Xây dựng "Trường học thân thiện Học sinh tích cực" trong nhà trường

MỘT SỐ BIỆN PHÁP ĐỂ TỪNG BƯỚC XÂY DỰNG
“TRƯỜNG HỌC THÂN THIỆN - HỌC SINH TÍCH CỰC”
TRONG NHÀ TRƯỜNG
A. ĐẶT VẤN ĐỀ.
Trường học là cái nôi đầu tiên cho mỗi học sinh bắt đầu cuộc sống và lao
động. Trong nhà trường, học sinh cần phải tiếp thu những tri thức khoa học một
cách có hệ thống, những kỹ năng, kỹ xảo cần thiết để hình thành và phát triển
những phẩm chất tốt đẹp ban đầu của con người mới.
Môi trường giáo dục luôn có tác động rất lớn đến sự hình thành và phát
triển nhân cách con người thông qua các mối quan hệ xã hội đa dạng.
Trong nhiều thập kỷ qua, phần lớn các trường tiểu học ở nước ta vẫn tồn
tại phương pháp giảng dạy và giáo dục mang tính áp đặt, gò bó, chưa quan tâm
lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của học sinh. Việc đánh giá, sửa sai học sinh còn
có những biểu hiện khắt khe, thiếu dân chủ. Học sinh còn những khiếm khuyết
về nhân cách: rụt rè, thụ động, thiếu tự tin vào bản thân, không dám đề đạt ý
kiến, không mạnh dạn thể hiện khả năng, …
Tình hình trên đòi hỏi trường tiểu học phải chọn lựa con đường, cách thức
giáo dục phù hợp, để chuẩn bị thật tốt cho các em thành những công dân tương
lai có đạo đức, trí tuệ và thể lực tốt. Một trong các con đường đó là phải xây
dựng cho được môi trường thân thiện trong trường tiểu học. Đó là hệ thống các
hoàn cảnh, các điều kiện để tập thể học sinh quan hệ với cộng đồng một cách cởi
mở, tích cực, cần thiết cho việc hình thành và phát triển nhân cách học sinh theo
các mục tiêu giáo dục của trường tiểu học.
Để xây dựng môi trường giáo dục thân thiện, đầu năm học 2008 – 2009,
Ngành đã ban hành một số văn bản rất quan trọng :
- Chỉ thị 40/2008/CT-BGDĐT ngày 22/7/2008 của Bộ Giáo dục & Đào tạo
về việc phát động phong trào thi đua “xây dựng trường học thân thiện, học sinh
tích cực” trong các trường phổ thông giai đoạn 2008 – 2013.
- Kế hoạch 307/KH-BGDĐT ngày 22/7/2008 của Bộ GD & ĐT về triển
khai phong trào thi đua “xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”
trong các trường phổ thông năm học 2008 – 2009 và giai đoạn 2008 – 2013.

1


- Kế hoạch liên ngành 7575/KHLN/BGDĐT-BVHTTDL-TƯĐTN ngày
19/8/2008 giữa Bộ Giáo dục & Đào tạo, Bộ Văn hóa Thể thao & Du lịch; Trung
ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh về triển khai phong trào thi đua “xây dựng
trường học thân thiện, học sinh tích cực” giai đoạn 2008 – 2013.
Trường tiểu học chúng tôi được thành lập vào tháng 9/1989, được Bộ Giáo
dục & Đào tạo công nhận là trường tiểu học chuẩn quốc gia mức độ II vào tháng
5/2007. Cơ sở vật chất của Trường được xây dựng đúng qui cách và có khá đầy
đủ các phòng chức năng. Cảnh quan sư phạm được tu bổ hàng năm. Chất lượng
giảng dạy và các hoạt động giáo dục của Trường được Ngành đánh giá cao. Từ
ngày thành lập đến nay, Trường luôn đạt Trường tiên tiến xuất sắc, được Thủ
tướng Chính phủ tặng bằng khen, Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương lao
động hạng III.
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. NHỮNG BIỆN PHÁP THỰC HIỆN.

