CH
NGă1. C ă S LÝ LU N CHUNG V K TOÁN TIÊU TH THÀNH
PH MăVẨăXÁCă NH K T QU TIÊU TH TRONG DOANH
NGHI P S N XU T
1.1. S c n thi t c a vi c hoàn thi n k toán tiêu th thành ph măvƠăxácăđ nh k t
qu tiêu th trong doanh nghi p s n xu t
Trong qu n lý kinh doanh các doanh nghi p k toán gi vai trò h t s c quan
tr ng vì nó là công c hi u l c đ đi u hành, qu n lý ho t đ ng kinh doanh, ki m tra
vi c b o v s d ng tài s n, v t t , ti n v n, nh m đ m b o quy n ch đ ng trong s n
xu t kinh doanh và t ch tài chính c a các doanh nghi p là công c đ th c hi n t t
h ch toán kinh doanh. Do đó k toán trong các đ n v kinh doanh ph i đ m b o:
Ph n ánh đôn đ c các nghi p v tiêu th hàng hoá. C th , k toán ph i xem xét
các ph ng th c mua bán giao d ch. Các th t c trong quá trình th c hi n các th ng
v . Xác đ nh chính xác th i đi m hàng hoá đ c coi là tiêu th , theo dõi quá trình
thanh toán đ ph n ánh k p th i, chính xác.
K toán có ngh a v theo dõi, ph n ánh chi ti t, t ng h p các kho n chi phí phát
sinh trong kinh doanh, t đó cân đ i thu chi, xác đ nh l i nhu n và phân ph i h p lý,
đ ng th i cung c p thông tin cho quá trình phân tích kinh t c a doanh nghi p.
Nhi m v quan tr ng c a k toán còn có ngh a là theo dõi các v n đ liên quan
đ n thanh toán công n trong m i th ng v . Nó đ m b o doanh nghi p có kh n ng
đ v n đ duy trì ho t đ ng kinh doanh di n ra liên t c.
Ngoài ra trong quá trình kinh doanh,tiêu th hàng hoá có th liên quan nhi u đ n
ngo i t do đó k toán ph i tuân th các nguyên t c k toán ngo i t b o đ m ph n ánh
chính xác s li u cho thông tin đúng đ n h p lý.
T nh ng nhi m v trên, ta th y công tác k toán r t c n thi t cho t t c các khâu
c a quá trình ho t đ ng kinh doanh. Trong giai đo n hi n nay, s đ i m i sâu s c, tri t
đ c a c ch qu n lý kinh t đư và đang đòi h i ph i c i ti n và hoàn thi n h n n a
công tác k toán nh m nâng cao ch t l ng qu n lý kinh t .
1.2. Khái quát chung v k toán tiêu th thành ph mă vƠă xácă đ nh k t qu tiêu
th trong doanh nghi p s n xu t
1.2.1. Khái ni m v tiêu th thành ph m và xác đinh k t qu tiêu th
1.2.1.1. Khái ni m v tiêu th thành ph m
Tiêu th thành ph m: là khâu cu i cùng c a s n xu t kinh doanh, có th chia tiêu
th thành hai giai đo n:
1
Giai đo n 1: đ n v bán hàng xu t giao hàng cho đ n v mua.
Giai đo n 2: khách hàng tr ti n ho c ch p nh n thanh toán. Quá trình chuy n
giao các thành ph m do doanh nghi p mình s n xu t ra cho khách hàng (ng
mua) và thu đ c ti n v .
i
1.2.1.2. Khái ni m k t qu tiêu th thành ph m
Trong quá trình tiêu th s n ph m, doanh nghi p chuy n giao m t s l ng s n
ph m cho ng i mua theo đúng th a thu n và doanh nghi p nh n l i m t kho n ti n
đ
c g i là doanh thu bán hàng.
K t qu tiêu th thành ph m là ch tiêu ph n ánh k t qu cu i cùng v bán hàng
hóa c a doanh nghi p. ây là ph n chêch l ch gi a m t bên là doanh thu thu n c a
ho t đ ng tiêu th v i m t bên là toàn b chi phí đư b ra. S chênh l ch s là ch tiêu
k t qu tiêu th c a doanh nghi p.
Thông qua ch tiêu k t qu tiêu th , k toán xác đ nh đ
c k t qu t ho t đ ng
kinh doanh c a doanh nghi p. T đó, các nhà lưnh đ o có th tìm ra h ng phát tri n
ngành ngh , có chính sách u đưi hay h n ch s phát tri n đ i v i t ng ho t đ ng
kinh doanh trên l nh v c c th .
K t qu bán hàng đ
c xác đ nh nh sau:
Doanh thu thu n
=
Doanh thu bán hàng
-
Các kho n gi m tr doanh thu
L i nhu n g p
=
Doanh thu thu n
-
Giá v n hàng bán
K t qu tiêu th
=
L i nhu n g p
-
Chi phí qu n lí kinh doanh
1.2.2. M t s khái ni m c b n có liên quan đ n k toán tiêu th thành ph m và
xác đ nh k t qu tiêu th
D a vào công th c tính k t qu tiêu th
ni m có liên quan nh :
trên, ta có đ nh ngh a c a m t s khái
Doanh thu bán hàng và cung c p d ch v : là t ng các l i ích kinh t doanh
nghi p thu đ c trong kì k toán. Nó là toàn b s ti n bán hàng (ch a có thu
GTGT đ i v i doanh nghi p tính thu GTGT theo ph ng pháp kh u tr và có
thu GTGT đ i v i doanh nghi p tính thu GTGT theo ph ng pháp tr c
ti p), bao g m c ph thu và phí thu thêm ngoài giá bán (n u có) mà doanh
nghi p đ c h ng.
Doanh thu bán hàng = S l
ng x
năgiáăbán
2
Thang Long University Library
Các kho n gi m tr doanh thu
Hàng bán b tr l i: là s hàng đư đ
c coi là tiêu th , nh ng b ng
i mua
t ch i, th ng là do m t s lí do nh : hàng hóa kém ph m ch t, sai quy
cách, giao hàng không dung th i gian trong h p đ ng, không đáp ng dung
yêu c u c a khách hàng.
Gi m giá hàng bán: là s ti n gi m tr cho khách hàng ngoài hóa đ n hay
h p đ ng cung c p do các nguyên nhân đ c bi t nh hàng kém ph m ch t,
sai quy cách, giao hàng không dung th i gian trong h p đ ng.
