Báo cáo tập huấn bồi dưỡng giáo viên

Sở GD & ĐT Quảng Ngãi

BÁO CÁO TẬP HUẤN
BỒI DƯỠNG GIÁO VIÊN - THÁNG 8/2009

------ĐỔI MỚI KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ THÚC ĐẨY ĐỔI MỚI
PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN ĐỊA LÝ
Ở TRƯỜNG THPT
Nội dung :
1. Đặc vấn đề.
2. Phải thấy được thực trạng của kiểm tra đánh giá kết quả
học tập môn Địa lí của học sinh THPT hiện nay như thế
nào?
3. Vì sao phải đổi mới kiểm tra đánh giá kết quả học tập môn
Địa lí của học sinh THPT? Tầm quan trọng của việc đổi mới
kiểm tra đánh giá kết quả học tập môn Địa lí của học sinh
THPT.
4. Đổi mới kiểm tra đánh giá kết quả học tập môn Địa lí của
học sinh THPT hiện nay là đổi mới cái gì, đổi mới như thế
nào?
5. Thông báo kết luận của thứ trưởng Bộ GD & ĐT Nguyễn
Vinh Hiển về Hội thảo về công tác Đổi mới KTĐG tại Cần
Thơ tháng 4/2009.

Nguyễn Hoàng Anh

1


Sở GD & ĐT Quảng Ngãi
ĐẶC VẤN ĐỀ

Ở bất kỳ quốc gia nào, những đổi mới ở giáo dục phổ thông mang tính cải cách giáo dục
đều bắt đầu từ việc xem xét điều chỉnh mục tiêu giáo dục với những kỳ vọng mới về mẫu
người học sinh có được sau quá trình giáo dục. Trong những năm qua, những thay đổi
trong việc kiểm tra đánh giá học sinh đã thúc đẩy được đổi mới phương pháp dạy học.
Trước những yêu cầu của xã hội, thời đại và sự phát triển của khoa học kỹ thuật, mục
tiêu dạy học của môn địa lý ngày nay không đơn thuần chỉ là cung cấp kiến thức, rèn
luyện kỹ năng địa lý cho học sinh mà qua đó phải góp phần cùng với các môn học khác
đào tạo ra những con người có năng lực, hành động giải quyết những tình huống, vấn đề
của đời sống xã hội. Vì vậy, kiểm tra đánh giá học sinh nhằm nâng cao chất lượng và
hiệu quả của việc dạy học địa lý ở các trường THPT. Chất lượng dạy học địa lý được
nâng cao thể hiện ở chỗ: học sinh tiếp thu bài học tốt hơn, nắm vững kiến thức địa lý
vững hơn, việc đổi mới kiểm tra đánh giá môn địa lý sẽ tạo ra quá trình dạy học địa lý
một chất lượng tốt hơn, một hiệu quả cao hơn so với kiểm tra đánh giá cũ.
Vấn đề cần giải quyết:
- Phải thấy được thực trạng của kiểm tra đánh giá kết quả học tập môn Địa lí của
học sinh THPT hiện nay như thế nào?
- Vì sao phải đổi mới kiểm tra đánh giá kết quả học tập môn Địa lí của học sinh
THPT? Tầm quan trọng của việc đổi mới kiểm tra đánh giá kết quả học tập môn Địa
lí của học sinh THPT.
- Đổi mới kiểm tra đánh giá kết quả học tập môn Địa lí của học sinh THPT hiện nay
là đổi mới cái gì, đổi mới như thế nào?
I. THỰC TRẠNG KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ HIỆN NAY Ở CÁC TRƯỜNG THPT
1. Trong quản lý chỉ đạo đã chưa đánh giá đúng tầm quan trọng của đổi mới thi, kiểm
tra, đánh giá đối với tạo động cơ, thúc đẩy đổi mới phương pháp dạy học, thể hiện:
- Về thi, kiểm tra, đánh giá của môn Địa lý hiện vẫn còn nặng về yêu cầu học sinh học
thuộc lòng, nhớ máy móc; ít yêu cầu ở các mức độ cao hơn như hiểu, vận dụng kiến
thức, rèn luyện kỹ năng và giáo dục tình cảm, thái độ.
- Chưa vận dụng linh hoạt các hình thức kiểm tra, chưa coi trọng đánh giá, giúp đỡ học
sinh học tập thông qua kiểm tra mà chỉ tập trung chú ý việc cho điểm bài kiểm tra. Một số
giáo viên, nhà trường lạm dụng hình thức trắc nghiệm hoặc chỉ có tự luận.

