Một số giải pháp phát triển đội ngũ kỹ thuật viên ở Đại học Y Dược Tp. Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
________________________

TRẦN THỊ NGỌC HIỀN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

NGHỆ AN, 2013
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO


TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
___________

TRẦN THỊ NGỌC HIỀN

Chuyên ngành: Quản lý Giáo dục
Mã số: 60. 14. 05

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học

PGS.TS. NGUYỄN THỊ MỸ TRINH

NGHỆ AN, 2013


LỜI CẢM ƠN
Tôi xin trân trọng cảm ơn PGS.TS. Nguyễn Thị Mỹ Trinh, người đã tận

tình hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và
hoàn thành luận văn tốt nghiệp này.
Xin trân trọng cảm ơn quý thầy cô Trường Đại học Vinh trực tiếp giảng
dạy chúng tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu; xin chân thành cảm ơn
quý thầy cô công tác tại Khoa Giáo dục, Khoa Đào tạo Sau Đại học Trường
Đại học Vinh và Ban Giám hiệu, quý thầy cô, anh chị Phòng Tổ chức Cán bộ
Trường Đại học Sài Gòn đã tạo điều kiện cho chúng tôi hoàn thành khóa học
trong thời gian qua.
Xin cảm ơn quý thầy cô, anh chị, bạn bè Đại học Y Dược Thành phố
Hồ Chí Minh đã nhiệt tình giúp đỡ, tham gia góp ý, nhận xét và cung cấp số
liệu chính xác, kịp thời để tôi thực hiện đề tài nghiên cứu này.

Tác giả

Trần Thị Ngọc Hiền


MỤC LỤC
7.ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN VĂN...........................................................
8.CẤU TRÚC LUẬN VĂN..............................................................................
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN............................................
ĐỘI NGŨ KỸ THUẬT VIÊN ĐẠI HỌC Y DƯỢC........................................
1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài.................................................................
1.2.1. Kỹ thuật viên, đội ngũ kỹ thuật viên........................................................................................8
1.2.1.1. Kỹ thuật viên........................................................................................................................8
..........................................................................................................................................................8
1.2.1.2. Đội ngũ kỹ thuật viên............................................................................................................9
1.2.2. Phát triển đội ngũ kỹ thuật viên.............................................................................................9
1.2.2.1 Phát triển..............................................................................................................................9
1.2.2.2. Phát triển đội ngũ kỹ thuật viên........................................................................................10

1.2.3.1. Chất lượng.........................................................................................................................10
........................................................................................................................................................11
1.2.3.2. Chất lượng đội ngũ kỹ thuật viên:......................................................................................12
1.2.3. Giải pháp phát triển đội ngũ kỹ thuật viên............................................................................12
1.2.3.1. Giải pháp...........................................................................................................................12
1.2.3.2. Giải pháp phát triển đội ngũ kỹ thuật viên........................................................................13

1.3. Yêu cầu cơ bản đối với đội ngũ KTV Trường Đại học Y Dược trong
bối cảnh hiện nay.............................................................................................
1.3.1. Vị trí, vai trò của KTV Y tế...................................................................
1.3.1.1. Kỹ thuật viên - nhà giáo.....................................................................................................15
1.3.1.2. Kỹ thuật viên - nhà khoa học..............................................................................................16
1.3.1.3. Kỹ thuật viên - nhà cung ứng dịch vụ cho xã hội................................................................17

1.3.2. Chức năng, nhiệm vụ của KTV Trường Đại học Y - Dược..................


1.3.2.1. Chức năng..........................................................................................................................17
........................................................................................................................................................19
1.3.2.2. Nhiệm vụ............................................................................................................................20
1.3.3. Yêu cầu về phẩm chất, trình độ đối với KTV Y tê...................................................................22

1.3.4. Yêu cầu về năng lực KTV y tế..............................................................
1.3.5. Phẩm chất y đức đối với KTV Y tê.........................................................................................25

1.4. Nội dung và phương pháp phát triển đội ngũ KTV y tế...........................
1.4.1. Nội dung phát triển đội ngũ KTV y tê.....................................................................................28
1.4.1.1. Lập kê hoạch phát triển đội ngũ........................................................................................28
1.4.1.2. Tuyển chọn, bố trí sử dụng................................................................................................28
1.4.1.3. Đào tạo, bồi dưỡng............................................................................................................29

........................................................................................................................................................29
1.4.1.4. Kiểm tra, đánh giá, sàng lọc KTV y tê..................................................................................30
1.4.1.5.Thực hiện tốt chê độ chính sách, công tác thi đua, khen thưởng cho đội ngũ KTV y tê......30
* Chê độ chính sách.........................................................................................................................30

1.4.2. Phương pháp phát triển đội ngũ KTV Đại học Y - Dược:....................
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc phát triển đội ngũ KTV..........................
1.5.1. Cơ chê, chính sách đãi ngộ đối với ngành Y và cán bộ Y tê....................................................35
1.5.2. Thị trường lao động và điều kiện làm việc.............................................................................36
1.5.2.1. Thị trường lao động............................................................................................................36
1.5.2.2. Môi trường làm việc...........................................................................................................36
1.5.3. Nhận thức và năng lực của Cán Bộ Quản lý các trường ĐH, CĐ Y- Dược...............................37
1.5.4. Ý thức bồi dưỡng và tự bồi dưỡng của đội ngũ KTV..............................................................38
1.5.5. Điều kiện cơ sở vật chất, tài chính phục vụ cho công tác phát triển đội ngũ KTV..................39

2.1. Khái quát về Đại học Y Dược TP.HCM..................................................
2.1.1. Thông tin chung:...................................................................................


