Tuyển tập 100 hệ phương trình thường gặp (2015 2016) megabook

100 HỆ PHƯƠNG TRÌNH HAY THƯ NG G P 2015 -2016
x 12  y  y(12  x 2 )  12 (1)
Bài 1 Giải hệ phương trình: 
(x, y  R)
x 3  8x  1  2 y  2
(2)



2  y  12
2  y  12

Điều kiện : 

12  x 2  0
2 3  x  2 3




Giải

Cách 1:
Đặt a  12  y , a  0  y  12  a 2
PT (1)  xa  (12  a 2 )(12  x 2 )  12
 122  12x 2  12a 2  x 2a 2  12  xa


xa  12
  2

12  12x 2  12a 2  x 2a 2  122  2.12.xa  x 2a 2


xa  12
  2
12x  2.12xa  12a 2  0


xa  12
 
(x  a )2  0



Ta có (x – a)2 = 0  x = 12  y (*)
Thế (*) vào (2) được : (12  y ) 12  y  8 12  y  1  2 y  2
 (4  y ) 12  y  2 y  2  1


(3  y ) 12  y  12  y  3  2  2 y  2  0

 (3  y ) 12  y 

3 y
12  y  3



2(3  y )
1 y 2

0

y  3

 
1
2

 0(voâ nghieäm)
 12  y 
12

y

3
1

y

2

x  3
Vậy 
y  3


/>
(ĐH khối A – 2014)

Cách 2:
Ta có x 12  y  (12  x 2 )y 
x

Dấu “=” xảy ra 

12  y 2

x

2



 12  x 2 12  y  y   12

12  y



y

 x y  (12  y )(12  x 2 ) (3)

Khi đó (1) tương đương với (3)
x  0


x  0

x  0




x 2y  144  12x 2  12y  x 2y
12y  144  12x 2
y  12  x 2 (4)






(3)  

Thế (4) vào (2) ta có
(2)  x 3  8x  1  2 10  x 2  x 3  8x  1  2 10  x 2  0





 x 3  8x  3  2 1  10  x 2  0









 x  3 x 2  3x  1  2.

 x  3 x 2  3x  1  2.

1  (10  x 2 )
1  10  x 2
9  x2

0

0
1  10  x 2

2(x  3) 
 x  3 x 2  3x  1 
0

1  10  x 2 
x  3

  2
2(x  3)
 0 (voâ nghieäm vì x  0)
x  3x  1 
1  10  x 2

x 3y 3

x  3
Vậy 
y  3


Cách 3:



2
Đặt a  x ; 12  x ;b 


a  b  12



2



2



12  y ; y





(1)  a  b  2a.b

 
 a  b  x  12  y

(2)  x 3  8x  3  2 10  x 2  2





 x  3 x 2  3x  1  2

3  x 3  x 
10  x 2  1

x y 3

x

2



 3x  1



10  x 2  1  2 3  x   0





Đặt f x   x 2  3x  1 10  x 2  1  2 3  x 

/>

f ' x   0 x  0  phương trình vô nghiệm.

Vậy nghiệm của hpt trên: (3;3)
(1  y ) x  y  x  2  (x  y  1) y
(ĐH khối B – 2014)
Bài 2 Giải hệ phương trình:  2
2y  3x  6y  1  2 x  2y  4x  5y  3


Giải
y  0
Điều kiện: x  2y

4x  5y  3

Phương trình thứ nhất viết lại thành
(1  y ) x  y  (1  y )  (x  y  1)  (x  y  1) y
y  1
(1  y )(x y 1)
y 1


 (x  y  1)
 
x y 1
y 1
x  y  1

TH1 : y  1 thay xuống (2) ta có
9  3x  2 x  2  4x  8  x  3(TM )

TH2 : x  y  1 thay xuống (2) ta có
2y 2  3y  2  2 1  y  1  y
 2y 2  3y  2  1  y  0
 2(y 2  y  1)  (y  1  y )  0


1
2

 (y  y  1) 2 
0

y  1  y 
y 

5 1
x 
2

5 1
(TM )

2

5 1 5 1
;
).
2
2
2
 2
y(x  2x  2)  x (y  6)
Bài 3 Giải hệ phương trình: 
(y  1)(x 2  2x  7)  (x  1)(y 2  1)


Vậy hệ đã cho có nghiệm : (x ; y )  (3;1),(

Giải
ĐK: x , y  R
a  x  1
, ta có hệ trở thành:
b

y


Đặt 

2
2
2

 2

b(a  1)  (a  1)(b  6)
(a  1)(b  6)  b(a  1) (*)



(b  1)(a 2  6)  a(b 2  1)
(b  1)(a 2  6)  a(b 2  1)(**)




Trừ vế theo vế hai phương trình rồi thu gọn ta có:
a  b
(a  b)(a  b  2ab  7)  0  
a  b  2ab  7  0

/>

 Trường hợp 1: a  b thay vào phương trình (*) ta có:
a  2
(a  1)(a 2  6)  a(a 2  1)  a 2  5a  6  0  
a  3
x  1
 
 hệ có 2 nghiệm (x; y) là:
x  2
 Trường hợp 2: a  b  2ab  7  0
2

2


5 
5
1
Trừ vế theo vế hai phương trình (*) và (**) rồi rút gọn ta có: a    b   

2  
2 
2
a  b  2ab  7  0
2
2
Vậy ta có hệ phương trình: 



a  5   b  5   1

2  
2 
2

a  2 a  3 a  2 a  3
Đây là hệ đối xứng loại I, giải hệ ta có các nghiệm: 
;
;
;

b  2 b  3 b  3 b  2




Từ đó ta có các nghiệm (x; y) là: (1;2),(2; 3),(1; 3),(2;2).

