Huy động nguồn nhân lực xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia trên địa bàn huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

NGUYỄN ĐỨC THỊNH

HUY ĐỘNG NGUỒN LỰC XÂY DỰNG
TRƢỜNG TIỂU HỌC ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN VÕ NHAI,
TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2015

i


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

NGUYỄN ĐỨC THỊNH

HUY ĐỘNG NGUỒN LỰC XÂY DỰNG
TRƢỜNG TIỂU HỌC ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN VÕ NHAI,

TỈNH THÁI NGUYÊN
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60. 14.01. 14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN THỊ THANH HUYỀN

THÁI NGUYÊN - 2015

ii


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan toàn bộ số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn
này là trung thực và chưa hề được sử dụ

, các

thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã được chỉ rõ nguồn gốc

Thái Nguyên, tháng 6 năm 2015
Tác giả luận văn

Nguyễn Đức Thịnh

i


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>
LỜI CẢM ƠN
Với tấm lòng biết ơn sâu sắc, em xin bày tỏ lòng cảm ơn trân thành tới cô
giáo TS Nguyễn Thị Thanh Huyền đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn, giúp đỡ em
trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Em xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo, các thầy cô
giáo khoa Tâm lý - Giáo dục, trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên;
Cán bộ, nhân viên Hội đồng nhân dân và UBND huyện Võ Nhai cùng gia đình
và các bạn bè đã tạo điều kiện thuận lợi, động viên, khích lệ em trong thời gian
học tập và thực hiện luận văn.
Dù đã có nhiều cố gắng, song do điều kiện và thời gian hạn chế nên
trong luận văn của em chắc chắn không thể tránh khỏi thiếu sót. Rất mong
nhận được sự chỉ bảo, đóng góp ý kiến của các thầy giáo, cô giáo để luận văn
này được hoàn chỉnh hơn.
Thái Nguyên, tháng 6 năm 2015
Tác giả

Nguyễn Đức Thịnh

ii


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................ ii
MỤC LỤC ..........................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT .................................................. iv
DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v
DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ ....................................................................... vi
MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu................................................................. 3
4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 4
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 4
6. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 4
7. Cấu trúc nội dung luận văn .............................................................................. 5
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA HUY ĐỘNG NGUỒN LỰC XÂY DỰNG
TRƢỜNG TIỂU HỌC ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA ...................................... 7

1.1. Sơ lược lịch sử nghiên cứu vấn đề ............................................................... 7
1.2. Một số khái niệm công cụ........................................................................... 10
1.2.1. Chuẩn, chuẩn quốc gia............................................................................. 10
1.2.2. Trường tiểu học, trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia.............................. 11
1.2.3. Nguồn lực, Huy động nguồn lực xây dựng trường tiểu học.................... 18
1.3. Những vấn đề cơ bản về huy động nguồn lực xây dựng trường tiểu
học đạt chuẩn quốc gia .......................................................................... 21
1.3.1. Vị trí, vai trò của giáo dục tiểu học trong hệ thống giáo dục quốc dân ...... 21
1.3.2. Mục đích, ý nghĩa của việc huy động nguồn lực xây dựng trường
tiểu học đạt chuẩn quốc gia ................................................................... 22
1.3.3. Nội dung huy động nguồn lực ................................................................. 23
1.3.4. Nguyên tắc huy động nguồn lực .............................................................. 24
1.3.5. Quá trình huy động nguồn lực xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn
iii

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>
quốc gia ................................................................................................. 25
1.3.6. Yêu cầu của công tác huy động nguồn lực xây dựng trường tiểu
học đạt chuẩn quốc gia .......................................................................... 30
1.3.7. Những yếu tố ảnh hưởng đến huy động nguồn lực của trường tiểu học ...... 31
1.4. Vai trò của Hiệu trưởng trường tiểu học trong việc huy động nguồn lực
để xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia ..................................... 33
Kết luận chương 1.............................................................................................. 34
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG HUY ĐỘNG NGUỒN LỰC XÂY DỰNG
TRƢỜNG TIỂU HỌC ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA Ở HUYỆN VÕ NHAI
TỈNH THÁI NGUYÊN............................................................................................................35

