Phát sinh chất thải rắn ở Việt Nam

Phỏt sinh cht thi rn Vit Nam
Theo Bỏo cỏo din bin mụi trng Vit Nam 2004, nm 2004, trờn c nc ó
phỏt sinh 15 triu tn cht thi rn (CTR) trong ú khong 250.000 tn cht thi
nguy hi. CTR sinh hot (ụ th v nụng thụn) chim khi lng ln vi s lng
khong 13 triu tn, CTR cụng nghip phỏt sinh vo khong 2,8 triu tn v CTR
t cỏc lng ngh l 770.000 tn. Do quỏ trỡnh ụ th hoỏ din ra mnh m, t l
phỏt sinh CTR sinh hot ang tng nhanh trung bỡnh t 0,7-1,0 kg/ngi/ngy v
cú xu hng tng u 10-16% mi nm. Theo nghiờn cu ca B Xõy dng nm
2009, tng khi lng CTR phỏt sinh c nc nm 2008 vo khong 28 triu tn,
trong ú ln nht l CTR ụ th chim gn 50%, CTR nụng thụn chim 30%,
lng cũn li l CTR cụng nghip, y t v lng ngh. D bỏo tng lng CTR c
nc cú th s phỏt sinh khong 43 triu tn vo nm 2015, 67 triu tn vo nm
2020 v 91 triu tn vo nm 2025, tng t 1,6 n 3,3 ln so vi hin nay.
Thc trng qun lý v tỏi ch cht thi rn Vit Nam
1. Qun lý cht thi rn
Qun lý cht thi rn bao gm cỏc hot ng: phũng nga v gim thiu phỏt sinh
CTR; phõn loi ti ngun; thu gom, vn chuyn; tng cng tỏi s dng, tỏi ch;
x lý v tiờu hu. Cụng tỏc qun lý cht thi rn Vit Nam hin nay cũn cha
tip cn c vi phng thc qun lý tng hp trờn quy mụ ln, cha ỏp dng
ng b cỏc gii phỏp gim thiu, tỏi s dng, tỏi ch (3R) gim t l cht thi
phi chụn lp. Hot ng gim thiu phỏt sinh CTR, mt trong nhng gii phỏp
quan trng v hiu qu nht trong qun lý cht thi, cũn cha c chỳ trng.
Cha cú cỏc hot ng gim thiu CTR sinh hot. quy mụ cụng nghip, s c s
ỏp dng sn xut cũn rt ớt, khong 300/400.000 doanh nghip. Hot ng phõn
loi ti ngun cha c ỏp dng rng rói, ch mi c thớ im trờn qui mụ nh
mt s thnh ph ln nh H Ni, TP H Chớ Minh. T l thu gom cht thi
cỏc vựng ụ th trung bỡnh t khong 80-82%, thp nht l ụ th loi IV (65%),
H Ni cao hn (90%); cỏc im dõn c nụng thụn ~ 40-55%. Khong 60% khu
vc nụng thụn cha cú dch v thu gom cht thi, ch yờu da vo t nhõn hoc
cng ng a phơng. T l thu gom, vn chuyn CTR tuy ó tng dn song vn
cũn mc thp, ch yu phc v cho cỏc khu vc ụ th, cha vn ti cỏc khu