Chi t kh u th
ng m i: là kho n doanh nghi p gi m giá niêm y t cho
khách hàng mua v i kh i l
ng l n.
Giá v n hàng bán: ph n ánh giá tr g c c a hàng hóa đư th c s bán đ
c
trong k . Khi hàng hóa đư tiêu th và đ c phép xác đ nh doanh thu thì đ ng
th i giá tr th c t c a hàng đư bán c ng đ c ph n ánh theo giá v n hàng bán
đ xác đ nh k t qu . Do v y, xác đ nh dung giá v n hàng bán có ý ngh a quan
tr ng vì t đó, doanh nghi p xác đ nh đúng đ c k t qu kinh doanh.
Chi phí qu n lý kinh doanh: bao g m chi phí bán hàng và chi phí qu n lý
doanh nghi p. Là các kho n chi phí mà doanh nghi p b ra có liên quan đ n
ho t đ ng bán hàng hóa trong k , ho c liên quan đ n toàn b ho t đ ng
qu n lý c a doanh nghi p.
Chi phi nhân viên bán hàng, nhân viên qu n lý: bao g m toàn b l
chính, l ng ph và các kho n ph c p có tính ch t l
trích qu BHXH, BHYT, KPC , BHTNầ
ng
ng và các kho n
Chi phí đ dung, công c : ph n ánh cho phí công c , d ng c ph c v quá
trình bán hàng ho c cho công tác qu n lý.
Chi phí kh u hao TSC : chi phí hao mòn TSC nh kh u hao nhà kho, c a
hàng, ph
ng ti n v n t i hàng hóa, máy móc, thi t b v n phòngầ
Chi phí thu , l phí: thu môn bài, thu nhà đ tầ
1.2.3. Nhi m v k toán tiêu th thành ph m và xác đ nh k t qu tiêu th
Tiêu th thành ph m và xác đ nh k t qu tiêu th có vai trò vô cùng quan tr ng
không ch đ i v i doanh nghi p mà còn đ i v i toàn b n n kinh t qu c dân.
iv i
b n thân doanh nghi p, có bán hàng m i có thu nh p đ bù đ p nh ng chi phí b ra, có
đi u ki n đ m r ng ho t đ ng kinh doanh, nâng cao đ i s ng c a ng i lao đ ng,
t o ngu n tích l y cho n n kinh t qu c dân. Vi c xác đ nh chính xác k t qu tiêu th
là c s đ xác đ nh chính xác hi u qu ho t đ ng c a các doanh nghi p đ i v i Nhà
3
n
c, thông qua vi c n p Thu , phí, l phí vào ngân sách Nhà n
chi phí h p lý và s d ng có hi u qu cao s l i nhu n thu đ
gi a các l i ích kinh t : Nhà n
c, t p th và các nhân ng
c, xác đ nh c c u
c, gi i quy t hài hòa
i lao đ ng.
hoàn thành các vai trò c a mình, k toán tiêu th thành ph m và xác đ nh k t
qu tiêu th ph i th c hi n t t và đ y đ các nhi m v sau:
Ghi chép, tính toán, ph n ánh m t cách trung th c, chính xác, đ y đ , k p th i
X lý các d li u đư thu th p đ
c thành thông tin theo yêu c u thông qua vi c
phân lo i, s p x p h th ng hóa và t ng h p d li u
Phân tích tình hình ho t đ ng SXKD c a doanh nghi p. Qua đó, đánh giá hi u
qu s d ng v t t , lao đ ng ti n v n, đánh giá k t qu kinh doanhầ
1.3. N i dung k toán tiêu th thành ph m
1.3.1. Các ph
ng th c tiêu th
Trong c ch thi tr ng có s c nh tranh gay g t, các doanh nghi p ph i v n
d ng m i bi n pháp đ thúc đ y quá trình tiêu th hàng hóa c a doanh nghi p mình.
t đó t ng doanh thu và l i nhu n, mang đ n nhi u l i ích h n cho doanh nghi p.
M t trong các bi n pháp doanh nghi p s d ng đ t ng doanh thu, chi m l nh th
tr ng là áp d ng các ph
t ng th tr ng.
ng th c bán hàng khác nhau, tùy thu c đi u ki n c th c a
1.3.1.1. Bán buôn
Là ph ng th c bán hàng cho các đ n v s n xu t, các đ n v th ng m iầ đ
ti p t c bán ra ho c đ a vào s n xu t, gia công, ch bi n t o ra s n ph m đ bán ra.
c đi m c a ph ng th c bán hàng này là s n ph m v n n m trong l nh v c l u
thông, ch ch a đ a vào tr ng thái tiêu dùng. S n ph m bán ra th ng v i kh i l ng
l n và có nhi u hình th c thanh toán.
Theo ph ng th c này thì có hình th c bán buôn qua kho là ph ng th c bán
hàng mà s n ph m đ c xu t ra t kho b o qu n c a doanh nghi p. Bán buôn qua kho
bao g m:
Bán buôn qua kho theo hình th c giao tr c ti p: Theo hình th c này, bên mua
c đ i di n đ n kho c a doanh nghi p s n xu t đ nh n hàng. Doanh nghi p s n xu t
xu t kho hàng hóa giao tr c ti p cho đ i di n bên mua. Sau khi đ i di n bên mua nh n
đ hàng, thanh toán ti n ho c ch p nh n n , hàng hóa đ c xác đ nh là tiêu th .
Bán buôn qua kho theo hình th c chuy n hàng: C n c theo h p đ ng ký k t
ho c đ n đ t hàng c a ng i mua, doanh nghi p xu t kho chuy n hàng đ n kho bên
mua ho c m t đ a đi m nào đó mà bên mua quy đ nh trên h p đ ng. S hàng này v n
4
Thang Long University Library
thu c quy n s h u c a bên bán, khi nào bên mua ch p nh n hàng thì quy n s h u
đ
c chuy n giao cho bên mua.
ng th i, s hàng m i đ
c xác nh n là tiêu th . Chi
phí v n chuy n do hai bên th a thu n và ký k t trong h p đ ng kinh t . N u doanh
nghi p s n xu t ch u chi phí v n chuy n, thì chi phí đó đ c ghi vào chi phí bán hàng.
