Nghiên cứu xuất huyết não ở trẻ sơ sinh non tháng rất nhẹ cân và một số yếu tố liên quan

NGHIÊN C U XU T XUY T NÃO
TR S SINH NON THÁNG R T NH
CÂN
 VÀM TS

Y UT

LIÊN
Ê QUAN

Ts.Bs V T
ng
PGS T B Ngô
PGS.Ts.Bs
N ô Minh
Mi h Xuân
X â
Bs Nguy n Th Thanh Bình
Bs
B L ng Kim
Ki Chi
Bs CKI Chung Th M ng Thúy
Bs CKI Nguy n Khôi
Bs Nguy n T n Tài


TV N
-Sinh non là tình tr ng khá ph bi n, chi m kho ng 6-9%
t ng s sinh
sinh..

- Tr sinh non,
non đ c bi t là tr c c non th

ng r t y u và

d b xu t huy t não do nhi u nguyên nhân khác nhau
nhau..
- Xu t huy t não là m t bi n ch ng nguy hi m, có th
gây t vong ho c đ l i các di ch ng th n kinh n ng n
- Tình tr ng xu t huy t và m c đ xu t huy t não
s

sinh có th đ

siêu âm xuyên thóp
thóp..

tr

c ch n đoán s m và theo dõi b ng


T NG QUAN TÀI LI U
M TS

NGHIÊN C U CÓ LIÊN QUAN

¬Theo Murphy
p y BP (2002
2002),

), s
c ng nh

ti n b v

các k thu t ch m sóc s

huy t não

tr s

sinh non tháng t

80 xu ng ch còn t 20
20--25
25%
%

ch m sóc chu sinh

sinh giúp gi m t l xu t
40--50
40
50%
%t

nh ng n m

nh ng n m 90 [*].
[*].

¬ Tuy nhiên đây v n là m t trong nh ng nguyên nhân
gây
y nên t
chính g

vong
g

tr s

sinh có cân n ng
gd

i 1500

gram.. Theo Sheth RD 1998 thì nó có th chi m đ n 20%
gram
20% t ng
s t vong

tr sanh c c non [**]

[*] Murphy BP, Inder TE, Rooks V, et al. Post hemorrhagic ventricular dilation in the premature
infant: natural history and predictors of outcome. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed. 2002;87:F37
2002;87:F37F41.
[**] Sheth RD. Trends in incidence and severity of Intraventricular hemorrhage. J Child Neurol.
1998;13(6):261-4.

M TS

Y U TÔ CÓ LIÊN QUAN

M t s y u t nguy c gây nên xu t huy t não đã đ

c các

tác gi đ c p
Ü C n ph i h i s c tích c c sau sanh, đ t n i khí qu n [1,2]
Ü C n hút trong khí qu n l p đi l p l i [1,3].
Ü Nh cân, tu i thai th p [1,4],
Ü Nhi m trùng s sinh s m [5],
Ü Toan chuy n hóa [6],
[6]
Ü B nh màng trong [2,7],
Ü Ki u sanh [2],
Ü Tràn khí màng ph i [8].

1. Wells JT, Ment LR. Prevention of intraventricular hemorrhage in preterm infants. Early Hum
Dev. 1995;42(3):209
1995;42(3):209-33.
33.
2. Gleissner M, Jorch G, Avenarius S. Risk factors for intraventricular hemorrhage in a birth
cohort 3721 premature infants. J Perinat Med. 2000;28(2):104-10.
3. Volpe JJ. Intraventricular hemorrhage in premature infant: current concept, part II. Ann Neurol.
1989;25(2):109-16.
4. Weintraub Z, Solovechick M, Reinchman B, et al. Effect of maternal tocolysis on the incidence
of severe periventricular/ intraventricular hemorrhage in very low birth weight infants.
infants Arch Dis

