Thực trạng và giải pháp nâng cao khả năng cạnh tranh các doanh nghiệp Việt Nam

MỤC LỤC
1. Những vấn đề cơ bản về nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp
2. Thực trạng cạnh tranh của các doanh nghiệp Việt Nam
3. Giải pháp nâng cao khả năng cạnh tranh
4. Kết luận
1
1.Những vấn đề cơ bản về nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp
Toàn cầu hoá và hội nhập kinh tế quốc tế đã và đang trở thành một trong
những xu thế khách quan của sự phát triển kinh tế thế giới. Sự phát triển mạnh
mẽ về khoa học, công nghệ cùng với sự ra đời của các thể chế toàn cầu và khu
vực đã góp phần thúc đẩy quá trình quốc tế hoá nền kinh tế thế giới.
Quá trình toàn cầu hoá không chỉ trong lĩnh vực thơng mại mà còn cả trong
lĩnh vực sản xuất, dịch vụ, tài chính, đầu t cũng nh các lĩnh vực văn hoá, xã hội,
môi trờng với các hình thức đa dạng và mức độ khác nhau.
Toàn cầu hoá kinh tế đã và đang mở ra những cơ hội và tạo điều kiện cho
các dân tộc trên thế giới khai thác tối đa những lợi thế so sánh của mình để tăng
trởng kinh tế và phát triển xã hội. Đồng thời quá trình toàn cầu hoá kinh tế cũng
đặt mỗi quốc gia, dân tộc trớc sức ép cạnh tranh và những thách thức gay gắt,
nhất là đối với các nớc đang phát triển. Vì thế để không bị gạt ra ngoài lề của sự
phát triển, các nớc đều phải nỗ lực hội nhập vào xu thế chung đó và tăng cờng
sức cạnh tranh kinh tế.
Hội nhập là một quá trình tất yếu, một xu thế bao trùm mà trọng tâm là mở
cửa kinh tế, tạo điều kiện kết hợp tốt nhất nguồn lực trong nớc và quốc tế, mở
rộng không gian để phát triển và chiếm lĩnh vị trí phù hợp nhất có thể trong
quan hệ kinh tế quốc tế. Hội nhập vừa là đòi hỏi khách quan vừa là nhu cầu
nội tại của sự phát triển kinh tế mỗi nớc.
Các nớc đều không thể né tránh việc hội nhập mà vấn đề then chốt là phải
đề ra đợc những chính sách, biện pháp đúng để hạn chế trả giá ở mức thấp
nhất và tranh thủ cao nhất những cơ hội phát triển.
Hội nhập thực chất là tham gia cạnh tranh trên quốc tế và ngay trong thị tr-
ờng nội địa. Để hội nhập có hiệu quả phải ra sức tăng cờng nội lực, cải cách và

điều chỉnh cơ chế, chính sách, luật lệ, tập quán kinh doanh,nõng cao nng lc
cnh tranh ca cỏc doanh nghip, cơ cấu kinh tế trong nớc để phù hợp với
"luật chơi chung" của quốc tế.
2
Từ sau đổi mới, nền kinh tế Việt Nam đã có nhiều tiến bộ đáng kể, tốc độ
tăng trởng bình quân trong những năm gần đây luôn đợc xếp vào nhóm nớc có
mức tăng trởng kinh tế cao nhất thế giới. Tuy nhiên điều đó không nói lên đợc
khả năng cạnh tranh của hàng hoá Việt Nam trên thị trờng trong nớc cũng nh
thị trờng quốc tế. Trong giai đoạn hiện nay Việt Nam đang trong quá trình hội
nhập kinh tế với khu vực và thế giới, đặc biệt chúng ta gia nhập tổ chức thơng
mại thế giới WTO- và trong lộ trình cắt giảm thuế quan gia nhập Khu vực
mậu dịch tự do AFTA. Trong giai đoạn này hàng hoá và dịch vụ mang nhãn
mác Vit Nam mới chứng tỏ đợc sức mạnh của mình trên thị trờng trong nớc
và quốc tế, các doanh nghiệp Việt Nam liệu có chứng tỏ năng lực cạnh tranh
của mình?
Thơng mại quốc tế làm cho mọi ngời đều có lợi, nhng khi nớc ta thực sự
hội nhập thì chúng ta sẽ bị thiệt hay lơi? và làm thế nào để chúng ta có đợc lợi
nhiều hơn là hại hay nói cách khác chúng ta phải làm gì để tận dụng xu thế hội
nhập để phát triển đất nớc trong độc lập tự chủ và loại bỏ những bất lợi đối
mặt với thách thức mà hội nhập đa đến cho chúng ta.
Ngay trong thời kỳ đầu của thế kỷ 19 nhà kinh tế cổ điển vĩ đại ngời Anh
Đavit Ricacđô đã cho rằng sự hoạt động không bị hạn chế của quy luật lợi thế
tơng đối làm cho mọi ngời ngày càng phát đạt hơn. Ông nói: mỗi quốc gia cần
tự do lựa chọn hớng chuyên môn hóa vào những sản phẩm có hiệu quả và
giành việc sản xuất sản phẩm khác cho những nớc nào có khả làm việc đó một
cách có hịêu quả nhất.
Nói tới cạnh tranh là nói tới thị trờng và ngợc lại, nói tới thị trờng là nói tới
cạnh tranh. Ngợc lại, thị trờng mà không có cạnh tranh thì không còn là thị tr-
ờng nữa. Mặt tích cực của thị trờng cũng là mặt tích cực của cạnh tranh. Mặt
tiêu cực của thị trờng tồn tại theo quan niệm của nhiều ngời, cũng là mặt tiêu