- Tình trạng trên đang là một trong những rào cản chính đối với việc đổi mới phương
pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và rèn luyện
phương pháp tự học của học sinh; làm thui chột hứng thú và động cơ học tập đúng đắn.
2. Tuy nhiên đã có những giáo viên, nhà trường tích cực và thu được kết quả tốt trong
đổi mới kiểm tra, đánh giá đồng bộ với cố gắng đổi mới phương pháp dạy học nhưng
Nguyễn Hoàng Anh

2


Sở GD & ĐT Quảng Ngãi
chưa có nhiều và chưa được các cấp quản lý giáo dục quan tâm khuyến khích, nhân
rộng điển hình.
II. VÌ SAO PHẢI ĐỔI MỚI VÀ TẦM QUAN TRỌNG CỦA VIỆC ĐỔI MỚI KIỂM TRA
ĐÁNH GIÁ HỌC SINH BỘ MÔN ĐỊA LÍ THPT.
Khi chương trình và sách giáo khoa đã đổi mới, tất yếu PPDH cũng phải đổi mới. Chính
vì vậy mà việc kiểm tra đánh giá kết quả học tập môn Địa lí của học sinh THPT cũng phải
đổi mới cho thích ứng với yêu cầu của chương trình, sách giáo khoa và PPGD chuyển
tải nội dung của GV.
Thực tế cho thấy giữa chương trình, sách giáo khoa và thi cữ là một thể thống nhất. Đặc
biệt chuyển từ hoạt động chủ đạo của Thầy sang hoạt động tổ chức, hướng dẫn của
Thầy kết hợp chặt chẽ với hoạt động học tập tự chiếm lĩnh kiến thức của trò thì PPKTĐG
cũng phải thay đổi. Có đổi mới PPDH, hình thức và nội dung KTĐG thì mới có tác dụng
điều chỉnh và làm thay đổi việc dạy của Thầy và việc học của trò.
- Đánh giá học sinh là công cụ quan trọng chủ yếu để xây dựng năng lực nhận thức của
người học để từ đó điều chỉnh quá trình dạy và học, là động lực để đổi mới phương pháp
dạy học, góp phần cải thiện nâng cao chất lượng đào tạo con người theo mục tiêu giáo
dục.
- Đánh giá kết quả học tập của học sinh là quá trình thu thập, xử lý kịp thời, có hệ thống
thông tin về hiện trạng, nguyên nhân của chất lượng, hiệu quả giáo dục, căn cứ vào mục

tiêu dạy học làm cơ sở cho những chủ trương biện pháp và hoạt động giáo dục tiếp theo.
- Đánh giá là một khâu quan trọng không thể thiếu được trong quá trình giảng dạy, đổi
mới kiểm tra đánh giá đã góp phần khắc phục được tình trạng học thụ động theo kiểu
chép lại bài giảng, học thuộc lòng kiến thức mà không biết vận dụng kiến thức; đồng thời
để thay đổi cách thức học bài trên lớp và học bài ở nhà của học sinh, loại bỏ dần lối học
tủ, học lệch.
- Đổi mới kiểm tra đánh giá đề ra yêu cầu học sinh phải chủ động nắm bắt kiến thức một
cách toàn diện, tạo điều kiện cho học sinh rèn luyện tính tự chủ trong suy nghĩ và giải
quyết vấn đề hạn chế trong việc sử dụng tài liệu trong khi làm bài thi, bài kiểm tra. Những
chuyển biến về tinh thần, thái độ và phương pháp học tập đã góp phần từng bước nâng
cao chất lượng học tập của học sinh.
Cuộc vận động “Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục”
hiện nay ngành giáo dục đang triển khai thực hiện đồng bộ đổi mới giữa nội dung ,
phương pháp và việc kiểm tra đánh giá. Nếu chỉ đổi mới về nội dung, phương pháp dạy
mà không đổi mới kiểm tra đánh giá thì cũng vô nghĩa. Phong trào “Hai không” của Bộ
Giáo dục đã giúp chúng ta nhận ra được tầm quan trọng của việc đổi mới trong kiểm tra
đánh giá. Kiểm tra, đánh giá là những công cụ rất quan trọng để đánh giá năng lực nhận
thức của học sinh. Kiểm tra, đánh giá môn Địa lý nói riêng và các môn học nói chung
hướng vào việc bám sát mục tiêu của từng bài, từng chương và mục tiêu của môn học ở
từng lớp, từng cấp học.
Nguyễn Hoàng Anh

3


Sở GD & ĐT Quảng Ngãi
- Tác dụng đối với người dạy
Người trực tiếp thực hiện việc đổi mới kiểm tra đánh giá từ đó thúc đẩy phương pháp
dạy học cần căn cứ vào chuẩn kiến thức và kỹ năng của từng vấn đề, từng mảng kiến
thức của môn Địa lí ở từng khối lớp: yêu cầu cơ bản cần đạt về kiến thức, kỹ năng, thái

