Tổ chức phục vụ bạn đọc tại thư viện trường đại học hùng vương

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
--------

ĐÀO THỊ MAI HƢƠNG

TỔ CHỨC PHỤC VỤ BẠN ĐỌC
TẠI THƢ VIỆN TRƢỜNG ĐẠI HỌC
HÙNG VƢƠNG

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Chuyên ngành: Thƣ viện – Thông tin

HÀ NỘI – 2012


TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
--------

ĐÀO THỊ MAI HƢƠNG

TỔ CHỨC PHỤC VỤ BẠN ĐỌC
TẠI THƢ VIỆN TRƢỜNG ĐẠI HỌC
HÙNG VƢƠNG

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Chuyên ngành: Thƣ viện – Thông tin

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học:
TS. CHU NGỌC LÂM

HÀ NỘI – 2012


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành bản khoá luận này, em đã nhận được sự hướng dẫn và
giúp đỡ tận tình của TS. Chu Ngọc Lâm. Em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc
tới TS về sự giúp đỡ quý báu đó.
Xin chân thành cám ơn sự giúp đỡ của các thầy cô giáo trong khoa đã
tận tình dạy bảo, truyền đạt cho em những tri thức khoa học quý báu trong
suốt quá trình học tập và hoàn thành khóa luận.
Em cũng xin được gửi lời cám ơn tới các bác, các cô, các chú trong Thư
viện Trường Đại học Hùng Vương, cám ơn bạn bè, gia đình đã luôn giúp đỡ,
động viên và tạo điều kiện thuận lợi để khóa luận được hoàn thành.
Mặc dù đã rất cố gắng, song khóa luận không tránh khỏi những khiếm
khuyết. Em rất mong nhận được sự xem xét, đánh giá, đóng góp những ý kiến
quý báu của các thầy cô giáo cùng các bạn trong lớp.
Xin chân thành cám ơn!


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan khoá luận này là kết quả nghiên cứu của riêng bản
thân tôi dưới sự hướng dẫn trực tiếp của thầy giáo TS. Chu Ngọc Lâm. Mọi
kết quả nghiên cứu trong đề tài đều trung thực, không trùng với kết quả của
tác giả nào, đề tài chưa từng được công bố tại bất kỳ một công trình nghiên
cứu khoa học nào hoặc của ai khác.

Hà Nội, Tháng 5 năm 2012
Sinh viên
Đào Thị Mai Hƣơng

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT TRONG KHÓA LUẬN
CBGD

Cán bộ giảng dạy

CBQL

Cán bộ quản lý

CBTV

Cán bộ thư viện

CD - ROM

Compact Disk Read Only Memory: Đĩa quang

CNTT

Công nghệ thông tin

CSDL

Cơ sở dữ liệu

TT - TV

Thông tin - Thư viện

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU................................................................................. 1
CHƢƠNG 1: THƢ VIỆN TRƢỜNG ĐẠI HỌC HÙNG
VƢƠNG VỚI CÔNG TÁC PHỤC VỤ BẠN ĐỌC………..………5
1.1. Những vấn đề chung về công tác phục vụ bạn đọc:…………………..5
1.1.1. Khái niệm về bạn đọc:……………………………………...…….5
1.1.2. Nhu cầu đọc:………………………………………………...……5
1.1.3. Vai trò của công tác phục vụ bạn đọc:…………………………..5
1.2. Thƣ viện Trƣờng Đại học Hùng Vƣơng:………………………………6
1.2.1. Khái quát về Trường Đại học Hùng Vương:……………...…….6
1.2.2. Đặc điểm của Thư viện Trường Đại học Hùng Vương:……….10
1.2.3. Thư viện Trường Đại học Hùng vương trước yêu cầu đổi mới
Giáo dục - Đào tạo:…………………………………………………...…….14
1.3. Đặc điểm bạn đọc và nhu cầu đọc tại Thƣ viện Trƣờng Đại học Hùng
Vƣơng:…………………………………………………………………...….15
1.3.1. Đặc điểm bạn đọc:………………………………………………15
1.3.2. Đặc điểm nhu cầu đọc:………………………………………….17

CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC PHỤC VỤ BẠN
ĐỌC TẠI THƢ VIỆN TRƢỜNG ĐẠI HỌC HÙNG
VƢƠNG........................................................................................................20
2.1. Tổ chức phục vụ bạn đọc tại phòng đọc tổng hợp:……………….…23
2.2. Tổ chức phục vụ bạn đọc tại phòng mƣợn tổng hợp:……………….31
2.3. Tổ chức phục vụ bạn đọc tại phòng Internet:……………….…….…36
2.4. Tổ chức phục vụ bạn đọc theo hình thức khác:………………..…….38
2.4.1. Phục vụ Hỏi - Đáp và tư vấn thông tin…………..…….………..38
2.4.2. Sao chụp tài liệu gốc:……………………………………………39
2.5. Các yếu tố hỗ trợ công tác phục vụ bạn đọc:……………..….………40

2.5.1. Vốn tài liệu:………………………………………………….…..40
2.5.2. Các sản phẩm và dich vụ Thư viện:…………………….………41
2.5.3. Trang thiết bị kỹ thuật:………………………………………….42
2.5.4. Cán bộ thư viện:………………………………………………...42
2.6. Nhận xét, đánh giá công tác phục vụ bạn đọc tại Thƣ viện Trƣờng
Đại học Hùng Vƣơng:……………………………………..……………….43
2.6.1. Về mức độ đầy đủ của vốn tài liệu:……………………….…….43
2.6.2. Khả năng đáp ứng về cơ sở vật chất, trang thiết bị:……………44
2.6.3. Trình độ chuyên môn nghiệp vụ của cán bộ thư viện:...………44
2.6.4. Khả năng sử dụng các sản phẩm và dịch vụ thông tin của người
dùng tin:……………………………………………………………………..45
2.6.5. Chất lượng phục vụ Thông tin - Thư viện:…………………….47