vc nụng thụn. Xó hi húa cụng tỏc thu gom, vn chuyn CTR tuy ó c phỏt
trin nhng cha rng v cha sõu, ch yu c hỡnh thnh cỏc ụ th ln. Nng
lc trang thit b thu gom, vn chuyn cũn thiu v yu, dn ti tỡnh trng ti mt
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
số đơ thị đã thực hiện phân loại CTR tại nguồn nhưng khi thu gom, vận chuyển lại
đem đổ chung làm giảm hiệu quả của việc phân loại. Tái sử dụng và tái chế chất
thải mới chỉ được thực hiện một cách phi chính thức, ở qui mơ tiểu thủ cơng
nghiệp, phát triển một cách tự phát, khơng đồng bộ, thiếu định hướng và chủ yếu là
do khu vực tư nhân kiểm sốt. Cơng nghệ xử lý CTR chủ yếu vẫn là chơn lấp ở các
bãi lộ thiên khơng đạt tiêu chuẩn mơi trường với 82/98 bãi chơn lấp trên tồn quốc
khơng hợp vệ sinh. Các lò đốt rác chủ yếu dành cho ngành y tế và chỉ đáp ứng
được 50% tổng lượng chất thải y tế nguy hại. Việc phục hồi mơi trường đối với các
cơ sở xử lý CTR còn nhiều hạn chế. Tình trạng đổ chất thải khơng đúng nơi quy
định còn xảy ra, gây ơ nhiễm mơi trường ảnh hưởng đến sức khoẻ của cộng đồng.
2. Hoạt động tái chế
Hoạt động tái chế đã có từ lâu ở Việt Nam. Các loại chất thải có thể tái chế như
kim loại, đồ nhựa và giấy được các hộ gia đình bán cho những người thu mua đồng
nát, sau đó chuyển về các làng nghề. Cơng nghệ tái chế chất thải tại các làng nghề
hầu hết là cũ và lạc hậu, cơ sở hạ tầng yếu kém, quy mơ sản xuất nhỏ dẫn đến tình
trạng ơ nhiễm mơi trường nghiêm trọng ở một số nơi. Một số làng nghề tái chế
hiện nay đang gặp nhiều vấn đề mơi trường bức xúc như Chỉ Đạo (Hưng n),
Minh Khai (Hưng n), làng nghề sản xuất giấy Dương Ổ (Bắc Ninh)… Một số
cơng nghệ đã đ¬ược nghiên cứu áp dụng như trong đó chủ yếu tái chế chất thải
hữu cơ thành phân vi sinh (SERAPHIN, ASC, Tâm Sinh Nghĩa) hay viên nhiên
liệu (Thủy lực máy-Hà Nam) song kết quả áp dụng trên thực tế chưa thật khả quan.
Nhìn chung, hoạt động tái chế ở Việt Nam khơng được quản lý một cách có hệ
thống, có định hướng mà chủ yếu do các cơ sở tư nhân thực hiện một cách tự phát.
Các chính sách của Nhà nước về thúc đẩy tái chế CTR
* Luật bảo vệ mơi trường 2005 Luật BVMT 2005 khuyến khích hoạt động giảm
thiểu, thu gom, tái chế và tái sử dụng chất thải (Điều 6), đồng thời bắt buộc tổ

chức, cá nhân có hoạt động làm phát sinh chất thải có trách nhiệm giảm thiểu, tái
chế, tái sử dụng để hạn chế đến mức thấp nhất lượng chất thải phải tiêu huỷ, thải
bỏ (Điều 66). Luật cũng quy định chất thải phải được phân loại tại nguồn theo các
nhóm phù hợp với mục đích tái chế, xử lý, tiêu huỷ và chơn lấp và tổ chức, cá nhân
đầu tư xây dựng cơ sở tái chế chất thải được hưởng ưu đãi về thuế, hỗ trợ vốn, đất
đai để xây dựng cơ sở tái chế chất thải (Điều 68).
* Nghị định 59/2007/NĐ-CP Theo Nghị định này, cơng nghệ xử lý CTR bao gồm
9 loại hình trong đó có 4 loại cơng nghệ tái chế, thu hồi năng lượng: đốt rác tạo
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
nguồn năng lượng; chế biến phân hữu cơ; chế biến khí biogas; tái chế rác thải
thành các vật liệu và chế phẩm xây dựng (Điều 29). Khuyến khích lựa chọn công
nghệ đồng bộ, tiên tiến cho hoạt động tái chế, tái sử dụng chất thải để tạo ra
nguyên liệu và năng lượng, đồng thời giảm thiểu khối lượng CTR phải chôn lấp,
tiết kiệm quỹ đất sử dụng chôn lấp và bảo đảm vệ sinh môi trường.
* Nghị định 04/2009/NĐ-CP về ưu đãi, hỗ trợ hoạt động bảo vệ môi
trường Nghị định này quy định về ưu đãi, hỗ trợ về đất đai, vốn; miễn, giảm thuế,
phí đối với hoạt động bảo vệ môi trường; trợ giá, hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm từ hoạt
động bảo vệ môi trường và các ưu đãi, hỗ trợ khác đối với hoạt động và sản phẩm
từ hoạt động bảo vệ môi trường. Theo đó đầu tư vào nghiên cứu và phát triển
(R&D) kỹ thuật xử lý, tái chế chất thải, công nghệ thân thiện với môi trường chiếm
25% doanh thu trở lên; nhập khẩu máy móc, thiết bị, phương tiện, dụng cụ, vật liệu
sử dụng trực tiếp trong việc thu gom, lưu giữ, vận chuyển, tái chế, xử lý chất thải là
những hoạt động được đặc biệt ưu đãi, hỗ trợ. Các hoạt động sản xuất năng lượng
từ việc tiêu hủy chất thải và các sản phẩm từ hoạt động tái chế chất thải thuộc danh
mục được ưu đãi, hỗ trợ.
Một số tổ chức làm việc trong lĩnh vực quản lý chất thải ở Việt Nam
 Cục quản lý chất thải và cải thiện môi trường-Tổng cục Môi trường- Bộ Tài
nguyên và Môi trường
 Viện Công nghệ môi trường- Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam
 Viện Khoa học và Công nghệ môi trường

