“ỨNG DỤNG PHẦN MỀM TIN HỌC POWER POINT VÀO THIẾT KẾ BÀI GIẢNG "PHIÊN MÃ VÀ DỊCH MÃ" NHẰM MỤC ĐÍCH NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG HIỆU QUẢ GIỜ LÊN LỚP”.

ứng dụng phần mềm tin học Power Point vào thiết kế bài giảng
"phiên mã và dịch mã" nhằm mục đích nâng cao chất l ợng hiệu quả giờ
lên lớp
NG DNG PHN MM TIN HC POWER POINT VO THIT K BI GING "PHIấN M
V DCH M" NHM MC CH NNG CAO
CHT LNG HIU QU GI LấN LP.
I. IU KIN HON CNH TO RA SNG KIN:
Th k XXI- th k ca s phỏt trin mnh m khoa hc v cụng ngh. Yờu
cu mi ca s nghip cụng nghip hoỏ, hin i hoỏ t nc v nhng thỏch
thc b tt hu trờn con ng tin lờn CNXH ũi hi cỏc nh trng phi o to
nờn nhng con ngi lao ng mi: thụng minh, sỏng to.
t c mc tiờu ú, hin nay vic i mi chng trỡnh v phng
phỏp dy hc cỏc trng ph thụng ó v ang c quan tõm rt ln.
Trong nh hng v phng phỏp v thit b dy hc Sinh hc bc THPT,
sỏch GK phõn ban mi, B GD- T ch rừ:
"Cn xõy dng nhng bng hỡnh, a CD, phn mm mỏy vi tớnh to thun
li cho giỏo viờn ging dy nhng cu trỳc, quỏ trỡnh sng cp t bo, phõn t
v cỏc cp trờn c th.
cỏc trng THPT núi chung v trng THPT A Ngha Hng ni hin tụi
ang cụng tỏc núi riờng ó v ang tng bc c tng cng trang b c s vt
cht k thut cho cỏc phũng hc vi s tr giỳp ca cụng ngh thụng tin. Bi vy,
vic thit k cỏc bi ging vi s tr giỳp ca cụng ngh thụng tin nhm nõng cao
hiu qu dy hc ang c rt nhiu giỏo viờn quan tõm.
II. THC TRNG
Trong chng I phn c ch di truyn v bin d Sỏch giỏo khoa sinh hc
12 cú mt s bi dy vi khi lng kin thc khỏ nhiu v tru tng. Hc
sinh cha bao gi c quan sỏt trong thc t, vỡ õy l chng núi v c s vt
cht v c ch di truyn nhng cp phõn t.
Vỡ th, trong quỏ trỡnh thc hin ging dy cỏc bi dy chng ny, giỏo
viờn thng gp phi mt s khú khn liờn quan n dựng dy hc. Bi
"Phiờn mó v dch mó" l mt trong s nhng bi ú.

Bùi Thị Tuyết Sáng kiến kinh nghiệm

3
ứng dụng phần mềm tin học Power Point vào thiết kế bài giảng
"phiên mã và dịch mã" nhằm mục đích nâng cao chất l ợng hiệu quả giờ
lên lớp
Phng phỏp truyn thng thng c ỏp dng khi ging dy n bi ny
l thuyt trỡnh. Giỏo viờn s dng cỏc bc tranh in sn hoc trc tip v hỡnh lờn
bng cho cỏc em quan sỏt din gii ri yờu cu cỏc em ghi chộp li cỏc ý c
bn. Cỏc cõu hi, nhng tỡnh hung cú vn tuy cú c t ra nhng rt hn
ch - vỡ khi lng kin thc ca bi ny khỏ ln li rt tru tng, phi mt
nhiu thi gian cho thuyt trỡnh v ghi chộp.
Vi cỏch lm ny thng khụng phỏt huy c cao tớnh tớch cc, ch
ng, sỏng to trong hc tp, hc trũ khi hc thng th ng, d nhm chỏn,
hiu qu gi dy khụng cao.
Lm th no trong thi lng chng trỡnh bú hp ch mt tit dy, trờn
khụng ch mt nhúm i tng HS, mi GV cú th va kim tra bi c, va khai
thỏc xõy dng, hỡnh thnh cỏc kin thc mi, khụng nhng th cũn phi khc sõu,
m rng kin thc mi cho HS, giỳp cỏc em vn dng tt cỏc kin thc mi khi
gii thớch cỏc s vt, hin tng thc tin trong cuc sng v cú th hon thnh
tt mi bi tp cú liờn quan, giỳp HS cú thờm ho hng, hng thỳ khi hc tp
ri ngy mt yờu thớch mụn sinh hc hn. õy cng chớnh l mt trong nhng
yu t gúp phn nõng cao cht lng hiu qu gi lờn lp.
gúp phn khc phc c cỏc khú khn nờu trờn, tụi ó chn ti:
ng dng phn mm tin hc Power Point vo thit k bi ging Phiờn mó
v dch mó nhm mc ớch nõng cao cht lng hiu qu gi lờn lp.
Bùi Thị Tuyết Sáng kiến kinh nghiệm

4
ứng dụng phần mềm tin học Power Point vào thiết kế bài giảng

"phiên mã và dịch mã" nhằm mục đích nâng cao chất l ợng hiệu quả giờ
lên lớp
III. CC GII PHP
III.1. M c ớch, yờu c u gi ng d y c a b i :
Qua bi ny hc sinh phi:
Qua bi ny hc sinh phi:
-
-
Nờu c nhng thnh phn tham gia, v din bin ca quỏ trỡnh phiờn mó
Nờu c nhng thnh phn tham gia, v din bin ca quỏ trỡnh phiờn mó


v dch mó.
v dch mó.
* Trng tõm: C ch phiờn mó v dch mó
* Trng tõm: C ch phiờn mó v dch mó
III.2. dựng dy hc :
- Mỏy vi tớnh cú ci t sn giỏo trỡnh in t do tỏc gi thit k.
- Mỏy chiu, bng chiu.
III.3. Phõn tớch cu trỳc ni dung v phng phỏp ging dy ca bi :
Kim tra bi c :

BI 2 : PHIấN M V DCH M
I. Phiờn mó
Nh chỳng ta ó bit, trc khi hc n bi ny thỡ cỏc em ó c nghiờn
cu k v quỏ trỡnh nhõn ụiADN. V vỡ th n mc ny,sau khi gii thiu:
õy chớnh l quỏ trỡnh sinh tng hp mARN, chỳng ta ch cn lm sỏng rừ cho
cỏc em lớ do khin ngi ta t tờn cho quỏ trỡnh ny l quỏ trỡnh phiờn mó l
c.
Bùi Thị Tuyết Sáng kiến kinh nghiệm

5
Bi tp:
Da vo cỏc nuclờụtit trờn ADN mch khuụn ca mt loi vi khun di
õy, hóy xỏc nh trỡnh t cỏc nuclờụtớt trờn ADN mch b sung
mch bsung....................................................................................
mch khuụn : T A X X A G A T A X T T A T X
ADN
ứng dụng phần mềm tin học Power Point vào thiết kế bài giảng
"phiên mã và dịch mã" nhằm mục đích nâng cao chất l ợng hiệu quả giờ
lên lớp
Mụ hỡnh ng quỏ trỡnh sinh tng hp
cỏc loi ARN
.
Cỏc gen trờn ADN hot ng trc tiờn ó hỡnh thnh nờn cỏc chui
pụliribụnuclờụtit mch thng.
Sau ú t cỏc chui pụliribụnuclờụtit mch thng va c tng hp ny
mi bin i cu hỡnh v hỡnh thnh nờn cỏc phõn t ARN vi cu trỳc c trng
ca chỳng.
Kt qu: cỏc ARN ln lt xut hin.
Cỏc ARN sau khi ó c tng hp xong s c chui ra khi nhõn (qua cỏc
l mng nhõn) n t bo cht.
Mi loi ARN úng mt vai trũ nht nh trong quỏ trỡnh sinh tng hp
prụtờin ca t bo c th.
Nh vy, vi nhng u im vt tri ca cụng ngh thụng tin, ch cn trong
mt khong thi gian rt ngn (t 1-2 phỳt), trờn mụ hỡnh ng v quỏ trỡnh sinh
tng hp cỏc loi ARN, giỏo viờn ó cú th cung cp cho cỏc em khụng ch din
Bùi Thị Tuyết Sáng kiến kinh nghiệm

6

hc sinh d hỡnh dung v
nh hn , bng mụ hỡnh ng v
quỏ trỡnh sinh tng hp cỏc loi
ARN - giỏo viờn cú th h thng
li mt s kin thc c bn.
C th, trc tiờn trờn mn
hỡnh s xut hin cu trỳc i
cng ca t bo vi ba phn tỏch
bit: mng, t bo cht v nhõn.
ADN - vt cht di truyn quy nh
cu trỳc cỏc phõn t prụtờin nm
trong nhõn ( Quỏ trỡnh sao mó
din ra trong nhõn t bo)
AUG
UAG
ứng dụng phần mềm tin học Power Point vào thiết kế bài giảng
"phiên mã và dịch mã" nhằm mục đích nâng cao chất l ợng hiệu quả giờ
lên lớp
bin ca mi quỏ trỡnh, m bờn cnh ú cỏc em cũn cú th d dng xỏc nh c
v v trớ-ni xy ra cỏc quỏ trỡnh sao mó, nhng giai on ging v khỏc nhau
gia cỏc quỏ trỡnh, v c vai trũ, v trớ ca mi loi ARN sau khi ó c tng
hp xong.
K tip sau giai on sao mó l giai on dch mó.
Giỏo viờn t vn cựng cỏc em hc sinh xõy dng sang phn ni dung
th hai ca bi:
II .Dch mó.
1. Khỏi nim.
trỏnh gõy thc mc, hoang mang cho hc trũ khi theo dừi n phn ny,
tụi ch ng chỳ thớch luụn v chc nng, ý ngha ca mi v trớ ngay trờn s
(ch va b trng) cỏc em hc sinh tin hỡnh dung, theo dừi.

Bùi Thị Tuyết Sáng kiến kinh nghiệm

7
ứng dụng phần mềm tin học Power Point vào thiết kế bài giảng
"phiên mã và dịch mã" nhằm mục đích nâng cao chất l ợng hiệu quả giờ
lên lớp
Sau ú tụi cho cỏc em chuyn sang nghiờn cu phn ni dung th hai ca mc
2. Din bin quỏ trỡnh dch mó.
a) Hot hoỏ axit amin.
mc ny hc sinh d hỡnh dung v d nh quỏ trỡnh hot hoỏ axit amin
din ra nh th no, chỳng ta cú th minh ho cu trỳc ca axit amin t do (khi
cha c hot hoỏ) l mt hỡnh trũn cú mu xanh nht, ATP l mt hỡnh trũn
mu , cũn enzim thỡ mu vng nhp nhỏy to cm giỏc hot tớnh mnh.
Di tỏc dng ca enzim, axit amin t do d dng liờn kt c vi hp cht
giu nng lng ATP to thnh axit amin dng hot hoỏ.
ng dng trỡnh duyt Power Point trong phn ny, chỳng ta cú th to hiu
ng cho axit amin t do v ATP cựng di chuyn (theo ng dn mu xanh) n
liờn kt vi nhau-di tỏc dng ca enzim - to nờn phc hp axit amin dng hot
hoỏ (axit amin ó chuyn mu).
Axit amin sau khi ó c hot hoỏ thỡ di tỏc dng ca mt enzim khỏc nú
d dng liờn kt vi tARN to thnh phc hp aa-tARN.
Phn ny, cng hon ton tng t, chỳng ta cú th to hiu ng cho axit
amin ó c hot hoỏ v tARN cựng di chuyn (theo ng dn mu ) n
liờn kt vi nhau-di tỏc dng ca mt enzim khỏc- to nờn phc hp aa-tARN.
Bùi Thị Tuyết Sáng kiến kinh nghiệm

8