1.3.1.2. Bán l
Là ph ng th c bán hàng tr c ti p cho ng i tiêu dùng ho c các t ch c kinh t
mua đ tiêu dùng n i b , không mang tính ch t kinh doanh. Bán l thành ph m là giai
đo n v n đ ng cu i cùng c a hàng t n i s n xu t đ n n i tiêu dùng. B n l s n ph m
th ng bán đ n chi c ho c kh i l ng nh , giá bán th ng n đ nh và th ng thanh
toán ngay b ng ti n m t. Bán l th ng có các hình th c sau:
Bán l thu ti n t p trung: Là hình th c bán hàng mà nghi p v thu ti n và
nghi p v giao hàng tách cho khách tách r i nhau. M i qu y hàng có m t nhân viên
thu ti n riêng làm nhi m v thu ti n c a khách, vi t hóa đ n cho khách đ n nh n hàng
qu y hàng do nhân viên bán hàng giao. Cu i ca, nhân viên thu ti n s làm gi y n p
ti n và n p ti n hàng cho th qu . Nhân viên giao hàng xác đ nh s l ng hàng bán
trong ca đ l p báo cáo bán hàng. Ph ng th c này có s chuyên môn hóa cao, do đó
có nhi u th i gian đ chu n b hàng hóa ph c v khách hàng t t h n. Nh ng nhi u th
t c gây phi n hà cho khách hàng, vì th th ng đ c áp d ng v i các m t hàng có giá
tr cao.
Bán l thu ti n tr c ti p: đây là hình th c bán hàng mà nhân viên bán hàng tr c
ti p thu ti n c a khách hàng và giao hàng cho khách. Trong hình th c này, nhân viên
bán hàng là ng i ch u trách nhi m v s hàng đư nh n ra qu y đ bán l . H t ca bán
hàng, nhân viên bán hàng c n c vào hóa đ n đ xác đ nh l ng hàng đư bán trong
ngày. Sau đó, làm gi y n p ti n và n p ti n bán hàng cho th qu .
5
1.3.1.3. Bán hàng đ i lý, ký g i
Theo hình th c này, doanh nghi p giao hàng cho c s nh n đ i lý, ký g i. H
nh n hàng và tr c ti p bán hàng. Hàng hóa khi chuy n giao cho bên đ i lý hay ký g i
v n thu c quy n s h u c a doanh nghi p. Doanh nghi p xác nh n hàng hóa đư tiêu
th khi nh n đ c ti n do bên nh n đ i lý thanh toán ho c ch p nh n thanh toán. Khi
đó, doanh nghi p m i m t quy n s h u v hàng hóa. Chi phí hoa h ng ph i tr đ i lý
đ c tính vào chi phí qu n lí kinh doanh trong k . T i bên nh n đ i lý (bên nh n hàng
ký g i) s đ
ch
ng m t kho n thù lao g i là hoa h ng.
1.3.2. Ch ng t và tài kho n s d ng
1.3.2.1. Ch ng t s d ng
h ch toán nghi p v bán hàng, k toán s d ng các lo i ch ng t sau:
H p đ ng th
ng m i, b ng báo giá hàng hóa;
Phi u nh p kho, phi u xu t kho;
Hóa đ n GTGT (đ i v i DN tính thu GTGT theo ph
Hóa đ n bán hàng thông th
ng pháp kh u tr );
ng (v i DN tính thu GTGT theo ph
ng pháp
tr c ti p ho c h ch toán các m t hàng không ch u thu GTGT);
B ng thanh toán đ i lý, ký g i;
B ng kê bán l hàng hóa;
Ngoài ra, còn có các ch ng t có liên quan khác đ phù h p v i yêu c u k toán
c a t ng doanh nghi p.
1.3.2.2. Tài kho n s d ng
Tài kho n 155 – “Thành ph m”: ph n ánh giá tr hi n có và tình hình bi n đ ng
t ng, gi m c a thành ph m c a doanh nghi p.
TK 155 – Thành ph m
N
Có
Tr giá th c t c a thành ph m nh p
kho.
Tr giá th c t c a thành ph m xu t
kho trong k .
Tr giá c a thành ph m th a khi
ki m kê.
Tr giá c a thành ph m thi u h t khi
ki m kê.
K t chuy n tr giá hàng t n kho cu i
K/c tr giá thành ph m t n kho đ u
k (ph
ng pháp KK K).
k (ph
ng pháp KK K).
D n : Tr giá thành ph m t n kho cu i
k .
6
Thang Long University Library
Tài kho n 157 – “Hàng g i bán”: ph n ánh giá tr th c t c a hàng hóa đư g i
bán ho c chuy n đ n cho khách hàng, đ i lý ch a ch p nh n thanh toán
TK 157 – Hàng g i bán
N
Có
Tr giá hàng hóa g i bán cho khách
hàng ho c g i bán đ i lý.
Tr giá hàng hóa g i bán đ
hàng ch p nh n.
c khách
K t chuy n tr giá hàng hóa g i bán
ch a xác đ nh là tiêu th cu i k
(ph ng pháp KK K).
Tr giá hàng hóa g i bán đ
hàng tr l i.
c khách
K/c tr giá hàng hóa g i bán ch a
xác đ nh là tiêu th đ u k (ph
pháp KK K).
ng
D n : Tr giá hàng hóa g i bán ch a
đ c ch p nh n.
Tài kho n 632 – “Giá v n hàng bán”: ph n ánh giá v n c a thành ph m xu t
bán trong k
TK 632 – Giá v n hàng bán
N
Tr giá v n c a thành ph m đư tiêu
Có
Tr giá v n c a hàng bán b tr l i
th trong k .
trong k .
Các kho n hao h t m t mát c a hàng
t n kho sau khi tr ph n b i th
K t chuy n giá v n c a s n ph m
ng.
tiêu th trong k vào TK 911
Chi phí nguyên v t li u tr c ti p, chi
phí nhân công tr c ti p v t trên
m c bình th ng.
Trích l p d
phòng gi m giá hàng
t n kho.
Tài kho n 511 – “Doanh thu bán hàng và cung c p d ch v ”: ph n ánh doanh
thu bán hàng và cung c p d ch v c a doanh nghi p trong k . TK 511 có 4 TK c p 2:
TK 5111 – Doanh thu bán hàng hóa;
TK 5112 – Doanh thu bán các thành ph m;
TK 5113 – Doanh thu cung c p d ch v ;
7
TK 5118 – Doanh thu khác.
