Nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản ngắn hạn tại công ty cổ phần tu bổ di tích trung ương vinaremon

CH

NGă1. C ăăS ăăLụăăLU NăV ăTÀIăS NăNG NăH N VÀ

HI UăQU ăS ăD NGăTÀIăS NăNG NăH N TRONGăDOANHăNGHI P
1.1. Kháiăquátăv ătƠiăs năng năh nătrong doanhănghi p
1.1.1. Khái quát v doanh nghi p
1.1.1.1. Khái ni m và đ c đi m c a doanh nghi p
Theo đi u 4 lu t doanh nghi p n m 2005 đ nh ngh a: “Doanh nghi p là t ch c
kinh t có tên riêng, có tài s n, có tr s giao d ch n đ nh, đ c đ ng ký kinh doanh
theo quy đ nh c a pháp lu t nh m m c đích th c hi n các ho t đ ng kinh doanh”.
C n c vào đ nh ngh a trên thì doanh nghi p có nh ng đ c đi m sau:
-

Là đ n v kinh t , ho t đ ng trên th
tài s n;
ưđ

ng tr

ng, có tr s giao d ch n đ nh, có

c đ ng ký kinh doanh;

Ho t đ ng kinh doanh.

Lu t doanh nghi p 2005 c ng gi i thích kinh doanh là vi c th c hi n liên t c
m t, m t s ho c t t c các công đo n c a quá trình đ u t , t s n xu t đ n tiêu th
s n ph m ho c cung ng d ch v trên th tr ng nh m m c đích sinh l i. Nh v y
doanh nghi p là t ch c kinh t v l i, m c dù th c t m t s t ch c doanh nghi p có
các ho t đ ng không hoàn toàn nh m m c tiêu l i nhu n.

1.1.1.2. Phân lo i doanh nghi p
a) Theo b n ch t kinh t c a ch s h u
Doanh nghi p đ c chia ra làm ba lo i hình chính d a trên hình th c và gi i h n
trách nhi m c a ch s h u:
-

Doanh nghi p t nhân

-

Doanh nghi p h p danh

-

Doanh nghi p trách nhi m h u h n

b) C n c vào hình th c pháp lý doanh nghi p
Theo lu t doanh nghi p 2005 thì hình th c pháp lý c a các lo i hình doanh
nghi p t i Vi t Nam bao g m:
- Công ty trách nhi m h u h n (bao g m công ty trách nhi m h u h n hai thành
viên tr lên và công ty trách nhi m h u h n m t thành viên) là doanh nghi p mà các
thành viên trong công ty ch u trách nhi m v các kho n n và ngh a v tài s n khác
c a công ty trong ph m vi s v n đi u l c a công ty.
1


- Công ty c ph n là doanh nghi p mà v n đi u l c a công ty đ c chia thành
nhi u ph n b ng nhau g i là c ph n. Cá nhân hay t ch c s h u c ph n c a doanh
nghi p đ c g i là c đông và ch u trách nhi m v các kho n n và các ngh a v tài
s n khác trong ph m vi s v n đư góp vào doanh nghi p.

- Công ty h p danh là doanh nghi p trong đó có ít nh t hai thành viên là ch s
h u c a công ty, cùng kinh doanh d i m t cái tên chung (g i là thành viên h p danh).
Thành viên h p doanh ph i là cá nhân và ch u trách nhi m b ng toàn b tài s n c a
mình v các ngh a v c a công ty. Ngoài ra trong công ty h p danh còn có các thành
viên góp v n.
- Doanh nghi p t nhân là doanh nghi p do m t cá nhân làm ch và t ch u trách
nhi m b ng toàn b tài s n c a mình v m i ho t đ ng c a doanh nghi p. M i cá nhân
ch đ c quy n thành l p m t doanh nghi p t nhân.
n

- Các doanh nghi p có v n đ u t n c ngoài đ c thành l p theo Lu t đ u t
c ngoài 1996 ch a đ ng kí l i hay chuy n đ i theo quy đ nh.
c) C n c vào ch đ trách nhi m

C n c vào ch đ trách nhi m có th phân lo i các doanh nghi p thành có ch
đ trách nhi m vô h n và ch đ trách nhi m h u h n.
- Doanh nghi p có ch đ trách nhi m vô h n: là lo i hình doanh nghi p mà đó
ch s h u doanh nghi p có ngh a v ph i tr n thay cho doanh nghi p b ng t t c tài
s n c a mình, khi doanh nghi p không đ tài s n đ th c hi n các ngh a v tài chính
c a nó. Theo pháp lu t Vi t Nam, có hai lo i doanh nghi p có ch đ trách nhi m vô
h n là doanh nghi p t nhân và công ty h p danh.
- Doanh nghi p có ch đ trách nhi m h u h n: là nh ng doanh nghi p mà đó
ch s h u ch ph i ch u trách nhi m v m i kho n n và ngh a v tài chính c a doanh
nghi p trong ph m vi s v n đư góp vào doanh nghi p. i u đó có ngh a là khi s tài
s n c a doanh nghi p không đ đ tr n thì ch s h u không có ngh a v ph i tr n
thay cho doanh nghi p.
1.1.2. Khái quát v tài s n ng n h n c a ếoanh nghi p
1.1.2.1. Khái ni m và đ c đi m tài s n ng n h n c a doanh nghi p
Tài s n ng n h n c a doanh nghi p là nh ng tài s n thu c quy n s h u c a
doanh nghi p, có th i gian s d ng, luân chuy n, thu h i v n trong m t n m ho c m t

chu k kinh doanh. Tài s n ng n h n c a doanh nghi p có th t n t i d i hình thái
ti n t , hi n v t (v t t , hàng hóa), d i d ng đ u t ng n h n và các kho n n ph i
thu ng n h n.

2

Thang Long University Library


(Ngu n: PGS.TS L u Th H

ng, Giáo trình tài chính doanh nghi p, NXB
i h c Kinh t qu c dân, n m 2002)

Tài s n ng n h n c a doanh nghi p không ng ng v n đ ng qua các giai đo n c a
chu k kinh doanh: d tr - s n xu t - l u thông quá trình này g i là quá trình tu n
hoàn và chu chuy n c a tài s n ng n h n.
Qua m i giai đo n c a chu k kinh doanh tài s n ng n h n l i thay đ i hình thái
bi u hi n. Tài s n ng n h n ch tham gia vào m t chu k s n xu t mà không gi
nguyên hình thái v t ch t ban đ u, giá tr c a nó đ c chuy n d ch toàn b m t l n vào
giá tr s n ph m. Nh v y, sau m i chu k kinh doanh thì tài s n ng n h n hoàn thành
m t vòng chu chuy n.
TSNH đ c phân b đ trong t t c các khâu, các công đo n nh m đ m b o cho
quá trình s n xu t kinh doanh đ c di n ra liên t c, n đ nh, tránh lãng phí và t n th t
v n do ng ng s n xu t, không làm nh h ng đ n kh n ng thanh toán và đ m b o
kh n ng sinh l i c a tài s n. Do đó, TSNH trong doanh nghi p có các đ c đi m sau:
-

TSNH có tính thanh kho n cao nên đáp ng đ
doanh nghi p;

c kh n ng thanh toán c a

-

TSNH là m t b ph n c a v n s n xu t nên nó v n đ ng và luân chuy n không
ng ng trong m i giai đo n c a quá trình s n xu t kinh doanh;

-

TSNH có th d dàng chuy n hóa t d ng v t ch t sang ti n t nên c ng v n
đ ng r t ph c t p và khó qu n lý.

1.1.2.2. Vai trò c a TSNH
TSNH đ c phân b đ trong t t c các khâu, các công đo n nh m đ m b o cho
quá trình s n xu t kinh doanh đ c di n ra liên t c, n đ nh, tránh lãng phí và t n th t
v n do ng ng s n xu t, không làm nh h ng đ n kh n ng thanh toán và đ m b o
kh n ng sinh l i c a tài s n.
TSNH r t quan tr ng trong quá trình ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh
nghi p b i đó là nh ng tài s n đ c s d ng trong cho ho t đ ng hàng ngày và chi tr
cho các chi phí phát sinh.
TSNH là nh ng tài s n có th i gian s d ng d i m t n m nên có kh n ng luân
chuy n và thu h i v n nhanh h n TSC , đ m b o l ng v n ho t đ ng cho các chu k
kinh doanh k ti p c a doanh nghi p.
TSNH c ng là y u t giúp cho các nhà đ u t có th nh n đ nh v hi
đ ng c a doanh nghi p. L ng ti n b t n đ ng trong hàng t n kho ho c l
khách hàng còn đang n c a doanh nghi p cho dù đó v n là các tài s n thu
h u c a doanh nghi p. Vì v y n u m t doanh nghi p không ho t đ ng m
3