2.1.2. Quá trình phát triển................................................................................
2.1.3. Sứ mạng................................................................................................................................44
2.1.4. Mục tiêu đào tạo bậc đại học của Đại học Y Dược................................................................44
2.1.5. Cơ cấu tổ chức của Đại học Y Dược.......................................................................................45

2.1.6. Thực trạng hoạt động đào tạo của đại học Y Dược TP.HCM...............
2.2. Thực trạng đội ngũ KTV Đại học Y Dược TP.HCM...............................
2.2.1. Giới thiệu nghiên cứu thực trạng..........................................................................................53
2.2.1.1 Số lượng, cơ cấu, trình độ đội ngũ......................................................................................53
a ) Về số lượng:................................................................................................................................53
b) Về cơ cấu trình độ, độ tuổi, giới tính:..........................................................................................54

2.2.2 Kêt quả nghiên cứu thực trạng...............................................................................................56
22.2.1. Thực trạng trình độ sử dụng ngoại ngữ, tin học và nghiệp vụ sư phạm..............................56
2.2.2.2.Thực trạng về phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp của đội ngũ KTV y tê..................58
2. 2.2.3. Thực trạng về năng lực nghề nghiệp của đội ngũ KTV y tê................................................58
2.2.2.4. Thực trạng về năng lực tự nghiên cứu, tự bồi dưỡng kiên thức.........................................59

2.3. Đánh giá chung về thực trạng...................................................................
2.3.1.Thành công:............................................................................................................................70
2.3.2.Hạn chê..................................................................................................................................71
2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chê..........................................................................................72
3.1.1. Đảm bảo tính mục tiêu..........................................................................................................73
3.1.2. Đảm bảo tính đồng bộ...........................................................................................................73
3.1.3.Đảm bảo tính thực tiễn..........................................................................................................73
3.1.4.Đảm bảo tính khả thi..............................................................................................................73
3.2.1. Xây dựng kê hoạch phát triển đội ngũ kỹ thuật viên ngành y tê............................................74
3.2.3 Kêt hợp chặt chẽ giữa đào tạo và nghiên cứu khoa học.........................................................78
3.2.4 Tích cực đổi mới PP dạy học theo hướng “dạy cách học, phát huy tính chủ động của người
học”.................................................................................................................................................79


3.2.5 Tăng cường và mở rộng hợp tác quốc tê, liên kêt đào tạo nhằm chuyển giao công nghệ......80

3.3. Thăm dò sự cần thiết, tính khả thi của các giải pháp đề xuất...................
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHI.........................................................................
1.KẾT LUẬN..................................................................................................

BẢNG KÝ HIỆU CÁC CHỮ VIẾT TẮT

BSNT

Bác sĩ nội trú

CBQL

Cán bộ quản lý

CK1

Bác sĩ chuyên khoa 1

CK2

Bác sĩ chuyên khoa 2

CNH, HĐH

Công nghiệp hóa, hiện đại hóa

ĐD - KTYH

Điều dưỡng - Kỹ thuật Y học

ĐHYD

Đại học Y Dược

GD&ĐT

Giáo dục và Đào tạo

GDĐH

Giáo dục đại học

KĐGDĐH

Kiểm định giáo dục đại học

KHCB

Khoa học cơ bản

KTV

Kỹ thuật viên

NCKH,NCKH-CN

Nghiên cứu khoa học, Nghiên cứu khoa học – Công nghệ

PPSP

Phương pháp sư phạm

QLGD

Quản lý giáo dục

RHM

Răng Hàm Mặt

TP.HCM

Thành phố Hồ Chí Minh

YHCT

Y học cổ truyền

YTCC

Y tế công cộng


DANH MỤC BẢNG
7.ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN VĂN...........................................................
8.CẤU TRÚC LUẬN VĂN..............................................................................
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN............................................
ĐỘI NGŨ KỸ THUẬT VIÊN ĐẠI HỌC Y DƯỢC........................................
1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài.................................................................
1.2.1. Kỹ thuật viên, đội ngũ kỹ thuật viên........................................................................................8
1.2.1.1. Kỹ thuật viên........................................................................................................................8
..........................................................................................................................................................8
1.2.1.2. Đội ngũ kỹ thuật viên............................................................................................................9
1.2.2. Phát triển đội ngũ kỹ thuật viên.............................................................................................9
1.2.2.1 Phát triển..............................................................................................................................9
1.2.2.2. Phát triển đội ngũ kỹ thuật viên........................................................................................10
1.2.3.1. Chất lượng.........................................................................................................................10
........................................................................................................................................................11

1.2.3.2. Chất lượng đội ngũ kỹ thuật viên:......................................................................................12
1.2.3. Giải pháp phát triển đội ngũ kỹ thuật viên............................................................................12
1.2.3.1. Giải pháp...........................................................................................................................12
1.2.3.2. Giải pháp phát triển đội ngũ kỹ thuật viên........................................................................13

1.3. Yêu cầu cơ bản đối với đội ngũ KTV Trường Đại học Y Dược trong
bối cảnh hiện nay.............................................................................................
1.3.1. Vị trí, vai trò của KTV Y tế...................................................................
1.3.1.1. Kỹ thuật viên - nhà giáo.....................................................................................................15
1.3.1.2. Kỹ thuật viên - nhà khoa học..............................................................................................16
1.3.1.3. Kỹ thuật viên - nhà cung ứng dịch vụ cho xã hội................................................................17

1.3.2. Chức năng, nhiệm vụ của KTV Trường Đại học Y - Dược..................


1.3.2.1. Chức năng..........................................................................................................................17
........................................................................................................................................................19
1.3.2.2. Nhiệm vụ............................................................................................................................20
1.3.3. Yêu cầu về phẩm chất, trình độ đối với KTV Y tê...................................................................22