độ của học sinh sau mỗi giai đoạn học tập, mỗi kỳ, mỗi lớp để thiết kế đề bài và kiểm tra,
đánh giá cho phù hợp.
- Giáo viên cần phối hợp đánh giá thường xuyên và đánh giá định kỳ, đánh giá giữa việc
học kiến thức lý thuyết với việc vận dụng vào thực tế đời sống thể hiện qua thái độ, cử
chỉ, hành vi của học sinh. Từ đó giáo viên đánh giá chính xác, khách quan, công bằng,
kịp thời và không bỏ sót để có tác dụng giáo dục và động viên học sinh, giúp học sinh
sửa chữa thiếu sót kịp thời.
- Giáo viên khi đánh giá hoạt động dạy - học không chỉ đánh giá thành tích học tập của
học sinh mà còn bao gồm đánh giá quá trình dạy học nhằm cải tiến quá trình dạy học.
Chú trọng kiểm tra, đánh giá hoạt động, tình cảm của học sinh: nghĩ và làm, cần lấy
thông tin phản hồi của học sinh để đánh giá quá trình dạy học.
- Giáo viên khi đánh giá kết quả học tập của học sinh, thành tích học tập của học sinh
không chỉ đánh giá kết quả cuối cùng mà chú ý cả quá trình học tập. Nội dung đánh giá
có thể hơi “cao” so với trình độ học sinh nhưng không được quá khó, để kích thích sự
tìm tòi, sáng tạo, hứng thú.
- Tác dụng đối với người học:
Trong quá trình học tập, đặc biệt trong thực hiện việc kiểm tra đánh giá, học sinh cùng
tham gia xác định tiêu chí đánh giá kết quả học tập. Trong đó học sinh cần chú ý: Không
tập trung vào khả năng tái hiện tri thức mà chú trọng khả năng vận dụng tri thức thể hiện
qua việc nghĩ và làm; đồng thời đòi hỏi học sinh phải hiểu nội dung, hiểu bản chất nội
dung, không chỉ thuộc kiến thức môn học một cách máy móc.
III. ĐỔI MỚI KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP MÔN ĐỊA LÍ CỦA HỌC SINH
THPT HIỆN NAY LÀ ĐỔI MỚI CÁI GÌ, ĐỔI MỚI NHƯ THẾ NÀO?
( Định hướng của Bộ GD & ĐT từ năm học 2009 – 2010).
- Đổi mới nội dung kiểm tra, đánh giá:
Nội dung việc kiểm tra, đánh giá học sinh phải bao quát được chương trình đã học.
+ Đảm bảo mục tiêu dạy học: bám sát chuẩn kiến thức kỹ năng và yêu cầu về thái độ ở
các mức độ đã được quy định trong chương trình môn học, cấp học.
+ Đảm bảo tính chính xác khoa học.
+ Phù hợp với thời gian kiểm tra.

+ Góp phần đánh giá chính xác, khách quan công bằng trình độ năng lực của học sinh.
Đề kiểm tra là công cụ, phương tiện chủ yếu để đánh giá kết quả học tập của học sinh
sau khi học xong một chủ đề, một chương, một học kỳ hay toàn bộ chương trình một lớp
học, cấp học. Trước khi ra đề kiểm tra cần đối chiếu với các mục tiêu dạy học để xây
dựng mục tiêu, nội dung và hình thức kiểm tra: xác định rõ chuẩn kiến thức kỹ năng yêu
Nguyễn Hoàng Anh

4


Sở GD & ĐT Quảng Ngãi
cầu thái độ trọng chương trình môn học, cấp học nhằm đánh giá khách quan trình độ
năng lực của học sinh đồng thời thu thập các thông tin phản hồi để điều chỉnh quá trình
dạy học và quản lý giáo dục.
Nội dung trong đề kiểm tra phải trải rộng trong toàn bộ chương trình, có nhiều câu hỏi
trong một đề, các câu hỏi của đề được diễn đạt rõ, nêu đúng và đủ yêu cầu của đề. Mỗi
câu hỏi phải phù hợp với thời gian dự kiến trả lời và với số điểm dành cho câu hỏi.
+ Đổi mới KTĐG phải gắn với việc thực hiện cuộc vận động “Nói không với tiêu cực trong
thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục” và gắn với phong trào thi đua “Xây dựng trường
học thân thiện, học sinh tích cực”. Coi trọng việc phân tích kết quả kiểm tra, qua đó giáo
viên điều chỉnh hoạt động dạy học, hướng dẫn giúp đỡ học sinh phát huy điểm mạnh,
khắc phục điểm yếu trong học tập, hướng dẫn giúp đỡ học sinh phát huy điểm mạnh,
khắc phục điểm yếu trong học tập; các cấp quản lý cũng điều chỉnh các hoạt động dạy và
học, kiểm tra đánh giá một cách kịp thời.
+ Thực hiện đúng quy định của Quy chế đánh giá, xếp loại học sinh. Đảm bảo tính khách
quan, chính xác, công bằng.
- Đổi mới mức độ kiểm tra, đánh giá:
+ Phải đảm bảo sự cân đối các yêu cầu kiểm tra về kiến thức (nhớ, hiểu, vận dụng), rèn
luyện kỹ năng và yêu cầu về thái độ đối với học sinh và hướng dẫn học sinh biết tự đánh
giá kết quả học tập, rèn luyện năng lực tự học và tư duy độc lập.

