Khoá luận tốt nghiệp xây dựng và sử dụng webquest để tổ chức dạy học phần 3 sinh học vi sinh vật sinh học 10

TRƯỜNG ĐẠI HỌC s ư PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA SINH - KTNN

QUÁCH ANH TUẤN

XÂY DỰNG VÀ SỬ DỤNG WEBQUEST ĐẺ
TỎ CHỨC DẠY HỌC PHẦN 3 - SINH HỌC
•

•

•

VI SINH VẬT - SINH HỌC 10
KHÓA LUẬN
TỐT NGHIỆP
ĐẠI
•
•
• HỌC
•
Chuyên ngành: Phương pháp dạy học

Người hướng dẫn khoa học
Ths. Nguyễn Thị Việt Nga

Hà Nội - 2015


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tết nghiệp

LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình hoàn thành bản khóa luận này ngoài sự cố gắng của bản
thân, tôi có nhận được rất nhiều sự giúp đỡ của các thầy cô giáo, bạn bè và người
thân.
Người đầu tiên tôi muốn nói đó là cô giáo Ths. Nguyễn Thị Việt Nga
người đã dành nhiều thời gian chỉ dẫn tận tình giúp đỡ tôi hoàn thành khóa luận
này. Qua đây tôi xin chân thành gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất tới cô.
Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn tới các thầy cô giáo trong khoa Sinh - KTNN
trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 đã tạo mọi điều kiện thuận lợi và tận tình để
tôi hoàn thành bản khóa luận này.
Trong quá trình làm đề tài này tôi cũng nhận được rất nhiều sự giúp đỡ
của Ban Giám hiệu, các thầy cô cũng như toàn thể học sinh trường THPT Lý
Nhân Tông - Bắc Ninh đã giúp đỡ, tạo điều kiện để tôi thực hiện đề tài.
Cuối cùng tôi cũng xin tỏ lòng biết ơn tới gia đình và người than đã khích
lệ động viên trong thời gian học tập và hoàn thiện đề tài.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày tháng năm 2015
Sinh viên

Quách Anh Tuấn

Quách Anh Tuấn

K37B Sinh - KTNN


Khóa luận tốt nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

LỜ I CAM ĐO AN

Em xin cam đoan đề tài “Xây dựng và sử dụng Wedquest để tổ chức dạy
học phần III - Sinh học 10” là công trình nghiên cứu của riêng em, dưới sự giúp
đỡ tận tình của cô Nguyễn Thị Việt Nga. Các số liệu, kết quả là trung thực và
chưa từng ai công bố trong bất kì công trình nào khác.
Hà Nội,ngày tháng năm 2015
Sinh viên

Quách Anh Tuấn

Quách Anh Tuấn

K37B Sinh - KTNN


Khóa luận tốt nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

M ỤC LỤC

MỞ ĐẦU................................................................................................................... 1
1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI..........................................................................................1
2. ĐỐI TƯỢNG......................................................................................................... 1
1.1. Đối tượng........................................................................................................ 1
2.2. Khách th ể ........................................................................................................ 1
3. MỤC ĐÍCH.......................................................................................................... 2

4. GIẢ THUYẾT NGHIÊN cứu........................................................ 2
5. NHIỆM V Ụ .......................................................................................................... 2

6. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN c ứ u ..................................................................... 3
7. ĐÓNG GÓP CÙA ĐỀ TÀI..................................................................................3
8. CẤU TRÚC CỦA LUẬN V Ă N ..........................................................................3
NỘI DUNG.............................................................................................................. 4
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VÈ c ơ SỞ LÝ LUẬN VÀ THựC TIỄN CỦA ĐÈ
T À I........................................................................................................................... 4
1.1. Tình hình nghiên cứu và sử dụng Wesquest trong dạy học........................ 4
1.1.1. Tinh hình nghiên cứu và sử dụng Wesquest trên thế giới..................... 4
1.1.2. Tình hình nghiên cứu và sử dụng Wesquest ở Việt Nam (VN)............ 5
1.2. Webquest........................................................................................................ 6
1.2.1. Sơ lược về Webquest...............................................................................6
1.2.2. Đặc điểm của học tập với Webquest.................................................... 10
1.2.3. ứng dụng của Webquest........................................................................12
CHƯƠNG 2: XÂY DựNG VÀ s ử DỤNG WEBQƯEST TRONG DẠY HỌC
SINH HỌC............................................................. ................................. !............13

Quách Anh Tuấn

K37B Sinh - KTNN


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

2.1. Xây dựng Webquest dạy học phần ba - Sinh học vi sinh v ật.....................13

2.1.1. Nguyên tắc xây dựng Webquest trong sinh học....................................13
2.1.2. Các bước thiết kế Webquest...................................................................15
2.1.3. Quy trình xây dựng Webquest Sinh học................................................ 21
2.2. Sử dụng Webquest để tổ chức dạy một số bài phần ba - Sinh học vi sinh
vật - Sinh học 10 - THPT................. ..................................................................25
2.2.1. Nguyên tắc sử dụng............................................................................... 25
2.2.2. Quy trình sử dụng.................................................................................. 27
2.2.3. Hoạt động dạy học bài 27 trong phần ba - Sinh học vi sinh vật - Sinh
học 1 0 -T H P T „ .J..... .*................................ ................................................... 30
CHƯƠNG 3: THỰC NGHIÊM SƯ PHẠM.......................................................... 37
3.1. Mục đích thực nghiệm................................................................................. 37
3.2. Nội dung thực nghiệm sư phạm................................................................... 37
3.3. Phương pháp thực nghiệm sư phạm............................................................. 37
3.3.1. Đối tượng thực nghiệm.......................................................................... 37
3.3.2. Cách tiến hành thực nghiệm.................................................................. 37
3.3.3. Xử lí số liệu.............................................................................................38
3.3.4. Ket quả thực nghiệm sư phạm............................................................... 38
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ................................................................................ 45

