phong trào thi đua yêu nước thành phố cần thơ hiện nay_ thực trạng và giải pháp

Luận văn tốt nghiệp
GVHD: TS. GVC. Lê Duy Sơn
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KHOA HỌC CHÍNH TRỊ
------

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP

PHONG TRÀO THI ĐUA YÊU NƯỚC THÀNH PHỐ
CẦN THƠ HIỆN NAY_
THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP

Giáo viên hướng dẫn:

Sinh viên thực hiện:

TS. GVC. LÊ DUY SƠN

TRẦN THỊ VINH
MSSV:6086487
Lớp: SP.GDCD K34

CẦN THƠ - 2011

------------------------------------------------------------------------------------------------------------SVTH: Trần Thị Vinh
Trang 1


Luận văn tốt nghiệp

GVHD: TS. GVC. Lê Duy Sơn
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU.....................................................................................................2
1. Lý do chọn đề tài.................................................................................................2
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu.......................................................................3
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.......................................................................3
4. Phương pháp nghiên cứu.....................................................................................3
5. Kết cấu luận văn..................................................................................................3
PHẦN NỘI DUNG.................................................................................................4
Chương I: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHONG TRÀO THI ĐUA
YÊU NƯỚC............................................................................................................4
1.1. Hoàn cảnh ra đời và phát triển của phong trào thi đua yêu nước......................4
1.2 Bản chất của phong trào thi đua yêu nước.........................................................7
1.3.Vai trò phong trào thi đua yêu nước của Đảng ta trong giai đoạn hiện nay.....14
Chương II: THỰC TRẠNG PHONG TRÀO THI ĐUA YÊU NƯỚC Ở THÀNH
PHỐ CẦN THƠ....................................................................................................19
2.1. Nội dung và đặc điểm của phong trào thi đua yêu nước ở thành phố Cần Thơ những
năm qua.................................................................................................................19
2.2. Tình hình thực hiện trong phong trào thi đua yêu nước ở thành phố Cần Thơ những
năm qua................................................................................................................25
2.2.1 Thành tựu đạt được của phong trào thi đua yêu nước trên địa bàn thành phố Cần
Thơ những năm qua...............................................................................................25
2.2.2 Những hạn chế của phong trào thi đua yêu nước ở thành phố Cần Thơ trong
những năm qua......................................................................................................48
Chương III. NHỮNG GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM ĐẨY MẠNH PHONG TRÀO
THI ĐUA YÊU NƯỚC Ở CẦN THƠ TRONG THỜI GIAN TỚI.......................52
3.1. Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng

viên và nhân dân về vai trò phong trào thi đua yêu nước......................................52
3.2. Tiếp tục hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về thi đua - khen thưởng
..............................................................................................................................56
3.3. Tập trung chỉ đạo xây dựng điển hình và nhân điển hình tiên tiến trên tất cả các lĩnh
vực của đời sống xã hội.........................................................................................61
3.4. Củng cố bộ máy tổ chức và cán bộ làm công tác thi đua - khen thưởng các cấp, các
ngành đủ năng lực, trình độ chuyên môn...............................................................67
------------------------------------------------------------------------------------------------------------SVTH: Trần Thị Vinh
Trang 2


Luận văn tốt nghiệp
GVHD: TS. GVC. Lê Duy Sơn
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

KẾT LUẬN...........................................................................................................70
TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................................................73

------------------------------------------------------------------------------------------------------------SVTH: Trần Thị Vinh
Trang 3


Luận văn tốt nghiệp
GVHD: TS. GVC. Lê Duy Sơn
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Phong trào thi đua yêu nước là một yếu tố thiết yếu cho sự phát triển của quốc
gia cũng như cho mỗi tỉnh, địa phương cá nhân mỗi người…với một phạm vi rất

rộng và tác động rất lớn đến sự phát triển kinh tế - xã hội. Trong giai đoạn hiện nay
thi đua yêu nước là tất yếu khách quan, nảy sinh từ chính cuộc sống của con người
trong cộng đồng xã hội. Con người trong xã hội luôn luôn có mối quan hệ tiếp xúc
với nhau, do đó tất yếu nảy sinh thi đua và chính kết quả của thi đua đã góp phần
củng cố và phát triển mối quan hệ con người với con người ngày càng vững chắc và
tốt đẹp hơn.
Thi đua yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội không phải là hành động cách mạng
nhất thời mà là những hành động cách mạng liên tục, bền bỉ. Những thắng lợi to lớn,
vĩ đại đánh dấu những mốc son chói lọi trong lịch sử cách mạng nước ta từ khi có
Đảng lãnh đạo đến giải phóng miền Nam đưa cả nước tiến lên chủ nghĩa xã hội.
Thắng lợi của sự nghiệp đổi mới... đã chứng tỏ phong trào thi đua yêu nước, yêu chủ
nghĩa xã hội luôn luôn là một động lực, một hoạt động cách mạng mang tính khách
quan góp phần từng bước thực hiện thành công những mục tiêu do Đảng đề ra.
Trong những năm qua, cùng với phong trào thi đua yêu nước của cả nước,
phong trào thi đua yêu nước thành phố Cần Thơ cũng đi vào hoạt động và ngày càng
phát triển sâu rộng đã đạt được những thành tựu to lớn quan trọng thúc đẩy các hoạt
động kinh tế - xã hội đạt hiệu quả cao, xây dựng cuộc sống ấm no hạnh phúc cho
nhân dân. Bên cạnh đó còn một số hạn chế chưa được giải quết. Vì vậy, việc đẩy
mạnh phong trào thi đua yêu nước là một vấn đề không nhỏ trong việc phát triển
kinh tế - xã hội của cả thành phố Cần Thơ trong điều kiện hiện nay cũng như trong
tương lai. Chính vì những lý do trên mà Tôi đã chọn đề tài “Phong trào thi đua yêu
nước ở thành phố Cần Thơ hiện nay _Thực trạng và giải pháp” làm đề tài luận

------------------------------------------------------------------------------------------------------------SVTH: Trần Thị Vinh
Trang 4


Luận văn tốt nghiệp
GVHD: TS. GVC. Lê Duy Sơn
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

văn tốt nghiệp của mình, nhằm góp một vào việc nghiên cứu vấn đề thi đua yêu
nước ở địa bàn thành phố.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu: Làm rõ những vấn đề lý luận về phong trào thi đua yêu
nước. Phân tích, đánh giá đúng thực trạng phong trào thi đua yêu nước ở thành phố
Cần Thơ. Từ đó đề xuất những giải pháp chủ yếu nhằm đẩy mạnh phong trào thi đua
yêu nước ở Cần Thơ trong thời gian tới.
Nhiệm vụ nghiên cứu: Để thực hiện mục đích trên, luận văn có các nhiệm vụ
cụ thể như sau:
Một là, làm rõ những vấn đề lý luận về phong trào thi đua yêu nước.
Hai là, phân tích, đánh giá đúng thực trạng phong trào thi đua yêu nước ở
thành phố Cần Thơ
Ba là, đề xuất những giải pháp chủ yếu nhằm đẩy mạnh phong trào thi đua yêu
nước của thành phố Cần Thơ trong thời gian tới.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài này là phong trào thi đua yêu nước.
Phạm vi nghiên cứu của đề tài là phong trào thi đua yêu nước thành phố Cần
Thơ hiên nay.
4. Phương pháp nghiên cứu
Tác giả luận văn đã vận dụng các phương pháp sau:
Phương pháp logic và lịch sử, phương pháp phân tích và tổng hợp, phương
pháp điều tra xã hội học.
5. Kết cấu luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung luận
văn gồm ba chương và 09 tiết

------------------------------------------------------------------------------------------------------------SVTH: Trần Thị Vinh
Trang 5

Luận văn tốt nghiệp
GVHD: TS. GVC. Lê Duy Sơn
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

