Các nhân tố tác động đến thu nhập hộ gia đình nông thôn địa bàn huyện lai vung, tỉnh đồng tháp

TR

NG

B GIÁO D C VÀ ÀO T O
I H C KINH T THÀNH PH H

CHÍ MINH

CAO TR NG DANH

CÁC NHÂN T
THỌN

TÁC

NG

N THU NH P H

GIA ỊNH NỌNG

A BÀN HUY N LAI VUNG, T NH

LU N V N TH C S KINH T

ThƠnh ph H Chí Minh, n m 2015

NG THÁP

TR

NG

B GIÁO D C VÀ ÀO T O
I H C KINH T THÀNH PH H

CHÍ MINH

CAO TR NG DANH

CÁC NHÂN T
THỌN

TÁC

NG

N THU NH P H

GIA ỊNH NỌNG

A BÀN HUY N LAI VUNG, T NH

NG THÁP

LU N V N TH C S KINH T

Chun ngành: Chính sách cơng
Mư s : 60340402

Ng

i H ng D n Khoa h c:
PGS.TS INH PHI H

ThƠnh ph H Chí Minh, n m 2015


i
L I CÁM
Sau th i gian h c t p t i Tr
s n l c c a b n thân, s h

ng

N

i h c Kinh t Thành ph H Chí Minh, v i

ng d n t n tình c a quý, th y cô Khoa Kinh t , Vi n Sau

i h c, đ n nay tơi đư hồn t t lu n v n “Các nhân t tác đ ng đ n thu nh p H
gia đình nơng thôn đ a bàn huy n Lai Vung, t nh

ng Tháp”.

L i đ u tiên tôi xin g i l i cám n chân thành đ n Ng
c a tôi, PGS.TS inh Phi H đư t n tình h

ih

ng d n khoa h c

ng d n và ch b o tơi trong q trình th c

hi n Lu n v n này.
Xin trân tr ng c m n lưnh đ o V n phòng UBND t nh
kê t nh

ng Tháp, S Lao đ ng – Th

ng binh và Xư h i

ng Tháp, C c Th ng
ng Tháp, UBND huy n

Lai Vung, Chi c c th ng kê huy n Lai Vung, UBND các xư trên đ a bàn huy n Lai
Vung đư t o đi u ki n giúp đ r t nhi u trong quá trình thu th p d li u th c p, đ c
bi t là trong quá trình đi u tra ph ng v n đ l y d li u s c p ph c v cho lu n v n
này.
Cám n gia đình và b n bè đư đ ng viên, h tr q báu v nhi u m t cho tơi
trong q trình h c t p và th c hi n đ tài này.
Thành ph H Chí Minh, ngày……… tháng 6 n m 2015
H C VIÊN: CAO TR NG DANH


ii
TÓM T T
Lu n v n “Các nhân t tác đ ng đ n thu nh p H gia đình nông thôn đ a

bàn huy n Lai Vung, t nh

ng Tháp” nh m phân tích các nhân t tác đ ng đ n thu

nh p c a h gia đình nơng thơn, t đó đ xu t m t s gi i pháp đ nâng cao thu nh p
H gia đình nơng thơn đ a bàn huy n Lai Vung, t nh
Nghiên c u đ
b

c ti n hành qua 2 b

c: B

c 1 ti n hành nghiên c u s b ,

c 2 nghiên c u chính th c. Nghiên c u s b đ

pháp đ nh tính. K thu t th o lu n nhóm đ

ng Tháp.
c th c hi n thông qua ph

ng

c s d ng trong nghiên c u này nh m

giúp phát hi n các v n đ liên quan đ n đ tài nghiên c u, là c n c quan tr ng đ đ
ra mơ hình nghiên c u. Nghiên c u chính th c đ
l
ph

c th c hi n b ng ph

ng pháp đ nh

ng: ti n hành ph ng v n tr c ti p các h gia đình trên đ a bàn nghiên c u b ng
ng pháp ch n m u h th ng và kích th

th p đ

c m u h p l là 257 m u, d li u thu

c ti n hành phân tích th ng kê mơ t và phân tích h i quy tuy n tính đa bi n.
K t qu nghiên c u cho th y, m c s ng c a các H gia đình tuy có c i thi n

nh ng v n cịn nhi u H gia đình có m c thu nh p th p. Ngu n thu nh p chính ph n
l n là t nơng nghi p vì th m c thu nh p t
còn xác đ nh đ

ng đ i th p và b p bênh. Nghiên c u này

c nhân t tác đ ng đ n thu nh p bình quân đ u ng

i c a h gia đình

các xư trên đ a bàn huy n Lai Vung là: Ngh nghi p c a ch h , kinh nghi m làm vi c
c a ch h , s n m đi h c c a ch h , di n tích đ t c a h , s ho t đ ng khác t o ra
thu nh p và kh n ng vay v n t các đ nh ch chính th c.
Qua đó nghiên c u này đ a ra m t s ki n ngh cho h gia đình, chính quy n
đ a ph

ng tham kh o đ b sung thêm m t s gi i pháp đ nh h

ng nâng cao thu

nh p cho H gia đình nơng thơn trên đ a bàn huy n Lai Vung, góp ph n n đ nh đ i
s ng, phát tri n kinh t , gi v ng an ninh chính tr , tr t t xã h i

trên đ a bàn huy n.


iii
M CL C
N I DUNG
CH

Trang

NG 1 --------------------------------------------------------------------------------------- 1

1.1.

t v n đ và lỦ do nghiên c u: --------------------------------------------------------- 1

1.2. M c tiêu nghiên c u: ---------------------------------------------------------------------2
1.3. Câu h i nghiên c u:-----------------------------------------------------------------------3
1.4.

it

1.4.1.

ng và ph m vi nghiên c u:------------------------------------------------------ 3
it

ng nghiên c u: --------------------------------------------------------------- 3

1.4.2. Ph m vi nghiên c u: -----------------------------------------------------------------3
1.5. Ph

ng pháp nghiên c u: ---------------------------------------------------------------- 3

1.6. ụ ngh a c a đ tài: ------------------------------------------------------------------------4
1.7. K t c u d ki n c a lu n v n: ----------------------------------------------------------- 4
1.8. Tóm t t Ch
CH

ng 1: ------------------------------------------------------------------------5

NG 2 --------------------------------------------------------------------------------------- 6

2.1. Các khái ni m: -----------------------------------------------------------------------------6
2.1.1. Nông thôn: -----------------------------------------------------------------------------6
2.1.2. H và H nông thôn: -----------------------------------------------------------------7
2.1.3. Thu nh p: ------------------------------------------------------------------------------8
2.1.4. Thu nh p c a h gia đình: ----------------------------------------------------------- 8
2.2. Các nhân t tác đ ng thu nh p c a H gia đình nơng thơn -------------------------- 8
2.2.1. Ngh nghi p chính c a ch h ----------------------------------------------------- 9
2.2.2. Kinh nghi m c a ch h ----------------------------------------------------------- 10
2.2.3. Trình đ h c v n c a ch h ------------------------------------------------------ 11