+ Quán triệt đặc trưng của nhóm môn học để tăng hiệu quả dạy học môn Địa lí THPT.
Khắc phục tình trạng thiên về kiểm tra ghi nhớ kiến thức; tăng cường ra đề “mở” nhằm
kiểm tra mức độ thông hiểu và vận dụng tổng hợp tri thức để giải quyết vấn đề; rèn luyện
các kỹ năng và học sinh được tự do biểu đạt chính kiến khi trình bày, hiểu biết và tôn
trọng các giá trị lịch sử, văn hóa của quê hương đất nước.
- Đổi mới hình thức kiểm tra đánh giá:
+ Đối với môn Địa lý: Coi trọng KTĐG kỹ năng diễn đạt các sự vật, hiện tượng địa lý
bằng lời nói, chữ viết, sơ đồ; đọc và phân tích bản đồ, lược đồ; sử dụng sa bàn, máy
chiếu và bồi dưỡng tình cảm hứng thú học tập, thái độ đối với các vấn đề toàn cầu bảo
vệ môi trường sống, nhu cầu tìm hiểu bổ sung vốn hiểu biết về đất nước, chủ quyền lãnh
thổ của nước ra, các điều kiện về kinh tế, xã hội, tài nguyên của quê hương, đất nước.
Vận dụng linh hoạt các hình thức và xác định rõ yêu cầu về KTĐG phù hợp với thời
lượng và tính chất đề kiểm tra: Hình thức kiểm tra tự luận hay trắc nghiệm khách
quan đều có thể đạt được mục đích khi GV hoàn thành việc truyền thụ cho học
sinh chương trình chuẩn.
Hình thức

Công cụ
- Trắc nghiệm khách quan

Nguyễn Hoàng Anh

5


Viết

Thực hành

Sở GD & ĐT Quảng Ngãi

- Trắc nghiệm tự luận
+ Câu trả lời ngắn
+ Câu hỏi có dàn ý trả lời
+ Câu hỏi mở
…
- Phối hợp trắc nghiệm khách quan và tự luận
- Bài kiểm tra cho phép mở sách
- Bài thực hành ngắn trên lớp tiến hành trong giờ học lí thuyết
- Bài thực hành dài tiến hành trong giờ học thực hành
- Quan sát thường xuyên và định kì kĩ năng thực hành của học
sinh
- Các hoạt động thực hành tiến hành ngoài lớp học, ngoài giờ
học.

+ Kiểm tra, đánh giá thường xuyên: Bao gồm kiểm tra miệng (cho điểm hoặc đánh giá
bằng nhận xét) có thể tiến hành vào đầu giờ hoặc trong quá trình dạy học; kiểm tra viết
15 phút, kiểm tra 1 tiết, cần vận dụng linh hoạt giữa câu hỏi trắc nghiệm và tự luận. Khi
kiểm tra miệng, cần chú ý rèn luyện kỹ năng nói, kỹ năng diễn đạt trước tập thể.
+ Trong kiểm tra, đánh giá học kỳ cần chú trọng đánh giá kỹ năng phân tích, tổng hợp,
khái quát hóa kiến thức, rèn luyện khả năng vận dụng các kiến thức vào giải quyết các
vấn đề trong học tập và thực tiễn, đặc biệt chú ý kỹ năng viết, kỹ năng trình bày một vấn
đề.
+ Khuyến khích vận dụng các hình thức kiểm tra đánh giá thông qua các hoạt động học
tập ngoài lớp học của học sinh như bài tập nghiên cứu nhỏ, dựa trên các hoạt động sưu
tầm; tham quan thực địa, bảo tàng; phân tích đánh giá các số liệu, bản đồ, làm đồ dùng
dạy học … và lấy điểm thay cho các bài kiểm tra trong lớp học.
Đặc biệt chú ý đối với kiểm tra viết :
+ Đề kiểm tra phải thực hiện đúng qui trình xây dựng một đề kiểm tra viết, gồm 5 bước:
1. Xác định mục tiêu, yêu cầu kiểm tra đánh giá.
2. Xác định mục tiêu và nội dung kiểm tra:

Đánh giá kết quả học tập là sự phân tích, đối chiếu thông tin về trình độ khả năng học tập
của từng học sinh so với mục tiêu dạy học đã được xác định. Do đó, cần căn cứ vào mục
tiêu cụ thể của từng bài, từng chương, một số chương hay toàn bộ chương trình để xác
định mục tiêu và nội dung kiểm tra.
Nguyễn Hoàng Anh

6


Sở GD & ĐT Quảng Ngãi
3. Thiết lập ma trận đề kiểm tra:
Để đảm bảo kiểm tra được một phạm vi rộng các kiến thức, kĩ năng; vừa kiểm tra được
các mức độ nhận thức, đồng thời có thể chủ động kết hợp loại câu hỏi tự luận với câu
hỏi TNKQ, cần phải thiết lập ma trận đề kiểm tra.
3. Biên soạn câu hỏi theo ma trận:
Căn cứ vào ma trận và mục tiêu đã xác định ở bước 2 và 3, tiến hành biên soạn nội dung
câu hỏi theo hình thức, chủ đề và mức độ nhận thức cần đo của học sinh qua từng câu
hỏi và toàn bộ câu hỏi.
Như vậy, mức độ khó của câu hỏi được biên soạn căn cứ vào mục tiêu và nội dung cần
đánh giá.
4. Soạn đáp án và biểu điểm
Theo quy chế của Bộ Giáo dục và Đào tạo, thang đánh giá gồm 11 bậc, từ điểm 0 đến
điểm 10. Tuỳ theo bài kiểm tra gồm toàn bộ các câu tự luận, TNKQ hoặc kết hợp cả hai
mà xây dựng biểu điểm chấm cho phù hợp.
+ Với các bài kiểm tra là toàn bộ các câu hỏi tự luận: Căn cứ vào mức độ khó và thời
gian dự kiến hoàn thành của mỗi câu mà phân bố điểm cho phù hợp với từng câu hỏi.
+ Với các bài kiểm tra là toàn bộ các câu hỏi TNKQ:
Điểm tối đa toàn bài là 10 được chia đều cho số câu hỏi của toàn bài
+ Với các bài kiểm tra kết hợp cả tự luận và TNKQ có thể xây dựng biểu điểm theo
nguyên tắc tỉ lệ thuận với thời gian dự định học sinh hoàn thành từng phần. Mỗi câu

TNKQ nếu trả lời đúng đều có số điểm như nhau.
* Ma trận đề kiểm tra là một bảng hai chiều, trong đó một chiều là nội dung (các lĩnh
vực, chủ đề kiến thức) một chiều là các mức độ nhận thức của học sinh (theo 6 mức độ
trong thang phân loại của Bloom).
Trong mỗi ô của ma trận là số lượng câu hỏi, trọng số điểm và hình thức câu hỏi (TNKQ
hay tự luận). Số lượng câu hỏi trong từng ô sẽ tuỳ thuộc vào mức độ quan trọng của
từng mục tiêu, thời gian dành cho học sinh làm bài kiểm tra và tổng số điểm đã quy định
cho từng lĩnh vực và từng mức độ kiến thức. Nhìn chung, càng có nhiều câu hỏi ở nhiều
lĩnh vực kiến thức khác nhau thì kết quả đánh giá có độ tin cậy càng cao. Hình thức câu
hỏi đa dạng sẽ gây hứng thú, tập trung sự chú ý, tránh được sự nhàm chán đối với học
sinh.

Nguyễn Hoàng Anh

7


Sở GD & ĐT Quảng Ngãi
Ma trận đề kiểm tra học kì I - Địa lí 12
Các mức độ cần đánh giá
Các chủ đề Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Phân tích Tổng hợp Tổng
TNKQ TL TNKQ TL TNKQ TL TNKQ TL TNKQ TL số
Vị trí địa lí
2
1
2
và phạm vi
phát triển
lãnh thổ
1,0

1,0
Đặc điểm
2
1
4
chung của
tự nhiên
1,0
3,0
Vấn đề sử
dụng và
bảo vệ tự
nhiên
Địa lí dân
cư

1

1

0,5

2
0,5
1

2

2
Tổng số

1,5

0,5

3,0

2,0 3,0

10

- Giáo viên chấm bài không chỉ đánh giá bài làm của học sinh bằng điểm số mà phải có
nhận xét ưu, khuyết điểm, mức độ đạt được của bài làm của học sinh ( Bài làm có phần
nhận xét của Giáo viên).