u qu ho t
ng ti n mà
c quy n s
c hi u qu


cao nh t đ nh (Ví d : thu h i n ch m) thì đi u này s bi u hi n ra ngoài b ng s gia
t ng trong TSNH. Có th nh n th y đi u này rõ ràng h n n u so sánh TSNH c a
doanh nghi p qua t ng th i k vi c thu h i n ch m có th là d u hi u cho th y nh ng
nguy c ti m n trong ho t đ ng c a doanh nghi p.
TSNH th ng đ c so sánh v i n ng n h n đ xác đ nh kh n ng thanh toán
ng n h n và v n l u đ ng ròng c a doanh nghi p t đó ho ch đ nh các chính sách tín
d ng, chính sách đ u t và qu n lý các kho n n c a doanh nghi p.
1.1.2.3. Phân lo i tài s n ng n h n
a) Phân lo i tài s n ng n h n theo các kho n m c trên b ng cân đ i k toán
Ti n m t
Ti n m t đ c hi u là ti n t n qu , ti n trên tài kho n thanh toán c a doanh
nghi p ngân hàng. Nó đ c s d ng đ tr l ng, mua nguyên v t li u, mua tài s n
c đ nh, tr ti n thu , tr n . Ti n m t b n thân nó là lo i tài s n không sinh lãi, do v y
trong qu n lý ti n m t thì vi c t i thi u hoá l ng ti n m t ph i gi là m c tiêu quan
tr ng nh t.
Các kho năđ uăt ăng n h n
Các kho n đ u t ng n h n bao g m b t c kho n đ u t nào mà doanh nghi p
th c hi n v i th i gian d i 1 n m. Các tài kho n nh th này th ng g m: c phi u,
trái phi u và các tài s n có tính thanh kho n t ng đ i nhanh. Các lo i ch ng khoán
ng n h n này g n nh ti n m t gi vai trò nh m t “b c đ m” cho ti n m t vì n u s
d ti n m t nhi u doanh nghi p có th đ u t vào ch ng khoán có kh n ng thanh
kho n cao, nh ng khi c n thi t c ng có th chuy n đ i chúng sang ti n m t m t cách
d dàng và ít t n kém chi phí. Do đó trong qu n tr tài chính ng i ta s d ng ch ng
khoán có kh n ng thanh kho n cao đ duy trì ti n m t m c đ mong mu n.

Các kho n ph i thu
Trong n n kinh t th tr ng vi c mua bán ch u là m t vi c không th thi u. Các
doanh nghi p bán hàng song có th không nh n đ c ngay ti n hàng lúc bán mà nh n
sau m t th i gian xác đ nh mà hai bên tho thu n hình thành nên các kho n ph i thu
c a doanh nghi p.
Vi c cho các doanh nghi p khác n nh v y chính là hình th c tín d ng th ng
m i. V i hình th c này có th làm cho doanh nghi p đ ng v ng trên th tr ng và tr
nên giàu có nh ng c ng không tránh kh i nh ng r i ro trong ho t đ ng kinh doanh c a
doanh nghi p. Kho n ph i thu gi m t vai trò quan tr ng b i n u các nhà qu n lý
không cân đ i gi a các kho n ph i thu thì doanh nghi p s g p ph i nh ng khó kh n
th m chí d d n đ n tình tr ng m t kh n ng thanh toán.
4

Thang Long University Library


Hàng t n kho
Hàng hoá t n kho có ba lo i: nguyên v t li u thô ph c v cho quá trình s n xu t,
kinh doanh; s n ph m d dang và thành ph m. Các doanh nghi p không th ti n hành
s n xu t đ n đâu mua hàng đ n đó mà c n ph i có nguyên v t li u d tr .
T n kho trong quá trình s n xu t là các lo i nguyên li u n m t i t ng công đo n
c a dây truy n s n xu t. Thông th ng quá trình s n xu t c a các doanh nghi p đ c
chia thành nhi u công đo n, gi a nh ng công đo n này bao gi c ng t n t i nh ng bán
thành ph m. ây là nh ng b c đ m nh đ quá trình s n xu t đ c liên t c. N u dây
truy n s n xu t càng dài và càng có nhi u công đo n thì t n kho trong quá trình s n
xu t s càng l n.
Khi ti n hành s n xu t xong h u h t các doanh nghi p ch a th tiêu th h t s n
ph m. Ph n thì do có “đ tr ” nh t đ nh gi a các s n xu t và tiêu dùng, ph n ph i có
đ lô hàng m i xu t đ c... Nh ng doanh nghi p mà s n xu t mang tính th i v và có
quy trình ch t o t n nhi u th i gian thì d tr , t n kho s n ph m s l n.

Do đó đ đ m b o cho s n đ nh s n xu t, doanh nghi p ph i duy trì m t l ng
hàng t n kho d tr an toàn và tu thu c vào lo i hình doanh nghi p mà m c d tr an
toàn khác nhau.
tr

Tài s n ng n h n khác bao g m các kho n t m ng cho nhân viên, chi phí tr
c ng n h n và các kho n ký qu , ký c c ng n h n.
b) Phân lo i theo vai trò t ng lo i tài s n ng n h n trong quá trình s n xu t kinh
doanh

Tài s n ng n h n d tr là toàn b tài s n ng n h n t n t i trong khâu d tr
c a doanh nghi p mà không tính đ n hình thái bi u hi n c a chúng, bao g m: ti n m t
t i qu , ti n g i ngân hàng, ti n đang chuy n, hàng mua đang đi đ ng, nguyên nhiên
v t li u t n kho, công c d ng c trong kho, hàng g i gia công, tr tr c cho ng i
bán.
Tài s n ng n h n s n xu t là toàn b tài s n ng n h n t n t i trong khâu s n
xu t c a doanh nghi p, bao g m: giá tr bán thành ph m, các chi phí s n xu t kinh
doanh d dang, chi phí tr tr c, chi phí ch k t chuy n, các kho n chi phí khác ph c
v cho quá trình s n xu tầ
Tài s n ng n h năl uăthông là toàn b tài s n ng n h n t n t i trong khâu l u
thông c a doanh nghi p, bao g m: thành ph m t n kho, hàng g i bán, các kho n n
ph i thu c a khách hàng.

5


Theo cách phân lo i này giúp cho các nhà qu n lý doanh nghi p xác đ nh đ c
các nhân t nh h ng đ n quá trình luân chuy n c a tài s n ng n h n đ đ a ra bi n
pháp qu n lý thích h p nh m nâng cao hi u qu s d ng chúng m t cách cao nh t.
Trong khuôn kh c a khóa lu n tài s n ng n h n đ c phân lo i theo các kho n

m c trên b ng cân đ i k toán nh m thu n ti n h n trong vi c tính toán các ch tiêu
đánh giá hi u qu s d ng tài s n ng n h n c a doanh nghi p.
1.2. Hi uăqu ăs ăd ngătƠiăs năng năh năc aădoanhănghi p
1.2.1. Khái ni m hi u qu s ế ng tài s n ng n h n c a ếoanh nghi p
c tr ng c b n nh t c a tài s n ng n h n là s luân chuy n liên t c trong su t
quá trình s n xu t kinh doanh và chuy n toàn b giá tr m t l n vào s n ph m trong
chu k kinh doanh. Do v y khi đánh giá v hi u qu s d ng tài s n ng n h n, ng i ta
ch y u đánh giá v t c đ luân chuy n c a nó. T c đ luân chuy n tài s n ng n h n
nhanh hay ch m nói lên tình hình t ch c các m t công tác, mua s m, d tr , s n xu t
và tiêu th c a doanh nghi p h p lý hay không h p lý, các kho n v t t d tr s d ng
t t hay không t t, các kho n phí t n th t trong s n xu t kinh doanh cao hay th p, ti t
ki m hay không ti t ki m.
Ngoài m c tiêu s d ng cho mua s m, d tr , tài s n ng n h n còn đ c s d ng
trong thanh toán. B i v y, hi u qu s d ng tài s n ng n h n còn th hi n kh n ng
đ m b o l ng tài s n ng n h n c n thi t đ th c hi n thanh toán. m b o đ y đ tài
s n ng n h n trong thanh toán s giúp doanh nghi p t ch h n trong kinh doanh t o
uy tín v i b n hàng và khách hàng.
Tóm l i hi u qu s d ng tài s n ng n h n là m t ph m trù kinh t ph n ánh trình
đ và n ng l c qu n lý tài s n ng n h n c a doanh nghi p, đ m b o tài s n ng n h n
đ c luân chuy n v i t c đ cao, đ m b o kh n ng thanh toán c a doanh nghi p luôn
tình tr ng t t và m c chi phí b ra là th p nh t.
1.2.2. S c n thi t ph i nâng cao hi u qu s ế ng TSNH
có th ti n hành ho t đ ng s n xu t kinh doanh, m i doanh nghi p ph i có
m t l ng v n nh t đ nh và ngu n tài tr t ng ng, không có v n s không có b t k
ho t đ ng s n xu t kinh doanh nào. Song vi c s d ng v n nh th nào cho có hi u
qu cao m i chính là y u t quy t đ nh cho s t ng tr ng và phát tri n c a các doanh
nghi p. V i ý ngh a đó, vi c qu n lý, s d ng và nâng cao hi u qu s d ng tài s n nói
chung và TSNH nói riêng là m t n i dung r t quan tr ng c a công tác qu n lý tài
chính doanh nghi p. Quan ni m v tính hi u qu c a vi c s d ng TSNH ph i đ c
hi u trên hai khía c nh:

6

Thang Long University Library


M t là, v i s tài s n hi n có có th s n xu t thêm m t s l ng s n ph m v i
ch t l ng t t, giá thành h đ t ng thêm l i nhu n cho doanh nghi p.
Hai là, đ u t thêm tài s n m t cách h p lý nh m m r ng quy mô s n xu t đ
t ng doanh thu tiêu th v i yêu c u đ m b o t c đ t ng l i nhu n ph i l n h n t c đ
t ng tài s n.
D a trên vi c đ t đ c hai khía c nh này, ta th y rõ nh ng l i ích to l n c a vi c
s d ng hi u qu TSNH, c th là:
Nâng cao hi u qu s d ng TSNH s góp ph n nâng cao n ng su t và kh n ng
tiêu th hàng hóa c a doanh nghi p. Th t v y, TSNH đ c s d ng càng hi u qu thì
n ng l c s n xu t hàng hóa càng cao, chi phí s n xu t c ng gi m xu ng khi n cho s n
ph m c a doanh nghi p có ch t l ng không đ i trong khi giá thành l i gi m. Do v y,
t ng kh n ng c nh tranh trên th tr ng, t ng doanh thu và đem l i l i nhu n t t nh t
cho doanh nghi p.
Nâng cao hi u qu s d ng TSNH giúp doanh nghi p ti t ki m chi phí đ u t cho
TSNH. B i l , TSNH đ c s d ng m t cách h p lí s góp ph n đ y nhanh t c đ l u
chuy n TSNH, làm cho tài s n quay đ c nhi u vòng h n và t o ra nhi u l i nhu n
h n t m t đ ng v n b ra.
TSNH đ c s d ng h p lí còn góp ph n c i thi n tình hình thanh toán cho
doanh nghi p, t ng c ng kh n ng chi tr cho các kho n n vay. i u này có ý ngh a
r t quan tr ng b i vì hi n nay, h u h t các doanh nghi p đ u ph i vay v n c a ngân
hàng hay các đ i t ng khác đ bù đ p ph n thi u h t c a đ n v mình d n đ n m t
th c tr ng là riêng s ti n lãi ph i tr hàng n m đư chi m m t t tr ng đáng k trong
chi phí s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p.
T nh ng lý do trên, cho th y s c n thi t ph i nâng cao hi u qu công tác qu n

lý và s d ng tài s n ng n h n trong các doanh nghi p. ó là m t trong nh ng nhân t
quy t đ nh cho s thành công c a m t doanh nghi p, xa h n n a là s t ng tr ng và
phát tri n c a n n kinh t .
1.2.3. Phân tích hi u qu s ế ng tài s n ng n h n trong ếoanh nghi p
1.2.3.1. Phân tích quy mô – c c u tài s n ng n h n c a doanh nghi p
Quy mô tài s n ng n h n đ c hi u là t tr ng tài s n ng n h n trên t ng tài s n
c a doanh nghi p. Vi c so sánh quy mô tài s n ng n h n v i quy mô tài s n dài h n s
cho th y b c tranh t ng quát v l ng v n đ u t cho t ng lo i tài s n c a doanh
nghi p. T tr ng tài s n ng n h n cao hay th p tùy thu c vào lo i hình ho t đ ng s n
xu t kinh doanh c a t ng doanh nghi p.
i v i nh ng doanh nghi p th ng m i,
chuyên phân ph i hàng hóa, s n ph m thì t tr ng tài s n ng n h n luôn r t cao, th ng
7


chi m đ n h n 90% trên t ng tài s n. M t khác, nh ng doanh nghi p s n xu t hay các
doanh nghi p v n t i, xây d ng... l i có t tr ng tài s n ng n h n th p h n m t chút do
đ c đi m ho t đ ng c a các doanh nghi p này yêu c u ph i đ u t nhi u h n cho tài
s n dài h n. Xem xét quy mô tài s n ng n h n c a doanh nghi p nh m đánh giá xem
li u l ng v n đ u t cho tài s n ng n h n có phù h p v i đ c đi m ho t đ ng c a
doanh nghi p hay không. T đó, đ a ra nh ng đi u ch nh trong chính sách đ u t
nh m t i đa hóa l i nhu n c a doanh nghi p.
Xem xét c c u tài s n ng n h n t c là xem xét t tr ng t ng kho n m c nh
trong t ng tài s n ng n h n, nó cho bi t trong t ng tài s n ng n h n, kho n m c nào
đang đ c doanh nghi p đ u t nhi u nh t, t đó đánh giá đ c c c u tài s n ng n
h n đư h p lý hay ch a. Các kho n m c nh c u thành lên tài s n ng n h n là:
Ti n và các kho năt

ngăđ

ngăti n

N u t tr ng ti n và các kho n t ng đ ng ti n đang chi m ph n l n trên t ng
tài s n ng n h n c a doanh nghi p thì ta có th đ a ra k t lu n r ng doanh nghi p đ y
đang d tr quá nhi u ti n. Vi c d tr nhi u ti n trong tài kho n s t ng kh n ng
thanh toán c a doanh nghi p, nh ng m t khác nó gây lưng phí do không đ c đ a vào
quá trình đ u t , nh h ng đ n l i nhu n c a doanh nghi p. Ng c l i, n u t tr ng
ti n và các kho n t ng đ ng ti n quá th p thì doanh nghi p s d g p ph i r i ro
thanh kho n. H n n a, d tr ti n m t trong tài kho n quá th p c ng gây nh h ng
đ n vi c chi tiêu trong các ho t đ ng th ng ngày c a doanh nghi p.
Các kho năđ uăt ătƠiăchínhăng n h n
Các kho n đ u t tài chính ng n h n chi m t tr ng cao cho th y doanh nghi p
đang đ u t nhi u vào ho t đ ng tài chính nh : mua các ch ng khoán, trái phi u, tín
phi u ng n h n hay đ u t nhi u ti n nhàn r i vào các kho n ti n g i có k h n trong
ngân hàng. T tr ng các kho n đ u t tài chính ng n h n cao hay th p ph thu c nhi u
vào lo i hình s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. Th t v y, th ng thì các doanh
nghi p không chuyên v l nh v c tài chính s h n ch đ u t vào các kho n tài chính
ng n h n đ tránh r i ro do h n ch v m t ki n th c c a l nh v c này. Nh ng bi n
đ ng c a th tr ng ch ng khoán, t l l m phát hay lãi su t ngân hàng c ng nh
h ng r t l n đ n t tr ng các kho n đ u t tài chính ng n h n c a doanh nghi p.
Hàng t n kho
N u t tr ng hàng t n kho quá cao cho th y l ng v n b t n đ ng trong hàng
t n kho l n, l ng v n đ y không đ c đ a vào l u thông s nh h ng đ n kh n ng
sinh l i c a doanh nghi p. M t khác, l ng hàng t n kho l n còn th hi n ho t đ ng
s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p còn trì tr và không đ c hi u qu . Ng c l i,
n u t tr ng hàng t n kho quá th p s khi n doanh nghi p r i vào tình tr ng không đ
8

Thang Long University Library

hàng hóa cung c p cho khách hàng. Chính vì v y, vi c xem xét t tr ng hàng t n kho
s giúp doanh nghi p nh n đ nh đ c th c tr ng l ng hàng t n kho c a mình, t đó
đi u ch nh theo h ng h p lý nh t nh m nâng cao l i nhu n cho doanh nghi p.
Các kho n ph i thu
T tr ng các kho n ph i thu s ph n nh chính sách tín d ng c a doanh nghi p.
Các kho n ph i thu, đ c bi t là ph i thu khách hàng chi m t tr ng l n cho th y doanh
nghi p đang n i l ng chính sách tín d ng và ng c l i, n u t tr ng các kho n này
th p thì doanh nghi p đang th t ch t chính sách tín d ng. Vi c n i l ng hay th t ch t
chính sách tín d ng ph thu c nhi u vào tình hình bi n đ ng c a n n kinh t c ng nh
chính sách bán hàng và chính sách s d ng v n c a doanh nghi p.
Nh v y, vi c phân tích quy mô và c c u tài s n ng n h n s giúp doanh nghi p
đánh giá xem l ng v n đ u t cho tài s n ng n h n và dài h n đư phù h p ch a. Các
kho n m c nh c u thành lên tài s n ng n h n đư chi m t tr ng h p lý v i đ c đi m
ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p hay ch a. T đó, đ a ra chính sách
qu n lý tài s n ng n h n hi u qu .
1.2.3.2. Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng tài s n ng n h n c a doanh nghi p
a) Ch tiêu đánh giá kh n ng thanh toán
Kh n ng thanh toán c a doanh nghi p ph n ánh m i quan h tài chính gi a các
kho n có kh n ng thanh toán trong k v i các kho n ph i thanh toán trong k , nó cho
bi t m c đ các kho n n c a các ch n ng n h n đ c trang tr i b ng các tài s n có
th chuy n thành ti n trong m i giai đo n t ng đ ng v i th i h n c a các kho n n
đó.
phân tích đánh giá kh n ng thanh toán và các kho n n ng n h n khi chúng
đ n h n thanh toán, ng i ta s d ng các ch tiêu ch y u sau:
Kh n ngă thanhă toánă ng n h n cho bi t kh n ng chuy n đ i tài s n có tính
thanh kho n cao thành ti n đ đáp ng nhu c u trong ng n h n. Tài s n ng n h n g m
3 lo i ch y u là: ti n, các kho n ph i thu và hàng t n kho. Kh n ng thanh toán ng n
h n đ c tính b ng công th c:
Kh n ng thanh toán