Quách Anh Tuấn

K37B Sinh - KTNN


Khóa luận tốt nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

M Ở ĐẦU
1. LÍ DO CHỌN ĐÈ TÀI

Sự phát triến của công nghệ thông tin (CNTT) đã góp phần giúp thế giới phát
triển trong đó có sự phát triến của giáo dục. Công nghệ thông tin giúp người học
có thế tự chủ trong quá trình học tập.Trong quá trình hội nhập những nguồn
thông tin đa chiều buộc chúng ta phải thay đối cách dạy cách học.
Nhằm chủ động cũng như phát triển khả năng tư duy sáng tạo cho học sinh.
Thì CNTT giúp người học tự làm việc với nguồn dữ liệu như máy tính, Internet,
các chương trình học tập trực tuyến...
Webquets giúp cung cấp cho nhưng
Đe có thế giúp cho học sinh tự thu thập thông tin nhanh, giúp HS tiếp cận với
công nghệ mới, tăng cường khả giải quyết vấn đề trong nhiều tình huống. Khi đó
dạy học cần tạo điều kiện cho học tập theo những cách riêng đế có thế phát triến
tối đa năng lực.
Vì những lý do như trên nên chúng tôi quyết định chọn đề tài “Xây dựng và
sử dụng Webquest đế tố chức dạy học phần ba - Sinh học vi sinh vật - Sinh học
10 - THPT
2. ĐÓI TƯỢNG
1.1. Đối tượng
• Webquest để tổ chức dạy học phần ba - Sinh học vi sinh vật Sinh học 10 THPT
2.2. Khách thể
• Học sinh lớp 10.

Quách Anh Tuấn

1

K37B Sinh - KTNN


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tết nghiệp

3. MỤC ĐÍCH
Xây dựng và sử dụng Webquest để tổ chức dạy học “ Phần ba: Sinh học vi
sinh vật ” Sinh học 10-THPT nhằm nâng cao chất lượng học tập của học sinh.

4. GIẢ THUYẾT NGHIÊN cứu
Neu Xây dựng và sử dụng Webquest để tổ chức dạy học “ Phần ba: Sinh
học vi sinh vật ” phù hợp thì sẽ nâng cao chất lượng dạy học trong chương trình
sinh học 10.
5. NHIỆM VỤ
Nghiên cứu tình hình ứng dụng CNTT trong dạy học nói chung và trong
dạy học Sinh học nói riêng.
Tìm hiểu thực trạng dạy và học sinh học Sinh học Vi sinh vật Sinh học 10THPT ở một số trường THPT.
Nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn của việc ứng dụng Webquest trong
dạy học Sinh học.
Thiết kế và sử dụng Webquest để dạy một số bài trong phần ba - Sinh học
vi sinh vật - Sinh học 10 - THPT.

Quách Anh Tuấn

2

K37B Sinh - KTNN


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tết nghiệp

6. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN cứu
Phương pháp thực nghiệm sư phạm
+ Tiến hành thực nghiệm đối chứng ở trường phổ thông để đánh giá hiệu
quả của tiến trình dạy học và các giải pháp sư phạm đã đề ra.
+ứng dụng toán học thống kê để xử lý số liệu và trình bày kết quả thực
nghiệm sư phạm.
Phương pháp thống kê
Phương pháp tìm hiếu sư phạm
7. ĐÓNG GÓP CỦA ĐÈ TÀI
1. Hệ thống hóa cơ sở lí luận
2. Thiết kế Webquest để xây dạy học 1 số bài
3. Sử dụng Webquest để dạy học phần 3 sinh học Vi sinh vật
8. CẤU TRÚC CỦA LUẬN VĂN
• Mở đầu
• Nội dung
Chương 1. Tổng quan về cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài
Chương II. Xây dựng và sử dụng webquest trong dạy học sinh học
Chương III. Thực nghiệm sư phạm
Kết luận, đề nghị
Tài liệu tham khảo

Quách Anh Tuấn

3

K37B Sinh - KTNN


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tết nghiệp

NỘ I DƯNG
CHƯƠNG 1: TỐNG QUAN VÈ c ơ SỞ LÝ LUẬN
VÀ THựC TIỄN CỦA ĐÈ TÀI
1.1. Tình hình nghiên cứu và sử dụng Wesquest trong dạy học
1.1.1. Tình hình nghiên cứu và sử dụng Wesquest trên thế giới
Năm 1995 Bemie Dodge ở trường đại học San Diego State University
(Mỹ) đã xây dựng Webquest trong dạy học. Các đại diện tiếp theo là Tom
March (Úc) và Heinz Moser (Thụy Sĩ). Ý tưởng của họ là đưa ra cho HS một
tình huống thực tiễn có tính thời sự hoặc lịch sử, dựa trên cơ sở những dữ liệu
tìm được, HS cần xác định quan điếm của mình về chủ đề đó trên cơ sở lập luận.
HS tìm được những thông tin, dữ liệu cần thiết thông qua những trang kết nối
(links) đã được GV lựa chọn từ trước.
Ngày nay Webquest (thuật ngữ tiếng Anh) được sử dụng rộng rãi trên thế
giới, trong giáo dục phổ thông cũng như đại học. Có nhiều định nghĩa cũng như
cách mô tả khác nhau về Webquest. Theo nghĩa hẹp, Webquest được hiếu như
một phương pháp dạy học (Webquest-Method), theo nghĩa rộng Webquest
được hiếu như một mô hình, một quan điếm về dạy học có sử dụng mạng
Internet.
Webquest cũng là bản thân đơn vị nội dung dạy học được xây dựng để sử
dụng phương pháp này, và là trang Webquest được đưa lên mạng. Khi gọi
Webquest là một PPDH, cần hiếu đó là một phương pháp phức hợp, trong đó có
thế sử dụng những pp cụ thế khác nhau.
Webquest có thể được chia thành các Webquest lớn và các Webquest nhỏ:
• Webquest lớn : Xử lý một vấn đề phức tạp trong một thời gian dài (ví dụ
cho đến một tháng), có thể coi như một dự án dạy học.
Quách Anh Tuấn

