ biến, giáo dục pháp luật

12

1.1.3.

Chủ thể phổ biến, giáo dục pháp luật

13

1.1.4.

Đối tượng của phổ biến, giáo dục pháp luật

14

1.1.5.

Nội dung của phổ biến, giáo dục pháp luật

15

1.1.6.

Phương pháp phổ biến, giáo dục pháp luật

17

1.1.7.

Hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật

19

1.2.

Những vấn đề lý luận về phổ biến, giáo dục pháp luật trong
các trường cao đẳng ở Thái nguyên hiện nay

20

1.2.1.

Mục đích của phổ biến, giáo dục pháp luật

20

1.2.2.

Chủ thể của phổ biến, giáo dục pháp luật

22

1.2.3.

Đối tượng của phổ biến, giáo dục pháp luật

23

1.2.4.

Nội dung của phổ biến, giáo dục pháp luật

27

1.2.5.

Phương pháp phổ biến, giáo dục pháp luật

29

1.2.6.

Hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật

31


1.3.

Tính tất yếu khách quan của công tác phổ biến, giáo dục
pháp luật trong các trường cao đẳng ở Thái nguyên hiện nay

32

1.3.1.

Phổ biến, giáo dục pháp luật trong các trường cao đẳng ở
Thái nguyên xuất phát từ yêu cầu xây dựng nhà nước pháp
quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam

32

1.3.2.

Phổ biến, giáo dục pháp luật trong các trường cao đẳng ở
Thái nguyên xuất phát từ mục tiêu giáo dục lối sống tôn
trọng và tuân thủ pháp luật, phù hợp đạo đức trong điều
kiện phát triển kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế của
đất nước và địa phương

35

1.3.3.

Phổ biến, giáo dục pháp luật trong các trường cao đẳng ở
Thái nguyên xuất phát từ nhu cầu hiểu biết pháp luật của
học sinh - sinh viên

36

Chương 2:

38

THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG PHỔ BIẾN GIÁO DỤC
PHÁP LUẬT TRONG CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG Ở
THÁI NGUYÊN HIỆN NAY

2.1.

Những yếu tố ảnh hưởng tới việc phổ biến, giáo dục pháp
luật trong các trường cao đẳng ở Thái Nguyên

38

2.1.1.

Đặc điểm tự nhiên và xã hội của tỉnh Thái Nguyên

38

2.1.2.

Đặc điểm của hệ thống giáo dục và hoạt động giáo dục của
các trường cao đẳng ở Thái Nguyên

40

2.1.2.1. Hệ thống giáo dục và hoạt động giáo dục của các trường

40

2.1.2.2. Đội ngũ giáo viên

41

2.1.3.

Đặc điểm học sinh - sinh viên các trường cao đẳng ở Thái Nguyên

42

2.1.4.

Cơ sở vật chất của các trường cao đẳng ở Thái Nguyên

45

2.2.

Thực trạng phổ biến, giáo dục pháp luật trong các trường
cao đẳng ở Thái Nguyên hiện nay

47

2.2.1.

Kết quả khảo sát tình hình phổ biến, giáo dục pháp luật trong
các trường cao đẳng

47


2.2.1.1. Về nội dung chương trình

47

2.2.1.2. Về phương pháp dạy của giáo viên

49

2.2.1.3. Về phương pháp học tập và rèn luyện của học sinh - sinh viên

59

2.2.1.4. Thực trạng vi phạm pháp luật trong học sinh - sinh viên

61

2.3.

Nhận xét chung thực trạng phổ biến, giáo dục pháp luật
trong các trường cao đẳng ở Thái Nguyên hiện nay

68

Chương 3:

72

MỘT SỐ GIẢI PHÁP CƠ BẢN NHẰM NÂNG CAO
CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC PHỔ Biến GIÁO DỤC
TRONG CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG Ở THÁI NGUYÊN
HIỆN NAY

3.1.

Nâng cao nhận thức và sự quan tâm của các cấp, các ngành
đối với công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong các

72

trường cao đẳng
3.2.

Hoàn thiện nội dung chương trình giáo dục pháp luật trong
các trường cao đẳng và củng cố các điều kiện đảm bảo thực

77

hiện chương trình
3.2.1.

Hoàn thiện nội dung chương trình giáo dục pháp luật trong

77

trường cao đẳng
3.2.2.

Củng cố, tăng cường các điều kiện đảm bảo thực hiện chương

83

trình phổ biến giáo dục pháp luật trong trường cao đẳng
3.2.2.1. Nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên

83

3.3.2.2. Củng cố, tăng cường cơ sở vật chất phục vụ hoạt động

87

phổ biến giáo dục pháp luật trong các trường cao đẳng ở
Thái nguyên
3.3.

Đổi mới phương pháp dạy học và đa dạng hóa các hình

90

thức phổ biến, giáo dục pháp luật trong các trường cao
đẳng ở Thái nguyên hiện nay
3.3.1.

Đổi mới phương pháp dạy học

90


3.3.2.

Đa dạng hóa các hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật
trong các trường cao đẳng ở Thái nguyên hiện nay

97

3.4.

Những kết quả bước đầu khi vận dụng những giải pháp phổ
biến, giáo dục pháp luật các trường cao đẳng ở Thái Nguyên

101

KẾT LUẬN

105

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

107

PHỤ LỤC

110


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong những năm qua công tác phổ biến, giáo dục pháp luật đã được
Đảng và Nhà nước quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, coi đó là một trong những
nhiệm vụ trọng tâm trong việc tăng cường quản lý xã hội bằng pháp luật. Các
trường cao đẳng trong tỉnh Thái Nguyên cũng là một trong những đối tượng
được áp dụng triển khai công tác này và đạt được một số kết quả nhất định