2.2.4. Gi i tính c a ch h ---------------------------------------------------------------- 11
2.2.5. S nhân kh u c a h : (quy mô h ) ----------------------------------------------- 12
2.2.6. T l ph thu c --------------------------------------------------------------------- 12
2.2.7. Di n tích đ t s n xu t -------------------------------------------------------------- 13
2.2.8. S ho t đ ng t o ra thu nh p ------------------------------------------------------ 13
2.2.9. Kh n ng ti p c n tín d ng (t ngu n chính th c): ---------------------------- 14
2.3. T ng quan các nghiên c u tr
2.3.1 M t s nghiên c u n

c đây: ------------------------------------------------ 15

c ngoài ---------------------------------------------------- 15


iv
2.3.2. Các nghiên c u trong n

c: ------------------------------------------------------- 16

2.4. Kinh nghi m th c ti n nâng cao thu nh p H gia đình nơng thơn: -------------- 18
2.4.1.

m ts n

c khác: --------------------------------------------------------------- 18

2.4.2. Kinh nghi m trong n

c: ---------------------------------------------------------- 20

2.5. Mơ hình nghiên c u đ xu t ----------------------------------------------------------- 21
2.6. Tóm t t ch
CH

ng 2 ----------------------------------------------------------------------- 22

NG 3 ------------------------------------------------------------------------------------- 23

3.1. T ng quan v đ a bàn nghiên c u ----------------------------------------------------- 23
3.1.1. V v trí đ a lí – đi u ki n t nhiên: ---------------------------------------------- 23
3.1.2. T ng quan v tình hình kinh t - xư h i c a huy n Lai Vung ---------------- 26
3.2. Tóm t t ch
CH

ng 3 ----------------------------------------------------------------------- 30

NG 4 ------------------------------------------------------------------------------------- 32

4.1. Quy trình nghiên c u ------------------------------------------------------------------- 32
4.2. Ph

ng pháp nghiên c u: -------------------------------------------------------------- 34

4.3. Mơ hình nghiên c u chính th c ------------------------------------------------------- 34
4.5. D li u nghiên c u ---------------------------------------------------------------------- 39
4.5.1. Ngu n d li u thu th p ------------------------------------------------------------ 39
4.5.2. Ph

ng pháp ch n m u và xác đ nh kích th

c m u-------------------------- 40

4.5.3. M u nghiên c u--------------------------------------------------------------------- 40
4.5.4. Quy trình x lỦ s li u: ------------------------------------------------------------ 42
4.5.5. Phân tích d li u -------------------------------------------------------------------- 42
4.5.5.1. Phân tích th ng kê mô t d li u nghiên c u ---------------------------- 42
4.5.5.2. Các ki m đ nh trong mơ hình nghiên c u -------------------------------- 42
4.6. Tóm t t Ch
CH

ng 4: ---------------------------------------------------------------------- 44

NG 5 ------------------------------------------------------------------------------------- 46

5.1. K t qu nghiên c u --------------------------------------------------------------------- 46
5.2 K t qu nghiên c u đ nh l

ng -------------------------------------------------------- 46

5.2.1. Th ng kê mô t , phân tích k t qu nghiên c u --------------------------------- 46
5.2.1.1. Thu nh p bình quân đ u ng

i c a H gia đình nơng thơn ----------- 46

5.2.1.2. Thu nh p v i ngh nghi p c a ch h ------------------------------------ 48
5.2.1.3. Thu nh p v i kinh nghi m c a ch h ------------------------------------ 49


v
5.2.1.4. Thu nh p v i s n m đi h c c a ch h ---------------------------------- 50

5.2.1.5. Thu nh p v i gi i tính c a ch h ---------------------------------------- 50
5.2.1.6. Thu nh p v i s nhân kh u c a h (quy mô h ) ------------------------ 52
5.2.1.7. Thu nh p v i t l ph thu c ----------------------------------------------- 53
5.2.1.8. Thu nh p v i quy mô di n tích đ t ---------------------------------------- 53
5.2.1.9. Thu nh p v i s ho t đ ng t o thu nh p --------------------------------- 54
5.2.1.10. Thu nh p v i vi c vay v n t các đ nh ch chính th c --------------- 55
5.2.2. K t qu phân tích mơ hình nghiên c u ------------------------------------------ 56
5.2.2.1. K t qu h i quy -------------------------------------------------------------- 56
5.2.2.2. Ki m đ nh t ng quát mơ hình nghiên c u -------------------------------- 57
5.2.3. Gi i thích các bi n có Ủ ngh a ---------------------------------------------------- 59
5.2.3.1. K t qu h s h i quy ch a chu n hóa (Unstandardized Coefficient) 60
5.2.3.2. K t qu h s h i quy chu n hóa (Standardized Coefficient) -------- 63
5.2.4. Gi i thích các bi n khơng có Ủ ngh a -------------------------------------------- 63
CH

NG --------------------------------------------------------------------------------------- 65

6.1. K t lu n ----------------------------------------------------------------------------------- 65
6.2. óng góp c a lu n v n ----------------------------------------------------------------- 65
6.3. Ki n ngh --------------------------------------------------------------------------------- 65
6.4. H n ch và đ ngh h

ng nghiên c u ti p theo ------------------------------------ 69

TÀI LI U THAM KH O --------------------------------------------------------------------- 70
PH L C ---------------------------------------------------------------------------------------- 75


vi
DANH M C HỊNH VÀ

TH

Hình 2.1. Mơ hình nghiên c u đ xu t ..........................................................................22
Hình 3.1. B n đ hành chính t nh

ng Tháp ............................................................... 23

Hình 4.1: Quy trình nghiên c u .....................................................................................34
Hình 5.1: Tình hình h nghèo t i các xư trên đ a bàn huy n Lai Vung ........................48
Hình 5.2: Tình hình ngh nghi p c a h gia đình .........................................................48
Hình 5.3: Trình đ h c v n trung bình theo gi i tính c a ch h .................................52


vii
DANH M C B NG

B ng 3.1. T c t ng tr

ng kinh t bình quân huy n Lai Vung giai đo n 2011-2014...26

B ng 3.2. C c u kinh t c a huy n Lai Vung t n m 2011 đ n 2014 .........................27
B ng 3.3. S n l

ng lúa giai đo n 2010-2014 .............................................................. 27

B ng 3.4: Thu nh p bình quân đ u ng

i c a huy n Lai Vung (2011-2014) ..............29

B ng 3.5. S li u thu nh p bình quân đ u ng
huy n, th , thành ph thu c t nh

i n m 2014 các ...................................29

ng Tháp .................................................................29

B ng 5.1: Thu nh p bình qn đ u ng

i c a H gia đình nơng thôn.......................... 47

B ng 5.2. Chu n h nghèo, h c n nghèo áp d ng cho giai đo n 2011-2015 ..............47
B ng 5.3. Thu nh p v i ngh nghi p c a ch h .......................................................... 48
B ng 5.4: Thu nh p v i kinh nghi m c a ch h .......................................................... 49
B ng 5.5: Thu nh p v i s n m đi h c c a ch h .......................................................50
B ng 5.6: Thu nh p v i gi i tính c a ch h ................................................................ 51
B ng 5.7: Thu nh p v i s nhân kh u c a h ............................................................... 52
B ng 5.8: Thu nh p v i t l ph thu c ........................................................................53
B ng 5.9: Thu nh p v i di n tích đ t c a h .................................................................54
B ng 5.10: Thu nh p v i s ho t đ ng t o thu nh p .....................................................55
B ng 5.11: Thu nh p v i vi c vay v n t các đ nh ch chính th c .............................. 56
B ng 5.12: K t qu h i quy c a mơ hình ......................................................................57
B ng 5.13: K t qu h i quy c a mơ hình và VIF .......................................................... 58
B ng 5.14: K t qu h s Durbin -Watson ....................................................................59
B ng 5.15: K t qu ki m đ nh White ............................................................................59
B ng 5.16: V trí quan tr ng c a các y u t ..................................................................63


viii
DANH M C T

CSXH

: Chính sách xã h i

CN-XD

: Cơng nghi p - Xây d ng

VT

:

n v tính

BSCL

:

ng b ng sông C u long

FGLS

VI T T T

: Feasible General Least Square (Ph

ng pháp bình ph

ng bé nh t t ng

quát kh thi)
GDP

: Gross Domestic Product (T ng s n ph m qu c n i)