Child Neonatal Ed. 2001;85(1):F13-7
5. Stoll BJ, Gordon T, Korones SB, et al. Earlyonset sepsis in very low birth weight neonates: a
report from the National Institute of Child Health and Human Development Neonatal Research
Network. J Pediatr. 1996;129(1):72-80.
6. Synnes AR, Chien LY, Peliowski A, et al. Variations in intraventricular hemorrhage incidence
rates among Canadian neonatal intensive care units.
units J Pediatr.
Pediatr 2001;138(4): 525-31.
525 31
7. Synnes AR, Chien LY, Peliowski A, et al. Labor and delivery characteristics and risks of
cranial ultrasonographic abnormalities among Canadian neonatal intensive care units. J Pediatr.
2001;138(4):525-37.
8. Vohr B, Ment LR. Intraventricular hemorrhage in the preterm infant. Early Hum Dev.
1995;44(1):1-16.


M TS

NGHIÊN C U CÓ LIÊN QUAN

Theo nghiên c u c a Fariba K [*], m t s y u t nguy
c gây nên s tr n ng c a xu t huy t não
Ü tu i thai th p
Ü cân n ng th p
Ü ch s APGAR vào 5 phút th p
Ü b nh màng trong
Ü th máy

[*] Fariba Khodapanahandeh, Nastaran Khosravi, Tahereh Larijani et al. Risk Factors for
Intraventricular Hemorrhage in Very Low Birth Weight Infants. Iran J Ped. 2007; vol 17 (no 2):101107.

T NG QUAN V KH

N NG PHÁT HI N XU T HUY T NÃO

Theo tác gi Alain Couture [*], siêu âm não có th phát hi n đ
xu t huy t não tùy theo th i đi m làm siêu âm:
Ü Ngay khi có XH: có kh n ng phát hi n 34% các tr

c

ng h p.

Ü Sau 24 gi có XH, t l phát hi n t ng lên 55%.
Ü Sau 48 gi có XH, t l có th phát hi n là 70%.
gi có XH,, t l nàyy đ t 90%.
Ü Sau 72 g
Ü Sau 108 gi , có th phát hi n 100% các tr
=> Nh

v y th i đi m phát hi n xu t huy t não t t nh t là vào

kho ng 48 đ n 72 gi
đ

ng h p XH não.

c 70-90% các tr

sau sanh. Khi đó, ta có th

phát hi n

ng h p xu t huy t não do nguyên nhân

gay sau sa
sanh
ngay
[*] Theo sách ‘Echographie cérébrale du foetus au nouveau-né’ c a tác gi Alain Couture xu t b n
n m 1994.


T NG QUAN Y V N V M C
XU T HUY T NÃO
Xá
Xác đ nh
h đ xu t huy
h
t não
ã th
theo Papile
P il
Có 4 đ
1: xu t huy t d i n i m c t y
((hémorragie
g sous-épendimaire)
p
)

[*] Hình nh đ c trích t sách ‘Echographie cérébrale du foetus au nouveau-né’ c a tác gi Alain
Couture xu t b n n m 1994


T NG QUAN Y V N V M C

XU T HUY T NÃO

Xá
Xác đ nh
h đ xu t huy
h
t não
ã th
theo Papile
P il
Có 4 đ
2: trong não th t bên nh ng không làm dãn não th t bên
((intra-ventriculaire sans dilatation))

[*] Hình nh đ c trích t sách ‘Echographie cérébrale du foetus au nouveau-né’ c a tác gi Alain
Couture xu t b n n m 1994


T NG QUAN Y V N V M C

XU T HUY T NÃO

Xá
Xác đ nh

h đ xu t huy
h
t não
ã th
theo Papile
P il
Có 4 đ
3: xu t huy t trong não th t bên và làm dãn não th t bên

[*] Hình nh đ c trích t sách ‘Echographie cérébrale du foetus au nouveau-né’ c a tác gi Alain
Couture xu t b n n m 1994


T NG QUAN Y V N V M C XU T HUY T NÃO

Xá
Xác đ nh
h đ xu t huy
h
t não
ã th
theo Papile
P il
Có 4 đ
4: xu t huy t trong nhu mô não, có th kèm xu t huy t
trong
g não th t và làm dãn não th t bên

[*] Hình nh đ c trích t sách ‘Echographie cérébrale du foetus au nouveau-né’ c a tác gi Alain
Couture xu t b n n m 1994

M C TIÊU NGHIÊN C U
M c tiêu t ng quát
Kh o sát t l xu t xuy t não và m i liên quan c a m t s y u t đ n tình
tr ng xu t huy t não

tr s sinh non tháng r t nh cân.