CHƢƠNG 3: CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG
PHỤC VỤ BẠN ĐỌC TẠI THƢ VIỆN TRƢỜNG ĐẠI HỌC
HÙNG VƢƠNG:……………….…………………………….…….……50
3.1. Tăng cƣờng nguồn lực thông tin:……………………………………..50
3.2. Nâng cấp cơ sở vật chất và trang thiết bị:………….…………….…..52
3.3. Hoàn thiện và đa dạng hóa các sản phẩm, dịch vụ TT - TV:…….…54
3.4. Nâng cao trình độ đội ngũ cán bộ và ngƣời dùng tin tại Thƣ
viện:………………………………………………………………………….57
3.5. Tăng cƣờng phối hợp với các cơ quan, đơn vị khác trong phục vụ
bạn đọc:……………………………………………………………………..59

KẾT LUẬN……………………………………………………….60
TÀI LIỆU THAM KHẢO………………………...……………..63
PHỤ LỤC

MỞ ĐẦU
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Thư viện là nơi tàng trữ, giữ gìn sách báo, tài liệu và tổ chức cho bạn
đọc sử dụng. Thư viện thực hiện các chức năng giáo dục, văn hoá, thông tin
và giải trí, góp phần phát triển kinh tế xã hội, tạo nền tảng cho phát triển xã
hội thông tin và tiến tới xã hội tri thức.
Công tác phục vụ bạn đọc là một trong những nhiệm vụ quan trọng của
thư viện, là cầu nối giữa bạn đọc và kho tài liệu của thư viện, là khâu công tác
cuối cùng, là mục đích cao nhất của mọi hoạt động thư viện. Hiệu quả của
công tác phục vụ bạn đọc là tiêu chuẩn, là thước đo để đánh giá chất lượng
hoạt động của mỗi thư viện.
Thư viện Trường Đại học Hùng Vương là một bộ phận cấu thành của
Trường Đại học Hùng Vương, có chức năng phục vụ công tác nghiên cứu
khoa học và đào tạo, góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập của
cán bộ, sinh viên trong toàn trường.
Tên đầy đủ: Trung tâm Thông tin Tư liệu Thư viện Trường Đại học
Hùng Vương. (Gọi tắt là Thư viện Trường Đại học Hùng Vương).
Trong những năm gần đây, dưới tác động của chuyển đổi cơ chế và sự
phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin (CNTT), Thư viện đã có những
biến đổi tích cực cả về lượng và chất. Kho tư liệu được bổ sung thêm nhiều tài
liệu phi truyền thống góp phần nâng cao chất lượng phục vụ nhu cầu đọc. Bạn
đọc đến Thư viện ngày càng tăng, trong khi đó phương thức phục vụ của Thư
viện vẫn còn nhiều hạn chế, hiệu quả phục vụ chưa cao. Việc nâng cao chất
lượng phục vụ bạn đọc tại Thư viện Trường Đại học Hùng Vương đòi hỏi
phải có những giải pháp mang tính tổng thể và hữu hiệu.

1

Từ những lý do trên, em chọn vấn đề: “Tổ chức phục vụ bạn đọc tại
Thư viện Trường Đại học Hùng Vương” làm đề tài khoá luận cử nhân Thư
viện - Thông tin của mình.
2. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU:
Bạn đọc là một trong những yếu tố quan trọng cấu thành nên thư viện.
Đây vừa là mục tiêu, vừa là động lực, vừa là đối tượng của hoạt động Thông
tin - Thư viện (TT - TV).
Trong những năm qua đã có nhiều công trình nghiên cứu liên quan tới
công tác phục vụ bạn đọc như: Hội thảo “Văn minh giao tiếp, văn hoá ứng xử
của cán bộ thủ thư” tổ chức tại Trung tâm Thông tin - Thư viện Đại học Quốc
Gia Hà Nội với bài viết “Đổi mới phương thức phục vụ bạn đọc trong các
trường đại học” của tác giả Hoàng Tố Nga với nội dung chủ yếu về cách thức
phục vụ bạn đọc trong thư viện đại học. Hay bài viết “Công tác phục vụ bạn
đọc tại thư viện Đại học khoa học Huế” của tác giả Nguyễn Thị Thu Hà đăng
trong tạp chí thư viện Việt Nam (số 2/2007) với nội dung về thực trạng cũng
như biện pháp nâng cao chất lượng phục vụ bạn đọc tại Thư viện Đại học
khoa học Huế.
Ngoài các hội thảo khoa học còn có nhiều khóa luận tốt nghiệp của sinh
viên cũng như một số luận văn thạc sĩ chuyên ngành thư viện quan tâm
nghiên cứu tới vấn đề này như: Sinh viên Nguyễn Thị Nhàn với đề tài: “Nâng
cao chất lượng phục vụ bạn đọc tại Thư viện Trường Đại học Ngoại Thương
(năm 2007). Thạc sĩ Đặng Thị Phương Thảo với đề tài đổi mới công tác phục
vụ TT - TV ở Thư viện Quân đội (năm 2000).
Tuy nhiên, chưa có chương trình nào nghiên cứu một cách đầy đủ và
toàn diện về công tác tổ chức phục vụ bạn đọc tại Thư viện Trường Đại học
Hùng Vương.