1.3.4. Yêu cầu về năng lực KTV y tế..............................................................
1.3.5. Phẩm chất y đức đối với KTV Y tê.........................................................................................25

1.4. Nội dung và phương pháp phát triển đội ngũ KTV y tế...........................
1.4.1. Nội dung phát triển đội ngũ KTV y tê.....................................................................................28
1.4.1.1. Lập kê hoạch phát triển đội ngũ........................................................................................28
1.4.1.2. Tuyển chọn, bố trí sử dụng................................................................................................28
1.4.1.3. Đào tạo, bồi dưỡng............................................................................................................29
........................................................................................................................................................29
1.4.1.4. Kiểm tra, đánh giá, sàng lọc KTV y tê..................................................................................30

1.4.1.5.Thực hiện tốt chê độ chính sách, công tác thi đua, khen thưởng cho đội ngũ KTV y tê......30
* Chê độ chính sách.........................................................................................................................30

1.4.2. Phương pháp phát triển đội ngũ KTV Đại học Y - Dược:....................
1.4.2.1. Các phương pháp hành chính.............................................................................................32
1.4.2.2. Các phương pháp tâm lý - xã hội........................................................................................33
1.4.2.3. Các phương pháp kinh tê....................................................................................................34

1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc phát triển đội ngũ KTV..........................
1.5.1. Cơ chê, chính sách đãi ngộ đối với ngành Y và cán bộ Y tê....................................................35
1.5.2. Thị trường lao động và điều kiện làm việc.............................................................................36
1.5.2.1. Thị trường lao động............................................................................................................36
1.5.2.2. Môi trường làm việc...........................................................................................................36
1.5.3. Nhận thức và năng lực của Cán Bộ Quản lý các trường ĐH, CĐ Y- Dược...............................37
1.5.4. Ý thức bồi dưỡng và tự bồi dưỡng của đội ngũ KTV..............................................................38
1.5.5. Điều kiện cơ sở vật chất, tài chính phục vụ cho công tác phát triển đội ngũ KTV..................39


2.1. Khái quát về Đại học Y Dược TP.HCM..................................................
2.1.1. Thông tin chung:...................................................................................
2.1.2. Quá trình phát triển................................................................................
2.1.3. Sứ mạng................................................................................................................................44
2.1.4. Mục tiêu đào tạo bậc đại học của Đại học Y Dược................................................................44
2.1.5. Cơ cấu tổ chức của Đại học Y Dược.......................................................................................45
Bảng 2.1: Lưu lượng sinh viên thực tập năm học 2012 – 2013........................................................47
Bảng 2.2: Lưu lượng học viên thực tập năm học 2012 – 2013........................................................48

2.1.6. Thực trạng hoạt động đào tạo của đại học Y Dược TP.HCM...............
Bảng 2.3: Số lượng dự tuyển, trúng tuyển và đăng ký nhập học.....................................................50
Bảng 2.4: Số lượng dự tuyển, trúng tuyển và đăng ký nhập học học viên.......................................51

Bảng 2.5: Số lượng dự tuyển, trúng tuyển và đăng ký nhập học.....................................................52
Bảng 2.6: Số lượng học viên, sinh viên, học sinh tốt nghiệp............................................................53

2.2. Thực trạng đội ngũ KTV Đại học Y Dược TP.HCM...............................
2.2.1. Giới thiệu nghiên cứu thực trạng..........................................................................................53
2.2.1.1 Số lượng, cơ cấu, trình độ đội ngũ......................................................................................53
a ) Về số lượng:................................................................................................................................53
Bảng 2.7: Số lượng, cơ cấu của đội ngũ kỹ thuật viên.....................................................................53
b) Về cơ cấu trình độ, độ tuổi, giới tính:..........................................................................................54
Bảng 2.8: Phân loại KTV theo trình độ, giới tính và độ tuổi.............................................................55
2.2.2 Kêt quả nghiên cứu thực trạng...............................................................................................56
22.2.1. Thực trạng trình độ sử dụng ngoại ngữ, tin học và nghiệp vụ sư phạm..............................56
Bảng 2.9: Sử dụng ngoại ngữ (n=130)..............................................................................................56
Bảng 2.10: Sử dụng tin học (n=130).................................................................................................56
Bảng 2.11: Chứng chỉ sư phạm y học...............................................................................................57
2.2.2.2.Thực trạng về phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp của đội ngũ KTV y tê..................58
Bảng 2.12: Tự đánh giá về phẩm chất đạo đức của đội ngũ KTV y tê (n=384).................................58
2. 2.2.3. Thực trạng về năng lực nghề nghiệp của đội ngũ KTV y tê................................................58
Bảng 2.13. Tự đánh giá năng lực nghề nghiệp của đội ngũ KTV y tê (n=384)...................................58


2.2.2.4. Thực trạng về năng lực tự nghiên cứu, tự bồi dưỡng kiên thức.........................................59
Bảng 2.14: Đề tài nghiên cứu (công bố trên tạp chí trường)...........................................................60
Bảng 2.15: Tính hiệu quả bố trí công việc KTV.................................................................................63
Bảng 2.16: Đánh giá bố trí sử dụng KTV theo đánh giá của Khoa....................................................65
Bảng 2.17: Đánh giá chung về mức độ hài lòng loại hình đào tạo...................................................66
Bảng 2.18: Đánh giá chung về mức độ hài lòng khi KTV tham gia đào tạo......................................67
Bảng 2.19: Đánh giá về chương trình bồi dưỡng nâng cao nghiệp vụ.............................................68
sư phạm y học (n=384)...................................................................................................................68
Bảng 2.20: Đánh giá về mức độ hài lòng của KTV khi tham gia NCKH.............................................69