PHẦN NỘI DUNG
Chương I: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHONG TRÀO
THI ĐUA YÊU NƯỚC
1.1. Hoàn cảnh ra đời và phát triển của phong trào thi đua yêu nước.
Như chúng ta đã biết, bản chất của con người là luôn luôn vươn tới cái tốt, cái
đẹp. Con người không bao giờ cam chịu, bằng lòng với những gì đã có, đã đạt được.
Đối với con người thì cuộc sống và nhu cầu ngày hôm nay phải tốt hơn, của cải làm
ra phải nhiều hơn, phong phú hơn, tốt đẹp hơn ngày hôm qua. Do đó con người luôn
tìm cách để thực hiện được mong muốn đó. Con người sinh ra trên đời ai cũng đều
mong muốn ngày càng có thêm nhiều phương tiện để cải thiện, nâng cao đời sống
vật chất và tinh thần của mình. Hoạt động phấn đấu vươn lên để có cuộc sống tốt
đẹp hơn cái đã có bắt nguồn từ chính bản chất của con người, đó chính là hoạt động
thi đua. Đó là một việc tự nhiên diễn ra hàng ngày trong đời sống của mỗi con
người, của cả cộng đồng xã hội.
Phong trào thi đua yêu nước cũng được Bác Hồ, Đảng ta khởi xướng và lãnh
đạo từ rất sớm, ngay từ những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.
Sau chiến thắng Việt Bắc, theo sáng kiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ngày 27-31947, Ban chấp hành trung ương Đảng ta ra chỉ thị phát động phong trào thi đua yêu
nước, động viên toàn dân ta kháng chiến, kiến quốc. Chủ tịch Hồ Chí Minh hiểu
rằng nhân dân ta vốn là những người nông dân vừa thoát khỏi ách thống trị của bọn
thực dân với những thói quen, nếp sống, văn hoá cũ không thể thay đổi một sớm
một chiều. Bởi vậy, ngày 11.6.1948 Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Lời kêu gọi thi đua ái
quốc, chính thức phát động phong trào thi đua yêu nước trong toàn quân, toàn dân,
trên mọi mặt trận. Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh thi đua phải có kế hoạch, có
nội dung rõ ràng, đúng mực, phải có sự lãnh đạo đúng; đồng thời thi đua phải lâu
------------------------------------------------------------------------------------------------------------SVTH: Trần Thị Vinh

Trang 6


Luận văn tốt nghiệp
GVHD: TS. GVC. Lê Duy Sơn
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

dài rộng khắp và "thi đua là cách rất tốt, rất thiết thực để làm cho mọi người tiến bộ”
[15,tr. 196].
Trong Thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp (1945 - 1954). Khẩu hiệu
thi đua trong thời kỳ này là “Tất cả để chiến thắng: chiến thắng thực dân; chiến
thắng giặc dốt; chiến thắng giặc đói; chiến thắng mọi tính xấu trong mình ta”. Thời
kỳ xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, kháng chiến chống Mỹ cứu nước ở Miền
Nam (1954 - 1975) miền Bắc, công nhân có phong trào thi đua “Sóng Duyên Hải”;
nông dân có phong trào thi đua “Gió Đại Phong”, bộ đội có phong trào thi đua “Cờ
ba nhất”. Ngoài ra, thanh niên có phong trào “Ba sẵn sàng”; phụ nữ có phong trào
“Ba đảm đang”, rồi phong trào “Mỗi người làm việc bằng hai vì miền Nam ruột
thịt”; “Làm ngày không đủ, tranh thủ làm đêm”, “Lúa không thiếu một cân, quân
không thiếu một người”… tất cả những cái đó làm nên hậu phương lớn miền Bắc xã
hội chủ nghĩa đủ sức chi viện cho miền Nam bất khuất thành đồng - tiền tuyến lớn
đánh thắng cuộc chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ, giải phóng hoàn toàn miền
Nam, thống nhất tổ quốc [9,tr.289]
Thời kỳ cả nước thi đua xây dựng chủ nghĩa xã hội (CNXH) (1975 - 1986). Cả
nước dấy lên phong trào thi đua xã hội chủ nghĩa và nhân điển hình tiên tiến dưới sự
lãnh đạo trực tiếp của Đảng để thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược là xây dựng
CNXH và bảo vệ vững chắc Tổ quốc XHCN. Phong trào ấy là môi trường cách
mạng sản sinh ra những con người mới, những tập thể lao động mới theo đúng lời
chỉ dạy của Bác Hồ: “Muốn xây dựng CNXH phải có những con người CNXH”.
Đại hội thi đua yêu nước lần thứ V (1/1986) là Đại hội thi đua yêu nước đầu tiên sau
ngày đất nước thống nhất. Đại hội đã tuyên dương 218 tập thể, 126 cá nhân Anh

hùng lao động, Anh hùng quân đội, 233 chiến sĩ thi đua toàn quốc đã có nhiều thành
tích thi đua trong sản xuất và chiến đấu xây dựng và bảo vệ tổ quốc [9,tr.445]
Thời kỳ đổi mới (từ năm 1986 đến nay), trong sự nghiệp đổi mới hiện nay,
phong trào thi đua được tổ chức một cách thiết thực, sâu rộng và bao quát được toàn
------------------------------------------------------------------------------------------------------------SVTH: Trần Thị Vinh
Trang 7


Luận văn tốt nghiệp
GVHD: TS. GVC. Lê Duy Sơn
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

bộ các lĩnh vực đời sống xã hội, các tầng lớp nhân dân, các thành phần kinh tế, các
cơ quan Đảng, Nhà nước, Mặt trận, đoàn thể, các lực lượng vũ trang. Thi đua là
công việc của mọi người, mọi ngành, mọi cấp, không phân biệt già trẻ gái trai. Chú
ý tính nhân dân, tính phổ biến trong các chủ trương thi đua của Hồ Chí Minh. Thi
đua là vì dân, cho nên phải trở thành bổn phận của dân. Thi đua phải có mục đích,
mục tiêu. Hồ Chí Minh chỉ rõ: "Thi đua ái quốc nhằm ba mục đích chính: diệt giặc
đói, diệt giặc dốt, diệt giặc ngoại xâm. Tức là làm cho nhân dân no, ấm, biết chữ,
làm cho Tổ quốc độc lập tự do" [11,tr. 236]. Hiện nay, mục tiêu thi đua phải bám
vào mục tiêu phát triển kinh tế- xã hội của cả nước, mỗi địa phương, mỗi ngành,
mỗi cấp. Các phong trào thi đua yêu nước phải có mục đích, mục tiêu cụ thể, thiết
thực, gắn chặt với lao động, sản xuất, kinh doanh, học tập, chiến đấu của từng
ngành, giới, vùng, miền, địa phương, lứa tuổi,v,v. Có mục đích trước mắt, mục đích
lâu dài. Phong trào thi đua cần gắn chặt với việc chống lạm phát động viên, toàn
Đảng, toàn dân, tranh thủ thời cơ, vượt qua thách thức để nước ta thoát khỏi tình
trạng một nước kém phát triển. Đến năm 2020, trở thành một nước công nghiệp theo
hướng hiện đại.
Qua mỗi thời kỳ cách mạng, phong trào thi đua yêu nước đã luôn cổ vũ và
động viên được sức mạnh tiềm tàng của quần chúng nhân dân, hăng hái lao động,

học tập, sản xuất, chiến đấu để thực hiện các nhiệm vụ chiến lược là xây dựng và
bảo vệ tổ quốc.Từ ngày giải phóng đến nay, qua từng thời kỳ phát triển kinh tế - xã
hội của đất nước, phong trào thi đua yêu nước đã ngày càng thu hút, động viên và
phát huy được sức mạnh đông đảo các tầng lớp nhân dân hăng hái thi đua lao động
sản xuất và học tập, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị được giao.
Thực tiễn của phong trào thi đua ái quốc những năm qua cho chúng ta thấy thi
đua ái quốc là nhiệm vụ cần thiết và tất yếu của sự phát triển xã hội. Thiếu vắng
phong trào thi đua ái quốc sẽ thiếu vắng không khí làm việc nhiệt thành, đưa tới
hiệu quả lao động thấp. Chính từ đây sẽ làm nảy sinh tư tưởng trung bình chủ nghĩa,
an phận, chỉ lo cho gia đình và bản thân. Đó cũng là nguy cơ của sự trì trệ, bảo thủ
------------------------------------------------------------------------------------------------------------SVTH: Trần Thị Vinh
Trang 8


