Nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản tại Công ty Cổ phần thương mại máy và thiết bị Nam Dương

C ăS

CH
NGă1
LệăLU N V HI U QU S D NGăTÀIăS N TRONG
DOANH NGHI P

1.1. TƠiăs n trong doanh nghi p
1.1.1. Khái ni m tài s n trong doanh nghi p
Theo chu n m c K toán qu c t (IAS) do H i đ ng chu n m c k toán Qu c t
(IASC) đ a ra, tài s n là ngu n l c do doanh nghi p ki m soát, là k t qu c a nh ng
ho t đ ng trong quá kh , mà t đó m t s l i ích kinh t trong t ng lai có th d ki n
tr

c m t cách h p lý. Theo chu n m c k toán Vi t Nam (VAS), tài s n là ngu n l c

do doanh nghi p ki m soát và có th thu đ

c l i ích kinh t trong t

ng lai.

Theo đi u 163 c a Lu t Dân s 2005, tài s n bao g m v t, ti n, gi y t có giá
(nh trái phi u, c phi u, k phi u...) và các quy n tài s n (nh quy n tác gi , quy n
s h u công nghi p, quy n đ i v i gi ng cây tr ng, quy n đòi n , quy n đ c nh n s
ti n b o hi m đ i v i v t b o đ m, quy n tài s n đ i v i ph n v n góp trong doanh
nghi p, quy n tài s n phát sinh t h p đ ng...). Quy n tài s n là quy n tr giá đ c
b ng ti n và có th chuy n giao trong giao d ch dân s , k c quy n s h u trí tu
( i u 181 c a Lu t Dân s 2005).
Tài s n c a doanh nghi p r t phong phú và đa d ng, có th là h u hình, vô hình,
b ng ti n, c đ nh hay l u đ ng..., nó không ch th hi n d i hình thái v t ch t mà

còn bi u hi n d i hình thái giá tr , là nh ng tài s n ch c ch n mang l i l i ích kinh t
trong t ng lai cho doanh nghi p khi s d ng. Giá tr c a tài s n đ c bi u hi n b ng
ti n, g i là v n c a doanh nghi p. Giá tr c a chúng c n ph i đ c đánh giá, đo đ c
m t cách chính xác, tin c y và đ c so sánh v i các th c đo trung gian áp d ng theo
các quy đ nh hi n hành. Do đó, tài s n đóng vai trò quan tr ng trong ho t đ ng s n
xu t kinh doanh c a doanh nghi p, góp ph n mang l i l i ích cho s t n t i và phát
tri n c a doanh nghi p.
M t s đ c đi m c a tài s n là:
- M i tài s n có nh ng đ c tính nh t đ nh, có th th hi n d
ho c giá tr tinh th n;

i hình thái v t ch t

- Thu c s h u c a m t ch th . Theo đi u 164 c a Lu t Dân s 2005, quy n s
h u bao g m: quy n chi m h u, quy n s d ng và quy n đ nh đo t tài s n c a
ch s h u theo quy đ nh c a pháp lu t; ch s h u là cá nhân, pháp nhân, ch
th khác có đ ba quy n là quy n chi m h u, quy n s d ng, quy n đ nh đo t
tài s n;

1


- Tài s n có th chuy n nh
v i ng

ng, trao đ i hay có th đ

c mua, bán, t ng, cho

i th ba;

- Tài s n tham gia tr c ti p vào chu k s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p.
1.1.2. Phân lo i tài s n trong doanh nghi p
a. C n c vào hình thái bi u hi n
- Tài s n h u hình
Tài s n h u hình là nh ng tài s n có hình thái v t ch t do ch tài s n n m gi đ
s d ng ph c v các m c đích c a mình. Tài s n h u hình bao g m tài s n ng n h n
và tài s n dài h n.
- Tài s n vô hình
Tài s n vô hình là tài s n không có hình thái v t ch t nh ng xác đ nh đ c giá tr
do ch tài s n n m gi đ s d ng ph c v m c đích c a mình. Tài s n vô hình bao
g m: k n ng qu n lý, bí quy t marketing, danh ti ng, uy tín, tên hi u, bi u t ng
doanh nghi p và vi c s h u các quy n và công c h p pháp (quy n s d ng đ t,
quy n sáng ch , b n quy n, quy n kinh doanh hay các h p đ ng).
b. C n c vào đ c đi m luân chuy n và công d ng
Tài s n c a doanh nghi p đ

c chia thành hai nhóm tài s n c b n là tài s n ng n

h n và tài s n dài h n.
Tài s n ng n h n
Tài s n ng n h n (còn g i là tài s n l u đ ng) là đ i t

ng lao đ ng ch tham gia

vào m t chu k s n xu t kinh doanh, có th i gian chuy n đ i thành ti n trong vòng
m t n m (ho c m t chu k s n xu t kinh doanh) và th ng xuyên luân chuy n trong
quá trình đó. Trong chu k s n xu t kinh doanh, các đ i t ng lao đ ng thông qua quá
trình s n xu t h p thành th c th c a s n ph m. K t thúc chu k , doanh nghi p s thu
v toàn b v n đ u t cho tài s n ng n h n. Ngoài ra, ph n chênh l ch gi a kho n v n

đ u t và s ti n th c t thu v chính là kho n l i nhu n c a doanh nghi p.
Vì toàn b giá tr c a tài s n ng n h n s đ c d ch chuy n m t l n vào s n ph m
nên đ đ m b o quá trình s n xu t kinh doanh đ c thu n l i, liên t c, doanh nghi p
ph i luôn d tr tài s n ng n h n t t c các khâu trong quá trình s n xu t. Do đó
trong m i giai đo n c a chu k kinh doanh, hình thái bi u hi n c a tài s n ng n h n
luôn thay đ i t i m i th i đi m. Thông th ng v i doanh nghi p th ng m i, vòng
luân chuy n c a tài s n ng n h n th ng đ n gi n h n và đ c phân thành các lo i
d

i đây.

2

Thang Long University Library


- Ti n và các kho n t
T nt id

ng đ

ng ti n

i các lo i hình th c sau đây:

+ Ti n m t;
+ Ti n g i ngân hàng;
+ Ti n đang chuy n.
đ

Tài s n b ng ti n có th là n i t , ngo i t , vàng b c, đá quý ... có giá tr t ng
ng nh ti n. Lo i tài s n này có tính thanh kho n cao, các doanh nghi p s d ng

nh m m c đích thanh toán. Ngoài ra lo i tài s n ng n h n này giúp ph n ánh kh n ng
thanh toán nhanh và kh n ng qu n lý tài chính c a doanh nghi p, đ ng th i có k
ho ch đ u t tài chính t m th i nhàn r i đ tránh đ ng v n.
- Các kho n ph i thu
Các kho n ph i thu là m t lo i tài s n c a doanh nghi p vì chúng ph n ánh các
kho n ti n s đ c thanh toán trong t ng lai, đ c tính d a trên t t c các kho n n ,
các giao d ch ch a thanh toán ho c b t c ngh a v ti n t nào mà các con n hay
khách hàng ch a thanh toán cho doanh nghi p (bao g m t t c các kho n n doanh
nghi p ch a đòi đ

c, tính c các kho n n ch a đ n h n thanh toán). H u h t các

kho n ph i thu ng n h n đ

c coi nh là m t ph n c a tài s n vãng lai c a doanh

nghi p.
Các kho n ph i thu th ng d i d ng tín d ng và th ng trong th i gian ng n, t
vài ngày cho đ n 1 n m. M t doanh nghi p có kho n ph i thu, đi u đó có ngh a là
doanh nghi p đã bán hàng nh ng ch a thu đ c ti n. H u h t các doanh nghi p đ u
cho phép m t ph n l ng bán c a mình d i hình th c tr ch m và đ c áp d ng cho
m t s khách hàng th ng xuyên hay m t s khách hàng đ c bi t đ c g i hóa đ n
đ nh k , và tránh đ c nh ng r c r i v thanh toán khi m t giao d ch đ c th c hi n
(khách hàng ghi gi y nh n n v i doanh nghi p cho nh ng s n ph m hay d ch v đã
nh n).
Có th phân lo i các kho n ph i thu nh sau:
+ Ph i thu khách hàng: Là ti n bán hàng, s n ph m, d ch v ch a thu đ

c

ti n, nh ng khách hàng đã ch p nh n thanh toán và kho n này đã đ c tính
vào ph n doanh thu bán trong k , k c tr ng h p c p tín d ng th ng m i
(các doanh nghi p c p tín d ng cho nhau vay, không có s u can thi p c a
ngân hàng);
+

ng tr c cho ng i bán: Là kho n ti n thanh toán tr c ( ng tr c) cho
nhà cung c p m c dù doanh nghi p ch a nh n đ c hàng hóa t i th i đi m
3


báo cáo. M c đích c a kho n ph i thu này nh m đ m b o th hi n h p
đ ng và ngu n hàng hóa đ u vào c a doanh nghi p;
+ Ph i thu n i b : Là các kho n ph i thu do các đ n v n i b trong doanh
nghi p chi h cho nhau ho c các đ n v có ngh a v ph i n p cho nhau;
+ Các kho n ph i thu khác: Là các kho n ph i thu khi đã có các quy t đ nh
nh b i th ng, lãi thu v ...;
+ D phòng các kho n ph i thu khó đòi: Là kho n d ki n b t n th t c a các
kho n ph i thu trong k kinh doanh ti p theo trong tr
không có kh n ng thanh toán cho doanh nghi p.