4

K37B Sinh - KTNN


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tết nghiệp

• Webquest nhỏ : Trong một vài tiết học (ví dụ 2 đến 4 tiết), HS xử lý một
đề tài chuyên môn bằng cách tìm kiếm thông tin và xử lý chúng cho bài
trình bày, tức là các thông tin chưa được sắp xếp sẽ được lập cấu trúc theo
các tiêu chí và kết hợp vào kiến thức đã có trước của các em.
Webquest có thế được sử dụng ở tất cả các loại hình trường học. Điều
kiện cơ bản là HS phải có kỹ năng đọc cơ bản và có thể tiếp thu, xử lý các thông
tin dạng văn bản. Bên cạnh đó, HS cũng phải có những kiến thức cơ bản trong
thao tác với máy tính và internet.
Webquest có thế sử dụng trong mọi môn học. Ngoài ra, Webquest
rất thích hợp cho việc dạy học liến môn.
1.1.2. Tinh hình nghiên cứu và sử dụng Wesquest ở Việt Nam (VN)
Việc nghiên cứu và ứng dụng CNTT ở nước ta đã đạt được nhiều thành
tựu đáng kế trong các năm qua ở nhiều cấp
Ớ cấp bậc tiếu học: các nghiên cứu định hướng nội dung đào tạo bồi dưỡng năng
lực sử dụng, ứng dụng CNTT vào dạy học cho GV tiếu học của Ngô Quang Sơn
và cộng sự (2005), các tác giả đã đề xuất nội dung đào tạo về CNTT cho GV tiểu
học bao gồm: việc giới thiệu và hướng dẫn sử dụng trang thiết bị công nghệ và
hướng dẫn khai thác một số phần mềm liên quan đến chuyên ngành hay những
nghiên cứu về thực trạng và bồi dưỡng GV tiểu học về ứng dụng CNTT của
Hoàng Lê Mai (2005)...
Ớ cấp bậc THCS và THPT, những nghiên cứu và ứng dụng CNTT diễn ra rộng
khắp ở hầu hết các bộ môn như Toán, Vật lí, Sinh học, Lịch sử...Trong đó phải

kế đến các nghiên cứu theo hướng khai thác và sử dụng phần mềm dạy học ở các
bộ môn mà đại diện là tác giả Nguyễn Xuân Quế (2007) viết cuốn “Giáo trình tin
học trong dạy học Vật lí”, giáo trình gồm 2 chương, chương 1: Căn bản về phần

Quách Anh Tuấn

5

K37B Sinh - KTNN


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tết nghiệp

mềm powerpoint và các ứng dụng của nó trong dạy học Vật lí; chương 2: Các
ứng dụng của máy vi tính và phần mềm dạy học Vật lí, hoặc tác giả Lê Công
Chiêm (2004), Nguyễn Trọng Thọ (2002) cũng viết về “ứng dụng tin học trong
dạy học Hóa học”, tác giả Nguyễn Phúc Thịnh và cộng sự (2007) đã viết cuốn
“ứng dụng tin học trong nghiên cứu khoa học giáo dục và dạy học Sinh học”,
giới thiệu các phần mềm Microsoft excel, Microsoft PowerPoint, Microsoft
Frontpages, Macromedia Flash và những ứng dụng các phần mềm này trong
nghiên cứu khoa học giáo dục và dạy học Sinh học.
1.2. Webquest
1.2.1. So’ lược về Webquest
1.2.1.1. Khái niệm
Cùng với việc ra đời và phổ biến của Internet, ngày nay việc thu thập và
xử lý thông tin trên mạng là một kỹ năng cần thiết trong nghiên cứu và học tập
cũng như trong lao động nghề nghiệp. Việc ứng dụng công nghệ thông tin và sử
dụng Internet trong dạy học ngày càng trở nên quan trọng. Tuy nhiên, việc HS

truy cập thông tin một cách tự do trên mạng internet trong dạy học có
những nhược điểm chủ yếu là:
• Việc tìm kiếm thường kéo dài vì lượng thông tin trên mạng lớn
• Dễ bị chệch hướng khỏi bản thân đề tài
• Nhiều tài liệu được tìm ra với nội dung chuyên môn không chính xác,
có thể dẫn đến “nhiễu thông tin”
•

Chi phí thời gian quá lớn cho việc đánh giá và xử lý những thông tin

trong dạy học
•

Việc tiếp thu kiến thức qua truy cập thông tin trên mạng có thể chi'

mang tính thụ động mà thiếu sự đánh giá, phê phán của người học.

Quách Anh Tuấn

6

K37B Sinh - KTNN


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tết nghiệp

Đẻ khắc phục những những nhược điểm trên đây của việc học qua mạng,
người ta đã phát triển phương pháp Webquest.