đáp ứng phần nào yêu cầu của việc quản lý nhà trường, quản lý xã hội bằng
pháp luật. Tuy nhiên, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho học sinh sinh viên của các nhà trường cao đẳng vẫn chưa thực sự đạt ngang tầm với
yêu cầu quản lý nhà trường bằng pháp luật, chưa tiến hành thường xuyên, liên
tục và mang tính đồng bộ, chưa huy động hết được sức mạnh của hệ thống
chính trị nhà trường và sự tham gia nhiệt tình của học sinh - sinh viên. Bên
cạnh đó, trong nhận thức của không ít học sinh - sinh viên về vị trí, vai trò,
tầm quan trọng của công tác này chưa thực sự đúng mức dẫn đến tâm lý thực
hiện còn hời hợt, khả năng vận dụng thực tiễn còn hạn chế. Về chương trình,
nội dung phổ biến, giáo dục pháp luật thì còn dàn trải, nặng về lý thuyết và
chưa thống nhất ở các trường đại học, cao đẳng không chuyên luật; hình thức
và phương pháp chậm đổi mới, hoạt động ngoại khóa còn đơn điệu, thiếu hấp
dẫn; đội ngũ nhà giáo, cán bộ làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật còn
thiếu về số lượng, năng lực của một số cán bộ chưa đáp ứng được yêu cầu
mới. Cơ chế phối hợp các lực lượng làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật
cho học sinh - sinh viên chưa thực sự có hiệu quả. Nguồn lực đầu tư chưa
tương xứng, công tác kiểm tra, giám sát thực hiện chưa chặt chẽ, chưa phát
huy đầy đủ chức năng, phương tiện của các cơ quan thông tin đại chúng để
tuyên truyền, giáo dục pháp luật.
Ngoài những hạn chế trên đây, đặc biệt trong thời kỳ công nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nước công tác phổ biến, giáo dục pháp luật càng trở nên quan

1


trọng và cần thiết nó góp phần đào tạo, giáo dục lớp người mới có phẩm chất
chính trị, đạo đức, lối sống, năng lực tư duy sáng tạo đủ sức giải quyết các
tình huống xã hội cụ thể và những vấn đề đang đặt ra trong thực tiễn xây dựng
đất nước. Qua đó, góp phần tích cực vào việc thực hiện mục tiêu lớn của đất
nước là "Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh " từ đó
góp phần nâng cao hiểu biết pháp luật cho nhân dân đặc biệt là học sinh - sinh

viên trong các nhà trường, xây dựng ý thức tôn trọng và nghiêm chỉnh chấp
hành pháp luật ngày càng tốt hơn, góp phần giữ vững ổn định chính trị, bảo
đảm trật tự an toàn xã hội tiến tới xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ
nghĩa và hội nhập kinh tế quốc tế. Chính vì vậy, công tác phổ biến, giáo dục
pháp luật trong học sinh - sinh viên là cần thiết, việc nâng cao chất lượng hoạt
động của công tác này đòi hỏi cần phải được chú trọng và quan tâm sâu sắc.
Với những lý do trên tác giả đã chọn và nghiên cứu đề tài "Hoạt động phổ
biến, giáo dục pháp luật cho học sinh, sinh viên trong các trường cao đẳng
ở Thái Nguyên hiện nay" làm đề tài nghiên cứu. Việc nghiên cứu đề tài có ý
nghĩa sâu sắc về lý luận, quan trọng về thực tiễn trong việc nâng cao chất
lượng của công tác này trong giai đoạn hiện nay.
2. Tình hình nghiên cứu
Phổ biến, giáo dục pháp luật không phải là hoạt động mới lạ, nhất là
kể từ sau năm 1986, khi tiến hành đổi mới đất nước cho đến nay, hoạt động
phổ biến, giáo dục pháp luật luôn luôn được coi trọng và trong thực tế đã có
nhiều công trình nghiên cứu khoa học, các cuốn sách, các bài viết viết về vấn
đề này như:
* Các luận án:
- Luận án phó tiến sĩ (nay là tiến sĩ): "Giáo dục pháp luật với việc tăng
cường pháp chế xã hội chủ nghĩa", của Trần Ngọc Đường (bảo vệ tại Liên Xô cũ).
- "Giáo dục pháp luật qua hoạt động nhà trường phổ thông ở nước ta
hiện nay", của Lê Đình Quý, (1992).

2


- "Giáo dục pháp luật thông qua hoạt động tư pháp ở Việt Nam", của
Dương Thị Thanh Mai, (1996).
- "Giáo dục pháp luật trong các trường đại học, trung học chuyên nghiệp
và dạy nghề (không chuyên luật) ở nước ta hiện nay", của Đinh Xuân Thảo, (1996).

- "Một số vấn đề về phổ biến, giáo dục pháp luật trong giai đoạn hiện
nay", của Vụ phổ biến giáo dục pháp luật - Bộ Tư pháp.
* Các luận văn thạc sĩ:
- "Thực trạng và phương hướng đổi mới giáo dục pháp luật hệ đào
tạo trung học chính trị ở nước ta hiện nay", của Đặng Ngọc Hoàng, (2000).
- "Nâng cao chất lượng giáo dục pháp luật trong trường cao đẳng sư
phạm hiện nay", của Trần Thị Sáu, (2004).
- "Giáo dục pháp luật cho cán bộ, công chức tỉnh Thái Bình trong giai
đoạn hiện nay", của Trần Thị Nụ, (2007)…
* Các đề tài khoa học cấp Bộ của Bộ Tư pháp:
- "Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về giáo dục pháp luật trong công
cuộc đổi mới", (1994)
- "Tìm kiếm mô hình phổ biến, giáo dục pháp luật có hiệu quả trong
dân tộc ít người", (1995) …
* Các giáo trình:
- "Lý luận chung về Nhà nước và pháp luật", của PGS.TS Hoàng Thị
Kim Quế, (2005).
- "Nhập môn xã hội học pháp luật", của PGS.TS Võ Khánh Vinh, (2003)...
Tuy nhiên, trong những tài liệu trên hoạt động phổ biến, giáo dục
pháp luật mới chỉ đề cập ở mức khái quát, mang tính định hướng, chưa có một
công trình nào nghiên cứu có hệ thống và toàn diện và chi tiết về hoạt động
phổ biến, giáo dục pháp luật cho học sinh - sinh viên trong các trường cao