Luận văn tốt nghiệp
GVHD: TS. GVC. Lê Duy Sơn
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

và tụt hậu. Trong công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước hôm nay cần
thiết toàn xã hội phải lao động với kỹ thuật tiên tiến, năng suất cao và lòng nhiệt
tình. Muốn làm được điều đó đòi hỏi phải nhận thức được và nhận thức đúng vai trò
của thi đua yêu nước; phải coi đó là biện pháp quan trọng hữu hiệu để hoàn thành
nhiệm vụ ở mọi giai đoạn cách mạng. Cũng bởi nhận thức rõ tầm quan trọng của
phong trào thi đua yêu nước, mà sau 20 năm giải phóng miền Nam, ngày 3.6.1998
Trung ương Đảng ta đã ra Chỉ thị 35-CT/TW về đổi mới công tác thi đua khen
thưởng trong giai đoạn mới và Chỉ thị 39-CT/TW, ngày 21.5.2001về đổi mới, đẩy
mạnh phong trào thi đua yêu nước, phát hiện, bồi dưỡng, tổng kết và nhân điển hình
tiên tiến. Tới nay các hình thức tổ chức thi đua rất đa dạng phong phú, nội dung
thiết thực, chất lượng các phong trào thi đua đang từng bước được nâng lên.
1.2 Bản chất của phong trào thi đua yêu nước

Thi đua là sự "đọ sức" trong lao động và sáng tạo, mang đặc tính của con
người trong cộng đồng xã hội, được sinh ra bởi sự hợp tác lao động và bởi mối quan
hệ con người với con người trong lao động sản xuất. Trong xã hội tư bản do quan hệ
sản xuất dựa trên chế độ chiếm hữu tư nhân Tư bản chủ nghĩa về tư liệu sản xuất,
quá trình “hợp tác” lao động diễn ra trong từng xí nghiệp giữa chủ và thợ, giữa kẻ
bóc lột và người bị bóc lột và trong xã hội thì cạnh tranh, thôn tính lẫn nhau, cá lớn
nuốt cá bé, kẻ mạnh diệt người yếu, do vậy không thể có thi đua yêu nước trong xã
hội Tư bản.
Dưới chế độ xã hội chủ nghĩa không còn có tình trạng người bóc lột người, do
đó thi đua là sự hợp tác lao động trên tinh thần quan hệ đồng chí, đồng nghiệp, đồng
loại và tương trợ giúp đỡ lẫn nhau để cùng nhau chung sức xây dựng Tổ quốc. Thi
đua yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội mang đặc tính toàn dân, thi đua của những
người đã làm chủ kinh tế - xã hội và làm chủ bản thân mình, nó biểu hiện sự nhiệt
tình cách mạng, là hành động tự giác, tự nguyện tham gia phong trào thi đua yêu

------------------------------------------------------------------------------------------------------------SVTH: Trần Thị Vinh
Trang 9


Luận văn tốt nghiệp
GVHD: TS. GVC. Lê Duy Sơn
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

nước, yêu chủ nghĩa xã hội của quần chúng nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng và
Nhà nước, đem lại lợi ích cho tập thể, cá nhân và xã hội.
Trong cuộc sống, trong công việc hàng ngày, con người không chỉ đơn thuần
có yêu cầu tạo ra cái mới tốt đẹp hơn trước, mà còn có yêu cầu tạo ra cái sai, cái
xấu, cái lạc hậu làm cho con người thoái hóa, xã hội thụt lùi. Cuộc sống hàng ngày
những việc tốt, xấu, đúng, sai, tiến bộ đan xen nhau. Vì vậy, hàng ngày cũng cần
phải có thi đua phấn đấu chống lại mọi thói hư tật xấu, đấu tranh trong mỗi con

người, và cả xã hội đều phải làm như vậy để cho mỗi con người, cả xã hội phát
triển, hoàn thiện, hoàn mỹ. Do vậy, thi đua xét từ góc độ con người, còn mang tính
nhân văn sâu sắc.
Thi đua yêu nước là vấn đề có tính quy luật của hoạt động xây dựng chủ nghĩa
xã hội và bảo vệ tổ quốc xã hội chủ nghĩa nói chung; của hoạt động xây dựng và bảo
vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa nói riêng. Từ lâu, các nhà kinh điển chủ
nghĩa Mác - Lê-nin đã coi thi đua như là một đặc trưng riêng có trong xã hội xã hội
chủ nghĩa. C.Mác và Ph.Ăng-ghen cho rằng, trong xã hội tương lai, cạnh tranh sẽ
không còn; thay vào đó là sự thi đua lẫn nhau giữa những người lao động trong quá
trình sản xuất. Khi Cách mạng Tháng Mười Nga thành công, Nhà nước công nông
đầu tiên trên thế giới ra đời, để lãnh đạo xây dựng xã hội mới, V.I.Lê-nin đòi hỏi,
“nhiệm vụ của chúng ta hiện nay, khi chính phủ xã hội chủ nghĩa đang cầm quyền,
là phải tổ chức thi đua” [19, tr. 235]. Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng nói, chỉ trong xã
hội xã hội chủ nghĩa mới có thi đua yêu nước; trong xã hội tư bản chỉ có cạnh tranh
khốc liệt, vì nhân dân lao động trong xã hội tư bản “không dại gì” (chữ dùng của
Chủ tịch Hồ Chí Minh - Tg) thi đua để cho giai cấp tư sản bóc lột mình nặng nề hơn,
thậm tệ hơn.
Trên thực tế, trong xã hội tư bản không có thi đua, không có ý niệm về sự thi
đua và cũng không có các hình thức thi đua giữa những người lao động, giữa những
doanh nghiệp, giữa những nhà tư bản với nhau mà chỉ có ý niệm về sự cạnh tranh và
------------------------------------------------------------------------------------------------------------SVTH: Trần Thị Vinh
Trang 10


Luận văn tốt nghiệp
GVHD: TS. GVC. Lê Duy Sơn
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

các hoạt động cạnh tranh để tồn tại. Khái niệm “cạnh tranh” là khái niệm cơ bản
trong lý luận kinh tế tư bản chủ nghĩa, được chủ nghĩa tư bản sử dụng rộng rãi trong

hoạt động kinh tế (sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, thương mại…) và trong đời sống
xã hội. Sự cạnh tranh dưới chủ nghĩa tư bản (cho dù là chủ nghĩa tư bản cổ điển hay
chủ nghĩa tư bản hiện đại), về bản chất hoàn toàn khác với thi đua dưới chủ nghĩa xã
hội cả về mục tiêu, động lực, nội dung, hình thức, biện pháp.
Thi đua yêu nước trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ
nghĩa hiện nay là sự tiếp tục và phát triển của thi đua yêu nước trong các giai đoạn
cách mạng trước đây do Đảng và Nhà nước ta phát động, tổ chức triển khai thực
hiện. Do vậy, nó mang bản chất của thi đua xã hội chủ nghĩa. Bản chất đó được xem
xét trên các phương diện: phương diện chính trị - xã hội, phương diện tâm lý xã hội
và nhân cách; phương diện lợi ích.
Về phương diện chính trị - xã hội, thi đua yêu nước trong xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc ngày nay là sự thể hiện một cách sinh động và cụ thể của tinh thần yêu
nước của các tầng lớp nhân dân Việt Nam trong điều kiện mới. Bởi vì, thi đua lao
động tốt, chiến đấu giỏi, học tập, công tác tốt là cách yêu nước tích cực và thiết thực
nhất của mỗi công dân. Thể hiện trước hết và tập trung nhất của thi đua yêu nước
ngày nay là quyết tâm thực hiện thắng lợi mục tiêu xây dựng đất nước Việt Nam
ngày một giàu mạnh, kinh tế phát triển, xã hội ổn định, quốc phòng, an ninh vững
mạnh để bảo vệ độc lập dân tộc, chủ quyền quốc gia, toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ chế
độ xã hội chủ nghĩa; là làm cho “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ,
văn minh” sớm đưa nước ta thoát khỏi nước nghèo, chậm phát triển, trở thành một
nước công nghiệp hoá, hiện đại hoá sánh vai các nước phát triển trên thế giới.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: “Thi đua là yêu nước”. Luận điểm nổi tiếng
của Chủ tịch Hồ Chí Minh về thi đua yêu nước đến nay vẫn giữ nguyên giá trị. Trên
thực tế, những ai tích cực, hăng hái thi đua thì người đó mới là yêu nước nhất. Nếu
không hăng hái thi đua để làm cho đất nước mau chóng thoát nghèo, mau chóng
------------------------------------------------------------------------------------------------------------SVTH: Trần Thị Vinh
Trang 11