Nguyễn Hoàng Anh

8


Sở GD & ĐT Quảng Ngãi

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO
TẠO
------Số: 287/TB-BGDĐT

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT
NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
-------------Hà Nội, ngày 05 tháng 05 năm 2009

THÔNG BÁO
KẾT LUẬN CỦA THỨ TRƯỞNG NGUYỄN VINH HIỂN TẠI HỘI THẢO VỀ ĐỔI MỚI
KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ THÚC ĐẨY ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC DO BỘ GIÁO
DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỔ CHỨC TẠI CẦN THƠ TRONG CÁC NGÀY 16 - 17 THÁNG 4
NĂM 2009
Thực hiện Chỉ thị số 47/2008/CT ngày 13/8/2008 của Bộ trưởng về nhiệm vụ trọng tâm
của giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục thường xuyên, giáo dục chuyên
nghiệp năm học 2008 – 2009, trong các ngày 16 – 17/4/2009, tại TP. Cần Thơ, Bộ Giáo
dục và Đào tạo đã tổ chức Hội thảo với chủ đề “Đổi mới kiểm tra, đánh giá thúc đẩy đổi
mới phương pháp dạy học đối với các môn Ngữ văn, Lịch sử, Địa lí”.
Hội thảo do Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển chủ trì.
Tham dự Hội thảo có đại diện lãnh đạo Sở GDĐT, lãnh đạo Phòng Giáo dục Trung học,
Hiệu trưởng và giáo viên một số trường THCS, THPT của 43 tỉnh, thành phố trong cả
nước. Theo sự phân công của lãnh đạo Bộ GDĐT, Vụ Giáo dục Trung học phối hợp với
Dự án Phát triển giáo dục THPT và một số cơ quan thuộc Bộ chuẩn bị nội dung Hội thảo.
Hội thảo nhằm mục đích:
- Đánh giá tình hình và trao đổi kinh nghiệm về công tác chỉ đạo, thực hiện đổi mới kiểm
tra, đánh giá thúc đẩy đổi mới phương pháp dạy học các môn Ngữ văn, Lịch sử, Địa lí
cấp THCS và cấp THPT;
- Xác định trách nhiệm chỉ đạo và tổ chức thực hiện đổi mới kiểm tra, đánh giá thúc đẩy
đổi mới phương pháp dạy học các môn học nói trên trong thời gian tới cho phù hợp với
đặc điểm tình hình địa phương, trường học;
- Định hướng cho giáo viên thực hiện đổi mới kiểm tra, đánh giá thúc đẩy đổi mới
phương pháp dạy học các môn học nói trên;
Nguyễn Hoàng Anh

9

Sở GD & ĐT Quảng Ngãi
- Kiến nghị với các cơ quan có thẩm quyền về giải pháp thực hiện.
Tại hội thảo, Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển đã kết luận như sau:
1. Về thực trạng kiểm tra đánh giá (KTĐG)
a) Trong quản lý chỉ đạo đã chưa đánh giá đúng tầm quan trọng của đổi mới thi, kiểm tra,
đánh giá đối với tạo động cơ, thúc đẩy đổi mới phương pháp dạy học, thể hiện:
- Về thi, kiểm tra, đánh giá của các môn Ngữ văn, Lịch sử, Địa lý hiện vẫn còn nặng về
yêu cầu học sinh học thuộc lòng, nhớ máy móc; ít yêu cầu ở các mức độ cao hơn như
hiểu, vận dụng kiến thức, rèn luyện kỹ năng và giáo dục tình cảm, thái độ.
- Chưa vận dụng linh hoạt các hình thức kiểm tra, chưa coi trọng đánh giá, giúp đỡ học
sinh học tập thông qua kiểm tra mà chỉ tập trung chú ý việc cho điểm bài kiểm tra. Một số
giáo viên, nhà trường lạm dụng hình thức trắc nghiệm.
- Tình trạng trên đang là một trong những rào cản chính đối với việc đổi mới phương
pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và rèn luyện
phương pháp tự học của học sinh; làm thui chột hứng thú và động cơ học tập đúng đắn.
b) Đã có những giáo viên, nhà trường tích cực và thu được kết quả tốt trong đổi mới
kiểm tra, đánh giá đồng bộ với cố gắng đổi mới phương pháp dạy học nhưng chưa có
nhiều và chưa được các cấp quản lý giáo dục quan tâm khuyến khích, nhân rộng điển
hình.
2. Về định hướng và yêu cầu của việc đổi mới kiểm tra đánh giá
- Đổi mới KTĐG phải gắn với việc thực hiện cuộc vận động “Nói không với tiêu cực trong
thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục” và gắn với phong trào thi đua “Xây dựng trường
học thân thiện, học sinh tích cực”. Coi trọng việc phân tích kết quả kiểm tra, qua đó giáo
viên điều chỉnh hoạt động dạy học, hướng dẫn giúp đỡ học sinh phát huy điểm mạnh,
khắc phục điểm yếu trong học tập, hướng dẫn giúp đỡ học sinh phát huy điểm mạnh,
khắc phục điểm yếu trong học tập; các cấp quản lý cũng điều chỉnh các hoạt động dạy và
học, kiểm tra đánh giá một cách kịp thời.
- Thực hiện đúng quy định của Quy chế đánh giá, xếp loại học sinh. Đảm bảo tính khách
quan, chính xác, công bằng.
- Phải đảm bảo sự cân đối các yêu cầu kiểm tra về kiến thức (nhớ, hiểu, vận dụng), rèn

luyện kỹ năng và yêu cầu về thái độ đối với học sinh và hướng dẫn học sinh biết tự đánh
giá kết quả học tập, rèn luyện năng lực tự học và tư duy độc lập.