ng h p con n

- Hàng t n kho
Hàng t n kho là m t h ng m c tài s n ng n h n quan tr ng đ i v i các doanh
nghi p s n xu t và th ng m i. Là nh ng tài s n đ c gi đ bán trong k s n xu t
kinh doanh bình th ng ho c đang trong quá trình s n xu t kinh doanh d dang; là

nguyên li u, v t li u, công c , d ng c đ s d ng trong quá trình s n xu t kinh doanh
ho c cung c p d ch v . ó là nh ng tài s n đã s n sàng đ đem ra bán ho c s đ c
đem ra bán. Thông th ng, t tr ng hàng t n kho l n thì s làm nh h ng không t t
t i quá trình kinh doanh do doanh nghi p s ph i t n chi phí d tr , chi phí thanh lý
hay c i ti n hàng b l i th i và thanh lý hàng h h ng. Tuy nhiên, vi c không d tr đ
hàng t n kho c ng là m t r i ro vì doanh nghi p có th đánh m t nh ng kho n doanh
thu bán hàng ti m n ng ho c th ph n n u giá t ng cao trong khi doanh nghi p không
còn hàng đ bán.
Hàng t n kho bao g m nh ng tài s n có hình thái t n t i nh sau:
+ Tài s n ng n h n trong quá trình l u tr , chu n b s n xu t nh hàng mua
đang đi đ ng, nguyên v t li u t n kho, các công c , d ng c trong kho;
+ Tài s n ng n h n đang trong quá trình tr c ti p s n xu t: Là chi phí s n xu t
kinh doanh d dang (hay bán s n ph m). Lo i tài s n này không ch bao
g m giá tr nguyên v t li u s d ng trong quá trình s n xu t kinh doanh mà
còn bao g m các chi phí khác nh chi phí nhân công tr c ti p, chi phí s n
xu t chung (chi phí nhân viên phân x
phân x ng, ...);

ng, kh u hao tài s n c đ nh c a

+ Tài s n ng n h n trong quá trình d tr , tiêu th : Bao g m thành ph m
đ c doanh nghi p ch t o còn ch a tiêu th v i giá tr đ c t o thành b i
chi phí s n xu t kinh doanh d dang; hàng t n kho trong các kho hàng,
qu y bán hàng v i giá tr th c t ; hàng g i đi bán ch a đ

4

Thang Long University Library

c ch p nh n

thanh toán nên ch a đ

c tính vào doanh thu hay các kho n ph i thu c a

doanh nghi p.
+ D phòng gi m giá hàng t n kho: Kho n gi m giá nguyên v t li u, thành
ph m, hàng hóa t n kho d ki n trong k kinh doanh sau.
- Tài s n ng n h n khác
+ T m ng cho ng
+ Chi phí tr tr

i lao đ ng.

c (đ i phân b ): Là s ti n đã thanh toán cho m t s kho n

chi phí (chi phí mua các lo i b o hi m, chi phí s a ch a l n tài s n c
đ nh...) nh ng đ n cu i k h ch toán ch a đ c tính vào chi phí s n xu t
kinh doanh c a k báo cáo. Giá tr c a các kho n này có th nh nh ng
giúp cho doanh nghi p nh n đ
không ph i chi tr chúng.

c các l i ích kinh t trong t

ng lai mà

+ Các kho n c m c , đ t c c, ký qu ng n h n: Là các kho n v n thu c tài
s n c a doanh nghi p nh ng doanh nghi p không có quy n n m gi c ng
nh s d ng chúng.

+ Tài s n đ u t tài chính: V i các hình th c ho t đ ng đ u t tài chính nh
đ u t ch ng khoán, góp v n liên doanh ho c góp v n h p danh nh m m c
đích làm t o l i nhu n t ngu n v n t m th i nhàn r i, phân tán r i ro, t n
d ng các l i th c a doanh nghi p, các c h i kinh doanh và t o ngu n d
tr đ m b o kh n ng thanh toán c a doanh nghi p.
Tài s n dài h n
Tài s n dài h n hay còn g i là tài s n c đ nh là lo i tài s n tham gia vào nhi u
chu k s n xu t kinh doanh, có th i gian chuy n đ i thành ti n trên m t n m (ho c
m t chu k s n xu t kinh doanh). Do đó, giá tr c a chúng đ c luân chuy n d n vào
giá tr s n ph m trong m i chu k s n xu t và đ c trích kh u hao t doanh thu s n
ph m thu v đ bù đ p. Các tài s n dài h n đ c quay vòng s d ng qua nhi u chu k
s n xu t kinh doanh v n gi nguyên hình thái ban đ u m c dù chúng có b hao mòn.
Chúng ch b thay th khi đã b h h ng hoàn toàn, không th s a ch a hay không còn
l i ích kinh t . Các tài s n dài h n ph i th a mãn đ hai đi u ki n là có tu i th s
d ng nhi u h n m t n m và giá tr t i thi u đ c quy đ nh ph i t 30 tri u Vi t Nam
đ ng (VND). D a vào hình thái bi u hi n và tính ch t s h u, tài s n dài h n đ
chia thành các lo i tài s n chính d i đây.
- Tài s n c đ nh vô hình

5

c


Tài s n c đ nh vô hình là lo i tài s n dài h n không có hình thái v t ch t c th
nh ng giá tr đ

c xác đ nh, th hi n m t l

ng giá tr đã đ

c đ u t chi tr , do

doanh nghi p n m gi , s d ng lâu dài trong quá trình s n xu t kinh doanh. Giá tr c a
lo i tài s n này mang l i l i ích kinh t , t ng kh n ng c nh tranh tiêu th s n ph m
trong dài h n cho doanh nghi p t các đ c quy n và quy n c a doanh nghi p và có
liên quan m t thi t đ n ho t đ ng s n xu t kinh doanh. Tài s n c đ nh vô hình đ c
chia thành nhi u lo i.
+ Quy n s d ng đ t (ch t i Vi t Nam) .
+ Chi phí thành l p, chu n b s n xu t kinh doanh: chi phí đ th m dò th
tr

ng, l p d án, qu ng cáo, l phí đ ng kí...

+ B ng phát minh sáng ch : Giá tr đ c xác đ nh b ng giá tr doanh nghi p
mua l i b n quy n phát minh hay chi phí cho các công trình nghiên c u
đ

c nhà n

c c p b ng sáng ch mà doanh nghi p ph i tr .

+ Chi phí nghiên c u, phát tri n:
t ng s c c nh tranh, các doanh nghi p
c n ph i chi tr kho n chi phí khi ch t o nh ng s n ph m m i, c i ti n
công ngh ...
+ Chi phí l i th kinh doanh: S ti n doanh nghi p ph i tr thêm cho s thu n
l i và ph n l i nh n đ

c khi doanh nghi p mua l i m t doanh nghi p khác.

+ Tài s n c đ nh vô hình khác: Quy n đ c nh
tên hi u; b n quy n tác gi .

ng; đ c quy n nhãn hi u và

- Tài s n c đ nh h u hình
Tài s n c đ nh h u hình là lo i tài s n dài h n có hình thái v t ch t c th , có giá
tr l n và th i gian s d ng dài do doanh nghi p n m gi đ s d ng cho ho t đ ng
s n xu t kinh doanh. Bao g m:
+

t: Giá tr c a đ t đ

c hình thành t các chi phí liên quan đ có m t b ng;

+ Máy móc, thi t b ;
+ Ph ng ti n v n t i, truy n d n thông tin, đi n, n
hàng hóa;

c, b ng truy n t i v t t ,

+ Thi t b , d ng c qu n lý;
+ Cây lâu n m, súc v t làm vi c cho s n ph m;
+ Tài s n c đ nh h u hình khác.
- Các tài s n dài h n khác:

6

Thang Long University Library

+ Các kho n tr tr

c dài h n;

+ Các kho n đ u t tài chính dài h n;
+ B t đ ng s n đ u t ;
+ Tài s n dài h n khác.
c. C n c vào kh n ng di d i
- B t đ ng s n
B t đ ng s n là các tài s n không di d i đ
+

c, bao g m:

t đai: là tài s n qu c gia, lo i hình t li u s n xu t đ c bi t thu c s h u
toàn dân do nhà n

c đ i di n ch s h u và th ng nh t qu n lý v đ t đai;

+ Nhà, công trình xây d ng g n li n v i đ t đai, k c các tài s n g n li n v i
nhà, công trình xây d ng đó;
+ Các tài s n khác g n li n v i đ t đai;
+ Các tài s n khác do pháp lu t quy đ nh.
Chúng có đ c đi m là b n v ng, c đ nh v i m t không gian, v trí nh t đ nh,
không di d i đ c, kh n ng sinh l i c a b t đ ng s n ch u tác đ ng c a y u t môi
tr ng: đi u ki n kinh t , tính ch t xã h i và đi u ki n môi tr ng. B t đ ng s n có
tính khác bi t do các b t đ ng s n luôn khác nhau v v trí, di n tích, k t c u, ... Giá tr
c a b t đ ng s n bao g m c chi phí xây d ng trên nó là r t l n.