Kết luận: Hệ phương trình có 4 nghiệm là: (1;2),(2; 3),(1; 3),(2;2).
x 3  12x  y 3  6y 2  16  0
Bài 4 Giải hệ phương trình:  2
2
2
4x  2 4  x  5 4y  y  6  0

Giải

ĐK: x  2;2 , y  0; 4
Ta có PT (1)  (x  2)3  6(x  2)  y 3  6y 2
Xét hàm số f (t )  t 3  6t, t  0; 4 ta có f '(t )  3t 2  12t  3t(t  4)  0, t  0; 4  f (t ) nghịch
biến trên  0; 4 . Mà phương trình (1) có dạng: f ( x  2)  f ( y)  y  x  2 thay vào phương trình (2) ta
có: 4x 2  6  3 4  x 2  x  0 từ đó ta có y = 2.
Kết luận: Hệ phương trình có nghiệm (0; 2).
x  2 y  1  3
Bài 5 Giải hệ phương trình:  3
.
x  4x 2 y  1  9x  8y  52  4xy



Giải

§K: y  1 .
x  3  2 y  1
HPT   3
x  4x 2 y  1  4xy  4x  13x  8y  52  0


/>

x  3  2 y  1


x (x  2 y  1)2  13x  8y  52  0



x  3  2 y  1

x  2y  13  0


x  3  2 y  1


 y 1  5y



x  3  2 y  1

 y  5

y 2  11y  24  0



x  3  2 y  1
x  7

 y  5


y  3

 y  3


 y  8

x  7
Kết luận: Hệ phương trình có nghiệm: 
.
y  3

y  2x  y  x
1  0
Bài 6 Giải hệ phương trình: 
xy

 1  xy  x 2  y 2  0

ĐK: x  0; y  0; xy  1

1  y  2x 

2 , ta được:

y  x  xy  0 



y x





y  2 x  1  0  y  x  y  x thay vào

1 x2  0  x  1  y  1

KL: hệ pt có tập nghiệm: S  1;1









 2 x 3  y 3

3 x 2  y2


 5 x  y   8 xy
xy
xy
Bài 7 Giải hệ phương trình: 

 5x  1  2  y  5x  y

2
1
ĐK: x  ; 0  y  2
5

Đặt u  x  y, u  0; v  xy , v  0 khi đó
2

u
  u 
u




1  2u  3u v  uv  2v  0   v  2 2  v   v  1  0  uv  2  u  2v

  

3

2

2

3

/>

 x  y  2 xy 



x y

5x  1  2  x  3x 



2

 0  x  y thay vào 2 , ta được:

5x  5
5x  1  2






5
1
 3x  3  x  1

 3  0
 5x  1  2

2 x 1
2 x 1
1x

x  1  y  1

 
5
1
1

 3  0 VN vì  x  2

5
2x 1
 5x  1  2

KL: tập nghiệm của hệ pt là: S  1;1
2
 3

x  y


x x 1
1  x 2

 2x  11    2 3y  1 
y y
x y
y2

Bài 8 Giải hệ phương trình: 
x 3  x 2  1 4

 1  0

y
y2
ĐK: y  0
2



 x  y 3  x  y 2  x  y  1  0
y  x  1
x  1
x  y  1x  y   1  0












Hệ   3






2
2
x  1
y  2
3
2
2
x  x  1  4y  y  0
x

x

1

4
y

y


0




KL: S  1;2

 4x 2  3xy  7y 2  4 x 2  5xy  6y 2  3x 2  2xy  y 2
Bài 9 Giải hệ phương trình:  2
3x  10xy  34y 2  47

2
2
3x  2xy  y  0
ĐK:  2
4x  3xy  7y 2  0






Chuyển vế nhân liên hợp ở phương trình 1 , ta được:


1

x 2  5xy  6y 2 
 4  0 


 4x 2  3xy  7y 2  3x 2  2xy  y 2





x  y n 

x  6y


x  1  y  1
Với x  y thay vào 2 , ta được: x 2  1  

x  1  y  1

y  47  x  6

82
Với x  6y thay vào 2 , ta được: 82y 2  47  

y   47  x  6

82




47   47

47 

 47
KL: S  1;1, 1; 1,
; 6
;6
; 


 82
82   82
82 




/>
47
82
47
82

n 


 2
x  3xy  3 x  y   0
Bài 10 Giải hệ phương trình:  4
x  9y x 2  y  5x 2  0



x 2  3y  3x  3xy
Hệ   2
2
 x  3y  3x 2y  5x 2  0


x  0  y  0


1
2
2
Thay 1 vào 2 , ta được: x 9y  15y  4  0  y   x  1
3

y  4  x 2  x  4  0

3


 1 
KL: S  0; 0;1; 

 3 














VN

 x  2 2  4 y  1 2  4xy  13

  

Bài 11 Giải hệ phương trình:  x 2  xy  2y 2
2

 x y 

x y
x 2  y2


x  y  0

ĐK: x  y  0

x  2y  0


x 2  4xy  4y 2  4x  8y  5  0
Hệ  
x  y  x  2y  x  y  x  y  2

x  2y  1
2
Ta có PT 1  x  2y   4 x  2y   5  0  
x  2y  5 l 

Với x  2y  1 thay vào 2 , ta được:

3y  1

y  1  1  3y  9y 3  6y 2  13y  0  y  0  x  1 thỏa mãn

KL: S  1; 0
 x 2  5 x 2  2y  x 2  3  2y
Bài 12 Giải hệ phương trình: 
x 2  3y  6










x 2  2y  1

ĐK: x  2y
Ta có 2  x 2  6  3y thay vào 1 ta được: 1  5y  6  5y  5y  9  y  1  x   3 thỏa
mãn

/>

KL: S 

 3;1; 3;1


x2 y
y  1
2
2

x

1

y

1
Bài 13 Giải hệ phương trình: 



 x 2  4y



x  1  x  1

ĐK: y  1

x2 1  y 1  0

a  x 2  1, a  0
Đặt: 
, ta được:
b  y  1, b  0





x 2  1  6  5 x 2  1 1 


x

2


 1 y  1




 2

b a  b   2

a 3  4ab 2  5a 2b  6



Nhân chéo hai phương trình giải hệ đẳng cấp ta đươc tập nghiệm: S 

 10;2; 10;2

20y 3  3y 2  3xy  x  y  0
Bài 14 Giải hệ phương trình:  2
2
x  y  3y  1


3

20y  y 3y  1  x 3y  1  0
Hệ   2
.
x  y 2  3y  1


Thế 2 vào 1 , ta được phương trình thuần nhất bậc 3
 3 1   3 1

KL: S  ;  ; ; 
 2 2   5 5 



x  3y  x 2  3y 2  0
Bài 15 Giải hệ phương trình: 
 2y  1  2x 2  y 2  3x  1  0

1
ĐK: y 
2
3y  x
3y  x
 y  0 l 
Ta có PT 1  x 2  3y 2  3y  x   2
6
y

6
xy

0

 x  y


Với x  y thay vào 2 , ta được:
y  1  x  1


2
4
3

2
2y  1  y  3y  1  y  6y  11y  8y  2  0  y  2  2 l 

y  2  2  x  2  2


/>





KL: S  1;1; 2  2;2  2






 2
2
3 x 4  y 4  2x 2y 2
x  y 
2
Bài 16 Giải hệ phương trình:  y 2 x 2
x 2  y2
xy 2  3y 2  4x  8


ĐK: x .y  0



Ta có PT 1  x  y
2

2



2





 x 4  x 2y 2  y 4 
x  y
2
2




0

x

y


x  y
2
 2 2 2
2

 x y x  y 





 Với x  y thay vào 2 , ta được: x  1  y  1
 Với x  y thay vào 2 , ta được: y  1  x  1
KL: S  1;1; 1; 1
10x 2  5y 2  2xy  38x  6y  41  0
Bài 17 Giải hệ phương trình:  3
 x  xy  6y  y 3  x 2  1  2


3
x  xy  6y  0
ĐK:  3
y  x 2  1  0


Ta có PT 1  10x 2  2x y  19  5y 2  6y  41  0 .
Tính Δ 'x  49 y  1  0  y  1 thay vào 1 được x  2 thỏa hệ phương trình
2

KL: S  2;1

x 3  y 3  x 2y  xy 2  2xy  x  y  0
Bài 18 Giải hệ phương trình: 
 x  y  x 3  2x 2  y  2


ĐK: x  y



y  x 1
Ta có PT 1  x  y  1x 2  y 2  x  y   0   2
2




x  y  x  y  0
x  0  y  1
y  x  1 thay vào 2 , ta được: x 3  2x 2  x  0  
x  1  y  0
x 2  y2  x  y  0  x  y  0

vì x  y  0 thay vào hệ không thỏa

KL: S 1; 0; 0; 1

/>





y 2  8x 2  3  1  3 3 y 2  1 3 y 2  1

Bài 19 Giải hệ phương trình: 
2

2
2
2
2
3 2
3
4  3 y  1  2 y  1  12x  y  1  4x
1
1
x 
ĐK:
2
2

a  3 y 2  1
a 3  3a 2  2a  3b 2  b  0
Đặt: 
, ta có:  3
 a  b 2  b thay vào 1 , ta được:
a  3a 2  a  2b 2  0
b  1  4x 2 , b  0







b

2

b



3



 3 b2  b



2







 2 b 2  b  3b 2  b  0  b  0  a  0 .


1
 1  4x 2  0
x 

Khi đó ta có: 
 
2
 3 y2  1  0
y  1



 1  1

 1   1
KL: S   ;1 ; ; 1 ; ;1 ; ; 1
 2   2
 2  2


3x 6  24y 3  2y  x 2 9x 2  18y  11  0
Bài 20 Giải hệ phương trình: 
1  3 2 2y  1  x  3 x  6y  1

ĐK: y  0







Ta có PT 1  x 2  2y 3x 4  6x 2y  9x 2  12y 2  18y  1  0
Với x 2  2y thay vào 2 , ta được:


 1
2
0
1  2x  1  x  4x  1  x  1

3
2
2 
3
 x  1 3 (4x  1)  4x  1 2x  1  3 (2x  1) 
3

3

1
2

x 1y 
 1 

KL: S  1; 
 2 
 x  y

2 x  y 
2

 xy 

 xy
x  y
xy
Bài 21 Giải hệ phương trình: 
1
1


x y  4

y
x


ĐK: x  0; y  0

Ta có PT 1 







y  x  xy



2

 0  x  y  xy  x  y  x 2y 2  2 xy thay vào 2 ta được:



xy  1 xy xy  xy  xy  4  0  xy  1

/>


3 5
x
x  y  3

2
Khi đó ta có: 
 
xy  1

3

5

y 
2





 3  5 3  5 
KL: thay vào hệ ta có tập nghiệm: S  
;

 2
2 





x 1
4
4
x  2


 x 1  0
y 1 y 1
y 1
Bài 22 Giải hệ phương trình: 

y  1x  1 x  1  2 y  1  y  1  2

2

ĐK: x  1; y  1

a  x  1, a  0
b  2
2
Đặt: 
. Ta có 1  b  2  a 2b 2  2ab  ab 2  0  
b  y  1, b  0
a  0


 x  1  0
x  1
thỏa hệ phương trình
 
 
 y 1  2
y  5



KL: S  1;5

 x 3 y

1
 4y  2x  y
Bài 23 Giải hệ phương trình: 

1
1
1




3
2
y 1
 3x  4y  8
y  1

ĐK: 2x  y  0

3x  4y  8



2

Ta có 1  x  4y 1 
  0  x  4y thay vào 2 , ta được:
3 y  2x  y 

1

1
1
1

   a 2  a 2    a  1 2a 2  a  1  0  a  1
2
2

2
23 y  1
y 1



1

1
6

y 1





1y 2x 8

KL: S  8;2
 x  1 1  2y   y  2  0
Bài 24 Giải hệ phương trình sau: 
(x , y  ).
y y  x 1  x  4  0






Giải
Điều kiện: x  1.

/>

1 
a 

6

y  1 


Đặt t  x  1, t  0. Khi đó x  t 2  1 và hệ trở thành



t(1  2y )  y  2  0  t  y  2ty  2  0  (t  y )  2ty  2  0

 2

2
2
2
y(y  t )  t  3  0
y  ty  t  3  0
(t  y )  3ty  3  0
t  y  0
y  t



Suy ra 2(t  y )2  3(t  y )  0  

3
t  y  
y  t  3 .


2
2

 Với y  t, ta có 2t 2  2  0  t  1. Suy ra x  2, y  1.

3
3
3
3  13
.
 Với y  t  , ta có   2t t    2  0  4t 2  6t  1  0  t 

2

Suy ra x 

2



2

4

19  3 13
3  13
,y
.
8
4

Vậy nghiệm (x; y) của hệ là

(x  2) x 2  4x  7  y y 2  3  x  y  2  0
Bài 25 Giải hệ phương trình sau:  2
 x y 1  x y 1



Giải
Điều kiện: x 2  y  1  0
Phương trình (1)  (x  2) (x  2)2  3  x  2  y (y )2  3  y
Xét hàm số f (t )  t t 2  3  t Có f '(t )  t 2  3 

t2

 1  0 t
t2  3
 Hàm số f(t) đồng biến trên R  Phương trình (1)  x  2  y

Thay vào (2) ta có



3
3
x 
x 


x  x  1  2x  3  


2
2
 2
 2
2
2
x

x

1

4
x

12
x

9
x


x

1

4
x
 12x  9



3
: 
 x 

3
2
x 


  x  1  x  1  y  1 (tmdk)
2
3x 2  13x  10  0

10


 x  

3

2

Vậy hệ có nghiệm (x;y) = (-1;-1).
53  5x  10  x  5y  48 9  y  0
1
Bài 26 Giải hệ phương trình sau: 

x
,
y




 2x  y  6  x 2  2x  y  11  2x  66
2


Giải

/>

10  x  0
x  10


9  y  0
y  9
ĐK: 


2x  y  6  0
2x  y  6  0
2x  y  11  0
2x  y  11  0




Từ PT(1) ta có 5 10  x   3 10  x  5 9  y   3 9  y , 3




2

Xét hàm số f t   5t  3 t trên khoảng t  0;  có f / t   15t 2  3  0, t  0 hàm số đồng

biến .Từ (3) ta có f







10  x  f

 



9  y  10  x  9  y  y  x  1, 4 Thay (4) vào (2) ta

được x  7  10  x  x 2  2x  66  0 (5) ĐK: x  7;10
Giải (5) ta được



 



x  7  4  1  10  x  x 2  2x  63  0 

x  9[

1
x 7 4



1

x 9
x 7 4



x 9
1  10  x

 x  9x  7   0

 x  7  ]  0  x  9, y  8

1  10  x

Vậy Hệ phương trình có nghiệm duy nhất x ; y   9; 8

1y
x

x y 1

Bài 27 Giải hệ phương trình sau: 1  1  x 1  y

 1  x  4  y  2 2

Giải
ĐK: 0  x ; y  1
PT(1) 

x

x 

1  1x

1y
1  1  (1  y )

 1  y (*)

1

xét h/s f (t ) 

t
1 1t

 t ; có f (t )  2 t
'

(1  1  t ) 

1

2 1t
(1  1  t )2

. t
1 0

,t  (1; )

vì (*)  f (x )  f (1  y )  x  1  y , thế vào pt(2) ta được :
1  x  5  x  2 2  6  2x  2 5  6x  x 2  8
 5  6x  x 2  x  1  5  6x  x 2  (x  1)2  x 