3


đẳng. Mặc dù vậy, đây là nguồn tài liệu quý giá để tác giả nghiên cứu, tham
khảo và kế thừa những nội dung hợp lý nhằm triển khai có hiệu quả đề tài
nghiên cứu của mình.
Để góp phần triển khai có hiệu quả các chủ trương của Đảng và Nhà

nước về phổ biến, giáo dục pháp luật cho học sinh - sinh viên, đề tài này sẽ đi
sâu nghiên cứu về các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác phổ biến,
giáo dục pháp luật cho học sinh - sinh viên các trường cao đẳng trên một địa
bàn đó là Tỉnh Thái Nguyên.
3. Mục đích, nhiệm vụ, đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
* Mục đích nghiên cứu:
- Đánh giá thực trạng tình hình phổ biến, giáo dục pháp luật cho học
sinh - sinh viên trong các trường cao đẳng trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên
trong giai đoạn hiện nay.
- Đề ra các giải pháp nâng cao chất lượng công tác phổ biến, giáo dục
pháp luật cho học sinh- sinh viên trên cơ sở quán triệt đầy đủ, sâu sắc về ý
nghĩa, vai trò, tầm quan trọng của công tác này, tạo sự chuyển biến cơ bản về
công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao hiểu biết và ý thức tôn trọng
pháp luật của toàn thể cán bộ, nhân dân đặc biệt là học sinh - sinh viên trong
các nhà trường cao đẳng trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên góp phần quan trọng
vào việc ổn định môi trường giáo dục, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện
đối với thế hệ trẻ.
* Nhiệm vụ nghiên cứu:
Để đạt được mục đích nói trên đề tài tập trung nghiên cứu làm rõ
những vấn đề cơ bản sau:
- Phân tích phương diện lý luận về phổ biến, giáo dục pháp luật cũng
như những đặc thù của hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật cho đối tượng
học sinh - sinh viên trong các trường cao đẳng trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.

4


- Đánh giá thực trạng hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật trong các
trường cao đẳng ở Thái Nguyên
- Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng hoạt động phổ

biến, giáo dục pháp luật và nâng cao ý thức pháp luật cho học sinh - sinh viên
trong các trường cao đẳng ở Thái Nguyên hiện nay.
* Đối tượng nghiên cứu:
Là hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật trong các trường cao đẳng
* Phạm vi nghiên cứu:
Trên cơ sở phân tích chủ yếu thực trạng ý thức pháp luật và thực trạng
phổ biến, giáo dục pháp luật ở một số trường cao đẳng trên địa bàn tỉnh Thái
Nguyên, tác giả sẽ đưa ra khái quát chung cho các trường cao đẳng trên địa
bàn của tỉnh trong giai đoạn hiện nay.
4. Ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu
Đề tài sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng
và chủ nghĩa duy vật lịch sử và một số phương pháp như:
- Phương pháp nghiên cứu chung: Phân tích, tổng hợp, lôgic, thống kê
toán học, nghiên cứu tài liệu, điều tra xã hội học, thực nghiệm…
- Phương pháp cụ thể: Để thu thập thông tin nhằm đáp ứng mục tiêu
và nhiệm vụ nghiên cứu đề tài sử dụng các nhóm phương pháp cụ thể theo
cách phân loại quan sát sự kiện như sau:
+ Quan sát gián tiếp: Chủ yếu nghiên cứu tài liệu có liên quan: Đọc
tài liệu, lược thuật tài liệu …
+ Quan sát trực tiếp: Tác giả thực hiện phỏng vấn bằng biểu mẫu
(theo dạng trưng cầu ý kiến), phỏng vấn sâu và thống kê bằng cách đi điều tra
thực tế kết quả và hiệu quả của công tác phổ biến, giáo dục pháp luật.

5


5. Đóng góp mới về mặt khoa học của đề tài nghiên cứu
Luận văn là công trình khoa học nghiên cứu có hệ thống và toàn diện
về hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật cho toàn bộ học sinh - sinh viên các
trường cao đẳng trên một địa bàn (Thái Nguyên) sẽ góp phần giúp các Bộ,

ngành, địa phương trong việc nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả hoạt
động phổ biến, giáo dục pháp luật cho đối tượng này.
6. ý nghĩa của việc nghiên cứu đề tài
Đề tài nghiên cứu thành công sẽ vận dụng tốt vào công tác phổ biến,
giáo dục pháp luật trong các trường cao đẳng ở Thái Nguyên hiện nay đồng
thời làm tài liệu tham khảo cho các nhà trường nghiên cứu và vận dụng vào
công tác phổ biến, giáo dục pháp luật của trường mình.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo và phụ
lục, nội dung của luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về phổ biến, giáo dục pháp luật cho học sinh,
sinh viên các trường cao đẳng ở Thái Nguyên.
Chương 2: Thực trạng hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật trong
các trường cao đẳng ở Thái Nguyên hiện nay
Chương 3: Một số giải pháp cơ bản nhằm nâng cao chất lượng công
tác phổ biến, giáo dục trong các trường cao đẳng ở Thái Nguyên hiện nay.

6


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHỔ BIẾN, GIÁO DỤC PHÁP LUẬT
CHO HỌC SINH, SINH VIÊN CÁC TRƢỜNG CAO ĐẲNG
Ở THÁI NGUYÊN

1.1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ PHỔ BIẾN, GIÁO DỤC PHÁP LUẬT