TK 511 – Doanh thu bán hàng và cung c p d ch v
N
S CKTM, gi m giá hàng bán, hàng
bán b tr l i k t chuy n tr
doanh thu.
Có
T ng s doanh thu bán hàng và cung
vào
c p d ch v th c t phát sinh trong k .
S thu tiêu th đ c bi t, thu xu t
kh u, thu GTGT (theo ph
pháp tr c ti p) ph i n p.
ng
K t chuy n s doanh thu thu n v
tiêu th sang TK 911.
Tài kho n 521 – “Các kho n gi m tr doanh thu”: ph n ánh toàn b s ti n gi m
tr cho ng
i mua hàng. TK 521 có 3 TK c p 2:
TK 5211 – Chi t kh u th
ng m i;
TK 5212 – Hàng bán b tr l i;
TK 5213 – Gi m giá hàng bán.
TK 521 – Các kho n gi m tr doanh thu
N
Có
S CKTM đư ch p nh n thanh toán
cho khách hàng.
K t chuy n toàn b s CKTM,
doanh thu c a s hàng đư tiêu th b
T p h p doanh thu c a s hàng đư
tr l i, s gi m giá hàng bán sang
TK 511.
tiêu th b tr l i.
T p h p các kho n gi m giá hàng
bán ch p nh n cho ng i mua trong k .
1.3.3. K toán giá v n hàng bán
Giá v n hàng bán là m t nhân t c u thành k t qu s n xu t kinh doanh. Vì v y,
đ xác đ nh đúng đ n k t qu s n xu t kinh doanh, ta ph i xác đ nh đ c đúng giá v n
hàng bán. i v i doanh nghi p s n xu t, tr giá v n thành ph m xu t kho đ bán ho c
thành ph m hoàn thành không nh p kho đ a đi bán ngay chính là giá thành s n xu t
8
Thang Long University Library
ng pháp tính tr giá v n hàng xu t kho đ
th c t c a s n ph m hoàn thành. Các ph
bán bao g m:
1.3.3.1. Ph
ng pháp giá th c t đích danh
Theo ph ng pháp này, thành ph m xu t kho thu c lô hàng nh p nào thì l y đ n
giá nh p kho c a lô hàng đó đ tính.
u đi m: cho bi t giá th c t t ng lo i thành ph m.
Nh
c đi m: ph
ng pháp này ch thích h p v i nh ng doanh nghi p có đi u
ki n b o qu n riêng t ng lô hàng có giá tr cao và ch ng lo i hàng ít.
1.3.3.2. Ph
ng pháp bình quân gia quy n
Giá bình quân c k d tr : c n c vào giá th c t thành ph m t n đ u l và
nh p trong k , k toán xác đ nh đ c đ n giá bình quân cho m i đ n v thành ph m.
C n c vào l ng thành ph m xu t kho trong k và đ n giá bình quân, k toán xác
đ nh giá th c t thành ph m xu t kho theo công th c sau:
Giá mua th c t c a
năgiáăbìnhă
quân c k d
=
tr
Giá th c t
thành ph m
xu t kho
=
hàng t năđ u k
S l ng th c t c a
hàng t năđ u k
S l
ng thành ph m
xu t kho
+
Giá mua th c t c a
hàng nh p trong k
+
S l ng th c t c a
hàng nh p trong k
x
n giá bình quân c
k d tr
u đi m: đ n gi n, d làm.
Nh
c đi m: b d n công vi c tính giá thành ph m xu t kho vào cu i k .
Giá bình quân sau m i l n nh p: sau m i l n nh p, k toán ph i xác đ nh giá
bình quân cho m i thành ph m. C n c vào giá đ n v bình quân và l ng thành ph m
xu t kho đ xác đ nh giá th c t thành ph m xu t kho.
năgiáăxu t kho
l n th i
T ng giá th c t t n kho sau l n nh p th i
=
S l
ng th c t t n kho sau l n nh p th i
u đi m: tính giá xu t thành ph m k p th i, chính xác.
Nh
c đi m: kh i l
ng công vi c tính toán nhi u.
9
1.3.3.3. Ph
Ph
ng pháp nh p tr
c xu t tr
c (FIFO)
ng pháp này áp d ng d a trên gi đ nh là hàng t n kho đ
c s n xu t tr
c
thì đ c xu t tr c, và hàng t n kho còn l i cu i k là hàng t n kho đ c s n xu t g n
th i đi m cu i k . Theo ph ng pháp này, giá tr hàng xu t kho đ c tính theo giá c a
lô hàng nh p kho th i đi m đ u k ho c g n đ u k . Giá tr c a hàng t n kho đ c
tính theo giá c a hàng nh p kho
u đi m: giá tr thành ph m cu i k chính là giá tr thành ph m nh p sua
cùng. Ph ng pháp này thích h p v i đi u ki n thành ph m luân chuy n nhanh.
Nh
1.3.3.4. Ph
Ph
th i đi m cu i k ho c g n cu i k còn t n kho.
c đi m: chi phí phát sinh không phù h p v i doanh thu hi n hành.
ng pháp nh p sau xu t tr
c (LIFO)
ng pháp này áp d ng d a trên gi đ nh là hàng t n kho đ
đ c xu t tr
đó. Theo ph
c và hàng t n kho còn l i cu i k là hàng t n kho đ c s n xu t tr c
ng pháp này thì giá tr hàng xu t kho đ c tính theo giá c a lô hàng
nh p sau ho c g n sau cùng. Giá tr c a hàng t n kho đ
kho đ u k ho c g n đ u k còn t n kho.
c s n xu t sau thì
c tính theo giá c a hàng nh p
u đi m: đ m b o nguyên t c phù h p gi a doanh thu và chi phí. Do đó, s
cung c p nh ng thông tin đ y đ và chính xác v thu nh p c a doanh nghi p.
Nh
c đi m: làm giá v n hàng bán t ng, thu nh p thu n gi m trong đi u ki n
l m phát, hàng t n kho có th b đánh giá gi m trên b ng cân đ i k toán.
Vi c l a ch n ph ng pháp tính giá thành ph m xu t kho có nh h ng r t l n
đ n giá v n hàng bán và lãi trong k c a doanh nghi p. Do m i ph ng pháp có cách
tính khác nhau nên k t qu là giá v n hàng bán và l i nhu n c a m i ph ng pháp
c ng s khác nhau. Tu theo tình hình tài chính và k ho ch m c tiêu kinh doanh,
doanh nghi p có th l a ch n t ng ph ng pháp phù h p.