ng n h n

Tài s n ng n h n
=
N ng n h n

Khi h s này m c nh h n 1, th hi n kh n ng thanh toán n ng n h n c a
doanh nghi p là y u t d n đ n r i ro tài chính, r i ro thanh kho n cao. Ng c l i, n u
h s này m c l n h n 1, cho th y kh n ng thanh toán c a doanh nghi p là t ng
đ i t t, đ kh n ng đ m b o thanh toán cho các kho n n ng n h n. Song n u h s
này cao quá, t c là l ng TSNH t n tr quá l n và b ph n tài s n này không v n
đ ng, không sinh l i s làm gi m hi u qu ho t đ ng c a doanh nghi p.
9


H s này l n hay nh h n còn ph thu c vào đ c đi m ngành ngh kinh doanh
c a doanh nghi p. Ch ng h n đ i v i doanh nghi p th ng m i, TSNH th ng chi m
t tr ng l n h n trong t ng tài s n nên h s này t ng đ i cao. Do đó, khi đánh giá
kh n ng thanh toán n ng n h n c n ph i d a vào h s trung bình c a doanh nghi p
cùng ngành. Tuy nhiên, h s này ch ph n ánh m t cách t m th i tình hình thanh toán
c a doanh nghi p vì tài s n ng n h n bao g m c các kho n ph i thu và hàng t n kho.
Chính vì v y đ đánh giá chính xác h n v kh n ng thanh toán c a doanh nghi p, ta
c n xét thêm m t s ch tiêu khác n a.
Kh n ngăthanhătoánănhanhăph n ánh kh n ng thanh toán th c s c a doanh
nghi p tr c các kho n n ng n h n, nó cho bi t nh ng ch tiêu có tính thanh kho n
cao nh t trong tài s n ng n h n c a doanh nghi p có đáp ng đ c nhu c u n ng n
h n hay không. Kh n ng thanh toán nhanh có công th c tính là:
TSNH – Hàng t n kho

Kh n ng thanh

toán nhanh

=
N ng n h n

H s này th ng đ c so sánh v i h s trung bình c a ngành, thông th ng
kh n ng thanh toán c a công ty đ c đánh giá an toàn khi h s này > 1 vì công ty có
th trang tr i các kho n n ng n h n mà không c n bán b t hàng t n kho.
ây là ch tiêu đ c các ch n ng n h n r t quan tâm vì thông qua các ch tiêu
này, các ch n có th đánh giá đ c t i th i đi m phân tích doanh nghi p có kh n ng
thanh toán ngay các kho n n ng n h n hay không. Tuy nhiên, trong m t s tr ng
h p, ch tiêu này ch a ph n ánh m t cách chính xác kh n ng thanh toán c a doanh
nghi p, đ c bi t là các doanh nghi p có kho n ph i thu chi m t tr ng l n trong t ng
TSNH. Do đó, đ đánh giá chính xác và ch t ch h n c n xem xét thêm kh n ng
thanh toán t c th i c a doanh nghi p.
Kh n ng thanh toán t c th i cho bi t ti n và các kho n t ng đ ng ti n có
đáp ng đ c nhu c u thanh toán cho các kho n n ng n h n c a doanh nghi p hay
không. Kh n ng thanh toán t c th i đ c tính b ng:
Kh n ng thanh toán
t c th i

Ti n và các kho n t

ng đ

ng ti n

=
N ng n h n

H s kh n ng thanh toán t c th i là m t ch tiêu đánh giá sát h n kh n ng
thanh toán c a doanh nghi p. Trong đó, ti n bao g m: ti n m t, ti n g i, ti n đang
chuy n. Các kho n t ng đ ng ti n là các kho n đ u t ng n h n (d i 3 tháng)
có th chuy n đ i thành ti n b t c lúc nào nh : ch ng khoán ng n h n, th ng
phi uầ ây là các tài s n có tính thanh kho n cao, đ r i ro th p.
10

Thang Long University Library


Tùy thu c vào ngành ngh kinh doanh mà t s v kh n ng thanh toán t c th i
b ng bao nhiêu là h p lý. Thông th ng, t s này x p x 0,5 là t t. N u quá l n cho
th y tài s n c a doanh nghi p t n t i d i d ng ti n nhi u làm cho hi u qu s d ng
tài s n c a doanh nghi p s không cao. Ng c l i, n u t s này quá nh l i ph n ánh
m t tình hình tài chính không lành m nh, khó kh n trong vi c thanh toán các kho n n
ph i tr ngay.
b) Ch tiêu ph n ánh t c đ luân chuy n c a tài s n ng n h n
S vòng quay c a TSNH (S c s n xu t c a TSNH) cho bi t s vòng quay c a
TSNH th c hi n trong m t th i k nh t đ nh. Nó cho bi t m t đ ng TSNH bình quân
b ra có th t o ra đ c bao nhiêu đ ng t ng doanh thu. S vòng quay càng l n, hi u
qu s d ng TSNH càng cao và ng c l i. S vòng quay TSNH đ c tính b ng công th c:
Doanh thu thu n
S vòng quay TSNH

=
Tài s n ng n h n

Th i gian m t vòng quay c a TSNH c ng ph n ánh t c đ luân chuy n c a tài
s n ng n h n còn đ c th hi n d i d ng th i gian c a m t vòng quay.
c tính

b ng công th c:
Th i gian m t vòng quay
c a TSNH

360
=
Vòng quay TSNH

Th i gian c a m t vòng quay ng n c ng t c là t c đ luân chuy n tài s n ng n
h n nhanh và doanh nghi p có th thu h i v n s m.
H s đ m nhi m TSNH cho bi t doanh nghi p mu n có 1 đ ng luân chuy n
thu n thì ph i đ u t bao nhiêu đ ng tài s n ng n h n. H s này đ c tính b ng công th c:
Tài s n ng n h n

H s đ m nhi m TSNH

=
Doanh thu thu n

Thông qua ch tiêu này các nhà phân tích s xây d ng đ c các k ho ch đ u t
tài s n c a mình, đ ng th i có c s đ đánh giá tính chính xác c a k ho ch đ u t tài
s n hi n t i.
c) Ch tiêu ph n nh kh n ng sinh l i
T su t sinh l i c a tài s n ng n h n ph n ánh kh n ng sinh l i c a tài s n
ng n h n. Nó cho bi t m i đ n v tài s n ng n h n có trong k đem l i bao nhiêu đ n
v l i nhu n sau thu . Ch tiêu này đ c tính b ng công th c:

11

T su t sinh l i c a
TSNH

L i nhu n sau thu
=
Tài s n ng n h n

T su t sinh l i c a tài s n ng n h n ph n ánh m i đ ng tài s n ng n h n s d ng
trong k đem l i bao nhiêu đ ng l i nhu n sau thu c a doanh nghi p. Các doanh
nghi p đ u mong mu n ch s này càng cao càng t t vì nh v y đư s d ng đ c h t
giá tr c a tài s n ng n h n. Hi u qu c a vi c s d ng tài s n ng n h n th hi n l i
nhu n c a doanh nghi p, đây chính là k t qu cu i cùng mà doanh nghi p đ t đ c.
K t qu này ph n ánh hi u qu ho t đ ng s n xu t kinh doanh nói chung và hi u qu
s d ng tài s n ng n h n nói riêng. V i công th c trên ta th y, n u tài s n ng n h n s
d ng trong k th p mà l i nhu n sau thu cao thì hi u qu s d ng tài s n ng n h n cao.
phân tích t su t sinh l i c a TSNH, ta có th xác đ nh các nhân t
theo ph ng pháp Dupont nh sau:
T su t sinh l i
=
c a TSNH
T su t sinh
l i c a TSNH

