Bất bình đẳng ở Việt Nam thời gian qua (từ năm 1993 -2008) các nguyên nhân, chỉ số và phân tích, đánh giá.

Website: Email : Tel (: 0918.775.368
LỜI NÓI ĐẦU
Cùng với sự phát triển của Kinh tế, một vấn đề luôn làm các nhà chính
sách, các nhà kinh tế đau đầu đó là: đi cùng với tăng trưởng Kinh tế, liệu có
cách nào cùng tăng lên các chỉ số phát triển con người, hoặc ít ra là không
làm ra tăng bất bình đẳng trong xã hội.
Đó cũng là câu hỏi của Việt Nam khi tham gia vào guồng máy phát triển
kinh tế từ năm 1986. Sau 20 năm cải cách và mở cửa, nền kinh tế Việt Nam đã
có những bước tiến nhanh trong tăng trưởng kinh tế, tuy nhiên sự tăng trưởng
nhanh và liên tục này có kéo theo những mặt trái của nó trong phát triển con
người, sự bất bình đẳng, và sự mở cửa và hội nhập có làm giảm đi sự "phân
biệt đối xử", "trọng nam khinh nữ" tồn tại suốt nhiều năm phong kiến hay
không?
Theo lý thuyết truyền thống, thực hiện mục tiêu công bằng xã hội, đặc biệt
là hướng tới phân phối thu nhập bình đẳng hơn có thể mâu thuẫn với mục tiêu
đảm bảo cho nền kinh tế hoạt động hiệu quả hơn và có tăng trưởng nhanh
hơn. Tuy nhiên, có nhiều lý do cho thấy sự phân phối thu nhập bình đẳng hơn
ở các nước nghèo như Việt Nam có thể có lợi cho tăng trưởng. Vậy điều đó đã
được thể hiện như thế nào tại Việt Nam hiện nay. Để đạt được các mục tiêu
tăng trưởng đi cùng với công bằng xã hội, năm 1991, Đảng và nhà nước ta đã
đề ra "mô hình phát triển toàn diện", Tuy nhiên sau gần 20 năm, mô hình đó
đã thực sự tạo ra các kết quả như mong muốn, và mục tiêu tăng trưởng đi liền
với phát triển kinh tế có khả thi hay không?
Bài ngiên cứu về "Bất bình đẳng tại Việt Nam từ năm 1993 đến nay" sẽ trả
lời các câu hỏi trên nhằm làm rõ:
- Bất bình đẳng về thu nhập và bất bình đẳng về giới của Việt Nam thời gian
qua, các chỉ số và phân tích.
- Nguyên nhân bất bình đẳng ở Việt Nam
- Công cuộc thực hiện giảm bất bình đẳng Việt Nam: các thành tựu và hạn
chế.
- Đánh giá bất bình đẳng theo mục tiêu của mô hình "phát triển toàn diện" ở

Việt Nam.
Theo mục đích trên, bài nghiên cứu có kết cấu gồm có 3 chương với các nội
dung như sau:
Chương 1: Cơ sở lý thuyết về bất bình đẳng
Chương 2: Bất bình đẳng ở Việt Nam thời gian qua (từ năm 1993 -2008) các
nguyên nhân, chỉ số và phân tích, đánh giá.
Chương 3: Đánh giá bất bình đẳng theo mục tiêu đề ra trong mô hình "phát
triển toàn diện" ở Việt Nam năm 2001 -2010.
Nhóm 4  Kinh tế phát triển 49A
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Chương I: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ BẤT BÌNH ĐẲNG
1.1. Bất bình đẳng trong phát triển kinh tế
 !
"#$!%&'(#)*+$, -.*
-/0.+1-2
3-/4!*5-15
6!78%9-/01!$
:%-/171;#"#!#*+<#
$!-/17/% #)*!-
=7>#&6)*!#)*7+?>-
=%?-/1@&A+?4B"C23D"#
$-1)+-&/ EF-0
-/12
G&-/+&6#6H+9-/
8+I1!$+&6! 2
J> #*5+#0101H
$-*=-/1!KFLH)MN
&6$/% +I-/12G&F)
+?-OPI0+!F%-++ :+QF2
G&F)"%(-/1#0+!F9