1.3.4. K toán tiêu th thành ph m t i doanh nghi p k toán hàng t n kho theo
ph ng pháp kê khai th ng xuyên
Kê khai th
ng xuyên là ph
ng pháp theo dõi th
ng xuyên tình hình hi n có,
theo dõi bi n đ ng t ng, gi m hàng t n kho m t cách liên t c. Do vây, giá tr hàng t n
kho trên s k toán có th xác đ nh t i b t c th i đi m nào trong k k toán. Cu i k ,
c n c vào s l ng th c t hàng t n kho, so sánh và đ i chi u v i s li u t n trên s
sách, xác đ nh l
ng hàng th a, thi u đ tìm ra nguyên nhân x lí k p th i.
10
Thang Long University Library
K toán bán buôn
S đ 1.1: K toán tiêu th theo ph
TK 511
TK 911
TK 632
TK 157
ng th c bán buôn qua kho theo hình th c giao tr c ti p
TK 111, 112, 131
TK 521
Ghi nh n giá
K/c giá v n
K/c doanh
Doanh thu
Gi m tr
v n hàng bán
hàng bán
thu thu n
bán hàng
doanh thu
TK 3331
TK 155, 154
TK 3331
Thu
Ghi nh n giá
GTGT
Thu
GTGT
v n hàng bán
Cu i k K/c kho n gi m tr doanh thu
Xu t kho g i bán
S đ 1.2: K toán tiêu th theo ph
TK 155
ng th c bán buôn qua kho theo hình th c chuy n hàng
TK 911
TK 632
TK 157
TK 111, 112, 131
TK 511
TK 521
Hàng
Ghi nh n
K/c giá v n
K/c doanh
Doanh thu
Gi m tr
g i bán
giá v n
hàng bán
thu thu n
bán hàng
doanh thu
TK 3331
TK 133
TK 3331
Thu
Thu
GTGT
GTGT
Hàng g i bán không đ
c
Thu
GTGT
K/c kho n gi m tr doanh thu
ch p nh n
Hàng bán tr l i nh p kho
11
K toán bán l
S đ 1.3: K toán tiêu th theo ph
TK 155
TK 632
ng th c bán l
TK 911
TK 111, 112
TK 511
Ghi nh n
K/c
K/c doanh
GVHB
GVHB
thu thu n
TK 133
Ghi nh n DT
bán hàng
TK 3331
Thu
Thu
GTGT
GTGT
K toán bán hàng tr góp
S đ 1.4: K toán tiêu th theo ph
TK 155, 154
TK 632
ng th c bán hàng tr góp
TK 511
TK 911
Ghi nh n giá
K/c giá v n
v n hàng bán
hàng bán
K/c doanh thu thu n
TK 111, 112
Doanh thu theo
giá tr ngay
S ti n
tr l n
đ u
TK 3331
Thu GTGT
TK 515
K/c DT
ho t
đ ng tài
chính
TK 131
TK 3387
Phân b
Lãi tr góp
lãi tr
góp
12
Thang Long University Library
T ng s
ti n còn
ph i thu
K toánăbánăhƠngăđ i lý
S đ 1.5: K toán tiêu th theo ph
TK 154, 155
TK 157
ng th c bán hàng qua đ i lý (T i đ n v giao đ i lý)
TK 511
TK 911
TK 632
Xu t hàng
Ghi nh n
K/c giá
K/c doanh
g i đ i lý
giá v n
v n hàng bán
thu thu n
TK 111, 112, 131
Doanh thu
TK 642
Hoa
h ng
ph i tr
TK 3331
TK 133
Thu
Thu
GTGT
GTGT
K/c chi phí qu n lí kinh doanh
S đ 1.6: K toán tiêu th theo ph
TK 911
ng th c bán hàng qua đ i lý (T i đ n v nh n đ i lý)
TK 511
TK 331
Hoa h ng đ i lý
K/c
doanh thu thu n
đ
ch
ng
TK 111, 112, 131
Ti n hàng thu v ph i
tr cho bên giao đ a lý
TK 3331
Thu GTGT
Thanh toán ti n cho bên giao đ i lý
TK 003
-
Nh n hàng
- Xu t hàng;
- Tr l i hàng.
13
i v i các doanh nghi p k toán thu GTGT theo ph
trình, cách th c t
ng pháp tr c ti p thì quy
ng t nh doanh nghi p tính thu GTGT theo ph
ng pháp kh u
tr . Ch khác, tài kho n doanh thu bán hàng bao g m c thu GTGT ph i n p.
n
cu i k , doanh nghi p xác đ nh thu GTGT ph i n p cho s hàng đư tiêu th là kho n
gi m tr doanh thu và h ch toán
N TK 511 – Doanh thu bán hàng
Có TK 3331 – Thu GTGT đ u ra
1.3.5. K toán tiêu th thành ph m t i doanh nghi p k toán hàng t n kho theo
ph
Ph
ng pháp ki m kê đ nh k
ng pháp KK K là ph
ng pháp không theo dõi m t cách th
ng xuyên v
tình hình nh p, xu t, t n c a các lo i v t li u trên các tài kho n ph n ánh t ng lo i
hàng t n kho, mà ch ph n ánh giá tr t n kho đ u k và cu i k c a chúng trên c s
ki m kê cu i k , xác đ nh l ng t n kho th c t . T đó, xác đ nh l ng xu t dùng cho
s n xu t kinh doanh và cho các m c đích khác trong k theo công th c:
Tr giá xu t
trong k
=
Tr giá t n
đ uk
Tr giá nh p
trong k
+
-
Tr giá t n
cu i k
Ph ng pháp này đ c áp d ng trong doanh nghi p có nhi u ch ng lo i s n
ph m v i quy cách, m u mã khác nhau, giá tr th p và đ c nh p, xu t th ng xuyên.