L i nhu n sau thu

nh h

ng

Doanh thu thu n

X

Doanh thu thu n

TSNH bình quân

= T su t sinh l i c a x S vòng quay c a TSNH
t ng doanh thu thu n

D a vào mô hình này, ta th y đ c m i liên h c a các ch tiêu tài chính v i
nhau và nh h ng c a chúng đ n hi u qu s d ng TSNH c a doanh nghi p. C ng
nh có mô hình Dupont ta có th xem xét các thành ph n tác đ ng t i t su t sinh l i
c a tài s n ng n h n, t đó có bi n pháp ki m soát t t các thành ph n đó nh m đ t
đ c t su t sinh l i trên tài s n ng n h n nh mong mu n.
Nh v y, theo mô hình Dupont, t su t sinh l i trên tài s n ng n h n ch u nh
h ng c a 2 nhân t : t su t sinh l i c a t ng doanh thu thu n và s vòng quay c a tài
s n ng n h n. Mu n cho t su t sinh l i c a TSNH cao thì c n có các bi n pháp nâng
cao 2 nhân t nh h ng trên.
Su t hao phí c a tài s n ng n h n so v i l i nhu n sau thu cho bi t đ có
đ c m t đ ng l i nhu n sau thu trong k thì doanh nghi p c n đ u t bao nhiêu
đ ng TSNH. Ch tiêu này nh ch ng t hi u qu s d ng TSNH c a công ty t t và
ng c l i. Su t hao phí l i nhu n sau thu đ c tính b ng công th c:
TSNH

Su t hao phí c a TSNH trên l i
nhu n sau thu

=
L i nhu n sau thu

d) Ch tiêu đánh giá n ng l c ho t đ ng c a TSNH

12

Thang Long University Library


Vòng quay hàng t n kho ph n ánh m i quan h gi a hàng t n kho và giá v n
hàng bán trong m t k kinh doanh theo công th c:
Giá v n hàng bán
Vòng quay hàng t n kho

=
Hàng t n kho

Ch tiêu vòng quay hàng t n kho th hi n kh n ng qu n tr hàng t n kho c a
doanh nghi p hi u qu nh th nào. Vòng quay hàng t n kho là s l n mà hàng hóa t n
kho bình quân luân chuy n trong k .
Ch tiêu này th ng đ c so sánh qua các n m đ đánh giá n ng l c qu n tr
hàng t n kho là t t hay x u. Ch tiêu này l n cho th y t c đ quay vòng c a hàng hóa
trong kho là nhanh và ng c l i, n u nó nh thì t c đ quay vòng hàng t n kho th p.
T s này có giá tr cao s ng h lòng tin c a khách hàng vào kh n ng thanh
toán c a doanh nghi p, n u t s th p s cho th y tình hình s n xu t kinh doanh trì tr
và kém n ng đ ng c a doanh nghi p đó. Nh ng c ng có th doanh nghi p t ng m c
d tr nguyên v t li u khi d đoán tr c giá s n ph m s t ng ho c do có s gián đo n
trong khâu cung c p nguyên v t li u cho s n xu t. B i v y khi so sánh c n có thêm
nh ng thông tin v d tr nh m đ m b o tính chu n xác. ây là m t ch tiêu khá quan
tr ng đ đánh giá ho t đ ng s n xu t - kinh doanh c a doanh nghi p. T s này đo
l ng tính thanh kho n c a hàng t n kho. N u vi c qu n lý hàng t n kho c a doanh
nghi p không hi u qu s phát sinh chi phí l u tr hàng t n kho làm giá bán t ng.

S ngày quay vòng hàng t n kho cho ta bi t trung bình k t khi doanh nghi p
mua hàng đ n khi bán đ c hàng m t bao nhiêu th i gian.
360
S ngày quay vòng hàng t n kho

=
Vòng quay hàng t n kho

Bi n đ ng vòng quay hàng t n kho có th do nhi u y u t tác đ ng. Vi c gi m
vòng quay hàng t n kho có th do bán hàng ch m, qu n lý hàng t n kho kém, do chính
sách doanh nghi p c n d tr nguyên li u do d đoán ho c bi t tr c là giá t ng trong
t ng lai,ầ Ng c l i, vi c gi m vòng quay hàng t n kho nh ng c i ti n áp d ng
trong khâu bán hàng, ch t l ng s n ph m t ng lên. Vi c doanh nghi p duy trì hàng
t n kho th p có th khi n vòng quay hàng t n kho t ng lên tuy nhiên t i m t s th i
đi m có th doanh nghi p s không đ hàng hoá đ đáp ng nhu c u c a th tr ng
làm cho doanh thu b gi m đi.
Vòng quay các kho n ph i thu ph n ánh t c đ chuy n đ i các kho n ph i thu
thành ti n m t c a doanh nghi p và đ c xác đ nh theo công th c:

13


Doanh thu thu n
Vòng quay các kho n ph i thu

=
Các kho n ph i thu

Vòng quay các kho n ph i thu càng l n ch ng t t c đ thu h i các kho n thu
nhanh là t t, vì doanh nghi p không ph i đ u t nhi u vào các kho n ph i thu (không

ph i c p tín d ng cho khách). Ng c l i, vòng quay quá nh s làm gi m doanh thu do
chính sách c p tín d ng cho khách hàng tr nên nghiêm ng t h n.
K thu ti n trung bình ph n ánh s ngày c n thi t đ thu đ c các kho n ph i
thu (s ngày c a m t vòng quay các kho n ph i thu). Vòng quay các kho n ph i thu
càng l n thì k thu ti n trung bình càng nh và ng c l i. K thu ti n trung bình đ c
xác đ nh theo công th c:
360
K thu ti n trung bình

=
Vòng quay các kho n ph i thu

Tuy nhiên trong nhi u tr ng h p k thu ti n trung bình cao hay th p ch a th có
k t lu n ch c ch n, mà còn ph i xem xét l i các m c tiêu và chính sách c a doanh
nghi p nh : m c tiêu m r ng th tr ng, chính sách tín d ng c a doanh nghi p. M t
khác dù ch tiêu này có th đánh giá là kh quan thì doanh nghi p c n ph i phân tích
k h n vì t m quan tr ng c a nó và k thu t tính toán đư che d u đi các khuy t t t
trong vi c qu n tr các kho n ph i thu.
Trong ho t đ ng s n xu t kinh doanh, vi c t n t i các kho n ph i thu trong doanh
nghi p là đi u khó tránh kh i. Nh các chính sách bán ch u mà doanh nghi p có th
thu hút thêm khách hàng, m r ng th tr ng, duy trì th tr ng có s n, nâng cao hi u
qu s d ng máy móc, thi t b ầTuy nhiên vi c bán ch u có th khi n doanh nghi p
ch u r i ro, đó là vi c gi m giá tr hàng hoá, t c đ chu chuy n v n ch m, r i ro v kh
n ng thu h i n . Do đó doanh nghi p c n ph i quan tâm đ n k thu ti n trung bình và
đ a ra các chính sách nh m rút ng n th i gian này.
Vòng quay các kho n ph i tr đ
Vòng quay các kho n
ph i tr

c tính b ng công th c:

GVHB + Chi phí chung, chi phí bán hàng, qu n lý
=

Ph i tr ng

i bán + L

ng, th

ng, thu ph i tr

ây là ch tiêu nói lên s vòng quay các kho n ph i tr , ch tiêu này đánh giá bao
nhiêu đ ng chi phí bán hàng, chi phí qu n lý chung và giá v n hàng bán b ra thì có 1
đ ng DN đi chi m d ng v n c a khách hàng, ng i lao đ ng. Ch tiêu này càng th p
càng t t. Vi c chi m d ng kho n v n này có th s giúp doanh nghi p gi m đ c chi
phí v v n, đ ng th i th hi n uy tín v quan h thanh toán đ i v i nhà cung c p và
ch t l ng s n ph m đ i v i khách hàng.
14

Thang Long University Library


Th i gian tr ch m trung bình đ
Th i gian tr ch m trung bình

c tính b ng công th c:
=

360

Vòng quay các kho n ph i tr

Ch tiêu này nói lên đ dài bình quân c a m t l n luân chuy n ti n hay s ngày
bình quân c n thi t đ các kho n tr ng i bán th c hi n m t vòng quay trong k .
Th i gian luân chuy n ti n càng dài càng t t vì nó th hi n th i gian công ty chi m
d ng v n c a khách hàng hay nhà cung c p.
Th i gian luân chuy n ti n m t c a m t công ty đ c đ nh ngh a là kho ng
th i gian t khi thanh toán các kho n n đ n khi thu đ c ti n và đ c tính b ng:
Th i gian thu ti n
c a khách hàng