 Trung tâm Sản xuất sạch Việt nam
 Trung tâm Môi trường và sản xuất sạch
 Công ty Môi trường đô thị
 Công ty cổ phần Công nghệ môi trường xanh
 Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Tâm Sinh Nghĩa
 Công ty TNHH Thủy lực máy

Công nghệ xử lý chất thải rắn đô thị tại Việt Nam

Trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, nhiệm vụ bảo vệ môi
trường luôn được Đảng và Nhà nước coi trọng. Bảo vệ môi trường vừa là mục tiêu,
vừa là một trong những nội dung cơ bản của phát triển bền vững. Nhận thức về bảo
THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
v mụi trng trong cỏc cp, ngnh v nhõn dõn ó c nõng lờn ỏng k. Tuy
nhiờn, quỏ trỡnh ụ th húa, s gia tng dõn s, vic y mnh phỏt trin cụng
nghip, dch v... lm mụi trng nc ta b xung cp nhanh. Hin nay, theo
thng kờ, tng lng cht thi rn phỏt sinh trong cỏc ụ th c nc l khong 6,4
triu tn/nm. Trong ú, cht thi rn sinh hot chim khong 80%. Lng cht
thi rn thu gom ti cỏc ụ th Vit Nam hin ch t khong 70% yờu cu so vi
thc t v ch yu tp trung ti cỏc khu vc ni thnh.
Chụn lp l phng phỏp ph bin v n gin nht. V thc cht, chụn lp l
phng phỏp lu gi cht thi trong mt khu t cú ph t bờn trờn. Hin nay,
nc ta cú ti 85% ụ th (t th xó tr lờn) s dng phng phỏp chụn lp cht
thi khụng hp v sinh.
Cỏc bói chụn lp hp v sinh rt ớt v tp trung cỏc thnh ph ln. Vi cỏc bói
chụn lp hp v sinh, thỡ cụng ngh x lý nc ti cỏc bói chụn lp vn cha hon
thin. Quỏ trỡnh phõn hy cỏc hp cht hu c ti cỏc bói chụn lp khụng hp v
sinh cú th gõy mt s nguy hi ti mụi trng nh chỏy n, ụ nhim ngun nc
mt, nc ngm, khụng khớ v to ra mt s vt ch trung gian gõy bnh cho ngi
v gia sỳc nh cỏc loi cụn trựng, gm nhm

