Phân tích các nhân tố tác động đến giá cổ phiếu thường của các công ty cổ phần ngành dầu khí niêm yết trên thị trường chứng khoán việt nam

CH
1.1. Tínhăc p thi t c aă

NGă1. M

U

tƠi

Sau g n 40 n m xây d ng và tr ng thành, ngành d u khí Vi t Nam đư tr i
qua m t ch ng đ ng đ y khó kh n, nh ng đư đ t đ c nh ng thành t u đáng k . Hi n
nay D u khí là m t trong nh ng ngành kinh t m i nh n c a n c ta. i u ki n t nhiên
c a Vi t Nam đư cho th y ph n nào l i th và ti m n ng phát tri n c a ngành này trong
t

ng lai khi tr l

ng khai thác

c tính c a Vi t Nam đ ng th 4 v d u m và th 7

v khí đ t trong ông Nam Á. Ngành D u khí Vi t Nam đóng góp nhi u nh t vào ngân
sách nhà n c (kho ng 20-25%). N m 2010, nhóm D u khí qu c gia Vi t Nam đ t
đ c doanh thu h n 48 nghìn t VND chi m 20% GPD. N m 2011, t ng doanh thu c a
nhóm đ t 675.3 ngàn t VND, đóng góp vào ngân sách là 160.8 nghìn t VND. Doanh
thu c a toàn b các đ n v trong T p đoàn n m 2012 đ t 772.700 t đ ng, đ ng th i
toàn ngành n p ngân sách 186.300 t đ ng, t ng 15,8% so v i n m 2011. N m 2013
doanh thu c a t p đoàn đ t 762,86 nghìn t đ ng, v t 18% k ho ch n m, n p ngân
sách Nhà n c 195,4 nghìn t đ ng. N m 2014, t ng doanh thu đ t 745,5 nghìn t đ ng,
n p NSNN h n 178 nghìn t . Ngành D u khí là ngành đ ng đ u trong vi c đóng góp
vào ngân sách nhà n c, góp ph n phát tri n kinh t xư h i. V i s phát tri n l n m nh

không ng ng c a nó, nhà n c đang có nhi u k ho ch thúc đ y s phát tri n, u tiên
nhi u v v n và nhân l c ph c v ngành này.
c nh tranh và làm n có hi u qu h n
tr c, nhà n c đư c ph n hóa các doanh nghi p nhà n c đ phù h p v i đòi h i phát
tri n c a n n kinh t th tr ng.
ng th i vi c chuy n sang công ty c ph n s khi n
các doanh nghi p nhà n c không ch s d ng v n c a ngân sách nhà n c mà huy
đ ng ngu n v n kh ng l c a toàn xư h i.
Trong nh h ng chung c a xu th kinh t toàn c u, n n kinh t Vi t Nam đang
tr i qua nh ng giai đo n khó kh n v i b i c nh l m phát t ng cao, ho t đ ng kinh
doanh c a các doanh nghi p g p nhi u b t l i. M c dù chính ph đư có nh ng n l c đ
gi m lưi su t và gi i quy t các v n đ v n x u, l m phát và t ng tr ng kinh t và đư
có m t s d u hi u tích c c cho th y các ho t đ ng kinh t đang d n ph c h i nh ng
tri n v ng kinh t th gi i nhìn chung còn ch a v ng ch c, nh t là v i các n n kinh t
đang phát tri n nh Vi t Nam. Nhi u y u t không thu n l i t th tr ng th gi i liên
t c nh h ng đ n n n kinh t - xư h i trong n c v i r t nhi u khó kh n, b t c p ch a
đ c gi i quy t gây áp l c l n cho các ngành s n xu t kinh doanh, trong đó ph i k đ n
là ngành D u khí. Ngành D u khí đóng vai trò r t quan tr ng trong n n kinh t Vi t
Nam, là ngành đóng góp nhi u ngo i t nh t cho qu c gia v i các s n ph m ph c v n n
kinh t qu c dân là s n ph m đi n khí, x ng d u, khí nén cao áp và n ng l ng s ch.
1


Tuy nhiên, do ch u nhi u tiêu c c đ n t th tr

ng, ngành D u khí đang g p nhi u khó

kh n, t đó đem l i nh ng tác đ ng không nh t i ho t đ ng đ u t c phi u c a các
công ty D u khí. i u này đư khi n giá c phi u ngành D u khí s t gi m khá m nh.
Và mu n nghiên c u, phân tích và đánh giá rõ h n t i sao l i có s lên xu ng giá

c , nh ng y u t nào nh h ng đư làm nên s thay đ i đ i v i giá c phi u th ng, em
đư l a ch n th c hi n đ tài c a mình là “Phân tích các nhân t tác đ ng đ n giá c
phi u th

ng c a các công ty c ph n ngành D u khí niêm y t trên th tr

ng ch ng

khoán Vi t Nam
1.2. Cơuăh iănghiênăc uăvƠăm cătiêuănghiênăc u
1.2.1. Câu h i nghiên c u
Bài nghiên c u s đ

c th c hi n nh m tr l i cho các câu h i sau:

 Giá c phi u là gì?
 Các nhân t nào nh h
y t trên th tr
 Các th

ng t i giá c phi u c a các công ty ngành D u khí niêm

ng ch ng khoán Vi t Nam?

c đo và m c đ

 Nhân t nào có nh h

nh h

ng c a các nhân t t i giá c phi u?

ng m nh nh t t i giá c phi u c a các công ty ngành D u

khí?
1.2.2. M c tiêu nghiên c u
-

T ng h p và h th ng hóa các c s lỦ lu n v giá c phi u và các y u t
h

ng t i giá c phi u. T đó xác đ nh mô hình phù h p đ ch ra m i quan h

gi a các y u t
-

nh

nh h

ng và giá c phi u.

ánh giá th c tr ng s tác đ ng các nhân t đư nêu lên giá c phi u c a các công
ty ngành D u khí niêm y t trên th tr
nh h

ng ch ng khoán Vi t Nam.

-

T đó xác đ nh m c đ

ng c a các y u t lên giá c phi u.

-

D a trên k t qu ch y mô hình t đó đ a ra gi i pháp ki n ngh đ gi m thi u tác
đ ng c a các y u t lên giá c phi u.

1.3.
1.3.1.

iăt
it

ngăvƠăph m viănghiênăc u
ng nghiên c u

i t ng nghiên c u c a khóa lu n là giá c phi u và các nhân t
giá c phi u

2

Thang Long University Library

nh h

ng t i

1.3.2. Ph m vi nghiên c u
Không gian: Là các công ty ngành D u khí niêm y t trên th tr
Vi t Nam.

ng ch ng khoán

Th i gian: kho ng th i gian đ thu th p s li u th c hi n nghiên c u trong 5 n m
t 2010-2014.
1.3.3. Ph
Ph

ng pháp nghiên c u
ng pháp đ nh tính: D a trên nghiên c u l ch s và h th ng c s lỦ thuy t

đ nh n di n các nhân t

nh h

ng và tác đ ng c a nó đ n giá c phi u c a ngành D u

khí
Ph

ng pháp đ nh l

ng: S d ng ph

ng pháp th ng kê mô t đ đ a ra

nh ng đ c tính c b n c a các d li u thu th p đ c. Ti p đó s d ng ph ng pháp

phân tích h i quy nh m xây d ng mô hình các nhân t tác đ ng t i giá c phi u. T đó,
ti n hành ki m đ nh hàng lo t các gi thuy t nghiên c u. Ph n m m th ng kê đ c s
d ng là SPSS. Nghiên c u s s d ng d li u báo cáo giá 37 công ty ngành D u khí
niêm y t trên th tr ng ch ng khoán Vi t Nam.
1.4. K t c u c aă

tƠi

Ch ngă1. M đ u: Ch ra t m quan tr ng c a ngành D u khí trong nên kinh t
Vi t Nam t đó nêu lên tính c p thi t c a đ tài nghiên c u, đ ng th i khái quát v cách
th c đ nghiên c u đ tài.
h

Ch ngă 2. T ng quan lỦ thuy t v th tr ng ch ng khoán và các nhân t
ng đ n giá ch ng khoán trên th tr ng.
a ra các nghiên c u v các nhân t

h ng t i giá ch ng khoán c a doanh nghi p đ t đó xác đ nh đ
c th cho đ tài.

ch

nh
nh

ng nghiên c u

Ch ngă 3. Ph ng pháp nghiên c u: Nêu ra các c s các lỦ thuy t và trình
bày quy trình c th và các b c ti n hành đ nghiên c u v đ tài trong th c ti n.
Ch ngă 4. Nêu th c trang giá c phi u và các nhân t nh h ng đ n giá c

phi u t đó phân tích và đ nh hình v các tác đ ng c a nhân t đó t i giá c phi u.
Ch ngă5. N i dung k t qu nghiên c u: D a trên các s li u th ng kê th c t
thu th p đ c, đ a ra các phân tích, đánh giá, ki m đ nh s đúng đ n c a mô hình các
nhân t nh h ng đ c xây d ng. D a vào k t qu ch y mô hình k t h p cùng các lỦ
thuy t, nghiên c u đư nêu trên t đó gi i thích mô hình các nhân t tác đ ng.
Ch ngă6. K t lu n và m t s ki n ngh : T nh ng n i dung k t qu nghiên c u
thu đ c, xác đ nh xu h ng bi n đ ng c a giá và nêu các ph ng pháp c i thi n nhân
t ho t đ ng đ gi m thi u tác đ ng tiêu c c và gia t ng tác đ ng tích c c c a các nhân
t tác đ ng t i giá c phi u c a các công ty ngành D u khí.
3