1

1
y 
2
2

(tmđk)


1
x
2
vậy hệ pt có nghiệm là 

1
y

2
3 3
3

27x y  7y  8
Bài 28 Giải hệ phương trình sau:  2
9x y  y 2  6x



Giải
Nhận xét y  0, nhân hai vế phương trình thứ hai với 7y, trừ đi phương trình thứ nhất, được
(3xy )3  7(3xy )2  14(3xy )  8  0

/>

Từ đó tìm được hoặc 3 xy  1 hoặc 3 xy  2 hoặc 3 xy  4
Với 3 xy  1, thay vào phương trình thứ nhất, được y=1 do đó x 

1
3

Với 3 xy  2, thay vào phương trình thứ nhất, được y=0 (loại)
Với 3 xy  4, thay vào phương trình thứ nhất, được y=-2 do đó x  

2
3

3
 3
x  y  4x  2y
Bài 29 Giải hệ phương trình sau:  2
2
x  3y  4

Giải
3

3

Phương trình (1)  2(x  y )  4(2 x y)
Từ phương trình (2) thay 4  x 2  3y 2 vào phương trình trên và rút gọn ta được:
y  0


2
2
3
x y  6xy  5y  0  x  y

x  5y
x 3  4x

TH1 : y  0 thay vào hệ ta được  2
 x  2  nghiệm (x; y)  (2; 0)
x  4


2x 3  2x
 x  1
TH2 : x  y  y  x thay vào hệ ta được :  2
4x  4

Hệ có nghiệm (x; y)  (1; 1); (1;1)

TH3 : x  5y thay vào hệ ta có nghiệm (x; y)  (

5
7

;

1
7

); (

5
7

;

1
7

)

Vậy hệ đã cho có 6 nghiệm.
y  2. x  2  x . y  0
Bài 30 Giải hệ phương trình sau: 
 x  1. y  1  y  3. 1  x 2  y  3x










(x; y  R).

Giải

x  1; y  0
ĐK:  2
x  y  3x  0



PT (1)  x  2.y  x . y  2 x  2  0
có y  x 2  8 x  2  x  4

2

với y 
x 1



2x  4
2 x 2


 y  2x  4

2 x 2


2
 y 
 0  loai

4 x 2



 y  x  2  y  x  2 , thế vào (1) ta được



2
x  2  1  x  1 1  x 2  2x  2  x  1.( x  2  1)  x  1. x  1  1 (*)









/>

Xét hàm số f (t )  t





t 2  1  1  t t 2  1  t , có f ' (t )  t 2  1 

t2
t2  1

 1  0  f (t ) đồng

biến.
x  1
Vì PT (*)  f ( x  1)  f (x  1)  x  1  x  1  
2  x  3
x  1  x  1


Với x = 3  y  5 (thỏa mãn). Vậy hệ có nghiệm (x; y) = (3; 5).
2
 2
x  y  1  2x  2y
Bài 31 Giải hệ phương trình sau: 
2x  y  y  1  2y



Giải
Lấy (1) + (2) vế theo vế ta được:
x  2
x 2  2xy  1  1  2x  4y  x x  2y   2 x  2y   x  2x  2y   0  
x  2y  0

Trường hợp x=2 thay vào (2) ta có y = 1
Trường hợp x+2y = 0 thay vào (2) ta được phương trình vô nghiệm.
Vậy hệ có nghiệm x = 2; y = 1.
2

 xy y  1  y  1  4y

Bài 32 Giải hệ phương trình sau:  2
1
2
xy x  2  2  y  5
y


Giải
Điều kiện y  0


1
1
x y  1  y   4
y x  1   x  4


y
y
(I )  

2
1
y 2 x 2  2x  1 
 y 2 x  1  1  5
5
2


y

y2
1
Đặt u  y x  1  ; v  x  1 ta có hệ
y


u  5 u  3
u  v  5  v  5  u
 
 
 2
 2
u  2v  5
u  2u  15  0
v  10 v  2









1
1
y x  1   5 y x  1   3
hay 

y

y


x

1

10
x

1

2


x  1  y  1
10y 2  5y  1  0 2y 2  3y  1  0






x  1  y  1
x  9
x  1





2





Vậy hệ có các nghiệm (1;1) và (1; 1/2 ).

3
2y

1
 2
2
x
x

y

1

Bài 33 Giải hệ phương trình sau: 
 2
4x
2
 22
x  y 
y


/>

Giải
Điều kiện: x  0, y  0. và x + y - 1  0.
2

2

 3 2
 2
   1  2v  13v  21  0

u v
u  21  4v
u  21  4v




x  14 2


u

7
x  3
3

53
hoặc 

Với 

7

y  1
v 
1
2


2
y  4 53


x
Đặt u = x2 + y2 - 1 và v = Hệ phương trình (I) trở thành
y
u  7
u  9
hoặc 

v  3
v  7


2

u  9
x


v  3
y



+ Với 


2
x  14
53
hoặc 

2
y  4
53





2
2 
2
2 


;4
; 4
Vậy hệ có nghiệm (3;1), (-3;-1), 14

và 14
.