Với tư cách là một phương pháp dạy học, có thể định nghĩa Webquest như
sau:
Webquest là một phương pháp dạy học, trong đó HS tự lực thực
hiện trong nhóm một nhiệm vụ về một chủ đê phức hợp, găn với tình huông thực
tiên. Những thông tin cơ bản vê chủ đê được truy cập từ những trang liên kêt
(ỉinks) do GV chọn lọc từ trước. Việc học tập theo định hưởng nghiên cứu và
khám phá, kết quả học tập được HS trình bày và đảnh giả.
Webquest là một PPDH học mới, được xây dựng trên cơ sở phương tiện
dạy học mới là công nghệ thông tin và Internet. Trong tiếng Việt chưa có cách
dịch hoặc cách dùng thuật ngữ thống nhất cho khái niệm này. Dựa trên bản chất
của khái niệm có thể gọi Webquest là phương pháp “Khám phá trên mạng”.
Webquest là một pp đặc biệt của dạy học sử dụng truy cập mạng Internet.
1.2.1.2.Cấu trúc
Webquest có cấu trúc 5 phần chính
•

Giới thiệu

Phần giới thiệu thường cung cấp thông tin nền và là kịch bản tạo động cơ thúc
đẩy cho HS tích cực tham gia hoạt động học tập khám phá. Thường có vai trò
cung cấp một cái nhìn tổng quan về mục tiêu học tập cho HS.
Mục tiêu của phần giới thiệu là để làm cho các hoạt động học tập trở nên năng
động và vui vẻ, tạo sự hứng thú cho người học. Khi dự án có liên quan đến
quyền lợi, ý tưởng, kinh nghiệm quá khứ hay mục tiêu tương lai của HS, sẽ góp

Quách Anh Tuấn

7

K37B Sinh - KTNN

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tết nghiệp

phần làm tăng hứng thú, hấp dẫn người học vào bài học hơn. Nó còn là động lực
để tham gia và kích thích HS tại đầu mỗi trang web.
• Nhiệm vụ:
Nhiệm vụ là một cái khung miêu tả những công việc mà HS phải hoàn thành
khi kết thúc Webquest. Đầu tiến là việc GV sẽ tìm ra một chủ đề trên trang web.
Sau đó GV sẽ tạo ra một loạt những hoạt động cho HS biết kết hợp các thông tin
từ các trang khác nhau để hoàn thành mục tiêu bài học.
HS có thể yêu cầu công bố những những phát hiện trên một trang web, hợp tác
trong một sáng kiến nghiên cứu trực tuyến với các trang web khác hoặc tổ chức,
hoặc tạo ra một bài thuyết trình đa phương tiện trên một khía cạnh nghiên cứu
của họ. Các nhiệm vụ nên được cụ thể, trực quan sinh động và hấp dẫn về mặt
thẩm mĩ, có mức cấp thiết quan trọng (như mưa acid, sự nóng lên toàn cầu, chính
sách phúc lợi...) và tạo ra niềm hứng khởi cho HS. Bên cạnh đó, sẽ tốt hơn nếu
GV cho HS xem một vài ví dụ về một dự án đã hoàn thành, khi này HS sẽ được
nhìn nhận toàn bức tranh của một dự án từ lúc bắt đầu đến khi kết thúc, thấy
được những nỗ lực và thành tích của người thực hiện Webquest đó. Điều này
làm HS sẽ có một sự hiếu biết tốt hơn về những gì họ đang cố gắng hoàn thành
cũng như giúp họ tự đánh giá quá trình làm việc và điều chỉnh những nỗ lực
riếng của mình sao cho phù hợp yêu cầu.
• Tiến trình
Đây là một quá trình của người học phải đi qua trong việc hoàn thành các
nhiệm vụ được đưa ra ở phần trước. HS có thể lập kế hoạch và phân công công
việc, làm việc độc lập hoặc làm theo từng nhóm nhỏ với các liên kết được lồng
vào mỗi bước thực hiện. Đối với những dự án dài hạn, nó được khuyến khích để

có một cuộc trình duyệt ở mỗi bước hoặc bởi GV hoặc bởi một hoặc hai HS.

Quách Anh Tuấn

8

K37B Sinh - KTNN


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tết nghiệp

Trinh duyệt sẽ đưa HS dọc suốt tiến trình từ bước này qua bước khác và tăng
cường hướng dẫn bằng các đoạn giới thiệu. Phần này của Webquest bao gồm
một danh sách các nguồn tài nguyên đã được GV tìm chọn phù hợp với nội dung
bài học, HS sẽ vào đó khai thác, sắp xếp lại kiến thức hoàn thành các nhiệm vụ
đã đưa ra. Trong mỗi bước của phần tiến trình sẽ có phần link đến các trang web
bên dưới nhằm làm thuận tiện cho việc kết nối. Chú ý là không phải trang web
nào cung cấp cũng được sử dụng toàn bộ mà đôi khi chỉ làm tăng sự đa dạng, so
sánh và bổ sung bằng các nguồn tài nguyên trực tuyến cho một bài Webquest.
Có thể bao gồm video, clip, âm thanh, sách, áp phích, bản đồ, các mô hình...
• Đánh giả
Mỗi Webquest cần phiếu đánh giá cho những nhiệm vụ công việc HS thực
hiện. Song song với việc lập kế hoạch hay thiết kế môn học, GV đã suy nghĩ đến
những tiêu chuấn đánh giá về nội dung, hình thức chương trình giảng dạy để đạt
được hiệu quả ở các lớp học. Những tiêu chí đánh giá được thiết kế mà qua đó
phải cung cấp cho chúng ta nhiều nguồn thông tin về quá trình học tập của HS và
việc giảng dạy của chính bản thân người dạy.
+ Mục đích