+

Th i gian chuy n
đ i hàng t n kho

–

Th i gian ph i
tr ng i bán

Rút ng n th i gian luân chuy n ti n m t làm t ng kh n ng sinh l i c a công ty
b i vì chu k chuy n đ i ti n m t càng dài thì nhu c u tài tr t bên ngoài v i chi phí
cao càng l n. Do đó, b ng cách gi m th i gian ti n m t b
đ ng trong v n luân
chuy n, công ty có th ho t đ ng hi u qu h n vì gi m đ c chi phí trong đi u ki n
doanh s c a công ty không đ i. Nh v y, th i gian luân chuy n ti n m t ng n h n s
làm t ng kh n ng sinh l i c a công ty vì nó c i thi n hi u qu c a vi c s d ng v n
luân chuy n.
Th i gian luân chuy n ti n m t c ng là m t cách h u d ng đ đánh giá dòng

ti n c a công ty b i vì nó đo l ng kho ng th i gian đư đ u t vào v n l u đ ng, cách
đo l ng tính thanh kho n này hi u qu và toàn di n h n so v i ph ng pháp truy n
th ng là s d ng t s thanh toán hi n hành và t s thanh toán nhanh v n ch t p trung
vào các giá tr c đ nh trên b ng cân đ i k toán.
1.3. Cácănhơnăt ă nhăh
nghi p

ngăđ năhi uăqu ăs ăd ngătƠiăs năng năh năc aădoanhă

1.3.1. Nhân t ch quan
1.3.1.1. T ch c s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p
T ch c s n xu t kinh doanh có tác đ ng r t l n đ n hi u qu s d ng TSNH c a
m i doanh nghi p. V i m c đích s n xu t kinh doanh c a mình doanh nghi p s quy t
đ nh trong vi c phân ph i tài s n, đ c bi t là chu k s n xu t kinh doanh. S n ph m
c a m i doanh nghi p là khác nhau do v y mà có nh ng doanh nghi p chu k s n xu t
dài nh ng doanh nghi p khác chu k s n xu t l i ng n, đi u đó có nh h ng đ n vi c
ra quy t đ nh c a doanh nghi p trong vi c s d ng tài s n ng n h n.
đi vào s n
xu t thì l ng tài s n ng n h n c n đ a vào là bao nhiêu, m c d tr dành cho các chu
15


k ti p theo nh th nào, l ng ti n m t doanh nghi p c n gi c ng nh k thu ti n dài
hay ng n tu thu c vào t ng doanh nghi p.
i v i doanh nghi p có chu k s n xu t
kinh doanh dài thì th i gian thu h i v n càng lâu, nên các doanh nghi p luôn tìm cách
làm cho chu k kinh doanh ng n h n nh v y vòng quay tài s n ng n h n nhanh h n.
Vòng quay tài s n ng n h n t ng t c là vi c tiêu th hàng hóa c ng t ng lên và nh
v y doanh thu t ng lên, làm cho l i nhu n c a doanh nghi p c ng t ng. i u đó th
hi n hi u qu s d ng tài s n ng n h n t ng.

1.3.1.2. C s v t ch t c a doanh nghi p
ây là nhân t h t s c quan tr ng, b i ngoài vi c nguyên v t li u t t thì đ có
đ c nh ng s n ph m t t thì đi u quan tr ng là doanh nghi p ph i có nh ng thi t b
máy móc t t. M t doanh nghi p có đ c nh ng trang thi t b t t s làm cho các khâu
s n xu t tr nên d dàng h n. Cùng ch t l ng nguyên v t li u nh ng n u doanh
nghi p nào trang b t t, máy móc đ a vào dây truy n s n xu t nh ng thi t b công
ngh cao s t o ra nh ng s n ph m có ch t l ng, đ ng th i làm cho các công đo n
c a quá trình s n xu t di n ra nhanh chóng h n, ng c l i v i máy móc không t t s
không t n d ng đ c h t giá tr c a nguyên v t li u th m chí còn s n xu t ra nh ng
s n ph m kém ch t l ng, nh v y hi u qu s d ng tài s n ng n h n không cao.
1.3.1.3. Trình đ cán b công nhân viên
vi c s d ng tài s n ng n h n đ t hi u qu đòi h i các doanh nghi p ph i
có nh ng cán b qu n lý gi i, công nhân viên có trình đ tay ngh cao. Ng i qu n
lý ph i n m b t rõ tình hình ho t đ ng c a doanh nghi p, sau m i chu k ho t đ ng
ph i phân tích đ đánh giá xem hi u qu s d ng tài s n ng n h n ra sao, t đó đ a
ra các k ho ch trong nh ng chu k ti p theo. Trong quá trình s n xu t đ t n d ng
h t nguyên v t li u thì ng i công nhân ph i có chuyên môn gi i, đ c bi t vi c s
d ng máy móc thi t b h t s c quan tr ng, máy móc thi t b ngày càng hi n đ i đòi
h i đ i ng s d ng nh ng lo i máy móc thi t b đó c ng ph i đ c đào t o có
chuyên môn, có k thu t.
1.3.2. Nhân t khách quan
1.3.2.1. Môi tr

ng kinh t

Nhân t này th hi n các đ c tr ng c a h th ng kinh t trong đó các doanh
nghi p ti n hành ho t đ ng s n xu t - kinh doanh nh : chu k phát tri n kinh t , t ng
tr ng kinh t , h th ng tài chính - ti n t , tình hình l m phát, t l th t nghi p, các
chính sách tài chính - tín d ng c a Nhà n c.

16

Thang Long University Library


N n kinh t n m trong giai đo n nào c a chu k phát tri n kinh t , t ng tr ng
kinh t s quy t đ nh đ n nhu c u s n ph m c ng nh kh n ng phát tri n các ho t
đ ng s n xu t - kinh doanh c a các doanh nghi p.
H th ng tài chính - ti n t , l m phát, th t nghi p và các chính sách tài khoá c a
chính ph có tác đ ng l n t i quá trình ra quy t đ nh s n xu t - kinh doanh và k t qu
ho t đ ng c a doanh nghi p.
Trong đi u ki n n n kinh t m c a, doanh nghi p còn ch u tác đ ng c a th
tr ng qu c t . S thay đ i chính sách th ng m i c a các n c, s b t n c a n n
kinh t các n c tác đ ng tr c ti p đ n th tr ng đ u vào và đ u ra c a doanh nghi p.
Nh v y, nh ng thay đ i c a môi tr ng kinh t ngày càng có tác đ ng m nh
đ n ho t đ ng s n xu t - kinh doanh c a doanh nghi p, t o cho doanh nghi p nh ng
thu n l i đ ng th i c nh ng khó kh n. Do đó, doanh nghi p ph i luôn đánh giá và d
báo nh ng thay đ i đó đ có th đ a ra nh ng bi n pháp thích h p nh m tranh th
nh ng c h i và h n ch nh ng tác đ ng tiêu c c t s thay đ i c a môi tr ng kinh t .
1.3.2.2. Chính tr - Pháp lu t
Trong n n kinh t th tr ng, vai trò c a Nhà n c là h t s c quan tr ng. M t
trong nh ng công c c a Nhà n c đ đi u ti t n n kinh t là các chính sách tài chính,
ti n t lu t pháp. ó là h th ng các nhân t tác đ ng tr c ti p hay gián ti p đ n hi u
qu kinh doanh c a doanh nghi p. S can thi p m c đ h p lý c a Nhà n c vào
ho t đ ng s n xu t - kinh doanh c a doanh nghi p là c n thi t và t p trung các n i
dung nh : duy trì s n đ nh kinh t , chính tr , đ nh h ng phát tri n kinh t , kích
thích phát tri n kinh t thông qua h th ng pháp lu t, phát tri n c s h t ng kinh t xã h i. Vì v y, đ ng tr c các quy t đ nh đ u t , các chính sách c a Nhà n c luôn là
m t trong nh ng y u t đ c các doanh nghi p quan tâm hàng đ u.
1.3.2.3. S c nh tranh gi a các doanh nghi p
t n t i đ c thì các doanh nghi p luôn có s c nh tranh l n nhau. Cùng là các

doanh nghi p s n xu t ra m t lo i s n ph m nh ng doanh nghi p nào có s n ph m
ch t l ng cao, m u mư đ p thì s thu hút đ c nhi u ng i mua. Nh v y v n đ c a
các doanh nghi p là thu hút đ c khách hàng và t t nhiên ph n th ng s thu c v k
m nh. Hi n nay các doanh nghi p luôn h ng t i vi c tr ng c u, vi c đ a ra các
ph ng th c v giá c , m u mã, ch t l ng đáp ng nhu c u ng i tiêu dùng luôn là
v n đ mà m i doanh nghi p ph i quan tâm.
1.3.2.4. Nhu c u c a khách hàng
Nhu c u khách hàng là nhân t nh h ng l n t i vi c ra quy t đ nh c a doanh
nghi p trong vi c s n xu t ra lo i s n ph m gì, ch t l ng ra sao, m u mư nh th nào.
17


Nhu c u c a con ng i ngày càng cao, đ đáp ng nhu c u đó thì doanh nghi p
luôn ph i tìm cách nâng cao ch t l ng s n ph m. Nh ng doanh nghi p mà đ i ng
nhân viên khéo léo, t n tình c ng v i công tác xúc ti n th ng m i qu ng bá s n ph m
c a mình đ thâm nh p vào th tr ng m i s giúp doanh nghi p bán đ c nhi u s n
ph m làm doanh thu c a doanh nghi p t ng nhanh.
Trên đây là các nhân t chính tác đ ng t i hi u qu s d ng tài s n ng n h n
nh ng bên c nh đó doanh nghi p c n quan tâm t i các nhân t khác nh : các v n đ v
t giá, l m phát, thiên tai, d ch b nhầ c ng ít nhi u nh h ng đ n ho t đ ng c a
doanh nghi p.