Luận văn tốt nghiệp

GVHD: TS. GVC. Lê Duy Sơn
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

phát triển, độc lập ngày càng được giữ vững, nhân dân ngày càng được ấm no, hạnh
phúc; nếu thờ ơ, đứng ngoài các phong trào thi đua lao động, sản xuất, chiến đấu,
học tập, công tác, rèn luyện của đất nước, của cơ quan đơn vị…thì không thể nói là
yêu nước được. Một trong những tiêu chí quan trọng để xem xét tinh thần yêu nước
hiện nay của mỗi người, mỗi tổ chức là sự tham gia tích cực, có hiệu quả của họ vào
các phong trào thi đua.
Thi đua yêu nước xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay, trong bản chất của nó,
có khả năng cải tạo và xây dựng con người mới, con người Việt Nam xã hội chủ
nghĩa. Đây cũng là điểm khác biệt về bản chất giữa thi đua yêu nước dưới chủ nghĩa
xã hội với cạnh tranh dưới chủ nghĩa tư bản. Cạnh tranh dưới chủ nghĩa tư bản làm
huỷ hoại nhân cách con người, tha hoá bản chất con người; còn thi đua dưới chủ
nghĩa xã hội làm phát triển các phẩm chất người của con người, đưa con người ngày
càng tiến tới sự hoàn thiện về mọi mặt.
Về phương diện tâm lý xã hội và nhân cách, thi đua yêu nước phản ánh quy
luật tâm lý của con người là luôn muốn không ngừng phấn đấu, tranh đấu để vươn
lên, khẳng định uy tín và vị thế xã hội của họ trong cuộc sống so với người khác,
khẳng định “cái tôi” vượt trội so với người khác. Trong bản tính mỗi con người đều
chứa đựng các yếu tố mầm mống của sự thi đua. Tuy nhiên, do bị quy định bởi các
điều kiện kinh tế, xã hội, chính trị, tư tưởng khác nhau mà các yếu tố mầm mống đó
phát triển theo các khuynh hướng khác nhau. Dưới các chế độ bóc lột, chúng phát
triển thành sự cạnh tranh để tồn tại và vươn lên; dưới chế độ xã hội chủ nghĩa,
chúng phát triển thành sự thi đua vì mục tiêu chung cao cả. Sách Từ điển chủ nghĩa
cộng sản khoa học viết: “Dưới hình thức này hay hình thức khác, thi đua là yếu tố
vốn có của bất kỳ một hoạt động chung nào của con người…Dưới chủ nghĩa tư bản,
thi đua biểu hiện thành cạnh tranh trong cuộc chạy đua tìm kiếm lợi nhuận nhiều
hơn” [4,tr.323]

------------------------------------------------------------------------------------------------------------SVTH: Trần Thị Vinh
Trang 12


Luận văn tốt nghiệp
GVHD: TS. GVC. Lê Duy Sơn
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Khi phân tích quá trình hiệp tác lao động xã hội, C.Mác đã phát hiện ra đặc

điểm tâm lý thi đua của con người trong lao động và giao tiếp. Theo Mác, thi đua là
một hiện tượng xã hội; thi đua nảy sinh cùng quá trình tổ chức và phân công lao
động xã hội. Ông viết:“…ngay sự tiếp xúc xã hội cũng đã đẻ ra thi đua, cũng kích
thích nguyên khí làm tăng năng suất cá nhân của từng người riêng rẽ… Đó là vì con
người ta, do bản tính, nếu không phải là động vật chính trị như A-ri-xtốt nói, thì dầu
sao cũng là một động vật xã hội” [3, tr.474]. C.Mác cũng đã sử dụng khái niệm
“tinh thần thi đua” [3, tr.478] để nói về tâm lý thi đua giữa những người lao động
trong quá trình hợp tác.
Về phương diện lợi ích, bản chất của thi đua yêu nước hiện nay ở nước ta còn
được thể hiện ở sự thống nhất ngày càng cao về mặt lợi ích giữa lợi ích chung và lợi
ích riêng, giữa lợi ích quốc gia, dân tộc với lợi ích tập thể, lợi ích nhóm, cộng đồng,
lợi ích cá nhân và gia đình. Đây là nét mới về mặt bản chất của thi đua hiện nay.
Trong các thời kỳ trước đây, do điều kiện lịch sử chi phối (chiến tranh giải
phóng dân tộc, kinh tế đất nước còn khó khăn, cơ chế tập trung bao cấp còn nặng…)
nên việc đảm bảo lợi ích chính đáng của cá nhân và gia đình người lao động chưa
đầy đủ. Trước yêu cầu tối cao lúc bấy giờ là phải đánh đuổi đế quốc xâm lược,
giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước, cả dân tộc ta đều ra trận tuyến chống
quân thù thì những yêu cầu về lợi ích cá nhân và gia đình của mỗi người quả là nhỏ
bé và chưa thật gay gắt. Trong phong trào thi đua đánh giặc cứu nước, nhân dân ta
sẵn sàng hy sinh lợi ích cá nhân, gia đình để góp phần làm nên chiến thắng của cả

dân tộc. Đã có câu ca dao hiện đại thời chống Mỹ nói lên điều này: “Nhà tan cửa nát
cũng ừ, quyết tâm đánh Mỹ, cực chừ, sướng sau”. Hầu như lúc bấy giờ, khí thế thi
đua sản xuất và chiến đấu lên rất cao: ai cũng hăng hái thi đua giết giặc lập công, ai
cũng hăng hái thi đua tăng năng suất lao động, chiến đấu giỏi, sản xuất giỏi, thực
hiện “tay cày, tay súng, tay búa tay súng”. Tuy khó khăn, gian khổ, hy sinh mất mát
nhưng nhân dân ta vẫn quyết tâm vượt qua, không so bì, tính toán thiệt hơn.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------SVTH: Trần Thị Vinh
Trang 13


Luận văn tốt nghiệp
GVHD: TS. GVC. Lê Duy Sơn
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ngày nay, tình hình và điều kiện đã khác. Nền kinh tế thị trường định hướng

xã hội chủ nghĩa mà chúng ta đang xây dựng chứa đựng nhiều yếu tố chi phối đến
thi đua yêu nước; bên cạnh những yếu tố thuận lợi cũng đã nảy sinh nhiều vấn đề
mới đặt ra đối với việc tổ chức và động viên thi đua, trong đó có vấn đề lợi ích. Bản
chất xã hội chủ nghĩa của thi đua yêu nước trong giai đoạn hiện nay đòi hỏi Đảng và
Nhà nước ta, các chủ thể của phong trào thi đua phải tính đến sự thống nhất và mâu
thuẫn trong việc giải quyết các lợi ích; làm sao, trong mỗi mục tiêu của phong trào
thi đua đều chứa đựng các khả năng giải quyết hài hoà các lợi ích giữa lợi ích quốc
gia, dân tộc, giai cấp, toàn xã hội với lợi ích của từng tập thể, từng doanh nghiệp,
từng nhóm xã hội, từng gia đình và từng cá nhân. Trong điều kiện Việt Nam hội
nhập sâu vào kinh tế thế giới, mở rộng hợp tác và giao lưu quốc tế, vấn đề lợi ích
càng trở nên cần thiết khi có yếu tố nước ngoài (ví dụ, lợi ích của các đối tác kinh tế,
lợi ích của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, lợi ích của cộng đồng người
Việt Nam ở nước ngoài…) tham gia vào các quá trình thi đua xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc. Rõ ràng, bản chất thi đua yêu nước trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc giai