Nguyễn Hoàng Anh

10


Sở GD & ĐT Quảng Ngãi
- Quán triệt đặc trưng của nhóm môn học để tăng hiệu quả dạy học các môn KHXH-NV.
Khắc phục tình trạng thiên về kiểm tra ghi nhớ kiến thức; tăng cường ra đề “mở” nhằm
kiểm tra mức độ thông hiểu và vận dụng tổng hợp tri thức để giải quyết vấn đề; rèn luyện
các kỹ năng và học sinh được tự do biểu đạt chính kiến khi trình bày, hiểu biết và tôn
trọng các giá trị lịch sử, văn hóa của quê hương đất nước.
+ Đối với môn Ngữ văn: Coi trọng KTĐG kỹ năng diễn đạt, trình bày một chủ đề bằng lời
nói, chữ viết và bồi dưỡng tình cảm hứng thú học tập, thái độ trân trọng tiếng mẹ đẻ, yêu
di sản văn hóa của nhân loại và truyền thống văn hóa dân tộc, biết coi đó là vốn văn hóa
tối cần thiết đối với mỗi con người.
+ Đối với môn Lịch sử: Coi trọng KTĐG kỹ năng diễn đạt các sự kiện bằng lời nói, chữ
viết; đọc và khai thác sơ đồ, lược đồ, sa bàn, hiện vật; sử dụng máy tính, máy chiếu và
các thiết bị nghe nhìn; giáo dục quan điểm duy vật lịch sử thông qua rèn luyện kỹ năng
phân tích, bình luận, đánh giá các sự kiện lịch sử, sự kiện thời sự, rút ra bài học và quy
luật lịch sử; bồi dưỡng tình cảm hứng thú học tập, thái độ trân trọng và phát huy truyền
thống lịch sử của dân tộc, của mỗi địa phương.
+ Đối với môn Địa lý: Coi trọng KTĐG kỹ năng diễn đạt các sự vật, hiện tượng địa lý
bằng lời nói, chữ viết, sơ đồ; đọc và phân tích bản đồ, lược đồ; sử dụng sa bàn, máy
chiếu và bồi dưỡng tình cảm hứng thú học tập, thái độ đối với các vấn đề toàn cầu bảo
vệ môi trường sống, nhu cầu tìm hiểu bổ sung vốn hiểu biết về đất nước, chủ quyền lãnh
thổ của nước ra, các điều kiện về kinh tế, xã hội, tài nguyên của quê hương, đất nước.
- Vận dụng linh hoạt các hình thức và xác định rõ yêu cầu về KTĐG phù hợp với thời

lượng và tính chất đề kiểm tra:
+ Kiểm tra, đánh giá thường xuyên: Bao gồm kiểm tra miệng (cho điểm hoặc đánh giá
bằng nhận xét) có thể tiến hành vào đầu giờ hoặc trong quá trình dạy học; kiểm tra viết
15 phút, kiểm tra 1 tiết, cần vận dụng linh hoạt giữa câu hỏi trắc nghiệm và tự luận. Khi
kiểm tra miệng, cần chú ý rèn luyện kỹ năng nói, kỹ năng diễn đạt trước tập thể.
+ Trong kiểm tra, đánh giá học kỳ cần chú trọng đánh giá kỹ năng phân tích, tổng hợp,
khái quát hóa kiến thức, rèn luyện khả năng vận dụng các kiến thức vào giải quyết các
vấn đề trong học tập và thực tiễn, đặc biệt chú ý kỹ năng viết, kỹ năng trình bày một vấn
đề.
+ Khuyến khích vận dụng các hình thức kiểm tra đánh giá thông qua các hoạt động học
tập ngoài lớp học của học sinh như bài tập nghiên cứu nhỏ, dựa trên các hoạt động sưu
tầm; tham quan thực địa, bảo tàng; phân tích đánh giá các số liệu, bản đồ, làm đồ dùng
dạy học … và lấy điểm thay cho các bài kiểm tra trong lớp học.
3. Về trách nhiệm chỉ đạo của các cơ quan quản lý giáo dục và nhà trường
Nguyễn Hoàng Anh