Sau khi nghiên cứu các văn bản chỉ đạo của Ngành: Chỉ thị 40/2008/CTBGDĐT; Kế hoạch số 307/KH-BGDĐT ngày 22.7.2008 của Bộ Giáo dục Đào
tạo; Kế hoạch liên ngành số 7575/KHLN/BGDĐT giữa Bộ Văn hóa Thể thao &
Du lịch - Bộ GD-ĐT - Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh ngày 19/8/2008
về phong trào “xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” giai đoạn
2008 – 2013, chúng tôi quyết định thành lập Ban Chỉ đạo xây dựng trường học
thân thiện học sinh tích cực, tham gia phong trào này ngay từ năm học 2008 –
2009. Dưới đây là các biện pháp được thực hiện:
1. Khảo sát thực trạng của Trường:
Tổ chức khảo sát, đánh giá thực trạng của trường bám theo 2 mục tiêu, 5 yêu
cầu và 5 nội dung của phong trào “xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích
cực”. Việc khảo sát này giúp cho Trường thấy rõ tình hình, điều kiện của mình
khi tham gia phong trào. Kết quả khảo sát là căn cứ giúp Trường đề ra kế hoạch

xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực (THTT-HSTC) bắt đầu từ năm
học 2008 – 2009 và đến nay.
2. Tổ chức quán triệt chủ trương và phối hợp thực hiện:
Sau khi thành lập Ban chỉ đạo, ban hành kế hoạch thực hiện xây dựng
THTT-HSTC, trường đã tổ chức 3 cuộc họp để tuyên truyền và đặt yêu cầu phối
hợp thực hiện:
2


a. Cuộc họp với lãnh đạo Đảng ủy, UBND, MTTQ và các đoàn thể trong
phường như: Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ, Hội Nông dân, Hội Khuyến học và
Ban Đại diện cha mẹ học sinh Trường.
Tại cuộc họp này, Trường đã giới thiệu 3 văn bản của TW (chỉ thị 40, kế
hoạch 307 của Bộ Giáo dục – Đào tạo, Kế hoạch liên ngành giữa Bộ GD-ĐT,
Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch, TƯ Đoàn TNCS Hồ Chí Minh), kế hoạch xây
dựng THTT-HSTC của Trường năm học 2008 – 2009 và đã tranh thủ được sự
lãnh đạo của cấp ủy, chính quyền địa phương để tuyên truyền sâu rộng chủ
trương này đến các lực lượng xã hội; Ban đại diện cha mẹ học sinh Trường đã
đề ra chủ trương vận động cha mẹ học sinh xây dựng gia đình thân thiện gắn với
cuộc vận động xây dựng gia đình văn hóa. Cũng tại cuộc họp, Ban đại diện cha
mẹ học sinh đã đề nghị UBND phường nâng cấp sân trường trong năm học này
từ nguồn quỹ vận động trong cha mẹ học sinh để thực hiện nội dung thứ nhất
“Xây dựng trường lớp xanh, sạch, đẹp, an toàn”.
b. Cuộc họp với các đoàn thể và giáo viên trong Trường để quán triệt kế
hoạch xây dựng THTT-HSTC. Các đoàn thể, giáo viên đã thảo luận sâu kỹ kế
hoạch của Trường và đưa 5 yêu cầu, 5 nội dung của phong trào vào kế hoạch
công tác năm, hàng tháng của mỗi đoàn thể và cá nhân. Cuộc họp còn tập trung
thảo luận các giải pháp thực hiện 3 nội dung “Rèn luyện kỹ năng sống cho học
sinh”. “Tổ chức các hoạt động tập thể vui tươi, lành mạnh”, “Học sinh tham
gia tìm hiểu, chăm sóc và phát huy giá trị các di tích lịch sử, văn hóa, cách

mạng ở địa phương”. Trường còn thông báo kết quả khảo sát giáo viên và học
sinh; và tổ chức cho giáo viên góp ý bảng dự thảo các qui tắc ứng xử thân thiện
dành cho GV và HS trước khi triển khai thực hiện. Việc khen thưởng cuối năm
đối với các tập thể, cá nhân có thành tích xây dựng THTT-HSTC cũng được đặt
ra nhằm tạo thêm động lực cho phong trào.
c. Cuộc họp các tổ trưởng chuyên môn nhằm xây dựng chuyên đề “thân
thiện trong giảng dạy và trong công tác chủ nhiệm” để thực hiện tốt “dạy và
học có hiệu quả, phù hợp với đặc điểm lứa tuổi của học sinh ở mỗi địa phương,
giúp các em tự tin trong học tập”.
3. Các công việc cụ thể đã thực hiện:
a. Lần lượt giới thiệu và tập cho học sinh một số trò chơi dân gian trong
trường và tại gia đình như: ô ăn quan, đánh chuyền, bịt mắt bắt dê, bỏ khăn,
3


rồng rắn lên mây, nhảy bao bố, … Các hoạt động này do giáo viên tổng phụ
trách Đội phối hợp với giáo viên thể dục, giáo viên chủ nhiệm thực hiện.
b. Tổ chức cho học sinh sưu tầm ca dao, tục ngữ địa phương, sưu tầm tranh
ảnh phục vụ các ngày chủ điểm trong năm. Hoạt động này do Phó hiệu trưởng,
tổ trưởng chuyên môn và giáo viên chủ nhiệm thực hiện.
c. Tổ chức cho học sinh kể chuyện về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
vào giờ chào cờ đầu tuần và Trường đặt ra câu hỏi ứng xử tình huống trong giao
tiếp, trong các mối quan hệ hàng ngày để học sinh trả lời.
d. Tổ chức lễ hội Văn hoá dân gian dành cho học sinh toàn trường nhân
ngày thành lập Đoàn 26/3. Lễ hội gồm các nội dung: “Em làm họa sĩ”, “Những
khúc ca vui”, “Nhà sử học tí hon”, thi hò, vè, hát ru kết hợp với các trò chơi
dân gian.
e. Xây dựng và thực hiện một số quy tắc ứng xử thân thiện dành cho giáo
viên và học sinh: Các quy tắc này được xây dựng dựa theo kết quả khảo sát hành
vi, thái độ của giáo viên, học sinh và từ tình hình thực tế của Trường, đã được

hội đồng sư phạm Trường thông qua, BCH công đoàn và Đội TNTP vận động
thực hiện. Kết quả thực hiện các quy tắc này được đánh giá lồng ghép vào các
đợt thi đua, khen thưởng trong năm do Trường tổ chức.
g. Xây dựng quy ước về gia đình thân thiện để triển khai thực hiện trong
cha mẹ học sinh. Hiệu trưởng dự thảo, có tham khảo ý kiến của Hội đồng sư
phạm và Ban Đại diện cha mẹ học sinh trường, sau đó tổ chức vận động cha mẹ
học sinh thực hiện. Quy ước này cũng được gửi đến Hội Phụ nữ, Hội Nông dân,
Đoàn TN phường để lồng ghép với cuộc vận động xây dựng gia đình văn hóa.
h. Tổ chuyên môn triển khai thực hiện chuyên đề “thân thiện trong giảng
dạy và trong công tác chủ nhiệm ”. Kết quả thực hiện chuyên đề này được đánh
giá qua việc dự giờ thăm lớp, trong các tiết hội giảng, trong các lần kiểm tra
chuyên đề, kiểm tra toàn diện.
i. Tổ chức các hoạt động tự quản trong học sinh:
- Xây dựng kế hoạch trực, làm vệ sinh khuôn viên trường và chăm sóc cây
cảnh hàng ngày dành cho học sinh lớp 3, 4, 5 .
- Nâng cao chất lượng hoạt động đội cờ đỏ của học sinh để giám sát, kiểm tra
việc thực hiện vệ sinh trường lớp, vệ sinh cá nhân, việc thực hiện nội quy học sinh.
4


k. Tiếp tục hoàn thiện cảnh quanh sư phạm, bổ sung cây cảnh. Ba câu khẩu
hiệu: “Mỗi ngày đến trường là một niềm vui”, “Xây dựng trường học thân
thiện, học sinh tích cực”, “Non sông Việt Nam … là nhờ công học tập của các
em” được treo phía trước cổng trường. Trường còn làm mới bảng tên trường và
treo pa nô ảnh Bác Hồ với thiếu nhi kèm theo nội dung 5 điều Bác Hồ dạy.
Đó là một số việc làm cụ thể để triển khai thực hiện kế hoạch xây dựng
THTT-HSTC trong 3 năm qua của trường tiểu học chúng tôi. Sau đây là những
kết quả đạt được:
C. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
- Trường đã tiếp tục tổ chức triển khai thực hiện các chỉ thị, hướng dẫn

của Ngành về phong trào thi đua xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích
cực với những bước đi thích hợp, bằng những việc làm cụ thể, có tính sáng tạo,
phù hợp với điều kiện, đặc điểm của Trường, của địa phương.
- Phong trào đã tiếp tục tuyên truyền và triển khai sâu rộng từ trường học
đến gia đình và toàn xã hội, tạo được sự đồng tình ủng hộ của cấp ủy, chính
quyền, các đoàn thể, nhân dân, cha mẹ học sinh, giáo viên và học sinh.
- Thực hiện nội dung “rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh”, Trường đã
từng bước giáo dục cho học sinh kĩ năng ứng xử hợp lý, có văn hóa trước một số
tình huống trong học tập, trong cuộc sống, thói quen làm việc và hoạt động theo
nhóm, giáo dục việc rèn luyện sức khỏe, phòng chống tai nạn giao thông và các
tai nạn khác.
- Thực hiện nội dung “tổ chức các hoạt động tập thể vui tươi lành mạnh”,
Trường đã tổ chức tốt và thường xuyên các hoạt động văn nghệ, thể thao, các
hội thi thu hút đông đảo học sinh tham gia. Đã đưa được một số trò chơi dân
gian vào giờ chơi của học sinh ở trường, ở nhà, làm cho không khí giờ chơi
mang tính tập thể hơn, vui hơn, thân thiện hơn.
- Thực hiện nội dung “dạy và học có hiệu quả, phù hợp với đặc điểm lứa
tuổi của học sinh ở mỗi địa phương, giúp các em tự tin trong học tập”, Trường
đã tiếp tục thực hiện phương pháp dạy học tích cực, khuyến khích học sinh phát
biểu ý kiến, nêu thắc mắc, chủ động tham gia các hoạt động ngoại khóa. Thái độ
5


của giáo viên trong giờ lên lớp, trong công tác chủ nhiệm đã có sự gần gũi, thân
thiện, thương yêu và tôn trọng học sinh hơn trước.
- Thực hiện nội dung “xây dựng trường lớp, xanh, sạch, đẹp và an toàn”,
Trường đã vận động kinh phí sửa lại cổng trường, làm mới bảng tên trường, bổ
sung cây xanh, trồng thêm các bồn hoa cây cảnh, trang trí pa nô, khẩu hiệu trong
trường.
- Thực hiện nội dung “học sinh tìm hiểu, chăm sóc và phát huy giá trị các

di tích lịch sử văn hóa ở địa phương”.
Đối chiếu với các mục tiêu của phong trào “xây dựng trường học thân
thiện, học sinh tích cực”, qua 3 năm thực hiện, trường đã có những việc làm tích
cực nhằm từng bước huy động sức mạnh tổng hợp của các lực lượng trong và
ngoài nhà trường để góp phần xây dựng môi trường giáo dục ngày càng an toàn,
thân thiện, phù hợp với điều kiện của địa phương, bước đầu hình thành, phát huy
tính chủ động, tích cực, sự sáng tạo của học sinh trong học tập và trong các hoạt
động xã hội.
Với những gì đã làm được, Trường tự thấy là có thể vận dụng những biện
pháp này để thực hiện “xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”,
đồng thời góp phần vào nâng cao chất lượng đời sống văn hoá trong trường học.
Hà Tĩnh, tháng 5 năm 2011

6