 EF0&6R+/I-+F!+
1/!(*5+-OP&F)(!$%76!8
+I%8#)*)1)-/01
(-+F2
S-/5T)*:D8UV)+
*&!&6+!-/12W EF
&E#!'0)%(8*-P
9#+!)%01I-+FX0
1$18ORY<5TZ3[9(2G*5
+!+\9T&D)$0#-/1!F
9R L>6QF1&/%&+?1;#O]
OP#O2
401)$+%#-/1!
-/4Z3[)$*+-#6^$/
##8+I&62_#$!9(8+I
1!=+"#&F7 EF&6
)*2`0E5"#&F)(&%!
FI-+F!9(*01-/#%**
5!&6>9!&6)*#.
05-+$88-/1
&61)$01-/2a0F/Mb
=+&#01F-.&cb$
Nhóm 4 d Kinh tế phát triển 49A
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Hc!>OP4Z3[F/#&!1M1
-/-++2
1.2. Bất bình đẳng thu nhập
1.2.1. Khái niệm, nội hàm
a. Khái niệm^>%5]1&
 -900-/12

b. Nguyên nhân:
3$0F9QQF#>!-F9
Q$/"!Q>#!+$d$F9
QF%#Q5>L L%#
*2
_,!#Q5>L ^
_ --Q$+?%O#'1-^
ef#+.L1 2
ef#9O11---Q!(#
1-0 =%DF2
ef#1E 1O#2
_,! #Q5>L%#*^
[F9Q]FOR#Q5>
L%#*%O#^
ef#1-01 81:8%#*OR1-0
>2
ef#1-0+*%2
ef#1-00=&^&F9
&$%+?-#7+?+I,%+.#.2
ef#-F9Q1-+^Q5]#)*!
-/--Q!1&# #g+%#*h
1.2.2. Thước đo bất bình đẳng thu nhập
a. Đường cong Lorenz:
a+#\#"B#F5Eg%+?i%
H8OQ5$>i%H8#Y>>
+?#*1# g+%82
a+\#"B-+jkl,*
%2a0$D$:%H8>+m#>+?7
 2
b. Hệ số Gini :

Z5W=%n5O=+?(I+\#"B
+jklO=-6O++jkl2
Z5W1bP+?(+\#"B%$)%+?$
+?,*#Q5>
Nhóm 4 o Kinh tế phát triển 49A
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Z5W6#1# LVp2Z5WHV&
6!H&62
c. Hệ số giãn cách thu nhập
Z5)->+?#6n%q>dVqOQ
5$>#q>dVqOQ5$>2
Z5)->#,*9%>d
m#dE5L$#,8&8)*
d. Theo chuẩn “40” (WB- 1995)
a+?#6q>jVqOQ5$,>r^
p[%.sq&6+.5#
psqpkq+.5&6
ptkq&62
1.3. Bất bình đẳng giới
1.3.1. Khái niệm, nội hàm
a. Khái niệm
%5]1&#
 -0-/#+2
b. Nguyên nhân bất bình đẳng giới
pf#E)*++IuN1v!->E-!
P%(>'*PEF0'(L%Q2
pf#&6#Q&%#*)*2
1.3.2. Thước đo bất bình đẳng
a. Chỉ số phát triển giới GDI
3i5F -#-1=(+.+

Zfw@YN!-#OP!>C+1E $+?Q"#
,(Wfwr.ZfwI$*8%
#2
b. Thước đo quyền lực theo giới tính: chỉ số GEM
3i5WxG#g#o%:^
3=g^n%#(/E5*h
Z#(*14Z4_^
eq%--5O#2
eq%-%)(#-.E9,1#N2
3%:>^q>O#
[WxG%r2
Nhóm 4 j Kinh tế phát triển 49A
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Chương II : BẤT BÌNH ĐẲNG Ở VIỆT NAM
2.1. Bộ số liệu sử dụng và phương pháp đánh giá
_#9,]OP*5%%FL-'_YP5
19![Q!+.-/\9Z?y5L8dVVop
dVVz9,0(J[*5+9!
-*00,5OQ+2
9,]OP+.-Y?5%Q=O%
&E- !/!&)9I9L$+->g
--29($1?->g!Q=-F9
&E--#!(=1#+2
2.2. Bất bình đẳng thu nhập
2.2.1. Thực trạng bất bình đẳng thu nhập ở Việt Nam
_"#&
{
19-8||opdVVU!8+.
}
Wf~•Q