CH
NGă2.
T NGăQUANăLụăTHUY T V GIỄăC PHI UăTH
NG
VÀăCỄCăNHỂNăT
NHăH
NGă NăGIỄăC PHI UăTH
NG
2.1. T ng quan th tr

ng ch ngăkhoán

2.1.1. Khái ni m th tr

ng ch ng khoán

“Th tr

ng ch ng khoán: trong đi u ki n c a n n kinh t hi n đ i, đ

ni m là n i di n ra các ho t đ ng giao d ch, trao đ i, mua bán, chuy n nh

c quan

ng các lo i

ch ng khoán trung và dài h n,qua đó thay đ i ch th n m gi ch ng khoán.”
Giáo trình TTCK trang 9 TS B ch
D a vào t ng tính ch t c a th tr
ra làm 3 lo i:

ng ch ng khoán mà ng

c Hi n HVTC

i ta phân th tr

u tiên c n c vào tính ch t luân chuy n các ngu n v n: th tr

ng

ng ch ng

khoán đ c chia thành th tr ng s c p (primary market) và th tr ng th c p
(secondary market). Th tr ng s c p (primary market): là th tr ng mua bán các
ch ng khoán m i phát hành. Th tr ng th c p (secondary market): là n i giao d ch
các ch ng khoán đư đ c phát hành trên th tr ng s c p.
ụăngh a:ăVi c phơnălo iătrênăgiúpănhƠăđ uăt ănhìnănh năđ căvaiătrò,ănhi m v c a

t ng th tr ngăvƠăxácăđ nh th tr ng n i mìnhăđangăho tăđ ng.
C n c vào tính ch t t ch c ho t đ ng: Th tr ng ch ng khoán đ c phân
thành th tr ng giao d ch t p trung và th tr ng giao d ch phi t p trung (th tr ng
OTC). Trong khi Th tr ng giao d ch t p trung: là th tr ng giao d ch c a các ch ng
khoán đư th a mưn nh ng tiêu chu n xác đ nh và đ c di n ra t i m t đ a đi m c th
v i nguyên t c và ph ng pháp giao d ch nh t đ nh. Thì Th tr ng phi t p trung: là th
tr ng giao d ch c a các ch ng khoán ch a đ đi u ki n giao d ch trên th tr ng OTC
thông qua h th ng đi n tho i ho c máy tính đư n i m ng gi a các thành viên.
ụăngh a:ăCáchăphơnălo i th hai nh măxácăđ nhătínhăanătoƠn vƠăđ tin c y c a th
tr ng ch ngăkhoánăn iăcácănhƠăđ uăt ăthamăgia.
C c c và đ i t ng giao d ch trên th tr ng: Th tr ng ch ng khoán c ng có
th phân thành các th tr ng: th tr ng c phi u, th tr ng trái phi u, th tr ng công
c ch ng khoán phái sinh: Th tr ng c phi u: là th tr ng giao d ch và mua bán các
lo i c phi u bao g m c phi u ph thông và c phi u u đưi; Th tr ng trái phi u: là
th tr ng giao d ch và mua bán các lo i trái phi u đ c phát hành, bao g m các trái
phi u công ty, chính ph và trái phi u đ u t ; Th tr ng các công c ch ng khoán phái
4

Thang Long University Library


sinh: là th tr

ng phát hành và mua đi bán l i các ch ng t tài chính khác nh : quy n

mua c phi u, ch ng quy n, h p đ ng quy n ch n…
ụ ngh a: Nh m giúp các nhà đ u t có cái nhìn c th h n v các công c đ u t c a
mình trên th tr

ng ch ng khoán.

C n c vào ph ng th c giao d ch: Th tr
th tr ng giao ngay và th tr ng kì h n.
ụăngh a:ă

ng ch ng khoán có th chia thành

phơnălo i th i gian giao d chăkhiămua,ăbánăch ngăkhoán
Giáo trình TTCK trang 3,5,6 PGS.TS Ph m V n Hùng- HTL

2.1.2. Ch c n ng c a th tr
Th tr

ng ch ng khoán

ng ch ng khoán đóng vai trò quan tr ng trong n n kinh t th tr

ng

b ng vi c th c hi n m t s ch c n ng ch y u sau đây:
u tiên: T p trung và tích t v n cho đ n b phát hành và cho n n kinh t :
đây là ch c n ng quan tr ng nh t c a TTCK khi đóng vai trò trong vi c thu hút v n cho
đ u t và phát tri n kinh t . Thông qua hành vi phát hành, các kho n ti n nhàn r i c a
n n kinh t s đ c huy đ ng và đ a vào ho t đ ng s n xu t kinh doanh và m r ng s n
xu t xư h i.
Th hai: T o l p c ch đ u t thúc đ y quá trình s d ng v n có hi u qu :
v i ch c n ng đi u ti t vón, th tr ng ch ng khoán – m t kênh huy đ ng và phân ph i
v n c a n n kinh t - th c s là m t cái van đi u ti t h u hi u v n t n i th a sang n i
thi u và t n i s d ng kém hi u qu sang n i có th s d ng v n hi u qu h n.
Th ba: T o đi u ki n cho công chúng đa ế ng hóa và m r ng c h i đ u t :

TTCK cung c p cho công chúng m t môi tr ng đ u t lành m nh v i các c h i l a
ch n phong phú. Các lo i ch ng khoán trên th tr ng r t khác nhau v tính ch t, th i
h n và đ r i ro, cho phép các nhà đ u t có th l a ch n lo i hàng hóa phù h p v i kh
n ng, m c tiêu và s thích c a mình. S ra đ i c a th tr ng ch ng khoán c ng giúp
công chúng có nhi u c h i đ u t h n t đó h có th đa d ng hóa danh m c đ u t
c a mình.
Th t : T o tính thanh kho n cho các ch ng khoán: nh có th tr ng ch ng
khoán các nhà đ u t có th chuy n đ i các ch ng khoán h s h u thành ti n m t ho c
các ch ng khoán khác khi h mu n. Kh n ng thanh kho n là m t trong nh ng đ c tính
h p d n c a ch ng khoán đ i v i ng i đ u t . ây là y u t cho th y tính linh ho t, an
toàn c a v n đ u t .
Th n m: ánh giá ho t đ ng c a doanh nghi p: thông qua ch ng khoán, ho t
đ ng c a các doanh nghi p đ c ph n ánh m t cách t ng h p và chính xác, giúp cho
vi c đánh giá và so sánh ho t đ ng c a doanh nghi p đ c nhanh chóng và thu n ti n,
5


t đó c ng t o ra m t môi tr

ng c nh tranh lành m nh nh m nâng cao hi u qu s

d ng v n, kích thích áp d ng công ngh m i, c i ti n s n ph m.
Cu i cùng: T o môi tr ng giúp Chính ph th c hi n các chính sách kinh t
v mô: các bi n đ ng c a th tr ng ch ng khoán ph n nh tình hình c a n n kinh t
m t cách nh y bén và chính xác. Giá ch ng khoán t ng lên cho th y đ u t đang m
r ng, n n kinh t t ng tr ng; ng c l i giá ch ng khoán gi m s cho th y d u hi u tiêu
c c c a n n kinh t .
Giáo trình TTCK trang 7,8,9,10 PGS.TS Ph m V n Hùng- HTL
2.1.3. M c tiêu c a th tr

ng ch ng khoán

B t kì m t ch th nào ho t đ ng trong n n kinh t đ u có m c tiêu riêng, th
tr ng ch ng khoán c ng không ngo i l . Có ba m c tiêu c b n đ c đ t ra đ i v i th
tr ng ch ng khoán các n c, đó là: ho t đ ng có hi u qu , đi u hành công b ng và
phát tri n n đ nh.
tr
tr

Ho t đ ng có hi u qu : m t th tr ng ch ng khoán có hi u qu là m t th
ng có tính hi u qu v m t thông tin và c ch giao d ch.
đ t đ c đi u này th
ng ch ng khoán c n ph i đ m b o: u tiên giá c đ c hình thành trên th tr ng

ph i là giá cân b ng gi a cung và c u, ph n ánh đ c t c th i các thông tin có liên
quan có th nh h ng t i giá c . Th hai chi phí giao d ch trên th tr ng ph i đ c t i
thi u hóa, đ m b o nh ng l i ích thu đ c t đ u t vào ch ng khoán không b chi phí
giao d ch n mòn.
i u hành công b ng: đi u hành công b ng th tr

ng ch ng khoán là vi c đ m

b o s bình đ ng gi a nh ng ng i tham gia vào th tr ng. B o đ m quy n l i c a nhà
đ u t thông qua vi c duy trì th tr ng ho t đ ng lành m nh, ch ng l i các tr ng h p
l ng đo n th tr ng, bóp méo giá gây thi t h i cho nhà đ u t .
Phát tri n n đ nh th tr ng: đ đ m b o th tr ng ch ng khoán phát tri n n
đ nh lành m nh c n chú tr ng phát hi n và lo i tr các kh n ng x y ra kh ng ho ng th
tr ng do m t kh n ng thanh kho n ho c bi n đ ng c a giá c quá l n.
Giáo trình TTCK trang 16,17,18 TS B ch
2.1.4. Nguyên t c ho t đ ng c a th tr

c Hi n-HVTC

ng ch ng khoán

đ t đ c nh ng m c tiêu trên, th tr ng ch ng khoán ph i ho t đ ng d a
trên nh ng nguyên t c nh t đ nh. Có m t s nguyên t c ho t đ ng c b n c a th tr ng
ch ng khoán nh sau:
Tr cătiênălƠ nguyên t c c nh tranh t do: Th tr ng ch ng khoán ph i ho t
đ ng trên c s c nh tranh t do. Các nhà phát hành, nhà đ u t t do tham gia và rút
kh i th tr ng. Giá c trên th tr ng ph n ánh m i quan h cung c u v ch ng khoán
6

Thang Long University Library


và th hi n t

ng quan c nh tranh gi a các công ty. Trên th tr

ng s c p, các nhà phát

hành c nh tranh v i nhau đ bán ch ng khoán c a mình cho các nhà đ u t , các nhà đ u
t đ c t do l a ch n ch ng khoán mà h mu n đ u t vào. Trên th tr ng th c p,
các nhà đ u t c ng c nh tranh t do đ tìm ki m cho mình m t m c l i nhu n cao nh t.
Sauăđó t i nguyên t c công khai: Ch ng khoán là hàng hóa tr u t ng – hàng
hóa v n, ng i đ u t không th ki m tra tr c ti p đ c các ch ng khoán nh hàng hóa
thông th ng mà ph i d a trên c s các thông tin có liên quan. Vì v y, đ đ m b o cho
th tr ng ch ng khoán ho t đ ng hi u qu và công b ng thì các tin t c có tác đ ng đ n
s thay đ i giá c c a ch ng khoán c n ph i công khai cung c p cho các nhà đ u t

nh m t o cho h c h i đ u t nh nhau đ ng n ch n các hành vi gian l n trong kinh
doanh ch ng khoán, l ng đo n th tr

ng.

Th baă lƠă nguyên t c trung gian mua bán: Trên th tr ng ch ng khoán, các
giao d ch đ c th c hi n thông qua các t ch c trung gian đ đ m b o cho các lo i
ch ng khoán đ c giao d ch là ch ng khoán th c và h p pháp, tránh s gi m o, l a
đ o trong giao d ch.
Cu iăcùngănguyên t c đ u giá: M i vi c mua bán ch ng khoán trên th tr ng
ch ng khoán đ u d a trên nguyên t c đ u giá. Nguyên t c đ u giá d a trên m i quan h
cung c u trên th tr

ng quy t đ nh.

2.1.5. Hàng hoá c a th tr

ng ch ng khoán

Th tr ng ch ng khoán có r t nhi u hàng hóa đa d ng v i t ng tính ch t riêng
bi t đ phù h p v i m i nhà đ u t . D i đây là m t s lo i ch ng khoán ch y u trên
th tr

ng ch ng khoán.

C phi u: là lo i ch ng khoán v n xác nh n quy n và l i ích h p pháp c a c
đông đ i v i m t ph n v n c ph n c a t ch c phát hành.
Trái phi u: là ch ng khoán n do các c quan công quy n, các công ty đang
ho t đ ng phát hành nh m huy đ ng v n trên th tr ng trong đó các trái ch đ c cam
k t s thanh toán c g c và lưi trong m t th i h n nh t đ nh

Ch ngă khoánăcóă th chuy năđ i: là nh ng ch ng khoán cho ph p ng

in m

gi nó, tùy theo l a ch n và trong nh ng đi u ki n nh t đ nh có th đ i nó l y m t ho c
m t s ch ng khoán lo i khác.
Ch ngă khoánă pháiă sinh: là các ch ng khoán phát hành trên c s các ch ng
khoán đư có nh m m c tiêu khác nhau nh phân tán r i ro tìm ki m l i nhu n. D a vào
tính ch t c a t ng lo i ch ng khoán mà ng i ta chia ra làm 4 lo i ch ng khoán phái
sinh: Quy n ch n (options): là quy n đ c ghi trong h p đ ng cho phép ng i mua l a
ch n quy n mua ho c quy n bán m t s l ng ch ng khoán xác đ nh tr c trong
7


kho ng th i gian nh t đ nh m i m c giá đ

c xác đ nh tr

c; H p đ ng t

ng lai

(futures): là cam k t mua ho c bán các lo i ch ng khoán, nhóm ch ng khoán ho c ch
s ch ng khoán nh t đ nh v i m t s l ng và m c giá nh t đ nh vào ngày xác đ nh
tr c trong t ng lai; Quy n mua c ph n (right): là đ c quy n ng n h n mua c ph n
ho c quy n mua tr c là lo i ch ng khoán do công ty c ph n phát hành; Ch ng quy n
(warrants): là lo i ch ng khoán cho phép ng i s h u ch ng khoán đó đ c quy n
mua m t s c phi u ph thông nh t đ nh theo m c giá đư đ

c xác đ nh tr

c trong

m t th i h n nh t đ nh.
Nh năxét:ăHƠngăhóaătrênăth tr

ng ch ngăkhoánăr tăđaăd ngăđ phùăh p v i t ng

s thíchăvƠăm cătiêuăho tăđ ng c aăcácănhƠăđ uăt ătrên th tr
2.1.6. Các ch th tham gia th tr

ng

ng ch ng khoán

th tr ng ch ng khoán ho t đ ng c n có các ch th tham gia vào th tr ng.
Các t ch c và cá nhân tham gia th tr ng ch ng khoán có th đ c chia thành các
nhóm sau: nhà phát hành, nhà đ u t và các t ch c có liên quan đ n ch ng khoán.
T ch c phát hành: Là các t ch c th c hi n huy đ ng v n thông qua th tr ng
ch ng khoán. Nhà phát hành là ng i cung c p các ch ng khoán- hàng hóa c a th
tr ng ch ng khoán. T ch c phát hành bao g m: Chính ph và chính quy n đ a
ph ng: là nhà phát hành các Trái phi u Chính ph và trái phi u công trình, trái phi u
chính quy n đ a ph ng; Các doanh nghi p: là nhà phát hành các c phi u và trái phi u
doanh nghi p; Các t ch c tài chính: là nhà phát hành các công c tài chính nh các trái
phi u, ch ng ch th h ng…nh m ph c v cho ho t đ ng c a h .
Nhà đ u t : là t ch c, cá nhân trong n c và n c ngoài tham gia đ u t trên
th tr ng ch ng khoán. Nhà đ u t ch ng khoán có th chia làm 2 lo i: Nhà đ u t cá
nhân: là nh ng ng i có v n nhàn r i tham gia mua bán trên th tr ng ch ng khoán
v i m c đích tìm ki m l i nhu n; Nhà đ u t có t ch c là các đ nh ch đ u t th ng
xuyên mua bán ch ng khoán v i s l ng l n trên th tr ng đó là các qu đ u t

ch ng khoán, công ty đ u t , công ty b o hi m, qu b o hi m, công ty tài chính…
Công ty ch ng khoán: là doanh nghi p ho t đ ng trong l nh v c ch ng khoán,
có th đ m nh n m t ho c nhi u trong s các nghi p v chính là môi gi i ch ng khoán,
t doanh ch ng khoán, b o lưnh phát hành ch ng khoán…
C quan qu n lý nhà n c v ch ng khoán và th tr ng ch ng khoán: y
ban ch ng khoán Nhà n c là c quan ban hành các quy đ nh lu t l nh m m c đích
qu n lỦ giám sát đ m b o th tr ng ch ng khoán đ c ho t đ ng m t cách hi u qu .
Các ch th khác: Hi p h i kinh doanh ch ng khoán: đây là t ch c c a các nhà
kinh doanh ch ng khoán, các công ty ch ng khoán nh m b o v l i ích chung c a gi i
8

Thang Long University Library


kinh doanh ch ng khoán; T ch c l u ký và thanh toán bù tr : là pháp nhân v i ch c
n ng t ch c và giám sát ho t đ ng đ ng kỦ, l u kỦ, bù tr và thanh toán ch ng khoán;
Công ty d ch v máy tính ch ng khoán: là t ch c ph tr , ph c v các giao d ch ch ng
khoán; Công ty đánh giá h s tín nhi m: là công ty chuyên cung c p các d ch v đánh
giá kh n ng c ng nh n ng l c thanh toán kho n v n và g c đúng th i h n và theo
nh ng đi u cam k t c th c a công ty ch ng khoán.
Giáo trình TTCK trang 20,21,22,23 PGS.TS Ph m V n Hùng- HTL
2.2. T ng quan v ch ngăkhoánăvƠăc phi uăth

ng

2.2.1. Nh ng v n đ chung v ch ng khoán
Khái ni m ch ng khoán: “Ch ng khoán bao g m trái phi u và c phi u là b ng
ch ng xác nh n nhà đ u t đã b ti n ra đ u t d i hình th c cho vay tr c ti p hay
góp v n vào Công ty c ph n đ ng th i là b ng ch ng đ a l i cho nhà đ u t nh ng
quy n nh t đ nh, trong đó quy n c b n là đ c h ng nh ng kho n thu nh p”

Giáo trình TTCK trang 51 TS B ch

c Hi n- HVTC

c đi m ch ng khoán: Ng i n m gi ch ng khoán có th là ng i góp v n
đ ng th i là ch s h u ho c là ch n c a công ty c ph n. Ch ng khoán có các đ c
đi m ch y u sau:
u tiên ch ng khoán luôn g n v i kh n ng thu l i: M i lo i ch ng khoán đ a
l i m t kh n ng thu l i khác nhau: các trái phi u th ng có m c l i t c c đ nh và
t ng đ i ch c ch n trong khi đó các c phi u có đ an toàn th p h n nh ng mang l i
kh n ng sinh l i cao t c t c và đ c bi t khi c phi u t ng giá.
Th hai ch ng khoán luôn g n v i r i ro:
u t luôn g n v i r i ro và đ u t
vào ch ng khoán c ng có nh ng r i ro nh t đ nh. R i ro trong đ u t ch ng khoán th
hi n s dao đ ng l i nhu n mà nhà đ u t có th thu đ c, dao đ ng càng cao r i ro
càng l n. Các ch ng khoán khác nhau có m c đ r i ro khác nhau
Th ba ch ng khoán có kh n ng thanh kho n: Sau khi phát hành, ch ng khoán
có th đ c mua đi bán l i trên th tr ng ch ng khoán đi u này đư t o nên tính thanh
kho n cho ch ng khoán. M c dù m i lo i ch ng khoán có kh n ng thanh kho n khác
nhau nh ng nhìn chung ch ng khoán đ u có kh n ng thanh kho n.
Giáo trình TTCK trang 52, 53 TS. B ch

c Hi n- HVTC

Phân lo i ch ng khoán: Có nhi u cách phân lo i ch ng khoán d a trên nh ng
tiêu chí khác nhau. D i đây là m t s cách phân lo i ch ng khoán:
C nă c vƠoă ch th phátă hƠnh có th phân ch ng khoán vào 3 nhóm l n:
Ch ng khoán chính ph và chính quy n đ a ph ng th ng là các trái phi u chính ph
9

ho c chính quy n đ a ph

ng; Ch ng khoán doanh nghi p là ch ng khoán do doanh

nghi p phát hành g m c phi u và trái phi u doanh nghi p; Ch ng khoán khoán c a
ngân hàng th ng m i và các t ch c tài chính tín d ng bao g m c phi u trái phi u
hay m t s hình th c khác nh ch ng ch th h
ụăngh a:ăGiúpăchoăraăđ uăt ăbi tăđ
C nă c

ng…

c ngu n g c c a ch ngăkhoánăh đ uăt .

vƠoă tínhă ch tă huyă đ ng v n ta có th phân lo i ch ng khoán thành

ch ng khoán n ch ng khoán v n. Ch ng khoán v n (c phi u) là ch ng khoán xác
nh n quy n s h u m t ph n Công ty c ph n; Ch ng khoán n (trái phi u) là lo i
ch ng khoán xác nh n m t kho n n c a ng
khoán.
ụăngh a:ăGiúpăchoăraăđ uăt ăxácăđ nhăđ

i phát hành đ i v i ng

i n m gi ch ng

c lo i ch ngăkhoán mƠăh s h u.

C năc vƠoăl i t c c a ch ngăkhoán có th phân lo i ch ng khoán thành ch ng

khoán có thu nh p c đ nh và ch ng khoán có thu nh p bi n đ i: Ch ng kho n có thu
nh p c đ nh là ch ng khoán có thu nh p xác đ nh tr c và không ph thu c vào y u t
nào; Ch ng khoán có thu nh p bi n đ i là ch ng khoán có thu nh p thay đ i ph thu c
vào y u t nh t đ nh.
ụăngh a:ăVi căphơnălo iănƠyăs giúpăchoănhƠăđ uăt ăcóăcáiănhìnărõăh năv quy n l i
mƠămìnhăđ tăđ căkhiăđ uăt ăvƠoă1ălo i ch ngăkhoánănƠoăđó.
C nă c vƠoă hìnhă th c ch ngă khoán có th phân bi t thành ch ng khoán ghi
danh và ch ng khoán vô danh: Ch ng khoán ghi danh: là ch ng khoán trên đó có ghi
tên ng i s h u; Ch ng khoán vô danh: là ch ng khoán không ghi tên ng i s h u.
ụă ngh a:ă vi că phơnă lo i trênă đ nóiă đ nă xácă đ nhă tìnhă phápă lỦă trongă vi c chuy n
nh ng c phi u.
Giáo trình TTCK trang 53,54,55,56 TS. B ch
2.2.2. Nh ng v n đ chung v c phi u th

c Hi n- HVTC

ng

Kháiă ni m: C phi u th ng hay còn g i là c phi u ph thông là lo i ch ng
ch xác nh n quy n s h u c a c đông đ i v i công ty và xác nh n cho phép c đông
đ

ch

ng các quy n l i thông th

ng trong công ty.

căđi m c phi uăth ng: ng i n m gi c phi u th ng là c đông th ng
đ ng th i là đ ng ch s h u c a công ty. C phi u th ng có nh ng đ c đi m ch y u

sau đây:
C phi u c a công ty không có k h n và không hoàn v n: theo đ nh ngh a
ng i n m gi c phi u th ng là ch s h u c a công ty ch không ph i ch n vì v y
công ty không có ngh a v ph i tr nh là m t kho n n đ i v i công ty.
10

Thang Long University Library


C t c không c đ nh tùy thu c vào k t qu kinh doanh c a doanh nghi p: c
t c ph thu c vào m c l i nhu n sau thu hàng n m c a công ty và chính sách chia l i
t c c ph n. Khi công ty thành đ t trong ho t đ ng kinh doanh các c đông th ng
đ c chia c t c và c t c cao. Nh ng ng c l i khi công ty thua l trong ho t đ ng
kinh doanh, các c đông th ng s không có c t c ho c c t c th p. Ngay c trong
tr ng h p công ty ho t đ ng t t, c t c nh n đ c có th không cao do chính sách chia
l i t c c ph n th p.
Giáo trình TTCK trang 59,60 TS B ch
2.3. Nh ng v năđ chung v giáăc phi uăth
M t c phi u th

ng

ng mang trong mình r t nhi u giá tr d

ngh a v giá tr c a c phi u th
2.3.1. M nh giá c phi u th

c Hi n- HVTC

i đây là m t s đ nh

ng và cách xác đ nh chúng
ng

M nhăgiá c a c phi uăth

ng: hay còn g i là giá tr danh ngh a là giá tr mà

công ty c ph n n đ nh cho m t c phi u và đ c ghi trên c phi u. M nh giá c phi u
ch có Ủ ngh a quan tr ng vào th i đi m công ty phát hành c phi u th ng, vi c xác
đ nh m nh giá c a c phi u th ng d a vào vi c l y v n đi u l c a công ty chia cho
s c ph n đ ng kỦ phát hành. Chính vì v y m nh giá c phi u không có giá tr th c t
đ i v i nhà đ u t , nên nó không liên quan đ n giá th tr ng c a c phi u đó.
Giáo trình th tr
2.3.2. Giá tr s sách c phi u th

ng ch ng khoán HVTC TS. B ch

c Hi n trang 62

ng

Giáătr s sách (Book value): c a c phi u th

ng là giá tr c phi u đ

c xác

đ nh d a trên c s s li u s sách k toán c a công ty nh m ph n ánh tình tr ng v n c
ph n t i th i đi m nh t đ nh. Giá tr s sách c a công ty đ c xác đ nh b ng cách:

Giá tr s sách =

T ng tài s n – T ng s n - Giá tr c phi u u đưi (n u có)
S c phi u th

Vi c xác đ nh giá tr s sách c a c phi u th
tr t ng thêm ho c gi m đi c a c phi u th
ty so v i v n góp ban đ u.

ng

ng giúp cho c đông th y đ

ng trong m t th i gian ho t đ ng c a công

M t h n ch l n nh t c a giá tr s sách là vi c không th hi n đ
phát tri n c ng nh k v ng c a nhà đ u t v công ty trong t ng lai
Giáo trình th tr

c giá

ng ch ng khoán HVTC TS. B ch

11

c ti m n ng

c Hi n trang 62,63

2.3.3. Giá tr th c c a c phi u th

ng

Giáătr lỦăthuy t (n i t i ậ intrinsic value): là giá tr th c c a c phi u t i th i
đi m hi n t i, đ c tính toán c n c vào c t c công ty, tri n v ng phát tri n c a công
ty và lưi su t th tr ng. ây là c n c quan tr ng cho nhà đ u t khi quy t đ nh đ u t
vào c phi u, đánh giá đ c giá tr th c c a c phi u đ so sánh v i giá th tr ng và
l a ch n ph ng án hi u qu nh t. Có 2 cách đ xác đ nh giá tr th c c a c phi u
th

ng là K thu t đ nh giá chi t kh u c t c và K thu t đ nh giá so sánh: Trong đó

ph

ng pháp đ

s gi i thi u

d

c s d ng ph bi n đ đ nh giá c phi u nhi u nh t và là ph

ng pháp

i đây là K thu t đ nh giá chi t kh u c t c:

K thu t đ nh giá chi t kh u c t c
V i ph ng pháp đ nh giá này vi c đ nh giá c phi u hoàn toàn ph thu c vào s phán
đoán, gi đ nh v s t ng tr ng và chính sách c t c c a công ty. Giá c a c phi u ph

thông chính là hi n giá c a dòng c t c c a c phi u s nh n đ c trong t ng lai.

Tùy thu c vào t ng tr ng c t c mà ph ng pháp chia ra thành 3 mô hình: Mô
hình t ng tr ng b ng không (Zero Growth); Mô hình t ng tr ng đ u (Constant
Growth); Mô hình t ng tr ng nhi u giai đo n (Differential Growth)
u đi m:

ây là mô hình đ u tiên ti p c n tr c ti p các kho n thu nh p d

i

hình th c l i t c c ph n; Ph ng pháp này đ c bi t phù h p v i quan đi m nhìn nh n
và đánh giá giá tr doanh nghi p c a các nhà đ u t thi u s ; Thích h p v i doanh
nghi p có s ch ng khoán giao d ch trên th tr ng, xác đ nh giá tr c a doanh nghi p
b ng ph ng pháp tài s n thu n g p nhi u khó kh n và có giá tr c a tài s n v n hóa.
Nh c đi m: Vi c d báo l i t c c ph n không ph i là d dàng; Ph thu c vào
chính sách phân chia l i t c c ph n trong t ng lai; Vi c xác đ nh các tham s có tính
thuy t ph c không cao (t,n,i,g)
Phân tích và đ u t ch ng khoán trang 132-152 PGS.TS Bùi Kim Y n
Nh năxét: M iăph ngăphápăđ nhăgiáăc phi uăcóătínhă uănh c đi măkhácănhauă
tùyăthu căvƠoăl a ch n c aănhƠăđ uăt ăđ xácăđ nhăgiáătr th c c a c phi u.
2.3.4. Giá tr th tr

ng c a c phi u th

ng

Giáă tr th tr ng (Market value): là giá tr th tr ng hi n t i c a c phi u
th ng, đ c th hi n trong giao d ch cu i cùng đư đ c ghi nh n. Giá tr th
tr ng hay còn đ c g i là giá th tr ng. Th c t , giá th tr ng c a c phi u không

ph i do công ty n đ nh và c ng không do ng i nào khác quy t đ nh, mà giá th
12

Thang Long University Library


tr

ng c a c phi u đ

giá cao nh t mà ng

c xác đ nh b i giá th ng nh t mà ng

i bán s n sàng bán nó và

i mua s n sàng tr đ mua nó.

Nh v y, th c ch t giá tr th tru ng c a công ty cao hay th p không có m i quan
h nhân qu v i giá tr ghi s . Có th coi giá tr ghi s là giá l ch s , còn giá tr th
tr ng là giá hi n t i đ c tính theo t ng th i đi m và luôn bi n đ ng trên TTCK.
Giáo trình th tr
Giá th tr

ng ch ng khoán HVTC TS. B ch

c Hi n trang 63

ng là giá m c a và giá đóng c a: trong đó giá đóng c a là giá th c

hi n t i l n kh p l nh cu i cùng trong ngày giao d ch và giá m c a là giá đóng c a c a
phiên giao d ch hôm tr c. Chính vì v y đ đ m b o s chính xác trong vi c xác đ nh
giá tr tr ng c a c phi u ta s l a ch n giá đóng c a làm tham chi u đ tính giá tr
trung bình c a c phi u trong t ng n m.
Giá tr th tr ng là y u t ch u tác đ ng c a nhi u y u t c bên trong l n bên
ngoài c a doanh nghi p vì v y đây chính là đ i t ng nghiên c u chính trong khóa lu n
l n này.
2.4. Cácănhơnăt

nhăh

ngăđ năgiáăc phi uăth

ng

S thay đ i c a giá ch ng khoán ph thu c vào cung - c u, mua - bán trên th
tr ng th c p c a các nhà đ u t . Vì v y quy t đ nh c a nhà đ u t đóng vai trò quan
tr ng trong vi c thay đ i c a giá ch ng khoán. Tr c khi đ a ra quy t đ nh c a mình
nhà đ u t th ng xem xét các y u t n i sinh và ngo i sinh tác đ ng đ n công ty mà
mình đ u t .
2.4.1. Các nhân t n i sinh
Vi c phân tích tài chính c a công ty là m t trong nh ng y u t đ u tiên tr c khi
đ a ra quy t đ nh l a ch n c phi u c a nhà đ u t . D a vào vi c phân tích nhà đ u t
có th th y đ c m t m nh y u trong ho t đ ng tài chính c a công ty, t đó th y đ c
xu h ng và ti m n ng phát tri n c a công ty. D i đây là m t s y u t tài chính có
nh h ng t i quy t đ nh c a nhà đ u t c ng nh giá ch ng khoán c a công ty niêm
y t.
2.4.1.1. Kh n ng thanh toán ng n h n
Kh n ng thanh toán ng n h n c a m t công ty đ
n ng thanh toán hi n hành và kh n ng thanh toán nhanh:

Kh n ngăthanhătoánăhi năhƠnhă=

c xem xét

khía c nh: kh

T ngătƠiăs n ng n h n
N ng n h n

Chi tiêu này nh m đo l ng kh n ng đ m b o thanh toán các kho n n ng n h n
b ng tài s n l u đ ng c a công ty. Ch s kh n ng thanh toán hi n th i cho th y m c
13


đ an toàn c a công ty trong vi c đáp ng nhu c u các kho n n ng n h n. Tuy nhiên
ch s kh n ng thanh toán hi n th i không phán ánh đ c tính linh ho t c a công ty.
Bên c nh đó có m t ch s khác đ c thi t l p đ lo i b nh ng tài s n kém tính thanh
kho n trong tài s n l u đ ng chính là ch s kh ng n thanh toán nhanh
H s kh n ngăthanhătoánănhanhă=

T ngătƠiăs n ng n h n ậ HƠngăt n kho
N ng n h n

Ch s này đ
công ty trong tr

c thi t l p nh m xác đ nh kh n ng đáp ng nhu c u tr n c a

ng h p doanh s bán t t xu ng m t cách b t l i.

Vi c phân tích kh n ng sinh l i và r i ro c a công ty d a trên m i liên h c a
các ch tiêu trong h th ng báo cáo tài chính công ty s cho ta nh ng nh n đ nh v xu
h ng trong quá kh đ trên c s đó d báo trong t ng lai. K t qu c a vi c phân tích
báo cáo tài chính cùng v i m t s thông tin khác nh th tr ng, đ i th c nh tranh,
tri n v ng phát tri n ngành c a c ng ty đ nhà đ u t có th đ a ra quy t đ nh đ u t
Phân tích và đ u t ch ng khoán trang 52,53 PGS.TS Bùi Kim Y n
B ng 2.1 M t s nghiên c u v kh n ng thanh toán ng n h n
M i quan h
Ng

c chi u

Th

căđo

Nghiênăc u
A. M. Eljelly, “Liquidity-profitability tradeoff: an
empirical investigation in an emerging market,

Journal
of
Commerce
Kh n ng thanh International
Management, Vol. 14, No. 2, 2004, pp. 48-61
toán nhanh
Có tác đ ng

and

Kh n ng thanh A. Ajanthan, “A Nexus between Liquidity &
toán t c th i
Profitability: A Study of Trading Companies in Sri
Lanka,

European

Journal

of

Business

and

Management, Vol. 5, No. 7, 2013, pp. 221-237.
Ngu n: Tác gi t t ng h p
u tiên, trong nghiên c u c a A. M. Eljelly (2004) nghiên c u m i quan h
gi a kh n ng thanh toán và l i nhu n công ty công ty c ph n đ c l a ch n Saudi
Arabia đư ch ra r ng có m i quan h ng c chi u v i kh n ng thanh toán và kh n ng
sinh l i, ngh a là h s thanh toán càng l n thì kh n ng sinh l i càng th p. LỦ gi i cho
đi u này tác gi đư ch ra khi kh n ng thanh toán càng l n đ ng ngh a v i vi c công ty
tích tr l ng l n tài s n và không đ a nó vào trong ho t đ ng s n xu t kinh doanh t
đó kéo theo l i nhu n công ty th p, đây là thông tin không t t đ i v i các nhà đ u t khi
n m gi c phi u công ty, thay vì mua vào h s bán ra đ tìm ki m công ty nào đ t
đ c l i nhu n cao h n đi u đó d n t i giá c phi u b gi m xu ng.
14

Thang Long University Library

Nghiên c u th hai c a A. Ajanthan (2013) c ng đ ng Ủ m t ph n v i nghiên
c u c a A. M. Eljelly khi cho r ng có m i quan h gi a h s kh n ng thanh toán và
l i nhu n c a công ty, ngh a là có c m i quan h tích c c và tiêu c c gi a h s kh
n ng thanh toán và giá c phi u. V m t tiêu c c tác gi c ng có cái nhìn t ng t c a
A. M. Eljelly. Nh ng v m t tích c c tác gi đư ch ra r ng khi h s thanh toán c a
công ty m c th p (d i 1) vi c gia t ng kh n ng thanh toán s làm gia t ng giá c
phi u c a công ty. B i khi đó tình hình tài chính c a công ty đ c c i thi n và gi m
thi u r i ro, đi u đó tác đ ng tr c ti p t i quy t đ nh c a nhà đ u t . Khi h nhìn th y
công ty đang tích c c gi m b t r i ro trong ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a mình T
đó h s mua c phi u c a công ty d n t i giá c phi u t ng lên. M t khác khi công ty
có h s kh n ng thanh toán th p ngh a là h đang g p ph i tình tr ng m t kh n ng
thanh toán có th d n t i vi c công ty đó đang đ ng tr c nguy c b phá s n và nhà
đ u t s b m t v n. Tr c tình th này đ b o toàn l ng v n c a mình các nhà đ u t
s đem bán l ng c phi u mà mình n m gi ra ngoài th tr ng khi n l ng cung c
phi u t ng lên nh ng l ng c u không t ng lên ho c gi m xu ng d n t i giá c phi u b
kéo xu ng theo.
2.4.1.2. Quy mô công ty
B ng 2.2. M t s nghiên c u v quy mô công ty
M i quan h

Cùng chi u

Ng

c chi u

Không tác
đ ng

Th

c đo

Nghiên c u
Ari Kokko and Fredrik Sjöholm (2004), “The
Internationalization of Vietnamese SMEs, Stockholm
School of Economics , Asian Economic Papers, Vol.4,
No.1.
Henrik Hansen, John Rand and Finn Tarp (2002) “SME
Growth and Survival in Vietnam: Did Direct Government
Support Matter?

T ngătƠiă
Mô hình FAMA-FRENCH: M t nghiên c u th c nghi m
s năcôngă
đ i v i TTCK Vi t Nam - T.s V ng
c Hoàng Quân
ty
và H Th Hu
The relationship between earning yield, market value and
return for NYSE common stocks: Further evidence
o l ng nh h ng c a các nhân t đ n t su t sinh l i
c phi u doanh nghi p Ngành Xây d ng b ng mô hình
Fama – French – Nguy n ng Thanh
Ngu n: Tác gi t t ng h p
15


Trong nghiên c u c a Ari Kokko and Fredrik Sjöholm (2004), Henrik Hansen,

John Rand and Finn Tarp (2002) đư ch ra r ng quy mô công ty có nh h ng d ng t i
ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a m t công ty đ ng ngh a v i doanh nghi p càng l n
thì có hi u qu kinh doanh t t h n các doanh nghi p có quy mô nh h n. C th là do
các doanh nghi p có quy mô l n v a có đi u ki n v v n, lao đ ng t t h n, quy mô th
tr ng c ng r ng h n nên góp ph n h tr khá t t cho ho t đ ng kinh doanh. ng th i
khi có s gia t ng v quy mô s giúp cho các doanh nghi p có th gia t ng s n xu t đáp
ng k p th i l

ng c u khi có s thi u h t l

ng cung trên th tr

ng vì v y s làm t ng

doanh thu và l i nhu n cho công ty. K t qu kinh doanh c a công ty t t s là tín hi u t t
đ thu hút nhà đ u t tìm đ n c phi u c a công ty và đó là lỦ do khi n cho giá c phi u
c a công ty có xu h

ng t ng lên.

Tuy nhiên trong nghiên c u c a Basu (1983) l i cho th y các c phi u có c a
công ty có quy mô nh có t su t sinh l i trung bình cao h n các c phi u c a có quy
mô l n.
ng quan đi m v i nghiên c u c a Basu, T.s V ng
c Hoàng Quân và H
Th Hu c ng cho th y t su t sinh l i trung bình c a công ty nh cao h n công ty l n
lỦ gi i cho đi u đó tác gi đư ch ra nh ng công ty có quy mô càng l n thì t l n / t ng
tài s n l n h n so v i các công ty nh t đó d n t i r i ro trong ho t đ ng kinh doanh
t ng cao h n n u giá c phi u gi m xu ng do ho t đ ng kinh doanh gi m sút, đ ng th i
chi phí tài chính cao có th s làm gi m l i nhu n c a công ty đ t đ c, t t c nh ng

đi u trên khi n cho nhà đ u l a ch n c phi u c a công ty có quy mô nh h n là quy
mô l n.
Cùng s d ng ph ng pháp gi ng nghiên c u c a T.s V ng
c Hoàng Quân,
nghiên c u c a Nguy n
ng Thanh (2011) dùng đ đo l ng t su t sinh l i c a c
phi u doanh nghi p ngành xây d ng, k t qu cho th y không có m i quan h gi a quy
mô công ty đ i v i t su t sinh l i mà thay vào đó nhân t th tr ng m i có tác đ ng
đ n t su t sinh l i. T đó cho ta th y quy mô công ty không có tác đ ng đ n t su t
sinh l i và giá c phi u.

16

Thang Long University Library


2.4.1.3. T l v n Nhà n

c

B ng 2.3. M t s nghiên c u v t l v n nhà n
M i
quan h

Th c
đo

Tích
c c
Ph n

c

Nghiên c u
LI, T, Sun, L & Zou, L 2009, 'State ownership and corporate
performance: A quantile regression analysis of Chinese listed
companies', China Economic Review, vol. 20, pp. 703-16.

tr mă Bhatti, BH & Sarwet, A 2012, Financial performance of state owned
v n enterprises in emerging economies, Chartered Institute of
nhƠă Management Accountants, London.

Tiêu
c c

n

c

trong
côngă
ty
Không
tác đ ng

Thomsen, S & Pedersen, T 2000, 'Ownership Structure and
Economic Performance in the Largest European Companies',
Strategic Management Journal, vol. 21, no. 6, pp. 689-705.
Kole, SR & Mulherin, JH 1997, 'Government as a Shareholder: A
Case from the United States, The', The Journal of Law and

Economics, vol. 40, p. 1.
Ngu n: Tác gi t t ng h p

T l s h u v n Nhà n c là m t ph n trong c c u v n và đư có nhi u nghiên c u
v hi u qu ho t đ ng kinh doanh trong vi c s d ng ph n v n Nhà n

c trong doanh nghi p.

Th nh t, h u h t các công trình nghiên c u v s h u Nhà n c đ u ch ng minh r ng
s h u Nhà n c có tác đ ng tiêu c c đ n hi u qu s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p.
Trong nghiên c u c a Bhatti & Sarwet (2012) th m chí còn nêu rõ trong nghiên c u c a mình
nh ng nguyên nhân chính d n đ n k t qu kinh doanh t i t c a m t trong nh ng DNNN l n
nh t Pakistan là T ng công ty đ ng s t Pakistan (Pakistan Railways), đó là c ch qu n lỦ tài
chính kém, quan liêu và tình tr ng tham nh ng...T đó cho th y nh ng công ty có t l s h u
v n nhà n c càng l n thì hi u qu ho t đ ng s n xu t kinh doanh th ng kém hi u qu đ t
đ c l i nhu n r t th p th m chí là l , d n t i l a ch n c a nhà đ u t vào c phi u c a công ty
này là r t th p d n t i l
c phi u b gi m sút

ng c u v c phi u các công ty này th p kéo theo giá th tr

ng c a

Th hai, m t s nghiên c u cho th y tác đ ng tích c c c a ph n v n Nhà n c đ i v i
hi u qu tài chính doanh nghi p, nh ng trong m t s nhóm doanh nghi p nh t đ nh. Nh ng k t
qu này ch y u tìm th y đ i v i các Công ty Niêm y t trên th tr

ng Trung Qu c. Trong

nghiên c u c a Li, Sun & Zou (2009) đư phát hi n ra r ng s bi n đ ng c a k t qu kinh doanh

theo ph n v n Nhà n

c ph thu c vào m c đ l i nhu n c a doanh nghi p; c th , các tác gi

17


phát hi n ra tác đ ng tiêu c c r t đáng k c a ph n v n Nhà n

c nh ng ch đ i v i các doanh

nghi p có l i nhu n cao. Còn đ i v i các doanh nghi p đ t k t qu kinh doanh bình th
xu ng, không có nh h
khuy n ngh đ

ng x u nào đáng k c a ph n v n Nhà n

ng tr

c. Trên c s này, m t

c các tác gi đ a ra là Chính ph Trung Qu c nên gi m b t t l n m gi c

phi u t i các công ty có k t qu s n xu t kinh doanh cao đ dành v n đ u t vào các công ty có
l i nhu n th p h n.

Cu i cùng, có nghiên c u cho th y ph n v n Nhà n c không có tác đ ng rõ r t đ i
v i hi u qu doanh nghi p c theo chi u h

ng tích c c và tiêu c c. Kole & Mulherin (1997)

đư th c hi n m t nghiên c u đ i v i 17 công ty M , trong đó Chính ph M n m gi t 35 100% c ph n trong vòng t 1 - 23 n m trong và sau chi n tranh th gi i th II. K t qu cho
th y, không có s khác bi t l n gi a các công ty có v n s h u c a chính ph và các công ty t
nhân khi xu h

ng bi n đ ng l i nhu n và t c đ t ng tr

v i các công ty t nhân cùng ngành. Nguyên nhân chính đ

ng c a các công ty này t

ng đ ng

c ch ra là do Chính ph M đư ít

can thi p vào các quy t đ nh đ u t c a nhóm các doanh nghi p này, có s đánh giá, đ nh giá
khách quan, có m t môi tr

ng kinh doanh c nh tranh bình đ ng. T nghiên c u trên có th

th y r ng giá c phi u ph thu c vào chính b n thân doanh nghi p và k t qu ho t đ ng kinh
doanh c a h ch không ch u tác đ ng c a t l s h u v n nhà n

c.

Nhìn chung, k t lu n ph bi n c a các nghiên c u th c ti n trên th gi i là ph n v n
Nhà n
ng

c không đem l i hi u qu tài chính cho doanh nghi p. Tuy nhiên, nh ng k t qu trái

c nhau trong m t s nghiên c u nêu trên ch ng t r ng s h u Nhà n

c hoàn toàn có th

tác đ ng vào hi u qu ho t đ ng doanh nghi p nói chung và giá c phi u nói riêng. M t khác

khi doanh nghi p có t l s h u c a Nhà n
th tr
l

c l n thì s c phi u đang giao d ch trên

ng ít h n nhi u so v i t ng s c phi u, đi u này có l i cho giá c phi u vì

ng cung b h n ch .

2.4.1.4. Kh n ng sinh l i
Nhóm ch tiêu này đ c các nhà đ u t dài h n chú tr ng quan tâm vì nó g n li n
v i l i ích kinh t c a h . Nó là c c đ đánh giá k t qu kinh doanh trong m t th i k
nh t đ nh, nh h ng tr c ti p đ n thu nh p c a c phi u và s t ng giá. Có ba ch tiêu
đánh giá kh n ng sinh l i c a công ty
T su t sinh l i trên ếoanh thu
L i nhu n sau thu
ROS=
Doanh thu thu n
Ch tiêu này ph n ánh trong m t đ ng doanh thu thu n mà doanh nhi p th c hi n
trong kì s thu đ c bao nhiêu đ ng l i nhu n.
đánh giá ch tiêu này c ng phân tích
theo th i gian ho c so sánh v i các đ n v khác đang ho t đ ng. V c b n, theo th i

18

Thang Long University Library


gian ch tiêu này càng t ng s đ

c nhà đ u t đáng giá tích c c. N u só sánh gi a các

công ty v i nhau ch tiêu c a công ty nào cao h n thì kh n ng sinh l i trên 1 đ ng thu
nh p c a h là l n h n.
T su t sinh l i trên t ng tài s n
L i nhu n sau thu
ROA=
T su t sinh l i trên tài s n đo l

T ng tài s n
ng ho t đ ng c a m t công ty trong vi c s

d ng tài s n đ t o ra l i nhu n, c ng nh ch tiêu trên ch tiêu này càng cao thì kh
n ng sinh l i trên m t đ n v giá tr tài s n càng l n. ánh giá theo ti n trình th i gian
thì ch tiêu này càng t ng c ng đ c đánh giá là tích c c. Nhà phân tích ch ng khoán,
c ng nh các c đông đ c bi t quan tâm đ n ch tiêu này. Nói chung h s thu nh p trên
c ph n càng cao thì các c phi u càng h p d n.
T su t sinh l i trên t ng ngu n v n
L i nhu n sau thu
ROE=
V n ch s h u
Ch tiêu này cho bi t kh n ng sinh l i t m t đ n v v n giá tr v n c đông.
T c là m t đ ng v n c đông t o ra bao nhiêu đ ng l i nhu n. Ch tiêu này càng cao thì

kh n ng sinh l i trên m t đ n v v n ch s h u càng l n và c phi u càng h p d n.
Khi đánh giá ch tiêu này c ng có th phân tích theo ti n trình v th i gian và so sánh
gi a các công ty khác nhau. Công ty nào có h s này cao h n thì kh n ng sinh l i c a
công ty đó h p d n h n. Theo th i gian ch tiêu này càng t ng thì càng đ

c đánh giá

tích c c.
Các nhà đ u t , các c đông và đ c bi t các nhà qu n lỦ tài chính đ c bi t chú Ủ
đ n kh n ng sinh lưi c a các công ty niêm y t. Vi c phân tích l i nhu n có th b t đ u
b ng vi c nghiên c u cách th 1 công ty s d ng c c u v n. T k sinh l i c a b t kì
công ty nào đ t đ

c là quan tr ng n u các nhà qu n lỦ c a công ty đó mông mu n thu

hút v n và tài tr thành công cho s phát tri n c a công ty. N u t l l i nhu n c a m t
công ty t t xu ng d

i m c có th ch p nh n đ

c thì giá tr các c phi u c a công ty

gi m xu ng – đi u đó gi i thích t i sao vi c đánh giá kh n ng sinh l i đ c bi t quan
tr ng đ i v i 1 công ty.
Giáo trình TTCK trang 120,121 PGS.TS Ph m V n Hùng- HTL

19


B ng 2.4. M t s nghiên c u v kh n ng thanh toán ng n h n

M i quan h

Th

c đo

Nghiên c u
Abu Hashish, K. “The Role of Published
Accounting Information in Predicting of Stock

ROA
Cùng chi u

ROS
ROE

Prices , An Applied Study on Listed Corporations
on Amman Stock Exchange , Al Basa’er
Magazine/ Petra University, Amman, issue 2, 2003.
AL Khalaileh, M. “The Relationship between
Accounting Performance Indexes and Market
Performance Indexes , An Applied Study on Listed
Corporations at Amman Security Exchange,
Administrative Sciences Studies Magazine, Jordan
University, Amman, issue 1, 2001.
Ngu n: Tác gi t t ng h p

(Abu Hasheesh, 2003) đư ki m tra vai trò c a thông tin k toán đ c xu t b n
trong vi c d đoán giá c phi u. Nghiên c u s d ng m t m u c a 40 công ty đ i chúng
niêm y t t i Amman Jordan an Exchange cho n m 2003. K t qu cho th y r ng có m t

m i quan h tích c c đáng k tích c c gi a giá th tr

ng m i c phi u v i t l l i

nhu n ròng trên v n, l i nhu n ròng trên t ng tài s n và c t c cho l i nhu n ròng là
m t t ng s . K t qu c ng cho th y m t m i quan h tiêu c c đáng k gi a giá th
tr ng trên m i c phi u, v i t l tài s n c đ nh trên t ng tài s n, các ch n t ng
c ng vào t ng ngu n ti n m t, t l l ng cho t ng c a t l chi phí. M t nghiên c u
khác AL Khalayleh, 2001 đư ki m tra m i quan h gi a các ch s hi u su t k toán và
các ch s hi u su t th tr ng cho m t m u (40) công ty đ i chúng niêm y t t i Amman
Jordan giao d ch trong th i gian t n m 1984 đ n n m 1996. K t qu cho th y m t m i
quan h tích c c đáng k gi a giá th tr ng m i c phi u v i t l l i nhu n trên tài s n
và l i nhu n trên v n ch s h u.
H u h t các nghiên c u đ u ch ra m i quan h tích c c gi a giá c phi u và t
s kh n ng sinh l i c a doanh nghi p. Nh đư k trên trong ph n lỦ thuy t kh n ng
sinh l i cho chúng ta bi t đ c hi u qu trong ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a công
ty. T s kh n ng sinh l i càng cao cho th y công ty càng làm n có hi u qu và có th
đem l i m c c t c cao cho nhà đ u t , t đó d n t i vi c giá c phi u th tr ng c a c
phi u t ng do k t qu kinh doanh t t và ng c l i gi m xu ng do k t qu kinh doanh b
x u đi.
20

Thang Long University Library


2.4.1.5. Chính sách c t c
B ng 2.5. M t s nghiên c u v chính sách c t c
M i quan h

Th

c đo

Nghiên c u
Merton H. Miller, Franco Modigliani, “Dividend

Không tác

Policy, Growth and Valuation of shares , Blackwell

đ ng

Publishing for the American Finance Association, The
Journal of Business, vol. 34, no. 4, pp. 411-433, 1961.
Dividend Policy under Asymmetric Information Miller

Cùng chi u

T l chi

and Rock The Journal of Finance Volume 40, Issue

tr c t c

4, pages 1031–1051, September 1985
Mian Sajid Nazir, Abdullah, Muhammad Musarrat
Nawaz, “How Dividend Policy Affects Volatility of

Ng

c chi u

Stock Prices of Financial Sector Firms of Pakistan ,
EuroJournals Publishing, Inc., American Journal of
Scientific Research, no. 61, pp.132-139, 2012.
Ngu n: Tác gi t t ng h p

Có r t nhi u nghiên c u xu t hi n đ tìm ra li u chính sách c t c có tác đ ng gì
đ n giá ch ng khoán c a công ty hay không? M t s nghiên c u cho r ng vi c công ty
có tr c t c hay không không có Ủ ngh a quan tr ng và không có nh h

ng đ n giá tr

c a công ty và giá c phi u. Còn quan đi m khác l i cho r ng chính sách chi tr c t c
là y u t quy t đ nh đ n giá c phi u c a công ty.
u tiên, là quan đi m chính sách c t c không liên quan t i giá tr công ty c a
Miller & Modigliani (1961), thì trong m t th tr

ng hoàn h o ( không có thu , không

có chi phí phát hành, chi phí giao d ch ch ng khoán và chi phí thông tin), chính sách c
t c không có tác đ ng đ n giá tr v n c ph n c a c đông b i vì gi đ nh c b n c a
quan đi m này là các quy t đ nh đ u t c a công ty không nh h

ng t i chính sách c

t c. Khi đó chính sách đ u t c a công ty m i là y u t quy t đ nh đ n dòng thu nh p
trong t

ng lai c a công ty, vì th quy t đ nh giá tr c a công ty c ng nh giá c phi u

còn vi c dòng thu nh p đó đ

c phân chia thành c t c hay l i nhu n đ l i nh th nào

không quan tr ng.
21


Tuy nhiên có nh ng quan đi m ng
r ng th tr

c l i trong nhi u nghiên c u đư ch ng minh

ng ph n ng tích c c đ i v i các thông tin chi tr c t c nhi u h n m t

trong s đó là c a Miller và Rock (1985) khi cho r ng các nhà đ u t không ph n ng
v i chính sách c t c mà v i các thông tin ch a đ ng bên trong chính sách c t c, đây
là quan đi m cho r ng chính sách c t c là tín hi u tác đ ng đ n giá c t c. LỦ thuy t
phát tín hi u c a c t c phát bi u r ng, t t c các thông báo c a công ty v vi c chi
tr c t c nhi u h n đ

c xem nh là m t tín hi u cho th y công ty đang s h u nhi u

d án tri n v ng trong t

ng lai, nói cách khác là công ty đang r t n nên làm ra. Ph n

l n các cu c th nghi m c ng cho th y tác đ ng tín hi u c a c t c luôn x y ra trong c
tr

ng h p công ty thông báo chi tr c t c nhi u h n hay ít h n. LỦ thuy t v tác đ ng

tín hi u c a c t c c ng đ
x

ng v th tr

c xem là m t n i dung ch ch t đ

c nh ng ng

i đ

ng không hi u qu s d ng.