-

ng s n
ng s n là nh ng tài s n không ph i là b t đ ng s n và có đ c đi m là không

g n c đ nh v i m t không gian, v trí nh t đ nh và có th di, d i đ c (máy, thi t b ,
ph ng ti n v n t i, dây chuy n công ngh …). Ngoài ra, tu i th c a chúng có ph n
ng n h n so v i b t đ ng s n và có th chuy n nh

ng thay đ i ch s h u d dàng.

1.2. Hi u qu s d ngătƠiăs n trong doanh nghi p
1.2.1. Khái ni m hi u qu s d ng tài s n trong doanh nghi p
Hi u qu là m t thu t ng ph n ánh k t qu th c hi n các m c tiêu trong m i
quan h gi a k t qu th c hi n các m c tiêu c a ch th và nh ng chi phí, đ u t b ra
đ có đ c k t qu đó trong đi u ki n nh t đ nh. Hi u qu kinh t ph n ánh trình đ s
d ng các ngu n l c c a doanh nghi p đ đ t đ c các m c tiêu xác đ nh trong ho t
đ ng s n xu t kinh doanh mà trong đó hi u qu s d ng tài s n g n li n v i l i ích c a
doanh nghi p.
các doanh nghi p có th đ t đ c m c tiêu nâng cao l i ích kinh
doanh, t i đa hóa l i nhu n, các doanh nghi p ph i xây d ng m t k ho ch đ u t s
7


d ng tài s n có hi u qu phù h p v i tình hình c a th tr

ng l n tình hình kinh doanh

c a doanh nghi p. Nh v y, hi u qu s d ng tài s n c a doanh nghi p ph n ánh trình
đ , n ng l c khai thác và s d ng tài s n c a doanh nghi p sao cho quá trình s n xu t

kinh doanh đ t đ c hi u qu kinh t cao nh t.
1.2.2. S c n thi t ph i nâng cao hi u qu s d ng tài s n trong doanh nghi p
M c đích c a các doanh nghi p trong ho t đ ng s n xu t kinh doanh hi n nay
đ u h ng t i m c tiêu đ t đ c l i nhu n cao nh t và gi m thi u chi phí. L i nhu n
c a ho t đ ng kinh doanh là chênh l ch gi a doanh thu c a ho t đ ng kinh doanh và
chi phí c a ho t đ ng kinh doanh. Nh v y, l i nhu n v a là ch tiêu ph n ánh k t qu
đ ng th i v a là ch tiêu ph n ánh tính hi u qu c a các ho t đ ng s n xu t kinh doanh
c a doanh nghi p. Ngoài ra, nó còn là ngu n tích l y c b n đ tái s n xu t m r ng
doanh nghi p.
m b o m c tiêu l i nhu n hay đ m b o tình hình tài chính c a doanh nghi p là
vô cùng quan tr ng.
đ t đ c m c tiêu các doanh nghi p c n nâng cao công tác
qu n lý các ngu n l c, n l c khai thác tri t đ và s d ng có hi u qu tài s n c a
mình trong ho t đ ng s n xu t kinh doanh. Do đó, vi c nâng cao hi u qu s d ng tài
s n trong doanh nghi p là c n thi t, t o ra đi u ki n t t nh t đ doanh nghi p t ch c
ho t đ ng s n xu t kinh doanh và t đó đóng góp quan tr ng cho s t n t i và phát
tri n c a doanh nghi p. Ngoài ra, vi c nâng cao hi u qu s d ng tài s n còn mang l i
nh ng l i ích khác cho doanh nghi p nh :
- T ng l i th c nh tranh gi a các doanh nghi p đ c t o ra nh doanh nghi p
khai thác và s d ng t t tài s n s gi m b t nhu c u vay v n c ng nh ti t
ki m đ
-

c các lo i chi phí, lãi vay;

u t , nâng c p các thi t b , máy móc và đ c s d ng h p lý s làm t ng
n ng su t lao đ ng, đ ng th i th hi n trình đ trang thi t b , c s v t ch t
c ng nh gián ti p nâng cao trình đ tay ngh , chuyên môn cho ng
đ ng, đ c bi t là nh ng ng

i lao

i tr c ti p đi u hành và thi công máy móc.

Vì v y, vi c nâng cao hi u qu s d ng tài s n trong doanh nghi p là vô cùng
quan tr ng, là đi u ki n tiên quy t cho s t n t i và phát tri n c a m i t ch c kinh t
ho t đ ng trong n n kinh t th tr ng hi n nay.
1.2.3. C c u tài s n trong doanh nghi p
- T tr ng tài s n ng n h n
T tr ng tài s n ng n h n =

T ng tài s n ng n h n
T ng tài s n

8

Thang Long University Library


T tr ng tài s n ng n h n cho bi t trong 100 đ ng tài s n c a doanh nghi p thì có
bao nhiêu đ ng tài s n ng n h n.
- T tr ng tài s n dài h n
T tr ng tài s n dài h n =

T ng tài s n dài h n
T ng tài s n

T tr ng tài s n dài h n cho bi t trong 100 đ ng tài s n c a doanh nghi p thì có
bao nhiêu đ ng tài s n dài h n.
1.2.4. Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng tài s n trong doanh nghi p

a. Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng t ng tài s n trong doanh nghi p
- Hi u su t s d ng t ng tài s n
Hi u su t s d ng t ng tài s n =

Doanh thu thu n
T ng tài s n

Ch tiêu này cho bi t m t đ ng tài s n c a doanh nghi p t o ra bao nhiêu đ ng
doanh thu, hay doanh nghi p đã s d ng t ng tài s n hi u qu nh th nào trong vi c
t o ra doanh thu. Hi u qu s d ng tài s n c a doanh nghi p càng cao đ c ph n ánh
khi ch tiêu này càng l n.
- T su t sinh l i trên doanh thu (Return on sales - ROS)
T su t sinh l i trên doanh thu =

L i nhu n ròng
Doanh thu thu n

Ch tiêu ROS cho bi t m t đ ng doanh thu thu n s t o ra bao nhiêu đ ng l i
nhu n sau thu đ t đó đánh giá đ c hi u qu ho t đ ng kinh doanh c a doanh
nghi p. T su t này t ng cho bi t doanh nghi p ho t đ ng có hi u qu và ng c l i,
khi t su t này gi m, cho bi t doanh nghi p ho t đ ng kém hi u qu .
- T su t sinh l i trên t ng tài s n (Return on assets - ROA)
T su t sinh l i trên t ng tài s n =

L i nhu n ròng
T ng tài s n

Ch tiêu ROA cho bi t có bao nhiêu đ ng l i nhu n sau thu đ c t o ra trên m t
đ ng tài s n c a doanh nghi p khi đ a vào ho t đ ng kinh doanh. Ch tiêu này ph n
ánh hi u qu kh n ng t ch c, qu n tr ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p. Khi

t su t cao, ch ng t hi u qu ho t đ ng qu n tr c a doanh nghi p t t và ng c l i.
- T su t sinh l i trên v n c ph n (Return on equity - ROE)

9


T su t sinh l i trên v n ch s h u =

L i nhu n ròng
V n

Ch tiêu ROE cho bi t m t đ ng v n ch s h u đ u t vào doanh nghi p s t o
ra bao nhi u đ ng l i nhu n sau thu cho doanh nghi p. Hi u qu s d ng v n c a c
đông trong doanh nghi p càng cao thì t su t này càng l n.
b. Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng tài s n ng n h n trong doanh nghi p
- Kh n ng thanh toán ng n h n
Kh n ng thanh toán ng n h n =

T ng tài s n ng n h n
T ng n ng n h n

Ch tiêu này cho bi t c m i m t đ ng n ng n h n s có bao nhiêu đ ng tài s n
ng n h n đ m b o, hay s đ ng v n l u đ ng t

ng ng đ tr n đ n khi h t h n.