2

3. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU:
* Đối tƣợng nghiên cứu: Công tác tổ chức phục vụ bạn đọc tại Thư
viện Trường Đại học Hùng Vương.
* Phạm vi nghiên cứu:
- Về mặt không gian: Nghiên cứu công tác tổ chức phục vụ bạn đọc tại
Thư viện Trường Đại học Hùng Vương. (tại cơ sở 1 Việt Trì)
- Về mặt thời gian: Nghiên cứu công tác tổ chức phục vụ bạn đọc tại
Thư viện Trường Đại học Hùng Vương từ năm 2008 đến 2012.
4. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
Trong quá trình thực hiện đề tài khóa luận đã sử dụng các phương pháp
nghiên cứu sau:
- Phương pháp quan sát
- Phương pháp phỏng vấn
- Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Phiếu được phát ra cho
150 người dùng tin của Thư viện, số phiếu thu về là 146 phiếu
- Phương pháp thống kê
- Phương pháp phân tích tổng hợp
5. MỤC ĐÍCH, NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU:
* Mục đích:
Đánh giá thực trạng công tác tổ chức phục vụ bạn đọc tại Thư viện
Trường Đại học Hùng Vương. Trên cơ sở đó đề xuất những giải pháp khả thi
nhằm nâng cao chất lượng hoạt động phục vụ bạn đọc tại Thư viện Trường
Đại học Hùng Vương.
* Nhiệm vụ:
- Nghiên cứu những vấn đề chung về công tác phục vụ bạn đọc và giới
thiệu khái quát về Thư viện Trường Đại học Hùng Vương.

3

- Nghiên cứu đặc điểm nhu cầu tin và người dùng tin tại Thư viện
Trường Đại học Hùng Vương.
- Đánh giá thực trạng công tác tổ chức phục vụ bạn đọc tại Thư viện
Trường Đại học Hùng Vương.
- Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng phục vụ bạn đọc.
6. ĐÓNG GÓP CỦA KHÓA LUẬN:
Khóa luận đã nghiên cứu, khảo sát, đánh giá thực trạng hoạt động tổ
chức phục vụ bạn đọc tại Thư viện Trường Đại học Hùng Vương.
Những kết quả nghiên cứu, các đề xuất giải pháp trong khóa luận có thể
được xem xét và ứng dụng vào thực tế nhằm nâng cao hiệu quả và chất lượng
phục vụ bạn đọc trong các thư viện đại học nói chung và Thư viện Trường
Đại học Hùng Vương nói riêng.
7. NỘI DUNG CỦA KHÓA LUẬN:
Ngoài phần mở đầu, kết luận, nội dung khóa luận được kết cấu trong 3
chương:
Chương 1: Thư viện Trường Đại Học Hùng Vương với công tác phục
vụ bạn đọc.
Chương 2: Thực trạng công tác phục vụ bạn đọc tại Thư viện Trường
Đại học Hùng Vương.
Chương 3: Những giải pháp nâng cao chất lượng phục vụ bạn đọc tại
Thư viện Trường Đại học Hùng Vương.

4


CHƢƠNG 1
THƢ VIỆN TRƢỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƢƠNG
VỚI CÔNG TÁC PHỤC VỤ BẠN ĐỌC
1.1. Những vấn đề chung về công tác phục vụ bạn đọc:
1.1.1. Khái niệm về bạn đọc:

Bạn đọc theo nghĩa thông thường là người có nhu cầu đọc và sử dụng
tài liệu để thỏa mãn nhu cầu đọc của mình. Bạn đọc với tư cách là người tham
gia hoạt động thư viện, được hiểu như là người có nhu cầu đọc, đồng thời sử
dụng tài liệu trong thư viện để thỏa mãn nhu cầu đọc của mình.
1.1.2. Nhu cầu đọc:
Nhu cầu đọc là đòi hỏi khách quan của chủ thể (cá nhân, nhóm, xã hội)
đối với việc tiếp nhận và sử dụng tài liệu nhằm duy trì và phát triển các hoạt
động sống của con người. Nói cách khác, nhu cầu đọc là thái độ của chủ thể
với việc đọc như một hoạt động sống không thể thiếu được.
Nhu cầu đọc là loại nhu cầu tinh thần của con người. Nhu cầu đọc cũng
bắt nguồn từ yêu cầu tiếp nhận thông tin khi con người tham gia các hoạt
động sống khác nhau, nhưng nó chỉ có thể hình thành với điều kiện chủ thể có
khả năng giải mã thông tin đã được mã hóa trong tài liệu.
Nhu cầu đọc là nguồn gốc của hoạt động thư viện. Hoạt động thư viện
không thể tồn tại và phát triển ở những nơi không có nhu cầu đọc.
1.1.3. Vai trò của công tác phục vụ bạn đọc:
Công tác phục vụ bạn đọc là một trong những nhiệm vụ quan trọng
nhất của thư viện, là cầu nối giữa bạn đọc và kho tài liệu của thư viện, là khâu
cuối cùng, là mục đích cao nhất của mọi hoạt động thư viện. Hiệu quả của
công tác phục vụ bạn đọc là tiêu chuẩn, là thước đo để đánh giá chất lượng
hoạt động của mỗi thư viện.
Công tác phục vụ bạn đọc có vai trò đặc biệt quan trọng:

5


- Nó giúp cho việc vận hành kho sách được bổ sung và tổ chức tốt.
Dù kho sách có vốn tài liệu phong phú đến đâu mà không có người đọc, khai
thác thông tin thì kho sách đó cũng chỉ là “kho sách chết”, không có giá trị sử
dụng.