Phổ biến, giáo dục pháp luật là một vấn đề đang được các cơ quan nhà
nước, các cấp, các ngành, các tổ chức xã hội và đoàn thể quần chúng quan tâm.
Theo Báo cáo chính trị của Ban chấp hành Trung ương Đảng tại Hội nghị đại

biểu toàn quốc giữa nhiệm kỳ khóa VII đã nêu rõ: " Tăng cường giáo dục pháp
luật, nâng cao hiểu biết và ý thức tôn trọng pháp luật, bảo đảm cho pháp luật
được thi hành một cách nghiêm minh, thống nhất và công bằng" [12, tr. 57].
Trong chương trình phổ biến, giáo dục pháp luật của ngành giáo dục thực
hiện Nghị quyết số 61/2007/NQ-CP ngày 07 tháng 12 năm 2007 của Chính
phủ và Quyết định số 37/2008/QĐ-TTg ngày 12 tháng 3 năm 2008 của Thủ
tướng Chính phủ phê duyệt chương trình phổ biến, giáo dục pháp luật từ năm
2008-2012 (Phê duyệt kèm theo Quyết định số 2412/QĐ-BGĐT ngày 25
tháng 12 năm 2008 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo) đã quán triệt rõ:
Cần xác định công tác phổ biến, giáo dục pháp luật là một bộ
phận của công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, là nhiệm vụ thường
xuyên của toàn ngành đặt dưới sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng, sự chỉ đạo
trực tiếp của người đứng đầu cơ quan quản lý giáo dục và cơ sở giáo
dục các cấp. Mỗi cán bộ, nhà giáo, người lao động, người học trong
ngành phải xác định rõ việc học tập, nghiên cứu để hiểu biết pháp luật,
chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật là trách nhiệm của mình [7, tr. 3].
Phổ biến giáo dục pháp luật vừa là hoạt động thực tiễn, vừa là một vấn
đề lý luận, vì vậy khi nghiên cứu, tìm hiểu vấn đề này, trước hết phải đề cập
tới các khái niệm, phạm trù cơ bản của hoạt động này. Trên cơ sở đó, đối

7


chiếu với thực tiễn của công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong các trường
cao đẳng ở tỉnh Thái Nguyên để rút ra những nét đặc thù và đưa ra những giải
pháp cho hoạt động này trong phạm vi nghiên cứu đề tài của luận văn.
1.1.1. Khái niệm phổ biến, giáo dục pháp luật
Trong khoa học pháp lý hiện nay còn nhiều quan điểm, quan niệm
khác nhau về khái niệm giáo dục pháp luật. Nội hàm của khái niệm phổ biến,
giáo dục pháp luật (hay giáo dục pháp luật) ở những quan điểm, quan niệm

khác nhau sẽ dẫn đến hệ quả: các nhà quản lý, các chủ thể phổ biến, giáo dục
pháp luật sẽ có những lựa chọn khác nhau về nội dung, hình thức và phương
pháp phổ biến, giáo dục pháp luật. Vì thế, tiếp cận khái niệm phổ biến, giáo
dục pháp luật một cách đúng đắn, hợp lý sẽ giúp cho việc lựa chọn nội dung,
hình thức và phương pháp phổ biến, giáo dục pháp luật phù hợp.
Trên thực tế phổ biến, giáo dục pháp luật ít được các tác giả nhắc đến
như là một khái niệm mang tính học thuật mà chủ yếu được biết đến với khái
niệm giáo dục pháp luật. Tuy nhiên, trong hầu hết các văn kiện của Đảng, các
văn bản quy phạm pháp luật của nhà nước, phổ biến, giáo dục pháp luật là
khái niệm được đề cập phổ biến, thường xuyên. Trong phạm vi luận văn này
tác giả sử dụng thuật ngữ phổ biến, giáo dục pháp luật với ý nghĩa chung đó.
Trong khoa học pháp lý khái niệm giáo dục pháp luật hay phổ biến,
giáo dục pháp luật còn có nhiều quan điểm khác nhau, do cách tiếp cận của
các tác giả ở các khía cạnh, góc độ khác nhau. Tác giả luận văn không luận
bàn, phân tích nhiều về khái niệm này mà thừa nhận hay đồng tình với các
khái niệm đã được đưa ra trước đây theo cách tiếp cận của riêng mình.
Theo các tác giả cuốn: "Sổ tay hướng dẫn nghiệp vụ phổ biến, giáo
dục pháp luật" thì phổ biến, giáo dục pháp luật được hiểu theo hai nghĩa:
" Nghĩa hẹp: Phổ biến pháp luật là giới thiệu tinh thần văn bản pháp
luật cho đối tượng của nó. Nghĩa rộng: là truyền bá pháp luật cho mọi tầng
lớp nhân dân trên cả nước" [6, tr. 7].

8


Khái niệm giáo dục pháp luật, để xác định đúng đắn, trước hết cần
phải xuất phát từ khái niệm giáo dục của khoa học sư phạm. Trong khoa học
sư phạm, giáo dục được hiểu theo nghĩa rộng và nghĩa hẹp.
Giáo dục, theo nghĩa rộng, đó là sự ảnh hưởng tác động của những
điều kiện khách quan như môi trường sống, chế độ xã hội, trình độ phát triển

kinh tế, phong tục tập quán... và sự tác động của nhân tố chủ quan như tác
động có ý thức, có mục đích, có kế hoạch… của con người.
Theo nghĩa hẹp, giáo dục là hoạt động có ý thức, có mục đích, có kế
hoạch của chủ thể giáo dục tác động lên khách thể giáo nhằm truyền bá những
kinh nghiệm đấu tranh và sản xuất, những tri thức về tự nhiên xã hội và tư
duy để họ có đầy đủ khả năng tham gia vào lao động và đời sống xã hội.
Trong thực tiễn, tuy thừa nhận ảnh hưởng của các điều kiện khách quan là to
lớn đối với việc hình thành ý thức cá nhân con người nhưng các nhà lý luận,
các nhà khoa học sư phạm vẫn nhấn mạnh đến yếu tố tác động hàng đầu cực
kỳ quan trọng, thậm chí mang yếu tố quyết định của nhân tố chủ quan trong
giáo dục. Vì thế, khái niệm giáo dục hiện nay thường được hiểu theo nghĩa hẹp.
Xuất phát từ những quan điểm trên, giáo dục pháp luật trước hết cũng
là một hoạt động mang đầy đủ tính chất chung của giáo dục nhưng nó cũng có
những nét đặc thù riêng, phạm vi riêng để tác động lên ý thức con người.
Theo cả nghĩa rộng và nghĩa hẹp của giáo dục, giáo dục pháp luật được hiểu:
con người nói chung là khách thể (hay đối tượng) chịu ảnh hưởng và tác động
của các điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan để hình thành lên ý thức
tình cảm và hành vi pháp luật.
Dưới góc độ của khoa học pháp lý, giáo dục pháp luật được hiểu theo
các nội dung sau:
Thứ nhất, sự hình thành ý thức của con người là quá trình ảnh hưởng
tác động thống nhất của các điều kiện khách quan và các nhân tố chủ quan,
trong đó các điều kiện khách quan chỉ là những nhân tố ảnh hưởng còn các