53
53 
53
53 
 x  1  y  1  x 3
Bài 34 Giải hệ phương trình : 
(I) .
4
x  1  y


x  1  0
x  1

Điều kiện: 
y  0
y  0



 x 1  x 1 2  1 x3
 
Ta có (I)  
 x 1 4  y



Từ phương trình : x  1  x  1  1  x 3  x  1  x 3  x 2  2x  2 (1)
2

Ta thấy hàm số f (x )  x  1 là hàm đồng biến trên 1; 

Xét hàm số g(x )  x 3  x 2  2x  2 . Miền xác định: D  1; 
Đạo hàm g / (x )  3x 2  2x  2  0 x  D . Suy ra hàm số nghich biến trên D.
Từ (1) ta thấy x  1 là nghiệm của phương trình và đó là nghiệm duy nhất.
Vậy hệ có nghiệm 1; 0 .
 3  x 2  2 x  3  y
Bài 35 Giải hệ phương trình : 
(II). Điều kiện:
 3  y2  2 y  3  x



 3  x2  2 x  3  y
Ta có (II)  
3  x  3  y 2  2 y


Cộng vế theo vế ta có:

3  x 2  3 x  3  3  y2  3 y  3

Xét hàm số f (t )  3  t 2  3 t  3 . Miền xác định: D  1; 

/>
(2)

x  0

y  0



Đạo hàm: f / (t ) 

t
2

3 t
Từ (*) ta có f (x )  f (y )  x  y



3
2 t

 1  0 x  D . Suy ra hàm số đồng biến trên D.

Lúc đó: 3  x 2  x  3 (3)
+ VT (3) là hàm số hàm đồng biến trên D.
+ VP (3) là hàm hằng trên D.
Ta thấy x  1 là nghiệm của phương trình (3) (thỏa điều kiện)
Suy ra phương trình có nghiệm x  1 là nghiệm duy nhất.
Vậy hệ có nghiệm 1;1
 3
2y  2.x 1  x  3 1  x  y (1)

Bài 36 Giải hệ phương trình : 

2
y  1  2x  2xy 1  x (2)
ĐK : 1  x  1

Từ (1) ta có : 2.y 3  2(x  1) 1  x  2 1  x  3 1  x  y (thêm vào vế trái 2 1  x )
 2y 3  y  2( 1  x )3  1  x

Xét hàm số f(t) = 2.t 3 +t có f’(t ) = 6t2 + 1 >0 suy ra hàm số đồng biến
Suy ra y = 1  x thế vào (2), ta có 1  x  1  2x 2  2x 1  x 2 (3)
Vì 1  x  1 nên đặt x = cos(t) với t  [0;  ] sau đó thế vào phương trình (3) là ra kết quả.
 2
1
x  y2 

5
Bài 37 Giải hệ phương trình: 
 2
57
 y(3x  1)
4x  3x 
25



(1)
(2)

Giải

ĐK: x , y  R
Nhân 2 vế phương trình (1) với 25 và nhân 2 vế phương trình (2) với 50 ta có:
25x 2  25y 2  5

Hệ phương trình  
2
200x  150x  114  50y(3x  1)

Cộng vế theo vế hai phương trình của hệ ta có:
225x 2  25y 2  25  150xy  150x  50y  144
15x  5y  5  12
15x  5y  7
2
 15x  5y  5  144  
 
15x  5y  5  12
15x  5y  17
15x  5y  7
 Với 15x  5y  7 kết hợp với (1) ta có hệ phương trình:  2
x  y 2  1

5

/>

5y  7  15x
5y  7  15x





2
2
2
25x 2  7  15x 
25x  25y  5



 x

5y  7  15x





11
y


x


 
 
25

5



x
x  2



5


y


11
25
2

25
2

5
1

5


15x  5y  17
 Với 15x  5y  17 kết hợp với (1) ta có hệ phương trình:  2
x  y 2  1

5


5y  17  15x
5y  17  15x
5y  7  15x

 


 hệ vô nghiệm.


2
25x 2  25y 2  5
25x 2  17  15x   5
x  





2 
11
x
x
5 ; 
25 .
Kết luận: Hệ phương trình có hai nghiệm là: 

1 
2

y 
y 
5 
25




 x  y  3x  2y  1 (1)
Bài 38 Giải hệ phương trình: 
 x y x y  0
(2)



Giải
x  y  0
Điều kiện : 
3x  2y  0


Hệ Phương trình tương đương
 x  y  1  3x  2y x  y  2 x  y  1  3x  2y




 x  y  y  x
 x  y  y  x
2 x  y  2x  y

2 y  x   2x  y
 


 x y  y x
 x y  y x





y  4x  1

 x y  y x




y  4x  1

 5x  1  3x  1



/>

y  4x  1
y  4x  1



1
1

 x 
 x 


3
3
5x  1  9x 2  6x  1 9x 2  11x  2  0





y  4x  1

1

x 
3

 x  1

 x  2

9

x  1
 

y  3


x  1
Kết luận : Hệ phương trình có nghiệm 

y  3

2 2x 2  y 2  y 2  2x 2  3 (1)
Bài 39 Giải hệ phương trình: 
 x 3  2y 3  y  2x (2)



Giải
ĐK: 2x 2  y 2  0
Đặt : t  2x 2  y 2 ( t  0)
t  1
 2t  3  0  
t  3
 t  1  2x 2  y 2  1

1  t

2

 2x 2  y 2  1

2x 2  y 2  1
Khi đó hệ phương trình tương đương  3

3
2
 2
2x  y  1
 3
x  2y 3  y  2x  2x 2  y 2

Th 1: y  0





x  2y  y  2x
2
 2
2x  y  1
 3
5x  2x 2y  2xy 2  y 3  0 ( 3 )