€
+.
€

}
J9
•

[
‚
+9
{
19
{
E
}
2G&
•
19
{
E
}
%^F
}
%9
•
+.
€
"
€

#&
{
O+.
{

+.
‚
ASfp~~~•F
}

€
%9
•
IJ[249
{
E
}
,
$)
€
F"#";-9
•
&
{
WJ[ƒ
{
+
€
9F
ƒ

{
+
€
Q
•
^"#+>gL5=99!
)*!1=%9&M!1&$8„K"#+>
;L5=9>!)*!18…!$
82
Z5WJ[#/8||z%V!ok8dVVj%
V!jdo!#1&
{
.
{
Q
€
9
{

{
+.
{

{
9
}
!9
•
&
{

W9
#8
•
Q
•
8
€
#1#
}
+
€
V!o9
{
V!U2[+>F"#->
F!##--+$01+.#1
9!IJ[I,L 2
Bảng 1: Chuyển biến cu
̉
a ty
̉
lê
̣
nghe
̀
o va
̀
hê
̣
số Gini Viê
̣

t Nam 1993-2006
Nguồn :Báo cáo về Việt Nam WB
 ||o ||z dVVd dVVj dVVU
_n%m# kz! os!j dz!| |!k U
Z  &
{
 W
=L9
V!oj V!ok V!os V!os V!oU
Z  5  W
=L>
V!ok V!o| V!jd V!j V!jo
ZF((J[$+8%92
3i5#,*9%m##F!8||o!i5Ww[w
Nhóm 4 k Kinh tế phát triển 49A
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
"#,*9J[%V!oj2a8dVVU!i5F8%9
V!oU2aQF%,1-#!+?90E5-/2
_F9!“qua số liệu điều tra của Tổng cục thống kê Việt Nam cho thấy,
khuynh hướng bất bình đẳng về thu nhập có xu hướng tăng lên nhưng ở mức
độ vừa phải so với các nước như Trung Quốc. Ở Việt Nam thì bất bình đẳng ở
mức vừa phải, trong mức độ an toàn nhưng cái đáng lo ngại là có xu hướng
tăng lên, nên cũng cần phải quan tâm để có những biện pháp giảm bất bình
đẳng ngay từ bây giờ.”
Bảng 2: Hệ số Gini Trung Quốc 1981-2005
 |z ||k dVVd dVVk
Z5W V!dz V!oz V!jj V!js
a0FK+?/E5Ww[w%V!oo8||s8||z
%V!okj2[+>FF+0+)8%9&M
#1†||s‡||z2G,*M+.+.

-+[ˆ+%(.-+a&ˆ2
Bảng 3: Độ bất bình đẳng của một số nước trên thế giới
Nguồn:Wikipedia
Quốc gia Năm điều
tra
Hệ số
GINI
8p%p
;
||k•|U V!oj
‰a* ||U V!oo
wp&p9p
p
||U V!os
~p1p ||U•|s V!o
~9p ||s V!ok
_-\ ||z V!j
J[ ||z V!ok
ZF!,8+I1J[+?I,*
1-#-+92_F9!%?=L8
+I11&+?Q50#)*>0#
$+2_519#F!$+m#i>+?
1# skq,EQ%?=8+I12[+?%(!$
>+?kq,EQ2_(1&i/
I,>!K#-.*-/2
Nhóm 4 U Kinh tế phát triển 49A
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
_"#+.-=59%0>$
$m#2
Bảng 4: Hệ số chênh lệch về thu nhập giữa 20% dân số giàu và 20%

người nghèo:
||V || ||o ||j ||k ||U ||| dVVd dVVj
Z  5
@%HC
j2 j2d U2d U2k s2V s2o s2U z2 z2j
Z59%I1g#.I&&$+
8%92
_"#%)Y9%#%Ia&[*@z!s%HC!
%_QF[F9@s!U%HC!a&b@s%HC222
S#-59%+.,dU+%)Y!
59%m#J[#,,kV!#.so
+!#$$0+)1EF88-/+ 
:2
_"#+.-=nNY>jVq5*$>
@,%$$dC#Y> k
$2_"#+.-F!nN.dq%$
#!6#1# dpsq%$L„%
.sq%$+.523-i5519J[L
*1 #-,5E-8#F!nNF+8
||k%d!q!8||U%dq!8|||%z!sq!8dVVd%zq!8
dVVj%s!jq2_"#$!9%0>-$*FK
RK*%#(+.5!+$+8
%92
Nhóm 4 s Kinh tế phát triển 49A
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Bảng 5: Phân phối thu nhập và an sinh xã hội ở Việt Nam 2004
Nguồn : Báo cáo 2008 về an sinh xã hội UNDP
[$
dVq
m#