14
Thang Long University Library
S đ 1.7: K toán t ng h p tiêu th thành ph m theo ph
ng pháp KK K
K/c tr giá HTK cu i k
TK 154, 155, 157
TK 632
K/c tr giá HTK
đ uk
TK 511
TK 911
K/c
DTT
K/c GVHB
TK 111, 112, 131
DT bán hàng
ch a thu
TK 3331
TK 631
K/c tr giá TP
SX trong k
TK 521
Thu
GTGT
Các kho n gi m
tr DT
K/c các kho n gi m tr DT
1.3.6. K toán các kho n gi m tr doanh thu
S đ 1.8: K toán các kho n gi m tr doanh thu
TK 111, 112, 131
TK 521
Gi m tr doanh thu cho
TK 511
K/c CKTM gi m giá hàng
bán, DT hàng bán b tr l i
khách hàng
TK 3331
Thu
GTGT
15
1.4. N i dung k toánăxácăđ nh k t qu tiêu th
1.4.1. Ch ng t và tài kho n s d ng
1.4.1.1. Ch ng t k toán s d ng
Hóa đ n GTGT, hóa đ n bán hàng
B ng thanh toán ti n l
ng
B ng kh u hao Tài s n c đ nh
B ng phân b chi phí tr tr
c TK 142, TK 242ầ
1.4.1.2. Tài kho n s d ng
TK 642 ậ Chi phí qu n lý kinh doanh. TK này có 2 TK c p 2 đ
c s d ng
theo t ng b ph n h ch toán:
TK 6421 – Chi phí bán hàng;
TK 6422 – Chi phí qu n lí doanh nghi p.
TK 642 – Chi phí qu n lý kinh doanh
N
T p h p chi phí qu n lý kinh doanh
th c t phát sinh trong k .
Có
Các kho n ghi gi m chi phí qu n lý
kinh doanh.
K/c chi phí qu n lý kinh doanh sang
TK 911
TK 911 ậ Xácăđ nh k t qu kinh doanh nh m xác đ nh lãi, l cho ho t đ ng
kinh doanh c a công ty.
TK 911 – Xác đ nh k t qu kinh doanh
N
Có
Chi phí qu n lý kinh doanh.
Doanh thu thu n t ho t đ ng bán
hàng và cung c p d ch v .
Chi phí tài chính.
Doanh thu ho t đ ng tài chính.
Chi phí khác
Thu nh p khác.
Chi phí thu thu nh p doanh nghi p.
Ghi gi m chi phí thu
doanh nghi p.
Giá v n hàng bán.
K/c lãi.
K/c l .
16
Thang Long University Library
thu nh p
1.4.2. K toán chi phí qu n lý kinh doanh
S đ 1.9: K toán chi phí qu n lí kinh doanh
TK 111, 112, 331ầ
TK 111, 112, 138
TK 642
Chi phí d ch v mua ngoài, chi
phí b ng ti n khác
Các kho n gi m chi phí
kinh doanh
TK 133
Thu GTGT
TK 152, 153, (611)
Chi phí v t li u, d ng c xu t
dùng cho b ph n bán hàng,
qu n lí doanh nghi p
TK 352
TK 142, 242, 335
Phân b ho c trích tr c chi phí
vào chi phí qu n lí kinh doanh
Hoàn nh p d phòng ph i
tr
TK 214
Trích kh u hao TSC dùng cho
bán hàng, qu n lí doanh nghi p
TK 334, 338
Ti n l ng, ph c p và các kho n
trích theo l ng c a b ph n bán
hàng, qu n lí doanh nghi p
TK 911
TK 351, 352
K/c chi phí qu n kinh doanh
Trích l p qu d phòng tr c p
m t vi c, d phòng ph i tr
TK 1592
Trích l p d phòng
n ph i thu khó đòi
Hoàn nh p d phòng ph i thu khó đòi
17
1.4.3. K toán xác đ nh k t qu tiêu th
Công tác xác đ nh k t qu tiêu th đ
c th c hi n vào cu i k k toán.
S đ 1.10: K toán xác đ nh k t qu tiêu th
TK 632
TK 911
K/c giá v n
TK 511
TK 521
K/c doanh thu thu n
hàng bán
TK 642
K/c gi m tr doanh thu
K/c chi phí qu n
lí kinh doanh
1.5. H th ng s k toán s d ng
Theo quy t đ nh s 48/2006/B -BTC “Ch đ k toán doanh nghi p v a và nh ” quy
đ nh có 4 hình th c k toán nh sau:
Hình th c Nh t ký chung
Hình th c Nh t ký – S cái
Hình th c Ch ng t ghi s
Hình th c k toán trên máy vi tính
Trong 4 hình th c nêu trên thì hình th c s k toán “Nh t ký chung” là đ c áp d ng
ph bi n trong các doanh nghi p. Sau đây em xin trình bày chi ti t hình th c s “Nh t
kí chung”.
i u ki n áp d ng
i v i nh ng doanh nghi p áp d ng k toán máy, hình th c “Nh t ký chung”
đ u phù h p v i lo i hình kinh doanh và m i quy mô ho t đ ng.
Tuy nhiên trong các doanh nghi p v n còn s d ng hình th c k toán ghi chép,
lao đ ng th công thì c n m t s đi u ki n sau:
Lo i hình doanh nghi p đ n gi n;
Quy mô kinh doanh v a và nh ;
Trình đ qu n lý, trình đ k toán th p;
S l
ng k toán ít.
18
Thang Long University Library
uăđi m
D ghi;
D đ i chi u;
Có th phân công lao đ ng k toán.
Nh
căđi m
Ghi trùng l p nhi u.
S đ 1.11: K toán tiêu th thành ph m và xác đ nh k t qu tiêu th theo hình th c s
Nh t ký chung
Ch ng t k toán
Hoá đ n, phi u
thu, gi y báo cóầ
S nh t ký
đ c bi t
S nh t ký chung
S cái
TK 511, 632, 155,
642ầ
B ng cân đ i
S phát sinh
Ghi chú:
Ghi hàng ngày
Ghi cu i tháng
i chi u, ki m tra
19
S , th k toán
chi ti t TK 511,
632, 155, 642
B ng t ng h p
chi ti t Tài kho n
Báo cáo k toán
CH
NGă2. TH C TR NG K TOÁN TIÊU TH THÀNH PH M VÀ XÁC
NH K T QU TIÊU TH T I CÔNG TY C PH NăD
C
PH M PHÚ TÍN
2.1. Khái quát chung v côngătyăD
c ph m Phú Tín
2.1.1. Thông tin chung v công ty
Tên giao d ch
: Công ty C ph n D
c ph m Phú Tín
: Khu CN Vân La - H ng Vân - Th
a ch
Mã s thu
ng Tín - Hà N i
: 0500564741
i n tho i
: 0433.764.427
Email
:
V năđi u l
: 1.200.000.000 đ ng
Ng
: Ông inh Minh M n – Giám đ c
iăđ i di n
Ngành ngh KD
: S n xu t d
c ph m và th c ph m ch c n ngầ
Công ty đ c thành l p t n m 2005, là m t trong nh ng doanh nghi p s n xu t
có đ nh h ng ph bi n và phát tri n n n đông d c c a Vi t nam.
