Phương hướng và giải pháp chủ yếu đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu hàng may mặc ở tổng công ty Dệt May Việt Nam

Mục lục
Trang
Lời mở đầu
6
Chơng I: Một số vấn đề lý luận về xuất khẩu và vai trò của xuất
khẩu hàng may mặc trong doanh nghiệp
8
I. Khái niệm, các hình thức xuất khẩu và vai trò của xuất khẩu
8
II. Vai trò của xuất khẩu hàng may mặc đối với Việt Nam.
14
III. Thị trờng cho hàng may mặc và xu hớng nhập khẩu hàng
may mặc trên thế giới.
16
Chơng II: Thực trạng kinh doanh xuất khẩu hàng may mặc ở
Tổng Công ty Dệt - May Việt Nam giai đoạn 1998-2001.
29
I. Những nét khái quát về Tổng Công ty Dệt-May Việt Nam.
29
II. Thực trạng xuất khẩu hàng may mặc của Tổng Công ty Dệt-
May thời kỳ 1998-2001.
42
III. Đánh giá chung những thành tựu và hạn chế của hoạt động
xuất khẩu hàng may mặc ở Tổng Công ty Dệt-May Việt Nam.
61
Chơng III: Phơng hớng và giải pháp chủ yếu đẩy mạnh xuất
khẩu hàng may mặc ở Tổng Công ty Dệt-May Việt Nam trong
thời gian tới.
67
I. Triển vọng xuất khẩu hàng may mặc của Tổng Công ty trong
thời gian tới.

67
II. Những giải pháp chủ yếu về phía Tổng Công ty Dệt-May
Việt Nam.
73
III. Một số kiến nghị Chính phủ.
80
Kết luận
86
Tài liệu tham khảo
88
Lời mở đầu
Đặc trng quan trọng của tình hình thế giới ngày nay là xu hớng quốc tế
hoá. Nền kinh tế thế giới ngày càng phát triển, mỗi nớc dù lớn hay nhỏ đều
phải tham gia vào sự phân công lao động khu vực và quốc tế. Ngày nay không
một dân tộc nào có thể phát triển đất nớc mình mà chỉ bằng tự lực cánh sinh.
Đặc biệt đối với các nớc đang phát triển nh Việt Nam thì việc nhận thức đầy
đủ những đặc trng quan trọng này và ứng dụng vào tình hình thực tế đất nớc
có tầm quan trọng hơn bao giờ hết. ở nớc ta, Khi xác định những quan điểm
lớn về công nghiệp hoá, hiện đại hoá, hội nghị đại biểu toàn quốc giữa nhiệm
kỳ khoá VII của Đảng đã khẳng định kiên trì chiến lợc hớng mạnh về xuất
khẩu đồng thời thay thế nhập khẩu những sản phẩm trong nớc sản xuất có
hiệu quả, phát huy lợi thế so sánh của đất nớc cũng nh của từng vùng, từng
nghành, từng lĩnh vực trong từng thời kỳ, không ngừng nâng cao sức mạnh
cạnh tranh trên thị trờng trong nớc, thị trờng khu vực và thị trờng thế giới .
Thực hiện đờng lối đổi mới do Đảng khởi xớng và lãnh đạo, trong những
năm qua thơng mại Việt Nam đã đạt đợc những thành tựu bớc đầu quan trọng,
góp phần tạo nên những biến đổi sâu sắc nền kinh tế - xã hội nớc ta và vị thế
mới trên thị trờng quốc tế. Việt Nam đã thiết lập đợc nhiều mối quan hệ ngoại
giao với nhiều nớc, tiếp tục mở rộng hoạt động ngoại thơng theo hớng đa
dạng hoá, đa phơng hoá, tích cực hội nhập vào nền kinh tế thế giới, tham gia

các tổ chức thơng mại quốc tế nh ASEAN, AFTA, APEC . .. Điều này đã đạc
biệt làm cho lĩnh vực xuất nhập khẩu ngay càng trở nên sôi động.
Trong số 10 mặt hàng có giá trị kim ngạch xuất khẩu lớn nhất của Việt
Nam, phải kể đến hàng dệt may. Tuy đứng ở vị trí thứ hai, nhng đây là mặt
hàng có nhiều lợi thế so sánh và có khả năng phát triển cao. Hơn nữa, với điều
kiện tình hình nớc ta hiện nay, tập trung phát triển hàng dệt may là hoàn toàn
phù hợp.
Nh vậy, cả về mặt lý luận và thực tiễn, đề tài Một số biện pháp đẩy mạnh
xuất khẩu hàng may mặc ở Tổng Công ty Dệt May Việt Nam góp phần giải
quyết những vấn đề đặt ra quan trọng và cần thiết. Trong đề tài này, tôi chỉ tập
trung phân tích tình hình thực tế hoạt động kinh doanh xuất khẩu hàng may
2
mặc của Tổng Công ty Dệt May Việt Nam giai đoạn 1998 - 2001, tìm ra
những thành công và những vấn đề còn tồn tại ở Tổng Công ty . Trên cơ sở
đó, đa ra một số biện pháp kiến nghị nhằm mở rộng hoạt động và tăng cờng
hiệu quả kinh doanh xuất khẩu hàng may mặc của Tổng Công ty trong thời
gian tới.
Đề tài chia làm ba chơng :
Chơng I : Một số vấn đề lý luận về xuất khẩu và vai trò của xuất khẩu
hàng may mặc đối với nền kinh tế Việt Nam.
Chơng II : Thực trang xuất khẩu hàng may mặc ở Tổng Công ty dệt may
Việt Nam giai đoạn 1998 - 2001.
Chơng III : Phơng hớng và giải phấp chủ yếu đẩy mạnh xuất khẩu hàng
may mặc của tổng Công ty trong thời gian tới.
Trong quá trìng tìm hiểu và hoàn thành đề tài, Tôi đã đợc sự chỉ bảo chi
tiết của thầy giáo - MBA Bùi Anh Tuấn, sự giúp tận tình của các bác, các cô ở
Tổng Công ty Dệt may Việt Nam. Tôi xin chân thành cảm ơn và rất mong
nhận đợc ý kiến nhận xét giúp tôi có thể hoàn thiện kiến thức chuyên môn
của mình.
3

chơng I
Một số vấn đề lý luận về xuất khẩu và vai trò
của xuất khẩu hàng may mặc trong
doanh nghiệp
I. khái niệm, các hình thức xuất khẩu và vai trò của
xuất khẩu
1. Khái niệm :
Xuất khẩu hàng hoá là hoạt động kinh doanh buôn bán ở phạm vi quốc tế.
Nó không phải là hành vi buôn bán riêng lẻ mà là cả một hệ thống các quan
hệ mua bán trong một nền thơng mại có tổ chức cả bên trong và bên ngoài
nhằm bán sản phẩm, hàng hoá sản xuất trong nớc ra nớc ngoài thu ngoại tệ,
qua đẩy mạnh sản xuất hàng hoá phát triển, chuyển đổi cơ cấu kinh tế oỏn
định từng bớc nâng cao mức sống nhân dân.
Kinh doanh xuất nhập khẩu cũng chính là hoạt động kinh doanh quốc tế
đầu tiên của một doanh nghiệp. Hoạt động này đợc tiếp tục ngay cả khi doanh
nghiệp đã đa dạng hoá hoạt động kinh doanh của mình.
Xuất khẩu hàng hoá nằm trong lĩnh vực phân phối và lu thông hàng hoá
của một quá trình tái sản xuất mở rộng, nhằm mục đích liên kết sản xuất với
tiêu dùng của nớc này với nớc khác. Nền sản xuất xã hội phát triển nh thế nào
phụ thuộc rất nhiều vào hoạt động kinh doanh này.
2. Các hình thức xuất khẩu thông dụng ở Việt Nam
a/ Xuất khẩu uỷ thác
Trong phơng thức này, đơn vị có hàng xuất khẩu là bên uỷ thác giao cho
đơn vị xuất khẩu gọi là bên nhận uỷ thác tiến hành xuất khẩu một hoặc một
số lô hàng nhất định với danh nghĩa của mình (bên nhận uỷ thác) nhng với
chi phí của bên uỷ thác. Về bản chất, chi phí trả cho bên nhận uỷ thác chính
4
là tiền thu lao trả cho đại lý. Theo nghị định 64-HĐBT, chi phí uỷ thác xuất
khẩu không cao hơn 1% của tổng số doanh thu ngoại tệ về xuất khẩu theo
điều kiện FOB tại Việt Nam.

