NUÔI THỬNGHIỆM CÁ LỒNG NƯỚC LỢ VỚI CÁC ĐỐI TƯỢNG CÁ HỒNG VÀ CÁ CHẼM Ở XÃ LỘC TRÌ

BÁO CÁO VỀ



NUÔI THỬ NGHIỆM CÁ LỒNG NƯỚC LỢ VỚI
CÁC ĐỐI TƯỢNG CÁ HỒNG VÀ CÁ CHẼM Ở
XÃ LỘC TRÌ




Dự án Quản Lý Tổng hợp các hoạt động Đầm phá (IMOLA)
tỉnh Thừa Thiên Huế (FAO, GCP/VIE/029/ITA)










Nguyễn Văn Huy
Đại học Nông Lâm

Huế, 10/2010
ii
MỤC LỤC

Phần I. Tóm tắt ............................................................................................................................ iv
 
1. Thông tin chung về mô hình ................................................................................ iv
 
2. Tóm tắt nội dung .................................................................................................... v
 
Phần II. Báo cáo chính ................................................................................................................. 1
 
1. Giới thiệu ................................................................................................................ 1
 
2. Tổng quan .............................................................................................................. 1
 
2.1 Thời gian và địa điểm ......................................................................................... 1
 
2.2 Thiết kế và xây dựng lồng nuôi .......................................................................... 2
 
2.3 Phương pháp lựa chọn địa điểm nuôi ................................................................ 3
 
2.4 Phương pháp quản lý lồng nuôi và theo dõi tăng trưởng, tỷ lệ sống của cá ....... 3
 
2.5 Phương pháp theo dõi các yếu tố môi trường .................................................... 4
 
2.6 Phương pháp tính toán hiệu quả kinh tế ............................................................ 4
 

3. Kết quả thảo mô hình ............................................................................................ 4
 
3.1 Biến động của các yếu tố môi trường ................................................................. 4
 
3.2 Tốc độ tăng trưởng của cá ................................................................................. 5
 
3.3 Kết quả theo dõi tốc độ tăng trưởng và tỷ lệ sống của cá ở lồng nuôi truyền
thống. ..................................................................................................................... 10
 
4. Thảo luận .............................................................................................................. 12
 
5. Kết luận và Kiến nghị .......................................................................................... 13
 
5.1 Kết luận ............................................................................................................ 13
 
5.2 Đề nghị ............................................................................................................. 13
 
Tài liệu tham khảo ...................................................................................................................... 14
 

DANH SÁCH BẢNG

Bảng 1. Quy cỡ và mật độ giống thả nuôi thí nghiệm .................................................................... 3
 
Bảng 2. Quy cỡ và mật độ giống thả ở lồng nuôi đối chứng .......................................................... 3
 
Bảng 3. Kết quả theo dõi biến động các yếu tố môi trường ........................................................... 4
 
Bảng 4. Tốc độ tăng trưởng trọng lượng và chiều dài cá chẽm ...................................................... 5
 

Bảng 5. Tăng trưởng (g/con) hàng tháng của cá chẽm nuôi lồng ở các mật độ nuôi khác nhau
(theo Sakares. W, 1986) .................................................................................................................. 6
 
Bảng 6. Tốc độ tăng trưởng trọng lượng và chiều dài của cá lồng ................................................. 7
 
Bảng 7. Tỷ lệ sống và tỷ lệ tiêu tốn thức ăn (Feed consumption rate) của cá chẽm ....................... 9
 
Bảng 8. Tỉ lệ sống và tỉ lệ tiêu tốn thức ăn (Feed consumption rate) của cá hồng ......................... 9
 
Bảng 9. Tốc độ tăng trọng lượng và chiều dài của cá dìa ............................................................. 10
 
Bảng 10. Tốc độ tăng trưởng của cá nâu ...................................................................................... 11
 
Bảng 11. Ước lượng hiệu quả kinh tế ở lồng nuôi thí điểm ......................................................... 12
 
Bảng 12. Hiệu quả kinh tế ở mô hình đối chứng .......................................................................... 12
 

iii
DANH SÁCH HÌNH

Hình 1. Địa điểm thực hiện mô hình (màu vàng) ........................................................................... 2
 
Hình 2. Lồng nuôi cá ...................................................................................................................... 2
 
Hình 3. Tăng trưởng chiều dài của cá chẽm ................................................................................... 6
 
Hình 4. Tăng trưởng trọng lượng cá chẽm ...................................................................................... 7
 
Hình 5. Tăng trưởng chiều dài của cá hồng .................................................................................... 8

 
Hình 6. Tăng trưởng trọng lượng cá hồng ...................................................................................... 8
 
Hình 7. Tăng trưởng trọng lượng cá dìa ....................................................................................... 10
 
Hình 8. Tăng trưởng trọng lượng cá nâu ...................................................................................... 11
 


iv
Phần I. Tóm tắt
1. Thông tin chung về mô hình

1. Tên mô hình Đánh giá hiệu quả kinh tế của mô hình nuôi cá lồng nước
lợ.
2. Đơn vị thực hiện - Đơn vị hỗ trợ kinh phí: Dự án IMOLA
- Đơn vị thực hiện mô hình: Khoa Thủy sản, Trường Đại
học Nông Lâm Huế.
3. Địa điểm thực hiện Chi hội nghề cá Đông Hải, xã Lộc Trì, huyện Phú Lộc, tỉnh
Thừa Thiên Huế.
4. Cán bộ phụ trách mô hình Nguyễn Văn Huy, Bộ môn Nuôi trồng Thủy sản, khoa
Thủy sản, Đại học Nông Lâm Huế.
5. Hộ thực hiện mô hình Mô hình được tiến hành tại hộ gia đình Ông Trần Phúc,
thuộc Chi Hội nghề cá Đông Hải, xã Lộc Trì, tỉnh Thừa
Thiên Huế.
6. Mục tiêu của mô hình Mục tiêu cụ thể:
- Đánh giá hiệu quả kinh tế của mô hình.
- Đánh giá tác động đến môi trường.
Mục tiêu chung:
- Cung cấp các thông tin kỹ thuật, lựa chọn mô hình phù

hợp với điều kiện thực tế, giúp bà con ngư dân xã Lộc Trì
có thể áp dụng thành công mô hình trong tương lai.
7. Phương pháp thực hiện mô
hình
Phương pháp điều tra khảo sát chọn hộ, vị trí đặt lồng, thiết
kế và xây dựng lồng nuôi, chọn loài nuôi và mật độ thả.
Phương pháp cho ăn và quản lý lồng nuôi.
Phương pháp đánh giá hiệu quả kinh tế: Để đánh giá hiệu
quả kinh tế bằng việc tiến hành theo dõi, thu thập thông tin
từ một lồng nuôi có cùng kích cỡ đã có sẵn tại địa phương,
gọi là lồng nuôi truyền thống để so sánh.

8. Các tiêu chí chọn hộ như
sau:

Tổ chức họp Chi hội nghề cá Đông Hải, để Chi hội bầu ra
hộ thực hiện mô hình. Hộ được chọn phải có nhiều kinh
nghiệm, có khả năng chia sẽ kết quả mô hình cho các thành
viên trong Chi hội nghề cá sau khi mô hình kết thúc
Đánh giá kết quả mô hình

Ở mô hình nuôi cá chẽm và cá hồng có ưu điểm là đối
tượng nuôi có tốc độ tăng trưởng nhanh, có khả năng chịu
đựng với sự thay đổi môi trường lớn (trừ loài cá hồng bạc),
và thu được hiệu quả kinh tế 5,197,000 VND, cao hơn 2 lần
so với mô hình nuôi truyền thống tại địa phương

v
2. Tóm tắt nội dung

Chi Hội nghề cá Đông Hải thuộc xã Lộc Trì nằm ở phía Nam của Tỉnh, tiếp giáp với Thành
Phố Đà Nẵng. Nước lợ ở trong vùng đầm phá được pha trộn giữa nguồn nước mặn đưa vào từ
cửa biển Tư Hiền và nguồn nước ngọt trong đất liền. Do điều kiện thời tiết thay đổi bất
thường dẫn tới các yếu tố môi trường nước cũng thay đổi theo, đặ biệt là độ mặn thay đổi phụ
thuộc rất lớn vào mùa vụ. Vào mùa mưa, độ mặn của nước có khi giảm xuống chỉ còn 5 phần
ngàn (ppt). Vì vậy, việc chọn mô hình nuôi các đối tượng cá nước lợ có khả năng chống chịu
sự thay đổi môi trường lớn là rất cần thiết và quan trọng để giúp bà con cải thiện cuộc sống.

Mô hình thử nghiệm nuôi cá chẽm và cá hồng (gồm cá hồng bạc và cá hồng đỏ) được xây
dựng nhằm mục đích đánh giá những tác động của môi trường và hiệu quả kinh tế của mô
hình so với mô hình nuôi truyền thống tại địa phương.

Sau 4.5 tháng thực hiện mô hình (từ 2/5/2010 đến 20/9/2010) các yếu tố môi trường tại địa
điểm nuôi biến động theo sự biến động thời tiết, đặc biệt là những ngày đang nắng nóng lại
gặp giông, gây ảnh hưởng trực tiếp đến cá, vào những ngày này thì cá thường bỏ ăn. Còn các
yếu tố môi trường khác đều nằm trong khoảng cho phép đối với sinh trương của cá.