[$
dVq
,
[$
dVq
,
[$
dVq,
+
[$
dVq

_>•+•8
@'C
dVVV ojVV j|VV soVV kzVV
#      >  
EQE5@qC
ooq kUq zq dVq dk|q
_>L)
*•
+•8@'C
sV jV dV osV UUV
# Y?  
)*@qC
U!Uq !dq U!q dsq o|!q
_? #/)*
#+%@qC
q dq jq djq Uzq
_? #/)*
#+:+@qC

dq zq jq d|q jsq
_?    M  %?  )
*@qC
kq dq djq doq zq
_?-#OP@qC kq dq Uq ddq okq
_?F@qC sq q kq dq jkq
 9QFF>@="#H+C-*
@"#$DgQC>!#$$>L)*!,
-1# ?)*>+?L+p"#5%0,
5*8dVVjO#A[f~>?#-#-#dVVz0
)*2_>EQE5%U!'!#$-1# ?
)*%dUj'@+.+.jq>C#'^
doq #/)*#+%@ #/FC„Udq #/#
++=@%+.+C„|qM%?)*@%+.!?
%:C„kq?M-#OP„dq?MF2
T;"#$DQ!>Ld'•+I
$m#%9HU0•+I$!,.z
%H2[$m#>sV')*!,sqY?
!#1$>UUV'!,o|qY?2
T;"#L%#(?!$+IUzq #/)*#
+%!jsq #/)&#+:+!#1$
m#i+Iqdq2[$F>zqM%?)*!kq
Nhóm 4 z Kinh tế phát triển 49A
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
?M-#OP!sq?MF!#1$>zq!okq
jkq2_Fu%DFv!5)*J[$=u%Š
#-v2_-F95a3SJ[!-=-)*
1&b  #!&6)*2[1
+IA[f~IJ[!‹#~!K>;6!u,
%?=#+m#>+?L)*g%F%(&E

-=9#-#OPF23=?#-*m#
'%F%(M1# $v!#9u)*#+m#%
5V!$1%Qv2a/"#OŒdVVzIJ[$+
#\#"B2
Hình 1: Đường cong Lorenz bất bình đẳng Việt Nam năm 2008
_"# U!s1$-+.)*) +?
#)*&Ei5W !+5
-+.Q5%(5W%($+8%92a0F
/>?%•#-+.Q5%(>2
Bảng 6 : Hệ số Gini Việt Nam 2004
 @C @dC @oC @jC @kC @UC @sC
Z5W V!jV| V!jVz V!jV V!jV V!j V!jj V!jU
@C_>g+H
@dC_>g+He0>LQQŽ_Y>
5
@oC_Y>5$*?)*
Nhóm 4 | Kinh tế phát triển 49A
% dân số cộng dồn
0
100
100
20
80
80
4020
60
40
60
% thu nhập cộng dồn
Website: Email : Tel (: 0918.775.368

@jC_>K1L$$ #/)*
@kC_>K$$ #/)*!=
*0-#OPpF
@UC_>K$$ #/)*!=
b*F0-#OPpF
@sC_>K$$ #/)*!!=
*F0-#OPpF0]#QQ
Bảng 7: Tái phân phối thu nhập, an sinh xã hội và chuyển khoản khác
@['•+•8C
 @C @dC @oC @jC @kC
[$  dVq
m#
|VV dVV dVV |VV zVV
[$  dVq
,
odVV ojVV ooVV oVV oVVV
[$  dVq
,
jUVV j|VV jzVV jkVV joVV
[$  dVq
,+
U|VV sdVV sVV UsVV UjVV
[$  dVq

kjVV kzVV kjVV j|VV joVV
@C_Y>+)*
@dC_Y5!' )*
@oC_>K1L$$ #/)*
@jC_>K$$ #/)*!=b
*0-#OpF