Kh n ng thanh toán ng n h n c a doanh nghi p là t t n u tài s n ng n h n
chuy n d ch theo xu h ng t ng lên và n ng n h n chuy n d ch theo xu h ng gi m
xu ng; ho c c hai đ u chuy n d ch theo xu h ng cùng t ng nh ng t c đ t ng c a
tài s n ng n h n l n h n t c đ t ng c a n ng n h n; ho c c hai đ u chuy n d ch

theo xu h

ng cùng gi m nh ng t c đ gi m c a tài s n ng n h n nh h n t c đ gi m

c a n ng n h n. Tuy nhiên, khi t l này quá cao thì có kh n ng doanh nghi p đ u t
vào tài s n ng n h n còn thi u hi u qu . Ng c l i, khi t l này th p thì tình tr ng tài
chính c a doanh nghi p g p nhi u khó kh n. Vì v y, tùy theo đi u ki n và ngành ngh
kinh doanh s có m t t l h p lý phù h p v i kh n ng thanh toán ng n h n c a
doanh nghi p.
- Kh n ng thanh toán nhanh
Kh n ng thanh toán nhanh =

T ng tài s n ng n h n - Hàng t n kho
T ng n ng n h n

Kh n ng thanh toán nhanh đo l ng kh n ng doanh nghi p dùng ti n ho c tài
s n ng n h n (có tính thanh kho n th p, không k hàng t n kho) có th chuy n đ i
nhanh thành ti n đ thanh toán các kho n n ng n h n c a doanh nghi p ngay khi đ n
h n và quá h n.
Kh n ng thanh toán nhanh c a doanh nghi p cao hay th p, tình hình tài chính
đ c đánh giá t t hay x u tùy thu c vào l ng ti n và các kho n đ u t tài chính ng n
h n l n hay bé, n ng n h n nh hay l n. Gi ng v i kh n ng thanh toán ng n h n, đ
l n c a t l này ph thu c vào ngành ngh kinh doanh và k h n thanh toán các món
n trong k . Thông th ng, khi ch tiêu này l n h n 1 s đ m b o kh n ng thanh toán
c a doanh nghi p. Ng c l i, n u ch tiêu này nh h n 1 s ph n ánh tình hình tài
10

Thang Long University Library

chính c a doanh nghi p đang trong tình tr ng suy y u, không đ s c thanh toán ngay
c các kho n n ng n h n.
- Kh n ng thanh toán t c th i
Kh n ng thanh toán t c th i =

Ti n và các kho n t

ng đ

ng ti n

T ng n ng n h n

Ch tiêu này cho bi t, trong k m i m t đ ng n ng n h n c a doanh nghi p
đ c đ m b o b i bao nhiêu đ ng ti n m t và các kho n t ng đ ng ti n, th hi n
kh n ng bù đ p n ng n h n b ng s ti n đang có c a doanh nghi p.
- Hi u su t s d ng tài s n ng n h n
Hi u su t s d ng tài s n ng n h n =

Doanh thu thu n
T ng tài s n ng n h n

Ch tiêu này cho bi t m t đ ng tài s n ng n h n c a doanh nghi p t o ra bao
nhiêu đ ng doanh thu, t đó cho bi t doanh nghi p đã s d ng tài s n ng n h n hi u
qu nh th nào. Hi u su t này càng cao thì tính hi u qu càng l n.
- T su t sinh l i trên tài s n ng n h n
T su t sinh l i trên tài s n ng n h n =

L i nhu n ròng
T ng tài s n ng n h n

Ch tiêu này cho bi t bao nhiêu đ ng l i nhu n sau thu đ c t o ra trên m t
đ ng tài s n ng n h n c a doanh nghi p. T su t này càng cao, hi u qu s d ng tài
s n ng n h n c a doanh nghi p càng t t.
- H s thu n
H s thu n =

Doanh thu thu n
Ph i thu khách hàng

H s thu n cho bi t bao nhiêu đ ng doanh thu đ c t o ra t m t đ ng kho n
ph i thu khách hàng c a doanh nghi p. Ch tiêu này càng cao thì các chính sách c p tín
d ng th ng m i c a doanh nghi p đ c m r ng ho c các chính sách ph i thu kém
hi u qu . Ng c l i, khi ch tiêu này th p, khi đó doanh nghi p thiên v chính sách
bán hàng thanh toán ngay ho c chính sách các kho n ph i thu hi u qu .
- Th i gian thu n trung bình
Th i gian thu n trung bình =

365
H s thu n

11


Th i gian thu n chính là kho ng th i gian doanh nghi p cho khách hàng chi m
d ng v n c a doanh nghi p (khách hàng mua ch u). Th i gian thu n trung bình cho
bi t trung bình s ngày trong n m t khi xu t hàng đ n khi doanh nghi p thu đ c ti n
v v n c a doanh nghi p b khách hàng chi m d ng. N u doanh nghi p th t ch t chính
sách tín d ng th
ng c l i.

ng m i, ch tiêu này càng th p càng có l i cho doanh nghi p và

- H s l u kho
H s l u kho =

Giá v n hàng bán
Hàng t n kho

Ch tiêu này cho bi t trong m t n m hàng t n kho đ

c luân chuy n bao nhiêu

l n. N u doanh nghi p v n cung ng hàng hóa đ y đ cho ho t đ ng bán hàng thì ch
tiêu này càng cao doanh nghi p qu n lý hàng t n kho càng hi u qu , rút ng n đ c
th i gian chuy n đ i hàng t n kho thành ti n m t và gi m chi phí. Ng c l i, n u h s
càng th p, hàng hóa b t n kho quá nhi u, khó có kh n ng luân chuy n và làm t ng
thêm các chi phí không h p lý.
- Th i gian luân chuy n kho
Th i gian luân chuy n kho =

365
H s l u kho

Ch tiêu này cho bi t th i gian trung bình hàng t n kho đ c luân chuy n, tính t
khi doanh nghi p b ti n ra mua nguyên v t li u đ n khi hàng đ c đem bán. T l
ngh ch v i h s l u kho, khi ch tiêu này càng cao thì s ngày t n kho trung bình cao,
t c là hàng t n kho luân chuy n ch m, gây đ ng v n c a doanh nghi p và ng c l i.
- H s tr n
H s tr n =

Giá v n hàng bán - Chi phí qu n lý chung, bán hàng, qu n lý
Ph i tr ng

i bán, l

ng, th

ng, thu ph i tr

H s tr n cho bi t trung bình c bao nhiêu đ ng chi phí thì có 1 đ ng là doanh
nghi p đi chi m d ng. ụ ngh a c a ch tiêu này là trung bình m t n m các kho n ph i
tr quay vòng đ c bao nhiêu l n. Ch tiêu này càng th p càng có l i cho doanh
nghi p.
- Th i gian tr n trung bình
Th i gian tr n trung bình =

365
H s tr n

12

Thang Long University Library


Th i gian tr n trung bình cho bi t th i gian doanh nghi p chi m d ng v n
trung bình là bao nhiêu ngày.

i v i doanh nghi p thì ch tiêu này có th i gian càng

dài s càng t t vì nó là kho ng th i gian mà doanh nghi p chi m d ng đ
ng i bán.

cv nc a

- Th i gian luân chuy n v n b ng ti n trung bình
Th i gian luân
chuy n v n b ng
ti n trung bình

+ Th i gian luân
chuy n kho trung bình

= Th i gian thu
n trung bình

Th i gian tr n
trung bình

Th i gian luân chuy n v n b ng ti n trung bình (hay th i gian quay vòng ti n)
ph n ánh kh n ng qu n lý ti n c a doanh nghi p, cho bi t th i gian ròng k t khi
doanh nghi p chi ti n ra đ n khi doanh nghi p thu ti n v . N u th i gian quay vòng
ti n b ng 0 s không làm t ng chi phí tài chính c a doanh nghi p, kh n ng sinh l i s
cao h n. N u th i gian quay vòng ti n l n h n 0, s làm t ng chi phí tài chính c a
doanh nghi p, khi đó l i nhu n và kh n ng sinh l i s gi m đi. Ng c l i, n u ch tiêu
này nh h n 0, doanh nghi p s có kho n ti n d th a t m th i, kho n ti n này có th
đem l i l i nhu n cho doanh nghi p n u doanh nghi p đ u t ch ng khoán hay tr ti n
s m cho nhà cung c p đ h ng chi t kh u thanh toán. Vì v y, ch tiêu này càng nh ,
th i gian quay vòng ti n càng ng n thì càng có l i cho doanh nghi p.
c. Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng tài s n dài h n trong doanh nghi p

- Hi u su t s d ng tài s n dài h n
Hi u su t s d ng tài s n dài h n =

Doanh thu thu n
T ng tài s n à

Ch tiêu này cho bi t m t đ ng tài s n dài h n c a doanh nghi p t o ra bao nhiêu
đ ng doanh thu, t đó cho bi t doanh nghi p đã s d ng tài s n dài h n hi u qu nh
th nào. Hi u su t này càng cao thì tính hi u qu càng l n.
- T su t sinh l i trên tài s n dài h n
T su t sinh l i trên tài s n dài h n =

L i nhu n ròng
T ng tài s n à

Ch tiêu này cho bi t bao nhiêu đ ng l i nhu n sau thu đ

c t o ra trên m t

đ ng tài s n dài h n c a doanh nghi p. T su t này càng cao, hi u qu s d ng tài s n
dài h n c a doanh nghi p càng t t.