Ha

: Héc-ta

NDT

: Nhân dân t

NSL

: N ng su t lao đ ng

OLS

: Ordinary Least Squares (Ph

THCS

: Trung h c c s

THPT

: Trung h c Ph thông

ng pháp bình ph

ng bé nh t)

TP. HCM : Thành ph H Chí Minh
TM-DV

: Th

ng m i - D ch v

UBND

:

VHLSS

: Vietnam Household Living Standards Survey ( i u tra m c s ng h gia

y ban nhân dân
đình Vi t Nam)

VIF

: Variance Inflation Factor (H s phóng đ i ph

WLS

: Weighted Least Squares (Ph

WTO

: World Trade Organization (T ch c th

ng pháp bình ph

ng sai)
ng bé nh t có tr ng s )

ng m i th gi i)


1
CH

NG 1

M
N i dung Ch

U

ng m đ u s gi i thi u t ng quan v lý do nghiên c u; m c tiêu

nghiên c u;câu h i nghiên c u; đ i t

ng, ph m vi nghiên c u; ph

ng pháp nghiên

c u và ý ngh a th c ti n c a đ tài nghiên c u.

1.1.
n

t v n đ và lý do nghiên c u:
c ta, nơng nghi p, nơng dân và nơng thơn có vai trị r t quan tr ng trong

su t q trình xây d ng và phát tri n đ t n
gia nh p T ch c Th

c bi t k t khi Vi t Nam chính th c

ng m i th gi i (WTO), kinh t ti p t c t ng tr

nhân dân không ng ng đ
v c Vi t Nam v n là n
lo i th p.

c.

ng, đ i s ng

c c i thi n. Tuy nhiên, đ n nay so v i các n

c trong khu

c nông nghi p và có thu nh p bình qn đ u ng

i thu c vào

i s ng c a m t b ph n dân c , ng

i dân khu v c nơng thơn, vùng sâu,

vùng xa, cịn g p nhi u khó kh n, thu nh p v n th p so v i các vùng khác, đ i s ng
gi thành th và nông thôn chênh l ch nhi u.
ng Tháp là m t t nh nông nghi p thu c

ng b ng sông C u Long v i di n

tích t nhiên là 3.238 km2, trong đó đ t s n xu t nông nghi p chi m 80% di n tích
tồn t nh và h n 82,73% dân c s ng vùng nơng thơn, có trên 73,59% lao đ ng nông
nghi p. Giá tr s n xu t nông nghi p chi m g n 50% trong t ng c c u kinh t c a t nh
và s n xu t nông nghi p là ngu n thu chính đ i đa s ng
trong nh ng n m g n đây kinh t t nh
nhiên t l h nghèo và t l ng

ng Tháp có t ng tr

ng đ

thu nh p bình quân đ u ng

ng và phát tri n tuy

i dân có m c thu nh p th p v n còn cao. Theo Báo

cáo kinh t - xã h i n m 2014 c a C c Th ng kê t nh
n m 2014 là 7,5% t

i dân nông thôn. M c dù

ng Tháp t l h nghèo cu i

ng 32.000 h , c n nghèo 7% t

ng đ

ng 30.000 h và

i tính đ n n m 2014 là 16,18 tri u đ ng/ng

i/n m (theo

giá c đ nh 1994).
Th c hi n Ngh quy t H i ngh Trung

ng 7 khóa X v nông nghi p, nông dân

– nông thôn v i quan đi m phát tri n nông nghi p, nông thôn,
án Tái c c u ngành nơng nghi p trong đó

ng Tháp xây d ng

ng Tháp t p trung nâng cao trình đ

s n xu t nơng nghi p c a c dân nông thôn làm sao đ t m c trung bình c a khu v c
đ ng b ng sông C u Long, nâng cao thu nh p nông dân là m c đích chính. Ph n đ u


2

thu nh p bình quân đ u ng
t

ng đ

i t ng 12,9%/n m (đ n n m 2020 là 29,6 tri u đ ng

ng 2.692 USD theo giá c đ nh 1994).

Bên c nh nh ng thành t u đ t đ
n

c nói chung và c a t nh

c trong th i gian qua, ngành nông nghi p c

ng Tháp c ng nh huy n Lai Vung nói riêng, v n còn

nhi u h n ch nh : s n xu t nông nghi p th ng l i nh ng thu nh p ng
th p, ch a hình thành đ

i nơng dân

c mơ hình liên k t s n xu t và tiêu th gi a nông dân và

doanh nghi p; phát tri n m nh nh ng ch a th t s b n v ng, t ng tr

ng ch a đ t yêu

c u, ch y u là d a vào v n, lao đ ng, y u t áp d ng khoa h c k thu t chi m t l

th p. S n xu t nông nghi p c a huy n ph bi n v n là quy mơ nh (di n tích canh tác
ít), phân tán, n ng su t, ch t l

ng, giá tr gia t ng nhi u lo i nông s n th p, giá thành

m t s s n ph m cao. Qu đ t nông nghi p ngày càng thu h p d n, dân s ngày càng
t ng, n ng su t, kinh nghi m lao đ ng ch a cao, trình đ dân trí cịn th p t đó d n
đ n thu nh p ph n đơng H gia đình nơng thơn

m c th p. T l h nghèo c a huy n

Lai Vung so v i các huy n th trong t nh còn cao, đ i s ng c a nhi u h gia đình v n
cịn g p nhi u khó kh n. Thu nh p ng

i nông dân tuy đ

c c i thi n nh ng tích l y

v n th p còn kho ng cách chênh l ch cao so v i thành th , đ c bi t là vùng sâu. Nhi u
h gia đình tuy đư thốt kh i di n nghèo nh ng th c t thu nh p c ng ch cao h n m c
chu n nghèo không đáng k . Do v y, vi c tìm ra gi i pháp nâng cao thu nh p c a H
gia đình đóng vai trị vơ cùng quan tr ng.
T th c tr ng đó đ t ra m t áp l c l n cho vi c phát tri n kinh t xã h i c a t nh
ng Tháp nói chung và huy n Lai Vung nói riêng. Vì v y nghiên c u “Các nhân t
tác đ ng đ n thu nh p H gia đình nơng thơn đ a bàn huy n Lai Vung” là r t c n
thi t nh m ph n ánh rõ h n th c tr ng thu nh p và các nhân t tác đ ng đ n thu nh p
c a h gia đình c a đ a ph

ng, t c s đó đ xu t, ki n ngh m t s gi i pháp nâng

cao thu nh p cho các H gia đình nơng thơn huy n Lai Vung, góp ph n xây d ng và
phát tri n kinh t c a huy n.
1.2. M c tiêu nghiên c u:
tài t p trung nghiên c u vào các m c tiêu sau đây:
ánh giá th c tr ng thu nh p H gia đình nơng thôn đ a bàn huy n Lai Vung,
t nh

ng Tháp.