18

Thang Long University Library


T ng k tăch

ngă1

Qua vi c xem xét ch ng 1, ta đư có nh ng hi u bi t c b n v tài s n ng n h n
nh khái ni m TSNH, vai trò c a TSNH và cách phân lo i TSNH. Ngoài ra, ta còn
hi u đ c khái ni m hi u qu s d ng TSNH và b n nhóm ch tiêu đánh giá hi u qu
s d ng TSNH c a m t doanh nghi p là: nhóm ch tiêu v kh n ng thanh toán, nhóm
ch tiêu ph n ánh t c đ luân chuy n c a TSNH, nhóm ch tiêu đánh giá n ng l c ho t
đ ng c a TSNH và ch tiêu ph n ánh kh n ng sinh l i c a TSNH. H n n a, ch ng 1
c ng gi i thi u các nhân t ch quan và khách quan nh h ng đ n hi u qu s d ng
TSNH trong doanh nghi p. Nhân t ch quan nh : đ c thì ho t đ ng s n xu t kinh
doanh, c s v t ch t và trình đ cán b công nhân viên trong công tác qu n lý TSNH.
Nhân t khách quan nh : Tình hình kinh t xã h i, s c nh tranh c a các doanh nghi p
ho t đ ng trên c ng l nh v c, nhu c u c a ng i tiêu dùng,.. Nh ng ki n th c
ch ng 1 r t quan tr ng vì nó là ti n đ đ ti n hành phân tích hi u qu s d ng TSNH
trong doanh nghi p th c t .

19


CH

NGă2. TH CăTR NGăHI UăQU ăS ăD NGăTÀIăS Nă

NG NăH NăT IăCÔNG TY C ăPH NăTUăB ăDIăTệCHăTRUNGă
2.1. Kháiăquátăv ăcông ty c ph năTuăb ădiătíchăTrungă

NG

ng

2.1.1. Quá trình hình thành và phát tri n c a công ty c ph n Tu b ếi tích

Trung ng
2.1.1.1. Gi i thi u chung v công ty
Tên đ y đ :

Công ty c ph n Tu b di tích Trung

Tên giao d ch qu c t :

Vietnam Joint Stock Company For Restoration of
Monuments

Tên vi t t t:

VINAREMON.,JSC

Quy t đ nh thành l p:

89/Q -BVHTT ngày 25/04/1971 c a B V n hóa –
Thông tr c thu c C c B o t n b o tàng

a ch :

S 489 đ

i n tho i :

(04) 3.5522335

ng Nguy n Trãi - Thanh Xuân - Hà N i

Fax:

(04) 3.8542851

Mã s thu :

0100123319

Ng

ng

i đ i di n pháp lu t: Tr n V n Khanh

Ch c v :

T ng Giám đ c

V n đi u l :

11.4860.000.000 VN

T ng s c ph n:

1.000.000 c ph n

2.1.1.2. Quá trình hình thành và phát tri n
Kh i đ u t x ng tu s a ph c ch là đ n v s nghi p c a ngành b o t n b o
tàng, tr i qua h n 40 n m ho t đ ng ngh nghi p vì s nghi p di s n v n hóa, đ c bi t
là h n 20 n m ho t đ ng v i t cách m t doanh nghi p Nhà n c chuyên ngành v i

nhi u bi n đ ng t ch c do s p x p l i trong s nghi p đ i m i và gi gìn phát huy di
s n c a đ t n c.
N m 2006, theo Quy t đ nh s 4651/Q -BVHTT công ty Tu b di tích và Thi t
b V n hóa Trung ng chuy n đ i thành công ty tu b di tích Trung ng, là doanh
nghi p Nhà n c đ u ngành có truy n th ng xây d ng và tr ng thành lâu dài trong
công tác tu b , ph c h i và tôn t o các di tích l ch s v n hóa ngh thu t trên c n c,
đư có nhi u đóng góp to l n cho s nghi p b o t n di s n n c nhà.
20

Thang Long University Library


Công ty có b máy qu n lý, đi u hành và th c hi n giàu n ng l c kinh nghi m
v i đ i ng ki n trúc s , k s xây d ng, c nhân kinh t , ngh nhân, công nhân k
thu t b c cao có trình đ , có tinh th n trách nhi m cao g n bó và yêu ngh . Công ty có
đ máy móc thi t b , kh n ng tài chính và tính ch t lành m nh đ đáp ng các yêu c u
ho t đ ng s n xu t kinh doanh, là đ n v có uy tín cao và s tin c y l n đ i v i các đ i
tác trong n c c ng nh n c ngoài.
Trong nh ng n m qua, công ty không ng ng phát tri n v m i m t. Công ty đư
và đang th c hi n nhi u công trình có quy mô l n, có giá tr l ch s v n hóa và ki n
trúc ngh thu t cao, hoàn thành v i ch t l ng t t đ c gi i chuyên môn và công lu n
đánh giá cao. Nhi u công trình đ c B Xây d ng t ng huy ch ng vàng ch t l ng
cao nh công trình: Nhà Thái H c V n Mi u- Qu c T Giám Hà N i;
n th L c
Long Quân- Âu C ; Khu di tích n Hùng; n th Nguy n Trãi Chí Linhầ
V i t m nhìn “NHÀ TU B DI TệCH HÀNG
U VI T NAM VÀ ÔNG
NAM Á”, công ty c ph n Tu b di tích Trung ng không ng ng k th a truy n
th ng và đ i m i phát tri n, không ng ng h p tác v i các đ i tác trong và ngoài n c,
phát tri n n ng l c s n xu t kinh doanh, phát huy di s n, phát tri n kinh t đ t n c và

xây d ng công ty ngày m t l n m nh.
2.1.2. Ngành ngh kinh ếoanh c a công ty c ph n Tu b ếi tích Trung

ng

Theo đà phát tri n c a kinh t xã h i, công ty c ph n Tu b di tích Trung ng
đư t ng b c phát tri n và hoàn thi n l nh v c kinh doanh c a mình trong nh ng
ngành ngh sau:
- L p quy ho ch, l p d án đ u t xây d ng, thi t k ki n trúc công trình, d toán
và t ng d toán đ u t tu b .
- Thi công tu b , tôn t o các di tích l ch s , di tích v n hóa, thi công các công
trình c u đ ng trong khu di tích ho c liên quan đ n khu di tích.
- Kinh doanh các v t li u cho tu b di tích, xây d ng công trình v n hóa.
- Ch bi n và kinh doanh các m t hàng t g ; kinh doanh các s n ph m v n hoá
truy n th ng, s n ph m m c m ngh , đáp ng nhu c u trong n c và xu t kh u.
- T v n, qu n lý d án, ki m đ nh và đánh giá s phù h p ch t l ng công trình
xây d ng.
- B o qu n, tu s a, ph c ch c v t, tranh và các hi n v t b o tàng.
T t c các l nh v c kinh doanh mà công ty theo đu i đ u mang l i doanh thu cho
công ty. Nh ng v i b n ch t c a m t công ty xây d ng thì có hai ho t đ ng mang l i
doanh thu ch y u cho công ty, th nh t là thi công tu b , tôn t o các di tích l ch s , di
tích v n hóa và th hai là cung c p các nguyên v t li u cho công tác tu b các di tích
l ch s .
21


2.1.3. C c u t ch c c a công ty c ph n Tu b ếi tích Trung ng
C c u t ch c c a công ty theo hình th c tr c tuy n, đ ng đ u là i h i đ ng
c đông tr c ti p đi u hành và qu n lý H i đ ng qu n tr và gián ti p qu n lý các c p
d i, H i đ ng qu n tr tr c ti p qu n lý Ban giám đ c và gián ti p qu n lý các phòng

ban d i s giám sát c a Ban ki m soát.
S ăđ 2.1.C ăc u t ch c c a công ty c ph n Tu b di tíchăTrungă ng
i h i đ ng c đông