đoạn hiện nay cũng có sự mở rộng và phát triển [3,tr.634]
Trong điều kiện xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở
nước ta hiện nay, một vấn đề mới về lý luận và thực tiễn thi đua đang đặt ra cần có
sự nghiên cứu và nhận thức đúng. Đó là sự tồn tại khách quan hiện tượng thi đua và
hiện tượng cạnh tranh trong hoạt động kinh tế và trong các hoạt động của đời sống
xã hội. Cũng đã có nhiều ý kiến chung quanh vấn đề này. Tuy nhiên, điều mà nhiều
người thừa nhận là cạnh tranh ở nước ta hiện nay không đồng nghĩa với cạnh tranh
trong xã hội tư bản. Cạnh tranh trong xã hội Việt Nam hiện nay, theo quan điểm của
Đảng và Nhà nước ta, là sự “cạnh tranh lành mạnh” giữa những người sản xuất, kinh
doanh dưới chế độ xã hội chủ nghĩa; là sự cạnh tranh cùng tồn tại và phát triển trong
khuôn khổ luật pháp và đạo đức kinh doanh xã hội chủ nghĩa; được thực hiện trên
cơ sở chế độ pháp luật xã hội chủ nghĩa, trên nền tảng chính trị, tư tưởng, đạo đức
xã hội chủ nghĩa, truyền thống đạo đức và văn hoá của dân tộc Việt Nam. Có thể
------------------------------------------------------------------------------------------------------------SVTH: Trần Thị Vinh
Trang 14


Luận văn tốt nghiệp
GVHD: TS. GVC. Lê Duy Sơn
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

trong sản xuất kinh doanh, trong đời sống xã hội, cá nhân này, doanh nghiệp kia có
một số hành vi cạnh tranh không lành mạnh, nhưng xét đến cùng, “cạnh tranh lành
mạnh” trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay
vẫn mang bản chất xã hội chủ nghĩa. Bởi vì, bản chất xã hội của “cạnh tranh lành
mạnh” ở nước ta hiện nay được quy định bởi bản chất chế độ kinh tế - xã hội và chế
độ chính trị - xã hội của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Trên một ý
nghĩa nào đó “cạnh tranh lành mạnh” ở nước ta hiện nay cũng là một dạng mới của
thi đua trong giai đoạn đầu của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta.
Chính vì vậy, Đảng và Nhà nước ta khuyến khích mọi người dân Việt Nam

làm giàu chính đáng, các doanh nghiệp, doanh nhân (cả doanh nghiệp, doanh nhân
nhà nước và doanh nghiệp doanh nhân tư nhân), các tiểu chủ, người lao động trong
các thành phần kinh tế cạnh tranh lành mạnh; động viên họ thi đua sản xuất, kinh
doanh tốt, đúng pháp luật, vừa thoả mãn nhu cầu lợi ích của doanh nghiệp, của
người lao động, vừa có điều kiện đóng góp ngày càng nhiều cho đất nước, cho xã
hội, cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Nghị quyết Đại hội IX của Đảng
nhấn mạnh: “Tổ chức các phong trào nhân dân thi đua yêu nước, đoàn kết xây dựng
cuộc sống mới ở khu dân cư, xây dựng đời sống văn hoá, bảo đảm trật tự, an toàn xã
hội, gắn liền với các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của cả nước,
từng địa phương và từng địa bàn dân cư” [6,tr.131]
Hiện nay, phong trào thi đua yêu nước do Đảng và Nhà nước ta phát động
không chỉ lan rộng trong các khối cơ quan đơn vị, doanh nghiệp Nhà nước mà còn ở
trong khối doanh nghiệp tư nhân, trong các thành phần kinh tế ngoài quốc doanh với
nhiều hình thức khác nhau. Nhiều điển hình, tiên tiến mới trong phong trào thi đua
yêu nước xuất hiện. Đảng và Nhà nước ta cũng đã công nhận nhiều Anh hùng lao
động, Anh hùng lực lượng vũ trang, nhiều Đơn vị quyết thắng, nhiều Chiến sỹ thi
đua thời kỳ đổi mới trong các thành phần kinh tế, trong các khối doanh nghiệp,
trong các loại hình cơ quan, đơn vị, trong các tầng lớp nhân dân, không phân biệt
“Nhà nước” hay “tư nhân”, ở trong nước hay ở nước ngoài. Điều đó chứng tỏ Đảng
------------------------------------------------------------------------------------------------------------SVTH: Trần Thị Vinh
Trang 15


Luận văn tốt nghiệp
GVHD: TS. GVC. Lê Duy Sơn
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

và Nhà nước ta đã có sự đổi mới nhận thức về thi đua yêu nước trong nền kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Nhận thức này là cơ sở để mở rộng và phát
triển phong trào thi đua yêu nước rộng khắp trong xã hội, làm cho mọi người dân

Việt Nam, ai ai cũng là đối tượng của phong trào thi đua; và ai ai cũng là chủ thể
của phong trào thi đua xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa trong thời kỳ
mới, điều mà Chủ tịch Hồ Chí Minh hằng mong muốn khi Người kêu gọi toàn dân
tham gia “thi đua ái quốc”cách đây hơn 60 năm.
1.3. Vai trò phong trào thi đua yêu nước của Đảng ta trong giai đoạn hiện
nay
Những năm trước đây, khi chưa lâm vào tình trạng khủng hoảng, phong trào
thi đua được hầu hết các nước xã hội chủ nghĩa coi trọng và vận dụng trong quá
trình xây dựng đất nước. Ở nhiều nước, phong trào thi đua đã có vai trò và tác dụng
to lớn, mang lại những kết quả thật sự. Phong trào thi đua đã lôi cuốn hàng triệu
người tham gia, phát huy được tinh thần lao động, óc sáng tạo của triệu triệu con
người. Ở nhiều nước đã xuất hiện những tập thể và cá nhân điển hình, nhiều tấm
gương về lao động quên mình, có sức cuốn hút mạnh mẽ.
Nhìn lại phong trào thi đua những năm đó, chúng ta phải thừa nhận rằng, thi
đua quả là phong trào cách mạng mang tính hiện thực. Song có người nói rằng, thi
đua trong thời kỳ bao cấp, theo mô hình tập trung chỉ huy nhiều khi chỉ là hình thức
và không phát huy hết khả năng của mọi người, rằng cứ hoàn thành kế hoạch là đã
đạt được mục tiêu của thi đua( mà bản thân kế hoạch lại mang tính áp đặt chủ quan)
Thi đua trong cơ chế tập trung quan liêu, bao cấp, thì bản thân nó cũng không
thể thoát ra ngoài khuôn khổ “ bao cấp” được. Nó tất nhiên bị những hạn chế, những
khuyết tật do cơ chế cũ đưa vào. Song kể cả có những hạn chế thì ai cũng phải thừa
nhận rằng, thi đua những năm trước đây thực sự là có tác dụng không thể phủ nhận.
Và nếu không có những khuyết tật của cơ chế quản lý hành chính bao cấp thì hiệu
quả của thi đua đem lại chắc chắn còn cao hơn nhiều.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------SVTH: Trần Thị Vinh
Trang 16


Luận văn tốt nghiệp
GVHD: TS. GVC. Lê Duy Sơn

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Trong quan niệm của Hồ Chí Minh, thi đua yêu nước là một hiện tượng lịch sử