- Thông qua công tác phục vụ bạn đọc có thể đánh giá hiệu quả xã hội
của thư viện. Thư viện càng thu hút, phục vụ được nhiều độc giả thì vai trò và
tác dụng của nó càng lớn.
- Trong giai đoạn bùng nổ thông tin hiện nay, thư viện không chỉ là
nơi đơn thuần giữ tài liệu mà còn là nơi cung cấp và hướng dẫn tìm tin cho
bạn đọc. Vì vậy, công tác phục vụ bạn đọc ngày càng có vai trò quan trọng
hơn trong đời sống xã hội:
+ Thông qua các tài liệu chính trị, triết học, các tác phẩm của chủ
nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, các văn kiện của Đảng và Nhà
nước giúp độc giả hình thành thế giới quan khoa học.
+ Phục vụ bạn đọc giúp cho việc nâng cao trình độ văn hóa, khoa
học kỹ thuật, nâng cao dân trí của người đọc.
+ Phục vụ bạn đọc góp phần vào việc giáo dục đạo đức, thẩm mỹ
cho người đọc.
+ Phục vụ bạn đọc giúp cho mỗi người chọn được sách mà họ cần
đọc. Tổ chức tuyên truyền, giới thiệu những sách báo cần thiết, tốt nhất cho
từng người, từng nhóm người hoặc bạn đọc nói chung.
1.2. Thƣ viện Trƣờng Đại học Hùng Vƣơng:
1.2.1. Khái quát về Trường Đại học Hùng Vương:
* Quá trình hình thành phát triển.
Trường Đại học Hùng Vương nằm trong hệ thống các trường đại học
trong cả nước, chịu sự quản lý hành chính của Ủy ban nhân dân tỉnh Phú Thọ
và sự quản lý chuyên môn của Bộ Giáo dục & Đào tạo.

6


Quá trình hình thành và phát triển của Trường Đại học Hùng Vương
được chia thành nhiều giai đoạn:
 Giai đoạn thứ nhất: Từ 1961 đến 1977

Đây là giai đoạn sơ khai Trường Trung cấp Sư phạm Phú Thọ thành
lập.
- Từ 1961 đến 1964, trường đào tạo giáo viên 7+2, 7+1. Trường được
xây dựng và đặt trụ sở tại Tây Bắc thị xã Phú Thọ (nay là trường cán bộ quản
lý giáo dục tỉnh Phú Thọ).
- Những năm 1965 đến 1974 trong tình trạng khó khăn chung của nhân
dân miền Bắc tiến hành cuộc chiến đấu chống lại cuộc chiến tranh phá hoại
của đế quốc Mỹ nhà trường sơ tán về 2 xã Tam Sơn - Văn Bán thuộc huyện
Cẩm Khê - Phú Thọ với đào tạo giáo viên 7+3.
- Từ 1972 đến 1977, trường sơ tán với tên gọi Trường Sư phạm 10+3
Vĩnh Phú.
+ Năm học 1972 đến 1973 khi đến quốc Mỹ tiến hành cuộc chiến tranh
phá hoại lần 2 ở miền Bắc, trường tiếp tục sơ tán về 2 xã Thanh Xá và Đông
Lĩnh thuộc huyện Thanh Ba.
+ Từ năm học 1973 đến 1974 trường trở về thị xã Phú Thọ. Lúc này,
trường đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ giáo viên có trình độ 10+3.
 Giai đoạn thứ hai: Từ 1978 đến 2002
Từ năm học 1978 đến 1979 trở đi với nghị định số 1022 ngày
21/03/1978 Hội đồng Chính phủ có quyết định nâng cấp thành trường Cao
đẳng Sư phạm Vĩnh Phú.
Đến năm 1997 theo quyết định của Bộ chính trị tách Vĩnh Phú thành 2
tỉnh Phú Thọ và Vĩnh Phúc, Trường Cao đẳng Sư phạm Vĩnh Phú đổi tên
thành Trường Cao đẳng Sư phạm Phú Thọ.

7


Thời gian này, nhà trường đã tường bước xây dựng để trở thành một
Trường Cao đẳng Sư phạm vững mạnh về mọi mặt, có khả năng đào tạo tất cả
các loại hình giáo viên. Nhà trường đã lần lượt liên kết đào tạo với các

Trường Sư phạm 10+3, Trung cấp Sư phạm các tỉnh: Yên Bái, Hà Giang,
Tuyên Quang, Vĩnh Phúc để đào tạo cho các tỉnh bạn đội ngũ giáo viên có
trình độ Cao đẳng Sư phạm và nâng cấp các trường đó lên Cao đẳng Sư
phạm.
Thời gian này, trường đã lần lượt liên kết với các trường đại học trọng
điểm, thu hút các Giáo sư, Phó giáo sư, Tiến sĩ đầu ngành đến trường giảng
dạy để đào tạo giáo viên phổ thông có trình độ đại học và nâng cao trình độ
đội ngũ giáo viên của trường.
 Giai đoạn thứ ba: Từ 2003 đến nay
Với quyết định số 81/2003/QĐ-TTg, ngày 29 tháng 4 năm 2004 của
Thủ tướng Chính phủ Trường Đại học Hùng Vương được thành lập trên cơ sở
Trường Cao đẳng Sư phạm Phú Thọ. Trụ sở chính của trường đặt tại phường
Nông Trang, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. Ngoài ra, vẫn duy trì hoạt
động tại cơ sở 2 phường Hùng Vương, thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ.
* Chức năng, nhiệm vụ của trƣờng Đại học Hùng Vƣơng:
- Chức năng:
Trường Đại học Hùng Vương là đơn vị sự nghiệp giáo dục đào tạo
công lập, chịu sự quản lý trực tiếp của Ủy ban nhân dân Tỉnh Phú Thọ, đồng
thời chịu sự chỉ đạo, hướng dẫn và kiểm tra về chuyên môn nghiệp vụ của Bộ
Giáo dục và Đào tạo.
Nhà trường thực hiện đào tạo trình độ đại học và các trình độ thấp hơn
thuộc các lĩnh vực: Sư phạm, Nông - Lâm nghiệp, Kinh tế - Quản trị kinh
doanh và Kỹ thuật - Công nghệ, nhằm đào tạo nguồn nhân lực có trình độ cho
Phú Thọ và các tỉnh lân cận.

8


Trường Đại học Hùng Vương có tư cách pháp nhân, có con dấu và tài
khoản tại ngân hàng và kho bạc Nhà nước để giao dịch.

- Nhiệm vụ:
Trường Đại học Hùng Vương có các nhiệm vụ sau:
- Đào tạo nhân lực có phẩm chất chính trị, đạo đức tốt, có kiến thức và
năng lực thực hành nghề nghiệp tương xứng với trình độ đào tạo, có sức khoẻ,
có năng lực thích ứng với việc làm trong xã hội, tự tạo việc làm cho mình và
cho những người khác, có khả năng hợp tác bình đẳng trong quan hệ quốc tế,
đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
- Từng bước xây dựng các chương trình đào tạo hiện đại, hấp dẫn, linh
hoạt, đa dạng các loại hình đào tạo nhằm phục vụ nhiệm vụ đào tạo nguồn
nhân lực có chất lượng cao, gắn với nghiên cứu khoa học - chuyển giao công
nghệ phục vụ cho sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Phú Thọ và các tỉnh
lân cận.
- Tăng cường công tác nghiên cứu khoa học; Kết hợp hài hòa, hợp lý và
hiệu quả giữa nghiên cứu cơ bản và nghiên cứu ứng dụng, phát huy tiềm năng
nghiên cứu ứng dụng triển khai; Coi nghiên cứu khoa học là nhân tố quyết
định nâng cao chất lượng đào tạo, là thước đo định giá trình độ và chất lượng
một trường đại học có đẳng cấp. Nghiên cứu khoa học phải bám sát thực tiễn
cuộc sống, coi đó là cội nguồn cảm hứng sản sinh ra các chương trình, đề tài,
nhiệm vụ khoa học và sản phẩm khoa học - công nghệ. Những nghiên cứu
khoa học phải đi đôi với phát triển công nghệ; Đồng thời kết hợp đào tạo với
nghiên cứu khoa học và sản xuất; Dịch vụ khoa học và công nghệ theo quy
định của Luật Khoa học và Công nghệ, Luật Giáo dục và các qui định khác
của pháp luật.
- Quản lý giảng viên, cán bộ, nhân viên; Xây dựng đội ngũ giảng viên
của trường đủ về số lượng, cân đối về cơ cấu trình độ, cơ cấu ngành nghề, cơ

9


cấu tuổi và giới. Xây dựng đội ngũ cán bộ, đào tạo bồi dưỡng nâng cao trình

độ đội ngũ giảng viên tâm huyết, giỏi chuyên môn, giàu trí tuệ, tinh thông
nghiệp vụ đủ sức giải quyết nhanh chóng, hiệu quả các vấn đề thực tiễn cuộc
sống đặt ra. Cố gắng tạo điều kiện và môi trường làm việc tốt nhất để thu hút
được những nhà khoa học danh tiếng, xuất sắc, có đức, có tài, gắn bó với sự
nghiệp khoa học - đào tạo, tập hợp thành đội ngũ vững mạnh kế thừa và phát
huy không ngừng những thành quả đã đạt được.
- Quan tâm đến xây dựng, sử dụng cơ sở vật chất. Tập trung đầu tư,
khai thác triệt để và hiệu quả cơ sở vật chất, đặc biệt là các phòng thí nghiệm
trọng điểm quốc gia và đầu tư tập trung. Phải coi đây là nơi thực sự tạo ra sản
phẩm khoa học góp phần nâng cao trình độ, chất lượng đào tạo và năng lực
khoa học, đặc biệt đối với đội ngũ cán bộ trẻ.
- Không ngừng phát triển vốn xã hội, trong đó đặc biệt quan tâm mối
quan hệ hợp tác song phương và đa chiều với các trường đại học, viện nghiên
cứu, các tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài nước; thu hút các nhà khoa
học, giảng viên và sinh viên quốc tế đến tham gia nghiên cứu, giảng dạy và
học tập.
- Thực hiện các nhiệm vụ khác theo quy định của pháp luật.
1.2.2. Đặc điểm của Thư viện Trường Đại học Hùng Vương:
* Cơ sở vật chất:
- Thư viện Đại học Hùng Vương được đặt ở 2 cơ sở:
+ Cơ sở 1 tại địa điểm: Tầng 3 nhà điều hành Trường Đại học Hùng
Vương, phường Nông Trang, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ.
+ Cơ sở 2 tại địa điểm: Nhà A14 và nhà B2 Trường Đại học Hùng
Vương, phường Hùng Vương, thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ.
- Trang thiết bị hỗ trợ người dùng như: Hệ thống OPAC, hệ thống truy
cập mạng miễn phí Vốn tài liệu của Thư viện.