11


Sở GD & ĐT Quảng Ngãi
- Căn cứ chức năng, nhiệm vụ mỗi cơ quan quản lý giáo dục, cơ quan nghiên cứu và
nhà trường cần làm tốt các việc sau:
- Tiếp tục tuyên truyền, phổ biến trong nhà trường, cơ quan quản lý giáo dục và xã hội về
chủ trương, định hướng đổi mới mục tiêu, nội dung, phương pháp giáo dục; về định
hướng, yêu cầu và ý nghĩa của đổi mới thi, kiểm tra, đánh giá trong quá trình đổi mới
giáo dục phổ thông.
- Tiếp tục tổ chức bồi dưỡng giáo viên về kỹ năng ra đề, đáp án và chấm bài thi, kiểm tra
bằng hình thức tự luận, trắc nghiệm, bài tập nghiên cứu, … đáp ứng yêu cầu chuẩn kiến
thức, kỹ năng theo 3 mức độ: Nhận biết, thông hiểu, vận dụng; phân hóa đối tượng học
sinh, khuyến khích sáng tạo, tư duy độc lập trong Chương trình Giáo dục phổ thông.

- Lập dữ liệu nguồn mở các câu hỏi, bài tập để mọi giáo viên đều có thể tham khảo trong
việc xây dựng các đề kiểm tra, đề thi phù hợp với tiến độ dạy học, đối tượng học sinh và
mục đích chính của mỗi kỳ thi, kiểm tra.
- Thường xuyên nắm vững tình hình thực hiện của các trường, của giáo viên về đổi mới
KTĐG các môn học, lồng ghép nội dung kiểm tra việc thực hiện đổi mới KTĐG trong các
đợt thanh tra chuyên môn đối với trường học, giáo viên.
- Tổ chức hội nghị, hội thảo, cuộc thi, sinh hoạt chuyên môn, khuyến khích động viên
giáo viên nghiên cứu, viết sáng kiến kinh nghiệm về đổi mới KTĐG gắn liền với đổi mới
phương pháp dạy học để phổ biến rộng rãi trong trường, từng địa phương và trong cả
nước.
- Tăng cường tổ chức các hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp, nhằm hỗ
trợ, đảm bảo sự linh hoạt về hình thức dạy học và kiểm tra đánh giá, rèn luyện năng lực,
kỹ năng hoạt động xã hội của học sinh.
- Các cơ quan nghiên cứu, các cấp quản lý chỉ đạo cần biên soạn, phổ biến các tài liệu
hướng dẫn tài liệu tham khảo về đổi mới kiểm tra đánh giá các môn học nói chung, các
môn KHXH-NV nói riêng.
- Bộ Giáo dục và Đào tạo, Sở Giáo dục và Đào tạo phải “đi đầu” trong việc đổi mới ra đề
thi tốt nghiệp, thi tuyển sinh, thi chọn học sinh giỏi … coi đây là một trong những giải
pháp chính tạo động lực đổi mới kiểm tra, đánh giá và đổi mới phương pháp dạy học
trong các nhà trường.
Văn phòng Bộ thông báo kết luận của Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển tại hội thảo “Đổi
mới kiểm tra đánh giá thúc đẩy đổi mới phương pháp dạy học các môn Ngữ văn, Lịch
sử, Địa lý” tổ chức tại Cần Thơ trong các ngày 16 và 17/4/2009. Yêu cầu các Sở GDĐT
phổ biến kết luận của Hội nghị đến các phòng Giáo dục và Đào tạo, các trường THPT và
Nguyễn Hoàng Anh

12


Sở GD & ĐT Quảng Ngãi

toàn bộ giáo viên các bộ môn Ngữ văn, Lịch sử, Địa lý. Trong quá trình triển khai thực
hiện, nếu có khó khăn vướng mắc, các Sở Giáo dục và Đào tạo cần báo cáo với Bộ Giáo
dục và Đào tạo (qua Vụ Giáo dục Trung học và Cục Khảo thí và Kiểm định chất lượng
Giáo dục) để có hướng dẫn cụ thể.

Nơi nhận:
- Các Sở GDĐT (để thực hiện);
- Bộ trưởng, các Thứ trưởng (để
báo cáo);
- Cục NG-CBQLCSGD (để thực
hiện);
- Cục KT-KĐCLGD (để thực
hiện);
- Các Dự án PTGDTHPT,
PTGVTHPT-TCCN, PTGDTHCSII (để thực hiện);
- Viện KHGD VN (để thực hiện);
- Lưu VT, Vụ GDTrH.

Nguyễn Hoàng Anh

TL. BỘ TRƯỞNG
CHÁNH VĂN PHÒNG

Trần Quang Quý

13