13


1.3. M t s nhơnăt

nhăh

ngăđ n hi u qu s d ngătƠiăs n trong doanh nghi p

Vi c đánh giá hi u qu s d ng tài s n trong doanh nghi p không ch c n các s
li u chính xác và tính toán, phân tích các ch tiêu đánh giá m t cách khách quan và c n
tr ng, các nhân t tác đ ng đ n hi u qu s d ng tài s n c a doanh nghi p c ng c n
đ c quan tâm. D a vào đó mà doanh nghi p m i có th lên k ho ch và đ a ra các
chi n l c, gi i pháp phù h p đ h n ch nh ng tác đ ng không t t và phát huy nh ng
tác đ ng tích c c trong t ng giai đo n phát tri n c a n n kinh t nói chung và giai
đo n phát tri n c a doanh nghi p nói riêng. Nh v y, hi u qu s d ng tài s n trong
doanh nghi p m i đ c nâng cao ho c c i thi n nh m đ t đ c nh ng m c tiêu đã đ
ra c a doanh nghi p.
1.3.1. Các nhân t ch quan
- Y u t con ng

i.

+ Trình đ cán b qu n lý: Th hi n trình đ chuyên môn nghi p v v ng
vàng, k thu t t t, có kh n ng qu n lý, t ch c ho t đ ng c a doanh
nghi p t t đ ng th i có th đ a ra các quy t đ nh đúng đ n trong t ng giai
đo n đ phù h p v i tình hình c a doanh nghi p. Các cán b qu n lý ph i
n m b t rõ tình hình hi n t i c a doanh nghi p trong m i chu k s n xu t
kinh doanh đ đúc k t l i nh ng thi u sót, h n ch hay nh ng m t tích c c
đ t đ c v hi u qu s d ng tài s n đ đ a ra các quy t đ nh chính xác
trong chu k kinh doanh ti p theo. N u kh n ng qu n lý, t ch c kém, các
quy t đ nh c a nhà qu n lý đ a ra không chính xác, k p th i thì tài s n c a
doanh nghi p s không đ c s d ng hi u qu , không nh ng không đem l i
l i ích cho doanh nghi p mà còn khi n cho doanh nghi p b thua l , th m
chí là phá s n. Ngày nay, khi công ngh và máy móc ngày càng hi n đ i
h n, đòi h i các nhà qu n lý ph i bi t b t k p nh ng xu h ng, c p nh t
công ngh m i cho quá trình s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. Thêm
vào đó, kh n ng truy n đ t, h ng d n, đào t o c a nhà qu n lý v i c p

d i c ng r t quan tr ng, nh v y m i có th d n d t các nhân viên c a
mình làm vi c và c ng hi n h t kh n ng vì doanh nghi p. Nh v y, yêu
c u đ i v i b ph n này là r t cao, không ch c n chuyên môn v ng vàng
mà h c n ph i n ng đ ng, linh ho t, sáng t o trong công vi c. Do đó, trình
đ các cán b qu n lý có vai trò r t quan tr ng đ i v i vi c nâng cao hi u
qu s d ng tài s n trong doanh nghi p.
+ Trình đ tay ngh c a công nhân: Không ch yêu c u b ph n các cán b
qu n lý ph i có trình đ chuyên môn và tinh th n làm vi c cao, mà b ph n
công nhân c ng v y. H là nh ng ng

i tr c ti p làm ra s n ph m trong

14

Thang Long University Library


quá trình s n xu t hay tr c ti p ti p xúc, làm vi c v i khách hàng trong quá
trình kinh doanh, tr c ti p s d ng tài s n c a doanh nghi p. Hi u qu s
d ng tài s n c a doanh nghi p có đ c nâng cao hay không, đòi h i b
ph n công nhân c ng ph i có trình đ chuyên môn, tay ngh cao, ch u khó
ti p thu, h c h i, t ch và sáng t o trong công vi c, có ý th c trách nhi m
v i tài s n c a doanh nghi p, v i công vi c. N u b ph n công nhân làm
vi c không t t, hay b ph n qu n lý và b ph n công nhân không ph i h p
làm vi c nh p nhàng hi u qu thì doanh thu và l i nhu n c a doanh nghi p
có th b gi m d n đ n hi u qu s d ng tài s n gi m.
- Y u t c s v t ch t: Là nhân t quan tr ng, tác đ ng tr c ti p đ n hi u qu
s d ng tài s n c a doanh nghi p. N u doanh nghi p trang b máy móc, thi t
b t t, công ngh cao và hi n đ i, đ u t nguyên v t li u t t, phù h p v i dây
chuy n s n xu t thì các khâu s n xu t s tr nên d dàng, nhanh chóng h n,

các s n ph m đ c t o ra có ch t l ng h n, s đ c khách hàng tin dùng và
l a ch n s d ng nhi u h n. Ng c l i, n u doanh nghi p không đ u t vào
c s v t ch t sao cho phù h p và hi u qu thì doanh nghi p không ch không
thu v đ c l i nhu n mà còn m t thêm các chi phí phát sinh khác không đáng
có trong kho ng th i gian dài. Nh v y, doanh nghi p có đ u t vào c s v t
ch t thì m i có th t n d ng t i đa các giá tr c a máy móc, thi t b l n nguyên
v t li u, hi u qu s d ng tài s n c a doanh nghi p m i đ c nâng cao.
- B máy ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p.
+ M c đích s n xu t kinh doanh: Các doanh nghi p có m c đích s n xu t
kinh doanh khác nhau s có các quy t đ nh phân phân ph i tài s n, chu k
s n xu t kinh doanh khác nhau. Chu k s n xu t kinh doanh ng n thì vòng
quay tài s n ng n h n nhanh h n, vi c tiêu th hàng hóa c ng s t t h n,
th i gian thu h i v n nhanh h n làm doanh thu c a doanh nghi p t ng lên,
nh v y l i nhu n doanh nghi p nh n đ c c ng nhi u h n và ng c l i.
T đó cho th y hi u qu s d ng tài s n ng n h n c a doanh nghi p t ng lên.
+

c đi m s n xu t kinh doanh: Doanh nghi p s có các quy t đ nh đ u t
vào tài s n ng n h n và tài s n dài h n khác nhau n u đ c đi m ngành ngh
kinh doanh khác nhau. c đi m s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p có
tác đ ng quan tr ng đ n hi u qu s d ng tài s n do nh h ng tr c ti p
đ n c c u tài s n, t tr ng các lo i tài s n khác nhau d n đ n h s sinh l i
và vòng quay c a tài s n c ng khác nhau.