Ở mô hình nuôi cá chẽm và cá hồng có ưu điểm là đối tượng nuôi có tốc độ tăng trưởng
nhanh, có khả năng chịu đựng với sự thay đổi môi trường lớn, và thu được hiệu quả kinh tế
5,197,000 VND, cao hơn 2 lần so với mô hình nuôi truyền thống tại địa phương, nhưng sử
dụng nguồn thức ăn chủ yếu là cá tạp, luôn bị động trong những ngày trở trời., đồng thời đầu
ra của sản phẩm khó khăn.
1
Phần II. Báo cáo chính

1. Giới thiệu

Cá chẽm (Lates calcalifer) là đối tượng đã được nuôi phổ biến ở các nước Đông Nam Á
trong hơn 10 năm qua. Nó có thể nuôi trong các vùng nước mặn, nước lợ và cả nước ngọt.
Nuôi cá chẽm trong lồng ở các vùng ven biển phổ biến nhất là ở Thái Lan, Hồng Kông, Đài

Loan, Malaysia, Singapore và Indonesia. Đây là phương pháp đơn giản và thu được lợi nhuận
cao hơn nhiều so với nuôi ao. Vì vậy hình thức nuôi cá chẽm trong lồng đã phát triển rất
nhanh trong mấy năm trở lại đây.

Việt Nam nằm trong khu vực Đông Nam Á, nuôi trồng thủy sản mới chỉ bắt đầu phát triển rất
nhanh trong 10 năm trở lại đây. Nuôi cá chẽm tập trung chủ yếu ở các tỉnh Miền Trung như:
Nha Trang, Bình Định..., bước đầu thu được hiệu quả kinh tế cao cho bà con nông dân ven
biển.

Ở Thừa Thiên Huế, cá chẽm là một trong những đối tượng nuôi mới được bà con nông ng
ư
dân đưa vào nuôi trong lồng và các ao đầm nước lợ tại một số điểm trên địa bàn đã bước đầu
thu được hiệu quả kinh tế. Vì vậy, việc phát triển nuôi cá chẽm rộng rãi trong tỉnh là việc làm
cần thiết để nâng cao hiệu quả sử dụng trên một đơn vị diện tích mặt nước, đáp ứng tốt hơn
cho nhu cầu thị trường, đa dạng hoá đố
i tượng sản phẩm, hạn chế rủi ro.

Xã Lộc Trì nằm ở phía Nam của tỉnh, tiếp giáp với Thành Phố Đà Nẵng. Nước lợ ở trong
vùng đầm phá được pha trộn giữa nguồn nước mặn đưa vào từ cửa biển Tư Hiền và nguồn
nước ngọt trong đất liền. Độ mặn thay đổi thường xuyên phụ thuộc rất lớn vào mùa vụ. Vào
mùa mưa, độ mặn của nước có khi giảm xuống chỉ còn 5 phần ngàn (ppt).

Các hoạt động nuôi trồng thủy sản của bà con trong xã hầu như chưa phát triển, thu nhập chủ
yếu dựa vào đánh bắt tự nhiên. Tính đến năm 2010, toàn xã chỉ có 3 hộ nuôi cá lồng, nguồn
giống chủ yếu đánh bắt từ tự nhiên và hiệu quả không cao.

Vì vậy, mong muốn của bà con trong xã là xác định được mô hình nuôi cá phù hợp nhất với
điều kiện hiện tại của địa phương vừa mang lại hiệu quả kinh tế cũng như hiệu quả về môi
trường . Xuất phát từ tình hình thực tế, được sự hỗ trợ của Dự án Imola và sự giúp đỡ kỹ
thuật của cán bộ Trường Đại học Nông Lâm Huế tiến hành xây dựng mô hình thí điểm “Kỹ

thuật nuôi ghép cá Chẽm và cá Hồng trong lồng” tại Chi Hội Nghề cá Đông Hải, xã Lộc
Trì, huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên Huế.

2. Tổng quan

2.1 Thời gian và địa điểm

Thời gian: Từ tháng 3 đến tháng 9 năm 2010.
Địa điểm: xã Lộc Trì, huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên Huế.

2

Hình 1. Địa điểm thực hiện mô hình (màu vàng)


2.2 Thiết kế và xây dựng lồng nuôi

Kích cỡ và hình dạng lồng nuôi được thiết kế dựa vào quy cỡ của lồng đang được nuôi tại địa
phương nhằm mục đích so sánh hiệu quả kinh tế. Hình dạng lồng nuôi được mô tả qua sơ
hình 2.

Hình 2. Lồng nuôi cá


Lồng nuôi thí nghiệm: lồng nuôi được thiết kế bằng lưới có dạng hình cữ nhật, kích cỡ lồng
tương đương với lồng tại địa phương dài * rộng * cao = 6 * 4 * 2 m, kích thước mắt lưới 2a
=22 mm. Khung lồng là các cọt tre cắm quanh để giữ lưới được ổn định. Lồng nuôi được cắm
sâu 1m nước khi triều xuống, khoảng cách từ đáy lồng đến mặt đất là 0,3 m và chiều cao của
lồng phía trên mặt nước là 1 m. Lồng được ngăn thành hai phần, một phần có chiều dài 4 m
dành để nuôi cá hồng (trong đó cá hồng đỏ chiếm khoảng 85% tổng đàn cá hồng), phần còn

lại 2 m nuôi cá chẽm. Số lượng và kích cỡ giống thả được mô tả chi tiết ở bảng 1.