Ưu nhợc điểm của xuất khẩu uỷ thác:
-Ưu điểm: Công ty uỷ thác xuất khẩu không phải bỏ vốn vào kinh doanh,
tránh đợc rủi ro trong kinh doanh mà vẫn thu đợc một khoản lợi nhuận là hoa
hồng cho xuất khẩu. Do chỉ thực hiện hợp đồng uỷ thác xuất khẩu nên tất cả
các chi phí từ nghiên cứu thị trờng, giao dịch đàm phán ký kết hợp đồng và
thực hiện hợp đồng không phải chi, dẫn tới giảm chi phí trong hoạt động kinh
doanh của Công ty.
-Nhợc điểm: do không phải bỏ vốn vào kinh doanh nên hiệu quả kinh
doanh thấp không bảo đảm tính chủ động trong kinh doanh. Thị trờng và
khách hàng bị thu hẹp vì Công ty không có liên quan tới việc nghiên cứu thị
trờng và tìm khách hàng.
b/ Xuất khẩu trực tiếp:
Trong phơng thức này, đơn vị kinh doanh xuất nhập khẩu trực tiếp ký kết
hợp đồng ngoại thơng, với t cách là một bên phải tổ chức thực hiện hợp đồng
đó. Hợp đồng ký kết giữa hai bên phải phù hợp với luật lệ quốc gia và quốc tế,
đồng thời bảo đảm đợc lợi ích quốc gia và đảm bảo uy tín kinh doanh của
doanh nghiệp. Để thực hiện hợp đồng xuất khẩu, đơn vị kinh doanh phải tiến
hành các khâu công việc:
Giục mở L/C và kiểm tra luận chứng (nếu hợp đồng quy định sử dụng ph-
ơng pháp tín dụng chứng từ), xin giấy phép xuất khẩu, chuẩn bị hàng hoá làm
thủ tục hải quan, giao hàng lên tàu, mua bảo hiểm, làm thủ tục thanh toán và
giải quyết khiếu nại (nếu có).
Ưu nhợc điểm của hình thức xuất khẩu trực tiếp:
-Ưu điểm: Với phơng thức này, đơn vị kinh doanh chủ động trong kinh
doanh, tự mình có thể thâm nhập thị trờng và do vậy có thể đáp ứng nhu cầu
thị trờng, gợi mở, kích thích nhu cầu. Nếu đơn vị tổ chức hoạt động kinh
5
doanh tốt sẽ đem lại hiệu quả kinh doanh cao, tự khẳng định mình về sản
phẩm, nhãn hiệu ... dần dần đa đợc uy tín về sản phẩm trên thế giới.
- Nhợc điểm: Trong điều kiện đơn vị mới kinh doanh đợc mấy năm thì áp

dụng hình thức này rất khó do điều kiện vốn sản xuất hạn chế, am hiểu thơng
trờng quốc tế còn mờ nhạt, uy tín nhãn hiệu sản phẩm còn xa lạ với khách
hàng
c/ Gia công hàng xuất khẩu.
Gia công hàng xuất khẩu là một phơng thức kinh doanh trong đó một bên
(gọi là bên nhận gia công) nhập khẩu nguyên liệu hoặc bán thành phẩm của
một bên khác (gọi là bên đặt gia công) để chế biến ra thành phẩm giao lại cho
bên đặt gia công và nhận thù lao ( gọi là chi phí gia công). Tóm lại, gia công
xuất khẩu là đa các yếu tố sản xuất (chủ yếu là nguyên vật liệu) từ nớc ngoài
về để sản xuất hàng hoá theo yêu cầu của bên đặt hàng, nhng không phải để
tiêu dùng trong nớc mà để xuất khẩu thu ngoại tệ chênh lệch do hoạt động gia
công đem lại. Vì vậy, suy cho cùng, gia công xuất khẩu là hình thức xuất
khẩu lao động, nhng là loại lao động dới dạng đợc sử dụng(đợc thể hiện trong
hàng hoá) chứ không phải dới dạng xuất khẩu nhân công ra nớc ngoài.
Gia công xuất khẩu là một phơng thức phổ biến trong thơng mại quốc tế.
Hoạt động này phát triển sẽ khai thác đợc nhiều lợi thế của hai bên: bên đặt
gia công và bên nhận gia công.
3.Vị trí, vai trò của hoạt động xuất khẩu.
Xuất khẩu hàng hoá là hoạt động kinh doanh buôn bán ở phạm vi quốc
tế. Nó không phải là hành vi mua bán riêng lẻ mà là cả một hệ thống các quan
hệ mua bán trong một nền thơng mại có tổ chức cả bên trong và bên ngoài
nhằm bán sản phẩm, hàng hoá sản xuất trong nớc ra nớc ngoài thu ngoại tệ,
qua đó có thể đẩy mạnh sản xuất hàng hoá phát triển, chuyển đổi cơ cấu kinh
tế ổn định từng bớc nâng cao mức sống nhân dân. Do vậy, xuất khẩu là hoạt
động kinh tế đối ngoại để đem lại những hiệu quả đột biến cao hoặc có thể
gây thiệt hại vì nó phải đối đầu với một hệ thống kinh tế khác từ bên ngoài mà
chủ thể trong nớc tham gia xuất khẩu không dễ dàng khống chế đợc.
Xuất khẩu hàng hoá nằm trong lĩnh vực phân phối và lu thông hàng
6
hoá của một quá trình tái sản xuất mở rộng, nhằm mục đích liên kết sản xuất

với tiêu dùng của nớc này với nớc khác. Nền sản xuất xã hội phát triển nh thế
nào phụ thuộc rất nhiều vào hoạt động kinh doanh này.
Đối với nớc ta, nền kinh tế đang bớc đầu phát triển, cơ sở vật chất kỹ thuật
còn thấp kém, không đồng bộ, dân số phát triển nhanh nên việc đẩy mạnh
xuất khẩu thu ngoại tệ cải thiện đời sống và phát triển kinh tế là cực kỳ quan
trọng. Đảng và Nhà nớc ta chủ trơng phát triển quan hệ đối ngoại và kinh tế
đối ngoại đặc biệt hớng mạnh vào xuất khẩu hàng hoá là một chủ chơng đúng
đắn phù hợp với quy luật kinh tế khách quan. Hơn bao giờ hết, xuất khẩu
hàng hoá thực sự có vai trò quan trọng, cụ thể là:
Thứ nhất: Hoạt động xuất khẩu tạo nguồn vốn ngoại tệ quan trọng để
đảm bảo nhu cầu nhập khẩu.
Trong kinh doanh quốc tế, xuất khẩu không phải là chỉ để thu ngoại tệ về,
mà là với mục đích đảm bảo cho nhu cầu nhập khẩu hàng hoá dịch vụ khác
nhằm thoả mãn nhu cầu tiêu dùng, tăng trởng nền kinh tế và tiến tới xuất siêu
(xuất khẩu > nhập khẩu), tích luỹ ngoại tệ (thực chất là đảm bảo chắc chắn
hơn nhu cầu nhập khẩu trong tơng lai).
Xuất khẩu và nhập khẩu trong thơng mại quốc tế vừa là điều kiện, vừa là
tiền đề của nhau xuất khẩu để nhập khẩu và nhập khẩu để phát triển xuất
khẩu. Đặc biệt trong điều kiện nền kinh tế nớc ta hiện nay, để phát triển kinh
tế, tránh đợc nguy cơ tụt hậu với thế giới, đồng thời còn tìm cách đuổi kịp
thời đại, Đảng và Nhà nớc ta đã đề ra công cuộc công nghiệp hoá và hiện đại
hoá đất nớc. Trong đó nhập khẩu máy móc, thiết bị, công nghệ hiện đại là
một điều kiện tiên quyết. Muốn nhập khẩu, chúng ta phải có ngoại tệ, có các
nguồn ngoại tệ sau:
- Xuất khẩu hàng hoá. dịch vụ.
- Viện trợ đi vay, đầu t ....
- Liên doanh đầu t nớc ngoài với ta.
- Các dịch vụ thu ngoại tệ: ngân hàng, du lịch ...
7
Có thể thấy rằng, trong các nguồn trên thì xuất khẩu hàng hoá, dịch vụ là