Qua đây giúp chúng ta trả lời một cách rõ ràng các câu hỏi như “Họ đã tìm
hiếu vấn đề đó được bao nhiêu? Lợi ích của những vấn đề nghiên cứu mang lại
cho người học những gì?...
+ Tiêu chí
Các tiêu chí đánh giá phải rõ ràng, nhất quán và cụ thế đế thiết lập lên nhiệm
vụ. Rất nhiều trong số lí thuyết về đánh giá tiêu chuẩn và tạo dựng áp dụng cho
Webquest: Các mục tiếu rõ ràng kết hợp đánh giá những nhiệm vụ cụ thế, liến
quan đến HS thông qua quá trình xem xét tất cả các khía cạnh mà HS đã thực

Quách Anh Tuấn

9

K37B Sinh - KTNN


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tết nghiệp

hiện, từ việc phân công tổ chức của từng nhóm, cá nhân cho đến việc có hoàn
thành các nhiệm vụ đó hay chưa.
• Ket luận
Đây là bước cuối cùng của một Webquest, thường miêu tả những kiến thức,
kĩ năng có được sau khi thực hiện bài học bang Webquest, có thể là những thông
tin phản hồi về quá trình thực hiện, hoặc đưa ra những câu hỏi khó hơn đế
nghiên cứu trong lần dạy sau hoặc đưa ra bản tóm tắt những kinh nghiệm, những
điều đáng suy ngẫm, những đề xuất về cách thức sử dụng nguồn tri thức học
được trong những hoàn cảnh khác nhau.
1.2.2. Đặc điểm của học tập với Webquest

Neu xem dạy học bang Webquest như một trong những phương pháp dạy học
khám phá hay là một dạng đặc biệt của dạy học dựa vào dự án - Dạy học dựa
trên dự án có sử dụng CNTT, thì việc học tập bang Webquest cũng mang những
đặc điếm cơ bản của cả 2 phương pháp dạy học này.
-

Gan nội dung dạy học với thực tiễn: Chủ đề của Webquest xuất phát từ những
tình huống thực tiễn xã hội, thực tiễn nghề nghiệp cũng như đòi sống.

- HS cố gắng, tự lực trong quá trình học tập: Đe hoàn thành nhiệm vụ, HS sẽ
phải tự lực, tham gia tích cực vào các giai đoạn học tập. Điều này còn giúp
họ trở nên có trách nhiệm và sáng tạo.
- Định hướng hành động của HS: Trong khi thực hiện Webquest cần có sự kết
họp giữa lí thuyết nghiên cứu và vận dụng lĩ thuyết đó vào thực tiễn. Qua đó,
kiếm tra đánh giá, củng cố, mở rộng hiếu biết lí thuyết cũng như rèn luyện kĩ
năng hành động, kinh nghiệm thực tiễn.
- Định hưcmg sản phâm: Ket quả của Webquest là đưa ra được các sản phấm
cụ thể, có thể trình chiếu bằng đa phương tiện, thiết kế trang web...

Quách Anh Tuấn

10

K37B Sinh - KTNN


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tết nghiệp

- Mang tính tích hợp kiến thức liên môn trong nội dung: Đế làm rõ được chủ
đề, Webquest cần có sự kết họp của nhiều lĩnh vực ngay cả trong môn học
cũng như của một số hoặc nhiều môn học khác.
- Định hướng hứng thú của HS: Chủ đề của Webquest thường là các vấn đề
mang tính thời sự, gắn với thực tiễn và kích thích khả năng khám phá của
HS.
- Sự cộng tác trong quá trình làm việc: Webquest thường được thực hiện theo
nhóm, thông qua những hoạt động tập thể này HS có nhiều cơ hội học hỏi,
thảo luận và có thêm kĩ năng làm việc hợp tác.
- Rèn luyện cho HS ỉa năng tư duy, phê phản và phân tích: Dựa vào những tiêu
chí đánh giá, HS sẽ tự định hướng sản phẩm của nhóm và đánh giá kết quả
mình là được cũng như đánh giá nhóm bạn.
Bên cạnh đó, khi học tập bang Webquest còn có những hạn chế sau:
-

Webquest yêu cầu người học có một mức độ nhất định về khả năng đọc,trừ
những trang web mang hình ảnh kèm hoặc có trợ viên sẵn sàng đọc màn hình
cho HS. Điều này có nghĩa là khó hơn để tạo được Webquest cho trẻ em và
những người khó khăn về ngôn ngữ.

-

Webquest ít phù hợp hơn đối với những nội dung mang tính giáo dục lí
thuyết.

- Bên cạnh tài nguyên máy tính, Internet hạn chế, thì thời gian để thiết kế và
thực hiện Webquest là khá lớn.
- Nguồn thông tin về các trang web dẫn link của bạn có thể bị thay đổi. Điều
này có thể khắc phục bằng cách lưu lại trong bộ nhớ hoặc tìm lại trên google.
Mỗi PPDH luôn có những điểm mạnh và những điểm hạn chế cần khắc phục

nhất định. Tuy nhiên, theo tôi , Webquest là một PPDH hay, hiện đại và dễ sử

Quách Anh Tuấn

11

K37B Sinh - KTNN


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tết nghiệp

dụng. Vừa làm giảm gánh nặng áp lực trong giờ lên lóp cho người GV, vừa khơi
dậy được hứng thú khám phá tri thức trong học tập cho HS.
1.2.3. ứng dụng của Webquest
Mục đích của hoạt động sử dụng Webquest là để thúc đẩy kết quả học tập, mà
kết quả này đạt được thông qua quá trình đọc, phân tích, tổng hợp các thông tin
mạng. Sức mạnh của Webquest chính là việc phát huy sức mạnh của người học
về các vấn đề thực tế và trong quá trình thực hiện, người học dần dần trở thành
những người hiểu biết cơ bản về CNTT - một trong những hiểu biết quan trọng
của công dân thực sự của thế kỉ XXL
- Xác định các vấn đề và giải pháp
Đa số các Webquest bắt đầu từ bài tập thách thức, gây tò mò lôi cuốn người học,
trong khi đó người học được đặt vào một vai trò nhất định để tìm ra giải pháp.
- Kích thích và hỗ trợ khám phá
Chủ đề của một Webquest hay luôn gắn với tình huống cụ thể trong thực tế với
nội dung bài học và cho phép người học khám phá một chủ đề liên quan đến
nhiều môn học khác nhau. Sau đó người học sẽ được hướng dẫn thông qua
khám phá nguồn tư liệu bao gồm câu hỏi, bài tập và thang tiêu chí đánh giá.