9


nhân tố chủ quan là những nhân tố tác động. Nhân tố ảnh hưởng có thể là tự
phát theo chiều này hoặc theo chiều khác, còn nhân tố tác động bao giờ cũng
là tự giác, có ý thức, có chủ định theo một hướng xác định. Hoạt động giáo

dục pháp luật chính là sự tác động của nhân tố chủ quan mà trước hết là hoạt
động giáo dục có định hướng, có tổ chức, có chủ định thành một hệ thống
nhiều chủ thể (các cơ quan Đảng, Nhà nước, các tổ chức xã hội …).
Thứ hai, giáo dục pháp luật là hình thức giáo dục cụ thể là "cái riêng",
cái đặc thù trong mối quan hệ với giáo dục, nói chung là "cái chung", cái phổ
biến. Giáo dục pháp luật có những nét đặc thù khác một cách tương đối với
các dạng giáo dục khác ở các điểm sau:
+ Giáo dục pháp luật có mục đích riêng của mình. Đó là hoạt động
nhằm hình thành tri thức, tình cảm và thói quen xử sự phù hợp với quy định
của pháp luật, làm cho công dân tự giác tuân thủ pháp luật, có ý thức pháp
luật cao góp phần tăng cường hiệu quả của pháp luật.
+ Giáo dục pháp luật có nội dung riêng. Đó là sự tác động định hướng
với nội dung cơ bản là truyền tải tri thức của nhân loại nói chung, của Nhà
nước nói riêng về hai hiện tượng Nhà nước và Pháp luật mà trong đó pháp
luật thực định hiện hành của Nhà nước là bộ phận cơ bản quan trọng nhất
+ Xét trên các yếu tố chủ thể, khách thể, đối tượng, hình thức và
phương pháp của giáo dục pháp luật cũng có nét riêng. So với các dạng giáo
dục khác thì giáo dục pháp luật là quá trình tác động, thường xuyên, liên tục,
lâu dài hơn chứ không phải là sự tác động một lần của chủ thể lên đối tượng
giáo dục. Vì thế, giáo dục pháp luật trở thành yếu tố xuyên suốt trong các
quan hệ như: gia đình, trường học, các tập thể lao động, các tổ chức Đảng,
Nhà nước, đoàn thể xã hội. Nhân tố con người với hành vi và hành động hợp
pháp đóng vai trò chủ đạo trong quá trình tác động qua lại giữa người giáo
dục (chủ thể) với người được giáo dục (đối tượng). Người được giáo dục là
người chịu sự tác động có tổ chức định hướng của các thông tin pháp luật. Vì

10


thế, một vấn đề đặt ra là người giáo dục phải hiểu biết được trình độ, đặc biệt

là đặc điểm nhân thân của người được giáo dục pháp luật đồng thời người
được giáo dục cần phải nắm vững tri thức pháp luật, biết cách truyền tải nó và
phải là tấm gương, là hình mẫu trong việc tuân theo pháp luật.
Từ những đặc thù nói trên không thể xem xét giáo dục pháp luật đồng
nhất với khái niệm "hình thành ý thức pháp luật" của cá nhân. Sự hình thành ý
thức pháp luật là sản phẩm của các điều kiện khách quan lẫn sự tác động định
hướng của nhân tố chủ quan vào ý thức con người. Như vậy, giáo dục pháp luật
chỉ là một yếu tố của quá trình hình thành ý thức pháp luật ở cá nhân con người
và đóng vai trò chủ đạo trong quá trình ấy, giáo dục pháp luật chính là quá trình
tác động của nhân tố chủ quan. Hai khái niệm giáo dục pháp luật và hình thành ý
thức pháp luật không đồng nhất về bản chất nhưng có quan hệ mật thiết với
nhau. Hình thành ý thức pháp luật có nội hàm rộng hơn giáo dục pháp luật.
Từ đó có thể thấy rằng, bản chất của giáo dục pháp luật là hoạt động
định hướng có tổ chức, có chủ định của chủ thể giáo dục tác động lên đối
tượng giáo dục một cách có hệ thống và thường xuyên nhằm mục đích hình
thành ở họ tri thức pháp lý, tình cảm và hành vi phù hợp với các đòi hỏi của
hệ thống pháp luật hiện hành.
Với cách tiếp cận khoa học thì giáo dục pháp luật là khái niệm chung,
nền tảng và phổ biến pháp luật là một hình thức giáo dục pháp luật. Giáo dục
pháp luật bao hàm cả nghĩa rộng là giáo dục pháp luật nói chung và nghĩa hẹp
là giáo dục một văn bản pháp luật cụ thể.
Từ những quan điểm, quan niệm nêu trên về phổ biến và giáo dục
pháp luật, ta có thể rút ra rằng: Phổ biến, giáo dục pháp luật được hiểu chung
là hoạt động truyền bá tri thức pháp lý của chủ thể lên đối tượng phổ biến
pháp luật t(toàn thể cá nhân, công dân) một cách có định hướng, có tổ chức,
có chủ định nhằm trang bị, nâng cao tri thức pháp lý nói chung, hình thành
tình cảm, hành vi phù hợp với các quy định của pháp luật.

