ng­ữ văn 6

10/31/15

Hán Thu Huyền

1


(DÊu chÊm, dÊu chÊm hái, dÊu chÊm than)

10/31/15

Hán Thu Huyền

2


Bài
I. Công dụng:
Bài tập 1 (T 149): đặt các dấu chấm (.), dấu chấm hỏi
(?), dấu chấm than (!) vào chỗ thích hợp có dấu ngoặc
đơn.
a) Ôi thôi, chú mày ơi ( ! ) Chú mày có lớn mà chẳng có
khôn.
(Theo Tô Hoài)
b) Con có nhận ra con không ( ?)
(Theo Tạ Duy Anh)
c) Cá ơi, giúp tôi với ( !) Thương tôi với ( ! )
(Theo ông lão đánh cá và con cá vàng)
d) Giờ chớm hè ( . ) Cây cối um tùm ( . ) Cả làng thơm ( . )
(Theo Duy Khán)
10/31/15

Hỏn Thu Huyn

3


Bài
I. Công dụng:
1. Bài tập 1:
Lý do đặt các dấu câu như trên:
- Dấu chấm đặt cuối câu trần thuật.
- Dấu chấm hỏi đặt cuối câu nghi vấn.
- Dấu chấm than dùng đặt cuối câu cầu khiến hoặc câu
cảm.

10/31/15

Hỏn Thu Huyn

4


I. Công dụng
2. Bài tập 2: (Trang 149)
Cách dùng các dấu chấm, dấu chấm hỏi và dấu
chấm than trong nhng câu sau đây có gỡ đặc biệt?
a) Tụi phi bo:
Trong cõu b:
Du chm
hi v

- c, chỳ mỡnh c núi thng thng
ra no
.2 du chm chm
than dựng trong ngoc n T thỏi
[...] Ri, vi b iu khinh khnh, tụi
mng:
nghi ng chõm bim i vi ni
- [... ] Thụi, im cỏi iu hỏt ma dm
dung sựi
cõu st y i. 4
(Tụ Hoi)
Trong
a: a tin theo cỏch m : H
b)cõu
AFP
Cõu nhng
2 v cõu hi
4 ugy(!?)
l cõu cu khin,
nhng cui cỏc cõu y u dựng du
chm ú l mt cỏch dựng c
bit ca du cõu
10/31/15
Hỏn Thu Huyn1

l 80 ngi sc lc khỏ tt

5

Ghi nhí: (Trang 150)
 Thông thường, dấu chấm được đặt ở cuối câu trần
thuật, dấu chấm hỏi đặt cuối câu nghi vấn và dấu chấm
than đặt cuối câu cầu khiến, câu cảm thán.
 Tuy vậy, cũng có lúc người ta dùng dấu chấm ở cuối
câu cầu khiến và đặt các dấu chấm hỏi, dấu chấm than
trong ngoặc đơn vào sau một ý hay một từ ngữ nhất định
để biểu thị thái độ nghi ngờ hoặc châm biếm đối với ý đó
hay nội dung của từ ngữ đó.

10/31/15

Hán Thu Huyền

6


II. Chữa một số lỗi thường gặp:
1. So sánh cách dùng dấu câu trong từng cặp câu dưới đây.
a)
- “Đệ nhất kì quan Phong Nha” nằm trong một quần thể hang động thuộc
khối núi đá vôi Kẻ Bàng ở miền tây Quảng Bình. Có thể tới Phong Nha rất
dễ dàng bằng hai con đường [... ]
(Trần Hoàng)
- “Đệ nhất kì quan Phong Nha” nằm trong một quần thể hang động thuộc
khối núi đá vôi Kẻ Bàng ở miền tây Quảng Bình, có thể tới Phong Nha rất
dễ dàng bằng hai con đường.

+ Dùng dấu phẩy biến câu văn thành câu ghép hai vế nhưng hai vế không
liên quan chặt chẽ với nhau.