3
Xác đ nh, đo l

ng m c đ

nh h

ng c a các nhân t tác đ ng đ n thu nh p

h gia đình khu v c nơng thơn trên đ a bàn huy n Lai Vung.
G i ý chính sách nh m nâng cao thu nh p h gia đình khu v c nơng thơn trên
đ a bàn huy n Lai Vung.
1.3. Câu h i nghiên c u:
tài t p trung tr l i các câu h i nghiên c u sau:
Hi n tr ng thu nh p c a H gia đình nơng thơn huy n Lai Vung cao hay th p?
Y u t ngh nghi p có tác đ ng đ n thu nh p H gia đình hay khơng?
Y u t kinh nghi m có tác đ ng đ n thu nh p H gia đình hay không?
Y u t s n m đi h c c a ch h có tác đ ng đ n thu nh p H gia đình hay
khơng?
Y u t di n tích đ t c a h có tác đ ng đ n thu nh p H gia đình hay không?

S ho t đ ng khác t o ra thu nh p và kh n ng vay v n t các đ nh ch chính
th c có tác đ ng đ n thu nh p H gia đình trên đ a bàn hay không?
1.4.

it

1.4.1.
it

ng và ph m vi nghiên c u:

it

ng nghiên c u:

ng nghiên c u là v n đ Thu nh p c a H gia đình.

1.4.2. Ph m vi nghiên c u:
Ph m vi nghiên c u là 11 xư trong đ a bàn huy n Lai Vung, t nh
G m 11 xã: Hòa Long, Long Th ng, Long H u, Tân Ph
Tân Hòa,

nh Hòa, Phong Hòa, Tân D

1.5. Ph

c, Tân Thành, V nh Th i,

ng và Hòa Thành.

ng pháp nghiên c u:

tài nghiên c u th c hi n qua 2 b
B

ng Tháp.

c:

c 1: Nghiên c u s b th c hi n thông qua ph

th o lu n nhóm đ

ng pháp đ nh tính. K thu t

c s d ng trong nghiên c u này nh m giúp phát hi n ra các v n đ

liên quan đ n đ tài nghiên c u, làm c s cho vi c hình thành đ tài nghiên c u và
mơ hình nghiên c u chính th c, cách thi t k b ng câu h i trong nghiên c u.
B

c 2: Nghiên c u chính th c th c hi n b ng ph

hành ph ng v n tr c ti p các H gia đình

ng pháp đ nh l

nông thôn trên đ a bàn huy n Lai Vung đ

xây d ng d li u s c p và xác đ nh các nhân t nào có nh h

H gia đình.

ng, ti n

ng đ n thu nh p c a


4
Ph

ng pháp này th c hi n v i s h tr c a ph n m m SPSS 18 và Exel 2010.

1.6. ụ ngh a c a đ tài:
tài nghiên c u này ch ra đ

c các nhân t tác đ ng đ n thu nh p c a H gia

đình nơng thơn trên đ a bàn huy n Lai Vung, nghiên c u mang l i m t s Ủ ngh a v
m t lý thuy t và th c ti n cho đ a ph

ng. Và k t qu nghiên c u c a đ tài này là c

s khoa h c thi t th c giúp chính quy n đ a ph

ng, các H gia đình tham kh o đ có

nh ng gi i pháp c th h n và kh thi h n nh m nâng cao thu nh p cho H gia đình
khu v c nông thôn đ a bàn huy n Lai Vung, t nh

ng Tháp.

1.7. K t c u d ki n c a lu n v n:
tài nghiên c u đ
và ch

c trình bày trong 6 ch

ng bao g m c Ch

ng m đ u

ng k t lu n, ki n ngh . C th nh sau:
Ch

ng 1: M đ u

Gi i thi u t ng quan v đ tài nghiên c u: Lý do nghiên c u; m c tiêu nghiên
c u; câu h i nghiên c u; đ i t

ng, ph m vi nghiên c u; ph

ng pháp nghiên c u và

Ủ ngh a th c ti n c a đ tài nghiên c u.
Ch

ng 2: C s lý thuy t

Trong ch

ng này s trình bày nh ng c s lý thuy t liên quan đ n v n đ thu

nh p. Nêu l i nh ng nghiên c u tr

c đó có liên quan đ n đ tài. T đó, xác đ nh các

nhân t tác đ ng đ n thu nh p c a H gia đình nông thôn và đ xu t đ a ra mô hình
nghiên c u.

t nh

Ch

ng 3: T ng quan v tình hình kinh t xã h i c a đ a bàn nghiên c u

Ch

ng này trình bày v đ c đi m t nhiên, kinh t xã h i c a huy n Lai Vung,

ng Tháp.
Ch

ng 4: Ph

ng pháp nghiên c u

C n c c s lý thuy t, t ng quan các nghiên c u tr
hình đ a bàn nghiên c u, trong ch

ng này s trình bày ph

c và đ c đi m c a tình
ng pháp nghiên c u, mơ

hình nghiên c u và ngu n d li u cho mơ hình nghiên c u trên.
Ch

ng 5: K t qu nghiên c u

Trình bày k t qu nghiên c u s b , phân tích th ng kê mơ t d li u nghiên
c u, phân tích k t qu c a mơ hình kinh t l

ng, xác đ nh các nhân t tác đ ng đ n

thu nh p H gia đình nơng thơn trên đ a bàn huy n Lai Vung, t nh

ng Tháp.


5
Ch

ng 6: K t lu n và khuy n ngh .

ánh giá t ng quan toàn b k t qu nghiên c u, t đó đ a ra m t s gi i pháp
có tính ch t g i ý, khuy n ngh nh m nâng cao thu nh p cho H gia đình nơng thơn đ a
bàn huy n Lai Vung, t nh
c u c ng nh đ xu t h
1.8. Tóm t t Ch

ng Tháp.

ng th i, nêu thêm nh ng h n ch c a nghiên

ng nghiên c u ti p theo.
ng 1:

V n đ thu nh p c a H gia đình

m i n i đ u thu hút s quan tâm c a các nhà

nghiên c u cho dù qu c gia đó giàu m nh, nghèo đói hay nh ng đ a ph

ng nh . Vì

thu nh p h gia đình là ch báo quan tr ng có Ủ ngh a kinh t đ đánh giá m c đ phát
tri n c a m t qu c gia, m c s ng c a m t khu v c đ a lý, m t đ a ph

ng. Thu nh p

có th khác nhau gi a các khu v c, gi a các vùng, mi n, đ c bi t gi a thành th và
nông thôn. V n đ làm sao đ gia t ng thu nh p đ i v i h gia đình ho c đ c i thi n
m c s ng ng

i dân và gi m b t bình đ ng xã h i đang là v n đ đ

h c, các nhà qu n lí quan r t quan tâm. Vì v y Ch
và xác đ nh v n đ nghiên c u c n đ

ng 1 đư đ a ra lỦ do nghiên c u

c th c hi n là ắCác nhơn t tác đ ng đ n thu

nh p H gia đình nơng thơn trên đ a bàn huy n Lai Vung, t nh
Ch

c các nhà khoa

ng Tháp”.

ng 1 đư nêu ra m c tiêu nghiên c u, câu h i nghiên c u, đ i t

vi nghiên c u c ng nh Ủ ngh a và b c c lu n v n đư đ

c trình bày

ng, ph m

cu i ch

ng.