- xã hội đặc thù, phản ánh quy luật vận động khách quan của tiến trình lịch sử, bản
chất nội tại của một chế độ xã hội và được đặt trên một nền tảng kinh tế, chính trị,
xã hội, văn hóa nhất định. Là một hiện tượng lịch sử mang tính xã hội, thi đua gắn
liền với yêu nước, yêu nước gắn với thi đua không phải trong bất kỳ một chế độ xã
hội nào cũng có thể thực hiện được. Thi đua yêu nước ra đời và được thực hiện một
cách trọn vẹn khi mà quan hệ giữa người và người đích thực mang tính nhân bản,
không còn bị "tha hóa" (nói theo ngôn ngữ của C. Mác), nghĩa là khi nào lịch sử xã
hội đã đạt đến một trình độ cho phép xóa bỏ hoàn toàn cơ sở kinh tế đẻ ra sự bất
công, bất bình đẳng, bóc lột, áp bức, nô dịch giữa các dân tộc và giữa người với
người. Chỉ có dưới chế độ dân chủ mới và trong chủ nghĩa xã hội, phong trào thi
đua yêu nước mới phát triển rộng khắp, mới thành hành động tự giác của mỗi người.
Bởi lẽ, "ở các nước đế quốc, không bao giờ có và không thể có phong trào thi đua
tăng gia sản xuất và tiết kiệm. Vì nhân dân lao động các nước ấy không dại gì mà
làm lợi cho những giai cấp bóc lột họ, áp bức họ. Không thi đua tăng gia sản xuất và
tiết kiệm mà các nước ấy đã có hàng triệu người bị thất nghiệp. Một nước tự xưng
giàu có nhất thế giới như Mỹ, đã có hơn 12 triệu công nhân thất nghiệp. Nếu thi đua
thì nhân dân lao động các nước ấy thất nghiệp nhiều hơn nữa" [17,tr. 174-175]
Thi đua yêu nước chính là nét đẹp, thể hiện tính ưu việt của chế độ chúng ta.
Thi đua yêu nước mang ý nghĩa sâu sắc về lý luận và phong phú về thực tiễn. Thời
kỳ đất nước còn chiến tranh, thi đua yêu nước với các phong trào: "Ba đảm đang",
"Ba sẵn sàng", "Một người làm việc bằng hai vì miền Nam ruột thịt",... tất cả các
phong trào thi đua đều hướng tới một mục tiêu vĩ đại: "Không có gì quý hơn độc
lập, tự do". Còn ngày nay, thi đua yêu nước chính là thi đua học tập tốt, lao động
giỏi vì mục tiêu lớn "Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh"
như: Phong trào nông dân thi đua sản xuất kinh doanh giỏi, đoàn kết giúp nhau xóa
đói, giảm nghèo và làm giàu chính đáng; Phong trào Phụ nữ giỏi việc nước, đảm

việc nhà,... Các phong trào thi đua yêu nước sẽ huy động sức mạnh tiềm tàng trong
------------------------------------------------------------------------------------------------------------SVTH: Trần Thị Vinh
Trang 17


Luận văn tốt nghiệp
GVHD: TS. GVC. Lê Duy Sơn
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

mỗi con người, trong mọi người, trong hàng triệu triệu người. Dưới sự lãnh đạo của
Đảng, của các đoàn thể quần chúng, sức mạnh tiềm tàng đó sẽ trở thành sức mạnh
vô địch có thể "dời non, lấp biển". Bên cạnh đó, thi đua yêu nước là động lực để
khơi dậy và phát huy các sáng kiến, sức sáng tạo vô tận của con người, biến những
điều tưởng như con người không thể làm được thành những điều có thể trong thực
tế, tạo ra sức mạnh tập hợp, đoàn kết quần chúng nhân dân. Sức mạnh của các
phong trào thi đua yêu nước không phải chỉ là khẩu hiệu kêu gọi mà chính là việc
nêu gương, tôn vinh những con người, những tập thể tiêu biểu, điển hình tiên tiến
xuất sắc. Ý nghĩa quan trọng nhất về mặt thực tiễn của thi đua yêu nước chính là
như vậy.
Theo Hồ Chí Minh khẳng định rõ:"Chỉ có dưới chế độ dân chủ nhân dân và xã
hội chủ nghĩa, dưới chế độ do nhân dân lao động làm chủ nước nhà, thì mới có
phong trào thi đua. Phong trào thi đua yêu nước ở ta ngày càng phát triển vì nhân
dân ta làm chủ nước nhà"[13,tr.198-199]. Phát huy truyền thống yêu nước trong mỗi
người Việt Nam tạo thành phong trào thi đua chấn hưng đất nước, thoát khỏi nghèo
nàn, lạc hậu. Chủ tịch Hồ Chí Minh coi tinh thần yêu nước của người Việt Nam là
nguồn động lực, sức mạnh dân tộc. Nhưng bình thường, tinh thần yêu nước như một
thứ của quý để sâu trong rương hòm. Để khơi dậy được tinh thần yêu nước đó, cần
có phong trào thi đua yêu nước. Phong trào thi đua yêu nước biến tinh thần yêu
nước của người Việt Nam thành một động lực to lớn đưa dân tộc ta vượt qua được
những thử thách khắc nghiệt của thiên tai, địch hoạ. Vấn đề đặt ra với Đảng, Nhà

nước là phải tạo ra được các phong trào thi đua như Chủ tịch Hồ Chí Minh yêu cầu.
Đừng "tưởng lầm rằng thi đua chỉ nhất thời"[10, tr.658].. Mà thi đua là vấn đề chiến
lược lâu dài, là hiện tại mà cũng là tương lai của nước nhà. " Thi đua phải lâu dài và
rộng khắp, không phải chỉ trong một thời gian nào (những ngày kỷ niệm là đợt để
lấy đà và để kiểm thảo, chứ không phải qua những ngày ấy rồi lại nghỉ thi đua),
không phải chỉ riêng ngành nào, nhóm nào"[12, tr.236]. Do đó: "Người người phải
thi đua, ngành ngành phải thi đua. Ai làm việc gì cũng thi đua làm cho nhanh, cho
------------------------------------------------------------------------------------------------------------SVTH: Trần Thị Vinh
Trang 18


Luận văn tốt nghiệp
GVHD: TS. GVC. Lê Duy Sơn
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

tốt, cho nhiều" [11, tr.236].. Người quan niệm thi đua ở tầm tư tưởng, đường lối
chính trị và là phẩm chất đạo đức của người yêu nước. Còn với Đảng, Nhà nước cần
lấy thi đua làm phương thức phát huy lòng yêu nước tiềm tàng trong con người Việt
Nam. Thi đua là phương pháp cách mạng mang bản sắc, truyền thống dân tộc. Ngày
nay, không thể có tinh thần yêu nước chung chung. Phải như lời Hồ Chí Minh: " Thi
đua là yêu nước, yêu nước thì phải thi đua. Và những người thi đua là những người
yêu nước nhất".[11, tr. 473]
Hiện nay, Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều chỉ thị, nghị quyết về thi đua yêu
nước: Chỉ thị số 91 của Ban Bí thư về việc tăng cường lãnh đạo phong trào thi đua
trong tình hình mới; Chỉ thị số 35 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác thi đua khen
thưởng trong giai đoạn mới; Chỉ thị số 39 của Bộ Chính trị về việc tiếp tục đổi mới,
đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước, phát hiện bồi dưỡng, tổng kết nhân điển hình
tiên tiến; Nhà nước ban hành Luật Thi đua - Khen thưởng ngày 26/11/2003... Với ý
nghĩa và tầm quan trọng đó, ngày 4/3/2008 Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết
định số 258 về việc lấy ngày 11/6 hàng năm là Ngày Truyền thống thi đua yêu nước.