M c tiêu chuyên bi t
Ü Xác đ nh t l xu t huy t não

tr s sinh non tháng d

i 1500g
1500g.

Ü Tìm m i liên quan gi a m t vài y u t nguy c có th có liên quan
đ n tình tr ng xu t huy t não trong vòng 48
48--72 gi đ u sau sanh
nhóm tr này
này..
Ü Tìm m i liên quan gi a m t vài y u t nguy c có th có liên quan
đ n tình tr ng xu t huy t não trong vòng 7 đ n 10 ngày sau sanh
nhóm tr này
này..
Ü Tìm m i liên quan c a m t vài y u t nguy c có th có liên quan
đ n s tr n ng c a xu t huy t não trong quá trình đi u tr
nhóm
tr này

này..


PH

NG PHÁP NGHIÊN C U

1. Thi t k nghiên c u
Nghiên c u mô t c t ngang,
ngang ti n c u.
u.
2. Dân s nghiên c u
- Dân s đích
đích:: tr s sinh non tháng có cân n ng d
và d
- Dân s

i 1500 gram

i 32 tu n tu i thai
nghiên c u:
u: tr s

1500 gram và d

sinh non tháng có cân n ng d

i 32 tu n tu i thai đ

i

c sinh ra t i b nh vi n

T D , tp H Chí Minh.
Minh.
- Dân s
n ng d

ch n m u
u:: toàn b các tr s
i 1500 gram và d

sinh non tháng có cân

i 32 tu n tu i thai đ

c sinh ra t i

b nh vi n T D trong kho ng th i gian nghiên c u t đ u tháng
7 n m 2009 đ n h t tháng 2 n m 2010
2010..


PH

NG PHÁP NGHIÊN C U

3. Tiêu chu n ch n m u
- Tiêu chu n nh n vào :
.Tr

s

sinh non tháng d

i 32 tu n, có cân n ng d

i 1500

gram s ng sót sau 48 gi t i khoa SS
gram,
SS..
.Không có d d ng v h p s ho c mang các d t t b m sinh n ng
ho c b thai
thai..
.

c s ch p thu n c a b m tr tham gia nghiên c u.
u.

- Tiêu chu n lo i tr
.Tr t vong trong vòng 48 gi sau sanh
sanh..
.Không th c hi n đ

c siêu âm xuyên s vì các lý do liên quan

g vòng
g 48 g
gi đ u.

u.
đ n tr trong
.Không đ

c s đ ng ý c a b m


PH

NG PHÁP NGHIÊN C U

4. C m u

Cỡ mẫu được tính theo công thức
n=

-

Z2 (1
p(1--p)
(1--α/2) p(1
2
d

n: la
là cơ
cỡ mau
mẫu toi
tối thieu
thiểu can

cần đe
để nghien
nghiên cưu
cứu co
có y
ý nghóa thong
thống ke
kê

- d: sai số ước tính d=
d=0
0,05
- Với độ tin cậy 95%
95%, Z=
Z=1
1,96
- p: là tỉ lệ xuất huyế
y t não d ki n p
p=20
p=
20--40
40%
% [*]
=> D a vào t n xu t xu t huy t não trung bình trên th
kho ng
g 20 đ n 40%
40% và d a vào cơng
g th c tính c
đ

c c m u t i thi u là 368 bé
bé..