6
CH
C
Ch

S

ng 2 s trình bày tóm l

NG 2

LÝ THUY T
c các khái ni m v nơng thơn, H gia đình, khái

ni m v thu nh p. Nêu l i t ng quan các nghiên c u tr
c s đó xác đ nh nhân t

nh h

c có liên quan đ n đ tài, trên

ng đ n thu nh p c a H gia đình nơng thơn và đ a

ra mơ hình nghiên c u đ xu t.
2.1. Các khái ni m:
2.1.1. Nông thôn:
Khái ni m nông thôn tùy theo đi u ki n

t ng qu c gia, khái ni m này ln

bi n đ ng theo th i gian và có nhi u đ nh ngh a khác nhau v tiêu chí. Nơng thơn là
m t ph n lãnh th v i dân c ch y u làm ngh nông nghi p, có mơi tr
mơi tr

ng t nhiên,

ng s ng khác bi t v i thành th , đi u ki n v kinh t - xã h i kém phát tri n

h n h n thành th . Tuy nhiên v i đi u ki n kinh t phát tri n hi n nay, c nh quan
nhi u vùng nông thôn không khác so v i thành th nhi u, thu nh p t ng lên đ i s ng
ng

i dân ngày m t thay đ i theo h

ng v n minh h n. M t s khái ni m v nơng

thơn chúng ta có th nghiên c u:
“Nơng thơn v i t cách là khách th nghiên c u xã h i h c v m t phân h xã
h i có lãnh th xác đ nh đư đ nh hình thành t lâu trong l ch s . Nông thôn là m t h
th ng đ c l p t

ng đ i n đ nh, là m t ti u h không gian-xã h i”. (T ng V n Chung,

2000).
Theo Phan Xuân S n và Nguy n C nh (2008), nơng thơn có th đ ng ngh a v i
làng, xóm, thơn,… đó là mơi tr

ng kinh t s n xu t v i ngh tr ng lúa n

c c

truy n, không gian sinh t n, không gian xã h i và c nh quan v n hóa xây đ p nên n n
t ng tinh th n, t o thành l i s ng c a ng

i Vi t.

Theo Thông t s 54/2009/TT-BNNPTNT ngày 21/8/2009 c a B Nông nghi p

và Phát tri n nông thôn, đ nh ngh a: Nông thôn là ph n lãnh th không thu c n i
thành, n i th các thành ph , th xã, th tr n đ

c qu n lý b i c p hành chính c s là

y ban nhân dân xã.
Nh v y có th khái quát đ c tr ng c b n c a nông thơn là:
-

ó là c ng đ ng xã h i mà ch y u ng

nghi p chính là s n xu t nông nghi p.

i dân ho t đ ng s n xu t v i ngh


7
- Là vùng có thu nh p th p, trình đ dân c th p, đi u ki n s ng kém h n so v i
thành th . Có c s h t ng: đ

ng, đi n, c u, c ng, n

c s ch và đi u ki n phúc l i

khác nh giáo d c, y t ,… th p h n so v i thành th .
2.1.2. H và H nơng thơn:
Haviland (2003), H gia đình hay còn g i đ n gi n là h , là đ n v xã h i bao
g m m t hay m t nhóm ng
kh u).

i

chung (cùng chung h kh u) và n chung (nhân

i v i nh ng h có t 2 ng

i tr lên, các thành viên trong h có th có hay

khơng qu thu chi chung ho c thu nh p chung. H không đ ng nh t v i khái ni m gia
đình, nh ng ng
ni d

i trong h gia đình có th có ho c khơng có quan h huy t th ng,

ng ho c hôn nhân ho c c hai.
Theo Ph m Th Ng c ào (2012), H nông dân là nh ng h ch y u ho t đ ng

nông nghi p, là các thành viên có tài s n chung, cùng góp cơng s c đ ho t đ ng kinh
t chung trong s n xu t nông, lâm, ng nghi p ho c m t s l nh v c s n xu t kinh
doanh khác do pháp lu t quy đ nh và là ch th trong các quan h s n xu t, kinh doanh
đó.
Khái ni m H nơng dân c ng có th đ
nơng h thu ho ch các ph

c đ nh ngh a nh sau: “Nông dân là các

ng ti n s ng t ru ng đ t, s d ng ch y u lao đ ng gia

đình trong s n xu t nơng tr i, n m trong h th ng kinh t r ng h n nh ng v c b n
đ

c đ c tr ng b ng vi c tham gia m t ph n trong th tr

ng ho t đ ng v i m t trình

đ hồn ch nh khơng cao” (Ellis, 1998, trích ào Th Tu n, 2003).
Tóm l i, H là t p h p nh ng ng
chung huy t th ng ho c là con ni, ng

i có cùng chung m i quan h v i nhau (có
i tình nguy n và đ

c s đ ng ý c a các

thành viên trong h công nh n), s ng trong cùng m t gia đình và đ

c pháp lu t công

nh n, cùng sinh s ng và phát tri n kinh t theo s phân công lao đ ng đư đ
l p tr

c thi t

c đó.
H nơng dân có nh ng đ c tr ng nh sau:
Th nh t, là đ n v kinh t c s , v a là đ n v s n xu t, v a là m t đ n v tiêu

dùng.
Th hai, quan h gi a tiêu dùng và s n xu t bi u hi n

trình đ phát tri n c a

h t c p, t túc, trình đ này quy t đ nh quan h gi a h nông dân và th tr

ng.


8
Th ba, các h nơng dân ngồi tham gia ho t đ ng nơng nghi p cịn tham gia
ho t đ ng phi nông nghi p v i m c đ khác nhau nên khó gi i h n th nào là m t h
nông dân.
2.1.3. Thu nh p:
Theo Samuelson và Nordhause (1997), thu nh p là s ti n thu đ
m t mà m t ng
(th

i hay h gia đình ki m đ

c hay ti n

c trong m t kho ng th i gian nh t đ nh

ng là m t n m).
T ng C c Th ng kê (2010) đ nh ngh a v thu nh p nh sau:
Thu nh p là t ng s ti n mà m t ng

i hay m t gia đình ki m đ

ngày, 1 tu n hay 1 tháng, hay nói c th h n là t t c nh ng gì mà ng
khi b công s c lao đ ng m t cách chính đáng đ

Thu nh p bình qn đ u ng

i 1 tháng đ

c trong 1

i ta thu đ

c

c g i là thu nh p.
c tính b ng cách chia t ng thu nh p

trong n m c a h gia đình cho s nhân kh u c a h và chia cho 12 tháng.
2.1.4. Thu nh p c a h gia đình:
Singh và Strauss (1986) cho r ng thu nh p c a h gia đình g m thu nh p chính
t nơng nghi p và thu nh p t phi nông nghi p.
Theo T ng c c Th ng kê (2010) đ nh ngh a nh sau: Thu nh p c a H gia đình
là tồn b s ti n và giá tr hi n v t quy thành ti n sau khi đư tr chi phí s n xu t mà
h gia đình và các thành viên c a h nh n đ

c trong m t th i gian nh t đ nh, th

là 1 n m, bao g m: (1) thu t ti n công, ti n l

ng

ng, (2) thu t s n xu t nông, lâm,

nghi p, th y s n (đư tr chi phí s n xu t và thu s n xu t), (3) thu t ngành ngh phi

nông, lâm, th y s n (đư tr chi phí s n xu t và thu s n xu t), (4) thu khác đ

c tính

vào thu nh p (khơng tính ti n rú ti n ki m, bán tài s n, vay thu n túy, thu n và các
kho n chuy n nh

ng v n nh n đ

c).