 2
2x  1
Hệ phương trình tương đương  3
( vô lí )
5x  0



Vậy cặp ( x , 0) không là nghiệm của hệ
TH2 : Chia hai vế ( 3 ) cho y 3 ta có hệ phương trình tương đương

/>

2x 2  y 2  1
2x 2  y 2  1

3
2
  x 
  x
 
 
5    2  x   2  x   1  0
 1
 y 
 y 
  y 
 y

x  y  1
 
x  y  1





Kết luận : Hệ phương trình có nghiệm S  1;1, 1; 1


1
9
x 2  y 2  6xy 
 0
2

x  y  8
Bài 40 Giải hệ phương trình: 
1
5

 0
2y 
x y 4



Giải
Điều kiện: x  y  0
Hệ phương trình biến đổi tương đương
2
2

1
9
 0
2 x  y   x  y  
2


x  y  8

1
5
 0
x  y   x  y  
x y 4

a  x  y

Đặt 
1
b  x  y 

x y
 2
9
2a  b 2  2   0

8
Ta có hệ tương đương 

5
a  b   0
4


2


 
 2

25
5
5 
25
2

2a  b  
a
2 b    b 2 
8 
4
4
8  
 
 



5

5
5
a b 
b

a


b



4
2

4


 7 3  13 3 

Vậy hệ có nghiệm x ; y    ;  ,  ; 
 8 8   8 8 





2
 2
 x  y x  y  1  25 y  1
Bài 41 Giải hệ phương trình:  2
x  xy  2y 2  x  8y  9



Giải
Hệ phương trình tương đương





 x 2  y 2 x  y  1  25 y  1


x 2  y 2  x y  1  y  12  10 y  1  0



/>

Nhận xét y  1  0 không là nghiệm hệ phương trình





 x 2  y 2 x  y  1

 25
y 1
Chia hai vế phương trình một và hai cho y  1 ta có  2
x  y2

 x  y  1  10
 y  1

x 2  y2

a

Đặt 
y 1

b  x y 1

x 2  y 2  5 y  1
a.b  25
a  5
Khi đó ta có 

 
a  b  10
b  5
x  y  1  10



 3 11
Vậy hệ có nghiệm x ; y   3;1,  ; 
 2 2





2
2
 2

 x  x y  4y  y  1  0
x 3y 3  x 2y 2  4y 3  xy  1  0



Bài 42 Giải hệ phương trình: 

Giải
Nhận xét y  0 không là nghiệm hệ phương trình
Chia hai vế phương trình một cho y 2 và hai y 3
 2
1
1
x x 4 2   0

y
y

2
x
x
1
x3 
 2  3 4  0
y
y
y


1

a x 

y
Đặt 
x
b

y





Hệ phương trình biến đổi tương đương ta có :
 2
 2
a  2
x  1
a  2b  4  a
a  a  2b  4







a 3  2ab  4
a 4  a   4
b  1

y  1




Hệ có nghiệm x ; y   1;1

 x
5y

4
x 2  y x  y 2
Bài 43 Giải hệ phương trình: 

x 2  5y 2
5x  y 
5
xy


Giải
Hệ phương trinh tương đương:

/>

 x
 x
5y
5y
x

5y


4

4


4

 2
2
2
2
2
2
x

y
x

y
x

y
x

y
 x  y x  y



 2
 2

 x  y y2  x
x  y y 2  x
x
y

5

1
5x  y   5  5
5

y
x
x
y
5y


 x



x
a  b  4
a  2
a  b  4

a  2
x

y
Đặt 
khi đó ta có  1 1


ab  4
b  2
  1
b  5y


a b
2
x

y

 3 3
Hệ có nghiệm x ; y    ; 
 2 2 



x  3  2 3y  x y  1
Bài 44 Giải hệ phương trình: 
 3y  2  x  5  xy  2y  2
2



Giải
2
3

Điều kiện ta có y  ; x  3; 3y  x
Phương trình (1) tương đương x  3  4 3y  x y  1
2

 x 2  2 5  2y  x  12y 2  12y  9  0

x  6y  9
 
x  2y  1
Với x  6y  9
x  3  6y  9  3  y  1 Suy ra phương trình vô nghiệm

Với x  2y  1 thay vào phương trình ( 2 ) ta có
3y  2  y  2  2y 2  3y  2 

y  2

 
2
 2y  1(vn )

3
y


2

y

2


2 y  2
3y  2  y  2

Vì

 2y  1y  2

2
3y  2  y  2



2
2

;2y  1 

Vậy hệ có nghiệm ( 3 ;2 )

2
 2y  7y  10  x y  3  y  1  x  1
Bài 45 Giải hệ phương trình: 
 y  1  3  x  2y


x 1

Giải

Điều kiện 2y  7y  10  x y  3  0; y  1  0; x  1  0
2

 2y 2  7y  10  x y  3  x  1  y  1
Ta có 
x  1 y  1  3  x  2y x  1

/>
7
3


2y 2  7y  10  x y  3  x  1 2  2 x  1 y  1  y  1

    
 
x  1 y  1  x  2y x  1  3

2

2y 2  7y  10  x y  3  x  1  2 x  1x  2y   7

x  1 y  1  x  1x  2y   3


x  y  1  0
x  2y  2  0

Phương trình ( *) tương đương 2y 2  4y  2  3xy  x 2  3x  0  
Với y = 1 – x thay vào phương trình ( 2 ) ta được
x  1 2  x  1  x  x 2 ( VN )