Công ty C ph n D c ph m Phú Tín đang qu n lý m t nhà máy s n xu t ông
d c và th c ph m ch c n ng đ t tiêu chu n s n xu t s ch Hà N i. Ngoài ra, công
ty hi n đang gia công cho nhi u công ty d c ph m th ng m i và s n xu t d c
trong c n
c các d ng s n ph m nh :
Siro (tân d
c, đông d
c)
Siro đóng ng tiêm (in tr c ti p trên ng và có đi m b )
H viên nén( viên nén bao phim, ép v )
Thu c d ng b t, C m (đóng gói t đ ng).
2.1.2.
c đi m t ch c b máy qu n lý c a công ty
S đ 2.1: T ch c b máy qu n lý t i D
GIÁM
X NG
S N XU T
c ph m Phú Tín
C CÔNG TY
PHÒNG HÀNH
CHÍNH T NG H P
PHÒNG KINH
DOANH
PHÒNG
K TOÁN
(Ngu n : Phòng hành chính t ng h p)
20
Thang Long University Library
Giám đ c công ty: Ng
i đi u hành chính c a công ty, ch u trách nhi m v
tình hình s n xu t và kinh doanh, ch u trách nhi m pháp lu t v các h p đ ng
kinh t . M i quy t đ nh c a giám đ c d a trên s bàn b c, th ng nh t ý ki n
gi a các thành viên góp v n.
X ng s n xu t : Ch u trách nhi m nh n k ho ch s n xu t, t ch c đi u hành
th c hi n đ t k ho ch s n xu t đ m b o k thu t, ch t l ng s n ph m, n ng
su t tr c Giám đ c nhà máy.
Phòng kinh doanh: Tri n khai m ng kinh doanh, gi i thi u và qu ng bá s n
ph m công ty đ a ra các ch tiêu kinh doanh hàng tháng, hàng quý. Ch u trách
nhi m v doanh thu, l i nhu n c a công ty.
Phòng hành chính t ng h p: Xây d ng b máy hành chính nhân s c công ty,
các chu n m c và tiêu chu n công vi c. Phòng th c hi n các nghi p v nh
tuy n nhân viên, ch m d t h p đ ng lao đ ng, b trí nhân viên vào các công
vi c phù h p. L p k ho ch chi tiêu, đ nh m c chi phí cho công ty và các
phòng ban.
Phòng k toán: Ch u s đi u hành tr c ti p c a giám đ c, t ch c h ch toán k
toán v các ho t đ ng c a công ty theo đúng pháp l nh k toán th ng kê c a
Nhà n c. Phòng hành chính k toán có nhi m v ghi chép, ph n ánh m t
cách đ y đ chính xác ho t đ ng kinh doanh phát sinh trong công ty, phân tích
đánh giá tình hình tài chính nh m cung c p thông tin cho giám đ c quy t đ nh.
2.1.3.
2.1.3.1.
c đi m t ch c b máy k toán và các chính sách k toán áp d ng t i công ty
c đi m t ch c b máy k toán t i công ty
S đ 2.2: T ch c b máy k toán t i công ty
K toán tr
K toán ti n m t,
vay và thanh toán,
ti n l ng
ng
K toán TSC và v t li u,
t p h p chi phí, tính giá
thành
K toán thành
ph m và tiêu th
Th qu
(Ngu n: Phòng k toán)
21
K toánă tr
tr
ng: Là lưnh đ o cao nh t c a phòng K toán, ch u trách nhi m
c Ban Giám đ c công ty v t t c ho t đ ng c a phòng. K toán tr
ng có trách
nhi m qu n lý chung, ki m soát m i ho t đ ng có liên quan đ n l nh v c k toán, ph i
n m đ c toàn b tình hình tài chính c a công ty đ tham m u cho giám đ c ra các
quy t đ nh v chính sách và k ho ch tài chính c a công ty. Nhi m v k toán tr ng
bao g m:
Qu n lý và đi u hành phòng K toán, th c hi n công vi c liên quan đ n l nh
v c nghi p v , th m quy n, ch c n ng và trách nhi m. Th ng xuyên ki m
tra và giám sát toàn b công vi c c a phòng đ đ m b o vi c th c hi n nhi m
v c a nhân viên, nh n xét, đánh giá k t qu làm vi c.
Báo cáo th ng xuyên tình hình ho t đ ng c a phòng K toán cho Ban Giám
c Công ty, ti p nh n, ph bi n và tri n khai th c hi n k p th i các ch th
c a Ban Giám c công ty.
Ngoài ra, k toán tr
ng còn có nhi m v đúc rút kinh nghi m, v n d ng sáng
t o, c i ti n hình th c k toán ngày càng h p lý, ch t ch g n nh h n.
K toán ti n m t, vay và thanh toán, ti n l
ng: Có nhi m v làm các th t c
thu, chi ti n m t, các kho n ti n t m ng c a công nhân viên Công ty. V i các kho n
ti n g i ngân hàng, k toán ph i theo dõi các kho n ti n v và các kho n thanh toán.
i v i các kho n công n thì theo dõi các kho n n ph i thu, ph i tr v i khách hàng.
ng th i ch u trách nhi m v theo dõi tình hình ti n l ng, ti n th ng, b o hi m xã
h i, b o hi m y t , kinh phí công đoàn, ... cho toàn b công nhân viên trong Công ty.
K toánăTSC ăvƠăv t li u, t p h p chi phí, tính giá thành: Theo dõi tình hình
t ng gi m c a tài s n c đ nh và tính kh u hao tài s n c đ nh, ph i h p v i các phòng
ban và các b ph n có liên quan làm th t c thanh lý TSC đư kh u hao h t, quy t
toán các tr ng h p mua bán v t t , thi t b máy móc. V i nguyên v t li u, k toán
theo dõi tình hình nh p xu t nguyên v t li u t các n i nh p v và xu t đi s n xu t. K
toán th c hi n vi c k t chuy n chi phí nguyên v t li u tr c ti p theo đ i t ng t p h p
chi phí s n xu t (thao tác k t chuy n cu i tháng), sau đó phân b chi phí cho các đ i
t
ng và tính giá thành cho các s n ph m.