10

+ Đầu giáo trình 9370 đầu.
+ Đầu sách tham khảo 4118 đầu.
+ Trên 150 tên báo, tạp chí.
+ Băng đĩa chứa các dữ liệu chuyên ngành.
+ Một số luận văn và luận án của sinh viên và cán bộ trong và ngoài
trường.
+ Cơ sở dữ liệu dạng số chương trình, giáo trình đào tạo ngành
Nông - Lâm và một số giáo trình điện tử phục vụ các ngành đào tạo trong
trường.
- Thư viện đã và đang sử dụng phần mềm Thư viện điện tử ILIB V36
để quản lý vốn tài liệu, quản lý bạn đọc, phục vụ tra cứu, mượn trả tài liệu và
các hoạt động nghiệp vụ khác.
* Cơ cấu tổ chức:
Hiện nay số cán bộ, công nhân viên của Thư viện là 17 người; trong đó
có: 01 thạc sỹ, 07 người có trình độ Đại học, 06 người có trình độ Cao đẳng,
02 người có trình độ trung cấp thư viện và 01 nhân viên.
 Ban giám đốc:
- Giám đốc quản lý và điều hành chung hoạt động Thư viện.
- Phó giám đốc quản lý mảng hành chính.
- Ban giám đốc chịu trách nhiệm trước Hiệu trưởng về hoạt động Thư
viện và là đại diện tạo mối quan hệ hợp tác.
 Tổ Hành chính:
Tham mưu và giúp Giám đốc về công tác quản lý hành chính của Thư
viện; Hướng dẫn, tổ chức thực hiện, kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện các quy
định về công tác quản lý hành chính; Quản lý và tổ chức thực hiện việc tiếp
nhận, xử lý, gửi các công văn, tài liệu gửi đến và gửi đi trong phạm vi quyền
hạn.

11

 Tổ Nghiệp vụ:
Bổ sung các loại hình tài liệu, biên mục hồi cố và biên mục tài liệu mới
bổ sung vào Thư viện theo kế hoạch hằng năm và xử lý các loại báo tạp chí
đóng tập để lưu giữ lâu dài trong Thư viện; Xây dựng các mục lục điện tử
phục vụ tra tìm tin của bạn đọc trên máy vi tính.
 Tổ Công nghệ thông tin:
Quản lý, bảo dưỡng và vận hành hoạt động toàn bộ hệ thống hạ tầng
CNTT của đơn vị. Hỗ trợ về mặt kỹ thuật cho các phòng chức năng của đơn
vị trong khai thác ứng dụng CNTT.
* Chức năng nhiệm vụ:
- Tổ chức và quản lý tốt hoạt động Thư viện nhằm phục vụ có hiệu quả
cho việc khai thác và sử dụng thông tin tư liệu của bạn đọc.
- Tổ chức khai thác có hiệu quả hệ thống mạng Intranet/Internet của
nhà trường.
- In ấn các giáo trình, bài giảng, học liệu và các ấn phẩm khác phục vụ
cho công tác đào tạo.
- Quan hệ trao đổi, hợp tác chia sẻ tài nguyên với thư viện của các
trường đại học (Đại học Nông nghiệp Hà Nội, Đại học Sư phạm Hà Nội, Đại
học Thái Nguyên, Đại học Bách Khoa Hà Nội) với liên hiệp Thư viện các
trường đại học khu vực phía Bắc.
- Quản lý tốt cơ sở vật chất hiện có, từng bước có kế hoạch nâng cấp,
hiện đại hoá Thư viện, tăng cường năng lực phục vụ đào tạo.
* Phƣơng hƣớng và mục tiêu hoạt động:
- Phương hướng:
Nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ quản lý và cán bộ nghiệp vụ thư
viện. Xây dựng Thư viện theo mô hình tiên tiến và hiện đại phục vụ hiệu quả

12

cho việc nâng cao chất lượng Đào tạo và nghiên cứu khoa học của nhà
trường.
- Mục tiêu:
Xây dưng một Thư viện hiện đại với vốn tư liệu phong phú và được cập
nhật thường xuyên bao gồm: sách, báo, tạp chí, dữ liệu ghi trên đĩa cứng, đĩa
CD. Mở rộng quan hệ trao đổi hợp tác với các đơn vị, cơ quan về lĩnh vực TT
- TV
- Mục tiêu cụ thể:
+ Củng cố và ứng dụng có hiệu quả các tiện ích của phần mềm
thư viện điện tử, nhằm đổi mới nội dung, hình thức phục vụ và phương pháp
quản lý nghiệp vụ thư viện, nhằm cung cấp cho bạn đọc các dịch vụ TT - TV
chất lượng cao.
+ Tổ chức khai thác có hiệu quả mạng Intranet/Internet và hệ
thống thư viện điện tử của nhà trường.
+ Đáp ứng mọi nhu cầu về in ấn giáo trình, bài giảng và các ấn
phẩm khác phục vụ cho công tác đào tạo, nghiên cứu khoa học.
+ Không ngừng mở rộng mối quan hệ trao đổi, hợp tác chia sẻ tài
nguyên với thư viện của các trường đại học (Đại học Nông nghiệp Hà Nội,
Đại học Sư phạm Hà Nội, Đại học Thái Nguyên, Đại học Bách Khoa Hà Nội)
với liên hiệp thư viện các trường đại học phía Bắc.
+ Tranh thủ mọi nguồn lực để xây dựng và phát triển cơ sở dữ
liệu tư liệu cho vốn tài liệu của Trung tâm, tạo cơ sở cho việc tự động hoá
công tác nghiệp vụ thư viện.
+ Từng bước số hoá nguồn tài liệu của trường để đưa lên mạng
nội bộ như: Bài giảng, giáo trình, nghiên cứu khoa học, các luận án, luận văn
và báo cáo tốt nghiệp xuất sắc của sinh viên.

