DÙNG CỤM CHỦ VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU

1


2


KIỂM TRA BÀI CŨ
Thế nào là dùng cụm C-V để mở rộng câu?
Kể các trường hợp dùng cụm C-V để mở rộng
câu?
Tìm cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành
phần cụm từ trong câu sau:
Em được cô giáo khen
Em được cô giáo khen.
C
CN

VN

V
3


Tiết 111. Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu
I. Lí thuyết.

? Thế nào là dùng cụm chủ - vị để mở
câu?
- Khi nói hoặc viết, có thể dùng những
cụm từ có hình thức giống câu đơn
bình thường, gọi là cụm chủ - vị (cụm

C – V), làm thành phần của câu hoặc
của cụm từ để mở rộng câu.
? Các trường hợp dùng cụm C – V để
mở rộng câu?
- Các thành phần câu như chủ ngữ, vị
ngữ và các phụ ngữ trong cụm danh
từ, cụm động từ, cụm tính từ đều có
thể được cấu tạo bằng cụm C – V.

II. Luyện tập

4


BÀI TẬP 1: Tìm cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần
cụm từ trong các câu dưới đây. Cho biết trong mỗi câu, cụm C-V
làm thành phần gì?
a) Khí hậu nước ta ấm áp cho phép ta quanh năm trồng trọt, thu hoạch bốn
mùa.
(Hồ Chí Minh)

b) Có kẻ nói từ khi các thi sĩ ca tụng cảnh núi non, hoa cỏ, núi non, hoa cỏ
trông mới đẹp; từ khi có người lấy tiếng chim kêu, tiếng suối chảy làm đề ngâm
vịnh, tiếng chim, tiếng suối nghe mới hay.
(Hoài Thanh)

c) Thật đáng tiếc khi chúng ta thấy những tục lệ tốt đẹp ấy mất dần, và những
thức quý của đất mình thay dần bằng những thức bóng bẩy hào nháng và thô
kệch bắt chước người ngoài […]
(Theo Thạch Lam)

5


BÀI TÂP 1: Tìm cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần
cụm từ trong các câu dưới đây. Cho biết trong mỗi câu, cụm C-V
làm thành phần gì?

a) Khí hậu nước ta ấm áp cho phép ta quanh năm trồng trọt,
c

v

CN

c

v

VN

thu hoạch bốn mùa. (Hồ Chí Minh)
1 cụm C-V làm CN và 1 cụm làm phụ ngữ cho cụm động từ
6


BÀI TÂP 1: Tìm cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần
cụm từ trong các câu dưới đây. Cho biết trong mỗi câu, cụm C-V
làm thành phần gì?
b) Có kẻ nói từ khi các thi sĩ ca tụng cảnh núi non, hoa cỏ, núi non, hoa

CN

C

VN

V

C

cỏ trông mới đẹp; từ khi có người lấy tiếng chim kêu, tiếng suối chảy
làm V
C
V
đề ngâm vịnh, tiếng chim,
C tiếng suối nghe Vmới hay.

2 cụm C-V làm phụ ngữ cho động từ “nói”
2 cụm C-V làm phụ ngữ cho mỗi danh từ “khi”

7


BÀI TÂP 1: Tìm cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần
cụm từ trong các câu dưới đây. Cho biết trong mỗi câu, cụm C-V
làm thành phần gì?

c) Thật đáng tiếc khi chúng ta thấy những tục lệ tốt đẹp ấy mất dần, và
C

CN

V

VN

những thức quý của đất mình thay dần bằng những thức bóng bẩy hào
C

V

nhoáng và thô kệch bắt chước người ngoài […]
(Theo Thạch Lam)

2 cụm C-V làm phụ ngữ cho động từ

8


BÀI TẬP 2 : Mỗi câu trong từng cặp câu dưới đây trình

bày một ý riêng. Hãy gộp các câu cùng cặp thành
một câu có cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành
phần cụm từ mà không thay đổi nghĩa chính của
chúng.
a)Chúng em học giỏi. Cha mẹ và thầy cô rất vui lòng.
b)Nhà văn Hoài Thanh khẳng định: ”Cái đẹp là cái có
ích”.
c) Tiếng Việt rất giàu thanh điệu. Điều đó khiến lời nói
của người Việt Nam ta du dương, trầm bổng như một

bản nhạc.
9


BÀI TẬP 2 : Mỗi câu trong từng cặp câu dưới đây trình

bày một ý riêng. Hãy gộp các câu cùng cặp thành một
câu có cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần
cụm từ mà không thay đổi nghĩa chính của chúng.
a)Chúng em học giỏi. Cha mẹ và thầy cô rất vui lòng.

a) Chúng em học giỏi làm cho cha mẹ và thầy
C

CN

cô rất vui lòng.
V

V

VN

C

10


BÀI TẬP 2 : Mỗi câu trong từng cặp câu dưới đây trình

bày một ý riêng. Hãy gộp các câu cùng cặp thành một
câu có cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần
cụm từ mà không thay đổi nghĩa chính của chúng.
b) Nhà văn Hoài Thanh khẳng định: “Cái đẹp là cái
có ích”.
b) Nhà văn Hoài Thanh khẳng định rằng cái đẹp
C

CN

VN

là cái có ích.
V

C
V

11


Nhà văn

khẳng định

rằng

Hoài Thanh

C

cái đẹp

là cái
C

có ích
V

V
( Nòng cốt câu )

12


BÀI TẬP 2 : Mỗi câu trong từng cặp câu dưới đây trình bày một ý
riêng. Hãy gộp các câu cùng cặp thành một câu có cụm C-V
làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ mà không thay
đổi nghĩa chính của chúng.
c) Tiếng Việt rất giàu thanh điệu. Điều đó khiến lời nói của người
Việt Nam ta du dương, trầm bổng như một bản nhạc.

c) Tiếng Việt rất giàu thanh điệu khiến lời nói của
CN

C

V

người Việt Nam ta du dương,trầm bổng như một

C

bản nhạc.

VN

V

13


* Lưu ý:
Các phụ ngữ của động từ cảm nghĩ(biết, biết
rằng, tin, tin rằng, nghĩ…), động từ gây khiến,
(khiến, khiến cho, làm cho…), động từ khả
năng(muốn, định…), động từ bị động (bị,
được,chịu, mắc phải…) thường được mở rộng
thành cụm C-V.

14


BÀI TẬP 3 :Gộp mỗi cặp câu hoặc vế câu in đậm dưới

đây thành một câu có cụm C-V làm thành phần câu
hoặc thành phần cụm từ.(Khi gộp có thể thêm hoặc
bớt những từ cần thiết nhưng không làm thay đổi
nghĩa chính của các câu và vế câu ấy)
a)Anh em hoà thuận,hai thân vui vầy.
c) Hàng loạt vở kịch như “Tay người đàn bà”,”Giác ngộ”,

“Bên kia sông Đuống”,…ra đời. Sự ra đời của các vở
kịch ấy đã sưởi ấm cho ánh đèn sân khấu ở khắp mọi
miền đất nước.
15


a) Anh em hoà thuận, hai thân vui vầy.

a) Anh em hoà thuận khiến hai thân vui vầy.

16


c) Hàng loạt vở kịch như “Tay người đàn bà”,”Giác ngộ”, “Bên kia
sông Đuống”,…ra đời. Sự ra đời của các vở kịch ấy đã sưởi
ấm cho ánh đèn sân khấu ở khắp mọi miền đất nước.

Hàng loạt vở kịch như “Tay người đàn bà”,”Giác ngộ”,
“Bên kia sông Đuống”,…ra đời đã sưởi ấm cho ánh đèn
sân khấu ở khắp mọi miền đất nước.

17


Bài tập 4.
Tìm cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần
cụm từ.
1. Mẹ nghĩ rằng con sẽ tiến bộ.
Mẹ nghĩ rằng con sẽ tiến bộ.
C

VN

CN

V

2. Nhà này mái đã hỏng.
Nhà này mái đã hỏng.
C
CN

V
VN
18


DẶN DÒ
- Về nhà hoàn thiện các bài tập còn lại
- Chuẩn bị tiết sau luyện nói: mỗi tổ làm 1 đề(Tổ 1:đề 1, Tổ 2: đề
2, Tổ 3: đề 3, Tổ 4: đề 4)

19


20