11

1.1.2. Mục đích của phổ biến, giáo dục pháp luật
Muốn xác định được nội dung, hình thức, phương pháp phổ biến, giáo
dục pháp luật một cách có hiệu quả, phù hợp với từng đối tượng cụ thể, cũng
như để phân biệt với các dạng giáo dục khác thì một trong những vấn đề cần
phải được làm rõ là phải chỉ ra được mục đích của phổ biến, giáo dục pháp luật.
Khoa học pháp lý hiện nay khi đề cập đến mục đích của phổ biến,
giáo dục pháp luật còn có nhiều ý kiến không thống nhất, mặc dù như vậy
nhưng những quan niệm này cũng có những điểm tương đồng nhất định.
Theo các nhà luật học Liên Xô (cũ) thì:
Mục đích của giáo dục pháp lý trong xã hội chủ nghĩa phát
triển là xác lập thế giới quan pháp lý xã hội chủ nghĩa, xây dựng và
củng cố ý thức pháp chế cách mạng, phát triển tính tổ chức cao, sự
suy nghĩ và hành động đúng đắn, tích cực của nhân dân lao động
trong lĩnh vực sinh hoạt pháp lý, làm cho quần chúng hiểu và đồng
tình sâu sắc với chính sách của Đảng và Nhà nước thể hiện trong
pháp luật [Dẫn theo 1, tr. 61-62].
Có quan điểm cho rằng mục đích của phổ biến, giáo dục pháp luật là
nâng cao trình độ ý thức pháp luật ở người lao động, phát triển toàn diện văn
hóa pháp lý.
Theo Chương trình phổ biến, giáo dục pháp luật từ năm 2008-2012
ban hành kèm theo Quyết định số 37/2008/QĐ-TTg ngày 12/3/2008 của Thủ
Tướng Chính phủ về việc Phê duyệt Chương trình phổ biến, giáo dục pháp
luật từ năm 2008-2012 thì mục tiêu chung của phổ biến, giáo dục pháp luật là:
"Tiếp tục tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về ý thức tôn trọng và chấp hành pháp
luật của cán bộ, nhân dân" [5, tr. 1].
Các quan điểm trên mặc dù đề cập đến mục đích của phổ biến, giáo
dục pháp luật ở những khía cạnh khác nhau nhưng chúng đều có những nhân

12

tố hợp lý. Trong điều kiện hoàn cảnh ở nước ta hiện nay nói chung thì mục
đích của phổ biến, giáo dục pháp luật thể hiện ở các nội dung sau:
Thứ nhất, mục đích nhận thức: Nhằm hình thành, làm sâu sắc và từng
bước mở rộng hệ thống tri thức cho từng cá nhân công dân và cho toàn xã hội
Thứ hai, mục đích cảm xúc: Nhằm hình thành nên lòng tin, tình cảm
và thái độ đúng đắn đối với pháp luật.
Thứ ba, mục đích hành vi: Nhằm hình thành động cơ, thói quen xử sự
hợp pháp, tích cực của đối tượng giáo dục pháp luật.
Phổ biến, giáo dục pháp luật luôn hướng tới nhằm đạt được ba mục
đích trên, giữa các mục đích đó có mối quan hệ kế tiếp và quy định lẫn nhau,
qua lại thống nhất với nhau từ nhận thức đến tự giác, từ tự giác đến tích cực
và từ tích cực đến thói quen xử sự hợp pháp. Vì vậy, khi tiến hành phổ biến,
giáo dục pháp luật phải hướng hoạt động đó vào tất cả các mục đích trên đồng
thời cần cân nhắc, tính toán đến từng mục đích để từ đó có các hình thức và
phương pháp phổ biến, giáo dục pháp luật cho phù hợp.
1.1.3. Chủ thể của phổ biến, giáo dục pháp luật
Chủ thể của phổ biến, giáo dục pháp luật là những cá nhân, tổ chức có
chức năng, nhiệm vụ tham gia vào việc tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp
luật nhằm chuyển tải những thông tin pháp luật hướng đến những đối tượng
chịu sự giáo dục pháp luật nhằm hình thành ở họ hệ thống kiến thức về pháp
luật và ý thức tôn trọng pháp luật theo chuẩn mực chung gọi là chủ thể, những
người được truyền thụ, học tập, nghiên cứu, tìm hiểu gọi là đối tượng của giáo
dục pháp luật.
Theo Từ điển tiếng Việt, chủ thể nói chung được hiểu là: đối tượng
gây ra hành động, trong quan hệ đối lập với đối tượng bị chi phối của hành
động, gọi là khách thể. Qua đó cho thấy chủ thể của giáo dục nói chung rất
rộng, không chỉ là giáo viên mà bao gồm cả những người thực hiện sự tác

13


động gián tiếp do các hành vi cụ thể, do lối sống hoặc liên quan đến công
việc, chức trách, nhiệm vụ của mình.
Trong giáo dục pháp luật, tính đa dạng, phong phú của chủ thể được
thể hiện khá rõ nét đó là tất cả những người mà theo chức năng, nhiệm vụ hay
trách nhiệm xã hội đã tham gia vào việc thực hiện các mục đích giáo dục pháp
luật. Căn cứ vào mục tiêu của phổ biến, giáo dục pháp luật và chức năng,
nhiệm vụ luật định của mỗi người có thể phân thành các chủ thể đó là: chủ thể
chuyên nghiệp và chủ thể không chuyên nghiệp.
Chủ thể chuyên nghiệp là những người có nhiệm vụ chủ yếu, trực tiếp
thực hiện mục tiêu phổ biến, giáo dục pháp luật như: báo cáo viên, tuyên
truyền viên giáo dục trong hệ thống Đảng, cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội,
các giảng viên giảng dạy pháp luật trong các trường học, các cán bộ, chuyên
gia làm công tác nghiên cứu và chỉ đạo công tác giáo dục pháp luật tại các cơ
quan nhà nước, các tổ chức nghề nghiệp…
Chủ thể không chuyên là những người tuy không được giao chức năng
trực tiếp phổ biến, giáo dục pháp luật nhưng thông qua các hoạt động thực
hiện nhiệm vụ chuyên môn của mình đã góp phần thực hiện mục tiêu của phổ
biến, giáo dục pháp luật.
1.1.4. Đối tƣợng của phổ biến, giáo dục pháp luật
Đối tượng của phổ biến, giáo dục pháp luật là một trong những vấn đề
cơ bản của lý luận giáo dục. Việc xác định nội dung, phương pháp, hình thức
phổ biến, giáo dục pháp luật phù hợp để đạt được hiệu quả giáo dục cao phụ
thuộc rất nhiều vào việc nghiên cứu, đánh giá đúng đắn, đầy đủ, toàn diện về
đối tượng của hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật.
Đối tượng của giáo dục pháp luật nói chung là những cá nhân công
dân hay những nhóm, cộng đồng xã hội cụ thể tiếp nhận tác động của các hoạt
động giáo dục pháp luật mà ý thức pháp luật và hành vi của họ là khách thể

của giáo dục pháp luật.