+ N ng l c, trình đ qu n lý và s d ng tài s n: Do tài s n trong doanh
nghi p có nhi u hình thái bi u hi n khác nhau, doanh nghi p c n ph i có
15


các cách qu n lý, khai thác và s d ng tài s n sao cho phù h p, khoa h c

v i t ng lo i tài s n đó nh m nâng cao hi u qu s d ng tài s n ng n h n,
tài s n dài h n, t ng tài s n c a doanh nghi p. i u đó c ng góp ph n nâng
cao hi u qu ho t đ ng c a doanh nghi p.
+ Kh n ng huy đ ng v n c a doanh nghi p: Do v n là ngu n hình thành nên
tài s n nên kh n ng huy đ ng v n c ng nh c c u v n c ng tác đ ng đ n
hi u qu s d ng tài s n c a doanh nghi p. Kh n ng huy đ ng v n l n thì
quy mô s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p đ c m r ng s làm t ng
doanh thu và hi u su t s d ng t ng tài s n. Ngoài ra, khi doanh nghi p h n
ch đ

c chi phí v n, s giúp làm gi m chi phí kinh doanh và t ng l i

nhu n, t đó h s sinh l i t ng tài s n s t ng, ph n ánh hi u qu s d ng
tài s n c a doanh nghi p đ c nâng cao.
1.3.2. Các nhân t khách quan
- Môi tr
Môi tr

ng chính tr , lu t pháp
ng chính tr

n đ nh luôn là ti n đ cho vi c phát tri n và m r ng các

ho t đ ng đ u t c a các doanh nghi p. Các ho t đ ng đ u t tác đ ng tr l i r t l n
t i hi u qu s n xu t kinh doanh t đó ph n ánh lên hi u qu s d ng tài s n c a
doanh nghi p. Các doanh nghi p ph i ch p hành các quy đ nh c a pháp lu t trong m i
ho t đ ng, đ c bi t trong ho t đ ng đ u t và s n xu t kinh doanh. S can thi p c a
Nhà n c vào ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p s t o ra n n kinh t
n đ nh, kích thích phát tri n. Lu t pháp là nhân t kìm hãm ho c khuy n khích s t n
t i và phát tri n c a các doanh nghi p, do đó nh h ng tr c ti p t i hi u qu c a các

ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a các doanh nghi p.
- Môi tr

ng t nhiên - v n hóa - xã h i

Các đi u ki n t nhiên (các lo i tài nguyên khoáng s n, v trí đ a lý, th i ti t khí
h u ...) nh h ng t i chi phí s d ng nguyên v t li u, nhiên li u, n ng l ng, nh
h ng t i m t hàng kinh doanh, n ng su t ch t l ng s n ph m, nh h ng t i cung
c u s n ph m do tính ch t mùa v … do đó nh h ng t i hi u qu s n xu t kinh
doanh c a các doanh nghi p trong vùng. Tình tr ng c a các đi u ki n t nhiên có th
tác đ ng đ n tài s n c a doanh nghi p, gây nh h ng l n đ n kh n ng s d ng tài
s n, làm t ng gi m chi phí liên quan và hi u qu kinh t mà tài s n c a doanh nghi p
mang l i.
Trình đ v n hoá, giáo d c, phong cách, l i s ng, phong t c, t p quán, tâm lý xã
h i... nh h ng t i kh n ng đào t o c ng nh ch t l ng chuyên môn và kh n ng
ti p thu các ki n th c c n thi t c a đ i ng lao đ ng, có th

nh h

16

Thang Long University Library

ng t i c u v s n


ph m c a các doanh nghi p.

i u đó gây tác đ ng tr c ti p t i hi u qu s d ng tài

s n c ng nh hi u qu s n xu t kinh doanh c a các doanh nghi p.
- Môi tr

ng kinh t

Các chính sách kinh t c a nhà n

c, t c đ t ng tr

ng n n kinh t qu c dân,

t c đ l m phát, thu nh p bình quân trên đ u ng i… là các y u t tác đ ng tr c ti p
t i cung c u c a t ng doanh nghi p. N u có th khuy n khích các doanh nghi p đ u t
m r ng s n xu t, s bi n đ ng ti n t là không đáng k , l m phát đ c gi m c h p
lý, thu nh p bình quân đ u ng i t ng… s t o đi u ki n cho các doanh nghi p phát
tri n s n xu t, nâng cao hi u qu s n xu t kinh doanh và ng c l i.
- Môi tr

ng khoa h c - công ngh

Tình hình phát tri n, tính ng d ng c a khoa h c - công ngh vào s n xu t trên
th gi i c ng nh trong n c nh h ng t i trình đ k thu t công ngh và kh n ng
đ i m i k thu t công ngh c a doanh nghi p. S ti n b c a khoa h c - công ngh s
t o đi u ki n cho doanh nghi p nâng cao n ng l c s n xu t, gi m b t chi phí, t ng kh
n ng c nh tranh, do đó tác đ ng t i n ng su t ch t l ng s n ph m làm cho nó t t h n,
cho th y hi u qu s d ng tài s n c a doanh nghi p t t h n. Tuy nhiên, khoa h c –
công ngh ngày càng phát tri n nhanh m t cách chóng m t, có th khi n doanh nghi p
không th b t k p, chi phí đ t đ , nhanh chóng l i th i, tài s n c a doanh nghi p b hao
mòn vô hình nhanh h n, gây nh h ng không t t đ n hi u qu s d ng tài s n c a
doanh nghi p.

- Môi tr
+

ng kinh doanh

i th c nh tranh: M c đ c nh tranh gi a các doanh nghi p trong cùng
m t ngành v i nhau nh h ng tr c ti p t i l ng cung c u s n ph m c a
m i doanh nghi p, còn gây nh h ng t i giá bán, t c đ tiêu th s n
ph m.... Các nhân t c nh tranh không ch trong s n xu t, s n ph m mà còn
c nh tranh v khách hàng, nhà cung c p, các s n ph m thay th ... do v y
nh h ng t i hi u qu kinh doanh c a m i doanh nghi p. Hi n nay các
doanh nghi p th ng theo xu h ng s n xu t kinh doanh theo nhu c u c a
khách hàng là chính.

+ Nhu c u khách hàng:

ây là m t v n đ vô cùng quan tr ng và đ

c các

doanh nghi p đ c bi t quan tâm chú ý, nh h ng l n t i vi c ra quy t đ nh
c a doanh nghi p trong ho t đ ng s n xu t. N u nh s n ph m c a doanh
nghi p s n xu t ra mà không đ c ng i tiêu dùng ch p nh n r ng rãi thì
doanh nghi p không th ti n hành s n xu t đ c. M t đ dân c , m c đ
thu nh p, tâm lý và s thích tiêu dùng... c a khách hàng nh h
17

ng l n t i

s nl

ng và giá c s n ph m s n xu t c a doanh nghi p, s c nh tranh c a

doanh nghi p vì v y nh h

ng t i hi u qu c a doanh nghi p.

+ Th tr ng: Th tr ng là nhân t có nh h ng quan tr ng đ n ho t đ ng
s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. Khi có s bi n đ ng c a th tr ng
đ u vào, n u giá c nguyên v t li u t ng kéo theo t ng chi phí đ u vào
khi n giá bán t ng cao, s làm gi m s l ng s n ph m tiêu th và làm
gi m l i nhu n c a doanh nghi p và ng c l i. Th tr ng đ u ra giúp
doanh nghi p tiêu th s n ph m. N u c th tr ng đ u ra và s n ph m c a
doanh nghi p bán ra có tiêu chu n h p lý, thu n l i s giúp doanh nghi p
t ng doanh thu và l i nhu n. Th tr

ng tài chính là quan tr ng nh t, chi

ph i toàn b ho t đ ng n n kinh t hàng hóa. T t c các ho t đ ng c a
doanh nghi p đ u giao d ch trên th tr ng tài chính. N u th tr ng tài
chính thu n l i thì s là kênh huy đ ng v n hi u qu cho các doanh nghi p,
m r ng s n xu t kinh doanh và doanh nghi p có th t i u hi u qu s
d ng tài s n.
K T LU NăCH

NGă1

Tài s n là m t trong nh ng y u t quan tr ng đóng vai trò to l n trong ho t đ ng
s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. Vi c nâng cao hi u qu s d ng tài s n trong

doanh nghi p là v n đ thi t y u và c n đ c chú tr ng.
hi u đ c t m quan tr ng
c a v n đ đó thì n i dung c a ch ng 1 đã đ a ra nh ng c s lý lu n chung v hi u
qu s d ng tài s n trong doanh nghi p. Ph n c s lý lu n trên đã trình bày khái quát
n i dung lý thuy t v tài s n, hi u qu s d ng tài s n, các ch tiêu tài chính đ phân
tích hi u qu s d ng tài s n và các nhân t nh h ng đ n hi u qu s d ng tài s n
c a doanh nghi p. T đó là ti n đ ti n hành nghiên c u, phân tích và đánh giá th c
tr ng hi u qu s d ng tài s n t i công ty c ph n th ng m i máy và thi t b Nam
D

ng

ch

ng 2 d

i đây.

18

Thang Long University Library


CH
NGă2
TH C TR NG S D NGăTÀIăS N T IăCỌNGăTYăC PH N
TH
NGăM IăMỄYăVÀăTHI T B NAMăD
NG
2.1. Gi i thi u chung v côngă ty Côngă tyă c ph nă th

NamăD
2.1.1. S l

ngă m iă máyă vƠă thi t b

ng
c v Công ty c ph n th

ng m i máy và thi t b Nam D

- Tên công ty: Côngăty c ph n th

ng

ngăm iămáyăvƠăthi t b NamăD

ng.

- Tên vi t t t: NAM DUONG .,JSC.
-

a ch : 34/2 Ph Gi ng Võ, ph

ng Cát Linh, qu n

ng a, Hà N i.