nguồn quan trọng nhất vì: nó chiếm tỷ trọng lớn, đồng thời là khả năng bảo
đảm trả đợc các khoản đi vay, viện trợ ... trong tơng lai. Nh vậy cả về dài hạn
và ngắn hạn, xuất khẩu luôn là câu hỏi quan trọng cho nhập khẩu.
Thứ hai: Hoạt động xuất khẩu phát huy đợc các lợi thế của đất nớc.
Để xuất khẩu đợc, các doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu phải lựa chọn
đợc những ngành nghề, mặt hàng có tổng chi phí (chi phí sản xuất và chi phí
xuất khẩu) nhỏ hơn giá trị trung bình trên thị trờng thế giới. Họ phải dựa vào
những ngành hàng, những mặt hàng khai thác đợc các lợi thế của đất nớc cả
về tơng đối và tuyệt đối. Ví dụ nh trong các mặt hàng xuất khẩu mũi nhọn của
ta thì dầu mỏ, thuỷ sản, gạo, than đá là những mặt hàng khai thác lợi thế tuyệt
đối nhiều hơn (vì chỉ một số nớc có điều kiện để sản xuất các mặt hàng này).
Còn hàng may mặc khai thác chủ yếu lợi thế so sánh về giá nhân công rẻ. Tuy
nhiên, phân biệt lợi thế tuyệt đối và lợi thế so sánh chỉ mang ý nghĩa tơng đối.
Hoạt động xuất khẩu vừa thúc đẩy thai thác các lợi thế của đất nớc vừa làm
cho việc khai thác đó có hiệu quả hơn vì khi xuất khẩu, các doanh nghiệp
xuất nhập khẩu có ngoại tệ để nhập máy móc, thiết bị tiên tiến đa năng suất
lao động lên cao. Các lợi thế cần khai thác ở nớc ta là nguồn lao động dồi dào,
cần cù, giá thuê rẻ, nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú và địa thế địa lý
đẹp.
Thứ ba: Hoạt động xuất khẩu góp phần làm chuyển dịch cơ cấu sản
xuất, định hớng sản xuất, thúc đẩy tăng trởng kinh tế.
Chúng ta biết rằng có hai xu hớng xuất khẩu: xuất khẩu đa dạng và xuất
khẩu mũi nhọn.
Xuất khẩu đa dạng là có mặt hàng nào xuất khẩu đợc thì xuất khẩu nhằm
thu đợc nhiều ngoại tệ nhất, nhng với mỗi mặt hàng thì lại nhỏ bé về quy mô,
chất lợng thấp (vì không đợc tập trung đầu t) nên không hiệu quả.
Xuất khẩu hàng mũi nhọn: Tuân theo quy luật lợi thế so sánh của David
Ricardo tức là tập trung vào sản xuất và xuất khẩu những mặt hàng mà mình
có điều kiện nhất, có lợi thế so sánh hay chính là việc thực hiện chuyên môn
8

hoá và phân công lao động quốc tế. Khi đó, nớc ta có khả năng chiếm lĩnh thị
trờng, trở thành "độc quyền" mặt hàng đó và thu lợi nhuận siêu ngạch. Xuất
khẩu mũi nhọn có tác dụng nh đầu của một con tàu, tuy nhỏ bé nhng nó có
động cơ, do đó nó có thể kéo cả đoàn tàu tiến lên. Hiện nay, đây là hớng xuất
khẩu chủ yếu của nớc ta, có kết hợp với xuất khẩu đa dạng để tăng thu ngoại
tệ.
Và khi mặt hàng xuất khẩu mũi nhọn đem lại hiệu quả cao thì các doanh
nghiệp sẽ tập trung đầu t để phát triển ngành hàng đó, dẫn đến phát triển các
ngành hàng có liên quan. Ví dụ: Khi ngành may xuất khẩu phát triển làm cho
ngành dệt cũng phát triển để cung cấp nguyên vật liệu cho ngành may dẫn
đến ngành trồng bông, đay cũng phát triển để cung cấp nguyên vật liệu cho
ngành dệt.
Hơn nữa, xu hớng xuất khẩu là mũi nhọn làm thay đổi cơ cấu các ngành
sản xuất trong nền kinh tế vì cơ cấu một nền kinh tế chính là số lợng các
ngành sản xuất và tỷ trọng của chúng so với tổng thể.
Rõ ràng, tỷ trọng ngành hàng mũi nhọn là tăng lên và tăng mạnh còn
trong nội bộ ngành đó thì những khâu, những loại sản phẩm a chuộng trên thị
trờng thế giới cũng sẽ phát triển hơn. Tức là xuất khẩu hàng mũi nhọn làm
thay đổi cơ cấu ngành và cả cơ cấu trong nội bộ một ngành theo hớng khai
thác tối u lợi thế so sánh của đất nớc.
Mặt khác, trên thị trờng thế giới yêu cầu về hàng hoá dịch vụ ở mức chất l-
ợng cao, cạnh tranh gay gắt. Chỉ có các doanh nghiệp đủ mạnh ở mỗi nớc mới
tham gia thị trờng thế giới. Do đó, các doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập
khẩu phải nâng cao chất lợng sản phẩm, giảm chi phí để tồn tại và phát triển.
Toàn bộ các tác động trên làm cho nền kinh tế phát triển tăng trởng theo
hớng tích cực. Đó là ý nghĩa kinh tế của hoạt động xuất khẩu.
Thứ t: Giải quyết công ăn việc làm cho ngời lao động, tạo thu nhập và
tăng mức sống.
Về ngắn hạn, để tập trung phát triển các ngành hàng xuất khẩu thì phải
cần thêm lao động, còn để xuất khẩu có hiệu quả thì phải tận dụng đợc lợi thế

9
lao động nhiều, giá rẻ ở nớc ta. Chính vì thế mà chúng ta chủ trơng phát triển
ngành nghề cần nhiều lao động nh ngành may mặc. Với một đất nớc hơn 70
triệu dân, tỷ lệ thất nghiệp tơng đối cao thì đây là một vấn đề có ý nghĩa rất
lớn trong điều kiện nớc ta hiện nay.
Thứ năm: Hoạt động xuất khẩu nâng cao uy tín nớc ta trên thị trờng
thế giới tăng cờng quan hệ kinh tế đối ngoại.
Hoạt động xuất khẩu đem lại ngoại tệ, góp phần làm cân bằng cán cân
thanh toán, là một trong bốn điều kiện đánh giá nền kinh tế của một nớc:
GDP, lạm pháp, thất nghiệp và cán cân thanh toán. Cao hơn nữa là xuất siêu,
tăng tích luỹ ngoại tệ, luôn đảm bảo khả năng thanh toán với đối tác, tăng đợc
tín nhiệm. Qua hoạt động xuất khẩu, hàng hoá Việt Nam đợc bầy bán trên thị
trờng thế giới, khuyếch trơng đợc tiếng vang và sự hiểu biết.
Hoạt động xuất khẩu làm cho các quan hệ kinh tế chặt chẽ hơn, làm tiền
đề thúc đẩy các hoạt động kinh tế đối ngoại khác nh dịch vụ du lịch, ngân
hàng, đầu t, hợp tác, liên doanh ....
Tóm lại : phát triển hoạt động xuất khẩu là một chiến lợc để phát triển nền
kinh tế nớc ta.
II. Vai trò của xuất khẩu hàng may mặc đối với việt
nam.
Trớc khi tìm hiểu vai trò của xuất khẩu chúng ta phải xác định đợc nhiệm
vụ của chúng đó là:
- Phải biết khai thác có hiệu quả lợi thế của đất nớc, kích thích các ngành
kinh tế phát triển.
- Phải góp phần tăng tích luỹ, mở rộng sản xuất tăng thu nhập cho nền
kinh tế quốc dân.
- Xuất khẩu là cải thiện đời sống nhân dân thông qua việc tạo công ăn việc
làm, tạo nguồn thu nhập.
- Phải biết khai thác những thị trờng hiện có và quan tâm tới thị trờng cha
10