@kC_>K$$ #/)*!-
=b*F90-#OPpF2
I-1# $$ #/)*!!=-#OPp
F0=%Š!#91E 5u=%DF#-.v2a5
$dVq+m#!=b*0-#OPpF&E
##?)*$F>+?„K=-#
OPpFN%uFvp+>H+b*p%#
>$F kqO+,>H@+?
)*C2G, >-$1-LUsq^=u%DF
v!$!%I9%pdq F2
_"#1E Y?5%0!>*m#*
08!5*8*.*m#2_=
#o8@||Up|||C5*8>8*m#%
s!dq!*%j!kq@+%#(L+?-C2I>F1# -9
%m#F$+O#)2
Nhóm 4 V Kinh tế phát triển 49A
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
a/FŒ09!-Q5*0k$
>L#5*6,*9$
@$kC$m#@$CIL1!LP/+
^
Bảng 8: Mức độ chênh giữa nhóm 5 và nhóm 1 ở từng khu vực, từng
vùng qua các năm
Nguồn: TCTK, Điều tra mức sống dân cư 1999
Đơn vị tính: lần
 ||j ||k ||U |||
3•[•‘3 U!k s!V s!o z!|
23"#1    
p_g s!V s!s z!V |!z
p[&& k!j k!z U! U!o

d23"#    
p_QFba&b k!d k!s U! U!z
pa'6&Z' k!U U! U!U s!V
pb_* k!d k!s k!| U!|
pfF9 [_* j!| k!k k!s U!o
p_QF[F9 V! d!s d!z d!|
pa&[* s!j s!U s!| V!o
pa'6&3]\# U! U!j U!j s!|
[+>F5%9#F59%$$
m#8|||08„#8||U!= +8!U%H„
g8!z%H!&&8V!d%H„-08#$8
%a&[*d!j%H!a'6&3]\#!k%H!
8%a'6&Z'V!j%H2a-M•%_QF
[F9L8||k8|||,9%$$
m#’881&-1/@V!%HC„F9QFO#9
P-%9!1;#"#>*&OQg +I2
a/9,Q.,*9%>#-*OQ+$
/QY5*0"#$*6n%r.
,99'Vq„kq„dq5*5*m#/#-!P/
+^
S#-Vq5*$,>#Vq5*$,
>59%#.#dVq5*99^8
||U^V!U%H„|||^d%H„$,9%%.1-%
_QF[F9||U^o!d%H„|||^k!%H„a&[*||U^!z%H„
|||^o!j%H!a'6&3]\#||U^|!d%H„|||^V!j%H2
S#-kq5*$,>#kq5*$,
>59%#.#Vq5*998
||U^k!%H„|||^s!%H„$,9%%%a&[*
||U^z!|%H„|||^d!o%H„_QF[F9||U^s!j%H„|||^z!k%H!
Nhóm 4  Kinh tế phát triển 49A

Website: Email : Tel (: 0918.775.368
a'6&3]\#||U^j!z%H„|||^U!U%H!a'6&
Z'||U^V!|%H„|||^o!%H2
S#-dq5*$,>#dq5*$,
>59%#.#kq5*99^[8
||U^ds!d%H„|||^d|!j%H„$,9%%%_QF[F9
||U^os!z%H„|||^o|!o%H!a&[*||U^oj!U%H„|||^os!d%H!
a'6&3]\#||U^d|!k%H„|||^od!j%H„a'6&
Z'||U^z!z%H„|||^d!%H2
38,#-i50.*@$$
m#!&&&g!C#%:@+
>!i%$m#!9&*#F!i%]#I“.
C0#F$9%-$)*1-2aX
##--+#19!0
.*J[1&I,L !*%#(#.2S1-
F+?/Œ##-&&‡&g!$
+4•Z#-OQ*/52_#$!1# -9%
F50,5+OQ*/5+4•Z#F
I*.#1# -9%F50,5
&&&g2
[+>F!IJ[FO”+OgF/L
&&&g@||op||zC
+OQ*/5+4•Z#@dVVjC2_,%0m#
$IJ[#+.%H%0m#$I&&0M
%m#$+OQ*/523$/F!->)
#M,+. 0(J[2W
-^n%*m#I10MRK#!L!sd%H
n%*m#EQ +2_n%*m#I'#OQ
*/5#Y5*m# +$0+8Ldq
8||d%9oUq8dVVk2_n%*m#>FI

1$18!$0F5%?+0191b!1
(H1;!*OQ=!* M!.12
[#!*55+?m#I&g
$$%#*>+#&g!N+X01$18.
 >,>.%#*I(2aQF%0
1. %8F5-m#(#1&'0#
5* m#-23-_QFb!b_*_QF
[F9$5* m#!#QFD%$n
%*m##2
S81# -pm#7%#(m#+.5
I9Fb.!- -/ m#71$
18.2
Nhóm 4 d Kinh tế phát triển 49A