Quan đi m th 3 đ

c ti n hành b i Nazir, Abdullah & Nawaz (2012) đ tìm

hi u tác đ ng c a chính sách c t c vào bi n đ ng giá c a các công ty tài chính c a
Pakistan. K t qu nghiên c u c a h cho th y có m i quan h tiêu c c gi a chính sách
chi tr c t c v i giá ch ng khoán. LỦ gi i cho nghiên c u h ch ra r ng khi công ty
quy t đ nh chi tr c t c v i m c cao h n, đ ng ngh a là các c h i đ u t trong t

ng

lai không còn nhi u n a, công ty không c n thi t ph i gi l i l i nhu n quá nhi u đ tái
đ u t . Vì v y kh n ng t ng tr

ng trong t

ng lai c a công ty là th p, d n t i vi c c

phi u c a công ty kém h p d n so v i nhà đ u t và giá c phi u s gi m.
Chính sách c t c c a công ty có tác đ ng quan trong t i giá c a c phi u, tùy
thu c vào m c tiêu c a nhà đ u t theo đu i khi ho t đ ng trên th tr
mà chúng ta có th xác đ nh đ

ng ch ng khoán

c tác đ ng c a chính sách c t c đ i v i giá ch ng

khoán c a m i công ty.
2.4.1.6. T ng tr

ng th ph n
B ng 2.6. M t s nghiên c u v t ng tr

M i quan h

Cùngăchi u

Th

căđo

ng th ph n

Nghiênăc u

T ngă

Market share - a Key to profitability and School

tr

Robert D. BuzzellBradley T. Gale Ralph và GM

ng

doanh thu

Sultan, Harvard Business Review January 1975
Ngu n: Tác gi t t ng h p
22

Thang Long University Library


Th ph n là ch s đo l

ng ph n tr m v m c tiêu th s n ph m c a doanh

nghi p so sánh v i đ i th c nh tranh hay toàn b m t th tr

ng. M t công ty có th

ph n càng l n thì h có l i th c nh tranh h n so v i các đ i th cùng ngành và có l i
th th ng tr th tr

l n hay nh th

ng.Vì th ph n nh h

ng tr c ti p đ n l i nhu n nên m i công ty dù

ng mu n gia t ng th ph n.

Trong bài nghiên c u Market share - a Key to profitability đ

c tài tr b i

Marketing Science Institute và the Harvard Business c a School Robert D.
BuzzellBradley T. Gale Ralph và GM Sultan đư ch ra đ

c m i quan h tích c c gi a

th ph n và h s ROI (h s thu nh p trên đ u t _m t trong nh ng y u t đ đánh giá
hi u qu ho t đ ng s n xu t kinh doanh). Trong bài nghiên c u đư ch ra r ng m t công
ty có th ph n l n s có đ

c s c m nh c a th tr

ng khi h có th m c c m t cách

hi u qu h n v i nhà cung ng đ gi m thi u chi phí, đ ng th i c ng là ng

i đ t ra giá

c a s n ph m trên th tr

c nhi u l i

ng giúp t ng doanh thu t đó h có th đ t đ

nhu n. Tuy nhiên nghiên c u c ng ch ra r ng th ph n ch th c s quan trong đ i v i
s n ph m mua th

ng xuyên và đ i v i ng

i mua là phân m nh.

u tiên, gi i thích cho vi c th ph n ch quan tr ng đ i v i s n ph m không
th

ng xuyên đ

không th

c mua h n so v i s n ph m th

ng xuyên đ

ng xuyên đ

c mua b i vì s n ph m

c mua có đ b n, và công ngh cao ph c t p trong vi c s n

xu t khi n cho khách hàng khó đánh giá đ

c giá tr . T đó khách hàng s d g p r i ro

h n trong vi c mua các s n ph m đó và h s l a ch n nh ng công ty uy tín, đ
đ n thông qua chi m th ph m l n trong th tr

c bi t

ng và ch p nh n tr m t m c giá cao.

Th hai, nguyên nhân c a vi c th ph n ch quan tr ng v i doanh nghi p khi
ng

i mua là phân m nh b i vì h chi m s l

khách hàng trong vi c th
đánh m t n ng l c th

ng l

ng l

ng ít không t p trung nên s c m nh c a

ng giá c đ i v i công ty là th p h n d n t i h b

ng và ph i ch p nh n tr giá cao đ có đ

c s n ph m c a

công ty.
Th ph n có vai trò quan tr ng trong ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a công ty
và trong đi u ki n c th nó có tác đ ng tích c c đ n l i nhu n c ng nh giá c phi u
c a công ty.

23


2.4.2. Các nhân t ngo i sinh
2.4.2.1. L m phát
B ng 2.7. M t s nghiên c u v t ng tr
Th

M i quan h

c đo

c chi u

Không có m i
quan h

Nghiên c u
Firth, M., (1979), “The relationship between stock
market returns and rates of inflation , Journal of
Finance, Vol. 34, 743-49.

Cùng chi u

Ng

ng doanh thu

T l l m
phát

Fama, E.F. and Schwert, W., (1977), “Asset returns
and inflation , Journal of Financial Economics, Vol.
5, pp. 115-46.
Gjerdr, Oystein and Frode Saettem (1999), “Causal
Relation among Stock Returns and Macroeconomic
Variables in a Small, Open Economy , Journal of
International Financial markets, Institutions and
Money, Vol. 9, pp. 61-74.
Ngu n: Tác gi t t ng h p

H c thuy t Fisher đư ch r ng r ng th tr ng ch ng khoán đóng vai trò nh m t
hàng rào ch ng l i l m phát. i u này ng Ủ r ng các nhà đ u t đ c b i d ng đ y đ
cho m c t ng gia t ng c a l m phát thông qua qua s t ng t ng ng c a giá ch ng
khoán do đó l m phát có m i quan h tích c c v i giá ch ng khoán. M t nghiên c u
khác c a Firth (1979) khi nghiên c u th tr ng ch ng khoán t i Anh đ ng tình v i h c
thuy t Fisher khi cho r ng t i đây giá ch ng khoán có m i quan h cùng chi u v i l m
phát.
Tuy nhiên t i nghiên c u c a Fama and Schwert (1977) l i ch ra rang l m phát
có m i quan h tiêu c c đ n giá c a ch ng khoán.
lỦ gi i cho đi u này nghiên c u
đư ch ra r ng, l m phát t ng cao nh h

ng đ n ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a

doanh nghi p khi ng i dân thay vì đem ti n đi mua s m đ u t thì h s tìm đ n nh ng
tài s n an toàn nh vàng và ngo i t vì v y ti n đ c gi l i d i d ng tài s n ch t vì
v y kéo theo s gi m giá c a c phi u.
Bên c nh đó m t các nhìn khác trong nghiên c u c a Gjerde và Saettem (1999)
cho th y không có m i quan h nào gi a giá c phi u và l m phát. Khi l m phát gia
t ng, nhà đ u t tin r ng l i nhu n c a c phi u đem l i l i cho h có th bù đ p đ c

24

Thang Long University Library


l m phát, khi n cho thu th p c a h không thay đ i khi có l m phát x y ra đi u này d n
t i giá c phi u v n

m c c b t k l m phát có di n ra.

M i quan h gi a l m phát và giá ch ng khoán là có th d

ng ho c âm tùy

thu c vào kho ng th i gian nghiên c u. Anari và Kolari (2001) báo cáo m t m i t ng
quan ngh ch gi a giá c phi u và l m phát trong ng n h n đi u này trùng v i nghiên
c u c a Fama tr c đó nh ng xét trong dài h n h c thuy t Fisher l i đúng khi m i
t

ng quan gi a chúng l i mang giá tr d

ng. Nh v y, đ xác đ nh m i quan h gi a

l m phát và giá ch ng khoán chúng ta c n l u Ủ đ n y u t th i gian c a nghiên c u.
2.4.2.2. T ng tr

ng GDP
B ng 2.8. M t s nghiên c u v t ng tr

M i quan h

Tích c c

Th

c đo

ng GDP

Nghiên c u

Investigating
Equilibrium
Relationship
between
T l t ngă Macroeconomic Variables and Malaysian Stock Market
Index through Bounds Tests Approach Hussain Ali
tr ng
Bekhet & Mohamed Ibrahim Mugableh International
GDP
Journal of Economics and Finance; Vol. 4, No. 10; 2012
Ngu n: Tác gi t t ng h p

Th tr

ng ch ng khoán và n n kinh t có m i quan h tác đ ng qua l i l n nhau.

Các ch báo c a th tr ng ch ng khoán ph n nh đ ng thái c a n n kinh t m t cách
nh y bén và chính xác, đ ng th i s thay đ i c a n n kinh t có tác đ ng ng c tr l i
và ph n ánh vào giá ch ng khoán
G n đây, Bekhet & Mugableh (2012) nghiên c u b ng mô hình ARDL trong
giai đo n 1977-2011, cho th y trong dài h n giá ch ng khoán Malaysia có tác đ ng
cùng chi u v i GDP nh ng trong ng n h n thì GDP tác đ ng ng c chi u đ n giá
ch ng khoán t i TTCK Maylaysia. LỦ gi i cho k t qu này tác gi đư ch ra khi n n
kinh t t ng tr ng t l th t nghi p s gi m đi, thu th p c a ng i dân s đ c gia t ng
có thêm nhi u ti n nhàn r i đó s đ c gi đ gia t ng tiêu dùng ho c dùng đ đ u t
sinh l i. i u này r t có l i cho doanh nghi p khi n cho doanh thu và l i c a doanh
nghi p gia t ng đ ng ngh a v i giá c phi u c a doanh nghi p c ng t ng theo.
Ch ng khoán đ c ví von nh phong v bi u c a n n kinh t , vì v y giá c phi u
có m i quan h m t thi t v i t ng tr ng kinh t . Tuy nhiên, có s khác bi t đáng k
gi a các nhóm ngành c a c phi u b i tình hình bi n đ ng c a t ng c phi u ph thu c
vào tình hình ho t đ ng c th c a t ng công ty.
25