14


Trong điều kiện hiện nay của nước ta thường tập trung nghiên cứu
các loại đối tượng sau đây:
+ Đối tượng thứ nhất là cán bộ, viên chức nhà nước.
+ Đối tượng thứ hai là các nhà kinh doanh thuộc các thành phần kinh tế.
+ Đối tượng thứ ba là thanh thiếu niên - thế hệ công dân trẻ tuổi là lực
lượng nòng cốt của đất nước.
+ Đối tượng thứ tư là những người có đặc điểm tự nhiên cần được
Nhà nước đặc biệt quan tâm bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp để đảm bảo
cho sự phát triển của họ (phụ nữ, trẻ em, người dân tộc thiểu số…).
1.1.5. Nội dung của phổ biến, giáo dục pháp luật
Việc xác định nội dung phổ biến, giáo dục pháp luật là rất quan trọng
để từ đó thông qua nội dung truyền tải được những ý tưởng của chủ thể giáo
dục nhằm đạt được những mục đích đã đặt ra. Mặt khác, nội dung phổ biến,
giáo dục pháp luật còn được coi là yếu tố quan trọng của quá trình giáo dục.
Xác định đúng nội dung này là đảm bảo cần thiết cho việc nâng cao chất
lượng của việc giáo dục pháp luật.
Để xác định đúng về nội dung phổ biến, giáo dục pháp luật cần chú ý
tới những vấn đề cơ bản như: phạm vi, đặc điểm của nội dung giáo dục pháp
luật, đối tượng giáo dục pháp luật và các yêu cầu thực tế đối với việc thực
hiện các nội dung phổ biến, giáo dục pháp luật.
Mục đích và nhiệm vụ của phổ biến, giáo dục pháp luật là căn cứ để
xác định phạm vi nội dung phổ biến, giáo dục pháp luật. Mục đích và nhiệm
vụ của công tác này chính là nhằm trang bị và nâng cao tri thức pháp luật,
hình thành tình cảm, lòng tin pháp luật, xây dựng thói quen xử sự theo những
đòi hỏi của pháp luật. Từ đó có thể thấy rằng phạm vi của nội dung phổ biến,

giáo dục pháp luật tương đối rộng và có những đặc thù riêng không lẫn với
các nội dung giáo dục khác.

15


Phạm vi nội dung phổ biến, giáo dục pháp luật theo quan điểm chung
nhất hiện nay gồm:
- Các thông tin về pháp luật (bao gồm cả kiến thức pháp luật cơ bản và
văn bản pháp luật thực định).
- Các thông tin về việc tuân thủ, thực hiện pháp luật, về tình hình vi
phạm pháp luật, về việc điều tra, xử lý các vi phạm pháp luật.
- Các thông tin về kết quả nghiên cứu, điều tra xã hội học trong việc
thực hiện áp dụng pháp luật, về vai trò vị trí, sự tác động của các văn bản
pháp luật đối với đời sống kinh tế - xã hội, đối với từng đối tượng, các tầng
lớp dân cư đồng thời phản ánh những nhu cầu, nguyện vọng ý kiến phản ánh,
đề xuất của nhân dân,của các chuyên gia pháp luật… trong việc xây dựng và
hoàn thiện pháp luật.
- Các thông tin quy định hướng dẫn hành vi pháp luật cụ thể của công
dân (như quyền, các nghĩa vụ pháp luật, các quy trình thủ tục để bảo vệ các
quyền hợp pháp).
Từ phạm vi nội dung phổ biến, giáo dục pháp luật trên, trong thực tiễn
pháp luật ở nước ta hiện nay cũng cần phải lưu ý tới những đặc điểm của nội
dung phổ biến, giáo dục pháp luật. Các thông tin trong nội dung phổ biến,
giáo dục pháp luật luôn ở trạng thái động do chịu ảnh hưởng tác động của các
vấn đề kinh tế, xã hội hàng ngày cũng như khả năng tồn tại sự mâu thuẫn giữa
các thông tin. Vì thế, cần phải có sự nhận thức đầy đủ của những người làm
công tác phổ biến, giáo dục pháp luật để trên cơ sở đó họ lựa chọn phương
pháp tiếp cận tới nội dung phổ biến, giáo dục pháp luật cho từng đối tượng
một cách phù hợp giúp cho đối tượng có cách nhìn nhận đúng đắn, biện

chứng về quá trình hoàn thiện pháp luật, quá trình đưa pháp luật vào cuộc
sống đáp ứng sự phát triển khoa học pháp lý và pháp luật thực định ở nước ta.
Những nội dung chủ yếu của phổ biến, giáo dục pháp luật trên cơ sở
lý luận và thực tiễn được xác định theo những mức độ tầng cấp khác nhau tùy

16


từng loại đối tượng trên cơ sở nghiên cứu nhu cầu và đặc điểm của đối tượng
phổ biến, giáo dục pháp luật. Trong các hình thức phổ biến, giáo dục pháp
luật mang tính phổ cập chung (như qua phương tiện thông tin đại chúng) hay
cho từng nhóm đối tượng (qua việc dạy và học pháp luật trong nhà trường ở
từng cấp học, bậc học) cần xác định các cấp độ sau trong nội dung phổ biến,
giáo dục pháp luật:
- Cấp độ tối thiểu về phổ biến, giáo dục pháp luật phổ cập cho mọi
công dân. Cấp độ này bao gồm những nội dung tối thiểu, phổ thông phù hợp
cho đối tượng là toàn bộ quần chúng nhân dân lao động nhằm giúp họ hình
thành các tri thức tối thiểu, những thói quen đơn giản trong việc tuân thủ pháp
luật, biết sử dụng pháp luật để thực hiện bảo vệ các quyền và những lợi ích
hợp pháp của mình.
- Cấp độ phổ biến, giáo dục pháp luật theo nhu cầu ngành nghề của
các công dân hoạt động trong lĩnh vực kinh tế, kỹ thuật, văn hóa - xã hội, nội
dung phổ biến, giáo dục pháp luật ở cấp độ này thường có tính tổng hợp, hệ
thống nền tảng bao gồm: Hệ thống các khái niệm, phạm trù cơ bản của khoa
học pháp lý (như bản chất, vai trò của pháp luật, nguồn và hình thức pháp
luật, quy phạm pháp luật, quan hệ pháp luật, hệ thống pháp luật …); tri thức
về các ngành luật cơ bản trong hệ thống pháp luật; tri thức cơ bản về xây
dựng và thực hiện pháp luật; cơ chế bảo vệ pháp luật…
- Cấp độ phổ biến, giáo dục pháp luật có tính chất chuyên ngành. Đây
là cấp độ cao nhất của hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật bao gồm những