13

1.2.3. Thư viện Trường Đại học Hùng vương trước yêu cầu đổi mới
Giáo dục - Đào tạo:
Muốn đổi mới giáo dục và đào tạo thì phải có sự thay đổi mang tính hệ
thống từ các cấp quản lý giáo dục, đến giảng viên và sinh viên; phải xây dựng
Thư viện trở thành giảng đường thứ 2 của môi trường đại học.
Thư viện là nơi cung cấp thông tin, tạo điều kiện cho người đọc phát
triển toàn diện, đặc biệt là tư duy sáng tạo, góp phần giúp nhà trường hoàn
thành sự nghiệp đào tạo nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài cho đất nước.
Đặc biệt, hiện nay trường đã dần từng bước thay đổi phương pháp giáo dục và
đào tạo. Do vậy, thư viện cũng có những vai trò cần thiết trong việc hỗ trợ
cho sự thay đổi phương pháp giảng dạy ở bậc đại học. Thay vì lên lớp thuyết
trình, diễn giải một số vấn đề qua các bài giảng và giáo trình, các giảng viên
đã đưa ra nguồn tài liệu phong phú sẵn có của thư viện, nêu tình huống của
vấn đề để hướng dẫn sinh viên sưu tầm, tham khảo, nghiên cứu tài liệu.
Thư viện cũng giúp rất nhiều cho việc thay đổi phương pháp học tập ở
bậc đại học. Thay vì học thuộc lòng bài giảng hay giáo trình của thầy, các
sinh viên phải đến thư viện tìm kiếm, theo sự hướng dẫn của thầy, các tài liệu
liên quan tới đề tài đem thảo luận.
Thư viện đã đóng góp vai trò quan trọng trong việc tạo lập và phát triển
dịch vụ thông tin, phục vụ cho đổi mới phương pháp và nội dung đào tạo, góp
phần nâng cao chất lượng giảng dạy, học tập và nghiên cứu khoa học. Đặc
biệt ứng dụng CNTT trong các thư viện đại học nói chung và Thư viện
Trường Đại học Hùng Vương nói riêng nhằm tạo ra các sản phẩm và dịch vụ
TT - TV phù hợp với yêu cầu và có tính ổn định cao trong công tác phục vụ
người dùng tin là rất quan trọng và cần thiết. Bởi nó mang lại những kết quả
tối ưu trong việc lưu trữ, bảo quản, khai thác và giao lưu thông tin, góp phần

14

nâng cao hiệu quả phục vụ của người dùng tin trong các thư viện trường đại
học hiện nay.
1.3. Đặc điểm bạn đọc và nhu cầu đọc tại Thƣ viện Trƣờng Đại học Hùng
Vƣơng:
1.3.1. Đặc điểm bạn đọc:
Bạn đọc là thành phần không thể thiếu trong bất kỳ hoạt động của một
cơ quan TT - TV. Bạn đọc và nhu cầu đọc của họ là cơ sở để định hướng cho
toàn bộ hoạt động thông tin của một cơ quan TT - TV. Nắm vững nhu cầu
thông tin đáp ứng kịp thời đầy đủ và chính xác nhu cầu thông tin của người
dùng tin là một trong những nhiệm vụ quan trọng của thư viện nói chung và
Thư viện Trường Đại học Hùng Vương nói riêng.
Trường đại học là một trong những cái nôi đào tạo ra những nhân tài
cho đất nước. Do đó, hoạt động giảng dạy, nghiên cứu là hoạt động chủ đạo
đóng vai trò quan trọng trong môi trường đại học. Đây không chỉ là quá trình
tiếp nhận thông tin một chiều mà là quá trình sáng tạo, chuyển giao tri thức
theo nhiều chiều hướng khác nhau. Cùng với những yêu cầu đổi mới giáo dục
nói chung, đổi mới phương pháp giảng dạy nói riêng, đòi hỏi người học phải
chủ động hơn, sáng tạo hơn trong cách tiếp cận thông tin, tri thức, khuyến
khích người học phải thường xuyên đọc tài liệu, nghiên cứu kỹ các vấn đề mà
mình đã đọc.
Bạn đọc ở Thư viện là toàn thể cán bộ quản lý, giảng viên, cán bộ
nghiên cứu khoa học, nghiên cứu sinh, học viên cao học và sinh viên trong
trường.
Mỗi bạn đọc đều có sở thích, nhu cầu tin khác nhau song đều có điểm
trung: Họ vừa là người khai thác sử dụng, vừa là người cung cấp thông tin. Để
thỏa mãn nhu cầu tin ngày càng cao của họ, Thư viện cần phát triển nhiều
dịch vụ nhằm đem lại hiệu quả cao cho người dùng tin.