Trình bày và đảnh giá kết quả học tập
Ket quả của Webquest là người học trình bày sản phẩm của mình. Thông qua đó
người GV sẽ đánh giá kết quả học tập của HS theo chuẩn đánh giá và các thang
đánh giá chi tiết được tích hợp trong Webquest.

Quách Anh Tuấn

12

K37B Sinh - KTNN


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tết nghiệp

CH Ư Ơ N G 2: XÂY D ự N G VÀ s ử D Ụ N G W EBQ Ư EST
TR O N G DẠY HỌC SINH HỌC
2.1. Xây dựng Webquest dạy học phần ba - Sinh học vi sinh vật
2.1.1. Nguyên tắc xây dựng Webquest trong sinh học
o Nguyên tắc sư phạm và kỹ thuật thiết kể
Một Webquest được tạo ra để phục vụ cho quá trình dạy học, do đó chủ đề và
nội dung thiết kế phải phù họp với ý đồ cần thiết trong các khâu của quá trình
thực hiện bài trên lóp. Webquest càng gắn với nội dung bài học thì nó càng giúp
người học học tập có hiệu quả.
o Nguyên tắc về tính hiệu quả
Hoạt động dạy học bao gồm cả những hoạt động chân tay và hoạt động trí não.
Webquest mang lại những nhiệm vụ cho người học và chỉ dẫn cho họ những nội
dung kiến thức thông qua các đường dẫn liên kết, để HS tự lên kế hoạch, tổ chức,
thiết kế, điều khiển, giám sát và điều chỉnh hoạt động nhận thức của người học.

Đồng thời GV phải tạo ra những điều kiện học tập tốt để hoạt động học tập của HS
được diễn ra một cách tích cực, độc lập, chủ động và sáng tạo.
o Nguyên tắc xây dựng cẩu trúc
Bất kì một Webquest nào cũng có cấu trúc 5 phần: Giới thiệu, nhiệm vụ, tiến
trình, đánh giá và kết luận.
Đặc biệt hơn, khi xây dựng cấu trúc Webquest điều quan trọng là chúng ta
cần phải thảo luận về những tiêu chí đánh giá phù họp với nhiệm vụ, đối tượng
HS để từ đó có những đánh giá chính xác về những kết quả HS làm được,
o Nguyên tắc về sự đa dạng hóa khi trình diễn thông tin

Quách Anh Tuấn

13

K37B Sinh - KTNN


Khóa luận tốt nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Ngoài những đường link GV đã cung cấp, cho phép người học tìm kiếm
những nguồn thông tin đa dạng và phong phú khác, vì những kiến thức Sinh học
là vô cùng đa dạng, phong phủ. Do vậy GV nên khuyến khích người học xây
dựng cấu trúc và kịch bản cho quá trình trình diễn thông tin mang tính sáng tạo
hơn. HS có thể trình bày kết quả dưới nhiều hình thức khác nhau: trình chiếu
PowerPoint, diễn kịch, áp phích... Khi thực hiện được nguyên tắc này cũng là
đảm bảo cho tính logic của nội dung thông tin được trình diễn,
о Nguyên tẳc về sự đảm bảo phù hợp với đoi tượng sử dụng
Khi xây dựng và thiết kế Webquest phải chú ý đến mối quan hệ về nội dung

kiến thức và HS. Khi tạo Webquest Sinh học cần chú ý đến những nhiệm vụ yêu
cầu cho mỗi đối tượng, cấp bậc học ở mức độ nông, sâu khác nhau. Ngoài ra thì
việc đưa ra Webquest với giao diện rõ ràng và chủ đề thân thiện (dễ tìm hiểu, dễ
tiếp cận và dễ thao tác và dễ sử dụng).
о Nguyên tẳc về sự đảm bảo cập nhật thông tin
Do sự bùng nổ của CNTT mà trên thị trường thường xuyên xuất hiện nhiều
thông tin nhiễu, thiếu chính xác nên khi xây dựng Webquest GV đã tìm kiếm và
cung cấp sẵn cho người học để thuận lợi cho HS. GV cần chú ý thường xuyên
kiểm tra lại nguồn dẫn để đảm bảo thông tin luôn được cập nhật,
о Đáp ứng mục tiêu dạy học.
Phát huy tính tự giác, tích cực, chủ động, sáng tạo của HS.
о Nguyên tẳc về sự đảp ứng được các tiêu chí của một Phương pháp dạy
học hiện đại
Nhiều quan điểm cho rằng, dạy học hiện đại là dạy cách làm ra kiến thức, và
PPDHHĐ là PPDH tích hợp, có sự kết hợp các PPDH và các PTDH một cách
hợp lí.