đợc khai thác.
- Lợi dụng khối lợng mua hàng lớn lao của nớc ngoài.
- Tìm thị trờng cho sản phẩm khi lợng bán giảm sút.
- Mở rộng nền tảng bán hàng để trải rộng chi phí bán hàng.
- Sử dụng năng lực sản xuất thừa.
- Biết đợc những phơng pháp kỹ thuật tiên tiến đợc sử dụng ở nớc ngoài.
- Theo dõi sự cạnh tranh của các đối thủ có sản phẩm cùng loại trên thị tr-
ờng.
Ngoài ra hoạt động kinh doanh xuất khẩu còn phải có nhiệm vụ góp phần
thực hiện tốt chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nớc: Đa dạng hoá và đa
phơng hoá quan hệ quốc tế, tăng cờng hợp tác khu vực .
Để thực hiện tốt nhiệm vụ kể trên thì công tác xuất khẩu phải nhận rõ các
vai trò quan trọng sau:
- Thu ngoại tệ về cho đất nớc, đây là nguồn vốn quan trọng để thoả mãn
nhu cầu nhập khẩu và tích luỹ phát triển sản xuất. Thật vậy, nhập khẩu cũng
nh vốn đầu t của một nớc thờng dựa vào ba nguồn chủ yếu là viện trợ, đi vay,
xuất khẩu.
Trong khi mức viện trợ là bị đọng và có hạn, còn đi vay sẽ tạo thêm gánh
nặng cho nền kinh tế thì xu hớng phát triển xuất khẩu để tự đảm bảo và phát
triển đợc coi nh một chiến lợc quan trọng mà hầu hết các nớc đều ứng dụng.
- Xuất khẩu là công cụ giải quyết thất nghiệp trong nớc; theo International
Trade 1980-1993 ở Mỹ và các nớc công nghiệp phát triển cứ xuất khẩu 1tỷ
USD thì tạo đợc 40 nghìn việc làm trong nớc, còn ở các nớc t bản đang phát
triển khác có thể tạo ra 45-50 nghìn chỗ việc làm. ở nớc ta nền công nghiệp
còn lạc hậu, năng suất lao động thấp nên xuất khẩu 1 tỷ USD thì sẽ tạo đợc
trên 50 nghìn chỗ làm việc trong nớc.
- Xuất khẩu làm tăng hiệu quả sản xuất trong nớc và tăng hiệu quả sử dụng
11
vốn thông qua tác động ngợc chiều đối với việc đổi mới trang thiết bị hiện đại
và phơng thức quản lý tiên tiến.

- Khai thác các tiềm năng, phát huy các lợi thế của đất nớc, kích thích các
ngành lts phát triển cả về quy mô lẫn chiều sâu. Đặc biệt là sự tác động đến
sự thay đổi cơ cấu ngành kinh tế theo hớng ngày càng sử dụng có hiệu quả
các lợi thế đất nớc. Phát triển các ngành công nghiệp, áp dụng kỹ thuật tiên
tiến giúp có thêm nguồn lức công nghiệp mới, tăng năng suất lao động, tiết
kiệm chi phí lao động xã hội.
- Tạo điều kiện mở rộng thị trờng tiêu thụ hàng hoá của quốc gia.
- Đẩy mạnh xuất khẩu còn có vai trò tăng cờng sự hợp tác quốc tế giữa các
nớc, nâng cao địa vị và uy tín của Việt Nam trên thơng trờng quốc tế. Nhờ có
những hàng xuất khẩu mà nhiều Công ty nớc ngoài biết đến năng lực của ta
và sẵn sàng thiết lập quan hệ buôn bán và đầu t.
Nh vậy, xuất khẩu nó không chỉ đóng vai trò xúc tác, hỗ trợ phát triển mà
nó có thể thành yếu tố bên trong của sự phát triển; trực tiếp tham gia vào việc
giải quyết các vấn đề bên trong của nền kinh tế quốc dân nh vốn, kỹ thuật, lao
động, nguyên liệu, thị trờng...
III. thị trờng cho hàng may mặc và xu hớng nhập khẩu
hàng may mặc trên thế giới.
1. Về thị trờng may mặc Việt Nam.
1.1. thị trờng EU:
Thị trờng EU với dân số 340 triệu là nơi tiêu thụ lớn và đa dạng các loại
quần áo. Mức tiêu thụ thị trờng này là khá cao: 17 kg / ngời / năm. ở đây, ng-
ời ta có thấy đủ loại hàng hoá từ các nớc nh Mỹ, Trung Quốc, Nhật, Hồng
Kông, Đài Loan. Hàng năm EU nhập khoảng 63 tỷ USD quần áo vừa qua hạn
ngạch mà EU dành cho công nghệ là 22 nghìn tấn hàng dệt may giá trị
khoảng 450 triệu USD và hiệp định ký cho giai đoạn tới 2001-200 giá trị sẽ
tăng 40% và so với giá trị hiệp định cũ (chi giai đoạn 1996-2000). Đây là thị
trờng xuất khẩu chủ yếu của Việt Nam và EU ký hiệp định buôn bán dệt may
từ năm 1995 trong đó có hạn ngạch gia công thuần tuý (TPP). Có nghĩa là
12
khách hàng gửi nguyên phụ liệu từ một nớc thứ ba thuê gia công tại Việt

Nam, sau đó xuất sang EU. Còn nếu khách hàng EU gửi nguyên phụ liệu từ
EU sang gia công tại Việt Nam, sau đó xuất ngợc lại sang EU thì không tính
vào hạn ngạch. Qua 5 năm thực hiện hiệp định buôn bán hàng dệt may với
EU sản xuất hàng may mặc của Việt Nam sang thị trờng này đã có bớc tiến
vững chắc. Năm 1996 tổng kim ngạch xuất khẩu hàng may mặc Việt Nam
vào EU đạt đợc khoảng 250 triệu USD, năm 1999 đạt 400 triệu USD và dự
kiến năm 2001 sẽ đạt 650 triệu USD.
Bảng 5: Một số chủng loại hàng đạt mức xuất khẩu cao của Việt Nam
vào EU qua các năm (Đơn vị: Triệu chiếc)
Tên hàng Chủng loại 1998 1999 2000
Jacket Cat 21 8,9 9,4 11,7
T- Shirt Cat 4 2,9 3,71
áo len Cat 5 1,65 1,81
Quần Cat 6 1,65 2,4
áo sơ mi nữ Cat 7 0,91 1,49
áo khoách nữ Cat 15 0,13 0,17
áo dài nữ Cat 26 0,19 0,39
Váy ngắn Cat 27 0,14 0,23
(Nguồn: Tổng Công ty Dệt-May Việt Nam.)
Cũng nh các năm trớc đây mặt hàng áo Jacket luôn chiếm tỷ trọng lớn
trong cơ cấu xuất khẩu may mặc đi EU và thờng chiếm 50% trong tổng kim
ngạch. Chất lợng hàng may mặc Việt Nam đã đợc khách hàng chấp nhận, chỉ
tính riêng năm 1999 hàng dệt-may Việt Nam đã xuất sang tất cả các nớc EU
với giá trị hàng trăm triệu USD, đứng đầu là Đức ( 150 triệu USD), Pháp (60
triệu USD), Tây Ban Nha ( 16 triệu USD), Bỉ ( 10 triệu USD), Thuỵ Điển (7,5
triệu USD), Bồ Đào Nha ( 1,3 triệu USD)...
Thị trờng may mặc EU có tiềm năng và triển vọng rất lớn đối với các
doanh nghiệp Việt Nam. Tuy nhiên, để có đợc điều đó, các doanh nghiệp Việt
Nam phải tuân thủ những quy định khá nghiêm ngặt khi xuất khẩu vào thị tr-
ờng này nh:

- Không đợc mua bán, chuyển nhợng hạn ngạch để xuất khẩu các mặt
hàng có xuất xứ từ các nớc khác vào EU.
13
- Các doanh nghiệp Việt Nam không đợc lợi dụng thuế u đãi, giá nhân
công trong nớc rẻ để bán hàng rẻ hơn mức giá hiện hành gây bất lợi cho các
nhà sản xuất cùng loại hàng đó hoặc các mặt hàng trực tiếp bị cạnh tranh của
EU. Có thể sẽ bị áp dụng quy định cụ thể đã đợc hai bên thoả thuận.
- Các doanh nghiệp Việt Nam không đợc phép bán hàng cho nớc thứ ba để
tái xuất vào EU.
- Đối với hàng gia công tại Việt Nam khi xuất sang EU phải ghi rõ phí gia
công, giá trị nguyên vật liệu mua tại Việt Nam để làm căn cứ giảm thuế nhập
khẩu vào EU.
Trong hiệp định cũng quy định rõ danh mục hàng hoá và kim ngạch mà
Việt Nam đa vào EU ( tổng cộng 151 nhóm mặt hàng với 108 nhóm thoe hạn
ngạch và 43 nhóm tự do). Hạn ngạch năm trớc không dùng hết có thể chuyển
sang năm sau. Đặc biệt trong hiệp định này còn quy định hàng năm Việt Nam
và EU sẽ xem xét khả năng xuất khẩu của Việt Nam để nới lỏng hạn ngạch
cấp cho Việt Nam. Bởi vậy, đây là thị trờng tiềm năng lớn, các doanh nghiệp
của ta cần tuân thủ tốt các quy định này, tránh làm tổn hại đến quan hệ buôn
bán giữa nớc ta và cộng đồng kinh tế Châu Âu.
1.2. Thị trờng Nhật Bản
Nhật Bản là một thị trờng nhập khẩu may mặc lớn thứ ba thế giới và đây là
thị trờng phi hạn ngạch. Nhng đây cũng là một thị trờng khó tính với những
đòi hỏi khắt khe cả về chất lợng và giá cả, họ thờng yêu cầu kiểm tra chất l-
ợng chi tiết và quan tâm nhiều tới mẫu mốt. Ví dụ nh:
- Đồ lót, tất: mốt chiếm 70,5%
- Quần áo nữ: 56,4%là mốt; 37,5% là giá và còn lại là phẩm chất.
- Comple nam: 50% là phẩm chất; 43,7% là mốt và còn lại là giá cả.
Với dân số khoảng 120 triệu ngời và mức thu nhập bình quân đầu ngời 26
nghìn USD/năm thì nhu cầu về may mặc là không nhỏ, hàng năm Nhật Bản

nhập khẩu khoảng 7-8 tỷ USD hàng may mặc. Năm 1997 hàng may Việt Nam
xuất sang Nhật xấp xỉ 130 triệu USD, năm 1999 xuất sang Nhật chiếm 90%
14
kim ngạch của mảng thị trờng không hạn ngạch và đạt 500 triệu USD. Mặt
khác, xuất sang Nhật thờng là áo Jacket, quần áo sơ mi do các đơn vị phía Bắc
gia công, áo Kimono do các đơn vị phía Nam thực hiện.
Đây tuy là thị trờng đòi hỏi cao song cũng đầy hứa hẹn, neus nh đầu t tốt,
nâng cao đợc chất lợng, mẫu mã phong phú, màu sắc đa dạng, nắm vững thị
hiếu thì có khả năng hàng may mặc của ta sé phát triển mạnh ở thị trờng này.
1.3. Thị trờng Hoa Kỳ và Bắc Mỹ
Mỹ là thị trờng khá hấp dẫn, lý tởng của ngành dệt-may vì dân số Mỹ khá
đông, hiện có 253 triệu ngời, đa số sống ở thành thị có mức thu nhập quốc
dân cao. Do đó ngời Mỹ có sức mua lớn và nhu cầu đa dạng. Riêng hàng dệt
may nhu cầu nhập khẩu hàng năm lên tới 30-36 tỷ USD nh năm 1999 là 34 tỷ
USD. Nguồn nhập chủ yếu là từ các nớc Châu á:
Bảng 6: Một số nguồn nhập khẩu chính về hàng may mặc tại Châu á của
Hoa Kỳ.
Nớc Giá trị ( tỷ USD)
Trung Quốc 6,1
Hồng Kông 5
Hàn Quốc 1,8
Đài Loan 2,3
Các nớc ASEAN khác 4,5
(Nguồn: Tổng Công ty dệt may Việt Nam.)
Tháng 2/1997 Mỹ bỏ cấm vận với Việt Nam, tháng 8/1997 Mỹ bỏ cấm vận
viện trợ và tháng 7/1998 Mỹ bình thờng hoá mối quan hệ với Việt Nam. Tuy
nhiên, chúng ta đang mong chờ đợc hởng quy chế tối huệ quốc (MFN-The
Most Favourel Nation) cho hàng nhập khẩu từ Mỹ vào Việt Nam. Đây cũng là
điều kiện chìa khoá để xâm nhập thị trờng Mỹ.
Phải nói rằng, thị trờng may mặc Bắc Mỹ là một miếng mồi béo bở, hấp

dẫn ngay bởi mức cầu lơn, tính thời trang, mẫu mốt và thị hiếu thể hiện rất rõ
phong cách của ngời Mỹ; đó là sự phong phú và khác biệt. Song với Việt Nam
sự lạc quan đó vẫn nằm trong nỗi ô âu vì Mỹ cha dành cho Việt Nam MFN và
nh vậy hàng may Việt Nam qua Mỹ phải chịu thuế nhập khẩu còn rất cao, từ
40-49% giá trị nhập khẩu. Trong khi Trung Quốc và một số nớc khác đợc h-
15
ởng quy chế này chỉ phải chịu thuế 25%. Ưu thế cạnh tranh đã không tthuộc
về các doanh nghiệp Việt Nam. Mặt khác, ngân hàng hai nớc cha có mối quan
hệ bạn hàng bang giao chặt chẽ nên việc thanh toán còn là một vấn đề bất
cập. Trờng hợp này đã có thực tế khi có một Công ty Mỹ muốn trả tiền cho
Công ty may Phơng Đông, họ không thể mở L/C từ Mỹ mà phải sang tận Việt
Nam yêu cầu Vietcombank Thành phố Hồ Chí Minh cho phép vừa mở vừa
nhận tiền và họ phải trả bằng tiền mặt.
Do những hạn chế nêu trên, kim ngạch hàng dệt may Việt Nam xuất khẩu
sang Mỹ mới chỉ là mức tơng đối. Năm 1997 đạt 2 triệu USD, năm 1998 đạt 5
triệu, năm 1999 đạt 25 triệu và năm 2000 đạt trên 30 triệu USD. Đây mới chỉ
là những con số rất nhỏ bé so với nhu cầu của thị trờng Mỹ và khả năng xuất
khẩu của ta. Vậy chúng ta phải làm gì để tích cực xâm nhập đợc vào thị trờng
đầy triển vọng này đang là câu hỏi đặt ra là hết sức cấp bách cho nhiều nhà
quản lý và cả phía doanh nghiệp.
1.4. Thị trờng SNG và một số nớc Đông Âu
Trong những năm trớc khi các nớc xã hội chủ nghĩa Đông Âu tan vỡ thì tỷ
trọng kim ngạch của ta vào thị trờng này chiếm vị trí khá lớn và đóng vai trò
quan trọng, xuất khẩu theo những hiệp định hàng đổi hàng. Qua thời gian dài
đó nhà xuất khẩu của ta phần nào nắm bắt đợc thị hiếu, nhu cầu của ngời tiêu
dùng ở khu vực này và ngời tiêu dùng cũng đã phần nào quen với hàng may
mặc của ta. Tuy nhiên, kể từ khi các nớc XHCN Đông Âu tan vỡ thì kim
ngạch hàng may mặc của ta vào thị trờng này giảm mạnh. Hiện nay, hàng
may mặc của ta vào thị trờng này chủ yếu do các thơng gia buôn theo từng
chuyến còn về phía doanh nghiệp thì chỉ mức thấp do cha tìm đợc phơng thức