2.3. Đánh giá chung về thực trạng...................................................................
2.3.1.Thành công:............................................................................................................................70
2.3.2.Hạn chê..................................................................................................................................71
2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chê..........................................................................................72
3.1.1. Đảm bảo tính mục tiêu..........................................................................................................73
3.1.2. Đảm bảo tính đồng bộ...........................................................................................................73
3.1.3.Đảm bảo tính thực tiễn..........................................................................................................73
3.1.4.Đảm bảo tính khả thi..............................................................................................................73
3.2.1. Xây dựng kê hoạch phát triển đội ngũ kỹ thuật viên ngành y tê............................................74
3.2.1.1. Mục tiêu:............................................................................................................................74
3.2.2.2 Nội dung:.............................................................................................................................77
3.2.2.3 Cách thực hiện:....................................................................................................................77
3.2.3 Kêt hợp chặt chẽ giữa đào tạo và nghiên cứu khoa học.........................................................78
3.2.3 1 Mục tiêu...............................................................................................................................78
3.2.3.2 Nội dung:.............................................................................................................................78
3.2.3.3 Cách thức thực hiện:...........................................................................................................78
3.2.3.3 Điều kiện thực hiện.............................................................................................................79
3.2.4 Tích cực đổi mới PP dạy học theo hướng “dạy cách học, phát huy tính chủ động của người
học”.................................................................................................................................................79
3.2.4.1 Mục tiêu:.............................................................................................................................79
3.2.4.2 Nội dung:.............................................................................................................................79


3.2.4.3 Cách thức thực hiện............................................................................................................80
3.2.5 Tăng cường và mở rộng hợp tác quốc tê, liên kêt đào tạo nhằm chuyển giao công nghệ......80
3.2.5.1. Mục tiêu của giải pháp........................................................................................................80
3.2.5.2. Nội dung của giải pháp.......................................................................................................80
3.2.5.3. Cách thức thực hiện giải pháp............................................................................................81

3.3. Thăm dò sự cần thiết, tính khả thi của các giải pháp đề xuất...................
Bảng 3.1: Kêt quả khảo sát tính cần thiêt và khả thi của các giải pháp phát triển đội KTV của ĐHYD
TP.HCM........................................................................................................................84
S

84

T

84

T

84

Các giải pháp...................................................................................................................................84
Tính cần thiêt...................................................................................................................................84
Tính khả thi 84
Bảng 3.2: So sánh mức độ “Rất cần thiêt” và mức độ “Rất khả thi” của các giải pháp....................86

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHI.........................................................................
1.KẾT LUẬN..................................................................................................
PHỤ LỤC 3 98
PHỤ LỤC 4 99


1

MỞ ĐẦU

1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011- 2020 được trình
bày tại đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng đã nêu: “Xây dựng xã
hội dân chủ, kỷ cương, đồng thuận, công bằng, văn minh. Đến năm 2020, chỉ
số phát triển con người (HDI) đạt nhóm trung bình cao của thế giới; Tốc độ
tăng dân số ổn định ở mức khoảng 1%; Tuổi thọ bình quân đạt 75 tuổi; Đạt 9
bác sỹ và 26 giường bệnh trên một vạn dân, thực hiện bảo hiểm y tế toàn dân;
Tập trung phát triển mạnh hệ thống chăm sóc sức khoẻ và nâng cao chất
lượng dịch vụ y tế. Nhà nước tiếp tục tăng đầu tư, đồng thời đẩy mạnh xã hội
hoá để phát triển nhanh hệ thống y tế công lập và ngoài công lập; Hoàn chỉnh
mô hình tổ chức và củng cố mạng lưới y tế cơ sở”.
Nhằm đáp ứng nhu cầu bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân
dân, Bộ Y tế xây dựng quy hoạch phát triển hệ thống cơ sở y tế giai đoạn đến
2020 và tầm nhìn 2030 để cụ thể hoá đường lối của Đảng, chính sách của Nhà
nước trong sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc sức khoẻ nhân dân ở thời kỳ tiền
Công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
Theo quan điểm chỉ đạo của Đảng và Nhà nước tại Nghị quyết số 46NQ/TW của Bộ Chính trị về công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe
nhân dân trong tình hình mới đã nêu rõ: Nghề y là một nghề đặc biệt, cần
được tuyển chọn, đào tạo, sử dụng và đãi ngộ đặc biệt. Mỗi cán bộ, mỗi viên
chức y tế phải không ngừng nâng cao đạo đức nghề nghiệp và năng lực
chuyên môn, xứng đáng với sự tôn vinh của xã hội. Để có đội ngũ nhân viên y
tế giỏi, yêu nghề và tận tâm phục vụ nhân dân đòi hỏi phải có những đơn vị


2

đào tạo trong lĩnh vực khoa học sức khỏe, đáp ứng được tình trạng thiếu hụt
nhân viên y tế hiện nay.
Chỉ thị 40/CT-TW ngày 15 tháng 6 năm 2004 của Ban Bí thư Trung
ương Đảng khóa IX về việc xây dựng, nâng cao đội ngũ nhà giáo và cán bộ

quản lý giáo dục khẳng định: “Phát triển giáo dục và đào tạo là quốc sách
hàng đầu, là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, là điều kiện để phát huy nguồn lực con
người. Đây là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, trong đó nhà giáo và cán
bộ quản lý giáo dục là lực lượng nòng cốt, có vai trò quan trọng’’; Chỉ thị đã
đề ra mục tiêu là “xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục đủ
về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị,
phẩm chất lối sống, lương tâm, tay nghề của nhà giáo, thông qua việc phát
triển đúng định hướng và có hiệu quả sự nghiệp giáo dục để nâng cao chất
lượng đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng những đòi hỏi ngày càng cao của sự
nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”
Ngoài đội ngũ cán bộ giảng dạy, đội ngũ kỹ thuật viên cũng góp phần
không nhỏ đến chất lượng tay nghề của các cán bộ ngành y tế. Do đó, việc
phát triển và nâng cao chất lượng đội ngũ kỹ thuật viên theo hướng đảm bảo
đủ về số lượng, cân đối về cơ cấu ngành nghề, tuổi đời và giới tính, có chất
lượng đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ chăm sóc tốt cho sức khỏe nhân
dân và nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo của các trường Đại học Y Dược trong giai đoạn hiện nay.
Hội nhập với nền kinh tế thị trường cùng với nhu cầu chăm sóc sức
khỏe của người dân mỗi ngày một cao là một động lực để tăng cường nâng
cao chất lượng đội ngũ cán bộ y tế đáp ứng nhu cầu phục vụ và chăm sóc sức
khỏe cho nhân dân và nắm bắt kịp những kĩ thuật y tế hiện đại, chuyên sâu.
Vì vậy, đào tạo đội ngũ cán bộ y tế phục vụ nhu cầu khám chữa bệnh


3

cho nhân dân là vấn đề cấp bách đối với sự phát triển nguồn nhân lực y tế tại
Việt Nam. Một trong những nhân tố góp phần phục vụ công tác phát triển
nguồn nhân lực y tế đó là đội ngũ KTV.
Đại học Y Dược TP.HCM là một trong những trường đại học công lập

đào tạo về Y - Dược trọng điểm của cả nước, là đơn vị đào tạo đa ngành, đa
cấp có qui mô lớn nhất trong lĩnh vực khoa học sức khỏe. Sẽ là một Đại học
Sức khỏe trong tương lai đã được Bộ Y tế phê duyệt tổng thể phát triển đến
giai đoạn 2020 và phát triển các Khoa của ĐHYD TP.HCM thành các trường
thành viên, góp phần quan trọng trong sự nghiệp đào tạo nguồn nhân lực y tế
có trình độ đại học và sau đại học các tỉnh phía Nam.
Trên thực tiễn hiện nay, đội ngũ kỹ thuật viên ĐHYD TP.HCM thiếu
về số lượng và chưa đồng bộ, chất lượng thì cần bồi dưỡng và nâng cao để
đáp ứng yêu cầu của ngành y tế trong định hướng đến năm 2020.
Nguyên nhân cơ bản của tình trạng trên là chưa xác định đúng và thực
hiện được các giải pháp có cơ sở khoa học và có tính khả thi để phát triển đội
ngũ kỹ thuật viên của nhà trường.
Từ những lý do trên, người nghiên cứu quyết định chọn đề tài “Một số
giải pháp phát triển đội ngũ kỹ thuật viên ở Đại học Y Dược TP.HCM” để
làm đề tài luận văn Thạc sỹ Quản lý giáo dục.
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề xuất một số giải pháp
nhằm phát triển đội ngũ KTV Đại học Y Dược TP.HCM đủ về số lượng đảm
bảo về số lượng đảm bảo về chất lượng đáp ứng yêu cầu của ngành y tế .
3. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
3.1.Khách thể nghiên cứu:


4

Công tác phát triển đội ngũ KTV Đại học Y Dược TP.HCM.
3.2.Đối tượng nghiên cứu:
Giải pháp phát triển đội ngũ KTV Đại học Y Dược TP.HCM.
4. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC
Nêu đề xuất và thực hiện đồng bộ các giải pháp có cơ sở khoa học, có

tính khả thi thì đội ngũ KTV Đại học Y Dược TP.HCM sẽ được phát triển,
đáp ứng yêu cầu đào tạo của nhà trường.
5. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
5.1.Nghiên cứu cơ sở lý luận về công tác phát triển đội ngũ KTV Đại học Y
Dược TP.HCM.
5.2.Nghiên cứu thực trạng phát triển đội ngũ KTV của Đại học Y Dược
TP.HCM.
5.3. Đề xuất và thăm dò tính cần thiết, khả thi của một số giải pháp phát triển
đội ngũ kỹ thuật viên Đại học Y Dược TP.HCM
6. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
6.1.Các phương pháp nghiên cứu lý luận:
Phân tích - tổng hợp; phân loại- hệ thống hóa các tài liệu có liên quan
để xây dựng cơ sở lý luận của đề tài.
6.2.Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
Điều tra, lấy ý kiến chuyên gia, tổng kết kinh nghiệm giáo dục từ đó
làm sáng tỏ thực trạng phát triển đội ngũ KTV Đại học Y Dược TP.HCM và
bước đầu đánh giá được tính cần thiết và khả thi của các giải pháp được đề
xuất.
6.3. Phương pháp thống kê toán học:


5

Xử lý số liệu thu được bằng phần mềm stata 10.
7. ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN VĂN
Về mặt lý luận: Hệ thống và bổ sung cơ sở lý luận về sự cần thiết phải
phát triển đội ngũ Kỹ thuật viên y tế ĐHYD TP.HCM.
Về mặt thực tiễn: Đánh giá được thực trạng chất lượng đội ngũ Kỹ
thuật viên y tế tại ĐHYD TP.HCM. Đề xuất một số giải pháp phát triển đội
ngũ KTV tại ĐHYD TP.HCM nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển của trường ở

hiện tại và tương lai.
8. CẤU TRÚC LUẬN VĂN
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và kiến nghị, Tài liệu tham khảo, Phụ
lục, nội dung của luận văn được bố trí trong 03 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ KTV Đại học Y Dược.
Chương 2: Thực trạng phát triển đội ngũ KTV ĐHYD TP.HCM.
Chương 3: Một số giải pháp phát triển đội ngũ KTV ĐHYD TP.HCM.


6

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN
ĐỘI NGŨ KỸ THUẬT VIÊN ĐẠI HỌC Y DƯỢC
1.1. Tổng quan về nghiên cứu vấn đề
Từ lâu, người ta đã xem giáo dục đại học như là một cỗ máy của sự phát
triển kinh tế. Các trường đại học, ngoài chức năng là trung tâm học thuật và
khoa học còn đóng vai trò đào tạo nhân lực có trình độ cao, đóng góp ý kiến
phản biện Chính phủ, cố vấn cho doanh nghiệp, trang bị kiến thức khoa học
và kỹ thuật cho giới trẻ, nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ.…
Những vai trò này của các trường đại học càng quan trọng hơn trong thời đại
toàn cầu hóa và kinh tế tri thức. Để làm tốt vai trò của mình, vấn đề then chốt
nhất của các trường đại học vẫn là xây dựng và phát triển đội ngũ giảng dạy.
1.1.1. Những nghiên cứu trên thế giới
Theo Iwatani (2008), đào tạo kỹ thuật y học được coi là một vấn đề ưu
tiên của không chỉ giáo dục mà còn sử dụng lao động, mặc dù trình độ học
vấn y tế đã được cải thiện rõ rệt trong tất cả các trường cao đẳng và đại học.
Những phẩm chất cần có ở kỹ thuật viên y tế là độ chính xác, sự trung thực,
sự kiên trì và khả năng (sử dụng) thực hiện các hướng dẫn về chuyên môn.
Những đề nghị của Iwatani; những kết quả đào tạo KTV của các trường đã
hướng KTV đến tính tự chịu trách nhiệm, hành vi đúng đắn trong công việc,

tư duy chính xác, dung hòa và mang đến lợi nhuận kinh tế. KTV phải làm thế
nào để thích ứng với nhu cầu xã hội và học hỏi phương pháp giảng dạy ở
trường đại học hay thực hành tại bệnh viện. Theo Ehrmeyer, Hansen và cộng
sự (1979): ngoài kỹ thuật, KTV còn là người thầy trong việc hướng dẫn học
viên, sinh viên, học sinh thực hành trong phòng thí nghiệm, hoặc trong bệnh
viện . Brown và Fowler (1999) nghiên cứu bổ sung thêm những nhiệm vụ Kỹ
thuật viên y tế ngoài công tác chăm sóc bệnh nhân, còn phải có kỹ năng giao


7

tiếp bằng lời, khả năng đọc, lãnh đạo, giải quyết xung đột, kỹ năng sử dụng
máy tính, kỹ năng giảng dạy, sức khỏe - vệ sinh, an toàn lao động. Nâng cao
kỹ năng thực hành của Kỹ thuật viên y tế ở các nước chậm phát triển . Trần
Quang Trung và cộng sự (2012) nghiên cứu và đánh giá có hiệu quả từ hướng
dẫn tiền lâm sàng .
1.1.2. Những nghiên cứu trong nước
Trong nước người nghiên cứu chưa phát hiện được những công trình
nghiên cứu về kỹ thuật viên y tế, ngoài những văn bản qui định của cơ quan
thẩm quyền về chức năng nhiệm vụ của KTV y tế.
1.1.3. Những nghiên cứu tại ĐHYD TP.HCM
Ở Đại học Y Dược TP.HCM, ngoài đội ngũ cán bộ giảng dạy, đội ngũ
viên chức kỹ thuật viên cũng góp phần quan trọng trong công tác phục vụ
giảng dạy giúp cho nhà trường đào tạo đội ngũ cán bộ y tế có chuyên môn tay
nghề cao. Xây dựng và phát triển đội ngũ kỹ thuật viên là một nhiệm vụ khó
khăn và lâu dài, đòi hỏi có sự quan tâm, chỉ đạo, tạo điều kiện thường xuyên
của Đảng ủy - lãnh đạo nhà trường, đòi hỏi sự nỗ lực phấn đấu tự học tập rèn
luyện của từng viên chức kỹ thuật viên cùng với việc thực hiện đồng bộ hiệu
quả những giải pháp phát triển của nhà trường. Từ đó, việc xây dựng và phát
triển đội ngũ cán bộ kỹ thuật viên Đại học Y Dược TP.HCM sẽ đủ về số

lượng và từng bước được nâng cao về chất lượng đáp ứng yêu cầu phát triển
thành một đại học sức khỏe của khu vực phía Nam. Tuy nhiên, hiện tại chưa
có công trình nghiên cứu về KTV tại ĐHYD TP.HCM.
Vì thế, vấn đề xây dựng, phát triển đội ngũ kỹ thuật viên đang được sự
quan tâm thu hút của nhiều nhà nghiên cứu trong nước đặc biệt của ngành Y
tế. Hiện nay, đội ngũ kỹ thuật viên của nhiều trường có trình độ sau đại học
chưa nhiều, kỹ thuật viên có trình độ đại học còn hạn chế ở một số chuyên


8

ngành ngày một thiếu hụt do tuổi tác và chưa được sự quan tâm đầu tư đội
ngũ kế thừa một cách thích hợp.
1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1. Kỹ thuật viên, đội ngũ kỹ thuật viên
1.2.1.1. Kỹ thuật viên
Theo Từ điển Bách khoa Việt Nam của Viện Ngôn ngữ, Kỹ thuật viên là
tài năng chuyên môn. Viên là tiếng gọi theo chức vị, người giữ chức vụ.
Kỹ thuật viên là công nhân trong một lĩnh vực công nghệ, là người thành
thạo trong các kỹ năng và kỹ thuật có liên quan, với một sự hiểu biết tương
đối thực tế của các nguyên lý lý thuyết. Kỹ thuật viên có kinh nghiệm trong
một công cụ cụ thể, thường có hiểu biết trung gian của lý thuyết và trình độ
chuyên môn kỹ thuật. Như vậy, kỹ thuật nói chung là tốt hơn hay rất thông
thạo kỹ thuật so với giáo dân trung bình và thậm chí chung các chuyên gia
trong lĩnh vực công nghệ.
Kỹ thuật viên Y là viên chức chuyên môn kỹ thuật thành thạo của ngành
y tế, tổ chức và thực hiện các kỹ thuật chuyên ngành tại cơ sở y tế.
Theo Luật Giáo dục , nhà giáo là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo
dục trong nhà trường, cơ sở giáo dục khác, phải có: phẩm chất, đạo đức, tư
tưởng tốt; Đạt trình độ chuẩn được đào tạo về chuyên môn, nghiệp vụ; Đủ sức

khỏe theo yêu cầu nghề nghiệp; Lý lịch bản thân rõ ràng. Nhà giáo giảng dạy
ở cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp gọi là
giáo viên; ở cơ sở giáo dục đại học gọi là giảng viên.
Như vậy, kỹ thuật viên là những người làm công tác giảng dạy thực hành
ở các cơ sở giáo dục Đại học và Cao đẳng.


9

1.2.1.2. Đội ngũ kỹ thuật viên
* Đội ngũ:
Theo Từ điển tiếng Việt, đội ngũ là “tập hợp gồm số đông người cùng
chức năng hoặc nghề nghiệp tạo thành một lực lượng”.
Trong giáo dục, “đội ngũ” được sử dụng để chỉ tập hợp những người có
cùng chức năng, cùng nhiệm vụ trong hệ thống giáo dục: đội ngũ giáo viên,
đội ngũ giảng viên, đội ngũ kỹ thuật viên, đội ngũ cán bộ quản lý…
Ngoài ra, khái niệm “đội ngũ” còn được chúng ta sử dụng khá nhiều
trong hầu hết các lĩnh vực, ví dụ: đội ngũ sĩ quan, đội ngũ công binh, đội ngũ
thanh tra, đội ngũ công chức, đội ngũ y bác sỹ, đội ngũ trí thức… .
* Đội ngũ kỹ thuật viên:
Qua các khái niệm trên người nghiên cứu có thể hiểu: đội ngũ kỹ thuật
viên bao gồm những người làm nghề dạy học hướng dẫn thực hành chuyên
môn tại các trường Cao đẳng, Đại học, được tổ chức thành một lực lượng
cùng chung một nhiệm vụ nhằm thực hiện các mục tiêu giáo dục đã đề ra cho
tập hợp đó, tổ chức đó. Họ làm việc có kế hoạch và gắn bó với nhau thông
qua lợi ích về vật chất và tinh thần trong khuôn khổ quy định của pháp luật
thể chế xã hội. Họ chính là nguồn lực góp phần không nhỏ phục vụ công tác
giảng dạy trong lĩnh vực giáo dục Đại học của nước nhà.
1.2.2. Phát triển đội ngũ kỹ thuật viên
1.2.2.1 Phát triển

Phát triển là biến đổi hoặc làm cho biến đổi từ ít đến nhiều, hẹp đến rộng,
thấp đến cao, đơn giản đến phức tạp.
Từ những năm 60 của thế kỷ trước, thuật ngữ “Phát triển” được sử dụng
khá rộng rãi với cách hiểu đơn giản là phát triển kinh tế. Sau đó, khái niệm


10

này được bổ sung thêm về nội hàm và được hiểu một cách toàn diện hơn.
Ngày nay khái niệm phát triển được sử dụng để chỉ cả ba mục tiêu cơ bản của
nhân loại: Phát triển con người toàn diện, bảo vệ môi trường, tạo hoà bình và
ổn định chính trị. Phát triển là một quá trình nội tại, là bước chuyển hoá từ
thấp đến cao, trong cái thấp đã chứa đựng dưới dạng tiềm năng những khuynh
hướng dẫn đến cái cao là cái thấp đã phát triển. Phát triển là quá trình tạo ra
sự hoàn thiện của cả tự nhiên và xã hội. Phát triển có thể là một quá trình hiện
thực nhưng cũng có thể là một tiềm năng của sự vật, hiện tượng.
Hiện nay, khái niệm phát triển gắn liền với khái niệm bền vững. Vì thế,
đã nói đến phát triển là phát triển bền vững. Mọi sự phát triển, nếu không bền
vững đều dẫn đến khủng hoảng, đổ vỡ.
1.2.2.2. Phát triển đội ngũ kỹ thuật viên
Phát triển đội ngũ kỹ thuật viên là quá trình hoạt động nhằm tạo ra một
đội ngũ kỹ thuật viên cho một cơ sở đào tạo nào đó đủ về số lượng, đảm bảo
về chất lượng, có trình độ được đào tạo đúng chuẩn quy định, có phẩm chất
đạo đức, có năng lực chuyên môn, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ hướng dẫn rèn
luyện kỹ năng thực hành nghề cho người học.
1.2.3. Chất lượng đội ngũ KTV
1.2.3.1. Chất lượng
Chất lượng là một khái niệm khá trừu tượng, được xem xét từ nhiều
phương diện khác nhau.
Từ điển Bách Khoa Việt Nam cho rằng, chất lượng “là phạm trù triết học

biểu thị những thuộc tính bản chất của sự vật, chỉ rõ nó là cái gì, phân biệt nó
với các sự vật khác. Chất lượng là đặc tính khách quan của sự vật và được
biểu hiện ra bên ngoài thông qua các thuộc tính. Sự thay đổi chất lượng kéo
theo sự thay đổi của sự vật về căn bản. Chất lượng của sự vật bao giờ cũng