2.1. Tình hình phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội và giáo dục của huyện
Võ Nhai ................................................................................................. 35
2.1.1. Tình hình kinh tế, văn hóa, xã hội ............................................................ 35
2.1.2. Tình hình giáo dục trên địa bàn huyện Võ Nhai ..................................... 36
2.2. Khái quát về khảo sát thực trạng ................................................................ 37
2.2.1. Mục đích khảo sát .................................................................................... 37
2.2.2. Đối tượng khảo sát................................................................................... 37
2.2.3. Nội dung khảo sát .................................................................................... 37
2.2.4. Phương pháp khảo sát .............................................................................. 38
2.3. Thực trạng huy động nguồn lực xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn
quốc gia ở huyện Võ Nhai và những kết quả đã đạt được .................... 38
2.3.1. Thực trạng nhận thức của CBQL và GV trường tiểu học về huy
động nguồn lực xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia ở
huyện Võ Nhai....................................................................................... 38
2.3.2. Thực trạng huy động nguồn lực nhằm xây dựng trường tiểu học
đạt chuẩn quốc gia ở huyện Võ Nhai .................................................... 42

Kết luận chương 2.............................................................................................. 62
Chƣơng 3. BIỆN PHÁP HUY ĐỘNG NGUỒN LỰC XÂY DỰNG TRƢỜNG
TIỂU HỌC ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA Ở HUYỆN VÕ NHAI, TỈNH
THÁI NGUYÊN............................................................................................................. 63

3.1. Nguyên tắc lựa chọn các biện pháp ............................................................ 63
3.1.1. Nguyên tắc kết hợp Nhà nước với xã hội trong huy động nguồn
iv


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>
lực phát triển trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia ................................. 63
3.1.2. Đảm bảo tính pháp lý trong huy động nguồn lực .................................... 64
3.1.3. Đảm bảo tính dân chủ, đồng thuận của các lực lượng tham gia ............. 64
3.1.4. Đảm bảo tính hiệu quả ............................................................................. 65
3.1.5. Đảm bảo sự thống nhất giữa nguồn lực bên trong và nguồn lực bên ngoài ........ 65
3.2. Các biện pháp huy động nguồn lực ............................................................ 65
3.2.1. Biện pháp 1: Lập kế hoạch chiến lược huy động nguồn lực ................... 65
3.2.2. Biện pháp 2: Tuyên truyền nâng cao ý thức trách nhiệm cá nhân
của cán bộ, giáo viên trong huy động nguồn lực xây dựng trường
tiểu học đạt chuẩn quốc gia ................................................................... 70
3.2.3. Biện pháp 3: Thể chế hoá chủ trương, chính sách huy động nguồn
lực xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia ở địa bàn huyện
Võ Nhai ................................................................................................. 72
3.2.4. Biện pháp 4: Chỉ đạo khai thác một cách hiệu quả các nguồn lực
đã có của trường tiểu học ...................................................................... 74
3.2.5. Biện pháp 5: Xây dựng môi trường thuận lợi cho tổ chức xã hội và
cá nhân tham gia làm chủ phát triển giáo dục nói chung và tiểu

học nói riêng .......................................................................................... 77
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................. 82
3.4. Khảo nghiệm về mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ........ 82
3.4.1. Đối tượng khảo nghiệm ........................................................................... 82
3.4.2. Mục đích khảo nghiệm ............................................................................ 83
3.4.3. Nội dung khảo nghiệm ............................................................................ 83
3.4.4. Phương pháp khảo nghiệm ...................................................................... 83
3.4.5. Kết quả khảo nghiệm ............................................................................... 83
Kết luận chương 3.............................................................................................. 88
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 89
1. Kết luận .......................................................................................................... 89
2. Một số khuyến nghị ....................................................................................... 90
PHỤ LỤC

v


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>
DANH MỤC CÁC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT

CBQL

: Cán bộ quản lý

GD

: Giáo dục

GD-ĐT

: Giáo dục - đào tạo

GV

: Giáo viên

PCGDTH-CMC : Phổ cập giáo dục tiểu học - chống mù chữ
TH

: Tiểu học

TH&THCS

: Trung học và trung học cơ sở

THCS

: Trung học cơ sở

iv


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>
DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1.

Thống kê số trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia tỉnh Thái Nguyên .... 36

Bảng 2.2.

Nhận thức về mục đích, ý nghĩa của công tác huy động nguồn lực
xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia ........................................ 40

Bảng 2.3.

Đánh giá về thực trạng kế hoạch huy động nguồn lực xây
dựng trường TH đạt chuẩn quốc gia ............................................. 43

Bảng 2.4.

Thực trạng biện pháp chỉ đạo phát triển nguồn nhân lực xây
dựng trường TH đạt chuẩn quốc gia ............................................. 46

Bảng 2.5.

Các biện pháp chỉ đạo huy động nguồn tài chính phát triển
trường TH đạt chuẩn quốc gia....................................................... 49

Bảng 2.6.