Đây là dịp để đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng Chủ tịch Hồ Chí Minh về thi
đua yêu nước, gắn với việc triển khai sâu rộng và có hiệu quả cuộc vận động "Học tập
và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh" [9, tr.556], nâng cao nhận thức và
trách nhiệm của các cấp uỷ đảng, chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân
dân đối với công tác tổ chức, vận động và hưởng ứng phong trào thi đua yêu nước
trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước và hội nhập kinh tế
quốc tế. Góp phần giáo dục thế hệ trẻ lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội; lấy yêu
nước là lẽ sống, là mục tiêu phấn đấu; nâng cao ý thức trách nhiệm với gia đình, cộng
đồng, dân tộc, đất nước. Phát hiện, bồi dưỡng, nhân rộng và biểu dương các điển hình
tiên tiến, nhân tố mới, đẩy lùi tiêu cực.
Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ VIII này sẽ nối kết truyền thống
của 7 lần Đại hội thi đua yêu nước trước đây. Đặc biệt là nối tiếp chủ đề Đại hội Thi
đua lần thứ 7 là: “Phát huy truyền thống yêu nước, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân
------------------------------------------------------------------------------------------------------------SVTH: Trần Thị Vinh
Trang 19


Luận văn tốt nghiệp
GVHD: TS. GVC. Lê Duy Sơn
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

tộc, hăng hái thi đua thực hiện thắng lợi kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm
2006- 2010”. Đại hội lần này cũng là dịp tổng kết, nhân rộng các điển hình tiên tiến,
phát động phong trào học tập các tấm gương tiêu biểu trên các lĩnh vực ở phạm vi cả
nước, gắn với cuộc vận động “ Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí
Minh”. Bên cạnh đó, Đại hội sẽ đề ra một số nhiệm vụ cần tập trung như: khắc phục
những yếu kém khi phát động các phong trào thi đua trong thời gian qua. Phong trào
thi đua phải thực sự đồng bộ trong tổ chức thực hiện nhằm nâng công tác thi đua lên
tầm cao mới, thực sự trở thành động lực thúc đẩy, phát triển các hoạt động chính trị,
kinh tế, xã hội phát triển. Coi cách mạng là sự nghiệp của quần chúng, công tác thi

đua, khen thưởng phải phát triển theo hướng mạnh mẽ, có kết quả vào việc hướng
dẫn, động viên, khích lệ các giai cấp, tầng lớp xã hội nhằm lôi cuốn, phát huy năng
lực của mỗi người dân, góp phần thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế, xã hội, giữ
vững quốc phòng – an ninh đất nước giai đoạn 2011- 2015.[22, tr.31- 32]
Thực hiện Nghị quyết thực tiễn của phong trào thi đua ái quốc trong những
năm qua cho chúng ta thấy thi đua ái quốc là nhiệm vụ cần thiết và tất yếu của sự
phát triển xã hội. Thiếu vắng phong trào thi đua ái quốc sẽ thiếu vắng không khí làm
việc nhiệt thành, đưa tới hiệu quả lao động thấp. Chính từ đây sẽ làm nảy sinh tư
tưởng trung bình chủ nghĩa, an phận, chỉ lo cho gia đình và bản thân. Đó cũng là
nguy cơ của sự trì trệ, bảo thủ và tụt hậu. Trong công cuộc công nghiệp hoá, hiện
đại hoá đất nước hôm nay cần thiết toàn xã hội phải lao động với kỹ thuật tiên tiến,
năng suất cao và lòng nhiệt tình. Muốn làm được điều đó đòi hỏi phải nhận thức
được và nhận thức đúng vai trò của thi đua yêu nước; phải coi đó là biện pháp quan
trọng hữu hiệu để hoàn thành nhiệm vụ ở mọi giai đoạn cách mạng.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------SVTH: Trần Thị Vinh
Trang 20


Luận văn tốt nghiệp
GVHD: TS. GVC. Lê Duy Sơn
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Chương II: THỰC TRẠNG PHONG TRÀO THI ĐUA YÊU NƯỚC Ở THÀNH
PHỐ CẦN THƠ

2.1. Nội dung và đặc điểm của phong trào thi đua yêu nước ở thành phố
Cần Thơ những năm qua.
Thực hiện Chỉ thị số 01/2010/CT-UBND ngày 11 tháng 01 năm 2010 của Uỷ
ban nhân dân thành phố Cần Thơ về phát động phong trào thi đua yêu nước, góp

phần thắng lợi Nghị quyết Hội đồng nhân dân thành phố đề ra. Phát huy kết quả đã
đạt được những năm qua, để thực hiện thắng lợi kế hoạch kinh tế - xã hội năm 2011
của Thành phố, lập thành tích chào mừng Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của
Đảng; chào mừng các ngày lễ lớn trong năm 2011, Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành
phố Cần Thơ phát động phong trào thi đua yêu nước năm 2010.
Thực hiện chủ đề năm 2010 của thành phố “ Đẩy mạnh phong trào thi đua yêu
nước, tập trung mọi nguồn lực đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng, hoàn thiện tiêu chí
đô thị loại I; đào tạo nguồn nhân lực; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, lập
thành tích chào mừng Đại hội Đảng các cấp”. Để thực hiện tốt các mục tiêu, nhiệm
vụ của năm sau, các cấp, các ngành tập trung, dồn sức cho các công tác trọng tâm và
các giải pháp chủ yếu được Ban hành tại Nghị quyết Hội đồng nhân dân số
10/2009/NQ-HĐND ngày 09/12/2009.
Cơ quan, đơn vị, đoàn thể các tổ chức quần chúng, doanh nghiệp Nhà nước,
các cấp, các ngành tổ chức phát động các phong trào thi đua sôi nổi thiết thực tạo
bước phát triển mới góp phần hoàn thành đạt vượt các chỉ tiêu kinh tế- xã hội năm
2011.
-

Tăng trưởng kinh tế( GDP) 15% trở lên, trong đó: nông nghiệp – thủy sản

tăng 3- 3,5%; công nghiệp – xây dựng tăng 17-17,5%; dịch vụ tăng16-16,5%.
-

Thu nhập bình quân đầu người ( theo giá hiện hành) đạt 35,856 triệu

đồng; quy USD đạt 1.957USD, tăng 208 USD so năm 2009.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------SVTH: Trần Thị Vinh
Trang 21

Luận văn tốt nghiệp
GVHD: TS. GVC. Lê Duy Sơn
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------Cơ cấu kinh tế: trong cơ cấu GDP, tỷ trọng nông nghiệp- thủy sản chiếm

12,81%, công nghiệp – xây dựng chiếm 43,22% và dịch vụ chiếm 43,97%.
-

Kim ngạch xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ 900 triệu USD, tăng 6,7%.

Kim ngạch nhập khẩu 520 triệu USD, tăng 15,5%.
-

Tổng thu nhập ngân sách nhà nước Trung ương giao là 4.318 tỷ đồng

( trong đó: thu nội địa 3.268 tỷ đồng , hải quan 1.050 tỷ đồng ); Hội đồng nhân dân
thành phố giao là 4.547 tỷ đồng ( trong đó: thu nội địa 3.497 tỷ đồng, hải quan 1.050
tỷ đồng).
-

Tổng vốn đẩu tư trên địa bàn 27.000- 28.000 tỷ đồng , tăng 19,8- 24,2%

so năm 2009.
-

Tỷ lệ tăng dân số tự nhiên 10,3%. Dân số 1.210.000 người.

-

Giải quyết việc làm: 50.000 lao động; đào tạo nghề: 34.000 lao động ; tỷ

lệ lao động qua đào tạo nghề 42%.
-

Giảm 1% tỷ lệ hộ nghèo.

-

Tỷ lệ huy động học sinh đi học đúng độ tuổi: Bậc tiểu học 94,1%, trung

học cơ sở 79,2% trung học phổ thông 45,48%; xây dựng 15 trường đạt chuẩn quốc
gia.
Đối với cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp nhà nước, công ty cổ phần :
-

Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị, công tác, kế hoạch sản xuất kinh

doanh đạt vượt các chỉ tiêu kế hoạch sản xuất kinh doanh của đơn vị, mang lại hiệu
quả cao cho xã hội, nâng cao đời sống người lao động
-

Chấp hành tốt chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật

của Nhà nước.
-

Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế “ mở cửa”, “ một cửa liên thông”.

-

Thực hiện quy chế dân chủ cơ sở.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------SVTH: Trần Thị Vinh
Trang 22


Luận văn tốt nghiệp
GVHD: TS. GVC. Lê Duy Sơn
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------Xây dựng cơ quan, doanh nghiệp văn hóa.