2.2. Các nhân t tác đ ng thu nh p c a H gia đình nơng thơn
Theo Park (1992), trong nghiên c u c a ông, ông cho r ng n ng su t lao đ ng
là đi u ki n đ thay đ i thu nh p và đó là nguyên nhân d n đ n thay đ i thu nh p.
Cùng v i ý ki n này Mankiw (2003) cho r ng s khác bi t trong thu nh p gi a các
n

c chính là do khác bi t v n ng su t lao đ ng.


9
Theo Lewis (1954), Oshima (1993), Barker (2002) cho r ng: n ng su t lao đ ng
nông nghi p ph thu c vào n ng su t đ t và quy mơ di n tích đ t (di n tích đ t nơng
nghi p tính trên 1 lao đ ng nơng nghi p) (trích b i inh Phi H , 2008).
Thu nh p c a m i cá nhân có đ

c do ph i b s c lao đ ng tham gia vào các

ho t đ ng lao đ ng. Trong m i h gia đình, s đóng góp s c lao đ ng c a m i cá nhân
mang l i giá tr kinh t cho gia đình thơng qua ngu n thu nh p hàng ngày, hàng tháng

ho c c m t n m cho c h gia đình. Do đó, đ t o ra s n ph m có giá tr địi h i ph i
có ngu n v n con ng

i tích l y đ

và các k n ng khác c a m i ng

c thông qua y u t t trình đ , kinh nghi m vi c là

i khi tham gia lao đ ng.

Theo Nguy n Xuân Thành (2009), cho r ng thu nh p c a m i lao đ ng b
h

nh

ng b i y u t s n m đi h c và kinh nghi m làm vi c.
Theo Scoones (1998), các y u t tác đ ng đ n thu nh p c a h gia đình bao

g m: v n t nhiên, v n con ng
bao g m: đ t, n
c a con ng

i, v n tài chính và v n xã h i. Trong đó v n t nhiên

c, khơng khí, tài ngun thiên,….là c s cho các ho t đ ng kinh t

i. V n con ng

gi i tính. Ngu n v n này đ

gia và s n xu t và đ

i mô t các y u t nh : giáo d c, l c l
c khai thác s d ng trong quá trình ng

ng lao đ ng,

i lao đ ng tham

c ph n ánh qua n ng su t lao đ ng và hi u qu lao đ ng c a h .

V n tài chính bao g m: các kho n ti t ki m và tín d ng, cho bi t kh n ng c a m t h
gia đình trong vi c ti t ki m và ti p c n v n cho đ u t và các ho t đ ng t o ra thu
nh p. V n xã h i bao g m ph n l n xây d ng gi a nh ng con ng
tin t

i v i nhau: đó là s

ng, hi u bi t l n nhau và chia s nh ng giá tr đ o đ c, phong cách k t n i thành

nh ng thành viên trong các c ng đ ng l i v i nhau: S hi u bi t l n nhau và s chia s
nh ng giá tr đ o đ c, phong cách k t n i thành viên trong các t p đoàn, các c ng
đ ng l i v i nhau (trích b i inh Phi H , n m 2014).
Bên c nh đó, Karttunen (2009) cho r ng ngu n l c v n con ng

i c a h gia

đình và các y u t nhân kh u xã h i nh gi i tính, trình đ h c v n c a ch h cùng
v i t l ph thu c nh h

ng đ n thu nh p c a H .

Các nhân t tác đ ng đ n thu nh p h gia đình nơng thơn bao g m:
2.2.1. Ngh nghi p chính c a ch h
a s ng

i lao đ ng trong l nh v c nơng nghi p đ u có thu nh p th p h n so

v i các khu v c cịn l i (phi nơng nghi p) do lao đ ng trong l nh v c nông nghi p


10
th

ng s có nhi u r i ro h n nh : thiên tai, d ch b nh, giá c th tr

ng không n

đ nh. Trong nghiên c u c a Nguy n Sinh Công (2004) t i đ a bàn huy n C

,

Thành ph C n Th đư k t lu n r ng: v i gi đ nh các y u t không đ i, n u ch h
làm ngh nơng thì thu nh p bình qn đ u ng
Theo nghiên c u c a Tr

i c a h s gi m 16,35%.

ng Minh L (2010), nghiên c u v tình tr ng nghèo

huy n Tri Tơn, t nh An Giang đư k t lu n r ng: khi các y u t khác không đ i, n u h
này làm nơng nghi p thì d n đ n thu nh p th p và xác su t nghèo c a h t ng lên
80,09%.
Nguy n H u T nh (2010), trong 330 h đi u tra m u t i huy n Bù
Bình Ph

ng t nh

c k t lu n: t l h nghèo (thu nh p th p) c a nhóm h có ch h làm ngh

phi nơng nghi p là 4,55%, trong khi đó t l h nghèo đ i v i ch h làm l nh v c
nông nghi p là 11,19% (cao h n 6,64% so v i ch h làm ngh phi nông nghi p).
i u này cho th y thu nh p c a nhóm h làm l nh v c nông nghi p là r t th p
so v i h có ngh nghi p l nh v c phi nông nghi p.
2.2.2. Kinh nghi m c a ch h
Kinh nghi m là nh ng k n ng, bí quy t trong s n xu t nông nghi p. Theo k t
qu nghiên c u c a Võ Th M Trang (2010)
xã thu c 3 huy n phía B c t nh Bình D

180 trang tr i và h nơng dân c a 25

ng thì kinh nghi m có tác đ ng đ n thu nh p

c a h nông dân. C.R.Wharton (1963) cho r ng n u t t c nh ng y u t đ u vào là
gi ng nhau, hai nông dân v i s khác nhau v kinh nghi m và ki n th c thì s có k t
qu s n xu t khác nhau hồn tồn.
Theo Bùi Quang Bình (2008), ng d ng hàm Mincer nghiên c u v v n con
ng

i đ i v i thu nh p các H s n xu t cà phê

th y kinh nghi m làm vi c có nh h

Tây Nguyên, k t qu nghiên c u cho

ng đ n thu nh p, n u ch h có s n m kinh

nghi m t ng 1 đi m thì thu nh p t ng lên 0,577 đi m. S n m làm vi c c a ch h
càng nhi u thì thu nh p bình quân c a h s càng t ng, đa s các h gia đình khu v c
nơng thơn làm nơng nghi p nên kinh nghi m là y u t r t quan tr ng quy t đ nh đ n
n ng su t lao đ ng.
Nghiên c u c a Nguy n Qu c Nghi và c ng s (2011) t i huy n Trà Ôn, t nh
V nh Long v i s m u kh o sát là 183 h , k t qu k t lu n r ng: bi n s kinh nghi m


11
có h s d

ng 0,305

m c Ủ ngh a 5% cho th y s n m kinh nghi m làm vi c c a

ch h càng cao thì thu nh p bình quân c a h càng t ng.
Hu nh Tr

ng Vy và Ông Th Vinh (2009) c ng cho r ng: kinh nghi m làm

vi c đóng góp tích c c đ n v n đ thu nh p c a lao đ ng nh p c .
2.2.3. Trình đ h c v n c a ch h
Ch t l

ng lao đ ng c a h th hi n

trình đ h c v n, s hi u bi t, k n ng,

vi c ng d ng các ti n b khoa h c k thu t s n xu t,… tuy nhiên ng
h c v n th p (s n m đi h c ít) th

i có trình đ

ng hi u bi t ít và thi u kh n ng ti p thu các ki n

th c chuyên môn đ ph c v cho ho t đ ng s n xu t c a mình d n đ n hi u qu s n
xu t không cao thu nh p th p.
Theo Yang (2004) cho r ng h c v n là m u ch t c a s phát tri n và trình đ
h c v n c ng giúp ng
m t ph n giúp ng
tìm vi c làm

i nông dân t ng c

ng kh n ng n m b t thơng tin, đi u đó

i nơng dân có thêm c h i tham gia ho t đ ng phi nông nghi p và

đô th .