Quách Anh Tuấn

14

K37B Sinh - KTNN


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tết nghiệp

Webquest xây dựng lên một chủ đề mở, HS sẽ tự lực xử lí kiến thức, tự phân
tích, tổng họp kiến thức bài học cho mình dựa trên nguồn tài liệu. Khi sử dụng

Webquest đã mang lại sự tích hợp liên môn và có thể sử dụng kết hợp nhiều
PPDH khác trong đó.
Nhìn chung, tất cả các nguyên tắc xây dựng Webquest đều phải dựa trên sự
hài hòa của các yếu tố như: trình độ của HS, thời gian thực hiện hợp lí, mục tiêu
bài học và các trang thiết bị hiện có ở các cơ sở trường học.
2.1.2. Các bước thiết kế Webquest
Một Webquest hay là một Wequest chứa đựng một ý tưởng tạo dựng tốt, một
kịch bản hoàn hảo thu hút sự chú ý của người học, kích thích khả năng tìm tòi,
khám phá vấn đề đưa ra. Đe tạo ra được Webquest còn tùy thuộc vào tài liệu phù
hợp với độ tuổi và khả năng của người học. Một trang web có thể chứa đựng tất
cả các chủ đề từ các giai điệu cho trẻ con đến các bài khóa luận tiến sĩ. Do vậy
để tìm được những thông tin, trình bày để thu hút người học là một trong những
thách thức lớn nhất khi tạo ra Webquest. Sự phong phú thông tin của trang web
làm cho Webquest trở nên hấp dẫn cùng với những bài học nhiều trải nghiệm ở
các cấp độ khác nhau.
Một Webquest bất kì được tạo nên bởi người GV, thường thiết kế theo quy
trinh sau:

Quách Anh Tuấn

15

K37B Sinh - KTNN


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tết nghiệp

XÁC ĐỊNH

MỤC ĐÍCH

TÌM NGUỒN TÀI LIỆU

XÁC ĐỊNH
NHIỆM VỤ

THIẾT KẾ
TIẾN TRÌNH

TRÌNH BÀY
TRANG WEB

THỰC HIỆN
WEBQUEST

Quy trình thiết kế Webquest theo Nguyễn Văn Cường - Bernd Meier (2011)

Quách Anh Tuấn

16

K37B Sinh - KTNN


Khóa luận tốt nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

{]) Chọn và giới thiệu chủ đề

Chủ đề cần có mối liên kết rõ ràng với những nội dung được xác định trong
chương trình dạy học. Chủ đề có thể là một vấn đề thực tế quan trọng, cấp bách
trong xã hội, đòi hỏi HS phải tỏ rõ quan điểm. Quan điểm này không phải đơn
giản là những câu hỏi đúng sai mà cần có sự lập luận quan điểm trên cơ sở hiểu
biết về chủ đề đưa ra.
Khi xem xét một chủ đề nào đó người thiết kế chủ đề phải tự đặt ra và tự trả lời
một số câu hỏi trước khi quyết định lựa chọn, như “chủ đề này gắn với vấn đề
thực tiễn xã hội và liên quan đến bài học như thế nào? có phù hợp với chương
trình đào tạo không ?”, “Chủ đề này có đủ lớn để tìm nguồn tài liệu trên Internet
không”, hay “HS có thực sự thích thú với chủ đề này?”...
Sau khi đã lựa chọn được chủ đề, chúng ta có thể tưởng tượng ra kịch bản với
nhiều tình tiết lôi cuốn HS cùng tham gia khám phá tri thức để cuối cùng xây
dựng lên nội dung kiến thức bài học. Khi này một đoạn giới thiệu về chủ đề được
GV hay người thiết kế trình diện cho người học bằng một đoạn ngắn gọn, dễ
hiểu để HS dễ dàng hòa nhập với chủ đề và có cái nhìn tổng quan nhất về chủ đề.
(2) Tìm nguồn tài liệu học tập
Đây là một trong những bước khá quan trọng để quyết định chủ đề này có
tiếp tục được thực hiện hay không. Vì không phải bất kì chủ đề nào đưa ra cũng
có thể tìm được nguồn tài liệu phù hợp với mục đích và kiến thức giảng dạy. Khi
chọn được chủ đề, bản thân người dạy đã hình dung kế hoạch khai thác các khía
cạnh của chủ đề, vì vậy nguồn tài liệu không chỉ đảm bảo đa dạng mà còn phải
chính xác và nội dung kiến thức không được lan man để tránh làm phân tán sự
chú ý của người học vào những phần không trọng tâm dễ gây nhầm lẫn nếu
không đọc kĩ, gây mất thời gian. Giai đoạn này tốn khá nhiều công sức của

Quách Anh Tuấn

17

K37B Sinh - KTNN

Khóa luận tốt nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

người thiết kế, ngoài việc tìm kiếm, chọn lựa các trang liên kết tin cậy nhất thì
họ còn phải tự kiểm tra chất lượng nguồn thông tin bằng cách tự mình đọc, tra
cứu độ chính xác của nguồn thông tin đó, và để đảm bảo nguồn thông tin là mới
thì việc thường xuyên cập nhật cũng là điều mà người thiết kế thường xuyên phải
làm. Như vậy bằng cách đó, người học sẽ được cung cấp các nguồn trực tuyến có
thể được kết hợp trong tài liệu Webquest hoặc có sẵn ở dạng siêu liên kết tới các
trang web bên ngoài, để áp dụng vào việc xử lí và giải quyết vấn đề.
Bên cạnh khai thác kiến thức trên các trang web, nguồn thông tin chúng ta có
thể sử dụng đơn giản và không kém phần hiệu quả khác như các thông tin
chuyên môn được cung cấp qua email, CD, ngân hàng điện tử kĩ thuật số (từ điển
trực tuyến trong dạy học ngoại ngữ)...Và một lần nữa các nguồn tin này phải
được GV kiểm tra chất lượng trước khi cung cấp cho HS sử dụng.
(3)Xác định mục đích
Việc xác định mục đích cũng là kĩ năng quan trọng đối với người thiết kế
Webquest, nó không đơn thuần là kết quả phải đạt được sau khi thực hiện mà đòi
hỏi sự chi tiết của người GV đối với từng đối tượng người học: yêu cầu phải phù
hợp và đảm bảo có thể thành công được. Mục tiêu càng rõ ràng và chi tiết thì khả
năng đạt được càng lớn, đồng thời với nó thì áp lực đối với người GV càng lớn
hơn, không chỉ đảm bảo 3 mục tiêu kiến thức, mục tiêu kĩ năng và thái độ theo
chuẩn chương trình cơ bản cho tất cả HS mà với Webquest người GV còn phải
chế tiết thêm những tiêu chuẩn cho các đối tượng HS khác nhau, bổ sung thêm
các kĩ năng tổ chức hoạt động, kĩ năng khai thác và tổng họp kiến thức từ các
nguồn tài liệu cung cấp...