11

gắn liền với tính quy định về số lượng của nó và không thể tồn tại ngoài tính
quy định ấy. Mỗi sự vật bao giờ cũng là sự thống nhất của chất lượng và số
lượng” .
Tự điển tiếng Việt cho rằng, chất lượng “là cái tạo nên phẩm chất, giá trị
của một con người, một sự vật” . Chất lượng là mức hoàn thiện, là đặc trưng
tuyệt đối, dấu hiệu đặc thù, các dữ kiện, các thông số cơ bản. (Oxford Pocket
Dictionary).
Chất lượng là tiềm năng của một sản phẩm hay một dịch vụ nhằm thỏa
mãn nhu cầu người sử dụng (Tiêu chuẩn Pháp NFX50-190).
Theo Nguyễn Hữu Châu, chất lượng là sự phù hợp với mục tiêu. Mục
tiêu ở đây được hiểu một cách rộng rãi, bao gồm các sứ mạng, các mục đích,..
Sự phù hợp với mục tiêu có thể là sự đáp ứng mong muốn của những người
quan tâm, là đạt được hay vượt qua các tiêu chuẩn đặt ra . Chất lượng giáo
dục trường phổ thông là sự đáp ứng các yêu cầu về mục tiêu giáo dục phổ
thông được quy định tại Luật Giáo dục.
Mục tiêu chung của giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển
toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung
thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi
dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu của
sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Tóm lại, khái niệm chất lượng phản ánh mặt vô cùng quan trọng của sự
vật, hiện tượng, là cái làm nên giá trị, bản chất của sự vật, hiện tượng, là yếu

tố cho những sự vật, hiện tượng này khác với những sự vật, hiện tượng khác.
Như vậy, chất lượng nói chung là giá trị sự vật, hiện tượng, con người phù
hợp với mục tiêu, đáp ứng nhu cầu con người và xã hội.


12

1.2.3.2. Chất lượng đội ngũ kỹ thuật viên:
Chất lượng KTV được thể hiện ở phẩm chất chính trị, tư tưởng, đạo đức
và năng lực sư phạm của KTV, hay nói cách khác, đó là giá trị của một người
KTV. Giá trị của một người KTV gồm các thuộc tính tâm lý phức tạp đáp ứng
các yêu cầu mục tiêu của hoạt động dạy học, giáo dục và đảm bảo cho hoạt
động này đạt hiệu quả tốt, bao gồm hai chuẩn: chuẩn kiến thức và chuẩn kỹ
năng sư phạm.
Như vậy, chất lượng đội ngũ KTV là tổng thể giá trị của đội ngũ KTV,
về bản chất đó là năng lực nghề nghiệp và phẩm chất nhân cách của họ phù
hợp với mục tiêu giáo dục. Nói cách khác, chất lượng đội ngũ KTV là tập hợp
các yếu tố về bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống, lương tâm nghề
nghiệp và trình độ chuyên môn đảm bảo cho đội ngũ KTV đáp ứng đòi hỏi
ngày càng cao của sự nghiệp giáo dục, sự nghiệp y tế (đối với ngành y tế).
Chất lượng đội ngũ KTV là mức độ đáp ứng của đội ngũ KTV với
những đòi hỏi của quá trình đào tạo, được thể hiện ở 5 yếu tố cơ bản:
- Phẩm chất chính trị, tư tưởng
- Trình độ chuyên môn
- Nghiệp vụ sư phạm
- Số lượng kỹ thuật viên
- Cơ cấu đội ngũ kỹ thuật viên
1.2.3. Giải pháp phát triển đội ngũ kỹ thuật viên
1.2.3.1. Giải pháp

13

Giải pháp được xem là phương pháp giải quyết một công việc, một vấn
đề cụ thể nào đó. Giải pháp là toàn bộ những ý nghĩa có hệ thống cùng với
những quyết định và hành động theo sau, dẫn tới sự khắc phục một khó khăn.
Để hiểu rõ hơn khái niệm giải pháp, chúng ta cần phân biệt với một số
khái niệm tương tự như: phương pháp, biện pháp. Điểm giống nhau của các
khái niệm này đều nói về cách làm, cách tiến hành, cách giải quyết một công
việc, một vấn đề. Còn điểm khác nhau ở chỗ, biện pháp chủ yếu nhấn mạnh
đến cách làm, cách hành động cụ thể, trong khi đó phương pháp nhấn mạnh
đến trình tự các bước có quan hệ với nhau để tiến hành một công việc có mục
đích.
Theo Hoàng Phê, “phương pháp là hệ thống các cách sử dụng để tiến
hành một công việc nào đó”. Còn theo Nguyễn Văn Đạm, “phương pháp
được hiểu là trình tự cần theo trong các bước có quan hệ với nhau khi tiến
hành một công việc có mục đích nhất định”. Về khái niệm biện pháp, theo từ
điển tiếng Việt, đó là “cách làm, cách giải quyết một vấn đề cụ thể”.
Như vậy, khái niệm giải pháp có điểm riêng cơ bản là nhấn mạnh đến
phương pháp giải quyết một vấn đề, với sự khắc phục khó khăn nhất định.
Trong một giải pháp có thể có nhiều biện pháp.
1.2.3.2. Giải pháp phát triển đội ngũ kỹ thuật viên
Giải pháp phát triển đội ngũ kỹ thuật viên là hệ thống các cách tổ chức
điều khiển hoạt động phát triển đội ngũ kỹ thuật viên. Từ đó, đề xuất các giải
pháp phát triển đội ngũ kỹ thuật viên thực chất là đưa ra các cách thức tổ
chức, điều khiển có hiệu quả hoạt động phát triển đội ngũ kỹ thuật viên.