Bài giảng giải phẫu bệnh bệnh cầu thận

Tổn thương cơ bản của cầu thận
và một số bệnh viêm cầu thận
nguyên phát

TS.BS- Nguyễn Văn Hưng


Mục tiêu
1. Trình bày một số khái niệm thuật ngữ và
4 tổn thương cơ bản của viêm cầu
thận
2. Mô tả đặc điểm vi thể, MDHQ và siêu
cấu trúc của 8 loại viêm cầu thận
nguyên phát.



C¸c tÕ bµo
1. TÕ bµo biÓu m«:
- L¸ thµnh
- L¸ t¹ng
(podocyte)
2. TÕ bµo néi m«
3. TÕ bµo trung m«
4. T¨ng tb néi m¹ch
(tÕ bµo néi m«).
5. T¨ng tb ngo¹i
m¹ch (biÓu m«
vµ trung m«)

TB trụ thấp, B/tg ưa eozin,
Có bờ bàn chải rộng, dài,
Đk gấp 2 ống lượn xa.

Biểu mô dẹt, đk bằng ½ ống
lượn xa, không bờ bàn chải.

Đk bằng ½ ống lượn gần, biểu
mô trụ thấp, khó thấy bở
bàn chải (do quá ngắn, ít).

Đk thường lớn hơn ống lượn
Gần.TB hình lập phương
hoặc trụ, giới hạn TB rõ, bào
tương bắt màu yếu hoặc
không nhuộm màu.


Một số khái niệm thuật ngữ

Lan toả: tổn thương toàn bộ các cầu thận
của thận.
ổ: chỉ một số cầu thận bị tổn thương.
Toàn bộ: toàn bộ cuộn mao mạch của một
cầu thận bị tổn thương.
Cục bộ: tổn thương chỉ ở phần (vùng) nào
đó của một cầu thận.
Tăng sinh. Thay đổi màng
Viêm cầu thận màng tăng sinh (vừa có tổn

thương tăng sinh vừa có thay đổi màng)
Hình liềm tế bào


Tổn thương cơ bản
1. Sung huyết
2. Hình thành chất lắng đọng (miễn
dịch và không miễn dịch: chất kính) vị
trí chất lắng đọng.
3. Tăng sinh tế bào
4. Tổn thương khác: hoại tử; xơ và kính
hóa.


Các vị trí lắng đọng
(Chất kính hoặc phức hợp miễn dịch)

- Lắng đọng trong màng đáy (dưới nội mô)
- Lắng đọng ngoài màng đáy (dưới biểu
mô)
- Lắng đọng giữa màng đáy
- Lắng đọng trung mô


L¾ng ®äng d­íi
biÓu m«
(ngoµi mµng)
(trong mµng)

Một số typ viêm cầu thận nguyên phát

Bệnh cầu thận có H/c
thận hư

Bệnh cầu thận có H/c
viêm cầu thận cấp

Bệnh thay đổi tối
thiểu
Viêm cầu thận màng
Xơ cầu thận ổ cục
bộ
Viêm cầu thận tăng
sinh gian mạch

Viêm cầu thận cấp
Viêm cầu thận tiến
triển nhanh (viêm
cầu thận hình liềm)
Viêm cầu thận màng
tăng sinh
Viêm cầu thận IgA


ANCA:
Kh¸ng thÓ chèng
bµo t­¬ng cña
b¹ch cÇu ®a nh©n
trung tÝnh

Viªm cÇu thËn tèi thiÓu


Viªm cÇu thËn mµng I, II


Viªm cÇu thËn mµng III, IV


Viêm cầu thận màng (H&E)
Tăng số lượng quai mao mạch với vách dày, không tăng mật độ tế bào. Một số nguyên nhân:
nhiễm khuẩn mạn (viêm gan B), UT biểu mô, Lupus ban đỏ hệ thống, có thể bệnh tự phát


Viêm cầu thận màng (nhuộm bạc)
Chất lắng đọng giống màng dáy như những gai mọc ra quanh các quai mao mạch


Viêm cầu thận màng (MDHQ)
Chất lắng đọng chủ yếu là IgG và bổ thể tập trung ở màng đáy quai mao mạch
dưới dạng hạt lan tỏa.


a

b

Viêm cầu thận màng (HVĐT)

Chất lắng đọng đặc điện tử rải rác trong chiều dày màng đáy. Chất căn bản màng đáy (b)
nằm xen giữa các lắng đọng dạng gai (a) (nhìn thấy khi nhuộm bạc)


Viªm cÇu thËn sau nhiÔm khuÈn (t¨ng sinh néi – ngo¹i m¹ch)
(viªm cÇu thËn cÊp)


Viªm cÇu thËn sau nhiÔm khuÈn (VCT c¸p)
T¨ng sinh tÕ bµo lµm mê c¸c quai mao m¹ch


Viêm cầu thận sau nhiễm khuẩn (VCT cáp)
Tăng số lượng các tế bào biểu mô, nội mô, trung mô và cà bạch cầu đa nhân trung tính.
Bệnh xuất hiện vài tuần sau nhiễm liên cầu trùng tan máu nhóm A typ .


Viêm cầu thận sau nhiễm khuẩn (VCT cáp)
Chất lắng đọng miễn dịch dạng hạt, u (bướu) bán dọc theo quai mao mạch


By Viêm cầu thận sau nhiễm khuẩn (VCT cáp)
Chất lắng đọng miễn dịch chủ yếu nằm dưới biểu mô trông như những u (bướu) đặc điện tử


Viªm cÇu thËn mµng t¨ng sinh