Quách Anh Tuấn

18

K37B Sinh - KTNN


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khóa luận tết nghiệp

Nhìn chung việc xác định mục tiêu cần được gắn với ý tưởng về chủ đề đưa
ra, liên hệ mật thiết với nguồn tài liệu tìm kiếm được và thỏa mãn các nhiệm vụ
đưa ra cho HS.
(4) Xác định nhiệm vụ
Trong quá trình xác định mục đích cho chủ đề, GV sẽ phải lập kế hoạch cho
những ý tưởng Webquest và từ đó đưa ra các nhiệm vụ cụ thể. Thông thường, một
chủ đề lớn sẽ chia làm nhiều chủ đề nhỏ hơn để xác định các nhiệm vụ cho các
nhóm HS. Mỗi nhiệm vụ cũng giống như một vấn đề mà khi giải quyết được vấn đề
đó người học sẽ thu được những kiến thức bổ ích liên quan đến kiến thức bài học.
Đây chính là phần trung tâm của Webquest. Nhiệm vụ đưa ra phải vừa sức, ngắn
gọn, dễ hiểu và cụ thể hóa được chủ đề đã được giới thiệu trong phần đầu
Webquest. Nhiệm vụ sẽ định hướng hoạt động cho HS, cần tránh những nhiệm vụ
theo kiểu ôn tập hay tái hiện thuần túy dễ gây nhàm chán mà không kích thích được
sự sáng tạo cho HS. Nhiệm vụ là cụ thể hóa cho những ý tưởng của người thiết kế
Webquest. Đôi khi các nhiệm vụ ấy chỉ xoay quanh một vấn đề mà người học sẽ
nhìn nhận nó ở các khía cạnh khác nhau, góc độ tiếp cận khác nhau. Và việc HS có
hứng thú với các nhiệm vụ được giao hoặc mức độ hoàn thành nhiệm vụ của HS là
tiêu chí để đánh giá thiết kế.
(5) Thiết ké tiến trình

Dựa vào việc xác định nhiệm vụ và những tiêu chí đánh giá thiết kế để thiết
kế tiến trình thực hiện một Webquest, GV sẽ đưa ra những chỉ dẫn nhằm hướng
dẫn, hỗ trợ HS thực hiện các giai đoạn trong cấu trúc của một Webquest: Giới
thiệu, xác định nhiệm vụ, tiến trình thực hiện và trình bày, cuối cùng là đánh giá
và kết luận.

Quách Anh Tuấn

19

K37B Sinh - KTNN


Khóa luận tốt nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Trong khi thiết kế tiến trình của một Webquest, người GV có thể xác định và
sắp xếp vấn đề theo một logic nhất định, hoặc có thể linh động chuyển đổi các
vấn đề theo các trật tự khác khi nó diễn ra trong những tình huống bị thay đổi.
Trong tiến trình, GV thiết kế cũng nên tự đặt mình vào vai trò của HS khi được
giao nhiệm vụ. Từ đó dự đoán được diễn biến quá trình lĩnh hội tri thức này có
thể diễn ra theo chiều hướng nào và đưa ra những giả định phù hợp cho mỗi tình
huống đó. Điều này cũng nhằm đảm bảo cho quá trình thực hiện diễn ra trong
đúng khoảng thời gian quy định mà HS vẫn lĩnh hội được đầy đủ thông tin kiến
thức bài học.
(6) Trình bày trang web
Sau khi các nội dung đã được chuẩn bị sẵn sàng, chúng ta sẽ trình bày
Webquest trên google site. Đe tạo lập trang Webquest không đòi hỏi những kiến
thức về lập trình và cũng không cần các công cụ phức tạp để thiết lập các trang

HTML. Trên google site cho phép chúng ta sử dụng tất cả chương trình của hệ
điều hành web. Dịch vụ này rất thích hợp cho việc tạo ra một trang chia sẻ thông
tin giữa một nhóm người làm việc trong cùng môi trường, cá nhân hay tập thể
lớp. Chỉ bằng những thao tác đơn giản, bất kì ai cũng có thể nhanh chóng tạo lập,
cập nhật một trang web với đầy đủ tính năng như hình ảnh, lịch, video, chia sẻ
file, văn bản, báo cáo, trình diễn, đường dẫn trên internet...và có thể dễ dàng
trao đổi, liên hệ với nhau qua hệ thống comment.
(7) Thực hiện Webquest
Sau khi đưa Webquest lên mạng nội bộ, GV sẽ hướng dẫn và dạy thực
nghiệm ở một lớp học bất kì. Đối với điều kiện học tập ở nước ta, Webquest sẽ
được tổ chức như một bài tập về nhà. HS sẽ được đọc lời giới thiệu và giao
nhiệm vụ cụ thể, sau đó làm việc nhóm hoặc cá nhân để hoàn thành nhiệm vụ đó

Quách Anh Tuấn

20

K37B Sinh - KTNN