thanh toán hợp lý thây thế cho phơng thức hàng đổi hàng trớc đây.
Nh vậy có thể nói, với Việt Nam đây là thị trờng truyền thống mà mấy
năm vừa qua chúng ta để vợt khỏi tầm tay. Cần nhanh chóng tìm ra giải pháp
cần thiết để nối lại quan hệ với thị trờng không kém phần hấp dẫn này. Các
doanh nghiệp cần mạnh dạn triển khai phơng thức thanh toán mới phát huy
lợi thế vốn có của ta trong nhiều năm qua trên thị trờng này.
1.5. Thị trờng các nớc ASEAN
Việt Nam đã là thành viên chính thức của ASEAN và đang trên tiến trình
16
thực hiện AFTA, bên cạnh những cơ hội lớn mở ra cũng còn nhiều thách
thức. Phải tiến hành cắt giảm thuế quan và hàng hoá đợc lu chuyển tự do giữa
các nớc ASEAN tạo nên sự cạnh tranh gay gắt đối với hàng hoá Việt Nam,
buộc các doanh nghiệp Việt Nam phải nỗ lực cải tiến công nghệ, áp dụng ph-
ơng thức quản lý hiện đại và phải tạo đợc cho mình một nền tảng vững chắc
về mọi mặt để trụ vững trên thơng trờng. Sản phẩm có đợc thị trờng chấp nhận
hay không quyết định đến sự tốn tại của Công ty. Dới sức ép đó sẽ xoá bỏ đi
đợc các Công ty làm ăn trì trệ. Tuy nhiên về phía Việt Nam chắc chắn sẽ có
nhiều Công ty cần phải lột xác .
Bù lại, thị trờng ASEAN với 430 triệu dân, thu nhập bình quân đầu ngời
hàng năm 1.608 USD, tốc độ phát triển bình quân 6-8%/ năm, thì đây quả là
một thị trờng lớn cho hàng may mặc. ASEAN còn là một thị trờng có nền văn
hoá tơng đồng lẫn nhau. Do đó thị hiếu, lối sống cũng tơng đối giống nhau,
điều này là điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp may mặc Việt Nam xâm
nhập dế ràng hơn.
1.6. Thị trờng trong nớc
Chúng ta chủ yếu chú trọng đến sản xuất hàng may xuất khẩu và đã có
những đóng góp đáng kể cho nền kinh tế quốc dân. Song chúng ta đã để lại
khoảng trống sau lng mình đó là thị trờng nội địa. Hiện nay, dân số Việt Nam
trên 75 triệu ngời, chỉ tính khiêm tốn sức mua cũng vào khoảng 750 triệu
USD/năm (10 USD/ngời/năm). Đây là con số không nhỏ có sức hấp dẫn đối

với bất kỳ nhà đầu t nào.
Thực tế trên thị trờng Việt Nam còn nhiều mặt hàng second-hand của nớc
ngoài, chứng tỏ rằng nhu cầu đã vợt khả năng cung cấp trong nớc. Do vậy,
các doanh nghiệp Việt Nam một mặt tăng cờng sản xuất hàng xuất khẩu, một
mặt phải chú ý đến sản xuất hàng phục vụ nhu cầu nội địa. Nhà nớc chỉ có
biện pháp nh giao chỉ tiêu cho một số doanh nghiệp sản xuất hàng may mặc
đáp ứng tiêu dùng trong nớc. Tránh bỏ trống thị trờng ngay trong tầm tay.
Trên đây là một số thị trờng lớn mà chúng ta đã và đang có đợc. Cần phải
có biện pháp và định hớng đúng đắn để khai thác nó một cách triệt để. Mặt
khác phải tăng cờng mở rộng và tìm kiếm những thị trờng đang bị bỏ ngỏ,
đây cũng là mục tiêu mà chúng ta đang đặt ra. Chẳng hạn sẽ tìm cách tiếp cận
17
thị trờng Trung Cận Đông và Mỹ La Tinh là một ví dụ.
2. Xu hớng nhập khẩu hàng may mặc trên thế giới.
Thị trờng thế giới sau nhiều năm vận hành độc lập nay đã trở nên có tổ
chức và đang hoạt động trong sự ràng buộc chặt chẽ các thể chế sau:
- Các định chế kinh tế nh WTO. GSP. MFA, các công ớc về lao động, về sở
hữu trí tuệ...
- Các thể chế về khu vực: EU, NAPTA, ASEAN...
- Các thể chế về tài chính: WB,IMF, ADB và các hiệp định liên ngân hàng.
- Các hiệp định về hàng hoá nh về cao su thiên nhiên, cà phê, dầu mở ,
hàng dệt may...
- Các trung tâm giao dịch: Sỏ giao dịch hàng hoá ở Luân Đôn, Paris,
Singapore, Chicago...
- Các công hội vận tải biển, tổ chức hàng không quốc tế (ICAO), tổ chức
du lịch quốc tế, các tính chất liên lạc viễn thông quốc tế, các mạng lới và
trung tâm dịch vụ tiêu thụ...
Hoạt động của các thể chế quốc tế và khu vực đã đa lại hiệu quả giúp cho
thơng mại quốc tế đợc ổn dịnh và phát triển. Trong tơng lai các định chế này
sẽ không thể không tham gia một cách tích cực vào các định chế thế giới và

khu vực nói trên.
Với cơ chế hoạt động của thị trờng thế giới nh vậy đã ảnh hởng tới việc
sản xuất và tiêu thụ hàng dệt may trên thế giới. Nh khu vực EU đã có các mức
thuế u đãi đối với hàng dệt may của các nớc đang phát triển xuất khẩu vào thị
trờng này. Hiệp định các nớc EU đã có hiệp định về hàng may mặc với từng
nớc cụ thể, dới các quy định các sản phẩm Dệt may của Trung Quốc.
Với các định chế này, nó tạo ra sự công bằng giữa các nớc có nền công
nghiệp may phát triển và các nớc đang phát triển.
Trong bối cảnh chung của thị trờng thế giới nh hiện nay, tình hình sản
18
xuất và xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam cũng có nhiều biến động và nổi
lên một số đặc điểm sau:
+ Năm 2000 đã kết thúc hiệp định buôn bán hàng dệt may với EU hạn
ngạch 22 nghìn tấn dệt may đạt giá trị 450 triệu. Gần đây, Việt Nam đã ký
hiệp định trong lĩnh vực này cho giai đoạn 2001-2003, điều đó sẽ mở ra một
triển vọng to lớn về xuất khẩu hàng dệt may của nớc ta.
+ Quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ đợc cải thiện một cách cơ bản, song quy
chế tối huệ quốc cho Việt Nam vẫn còn là một câu hỏi cha chính xác. Nếu
chế độ này đợc áp dụng thì đây sẽ là cơ hội lớn về thị trờng hàng dệt may cho
Việt Nam.
+ Kinh tế khu vực phát triển chận lại : việc trao trả Hồng Kông cho Trung
Quốc vào 1/7/2000 vừa qua có thể ảnh hởng đến kinh tế thị trờng khu vực.
Hiện nay một số khách hàng Hồng Kông đang đặt gia công hàng may mặc tại
Việt Nam nh vậy sẽ ít nhiều bị biến động. Bên cạnh đó cuộc khủng hoảng kinh
tế ở Châu á vừa qua làm ảnh hởng nặng nề tới việc tiêu thụ cũng nh khả năng
sản xuất trên thị trờng các mặt hàng nói chung và hàng may mặc nói riêng.
+ Trớc đây khách hàng EU tập trung vào thuê gia công áo Jacket ba lớp
(cat 21) và sơ mi (cat 8) tại Việt Nam. Thời gian tới xu hớng chung là giảm
cat 21 và cat 8, đi vào một số cat khác nh quần (cat 78), áo (cat 161).
+ Xí nghiệp may không ngừng cải tiến trang thiết bị, máy móc nâng cao

năng suất lao động. Bên cạnh đó một số xí nghiệp liên doanh sản xuất hàng
may mặc đã đi vào hoạt động.
+ Mọi năm các xí nghiệp có quota cat 21 thì bắt buộc các khách hàng nớc
ngoài phải làm gia công ở xí nghiệp đó để tận dụng quota cat 21. Thời gian
tới, những xí nghiệp nào làm chất lợng tốt, đảm bảo thời gian giao hàng đúng
hạn thì khách hàng mới đặt hàng.
+ Giá cả sợi để dệt vải trên thế giới tăng cao đã ảnh hởng tới giá thành
sản phẩm quần áo và liên quan tới gia công. Trong khi đó, giá cả sản phẩm
bán ra lại hạ mà giá gia công của Việt Nam nói chung thì ngày càng cao do
19
yêu cầu của đời sống và lợng thu nhập ngày càng tăng lên của nhân dân. Nó
đã tạo sự mâu thuẫn giữa phía Việt Nam và phí các khách hàng nớc ngoài.
+ Bộ Thơng mại có chủ trơng sắp tới bỏ hoạt động cấp quota cho các
doanh nghiệp sản xuất mà tổ chức đấu thầu quota. Thông t liên bộ Thơng mại
- Công nghiệp điều chỉnh cơ chế giao quyền sử dụng hạn ngạch hàng dệt may
xuất đi EU. Nhà nớc cho phép các doanh nghiệp tự quyết định giá cả.
+ Đặc biệt, Viện Mốt của Việt Nam đã đi vào hoạt động đang từng bớc
nghiên cứu các kiểu mốt đợc thịnh hành trên các thị trờng thế giới và trong n-
ớc.
+ Hàng may mặc của Việt Nam xuất đi chủ yếu dới hình thức gia công,
xuất khẩu trực tiếp còn rất thấp. Bên cạnh đó là sự yếu kém trong việc cung
cấp nguyên liệu dầu vào các ngành dệt cho ngành may mặc.
Tính theo kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng thì hàng may mặt Việt Nam
có tốc độ tăng trởng lớn nhất. Năm 1998 tăng gấp 5 lần so với năm 1994. Đây
là con số khả quan đánh giá sự phát triển ngành may mặc xuất khẩu, song
nhìn vào thực tế thì giá trị ngoại tệ thực thu từ gia công đem lại là 150 triệu
USD trên tổng giá trị xuất khẩu là 874 triệu USD, còn năm 1999 là 194 triệu
USD trên tổng số kim ngạch xuất khẩu là 1,1 tỷ USD thì quả là xuất khẩu kiểu
này không mấy hiệu quả.
Hiện nay năng lực sản xuất hàng may mặc xuất khẩu của Việt Nam có thể