cực của cạnh tranh. Triệt tiêu cạnh tranh là làm mất tính năng động sáng tạo
của mỗi con ngời cũng nh của toàn xã hội, nền sản xuất xã hội sẽ không có
hiệu quả- nguồn gốc của việc nâng cao đời sống nhân dân.
3
Ngày nay, cạnh tranh kinh tế quốc tế vừa mang tính chất kinh tế vừa mang
tính chất chính trị, hay nói chính xác hơn, cạnh tranh kinh tế quốc tế đợc phát
triển trên cơ sở sự thống nhất kinh tế và chính trị.
Hạn chế cạnh tranh kinh tế quốc tế, thực hiện chế độ bảo hộ dới mọi hình
thức khác nhau cũng sẽ gây thiệt hại to lớn, lãng phí nhiều hơn cho nền kinh tế
thế giới ở phơng diện tổng thể. Thật vô lý khi ngời ta phải mua những hàng
hoá phải đắt hơn hoặc chất lợng thấp hơn, xấu hơn trong khi vẫn có ngời sẵn
sàng bán những hàng hóa đó với giá rẻ hơn, chất lợng tốt hơn. Thế nhng, lợi
ích toàn cục, lợi ích toàn nhân loại vẫn cứ phải lùi bơc trớc những lợi ích cục
bộ và nhất thời bởi các hàng rào thuế quan và phi thuế quan.
Để hội nhập nền kinh tế quốc gia vào khu vực và thế giới thì việc nâng cao
sức cạnh tranh của nền kinh tế Việt Nam là thách thức vô cùng lớn đối với
chúng ta. Nó đã và đang đặt ra nhiều vấn đề cần lu tâm giải quyết để tạo ra
những bớc đột phá, phát huy tối đa nội lực, đảm bảo tính định hớng XHCN
của nền kinh tế trên con đờng hội nhập.
2.Thực trạng năng lực cạnh tranh của doanh nghip
Việc đánh giá năng lực cạnh tranh của một quốc gia có thể đợc tiếp cận
trên ba cấp độ(nền kinh tế, ngành, doanh nghiệp). Dới dây sẽ đề cập đến trên
cấp độ nền kinh tế.
Khả năng cạnh tranh của nn kinh t Việt Nam đợc đánh giá mức độ rất
thấp.
Hệ thống tài chính cha năng động. Các nguồn thu vào ngân sách còn chứa
đựng những yếu tố bất ổn dịnh, nhất là các khoản thu từ thuế xuất nhập giảm
xuống làm cho mức thâm hụt càng lớn so với nhu cầu có thể giải quyết đồng
bộ các vấn đề kinh tế xã hội, hệ thống ngân hàng thơng mại vẫn chủ yếu thực
hiện chức năng là tổ chức tín dụng chứ cha phải là nhà đầu t .

Hệ thống chứng từ kế toán cha phản ánh các quan hệ thanh toán trong nền
kinh tế. Các khoản chi tiêu có chứng từ làm cho luật thuế VAT phải có những
4
điều chỉnh không đáng có, làm cho tính pháp lý của thuế cha cao. Việc điều
chỉnh thuế suất thuế VAT sẽ gây phức tạp cho việc tổ chức thực hiện. Hệ
thống kế toán cha theo kịp các thông lệ quốc tế cũng là một cản trở lớn cho sự
hội nhập, trực tiếp làm giảm khả năng cạnh tranh của nền kinh tế.
Kết cấu hạ tâng kỹ thuật- thông tin còn thấp kém lại không đồng đều giữa
các vùng là nguyên nhân trực tiếp làm giảm khả năng cạnh tranh của nền kinh
tế, bởi từ đó chi phi đầu vào cho các doanh nghiệp tăng cao.
Trình độ, chất lợng nguồn nhân lực dồi dào nhng không mạnh. Đội ngũ
nhân lực trình độ cao để sẵn sàng đối phó với phân công lao động quốc tế cha
nhiều. Đây là vấn đề thách thức lớn cho hệ thống đào tạo, nhất là đào tạo nghề
nghiệp, năng lực thực hành.
Đội ngũ cán bộ quản lý kinh tế cả ở tầm vĩ mô và các doanh nghiệp đều
bộc lộ những yếu kém, đặc biệt làkiến thức về thị trờng và tài chính.
Thiết chế kinh tế còn mang nặng tính tập trung, một số ngành vẫn duy trì
độc quyền ở các cấp độ, các hình thức.
các doanh nghiệp vừa và nhỏ vẫn cha nhận đựơc sự hỗ trợ khích lệ thoả
đáng từ phía nhà nớc.
Công nghệ sản xuất còn thấp, mặc dù đã có một số công nghệ đạt trình độ
tiên tiến trên thế giới nhng nhìn chung mặt bằng còn thấp.
*)Nguyên nhân hạn chế năng lực cạnh tranh của DN VN
Thứ nhất, chi phí sản xuất trong từng ngành, từng sản phẩm trong toàn bộ
nền kinh tế còn cao.
Thứ hai, chất lợng lao động, năng suất lao động thấp.
Thứ ba, chi phí dịch vụ còn cao
Thứ t, bộ máy quản lý còn kém hiệu
3. Những giải pháp để nâng cao khả năng cạnh tranh
Cỏc doanh nghip Vit Nam ang trờn phỏt trin nhanh chúng nhng

kh nng cnh tranh, c bit vi ngoi nhp cũn rt thp. Cỏc doanh nghip
5