Giáo án bài 29 quá trình hình thành loài (2)

Bài 29: QUÁ TRÌNH
HÌNH THÀNH LOÀI

GVHD: Ths. Lê Phan Quốc

Lớp Sinh 4A
Năm học 2011 - 2012


I. Hình thành loài khác khu vực địa lí
1. Hình thành loài bằng con đường cách li địa lí

Cách li địa lí là những trở ngại về mặt địa lí
như sông, núi, biển…ngăn cản các cá thể của

Cách li địa lí là

các quần thể cùng loài gặp gỡ và giao phối

gì?

với nhau.

10/29/15

Nguyễn Thị Kim Phụng

2


10/29/15

Nguyễn Thị Kim Phụng

3


Những trở ngại này sẽ tác động đến quần thể ban
đầu như thế nào?

Do có các trở ngại về mặt địa lí, một quần thể ban đầu được chia
thành nhiều quần thể cách li với nhau.

10/29/15

Nguyễn Thị Kim Phụng

4


Những trở ngại này sẽ tác động đến quần thể ban
đầu như thế nào?

Do có các trở ngại về mặt địa lí, một quần thể ban đầu được chia
thành nhiều quần thể cách li với nhau.

10/29/15

Nguyễn Thị Kim Phụng

5

Những trở ngại này sẽ tác động đến quần thể ban
đầu như thế nào?

Do có các trở ngại về mặt địa lí, một quần thể ban đầu được chia
thành nhiều quần thể cách li với nhau.

10/29/15

Nguyễn Thị Kim Phụng

6


10/29/15

Nguyễn Thị Kim Phụng

7


Những quần thể nhỏ sống cách biệt trong các
Khi những quần thể
này cách li thì điều gì
sẽ xảy ra?

10/29/15

điều kiện môi trường khác nhau dần dần được

chọn lọc tự nhiên và các nhân tố tiến hóa làm
cho khác biệt về tần số alen và thành phần kiểu
gen.

Nguyễn Thị Kim Phụng

8


Sự khác biệt này là khác biệt
so với ai?
10/29/15

Nguyễn Thị Kim Phụng

9


Sự khác biệt về tần số alen và thành phần kiểu gen
dưới tác động của CLTN sẽ được duy trì hay biến đổi
nữa?

Sự khác biệt về tần số alen được tích lũy dần và đến một lúc nào đó có thể xuất hiện các trở ngại dẫn
đến cách li sinh sản.

10/29/15

Nguyễn Thị Kim Phụng

10

Nhắc lại những dấu hiệu
nào nhận biết 2 nhóm cá thể
hay quần thể cách li sinh sản
với nhau?

Cách li sinh sản có thể nhận biết được khi các quần thể khác nhau sống cùng nhau
nhưng vẫn không giao phối với nhau hoặc có giao phối với nhau nhưng không tạo ra
đời con hoặc tạo ra đời con nhưng lại bị bất thụ.

10/29/15

Nguyễn Thị Kim Phụng

11


Khi nào loài mới được hình thành?

Khi sự cách li sinh sản giữa các
quần thể xuất hiện thì loài mới được
hình thành.

10/29/15

Nguyễn Thị Kim Phụng

12

Quan sát trên sơ đồ cho biết loài A ban đầu đã hình thành loài mới chưa?

10/29/15

Nguyễn Thị Kim Phụng

13


Cho biết vai trò của cách li địa lí?

Sự cách li địa lí chỉ góp phần duy trì sự khác biệt về tần số alen và thành phần kiểu
gen giữa các quần thể được tạo ra bởi các nhân tố tiến hóa.

10/29/15

Nguyễn Thị Kim Phụng

14


Sự cách li địa lí có phải là sự cách li sinh sản không?

Sự cách li địa lí không phải là sự cách li sinh sản mặc dù do có sự cách li địa lí nên
các cá thể của các quần thể cách li ít có cơ hội giao phối với nhau.