- S đ ng ký: 0103001890.
- Ngày thành l p: 28/07/2010.
- Mã s thu : 0101341630.

- Hình th c s h u v n: C ph n.
- L nh v c kinh doanh: Cung c p máy móc thi t b , d ch v b o hành, b o trì,
l p đ t thi t b đi n, thi t b xây d ng….
2.1.2. Quá trình hình thành và phát tri n c a Công ty c ph n th
thi t b Nam D ng
Công ty c ph n th

ng m i máy và thi t b Nam D

ng đ

ng m i máy và
c c p gi y phép

ho t đ ng vào ngày 19/03/2003 v i ti n thân là Công ty trách nhi m h u h n máy và
thi t b Nam D ng. Sau 7 n m ho t đ ng, công ty đã chuy n đ i hình th c s h u
v n c a công ty sang c ph n. Ngày 28/07/2010, Công ty c ph n th ng m i máy và
thi t b Nam D

ng chính th c thành l p.

T khi thành l p đ n nay, công ty đã g p không ít khó kh n. M i th i đi m là
m t d u m c quan tr ng ghi l i s phát tri n t ng ngày c a công ty, th hi n qua s
thay đ i c a t ch c b máy, ph ng th c qu n lý, l c l ng lao đ ng, ch t l ng s n
ph m ngày m t đ c nâng cao. Sau h n 10 n m tr i qua quá trình ho t đ ng v i n
l c và quy t tâm c a toàn th nhân viên, công ty đã kh c ph c m i khó kh n và t o
đ c v trí nh t đ nh trong lòng khách hàng b ng ch tín và s nhanh nh y trong vi c
đáp ng các nhu c u c a khách hàng v cung c p máy móc, thi t b xây d ng c ng
nh các d ch v mà công ty cung c p cho khách hàng.

19


2.1.3. C c u t ch c và ho t đ ng c a Công ty c ph n th
Nam D

ng m i máy và thi t b

ng

S ăđ 2.1:ăC ăc u t ch c c aăcôngătyăc ph n th
NamăD ng

ngăm iămáyăvƠăthi t b

Giám đ c
Phó giám đ c

B ph n k toán

B ph n kinh doanh

B ph n hành chính

(Ngu n: B ph n hành chính)
- Giám đ c
Giám đ c là ng i có th m quy n cao nh t quy t đ nh m i v n đ quan tr ng c a
công ty theo lu t doanh nghi p và đi u l công ty. Giám đ c có toàn quy n nhân danh
công ty đ quy t đ nh m i v n đ liên quan đ n m c đích và quy n l i c a công ty,
ch u trách nhi m tr c pháp lu t v m i ho t đ ng c a công ty.

Tr c ti p đi u hành ho t đ ng kinh doanh, t ch c k ho ch, chi n l c kinh
doanh và đ u t c a công ty. Ng i gi ch c v quan tr ng nh t, cao nh t trong công
ty và ch u trách nhi m tr
kinh doanh c a công ty.

c pháp lu t và toàn th nhân viên v hi u qu ho t đ ng

T ch c th c hi n k ho ch kinh doanh và ph

ng án đ u t c a công ty; ki n

ngh ph ng án b trí c c u t ch c, quy ch qu n lý n i b công ty; b nhi m, mi n
nhi m, cách ch c các ch c danh qu n lý trong công ty; quy t đ nh l ng và ph c p
(n u có) đ i v i ng

i lao đ ng trong công ty, k c cán b qu n lý thu c th m quy n

b nhi m c a Giám đ c.
- Phó giám đ c
Qu n lý đi u hành các ho t đ ng c a công ty theo s phân công c a Giám đ c.
Ch đ ng và tích c c tri n khai, th c hi n nhi m v đ
trách nhi m tr c Giám đ c v hi u qu các ho t đ ng.

c phân công và ch u

Khi Giám đ c v ng m t, Phó giám đ c có toàn quy n và ngh a v nh Giám đ c.
- B ph n k toán
Theo dõi, ghi chép m i ho t đ ng kinh doanh c a công ty. So n th o, xây d ng
các v n b n liên quan đ n ho t đ ng thu mua hàng hóa, công tác tài chính, k toán,
20

Thang Long University Library


quy đ nh qu n lý chi tiêu tài chính. Làm vi c v i các c quan thu , ki m toán, thanh
tra tài chính, k toán tài chính. Các nhi m v qu n lý s sách, ch ng t k toán, tính
toán và cân đ i tài chính, qu n lý t t và s d ng có hi u qu ngu n tài chính và tài s n
c a công ty.
L p k ho ch, phân tích tình hình tài chính và h ch toán t ng h p v các kho n
công n , doanh thu, kho n n p ngân sách nhà n c đ c báo cáo theo đ nh k và trình
lên Giám c đ nâng cao hi u qu s d ng ngu n v n kinh doanh đ m b o vi c th c
hi n t t thu chi tài chính, n p ngân sách nhà n

c.

- B ph n kinh doanh
L p m c tiêu, k ho ch bán hàng trình Giám đ c phê duy t đ nh k và th c hi n
t ch c tri n khai bán các s n ph m và d ch v thu c ch c n ng nh m đ t m c tiêu đã
đ c phê duy t. Tham m u cho Giám đ c, Phó giám đ c nh ng v n đ liên quan đ n
khách hàng và các nghi p v bán hàng.
u m i v vi c thu nh p, qu n lý thông tin khách hàng đ ph c v cho công tác
đánh giá x p h ng khách hàng, th m đ nh và tái th m đ nh các h s khách hàng. nh
k thu th p và phân tích thông tin ngành, nhu c u c a th tr ng nh m tham m u cho
Ban đi u hành đ nh h ng, đ nh v th tr ng, đ nh v s n ph m th a mãn nhu c u th
tr

ng.
- B ph n hành chính
Xây d ng, theo dõi vi c th c hi n k ho ch tài chính. Tham m u v công tác t

ch c cán b . B o đ m kinh phí, qu n lý tài s n, cung ng v t t và c s v t ch t cho
m i ho t đ ng c a đ n v .
m b o m i ho t đ ng v tài chính c th : ti n l ng, b o hi m xã h i, b o
hi m y t , kinh phí ho t đ ng nghi p v , b o d ng nhà c a, c s v t ch t trang thi t
b k thu t, ch m lo đ i s ng ng i lao đ ng.
2.1.4.

c đi m ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a Công ty c ph n th
máy và thi t b Nam D

ng m i

ng

- Khái quát v ngành ngh kinh doanh c a công ty
Công ty CP th ng m i máy và thi t b Nam D ng cung c p, phân ph i các m t
hàng s n ph m máy móc, thi t b xây d ng m i ho c đã qua s d ng chính hãng nh :
+ Xe c u, c n c u di đ ng, c u tháp ;
+ Máy v n th ng, v n th ng l ng;
+ ….
21


+ Ngoài ra, phía công ty còn cung c p d ch v cho thuê máy móc xây d ng
m i ho c đã qua s d ng.
Các máy móc, thi t b xây d ng mà công ty cung c p là nh ng s n ph m đ c
nh p v t các th ng hi u uy tín nh : Hyundai, Daewoo, Hitachi, Komatsu,
Kobelco, ... đ c các nhà th u, t p đoàn n i ti ng qu c t tín nhi m. Các s n ph m này
s đ c nh p v Vi t Nam qua c ng bi n H i Phòng và đ c l u t i kho hàng c a
công ty sau đó s đ c công ty cung c p cho bên mua.

- Mô t ho t đ ng s n xu t kinh doanh chung c a công ty
S ăđ 2.2:ăQuyătrìnhăho tăđ ng kinh doanh chung
Tìm ki m
các d án,
khách
hàng

L ph s
d th u

u th u

Ký k t
h p đ ng

Phân ph i,
cho thuê
máy móc
thi t b

(Ngu n: B ph n kinh doanh)
+ B

c 1: Tìm ki m các d án, khách hàng

B ph n kinh doanh t ch c tìm ki m các d án, khách hàng ti m n ng đang có
nhu c u c n s n ph m, d ch v mà công ty đang cung ng.
+ B

c 2: L p h s d th u

B ph n k toán chu n b các bi u m u, gi y t , b n báo cáo, thuy t minh v
n ng l c nhà th u, các s n ph m d ch v , bi u giá chi ti t … cho t ng s n ph m mà
bên đ u th u yêu c u.
+ B

c 3:

u th u

i di n công ty tham d các phiên đ u th u tranh quy n phân ph i s n ph m,
d ch v c a công ty.
+ B

c 4: Ký k t h p đ ng

Sau khi th ng phiên đ u th u, đ i di n công ty cùng đ i di n khách hàng s ký
k t h p đ ng quy đ nh các đi u, kho n cam k t chung c a c hai bên v quy n l i,
ph m vi trách nhi m th c hi n c a m i bên trong quá trình th c hi n h p đ ng.
+ B

c 5: Phân ph i, cho thuê máy móc thi t b

Công ty th c hi n ngh a v và trách nhi m cung c p d ch v cho thuê, bán máy
móc đ i v i đ n v khách hàng đã ký h p đ ng. Th c hi n đ y đ các d ch v b o
hành, b o trì, h u mãi c a s n ph m.
22

Thang Long University Library

2.2. Th c tr ng hi u qu s d ngătƠiăs n t iăCôngătyăc ph n th
thi t b NamăD

ngăm iămáyăvƠă

ng

2.2.1. Khái quát tình hình s n xu t kinh doanh t i Công ty c ph n th
máy và thi t b Nam D

ng m i

ng

Báo cáo k t qu kinh doanh là m t báo cáo tài chính t ng h p, cung c p thông tin
v doanh thu và chi phí trong t ng k k toán.
ng th i, b ng báo cáo này ph n ánh
t ng h p tình hình và k t qu ho t đ ng s n xu t kinh doanh theo t ng lo i trong m t
th i k k toán và tình hình th c hi n ngh a v đ i v i Nhà n

c.

Trong nh ng n m g n đây, công ty ph i đ i m t v i không ít nh ng khó kh n
phát sinh nh s c nh tranh quy t li t v th tr

ng, giá c , ngu n hàng c ng nh s

c nh tranh gi a các thành ph n kinh t trong và ngoài n c. Qua b ng báo cáo k t qu
kinh doanh trong giai đo n n m 2012 - 2014 d i đây, ta có th th y l i nhu n sau

thu c a công ty luôn d ng dù có bi n đ ng không đ u. Tuy l i nhu n thu đ c
không cao so v i m c doanh thu c a công ty nh ng v n ch p nh n đ c trong tình
hình khó kh n kinh t và đ c bi t là khi ngành xây d ng, b t đ ng s n nh h ng tr c
ti p c ng nh gián ti p đ n k t qu kinh doanh c a công ty.

23


B ng 2.1: Báoăcáoăk t qu ho tăđ ng kinh doanh
n v tính:
Ch ătiêu
Doanh thu bán hàng và
cung c p d ch v
Các kho n gi m tr DT
Doanhăthuăthu năv ăbánă
hƠngăvƠăcungăc păd chăv
Giá v n hàng bán
L iănhu năg păv ăbánă
hƠngăvƠăcungăc păd chăv
DT ho t đ ng tài chính
Chi phí tài chính
Chi phí bán hàng
Chi phí qu n lý doanh
nghi p
L iănhu năthu năt ăho tă
đ ngăkinh doanh
Thu nh p khác
Chi phí khác
L iănhu năkhác
T ngăl iănhu năk ătoánă

tr căthu
Chi phí thu thu nh p hi n
hành
L iănhu năsauăthu ăthuă
nh pădoanhănghi p

N mă2014

N mă2013ă

Chênhăl ch 2014/2013
T ngăđ i
Tuy tăđ i
(%)

N mă2012ă

61.624.729.266 68.811.361.033 22.374.526.732 (7.186.631.767)
37.256.570

0

0

(10,44)

37.256.570

ng

Chênhăl chă2013/2012
T ngăđ i
Tuy tăđ i
(%)
46.436.834.301

207,54

0

-

61.587.472.696 68.811.361.033 22.374.526.732 (7.223.888.337)

(10,50)

46.436.834.301

207,54

56.593.877.637 63.744.813.719 19.783.756.110 (7.150.936.082)

(11,12)

43.961.057.609

222,21

(1,44)

2.475.776.692

95,56

7.177,31 (1.633.220.304)
(76,36)
202.268.298
(100,00)
60.173.454

(98,64)
84,38
-

4.993.595.059

5.066.547.314

2.590.770.622

(72.952.255)

1.635.186.056
8.852.872
0

22.469.636
37.449.867
60.173.454

1.655.689.940
239.718.165
0

1.612.716.420
(28.596.995)
(60.173.454)

6.717.734.001

4.819.395.047

3.970.966.751

1.898.338.954

39,29

848.428.296

21,37

(97.805.758)

171.998.582

35.775.646

(269.804.340)

(156,86)

136.222.936

380,77

388.858.750
179.109.046
209.749.704

72.776.769
60.343.531
12.433.238

1.363.636.364
1.220.238.527
143.397.837

316.081.981
118.765.515
197.316.466

434,32 (1.290.859.595)
196,82 (1.159.894.996)
1.587,01
(130.964.599)

(94,66)
(95,05)
(91,33)

111.943.946

184.431.820

179.173.483

(72.487.874)

(39,30)

5.258.337

2,93

24.727.640

46.107.955

43.744.788

(21.380.315)

(46,37)

2.363.167

5,40

87.216.306

138.323.865

135.428.695

(51.107.559)

(36,95)

2.895.170

2,14

(Ngu n: Báo cáo tài chính c a công ty)
24

Thang Long University Library


Th c tr ng tình hình s n xu t kinh doanh c a công ty:
- Doanh thu thu n
Trong hai n m 2012 và n m 2013, công ty không phát sinh các kho n gi m tr
doanh thu nên doanh thu thu n c a công ty chính là doanh thu bán hàng và cung c p
d ch v . Doanh thu thu n n m 2012 c a công ty đ t 22.374.526.732 đ ng. Sang n m
2013, m c doanh thu thu n c a công ty t ng 46.436.834.301 đ ng so v i n m 2012,
t ng ng t ng 207,54%, đ t m c doanh thu 68.811.361.033 đ ng. ây là m c t ng
r t m nh khi doanh thu thu n n m 2013 g p h n 3 l n so v i n m 2012. Nguyên nhân
là n m 2013, công ty đã th ng nhi u đ n th u tranh quy n phân ph i s n ph m c a
công ty nh s n ph m máy móc thi t b có ch t l

ng t t, đa d ng ch ng lo i. N m

2014, doanh thu thu n ch đ t 61.587.472.696 đ ng, gi m 7.223.888.337 đ ng so v i
n m 2013, t ng ng gi m 10,50%. N m 2014, các gói th u công ty giành đ c có giá
tr không l n và có s l ng ít h n so v i n m 2013. Ngoài ra công ty còn phát sinh
kho n gi m tr doanh thu có giá tr 37.256.570 đ ng cho khách hàng h ng chi t kh u
th ng m i. Trong đó, doanh thu bán hàng luôn nhi u h n doanh thu cung c p d ch v
và chi m ph n l n giá tr doanh thu c a công ty, công ty đã th c hi n t t chi n l c
kinh doanh, đ y m nh ho t đ ng bán hàng làm t ng kh i l ng hàng hóa tiêu th , m t
khác, nhi u khách hàng quan tâm đ n s n ph m máy móc thi t b do công ty cung c p
h n nên đ t hàng nhi u h n. Doanh thu t vi c cung c p d ch v cho thuê máy móc,
thi t b xây d ng c a công ty gi m đi (gi m g n 64,45% so v i n m 2013) do doanh
nghi p nh n đ c ít h p đ ng cho thuê máy móc, thi t b h n. M c dù ho t đ ng kinh
doanh c a công ty v n đem v giá tr doanh thu l n, kh ng đ nh uy tín v ch t l ng
c a s n ph m mà công ty cung c p k c s n ph m máy móc thi t b cho thuê nh ng
đi u này th hi n s khó kh n trong ho t đ ng kinh doanh c a công ty do th tr ng
bi n đ ng và nhu c u c a khách hàng luôn thay đ i.
- Giá v n hàng bán
T

ây là kho n chi phí l n nh t và có tác đ ng m nh đ n l i nhu n c a công ty.
ng ng v i doanh thu thu n, giá v n hàng bán c a công ty t ng lên trong giai đo n

n m 2012 – 2013 và gi m đi trong giai đo n n m 2013 – 2014. Giá v n hàng bán n m
2013 c a công ty là 63.744.813.719 đ ng, t ng 43.961.057.609 đ ng so v i n m 2012,
t ng ng t ng 222,21%. ây là m c t ng r t m nh do n m 2013, công ty th ng nhi u
gói th u, l ng s n ph m c n nh p đ cung c p cho các khách hàng nhi u h n nên giá
v n s n ph m nh p v c ng nhi u h n ch a k đ n s bi n đ ng t ng gi m c a t giá
ngo i t và các chi phí khác liên quan có th t ng lên. Giá v n hàng bán n m 2014 c a
công ty là 56.593.877.637 đ ng, gi m 7.150.936.082 đ ng so v i n m 2013, t

ng gi m 11,22%. Nguyên nhân gi m giá v n hàng bán c a c a công ty t
25

ng

ng ng v i