đạt 2,15 tỷ USD. Đó là kết quả của sự đầu t không ngừng của các doanh
nghiệp, xí nghiệp Việt Nam - hầu hết các địa phơng đều có xí nghiệp may ra
đời, các xí nghiệp may nh : Công ty may 10, Công ty may Việt Tiến, Công ty
may Đức Giang, Công ty may Nhà Bè.. không ngừng cải tiến trang thiết bị,
đào tạo đội ngũ quản lý, công nhân phục vụ quá trình sản xuất tạo ra sản
phẩm chất lợng cao.
Hiệp hội các xí nghiệp may của Việt Nam hoạt động tích cực, mới đây đã
thành lập Viện mốt với nhiệm vụ tạo mốt, mẫu mã kỹ thuật phục vụ các Công
ty may sản xuất có hiệu quả. Bên cạnh sự đầu t của các doanh nghiệp Việt
Nam các Công ty nớc ngoài cũng đã tham gia đáng kể trong việc đầu t vào
20
ngành may mặc, nhiều liên doanh trong lĩnh vực may mặc đã đi vào hoạt
động thu kết quả khả quan. Tất cả đã tạo ra một năng lực sản xuất mới cho
ngành may mặc Việt Nam. Quy mô sản xuất đợc mở rộng, tay nghề công
nhân không ngừng đợc nâng lên, mẫu mã đợc cải tiiến phong phú, đa dạng.
Các yếu tố này gây nên sự hấp dẫn đối với các khách hàng có ý định hợp tác.
3. Một số kinh nghiệm thực tiễn từ hoạt động sản xuất và kinh doanh xuất
hàng may mặc.
Ngành công nghiệp may mặc xuất khẩu Việt Nam đang trên đà phát triển
mạnh mẽ và đợc nhiều đơn vị, thành phần kinh tế tham gia. Hệ thống các
Công ty , xí nghiệp may từ Trung ơng đến địa phơng đều trởng thành đáng kể.
Năm 2000 có trên 400 doanh nghiệp tham gia xuất khẩu dự kiến 2001 con số
này sẽ là gần 500 doanh nghiệp. Không những đội ngũ may xuất khẩu tăng
nhanh về số lợng doanh nghiệp mà quy mô doanh nghiệp công nghệ sản xuất,
chất lợng, đội ngũ công nhân lành nghề đang từng bớc đợc nâng cao. Tất cả
những điều này đang là dấu hiệu tốt cho sự khởi sắc của ngành may Việt Nam
khi vơn ra thị trờng thế giới.
Tuy nhiên, để làm tốt hơn nữa chứng từ xuất khẩu may mặc, phát huy hết
mọi sức mạnh tiềm tàng của đất nớc thì bên cạnh các biện pháp chuyên môn
các nhà xuất khẩu Việt Nam cần phải thờng xuyên học hỏi kinh nghiệm từ

các cơ sở may xuất khẩu trong nớc và ngoài nớc. Thờng xuyên coi trọng công
tác tự đánh giá và rút ra những bài học chính mình để kịp thời điều chỉnh
những vấn đề còn yếu kém, tránh thua thiệt trong cạnh tranh, tránh xu hớng
đầu t sai lầm mà trong thời gian ngắn khó có thể thay đổi đợc.. Cụ thể trong
thực tiễn hoạt động của chúng ta đang còn nổi cộm lên một số vấn đề lớn sau
và cần đợc nhìn nhận lại một cách nghiêm túc.
Trong đầu t mua sắc, chuyển giao máy móc công nghệ một số đơn vị do
nguồn vốn hạn hẹp phải mua thiết bị Second-hand đã để khách hàng nớc
ngoài lợi dụng đa thiết bị quá cũ, tân trang lại nên hiệu quả sử dụng rất hạn
chế ; nguy cơ là bãi thải công nghiệp với những cỗ máy lạc hậu tới hàng thế
kỷ. Bên cạnh đó công tác lập luận chứng đầu t còn phiến diện, thiếu đồng bộ.
Có trờng hợp khi mua thiết bị sợi về thấy thiếu thiết bị lạnh lại phải chờ lập
luận chứng mua thiết bị lạnh nên phải mất thêm 2 năm mới sử dụng đợc, hoặc
21
thiếu sự phối hợp giữa các khâu trong đầu t dẫn đến máy móc thiết bị nhập về
rồi mới tính chất đào tạo công nhân. Tình trạng đã dẫn tới thời gian vay nợ
kéo dài nhiều khi ảnh hởng lớn tới uy tín Công ty vì nguồn vốn vay đầu t
không đợc trả đúng hạn thậm chí có trờng hợp mất khả năng chi trả.
Khi giao nhận nguyên vật liệu và thành phẩm có trờng hợp Công tylàm
hàng gia công trong nớc do sơ xuất trong việc cụ thể hoá các chỉ tiêu nh :
định mức tiêu hao vật liệu, kiểu cách kết hợ gam màu thời gian và địa điểm
giao nhận, phơng thức thanh toán nên khi thực hiện hợp đồng đã để xảy ra
những kết cục tranh chấp đáng tiếc.
Nh chúng ta đã biết, hàng may mặc luôn đi kèm với yếu tố thời trang, khi
tham gia thị trờng trên thế giới thì các yếu tố đó lại càng phức tạp. Do đó tăng
cờng thực hiện chiến lợc sản phẩm là con đờng thiết thực nhất, thờng xuyên
cách tân, thay đổi mẫu mốt, kiểu dáng và nâng cao chất lợng sản phẩm. Hãy
để chính sản phẩm lên tiiếng là việc làm hiệu quả hơn bất cứ nỗ lực nào. Đây
cũng là bí quyết tất cả các doanh nghiệp thành công nhất trên trờng quốc tế.
Học hỏi kinh nghiệm trong đàm phán, ký kết hợp đồng với nớc ngoài cũng