+ Dùng dấu chấm ở đây để tách thành 2 câu là đúng.
10/31/15

Hán Thu Huyền

7


II. Chữa một số lỗi thường gặp:
1. So sánh cách dùng dấu câu trong từng cặp câu dưới đây.

b)
- Nơi đây vừa có nét hoang sơ, bí hiểm. Lại vừa rất thanh thoát và giàu chất thơ.
-

Nơi đây vừa có nét hoang sơ, bí hiểm ; lại vừa rất thanh thoát và giàu chất thơ.
(Trần Hoàng)

+ Dùng dấu chấm không hợp lý, làm cho phần vị ngữ thứ 2 bị tách khỏi
chủ ngữ, nhất là khi vị ngữ được nối với nhau bằng cặp quan hệ từ “vừa...vừa...”
+ Do vậy, dùng dấu chẩm phẩy ở đây là hợp lý.
10/31/15

Hán Thu Huyền

8


II. Chữa một số lỗi thường gặp:
2. Chữa lỗi

Cách dùng dấu chấm hỏi và dấu chấm than trong các câu vì sao
không đúng? Hãy chữa lại các câu ấy cho đúng?
a) Tôi chẳng tìm thấy ở tôi một năng khiếu gì? (1) Và không hiểu vì sao tôi không thể
thân với Mèo như trước kia được nữa?(2) Chỉ cần một lỗi nhỏ ở nó là tôi gắt um lên.(3)
- Dấu chấm hỏi ở cuối câu 1 và câu 2 sai vì đây là câu trần thuật.
- Sửa: Thay dấu (?) bằng dấu (.)
b) Tôi chẳng tìm thấy ở tôi một năng khiếu gì.(1) Và không hiểu vì sao tôi không thể
thân với Mèo như trước kia được nữa(2). Chỉ cần một lỗi nhỏ ở nó là tôi gắt um lên!(3)
- Câu 3 là câu trần thuật nên đặt dấu chấm than cuối câu này là không đúng.
- Sửa: Thay dấu (!) bằng dấu (.)

Tôi chẳng tìm thấy ở tôi một năng khiếu gì. Và không hiểu vì sao tôi không thể
thân với Mèo như trước kia được nữa. Chỉ cần một lỗi nhỏ ở nó là tôi gắt um lên.
(Tạ Duy Anh)

10/31/15

Hán Thu Huyền

9


Bài tập 1: Cuối những câu sau đặt dấu gì?
a) Mấy giờ rồi

?

b) Vừa nãy, đã có người hỏi mấy giờ rồi

c) Nam ơi, giúp tớ với

10/31/15

[.]

hoặc

Hán Thu Huyền

.

[!]
10


Bài tập 2: Trong những câu sau, câu nào đặt
dấu sai? Hãy chữa lại các dấu câu cho đúng.
Đúng

a) Mưa đã ngớt. Trời rạng dần. Mấy con chào mào từ
hốc cây nào đó bay ra hót râm ran.

b) Mai cËu cã ®i ch¬i víi tí kh«ng!

SAI

=> Mai cËu cã ®i ch¬i víi tí kh«ng?
c) Các cậu ơi, các cậu có biết quyển sách này của ai không.

SAI

=> Các cậu ơi, các cậu có biết quyển sách này của ai không?

10/31/15

Hán Thu Huyền

11


Luy
ệ
n
Bài tập 1:
ập chỗ thích hợp trong đoạn văn sau đây:
Đặt dấu chấm vào T
những
Tuy rét vẫn kéo dài, mùa xuân đã đến bên bờ sông Lương mùa xuân đã điểm
các chùm hoa gạo đỏ mọng lên những cành cây gạo chót vót giữa trời và trải
màu lúa non sáng dịu lên khắp mặt đất mới cách ít ngày còn trần trụi đen xám
trên những bãi đất phù sa mịn hồng mơn mởn, các vòm cây quanh năm xanh um
đã dần dần chuyển màu lốm đốm, như được rắc thêm một lớp bụi phấn hung
vàng: các vuờn nhãn, vườn vải đang trổ hoa […] Mùa xuân đã đến những buổi
chiều hửng ấm, từng đàn chim én từ dãy núi biếc đằng xa bay tới, lượn vòng trên
những bến đò, đuổi nhau xập xè bên những mái nhà toả khói những ngày mưa
phùn, người ta thấy trên mẫy bãi soi dài nổi lên đây đó ở giữa sông, những con
giang, con sếu cao gần bằng người, không biết từ đâu về, theo nhau lững thững
bước thấp thoáng trong bụi mưa trắng xoá có những buổi, cả một quãng sông
phía chân núi bỗng rợp đi vì hàng nghìn đôi cánh của những đàn sâm cầm tới tấp