Với x = 2 – 2y thay vào phương trình (2) ta được phương trình đơn giản ẩn y.
Từ đó có nghiệm của hệ.
 2
2
2x  x  x  2  2y  y  2y  1 ( 1 )
Bài 46 Giải hệ phương trình:  2
x  2y 2  2x  y  2  0 ( 2 )



Giải
Lấy ( 1 ) – ( 2 )
Ta có x 2  3x  2  x  2  4y 2  2y  2y  1
 (x  1)2  (x  1)  x  2  4y 2  2y  2y  1

Xét hàm số : f ( t )  t 2  t  t  1
f '(t )  2t  1 

1
2 t 1

Áp dụng bất đẳng thức Cauchy
2 t  1 

1

4 t 1
Suy ra f ' t   0



1
4 t 1

1 

3
1
1 
2
2

Vậy f t  là hàm đồng biến
Suy ra x  1  2y
Thay x  2y  1 vào phương trình ( 2 ) ta có 2y  1  2y 2  2 2y  1  y  2  0
2

y  1  x  1

 6y  7y  1  0  
y  1  x  2

6

3
 2 1 

Vậy hệ có nghiệm S  1;2,  ; 

 3 6 

2

3  x  2  x  2y 2y  1  0
Bài 47 Giải hệ phương trình:  3
 x 2 2 y 2  5


Giải

/>

Điều kiện x  2; y 

1
2

Phương trình ( 1) tương đương : 2  x  2  x  2  x  2y  1 2y  1  2y  1
f



 

2x  f



2y  1 .

Xét hàm số f t   t 3  t ta có f ' t   3t 2  1  0 sauy ra hàm số f t  đơn điệu tăng .
Từ đó suy ra f
Ta có

3



 

2x  f



2y  1  2  x  2y  1  x  3  2y thay vào phương trình (2)

5  2y  2 y  2  5 ( * )


u  3 5  2y
v  y  2 v  0




y  2
u  1; v  2



u  2v  5
3  65
23  65
233  23 65

(*)   3
 u 
;v 
 y 

u  2v 2  9
4
8
32





65  3
23  65
233

23 65
y 

;v 
u 

4
4
32



Đặt 

Vậy hệ có nghiệm





 23 65  185 233  23 65   23 65  185 233  23 65 
S  1;2,
;
;

, 


16
32
16
32







3
4
6
 2
2x y  y  2x  x
Bài 48 Giải hệ phương trình: 
2
x  2 y  1  x  1

Giải

y  0
Với x  0 thay vào hệ phương trình ta có 
( mâu thuẫn )
y  3

4
3
y 
y  y 
3
Chia hai vế phương trình ( 1) cho x ta có 2     2x  x 3  f    f x 
 x 
x x 

Xét hàm số f t   t 3  2t có f ' t   3t 2  2  0 sauy ra hàm số f t  đơn điệu tăng .
Từ đó suy ra

x  2

y
 x  x 2  y y  0 Thay vào phương trình ( 2) ta có
x

x 2  1  x  1 .(*)
2

u  x

Đặt 

2
v  x  1 v  0

(*)  u  2 v  v 2  2u  v 2  uv  2v  2u  0  v  u v  2  0  v  2  x   3

/>





Vậy hệ có nghiệm S   3; 3 ,



3; 3 .

 4x 2  1 x  y  3 5  2y  0
Bài 49 Giải hệ phương trình:  2
4x  y 2  2 3  4x  7







Giải

3
x
4
Điều kiện : 

5
y

2

Phương trình ( 1 ) biến đổi ta có 8x 3  2x  6  2y  5  2y  2x   2x 
3



5  2y


3

5  2y

Xét hàm số f t   t 3  t ta có f ' t   3t 2  1  0 suy ra hàm số f t  đơn điệu tăng .
Từ đó suy ra  f 2x   f





5  2y  2x  5  2y  y 

5  4x 2
x  0
2

Thay vào Phuong trinh ( 2) ta có
2

 5  4x 2 
 3
 0;  . Nhận xét x  0 ; x  3 đều không là nghiệm
x

.
Với

4x  

2
3

4
x

7

0

 4
4
 2 


2

2

 5  4x 2 
 3
4
2
 0 với x   0; 
g x   4x  
  2 3  4x  7 Khi đó g ' x   4x 4x  3 
 4
 2 

3  4x
1
1
Ta có g    0  x  ; y  2 là nghiệm duy nhất của hệ.
2
2



2



2

3
2
y  1  y y  1  x 
Bài 50 Giải hệ phương trình: 
2

2
x  x  2x  5  1  2 2x  4y  2

Giải
Điều kiện 2x  4y  2  0
Phương trình ( 1 ) tương đương





2x  4y  2  y 2  1  2y y 2  1  y 2  2x  4y  2 





2

y 2  1  y (*)

Thay vào phương trình (2) ta có
x 1 

x  1

2

1  2



2

y 1 y



2

x 1


2

Xét hàm số f (t )  t  t 2  1. Khi dó f '(t )  1 

2



 x  1  1  y  y 2  1

 2 
t
t2  1

 0 suy ra hàm số f t  đơn điệu tăng .

/>