-

Xây dựng chi bộ, đảng bộ và các đoàn thể trong sạch, vững mạnh

-

Thực hiện tốt công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, thực

hành tiết kiệm.
-

Tham gia và tích cực thực hiện cuộc vận động học tập và làm theo tấm

gương đạo đức Hồ Chí Minh có hiệu quả.
-

Vận động công nhân viên chức hưởng ứng tích cực các phong trào: toàn

dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa, xóa đói giảm nghèo, đền ơn đáp nghĩa, xã
hội từ thiện,…
Đối với nhân dân, các doanh nghiệp tư nhân:

- Chấp hành tốt chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước.
- Sản xuất kinh doanh giỏi, làm giàu chính đáng.
- Tập trung sản xuất nông nghiệp với năng xuất chất lượng cao, thực hiện
chương trình “ 3 giảm, 3 tăng”, chống dịch bệnh trên lúa, gia cầm, đảm bảo tốc độ
tăng trưởng nông nghiệp ổn định, bền vững.
-Hưởng ứng tích cực cuộc vận động toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn
hóa, xây dựng gia đình văn hóa, khóm ấp văn hóa.
- Tham gia và tích cực thực hiện cuộc vận động học tập và làm theo tấm gương
tư tưởng Hồ Chí Minh.
- Tham gia các hoạt động: xã hội từ thiện, xóa đói giảm nghèo, phòng chống tệ
nạn xã hội, thực hiện kế hoạch hóa gia đình,…
Đặc điểm phong trào thi đua yêu nước Cần Thơ:
Trong những năm qua, cấp uỷ Đảng, chính quyền, mặt trận và các đoàn thể
các cấp trong thành phố đã đổi mới phương thức lãnh đạo, chỉ đạo công tác thi đua
khen thưởng: bám sát thực tiễn cơ sở, phát hiện xây dựng và nhân rộng các điển
------------------------------------------------------------------------------------------------------------SVTH: Trần Thị Vinh
Trang 23


Luận văn tốt nghiệp
GVHD: TS. GVC. Lê Duy Sơn
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

hình tiên tiến; phát động sâu rộng các phong trào thi đua, thu hút đông đảo các tầng
lớp nhân dân tham gia. Hàng năm, thành phố đều có kế hoạch cụ thể chỉ đạo phong
trào, đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện phong trào thi đua và sơ,
tổng kết từng phong trào; qua đó kịp thời tổng kết, đánh giá những mặt mạnh, yếu,
đề ra các bài học kinh nghiệm cho các đợt thi tiếp theo. Công tác quán triệt Luật thi
đua, Khen thưởng và các văn bản hướng dẫn thi hành cho đội ngũ cán bộ làm công
tác thi đua khen thưởng được tỉnh thực hiện thường xuyên. Bên cạnh đó Cần Thơ

cũng ban hành một số văn bản hướng dẫn, chỉ đạo thực hiện công tác thi đua khen
thưởng, tạo sức thống nhất hơn trong nhận thức và áp dụng pháp luật về công tác thi
đua khen thưởng. Hội đồng Thi đua – Khen thưởng các cấp và đội ngũ cán bộ
chuyên trách làm công tác thi đua khen thưởng được bổ sung kiện toàn và củng cố.
Về lãnh đạo chỉ đạo công tác thi đua – khen thưởng
Quán triệt Chỉ thị số 39- CT/TW ngày 21 tháng 5 năm 2004 của Bộ Chính trị “
Về việc tiếp tục đổi mới, đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước, phát hiện, bồi
dưỡng, tổng kết và nhân điển hình tiên tiến”, Chỉ thị số 17/2006/CT- TTg ngày 08
tháng 5 năm 2006 của Thủ tướng Chính phủ về phát động phong trào thi đua thực
hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế- xã hội theo Nghị quyết Đại hội toàn quốc
lần thứ X của Đảng; trong 5 năm qua (2006- 2010) các cấp ủy Đảng, Chính quyền,
Mặt trận tổ quốc và các đoàn thể chính trị, xã hội từ thành phố đến cơ sở luôn quan
tâm lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai tổ chức thực hiện nhiều phong trào thi đua yêu
nước và phong trào hành động cách mạng, tạo động lực mới, đã đem lại nhiều hiệu
quả đáng khích lệ. Hàng năm thành phố có kế hoạch cụ thể, chỉ đạo phong trào, đẩy
mạnh công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện phong trào thi đua, sơ, tổng kết
từng phong trào; qua đó kịp thời tổng kết, đánh giá những mặt mạnh yếu, đề ra bài
học kinh nghiệm cho các đợt tiếp theo. Việc quán triệt, học tập Luật thi đua, Khen
thưởng và các văn bản hướng dẫn thi hành cũng được thường xuyên cho đội ngũ cán
bộ làm công tác thi đua, khen thưởng; đã ban hành một số văn bản hướng dẫn, chỉ
đạo thực hiện công tác thi đua, khen thưởng, tạo sự thống nhất hơn trong nhận thức
------------------------------------------------------------------------------------------------------------SVTH: Trần Thị Vinh
Trang 24


Luận văn tốt nghiệp
GVHD: TS. GVC. Lê Duy Sơn
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

và áp dụng pháp luật về thi đua, khen thưởng. Hội đồng thi đua- Khen thưởng các

cấp và đội ngũ cán bộ chuyên trách làm công tác thi đua, khen thưởng được bổ
sung, kiện toàn, củng cố.
Điểm nổi bật trong phong trào thi đua thời gian qua là hoạt động của các cụm,
khối thi đua đã dần đi vào nề nếp. Việc ký kết các cụm khối thi đua được tiến hành
nghiêm túc; nội dung và tiêu chí thi đua xác thực, rõ ràng; có quy chế hoạt động của
từng khu vực, xã, ấp, các nghành triển khai xuống các đơn vị cơ sở nhằm thực hiện
các chỉ tiêu kinh tế - xã hội của từng đơn vị địa phương. Cùng với phong trào thi
đua khen thưởng thành phố Cần Thơ đã có nhiều đổi mới. HĐND, UBND Thành
phố đã ban hành ra quyết định cụ thể về cơ cấu thưởng cho các chuyên đề thường
xuyên và đột xuất. Đồng thời, việc khen thưởng những thành tích đột xuất, cũng như
khen thưởng sơ, tổng kết phong trào thi đua trên các lĩnh vực từ ấp, xã đến Thành
phố cũng được đặc biệt quan tâm chỉ đạo và trở thành động lực tinh thần, khích lệ
mỗi tập thể, các nhân khắc phục khó khăn, phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ của mình.
Phong trào thi đua yêu nước và công tác khen thưởng 5 năm (2006-2010).
Thực hiện kế hoạch số 25/HĐTĐKT-VI ngày 17 tháng 4 năm 2009 của Hội đồng thi
đua khen thưởng Trung ương về việc tổ chức Đại hội thi đua và Hội nghị điển hình
tiên tiến các cấp, tiến tới Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ VIII; Uỷ ban
nhân dân thành phố Cần Thơ đã ban hành kế hoạch số 21/KH-UBND ngày 22 tháng
5 năm 2009 để chỉ Đạo thực hiện. Năm 2010 trên địa thành phố Cần Thơ đồng loạt
tiến hành Hội nghị điển hình tiên tiến các cấp tiên tiến tới Đại Hội thi đua yêu nước
cấp thành phố. Hội nghị điển hình tiên tiến các cấp đã tập trung đánh giá kết quả tổ
chức các phong trào thi đua và việc thực hiện các chính sách khen thưởng từ cơ sở,
rút ra những bài học kinh nghiệm nhằm không ngừng nâng cao chất lượng công tác
thi đua khen thưởng trong thời gian tới. Trên cơ sở đó Đại Hội lần này có nhiệm vụ
đánh giá phong trào thi đua yêu nước và kết quả thực hiện chính sách khen thưởng
của Nhà nước trên địa bàn thành phố trong 5 năm qua; tôn vinh, biểu dương những
tấm gương tiêu biểu của các phong trào thi đua yêu nước và đề ra phương hướng
------------------------------------------------------------------------------------------------------------SVTH: Trần Thị Vinh
Trang 25