K toán thành ph m và tiêu th : Có nhi m v ghi chép, ph n ánh k p th i,
th ng xuyên s hi n có, s bi n đ ng t ng lo i thành ph m v s l ng, ch t l ng
và ch ng lo i, ghi chép đ y đ toàn b chi phí b ra đ tính toán phân b chính xác chi
phí cho s s n ph m tiêu th , xác đ nh doanh thu và k t qu tiêu th . K toán ph i
ph n ánh, giám đ c ch t ch tình hình th c hi n k ho ch s n xu t, tình hình tiêu th
các lo i s n ph m đ k p th i đ a ra các bi n pháp h u hi u kh c ph c nh ng t n t i.
22
Thang Long University Library
H n n a, k toán ph i theo dõi tình hình thanh toán ti n hàng, thanh toán qua ngân
hàng, cung c p thông tin k toán đ l p báo cáo tài chính và phân tích ho t đ ng kinh
t liên quan đ n quá trình bán hàng và phân ph i k t qu kinh doanh.
Th qu : Có nhi m v theo dõi s bi n đ ng c a các lo i qu Công ty, ch u
trách nhi m v qu n lý ti n c a Công ty trong két. Th qu c n c vào phi u thu chi
h p l đ xu t ho c nh p qu , ghi vào s thu ho c chi đ làm c n c đ i chi u v i k
toán ti n m t. Hàng ngày, K toán tr ng và th qu cùng ki m kê qu ti n m t và đ i
chi u s sách, ký vào s Qu và khóa S , niêm két tr
c khi ra v .
2.1.3.2. Các chính sách k toán hi n đang áp d ng t i công ty
Ch đ k toán áp d ng theo: Q 48/2006-BTC
K k toán: Tháng
n v ti n t đang s d ng trong ghi s k toán:
ng Vi t Nam (VN )
Hình th c k toán: Nh t ký chung
Ph n m m k toán s d ng: Misa
Ph
ng pháp tính thu GTGT: theo ph
ng pháp kh u tr
Ph
ng pháp kh u hao TSC : theo ph
ng pháp đ
Ph
ng pháp h ch toán hàng t n kho: theo ph
ng th ng
ng pháp kê khai th
ng
xuyên
Ph ng pháp tính giá hàng xu t kho: theo ph
nh p.
ng pháp bình quân sau m i l n
2.2. Th c tr ng k toán tiêu th thành ph m t i công ty C ph nă D
c ph m
Phú Tín
2.2.1. Các ph
ng th c tiêu th thành ph m t i công ty
Hi n nay, công ty tiêu th thành ph m theo 2 ph
ng th c: bán buôn và bán l .
Ph ng th c bán buôn: thông th ng đ c bán theo ph ng th c tr c ti p
ho c chuy n hàng tu theo yêu c u đư tho thu n v i khách hàng khi ký k t
h p đ ng.
Ph ng th c bán l : nhân viên bán hàng s thu ti n tr c ti p và giao hàng cho
khách. H t ca, nhân viên bán hàng n p ti n cho th qu , ki m kê và lên báo
cáo bán hàng.
23
2.2.2. K toán giá v n hàng bán
Công ty Phú Tín tính giá hàng xu t kho theo ph
ng pháp bình quân sau m i l n
nh p.
i v i ph ng pháp tính giá này, giá tr c a thành ph m xu t bán đ u đ
đ nh m t cách rõ ràng sau m i l n nh p hàng tr c đó.
năgiá xu t kho l n
th i
c xác
T ng giá th c t t n kho sau l n nh p th i
=
S l
ng th c t t n kho sau l n nh p th i
Ví d : Tình hình t n kho, nh p, xu t c a m t hàng Orezol tr ng trong tháng 1
n m 2014 nh sau:
Ngày 1/1, t n kho: 0 h p
Ngày 5/1, nh p kho: 650 h p, đ n giá 32.802,63
Ngày 7/1, xu t kho: 60 h p
Ngày 15/1, xu t kho: 180 h p
Ngày 15/1, xu t kho: 48 h p
Ngày 17/1, xu t kho: 24 h p
Ngày 28/1, nh p kho hàng bán b tr l i: 24 h p, đ n giá 32.802,63
Ngày 31/1, xu t kho: 20 h p
V y: đ n giá bình quân 1 h p Orezol tr ng là:
năgiáăbình
quân sau l n
0 + 32.802,63 x 650
=
=
32.802,63
0 + 650
nh p ngày 5/1
Giá th c t xu t ngày 7/1 là:
32.802,63 x 60
= 1.968.158
Giá th c t xu t ngày 15/1 là:
32.802,63 x 180
= 5.904.473
Giá th c t xu t ngày 15/1 là:
32.802,63 x 48
= 1.574.526
Giá th c t xu t ngày 17/1 là:
32.802,63 x 24
=
năgiáăbình
quân sau l n
nh p ngày 28/1
787.263
338 x 32.802,63 + 24 x 32.802,63
=
Giá th c t xu t ngày 15/1 là:
=
338 + 24
32.802,63 x 20
=
656.053
24
Thang Long University Library
32.802,63
B ng 2.1: Th kho
TH KHO (S
KHO)
N mă2014
T s :
Tên, nhãn hi u, quy cách v tăt :ăOrezolătr ng
năv tính: H p
Mã s : ORS
ST
T
Ngày
S hi u ch ng t
Nh p
Xu t
C
D
A
B
1
05/01
2
07/01
XK1493
CT TNHH DP Hoàng V
3
15/01
XK1496
CTCPD VTYT H i D
4
15/01
XK1497
5
17/01
XK1499
6
28/01
7
31/01
NK1502
S l
Di n gi i
E
Nh p kho thành ph m
NK1515
ng
Nh p
Xu t
T n
1
2
3
650
650
60
590
180
410
Khách l
48
362
CT TNHH Sông Nhu
24
338
ng
Hàng b tr l i
XK1529
Ký xác
nh n
c a KT
24
Nguy n Th Vân
C ng cu i k
674
362
20
342
332
342
Ngày 31 tháng 01 n m 2014
Ng
i ghi s
K toánătr
ng
Giámăđ c
(Ngu n: Phòng k toán)
25
F