15

Đặc điểm bạn đọc tại Thư viện có thể được phân tích qua các nhóm
sau:
* Nhóm 1: Bạn đọc là cán bộ quản lý (CBQL)
CBQL Trường Đại học Hùng Vương gồm có: Ban Giám hiệu; Cán bộ
lãnh đạo Đảng bộ và các tổ chức đoàn thể; Trưởng và phó các khoa, phòng
ban và các tổ bộ môn.
Nhóm bạn đọc là CBQL chỉ chiếm 5% trong tổng số người dùng tin
nhưng có ảnh hưởng lớn tới sự phát triển của trường, của ngành giáo dục. Bạn
đọc thuộc nhóm này vừa làm công tác quản lý vừa tham gia nghiên cứu khoa
học và đồng thời tham gia các công tác giảng dạy ở nhiều nơi.
* Nhóm 2: Bạn đọc là cán bộ giảng dạy (CBGD).
CBGD là những người có vai trò quan trọng đối với chất lượng giáo
dục đào tạo của hệ thống giáo dục. Nhóm bạn đọc này có trình độ chuyên
môn cao. Họ là những người có ảnh hưởng tích cực tới công cuộc đổi mới
giáo dục của đất nước, họ vừa là người tiếp cận thông tin vừa là người chuyển
giao thông tin thông qua công tác giảng dạy. Nhóm này chiếm 15% trong
tổng số bạn đọc tại Thư viện.
* Nhóm 3: Bạn đọc là sinh viên.
Trong tất cả những nhóm người dùng tin thì nhóm người dùng tin này
chiếm tỷ lệ cao nhất (80%), bao gồm sinh viên các khoá, các hệ đào tạo và
học viên cao học.
Nhu cầu thông tin của họ gắn liền với chương trình học tập hàng năm.
Trong bất kỳ thời điểm nào, nhóm bạn đọc này luôn chiếm ưu thế tại Thư
viện. Đặc biệt, trong vài năm trở lại đây, cùng với những điều kiện thuận lợi
về cơ sở vật chất cũng như những yêu cầu đổi mới về nội dung và phương
pháp giảng dạy, nhóm bạn đọc này đã tăng lên đáng kể.

16

Biểu đồ 1: Thành phần bạn đọc tại Thư viện Trường Đại học Hùng Vương

1.3.2. Đặc điểm nhu cầu đọc:
* Nhu cầu đọc về nội dung tài liệu
Nhóm bạn đọc là CBQL họ có nhu cầu sử dụng những thông tin chuyên
đề, tổng quan, tổng luận, các bản tin nhanh mang tính chất tổng kết, dự báo,
lượng thông tin diện rộng, khái quát trên các lĩnh vực khoa học. Nhu cầu tài
liệu của họ là tài liệu chỉ đạo của Đảng và Nhà nước (Văn kiện, chỉ thị, thông
tư, nghị quyết, công báo) của các bộ, ban, ngành có liên quan đến ngành nghề
nhà trường đào tạo.
Nhóm bạn đọc là CBGD cần những thông tin có tính chất chuyên sâu,
có tính lý luận và thực tiễn. Họ thường có nhu cầu sử dụng các tài liệu về
khoa học giáo dục, khoa học chính trị. Các tài liệu và kinh nghiệm nâng cao
chất lượng giáo dục, giảng dạy lý thuyết, thực hành chuyên môn, cải tiến các
bài thí nghiệm và các đồ dùng giáo dục cho phổ thông. Đây là những lĩnh vực
khoa học phục vụ hữu ích cho các công việc mà họ đang đảm nhiệm, giúp
trang bị cho họ có bản lĩnh chính trị vững vàng, năng lực sư phạm và bản lĩnh
khoa học cao, các tài liệu và khoa học công nghệ giúp họ tiếp cận nhanh tới
tri thức và phương pháp giáo dục mới trong giảng dạy các môn học.

17


Nhóm bạn đọc là sinh viên trong 2 năm học đầu chủ yếu học giáo trình
đại cương cơ bản tại phòng đọc giáo trình và sách tham khảo, sinh viên 2 năm
cuối chủ yếu đọc các tài liệu chuyên ngành, sách tham khảo, sách nâng cao và
sử dụng cả sách ngoại văn.
* Nhu cầu đọc về hình thức tài liệu

Cùng với những tiến bộ vượt bậc của khoa học kỹ thuật, ngày nay các
loại hình tài liệu càng đa dang, phong phú, gọn nhẹ và sử dụng thuận tiện
hơn. Tại Thư viện hiện có một số loại hình tài liệu như: Sách, báo, tạp chí, tài
liệu điện tử, luận văn, luận án, khóa luận… Bảng dưới đây cho thấy tình hình
sử dụng các loại hình tài liệu tại Thư viện.

Tổng số
phiếu

Cán bộ
quản lý

Cán bộ
giảng dạy

Sinh viên

SL

%

SL

%

SL

SL

Sách tiếng Việt

146

100

10

90.9

23

92.0 109 99.1

Sách ngoại văn

45

30.8

2

18.2

4

16.0

39

35.5

Báo, tạp chí

76

52.1

4

36.4

11

44.0

61

55.5

Tài liệu điện tử

27

18.5

0

0.0

2

8.0

25

22.7

66

45.2

2

18.2

7

28.0

57

51.8

Nhóm
Ý kiến

Luận văn, luận án, khóa
luận

%

%

Bảng 1: Đánh giá của người dùng tin về tình hình sử dụng
Tài liệu tại Thư viện
Qua kết quả điều tra cho thấy: 100% bạn đọc bạn đọc có nhu cầu sử
dụng sách tiếng Việt. Tài liệu nước ngoài được sử dụng chủ yếu trong các
ngành học ngoại ngữ, tin học (chiếm 30.8%); Bên cạnh đó nhu cầu sử dụng

18