đang đợc coi là việc làm cần thiết. Công tác đàm phán cần đợc chuẩn chu đáo
bởi đây sẽ là thời điểm xác định lợi ích kinh tế của các bên. Muốn đạt đợc lợi
ích lớn trớc hết phải có nghệ thuật đàm phán khôn khéo, nhiều khi khách
hàng đang có rất nhiều mối hàng nhng do nghệ thuật thuyết phục của ta mà
họ vẫn chấp nhận đặt hàng với những điều kiện có lợi cho chúng ta. Trong
đàm phán rất cần thiết phải hiểu rõ đối phơng (về văn hoá, tài chính, thái độ,
phong tục..); tuỳ theo từng đối tợng mà sử dụng các chiến lợc đàm pháp kiểu
cứng, chiến lợc đàm phán kiểu mềm hay chiến lợc đàm phán kiểu hợp tác.
Ngoài ra còn phải chủ ý tới việc nên áp dụng chiến thuật đàm phán gì ? chiến
thuật tri thức hay chiến thuật tâm lý.
Kinh nghiệm tạo uy tín và tạo khả năng xâm nhập vào thị trờng nớc ngoài
của các doanh nghiệp thành đạt cho thấy cần phải thực hiện song song hai
chiến lợc đó là : chiến lợc marketing và chiến lợc sản phẩm một cách tốt nhất.
Thực hiện chiến lợc marketing hợp lý sẽ cho phép sản phẩm của Công ty đợc
mọi ngời quan tâm, chú ý. Khi sản phẩm đã đợc nhiều ngời biết đến cần tiếp
tục củng cố lòng tin và uy tín với khách hàng bằng chính với yếu tố nội tại
22
sản phẩm, nhất là với hàng may mặc cần luôn luôn tạo ra tính đặc thù, có nh
vậy mới mong duy trì đợc trên thị trờng một cách bền vững. Có câu nói thấy
triết lý mà bao hàm toàn bộ nội dung trên, đó là : Hãy tạo dựng uy tín so cho
khách hàng sẽ mua sản phẩm của Công ty nh một thói quen.
Ngoài ra kinh nghiệm xuất khẩu một số nớc cũng cho thấy: trong thời gian
mới đầu các đơn vị tham gia xuất khẩu may mặc còn gặp nhiều hạn chế về
vốn, công nghệ, thị trờng.. do đó cần phải tăng cờng chính sách hỗ trợ xuất
khẩu từ phía Nhà nớc. Các nớc đã đi lên từng bớc, từ chỗ nhận hàng gia công
đến xuất khẩu trực tiếp, từ chỗ chỉ xuất đợc một số lợng nhỏ với những mặt
hàng may mặc thấp cấp tới việc xuất đi những sản phẩm cao cấp nhất đạt giá
trị cao mà cụ thể là các nớc châu á đã làm đợc điều đó nh: Hồng Kông, Đài
Loan, Nhật Bản, Thái Lan.. với Việt Nam hiện nay sản phẩm may mặc xuất
khẩu chủ yếu dới dạng nhận gia công do đó thị trờng xuất khẩu của ngành

may Việt Nam thực chất là của ngời đặt ra công. Việc phân phối sản phẩm
hoàn chỉnh đi thị trờng nào là quyền của họ. Nh vậy dới hình thức này Việt
Nam sẽ bị tớc đi rất nhiều quyền lợi, vừa hạn chế sử dụng nguyên liệu trong
nớc vừa mất đi khả năng xâm nhập thị trờng cha kể đến giá trị lợi nhuận xuất
khẩu thu về là rất nhỏ. Do đó Nhà nớc cần có chính sách tập trung đẩy mạnh
xuất khẩu trực tiếp là việc làm thiết thực và cấp bách.
Có nhiều nớc đã thực hiện thành công bớc nhảy này bằng con đờng liên
doanh liên kết, thu hút đầu t nớc ngoài vào lĩnh vực may mặc bớc đầu tạo sức
mạnh bứt phá về công nghệ, kiểu cách, ấn tợng sản phẩm. Phơng pháp phát
huy nội lực kết hợp với sử dụng ngoại lực cần đợc chúng ta xem xét vận dụng
để sớm tìm ra hớng đi và chỗ đứng vững chắc cho hàng may Việt Nam trong
thị trờng may thế giới.
23
Chơng II
Thực trạng kinh doanh xuất khẩu hàng may
mặc ở Tổng Công ty dệt - may VIệT NAM
giai đoạn 1998-2001.
I. Những nét khái quát về Tổng Công ty Dệt-May ViệT
Nam.
1. Quá trình hình thành và phát triển của Tổng Công ty Dệt-may Việt
Nam:
Ngành Dệt - May xuất khẩu Việt Nam ra đời từ những năm 58 ở miền Bắc
và những năm 70 ở miền Nam, nhng mãi tới năm 1975 sau khi thống nhất đất
nớc thì ngành mới có sự phát triển đáng kể.
Năm 1978, Liên hiệp các xí nghiệp dệt toàn quốc đợc thành lập trên cơ sở
thống nhất Liên hiệp các xí nghiệp Dệt phía Bắc và Tổng Công ty Dệt phía
Nam, đã phát huy vai trò tích cực trong công tác quản lí ngành kinh tế kĩ
thuật, tạo ra những khả năng liên kết sản xuất giữa hai miền.
Năm 1987-1989, từ tổ chức Liên hiệp các xí nghiệp Dệt chuyển thành Liên
hiệp sản xuất - xuất nhập khẩu Dệt để kết hợp sản xuất và kinh doanh xuất

nhập khẩu. Đến ngày 5/3/1996 Liên hiệp sản xuất, xuất nhập khẩu Dệt đợc
chuyển thành Tổng Công ty Dệt Việt Nam với chức năng nhiệm vụ là:
- Trung tâm thơng mại của ngành dệt, lấy xuất nhập khẩu là trung tâm hoạt
động để thúc đẩy sự phát triển của ngành.
- Làm đầu mối của ngành kinh tế kĩ thuật và là hạt nhân của hiệp hội Dệt
Việt Nam.
Với mô hình này, không đáp ứng đợc yêu cầu củng cố và phát triển ngành
Dệt, không phát huy đợc sức mạnh tổng hợp, không tạo đợc thế và lực để thúc
đẩy sản xuất kinh doanh. Mặt khác, Nghị định 388/HĐBT ra đời tạo cho các
cơ sở phát huy lợi thế chủ động nhng lại thiếu sự liên kết với nhau thành sức
24
mạnh, xuất hiện việc tranh mua tranh bán cục bộ bản vị trong sản xuất kinh
doanh, dẫn đến không có một sự chỉ huy thống nhất trong ngành. Do quản lí
phân tán nên không đủ sức có đại diện ở nớc ngoài, một cuộc triển lãm ở nớc
ngoài có nhiều đơn vị tham gia mặt hàng trùng lặp, giá cả chào hàng không
giống nhau. Nhiều Công ty nớc ngoài đã lợi dụng sơ hở về mặt tổ chức và
quản lí của ta chèn ép, thủ đoạn dẫn đến thua thiệt cho nền kinh tế nói chung
và cho từng cơ sở ngành dệt nói riêng.
Tiến gần đến thế kỷ 21, công nghiệp dệt may đã và đang có thêm những
thuận lợi để phát triển sôi động với tốc độ ngày càng cao. Song song cùng
phát triển các nguồn lực trong nớc, các doanh nghiệp quốc doanh cũng đang
trong quá trình tích cực thay đổi về tổ chức quản lí, sắp xếp lại sản xuất theo
hớng liên kết nhiều đơn vị cùng ngành nghề hoặc cùng cấp quản lí thành
những Tổng Công ty, Công ty lớn : đổi mới thiết bị và công nghệ, tăng cờng
đào tạo cán bộ quản lí kỹ thuật, tiếp thị, thiết kế mẫu mã nhằm nâng cao hiệu
quả sản xuất kinh doanh, nâng cao chất lợng sản phẩm, mở rộng thị trờng tiêu
thụ trong và ngoài nớc. Trên tinh thần này, ngày 29 tháng 4 năm 1998 Chính
Phủ Việt Nam đã quyết định thành lập Tổng Công ty Dệt-May Việt Nam
(VINATEX) trên cơ sở thống nhất Tổng Công ty Dệt Việt Nam và Liên hiệp
các xí nghiệp sản xuất-xuất nhập khẩu May nhằm tạo sức mạnh tổng hợp, tạo

đợc thế và lực để thúc đẩy sản xuất-kinh doanh hàng Dệt-May phát triển.
Tổng Công ty Dệt May Việt Nam có tên giao dịch quốc tế là Vietnam
National Textile and Garment Corporation, viết tắt là VINATEX. Trụ sở chính
của Tổng Công ty đặt tại 25 Bà Triệu Hà Nội. Tổng Công ty Dệt-May Việt
Nam là một trong 18 Công ty quốc gia hoạt động theo hớng tập đoàn, chịu sự
quản lí trực tiếp của Chính phủ và Bộ công nghiệp. Tổng Công ty có t cách
pháp nhân, có các quyền và nghĩa vụ dân sự theo luật định, tự chịu trách
nhiệm về toàn bộ hoạt động kinh doanh trong tổng số vốn do Tổng Công ty
quản lý, có con dấu, có tài sản và các quĩ tập trung, đợc mở tài khoản tại ngân
hàng trong nớc và nớc ngoài theo luật định của Nhà nớc, đợc tổ chức và hoạt
động theo điều lệ Tổng Công ty.
Tổng Công ty Dệt May Việt Nam thực hiện nhiệm vụ kinh doanh hàng dệt,
hàng may mặc (từ đầu t, sản xuất, cung ứng, tiêu thụ, xuất khẩu, nhập khẩu),
tiến hành các hoạt động kinh doanh ngành nghề khác nhau theo qui định của
25