Solow (1957) cho r ng giáo d c làm cho lao đ ng hi u qu h n thông qua các
ti n b k thu t.

i u này xu t phát t th c t là giáo d c cho phép m i ng

i thích

nghi d dàng h n v i nh ng thay đ i c a xã h i và k thu t. Vì v y, trình đ h c v n
c a ch h và nh ng ng

i trong gia đình có nh h

ng đ n kh n ng t ng thu nh p

c a gia đình.
Marshall (1890), ki n th c là đ ng l c m nh m c a s n xu t. Cùng v i quan
đi m này Wharton (1963) cho r ng: v i t t c ngu n l c đ u vào gi ng nhau, hai nông
dân v i s khác nhau v trình đ k thu t nơng nghi p s có s có k t qu s n xu t
khác nhau. M t t l l n ng

i nghèo là nông dân, nh ng ng

i th

ng thi u nh ng

k n ng, k thu t s n xu t và kh n ng ti p c n v i các ngu n l c phát tri n khác c ng
r t th p.
Okurut và c ng s (2002) trong phân tích v nghèo

Uganda ơng k t lu n r ng

trình đ h c v n c a ch h càng cao thì H gia đình càng giàu có.

Bùi Quang Bình (2008) và Nguy n
nh ng ng

c Th ng (2002) c ng k t lu n r ng

i có trình đ h c v n cao h n s có m c thu nh p cao h n.

2.2.4. Gi i tính c a ch h


12
Theo Nguy n Tr ng Hoài (2010),
thành ki n v vai trị c a ng
có nh h

các n

i ph n cịn t

c đang phát tri n, n i cịn có nh ng

ng đ i kh c khe thì gi i tính c a ch h

ng đ n kh n ng nghèo c a h . Nghiên c u đánh giá nh ng h có ch h là

n gi i thì kh n ng nghèo cao h n nh ng h là nam gi i, đ c bi t là nh ng vùng
nơng thơn nghèo, n i mà ph n ít có c h i ti p xúc v i nh ng vi c làm có thu nh p
cao mà th

ng xuyên làm vi c n i tr trong nhà, cu c s ng d a vào ngu n thu nh p t

nam gi i.
Bùi Quang Bình (2008) c ng k t lu n r ng gi i tính c a ch h c ng nh h

ng

thu nh p c a h , n u ch h là nam gi i thì thu nh p c a h s cao h n 0,237 đi m.
Nguy n Th Nguy t và c ng s (2006) nghiên c u s li u đi u tra VHLSS n m 2002
k t lu n r ng thu nh p bình quan n gi i ch b ng 85% thu nh p c a nam gi i (riêng
khu v c nông thôn c a n gi i ch b ng 66% thu nh p c a nam gi i).
2.2.5. S nhân kh u c a h : (quy mơ h )
H gia đình đơng con thì thu nh p bình quân đ u ng

i c a h gia đình s

gi m, đi u này càng đúng khi các h gia đình đình nơng thơn ph n đông h s n xu t
nông nghi p đ t o thu nh p là ch y u, vì th trong đi u ki n di n tích đ t canh tác
h n ch vi c t ng nhân kh u thì làm gi m thu nh p bình quân c a h .
Okurut và c ng s (2002) trong phân tích v nghèo
quy mơ (s ng

i trong h ) gia đình càng l n thì h tr nên nghèo h n.

Trong nghiên c u c a
trung c a t nh là 4,76 ng
ng

inh Phi H (2006), t i t nh Bình Ph

c, quy mơ h t p

i/h , trong khi đó quy mơ trung bình c a h nghèo là 5,46

i/h , h giàu là 2,82 ng

s ng

Uganda đư k t lu n r ng

i/h . i u này ch ng t h gia đình có thu nh p cao thì

i trong h ít h n so v i h có thu nh p th p.
Nghiên c u c a Nguy n Sinh Công (2004) kh ng đ nh: n u quy mơ c a h gia

đình t ng thêm mơt ng

i thì thu nh p bình qn đ u ng

i c a h s gi m 9,2%.

2.2.6. T l ph thu c
Theo Nguy n Tr ng Hoài (2010), ng
đ ng t o ra thu nh p cho h gia đình. Ng
có nhi u ng

i ph thu c là ng

i không tham gia lao

i ph thu c càng cao đ ng ngh a v i vi c

i n theo h n nh ng l i có ít ng

i lao đ ng h n. K t qu cho th y t l

ph thu c càng cao thì gánh n ng đ i v i H gia đình càng l n, các thành viên có lao


13
đ ng ph i gánh n ng cho các thành viên không th lao đ ng, do v y s làm gi m thu
nh p bình quân c a h .
Theo nghiên c u c a Nguy n Sinh Công (2004) đư k t lu n r ng n u t l ph
thu c càng cao thì thu nh p bình quân đ u ng
Nghiên c u c a Tr

i c a H càng th p.

ng Châu (2014), t i đ a bàn các xã biên gi i t nh Tây

Ninh, cho r ng t l ph thu c có quan h ngh ch bi n v i bi n ph thu c (bi n thu
h p). V i các y u t khác không đ i, n u quy mơ h t ng thêm 1 ng

i thì thu nh p

bình quân c a h s gi m 133.935 đ ng.
2.2.7. Di n tích đ t s n xu t
Theo Hu nh Tr

ng Vy và c ng s (2008) cho r ng đ t đai là tài s n quan

tr ng đ i v i H nông dân và kh n ng ti p c n v i đ t (v s l

ng và ch t l

m t y u t quy t đ nh đ i v i s n xu t nơng nghi p và có nh h

ng đ n thu nh p c a

ng) là

H . Do đó thi u đ t s n xu t nơng nghi p ho c khơng có đ t s n xu t nông nghi p
th

ng d n đ n thu nh p c a H th p. Nghiên c u c ng cho th y di n tích đ t đai c a

H nơng dân có nh h

ng chi u thu n đ i v i thu nh p bình qn đ u ng

gia đình, các h gia đình có di n tích đ t s n xu t nơng nghi p l n th

ic aH

ng là các h

khá, giàu. Ph n l n các h nghèo là nh ng h có di n tích đ t ít ho c khơng có đ t s n
xu t.
Tình tr ng h nơng dân khơng có đ t s n xu t ho c có r t ít đ t s n xu t c ng là
khó kh n l n cho vi c nâng cao thu nh p, b i vì v i di n tích nh h p, m i h t canh
tác riêng l , s r t tr ng i cho s n xu t hi n đ i, t đó giá thành s n ph m cao khơng

đ ng đ u, s n xu t lãi ít d n đ n thu nh p th p.
Theo Nguy n Sinh Công (2004), Mwanza (2011) đư ch ng minh cho th y thu
nh p c a h t l thu n v i di n tích đ t s n xu t, t c di n tích đ t s n xu t càng nhi u
thì thu nh p c a h càng cao. Lê Thanh S n (2008) cho th y trung bình m i h gia
đình vùng biên gi i Tây Nam B là 0,9 ha đ t s n xu t, trong khi đó: h nghèo có 0,43
ha và h khơng nghèo là 1,1 ha (trích b i Tr

ng Châu, 2014).