Ban ki m soát

H i đ ng qu n tr

Ban Giám đ c

Phòng
Hành
chính – T
ch c

Phòng Tài
chính –

Phòng k
ho ch –

K toán

K thu t

V n phòng

(Ngu n: Phòng Hành chính -T ch c)
Ch căn ng,ănhi m v c a t ng b ph n
i h i đ ng c đông

i h i đ ng c c đông g m t t c c đông có quy n bi u quy t, là c quan cao
nh t c a công ty.
i h i đ ng c đông có các quy n và nhi m v nh : thông qua đ nh h ng phát
tri n c a công ty, b u và bãi nhi m thành viên h i đ ng qu n tr , thành viên ban ki m
soát, quy t đ nh b sung s a đ i đi u l công tyầ
H i đ ng qu n tr
H i đ ng qu n tr là c quan qu n lý công ty, có toàn quy n nhân danh công ty
đ quy t đ nh th c hi n các quy n và ngh a v c a công ty không thu c th m quy n
c a đ i h i đ ng c đông.
H i đ ng qu n tr có các quy n và nhi m v nh : quy t đ nh chi n l c phát
tri n trung h n và k ho ch kinh doanh hàng n m c a công ty, quy t đ nh các gi i pháp
phát tri n th tr ng, ti p th và công ngh , quy t đ nh đ u t liên doanh liên k tầ
22

Thang Long University Library


Ban ki m soát
Ban ki m soát có nh ng quy n và nhi m v nh : giám sát h i đ ng qu n tr , t ng
giám đ c và ng i qu n lý khác do h i đ ng qu n tr b nhi m trong qu n lý, ki m tra
tính h p lý h p pháp trung th c c a báo cáo tài chính xem xét s k toán và các tài
li u khác c a công ty, các công vi c qu n lý, đi u hành ho t đ ng công ty b t c khi
nào n u xét th y c n thi tầ
Ban giám đ c
Ban giám đ c bao g m 1 t ng giám đ c và 4 phó t ng giám đ c.
T ng giám đ c c a công ty do H i đ ng qu n tr b nhi m và là ng i đi u hành
công vi c kinh doanh h ng ngày, ch u s giám sát c a h i đ ng qu n tr và ch u trách
nhi m tr c h i đ ng qu n tr và tr c pháp lu t v vi c th c hi n quy n và nhi m v
đ c giao. T ng giám đ c có các quy n nh : quy t đ nh các v n đ liên quan đ n công
vi c kinh doanh h ng ngày c a công ty, t ch c th c hi n k ho ch kinh doanh và

ph ng án đ u t , ki n ngh ph ng án c c u t ch c, quy ch qu n lý n i b công ty.
Phó t ng giám đ c t v n cho t ng giám đ c trong các quy t đ nh đ n ho t đ ng
c a công ty đ ng th i qu n lý tr c ti p các phòng ban.
Phòng Hành chính- T ch c
Nghiên c u, so n th o các n i quy, quy ch v t ch c lao đ ng trong n i b
Công ty. Gi i quy t các th t c v vi c h p đ ng lao đ ng, tuy n d ng, đi u đ ng, b
nhi m, mi n nhi m, cho thôi vi c đ i v i cán b công nhân.
Tham m u cho Ban giám đ c th c hi n quy n qu n lý, s d ng tài s n, ti n v n
trong ho t đ ng kinh doanh. Theo dõi, gi i quy t các ch đ , chính sách v b o hi m
xã h i, b o hi m y t , b o hi m th t nghi p, tai n n lao đ ng, h u trí, ch đ ngh vi c
do suy gi m kh n ng lao đ ng, các ch đ chính sách khác có liên quan đ n quy n
l i, ngh a v cho cán b , công nhân.
Nghiên c u, đ xu t các ph ng án c i ti n t ch c qu n lý, s p x p cán b , công
nhân cho phù h p v i tình hình phát tri n s n xu t - kinh doanh. Xây d ng ph ng án
v quy ho ch đ i ng cán b , l c l ng công nhân k thu t c a doanh nghi p, đ xu t
vi c b nhi m, mi n nhi m, đào t o, b i d ng cán b .
Th c hi n các ho t đ ng hành chính v n th .
Qu n tr nhân s : qu n lý d li u v nhân viên, ph trách t ch c các đ t tuy n
nhân s trong công ty khi có ch th t c p trên.
Phòng Tài chính- K toán
Phòng tài chính k toán ch u trách nhi m tr c Ban Giám đ c và Nhà n c theo
nh ng quy đ nh, đi u l c a k toán Nhà n c. Th c hi n công tác qu n lý tài chính
c a công ty.
23


L p báo cáo tài chính, báo cáo qu n tr , báo cáo công khai tài chính theo ch đ
hi n hành, th ng xuyên báo cáo v i Ban giám đ c tình hình tài chính c a công ty.
Báo cáo v ho t đ ng chi tiêu tài chính và quy t toán thu hàng n m theo yêu c u c a
c quan qu n lí nhà n c.

K t h p v i các phòng ban trong công ty nh m l p k ho ch th c hi n ngh a v
v i ngân sách Nhà n c, b o hi m xã h i, b o hi m y t cho ng i lao đ ng theo quy
đ nh c a Nhà n c.
B o qu n an toàn h s tài li u, ch ng t , ti n m t, séc,ầGi gìn bí m t tài li u,
s k toán theo quy đ nh c a công ty và pháp lu t Nhà n c.
Phòng K ho ch- K thu t
Qu n lý công tác k thu t, t v n qu n lý d án, t v n giám sát thi công, t v n
thi t k , công tác sáng ki n c i ti n k thu t, công tác an toàn lao đ ng và v sinh môi
tr ng c a công ty. L p h s và ch u trách nhi m trong vi c đ u th u c a công ty.
V n phòng
V n phòng có nhi m v tham m u, giúp vi c cho t ng giám đ c, t ch c th c
hi n công tác hành chính qu n tr , l tân, an ninh qu c phòng, nhà x ng, đ t đai và
nh ng công vi c khác.
2.1.4. Tình hình ho t đ ng s n xu t kinh ếoanh c a công ty c ph n Tu b ếi tích
Trung ng giai đo n 2012-2014
Doanh thu bán hàng và cung c p d ch v c a công ty gi m liên ti p trong ba
n m 2012-2014. C th , n m 2012, doanh thu bán hàng và cung c p d ch v là
153.040,88 tri u đ ng, n m 2013 gi m 15,53% khi ch còn 129.271,52 tri u đ ng.
N m 2014, doanh thu bán hàng và cung c p d ch v c a công ty ti p t c gi m xu ng
112.235,55 tri u đ ng, t ng đ ng gi m 13,18%. Nguyên nhân c a s s t gi m này
là do nh h ng t kh ng ho ng kinh t khi n vi c thu ngân sách Nhà n c g p nhi u
khó kh n, trong khi đó, Nhà n c v n ph i chi hàng t đ ng cho các gói c u tr nh m
khôi ph c t c đ t ng tr ng kinh t và t ng c ng s c m nh quân s trên bi n ông.
Chính vì v y, tình tr ng b i chi ngân sách Nhà n c là không th tránh kh i. C th ,
n m 2014, t ng thu ngân sách Nhà n c là 782.700 t đ ng trong khi t ng chi là
1.006.700 t đ ng khi n t l b i chi trên GDP là 5,3% (Ngu n: Báo cáo công khai
ngân sách Nhà n c c a B Tài chính). Công ty c ph n Tu b di tích Trung ng l i
là doanh nghi p Nhà n c đ u ngành trong công tác tu b , ph c h i và tôn t o các di
tích l ch s v n hóa ngh thu t trên c n c. Do v y, mu n tu b di tích nào đ u ph i
ch u s ch đ o và đ u t v n t Nhà n c. Tr c tình hình khó kh n hi n này, vi c

đ u t tu b các di tích v n hóa không còn đ c u tiên nh tr c kia khi n doanh thu
công ty s t gi m liên ti p trong ba n m 2012-2014.
24

Thang Long University Library


B ng 2.1 K t qu kinh doanh c a công ty c ph n Tu b diătíchăTrungă

ngăgiaiăđo n 2012-2014
vt: Tri u đ ng

Ch ătiêu
Doanh thu bán hàng và cung
c p d ch v
Giá v n hàng bán
Doanh thu ho t đ ng tài
chính
Chi phí tài chính
Chi phí qu n lý doanh nghi p
L i nhu n khác
L i nhu n sau thu thu nh p
doanh nghi p

N mă2012

Chênhăl chă2014/2013

Chênhăl chă2013/2012
T ngă

Tuy tăđ i
đ i

N mă2014

N mă2013

112.235,55

129.271,52 153.040,88

(17.035,97)

(13,18%) (23.769,36)

(15,53%)

104.002,93

119.353,91 142.836,04

(15.350,98)

(12,86%) (23.482,13)

(16,44%)

Tuy tăđ i

T

ngăđ i

255,35

362,77

192,55

(107,42)

(29,61%)

366,40
5.546,61
743,32

397,57
5.888,54
(345,28)

957,55
5.289,58
1.347,50

(31,17)
(341,93)
1.088,60

(7,84%)

(5,81%)
(315,28%)

2.007,60

2.516,87

2.820,09

(509,27)

(20,23%)

170,22

88,40%

(559,98) (58,48%)
598,96
11,32%
(1.692,78) (125,62%)
(303,22)

(10,75%)

(Ngu n: BCKQKD c a công ty giai đo n 2012-2014)

25