tri thức pháp luật mang tính chuyên sâu. Nội dung phổ biến, giáo dục pháp
luật ở cấp độ này thường chủ yếu dành cho việc đào tạo các đối tượng trở
thành các chuyên gia pháp lý, các luật gia cho các tổ chức nghề nghiệp …
1.1.6. Phƣơng pháp phổ biến, giáo dục pháp luật
Thuật ngữ "phương pháp" bắt nguồn từ tiếng Hy lạp "Metodos" có
nghĩa là con đường, cách thức để đạt tới mục đích nhất định. "Phương pháp là

17


hình thức tự vận động bên trong của nội dung, nó gắn liền với hoạt động của
con người, giúp con người hoàn thành được những nhiệm vụ phù hợp với
mục đích đã đề ra" [20, tr. 93].
Một số quan điểm khác thì cho rằng, phương pháp phổ biến, giáo dục
pháp luật được hiểu là những nguyên tắc và cách thức, biện pháp được chủ
thể phổ biến, giáo dục pháp luật sử dụng để truyền đạt nội dung pháp luật đến
đối tượng nhằm trang bị tri thức pháp luật, hình thành và nâng cao ý thức
pháp luật.
Theo tác giả PTS. Trần Ngọc Đường và TS. Dương Thanh Mai trong
tác phẩm: "Bàn về giáo dục pháp luật" thì phương pháp giáo dục pháp luật có
hai loại là: các phương pháp áp dụng trong một hoạt động cụ thể và các
phương pháp tổ chức giáo dục pháp luật.
Các phương pháp áp dụng trong một hoạt động giáo dục pháp luật cụ thể
được hiểu là cách thức, biện pháp để đặt vấn đề, tiếp cận vấn đề cần thông tin,
giáo dục để giải thích, làm rõ các tư tưởng, chính trị, pháp luật để lý giải bản chất
các hiện tượng pháp lý một cách dễ hiểu, có sức thuyết phục. Các phương pháp
sử dụng trong hoạt động giáo dục pháp luật cụ thể bao gồm: phương pháp sư
phạm, phương pháp tư duy logic, phương pháp tâm lý… để chuẩn bị và tiến
hành các hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật cụ thể như: biên soạn đề cương,
chuẩn bị bài diễn thuyết…Việc sử dụng các phương pháp phổ biến, giáo dục pháp

luật này cần phải kết hợp lý luận, nguyên tắc và thực tiễn thi hành pháp luật.
Các phương pháp tổ chức giáo dục pháp luật là các phương pháp
nhằm đưa ra mô hình lãnh đạo, chỉ đạo cơ chế phối hợp chương trình phổ
biến, giáo dục pháp luật có hiệu quả nhất trong điều kiện cụ thể.
Do vậy, phương pháp bao giờ cũng có tính mục đích, tính cấu trúc và
luôn luôn gắn liền với nội dung. Nội dung quy định phương pháp nhưng bản
thân phương pháp có tác dụng trở lại nội dung làm cho nội dung ngày càng
hoàn thiện hơn và vận động vào ý thức của đối tượng giáo dục.Trong quá

18


trình giáo dục ở các trường cao đẳng thì phương pháp giáo dục tồn tại với tư
cách là một thành tố cấu trúc, nó có mối quan hệ qua lại mật thiết với các
nhân tố khác của quá trình giáo dục, cụ thể là phương pháp này nó chịu tác
động định hướng của mục đích, nhiệm vụ giáo dục nói chung của nhà trường
là đào tạo đội ngũ cán bộ khoa học, kỹ thuật, cán bộ quản lý, giáo viên…
đồng thời phương pháp này được quy định bởi nội dung phổ biến, giáo dục
pháp luật và đặc điểm của đối tượng giáo dục - học sinh, sinh viên trong các
trường cao đẳng như đã phân tích ở trên.
Phương pháp phổ biến, giáo dục pháp luật rất đa dạng có thể kể đến
một số phương pháp sau: phương pháp thuyết trình, phương pháp hướng dẫn,
phương pháp trực quan, phương pháp diễn tập đóng vai, phương pháp đàm
thoại, phương pháp tổ chức các hoạt động ngoài giờ, phương pháp nêu gương,
phương pháp kiểm tra đánh giá…
1.1.7. Hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật
Hiệu quả của phổ biến, giáo dục pháp luật không chỉ phụ thuộc vào
việc xác định đúng mục đích và nội dung phổ biến, giáo dục pháp luật mà còn
phụ thuộc vào việc xác định hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật. Mặt khác,
mục đích và nội dung phổ biến, giáo dục pháp luật không thể tự thân đi vào

nhận thức, tình cảm của đối tượng phổ biến, giáo dục pháp luật mà phải thông
qua các hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật cụ thể. Có nhiều quan niệm
khác nhau về hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật.
Xuất phát từ giáo dục học, khái niệm hình thức giáo dục được hiểu là
cách thức tổ chức hoạt động phối hợp giữa người giáo dục và người được
giáo dục nhằm chiếm lĩnh nội dung giáo dục và đạt mục đích giáo dục. Trên
cơ sở này hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật được coi là các dạng hoạt
động cụ thể, có tổ chức phối hợp giữa chủ thể phổ biến, giáo dục pháp luật và
đối tượng phổ biến, giáo dục pháp luật để thể hiện nội dung phổ biến, giáo
dục pháp luật và đạt được mục đích của phổ biến, giáo dục pháp luật.

19