10/29/15

Nguyễn Thị Kim Phụng

15


Loài mới

Cách li địa lí ngăn cản sự giao phối giữa các cá thể của các quần thể khác nhau duy trì và thúc đẩy sự
Cách li sinh sản

phân hóa về tần số các alen và thành phần kiểu gen của các quần thể

Quần thể ban đầu
Loài mới

Quần thể mở rộng khu phân bố

Dưới tác dụng của các nhân tố tiến hóa, mỗi quần thể tích lũy các đột

hình thành những quần thể mới,

biến khác nhau do chọn lọc tự nhiên theo các hướng khác nhau ở những

Cách li sinh sản giữa các

mỗi quần thể chiếm một khu phân

môi trường sống khác nhau Có sự khác biệt về tần số các alen và

quần thể hình thành loài

thành phần kiểu gen giữa các quần thể.

mới

bố riêng.

10/29/15

Nguyễn Thị Kim Phụng

16


10/29/15

Hình thành loài khác khu vực địa lí
Nguyễn Thị Kim Phụng

17


Tại sao trên các đảo đại dương lại hay tồn tại các loài đặc hữu ( loài
chỉ có ở một nơi nào đó mà không có ở nơi nào khác trên trái đất)?

Rùa đảo Pinta

Cây huyết rồng ở đảo Socotra
10/29/15

Nguyễn Thị Kim Phụng

18




Ban đầu một số ít cá thể di cư tới đảo lập quần thể mới nhưng do số lượng cá thể
ít nên yếu tố ngẫu nhiên đóng vai trò quan trọng phân hóa vốn gen của quần thể
mới với vốn gen của quần thể gốc.



Chọn lọc tự nhiên, sự giao phối không ngẫu nhiên (giao phối gần) giữa các cá thể
trong quần thể nhỏ phân hóa vốn gen.



Quần đảo cách li địa lí  không bị hiện tượng di - nhập gen chi phối nên các đặc
điểm thích nghi của sinh vật đảo sẽ khó tìm thấy ở nơi nào khác trên trái đất.

10/29/15

Nguyễn Thị Kim Phụng

19


Nghiên cứu hình 29 trang 127 SGK cho biết quá trình hình thành loài mới bằng con
đường địa lí diễn ra như thế nào?

Hình 29. Hình thành loài bằng cách li địa lí

Tạisao loài C không tạo thành loài khác?
10/29/15

Nguyễn Thị Kim Phụng

20


2. Quần đảo là điều kiện lí tưởng cho việc hình thành loài mới

Quần đảo là tập hợp những

Thế nào là quần

đảo lân cận nhau.

đảo?

10/29/15

Nguyễn Thị Kim Phụng

21


Trong các khu vực địa lí thì quần đảo có các điều kiện lí tưởng để một loài phát sinh thành nhiều loài khác
nhau.
Ví dụ quần dảo Galapagos

Quần đảo Galapagos

Quần đảo Galapagos nằm trên đường xích đạo trong vùng Thái bình dương, cách khoảng 950 km về phía Tây bờ biển
của Ecuador. Các đảo này không nối liền nhau, chúng nổi lên từ đáy biển là miệng núi lửa cách đây 35 triệu năm.

10/29/15

Nguyễn Thị Kim Phụng

22


Những loài nào thích hợp với hình thành loài bằng con đường
cách li địa lí?

Hình thành loài bằng con đường cách li địa lí hay xảy ra đối với các loài động
vật có khả năng phát tán mạnh.

10/29/15

Nguyễn Thị Kim Phụng

23


Quá trình hình thành loài bằng con
đường cách li địa lí thường xảy ra một
Thời gian diễn ra quá

cách chậm chạp, qua nhiều dạng trung

gian chuyển tiếp.

trình hình thành loài
nhanh hay chậm?

10/29/15

Nguyễn Thị Kim Phụng

24


Quá trình này thường gắn liền với quá trình gì?

Quá trình hình thành loài thường gắn liền với quá trình hình thành quần thể thích
nghi.

10/29/15

Nguyễn Thị Kim Phụng

25