gi i vào

m u trên,, ta có


PH
5. Ph

NG PHÁP NGHIÊN C U

ng pháp thu th p s li u

X Sàng l c các tr s sinh th a tiêu chu n ch n m u.
u.
X T t c các tr s

sinh c c non th a tiêu chu n ch n m u đ

c làm

siêu âm não 2 l n, l n th 1 là trong vòng 48 đ n 72 gi sau sanh và
l n th

2 trong vòng t

7 đ n 10 ngày sau sanh đ xác đ nh có xu t

huy t não hay không
không..
X Ghi nh n đ y đ các d

li u c a tr c n thu th p t

h s

b nh án

trong su t quá trình đi u tr đ n khi xu t vi n vào phi u thu th p s
li u.
u.
6. Ph

ng ti n làm siêu âm não
não::
Má siêu
Máy
iê â
âm tr
t ng đen
đ 2D
c a Toshiba hi u CAPASEE II
v i đ u dò 4.5 MHz
MH .
MHz.


K T QU

c đi m m u nghiên c u
T ng s tr đã đ

c nghiên c u: 368

Ü Cân
Câ n ng trung
t
bì
bình
bình:
h: 1245
1245,,2 +/
+//- 212
212,,6
Ü Dài trung
g bình
bình:: 38
38,,9 +/
+/-- 3 cm
Ü Vòng đ u:
u: 27
27,,6 +/
+/-- 2 cm
Ü Tu i thai trung bình:
bình: 29
29,,8 +/
+/-- 1,9 tu n
Ü Thân nhi t trung bình khi vào khoa
khoa:: 34

34,,9 +/
+/-- 0,6 ˚C
Ü S ngày đi u tr trung bình:
bình: 19
19,,6 +/
+/-- 10,
10,8 ngày


K T QU

VÀ BÀN LU N

c đi m m u nghiên c u

n
131

140

129

120

103

100
80
60
40

20

5

0
500 - 749 g

750 - 999 g

1000 - 1249 g

1250 - 1500 g Cân n ng

Phân b m u nghiên c u v cân n ng lúc sanh


K T QU

VÀ BÀN LU N

c đi m m u nghiên c u

n
200
180
160
140
120
100
80

60
40
20
0

174
92
63

8 - 10

39
6-7

4- 6

0-3

APGAR

Phân b m u nghiên c u v ch s APGAR vào 5 phút


K T QU

VÀ BÀN LU N

c đi m m u nghiên c u

n

250
200
150
240
100
101

50

18

4

0
0-3

4-5

6-7

8 - 10

silverman

Phân b m u nghiên c u v ch s Silverman lúc vào khoa


K T QU

VÀ BÀN LU N

c đi m m u nghiên c u

1

179

188

Trai

Gái

Không xác đ nh

Phân b đ c đi m gi i tính c a m u nghiên c u


K T QU

VÀ BÀN LU N

c đi m m u nghiên c u

49%

Sanh m

51%

Sanh th

ng

Phân b đ c đi m m u nghiên c u v cách sanh


K T QU

VÀ BÀN LU N

c đi m m u nghiên c u

19%
1%

44%

36%

oxy m i

NCPAP

ECPAP

máy

Phân b đ c đi m m u nghiên c u v cách h tr hô h p

K T QU

VÀ BÀN LU N

c đi m m u nghiên c u

6%

94%

Có

Không

Phân b đ c đi m m u nghiên
g
c uv s

d ng
g surfactan


K T QU

VÀ BÀN LU N

c đi m m u nghiên c u

1%

20%

79%

Xu t vi n

T

vong

Chuy n vi n

Phân b đ c đi m m u nghiên c u v tình hình xu t vi n


K T QU

VÀ BÀN LU N

xu t huy t não qua siêu âm l n 1

22%

78%

có
ó

khô
không

xu t huy t

n

%

1

68

85

2

11

13 7
13,7

3

1

1,3

4

0

0

Phân b xu t huy t não qua siêu âm l n 1 trong nhóm nghiên c u