2.2.8. S ho t đ ng t o ra thu nh p
Ho t đ ng nông nghi p là ho t đ ng ch y u
đ ng nông nghi p th

nông thôn, tuy nhiên các ho t

ng theo mùa v và ph thu c r t nhi u vào đi u ki n t nhiên.


14
Vi c đa d ng hóa ngu n thu nh p (ngh nghi p ph ) giúp h nông thôn c i thi n và
t ng thêm thu nh p.
Reardon (2001), cho r ng đa d ng hóa đ

c hi u nh m t hình th c t đ m b o

thu nh p trên c s l a ch n các ho t đ ng có ít bi n đ ng nh h

ng tiêu c c đ n thu

nh p.

Micevska và Rahut (2007) cho r ng vùng nông thôn ngày nay đư t ng b

c

tham gia vào các ho t đ ng s n xu t kinh t phi nơng nghi p, các ho t đ ng này góp
ph n làm t ng thu nh p c a h (trích b i Tr

ng Châu, 2014).

Nghiên c u c a Võ Th M Trang (2010) c ng cho th y gi a h giàu và h
nghèo có cách s d ng cơng c đa d ng hóa v i m c đích khác nhau. Vi c đa d ng
hóa đ

c xem là cách đ t ng thêm thu nh p cho H gia đình, gi m nghèo và khai t t

các ngu n l c có s n c a h
T i t nh Phú Th , inh Phi H và Hoàng Th Thu Huy n (2010) đư k t lu n mơ
hình đa d ng có nh h

ng cùng chi u đ n thu nh p c a H , thu nh p c a h s t ng

lên 0,85% n u h gia đình đa d ng hóa s n xu t.
2.2.9. Kh n ng ti p c n tín d ng (t ngu n chính th c):
Nguy n Bích

ào (2008), cho r ng tín d ng có vai trò quan tr ng trong phát

tri n kinh t nông thôn. Và v n là đi u ki n quan tr ng, thi t y u ban đ u c a các nông
h k t h p v i trình đ s n xu t kinh doanh, ti p thu khoa h c k thu t và nh m b t
thông tin th tr

ng s giúp nhi u h m nh d n áp d ng các ti n b khoa h c k thu t

đ t ng n ng su t, s n l

ng, ch t l

ng và h giá thành s n ph m.

ng v n tín d ng

c a các ngân hàng, s giúp nh ng h có ru ng đ t r t ít ho c thi u v n có kh n ng
gi i quy t đ

c v n đ khó kh n trong s n xu t, ng

i nông dân ph i vay thêm v n t

các đ nh ch chính th c và khơng chính th c ho c t nh ng d án c a Chính ph . Tuy
nhiên khơng ph i h dân nào c ng có th ti p c n đ

c v n đ ph c v cho vi c đ u t

s n xu t (mua phân bón, gi ng cây tr ng, đ u t máy móc,…)
Theo inh Phi H (2007) nghiên c u
Mơn, Bình Th y, Cái R ng, V Thanh, C

đ a bàn t nh C n Th g m các huy n: Ô
, Phong

i n cho th y quy mơ v n có

tác đ ng đ n thu nh p. Thi u v n đ u t d n đ n n ng su t th p, thu nh p h gia đình
th p và ti t ki m c ng th p. Và khi ti t ki m th p d n đ n thi u h t v n đ u t , l i ti p
t c d n đ n thu nh p th p. Mwanza (2011) k t lu n r ng: có m i quan h tích c c gi a


15
ti p c n tín d ng và thu nh p. N u các y u t khác trong mô hình khơng đ i, các h
gia đình có ti p c n tín d ng có thu nh p trung bình cao h n 58,9%.
2.3. T ng quan các nghiên c u tr
2.3.1 M t s nghiên c u n

c đơy:

c ngoài

Shrestha và Eiumnoh (2000) nghiên c u v “Các y u t quy t đ nh đ n thu
nh p h nông h

l u v c sông Sakae Krang c a Thái Lan”. V i c m u là 192 h

gia đình nơng thơn, k t qu h i quy đa bi n cho th y nh ng nhân t
nh p c a nh ng nông h
thu t
tr

nh h

ng đ n thu

vùng đ ng b ng và vùng đ i núi ch y u bao g m: Ngu n

nông nghi p, phi nông nghi p, giáo d c, nh n th c c a ng

i dân v môi

ng, hi n tr ng s h u đ t đai, hi n tr ng s h u đ t và s thành viên trong đ tu i

lao đ ng.
Nghiên c u c a Yang (2004) v “Giáo d c và phân b hi u qu : s phát tri n
thu nh p h gia đình trong th i gian c i cách nông thôn

Trung Qu c” trong nghiên

c u đư phân tích s đóng góp c a giáo d c và s phân b ngu n l c c a H trong vi c
t ng tr

ng thu nh p c a H gia đình

nghi m c a nghiên c u này đ

nơng thơn Trung Qu c. D li u phân tích th c

c thu th p t k t qu kh o sát thu nh p h gia đình c a

t nh T Xuyên t n m 1986 đ n n m 1995. Trong đó các y u t

nh h

ng bao g m:

trình đ h c v n, kinh nghi m c a ch h và các thành viên trong h , v trí n i

c a

ch h , ngu n v n c a h ,…và nghiên c u đư ch ng minh trình đ h c v n là m t y u
t quan tr ng đ ngành công nghi p

nơng thơn phát tri n nhanh chóng và c ng t o

nên ngu n thu nh p n đ nh, b n v ng h n cho ng

i nông dân. Các h gia đình có

thành viên có trình đ h c v n cao h n s phân b ngu n l c c a h cho các ho t đ ng
phi nông nghi p và mang l i thu nh p cao h n. Nghiên c u c ng cho r ng kinh
nghi m c ng đóng vai trò quan tr ng đ i v i thu nh p h gia đình.
Schwarze (2004), v i nghiên c u “Các y u t tác đ ng đ n quy t đ nh ho t
đ ng t o thu nh p c a h gia đình nơng thơn trong vùng lân c n v
Lindu

n qu c gia Lore-

Sulawesi, Indonesia”. S li u nghiên c u thu th p thông qua b ng câu h i

kh o sát 301 h gia đình nơng thơn t i 12 ngơi làng xung quanh v
Lindu theo ph

n qu c gia Lore-

ng pháp ch n m u ng u nhiên. K t qu nghiên c u b ng ph

ng pháp

h i quy tuy n tính cho th y di n tích đ t thu c quy n s h u, giá tr các lo i tài s n