Ngy nay, vi cỏc cụng ngh mi, cú th bin rỏc thi ụ th thnh tin, cú th
c xem nh mt ngun ti nguyờn. Ngy 16/7/2005, d ỏn Khu liờn hp x lý
cht thi rn a Phc, Bỡnh Chỏnh, TP. HCM, do Cụng ty California Waste
Solutions (M) u t vi tng s vn lờn n hn 400 triu USD, ó chớnh thc
lm l ng th. Khu liờn hp gm mt nh mỏy phõn loi rỏc, mt nh mỏy sn
xut phõn vi sinh compost v bói chụn lp rỏc hp v sinh. Nh mỏy phõn loi cú
cụng sut ti thiu l 500 tn/ngy v nh mỏy compost cú kh nng ch bin n
1.000 tn nguyờn liu rỏc mi ngy thnh khong 600 tn phõn hu c. Mi nm,
nc ta sn xut v tiờu dựng khong 2 t chai nha PET (tng ng khong
120.000 tn/nm). Lng nha PET ph thi hin nay vn c thu gom xut sang
Trung Quc vi khi lng mi nm hng nghỡn tn. T nm 2001, Vin Vt liu
xõy dng ó cú nhng nghiờn cu tỏi ch nha PET ph thi sn xut nha
polyester khụng no dựng cho ch to vt liu Polymer composite ang cú nhu cu
rt ln hin nay trong nhiu lnh vc nh giao thụng vn ti, xõy dng, ỏnh bt
hi sn, bu chớnh vin thụng Sn phm cú cht lng cao hn so vi sn phm
cựng loi ca nc ngoi hin nay ang bỏn ti Vit Nam (ETERES - 2504 ca
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
i Loan) vi giỏ thnh r hn 20%. D ỏn nõng cp cụng trng x lý rỏc Gũ
Cỏt, TP. HCM cú tng vn u t khong 260 t ng, trong ú 60% l tin vin
tr ca Chớnh ph H Lan vo thỏng 8/2005 ó phỏt 125.000 KW in sn xut t
rỏc bói rỏc ny lờn li in quc gia. Cụng ty KM Green (Hn Quc) tr cho
TP. HCM trờn 20 triu USD trong vũng 7 nm khai thỏc ngun khớ thi t bói
rỏc ụng Thnh (Húc Mụn) v Phc Hip 1 (C Chi). õy l d ỏn u tiờn ti
Vit Nam thc hin theo cam kt ti Ngh nh th Kyoto v gim phỏt khớ thi
gõy hiu ng nh kớnh.
Cht thi rn sinh hot ca mt s ụ th Vit Nam cú thnh phn l cỏc cht hu
c d phõn hy khong 50-60%. Vỡ vy, chỳng phự hp vi cụng ngh sinh hc
to sn phm phõn hu c (compost). sinh hc cú th coi l quỏ trỡnh chuyn húa
sinh hc cỏc hp cht hu c d b phõn hy sinh hc trong iu kin cú hoc
khụng cú khụng khớ to thnh cỏc cht mựn cú th lm tng phỡ ca t.

Cụng ngh rt a dng: trong thựng, o trn hoc b cú h thng cp khớ.
Hin nc ta ch cú khong 9% cỏc ụ th (t th xó tr lờn) cú nh mỏy ch bin
phõn hu c t cht thi rn sinh hot. Theo xut x cụng ngh, hin Vit Nam
ang cú mt s cụng ngh in hỡnh nh cụng ngh Tõy Ban Nha ti Cu Din, H
Ni, cụng ngh Vit Nam - Trung Quc ti Vit Trỡ, cụng ngh Phỏp - Tõy Ban
Nha ti Nam nh, cụng ngh DANO ti Húc Mụn, TP. HCM... Do ngun vn u
t tng i ln, nờn ch yu cỏc nh mỏy x lý rỏc thi ny c xõy dng t
ngun vn ODA. Vic xõy dng bng ngun vn ODA cng cú khụng ớt nhng
khú khn: vn u t cao v thng thi cụng chm; cụng ngh khụng hon ton
phự hp vi iu kin Vit Nam, khú khn trong sa cha, thay th thit b...
Nhm khc phc tỡnh trng nờu trờn, thi gian qua, mt s doanh nghip trong
nc ó nghiờn cu, ỏp dng mt vi cụng ngh mi trong thu gom, x lý cht thi
rn sinh hot ụ th vi cỏc quy mụ khỏc nhau t cp th trn, th t n th xó,
thnh ph v ó thu c nhng kt qu nht nh. in hỡnh l cụng ngh
SERAPHIN v cụng ngh AN SINH - ASC c hỡnh thnh t nm quy trỡnh cụng
ngh chớnh: phõn loi, sinh hc, tỏi ch cht do, cụng ngh thiờu hy v chụn
lp. Sn phm sau khi x lý rỏc thi l phõn vi sinh v nhng sn phm nha nh:
ng nc, balet nha, di phõn cỏch, thựng rỏc, bn gh ngoi tri, xụ nha v
gch lỏt ng... Cụng ngh Seraphin ang c trin khai ng dng ti Nh mỏy
x lý rỏc ụng Vinh, thnh ph Vinh, tnh Ngh An, nh mỏy x lý rỏc thi ti th
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN