ĐỀ CƯƠNG môn tổ CHỨC HOẠT ĐỘNG VUI CHƠI cho trẻ mầm non

ĐỀ CƯƠNG MÔN TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG VUI CHƠI
Câu 3: Phân tích đặc điểm và ý nghĩa của trò chơi xây dựng -lắp ghép đối
với sự phát triển tâm lý của trẻ mẫu giáo. KLSP?
1. Khái niệm: TCXD là loại trò chơi mà trẻ sử dụng đồ chơi, vật liệu chơi để
mô phỏng lại dưới dạng mô hình hiện thực xung quanh (đặc biệt là thế giới
đồ vật) trong các công trình xây dựng, lắp ghép của mình nhờ trí tưởng
tượng và sáng tạo của trẻ.
2. Đặc điểm của trò chơi xây dựng
- TCXD là loại trò chơi mà khi trẻ tham gia chơi bao giờ cũng tạo ra sản
phẩm , nhưng là sản phẩm để chơi chứ không phải là sản phẩm để dùng. Sản
phẩm này mang tính tự do, tự lực và sáng tạo rõ rệt. Trong khi chơi, trẻ có
thể thay thế vật liệu chuyên biệt thật bằng những vật liệu thay thế. Đó là
những mẩu gỗ, thanh nhựa có hình thù và màu sắc khác nhau; đó là những
viên sỏi, vỏ sò, vỏ ốc, hột hạt, lá khô… được trẻ sử dụng để xây dựng nên
những “công trình” của mình. Thường trẻ xây xong công trình rồi lại phá đi
để xây lại cái khác, nhiều khi xây đi xây lại mãi mà không chán. VD: …
- TCXD gắn chặt với hoạt động tạo hình, nó đòi hỏi trẻ phải có khả năng tri
giác thẩm mĩ và tư duy hình tượng, đặc biệt là trí tưởng tượng sáng tạo. Khả
năng tạo hình tốt sẽ giúp cho trò chơi xây dựng được thuận lợi, ngược lại trẻ
được chơi nhiều trò chơi xây dựng cũng giúp cho khả năng tạo hình phát
triển tốt. Mặt khác TCXD lại gắn liền với hoạt động mang tính kĩ thuật, đòi
hỏi trẻ phải có khả năng xây dựng; lắp ráp những “vật liệu” thành những
“công trình” theo ý đồ xây dựng của mình. Do vậy có thể nói, TCXD vừa
mang tính nghệ thuật vừa mang tính kĩ thuật.
Câu 4: Phân tích Khái niệm, đặc điểm, ý nghĩa của trò chơi đóng kịch đối
với sự phát triển tâm lý của trẻ mẫu giáo, từ đó rút ra KLSP.
1. Phân tích khái niệm:
Trò chơi đóng kịch (TCĐK)là trò chơi đóng vai theo tác phẩm văn
học (truyện ngụ ngôn, cổ tích, thần thoại …) nhờ trí tưởng tượng sáng tạo và
cảm xúc của mình trẻ tái hiện lại tính cách nhân vật trong tác phẩm văn học.
Để tham gia trò chơi này trước hết trẻ phải cảm thụ được tác phẩm văn học,

nắm được cốt truyện, tính cách nhân vật theo một kịch bản. Do vậy trò chơi
này phù hợp với lứa tuổi mẫu giáo, khi mà vốn sống, ngôn ngữ của trẻ đã
khá phát triển. VD (khái quát 1 trò chơi).
2. Đặc điểm của TCĐK
- TCĐK là loại trò chơi có chủ đề, có vai chơi, nội dung chơi, nhưng nội
dung chơi, vai chơi, hành động chơi được xác định trước trong tác phẩm văn
học (chứ không phải do trẻ tự nghĩ ra). Có thể nói đây là một biến thể của
TCĐVTCĐ. Tính sáng tạo của trẻ được thể hiện ở cử chỉ, điệu bộ, nét mặt,


lời nói … làm nổi bật tính cách nhân vật của tác phẩm văn học chứ không
làm sai lạc tính cách nhân vật (nhân vật tốt, đáng yêu trở nên tốt hơn, đáng
yêu hơn; nhân vật xấu xa, đáng ghét trở nên xấu xa hơn, đáng ghét hơn). Đó
là con đường giúp trẻ cảm thụ nghề thuật thông qua các tác phẩm văn học.
- TCĐK là một loại trò chơi mang tính nghệ thuật. Tuy nhiên nó không phải
là một hoạt động nghệ thuật mà chỉ là trò chơi thôi. Tính nghệ thuật và tính
chất chơi là hai yếu tố kết hợp chặt chẽ với nhau trong nội dung chơi cũng
như quá trình tổ chức trò chơi.
+ Yếu tố nghệ thuật trong nội dung chơi cũng như quá trình tổ chức trò chơi
được thể hiện ở những điểm sau:
/ Trò chơi đóng kịch bao giờ cũng có kịch bản, đó là yếu tố trung tâm giữ vai
trò nòng cốt của nghệ thuật kịch. Có thể nói thành công của vở kịch phải bắt
đầu từ kịch bản. Vì vậy việc chuẩn bị kịch bản có ý nghĩa quan trọng khi tổ
chức TCĐK. Kịch bản vừa đề xuất nội dung, vừa là kế hoạch, chương trình
được thực hiện trên “sân khấu”.
/ Nhân vật trong TCĐK có thể là người, có thể là con vật, cảnh vật được
nhân cách hoá với những phẩm chất tính cách nổi bật như hiền hoặc ác,
nhanh hay chậm, khiêm tốn hoặc kiêu căng, nhút nhát hay dũng cảm, tham
lam hay tốt bụng, hảo tâm … Để làm nổi bật tính cách nhân vật trẻ phải sử
dụng ngôn ngữ, cử chỉ, điệu bộ, nét mặt … nhằm “hoá thân” vào nhân vật để

truyền cảm tới “khán giả”, gợi nên ở “khán giả” những suy nghĩa, thái độ
phù hợp.
/ Việc nhập vai trong trò chơi đóng kịch phải tuân thủ một kịch bản văn học
nhất định. Do vậy để nhập được vai trẻ phải trải qua một quá trình “lao động
nghệ thuật”: tập tành trước khi biểu diễn giống như một nghệ sĩ.
/ Trong trò chơi đóng kịch thường có nhân vật người dẫn chuyện. Nhân vật
này có thể là một cá nhân (cô hoặc trẻ đảm nhiệm), có thể là một nhóm; có
thể xuất hiện hoặc không xuất hiện trên “sân khấu”, nhưng luôn có chức
năng xâu chuỗi các sự kiện, làm cho câu chuyên kịch vốn có thể bị lược bỏ
bớt các chi tiết phụ vẫn có đầu, có cuối diễn biến mạch lạc, trở nên dễ hiểu
đối với trẻ. Ngôn ngữ người dẫn chuyện vừa dẫn dắt các nhân vật vừa định
hướng quá trình tiếp xúc và cảm thụ tác phẩm văn học của trẻ.
/ Nghệ thuật trong nội dung trò chơi còn được thể hiện ở tính tổng hợp của
nội dung kịch bản. Để vở kịch diễn ra sôi nổi, hào hứng, vui nhộn, kịch bản
cần có thêm những hỗ trợ bằng điệu múa, lời ca, tiếng hát phù hoạ cho tính
cách các nhân vật; hoá trang, đạo cụ, sân khấu phù hợp với nhân vật, với chủ
để chơi … cũng tăng thêm sức hấp dẫn của “vở diễn” đối với “khán giả”.
+ Yếu tố chơi trong nội dung cũng như quá trình tổ chức trò chơi đóng kịch
được thể hiện ở những điểm sau:


/ Lời nói, điệu bộ, cử chỉ của các nhân vật (kể cả “chính diện” lẫn “phản
diện”);trang phục, hoá trang, sân khấu; lời hát; điệu múa … đều mang tính
hồn nhiên, ngộ nghĩnh phù hợp với tâm lý tuổi thơ.
/ Trẻ tham gia trò chơi một cách tự nguyện, thoải mái do sức hấp dẫn của
chính trò chơi (được đóng vai này, vai kia) chứ không phải do bị áp đặt.
Trong thực tế, phần lớn trẻ chỉ thich đóng vai nhân vật tốt, trẻ trung, giỏi
giang chứ không muốn đóng vai xấu xí, độc ác, kém cỏi. Do vậy, cô giáo
cần động viên, khích lệ trẻ không chỉ đóng vai người tốt, việc tốt mà cần
phải đóng cả vai xấu xí, độc ác, kém cỏi nữa thì mới vui được. Trong nhiều

trường hợp, cô cần đóng vai mà trẻ không thích để cùng trẻ thể hiện đúng
yêu cầu của kịch bản. Khi tham gia những vai như vậy, cô thể hiện sao cho
thật ấn tượng, thật vui để khích lệ trẻ tự nguyện nhận vai đó cho những lần
chơi tiếp theo. Đó là cơ hội giúp trẻ trải nghiệm đời sống tình cảm của các
vai và hiểu được cái đúng, cái sai, cái thiện, cái ác từ đó bồi dưỡng tình cảm
cho trẻ, hướng tới cái thiện, căm ghét cái ác, luôn sống vì mọi người để phù
hợp yêu cầu xã hội.
/ TCĐK của trẻ mẫu giáo chỉ là mô phỏng lại nghệ thuật kịch chứ không
phải là đóng kịch thực sự. Do vậy, trong trò chơi này cả “diễn viên” và
“khán giả” đều thuộc lời nói, hành động của các nhân vật qua đó giúp trẻ
phát triển ngôn ngữ, tình cảm, trí tưởng tượng.
KLSP: …………
3. Ý nghĩa của TCĐK đối với trẻ mẫu giáo.
- TCĐK là một trong những con đường giúp trẻ tiếp nhận tác phẩm văn học
có hiệu quả nhất. Bởi lẽ trẻ không chỉ được nghe kể, nghe đọc, phân tích về
tác phẩm , về tính cách các nhân vật trong tác phẩm mà còn được trải
nghiệm, được “hoá thân” vào nhân vật. Qua đó trẻ cảm nhận một cách sâu
sắc tác phẩm.
- Khi tham gia trò chơi đóng kịch, trẻ được nhập vai và trải nghiệm đời sống
tình cảm của các vai, giúp trẻ hiểu được chân, thiện, mĩ … từ đó bồi dưỡng
tình cảm hướng thiện, yêu cái thiện, khinh ghét cái ác và giáo dục lòng nhân
ái cho trẻ.
- Trong quá trình chơi, trẻ nhập vai và phản ánh tính cách nhân vật bằng lời
nói , cử chỉ, điệu bộ … qua đó mà ngôn ngữ nói chúng, ngôn ngữ nghệ thuật
của trẻ được phát triển; hình thành ở trẻ tâm hồn nghệ sĩ, góp phần làm
phong phú đời sống tinh thần của trẻ.
- Suốt trong quá trình chơi, đòi hỏi trẻ phải huy động các chức năng tâm lý
như ngôn ngữ, trí nhớ, óc tưởng tượng, tư duy, xúc cảm … để thể hiện tính
cách nhân vật. Do vậy mà ngoài sự phát triển ngôn ngữ các chức năng tâm
lý như trí nhớ, tưởng tượng, tư duy, xúc cảm, tình cảm của trẻ cũng được

phát triển.