sà xuống, chẳng khác nào từng đám mây bỗng rụng xuống, tan biến trong các
đầm bãi rập rạp lau sậy.
(Theo Nguyễn Đình Thi)
10/31/15

Hán Thu Huyền

12


Luy
ệ
n
Bài tập 1:
ập chỗ thích hợp trong đoạn văn sau đây:
Đặt dấu chấm vào T
những
Tuy rét vẫn kéo dài, mùa xuân đã đến bên bờ sông Lương. Mùa xuân đã điểm
các chùm hoa gạo đỏ mọng lên những cành cây gạo chót vót giữa trời và trải
màu lúa non sáng dịu lên khắp mặt đất mới cách ít ngày còn trần trụi đen xám.
Trên những bãi đất phù sa mịn hồng mơn mởn, các vòm cây quanh năm xanh
um đã dần dần chuyển màu lốm đốm, như được rắc thêm một lớp bụi phấn hung
vàng: các vuờn nhãn, vườn vải đang trổ hoa […] Mùa xuân đã đến. Những buổi
chiều hửng ấm, từng đàn chim én từ dãy núi biếc đằng xa bay tới, lượn vòng trên
những bến đò, đuổi nhau xập xè bên những mái nhà toả khói. Những ngày mưa
phùn, người ta thấy trên mẫy bãi soi dài nổi lên đây đó ở giữa sông, những con
giang, con sếu cao gần bằng người, không biết từ đâu về, theo nhau lững thững
bước thấp thoáng trong bụi mưa trắng xoá. Có những buổi, cả một quãng sông
phía chân núi bỗng rợp đi vì hàng nghìn đôi cánh của những đàn sâm cầm tới tấp
sà xuống, chẳng khác nào từng đám mây bỗng rụng xuống, tan biến trong các

đầm bãi rập rạp lau sậy.
(Theo Nguyễn Đình Thi)
10/31/15

Hán Thu Huyền

13


Bài tập 2:

Luy ện
Đoạn đối thoại dưới đây có dấu chấm hỏi nào
T
ậ
p
dùng chưa đúng không? Vì sao?
Đúng

- Bạn đã đến thăm động Phong Nha chưa?
- Chưa? Thế còn bạn đã đến chưa?

Đúng

- Mình đến rồi. Nếu tới đó, bạn mới hiểu vì sao mọi người lại thích
đến thăm động như vậy?

Sai
10/31/15

Sai

Hán Thu Huyền

14


Bi tp 3: t dấu câu thích hp vào chỗ có dấu ngoặc đơn dư

ới đây:
Chị Cốc quát lớn:
- Mày nói gỡ ( ? )
- Lạy chị, em nói gỡ đâu ( ! )
Rồi Dế Choắt lủi vào ( . )
- Chối hả ( ! ) Chối này ( ! ) Chối này ( ! )
Mỗi câu Chối này chị Cốc lại giáng một mỏ xuống ( . )
Theo Tụ Hoi
10/31/15

Hỏn Thu Huyn

15


Luy ện
T ập

10/31/15

Hán Thu Huyền

16


Củng cố
- Nắm được công dụng và cách chữa một số lỗi thường gặp.

10/31/15

Hán Thu Huyền

17


BTVN:
- Làm bài tập còn lại.
- ChuÈn bÞ bµi sau: ¤n tËp dÊu c©u

10/31/15

Hán Thu Huyền

18


u
o
y
k
n

a
Th
10/31/15

Hán Thu Huyền

19