Thực trạng huy động nguồn lực cơ sở vật chất để xây dựng
trường TH đạt chuẩn quốc gia....................................................... 51

Bảng 2.7.

Thực trạng công tác kiểm tra hoạt động huy động nguồn lực
xây dựng trường TH đạt chuẩn quốc gia ở huyện Võ Nhai .......... 54

Bảng 2.8.

Những khó khăn trong huy động nguồn lực để xây dựng
trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia ở huyện Võ Nhai .................. 56

Bảng 2.9.

Thực trạng xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia ở
huyện Võ Nhai .............................................................................. 59

Bảng 3.1.

Đánh giá mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp huy
động nguồn lực xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia ở
huyện Võ Nhai................................................................................ 84

v


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>
DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ
Biểu đồ:
Biểu đồ 3.1. Tổng hợp kết quả khảo sát mức độ cần thiết của các biện pháp ...... 85
Biểu đồ 3.2. Tổng hợp kết quả khảo sát tính khả thi của các biện pháp ......... 86
Biểu đồ 3.3. Mối quan hệ giữa mức độ cần thiết và tính khả thi của các

biện pháp ..................................................................................... 87
Sơ đồ:
Sơ đồ 1.1.

Hệ thống thông tin quản lý (EMIS) của trường tiểu học ............ 21

Sơ đồ 1.2.

Khái quát quá trình huy động nguồn lực xây dựng trường
tiểu học đạt chuẩn quốc gia ......................................................... 26

Sơ đồ1.3.

Môi trường hoạt động của trường tiểu học ................................. 33

vi


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Nước Việt Nam, từ khi dành được độc lập, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã coi
nạn mù chữ như là một thứ giặc “giặc dốt”, Người coi trọng việc chống “giặc
dốt” là nhiệm vụ quan trọng thứ 2 sau “giặc đói”. Lời kêu gọi của Bác về
nhiệm vụ chống giặc dốt đã thể hiện rõ quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh,
của Đảng và nhà nước ta về giáo dục ngay từ những ngày đầu dành được độc
lập, coi nhiệm vụ giáo dục là nhiệm vụ vô cùng quan trọng, quyết định sự
phát triển của đất nước.

Từ đó đến nay, trong các văn kiện của Đảng đều thể hiện quan điể
ề giáo dục và đào tạo, đó là: Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu;
đầu tư cho giáo dục là đầu tư phát triể
của Nhà nướ

ục là sự nghiệp củ

ảng,

n dân; mục tiêu của giáo dục là nâng cao dân trí, đào

tạo nhân lực, bồi dưỡ

ục gắn vớ

kinh tế - xã hộ
giáo dụ

ển

- an ninh; thực hiện công bằng trong
ển giáo dục vùng có điều kiện kinh tế - xã hội

đặc biệt khó khăn, vùng dân tộc thiểu số và các đối tượng diện chính sách; thực
hiện dân chủ hoá, xã hội hoá giáo dục [19].
Nghị quyết Hội nghị lần thứ VIII BCH TW Đảng khóa XI, (Nghị quyết
số 29-NQ/TW) về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu
cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định
hướng XHCN và hội nhập quốc tế cũng đã nêu rõ: “Đổi mới căn bản, toàn diện
giáo dục và đào tạo là đổi mới những vấn đề lớn, cốt lõi, cấp thiết, từ quan

điểm, tư tưởng chỉ đạo đến mục tiêu, nội dung, phương pháp, cơ chế, chính
sách, điều kiện bảo đảm thực hiện; đổi mới từ sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý
của Nhà nước đến hoạt động quản trị của các cơ sở giáo dục - đào tạo và việc
tham gia của gia đình, cộng đồng, xã hội và bản thân người học; đổi mới ở tất
cả các bậc học, ngành học” [2].
1


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>
Thực tế ở nước ta hiện nay, sự nghiệp giáo dục liên tục phát triển về
qui mô, đáp ứng yêu cầu học tập của nhân dân. Tuy nhiên, chất lượng giáo
dục còn nhiều hạn chế. Nghị quyết số 37/2004/QH11 ngày 3/12/2004 của
Quốc hội khoá XI đã khẳng định "Trong những năm đổi mới, sự nghiệp giáo
dục tiếp tục phát triển về quy mô, đáp ứng yêu cầu học tập ngày càng cao
của nhân dân; cả nước đã hoàn thành phổ cập tiểu học vào năm 2000 và đến
năm học 2004 - 2005 đã có 20 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương được
công nhận hoàn thành phổ cập trung học cơ sở; chất lượng giáo dục có
chuyển biến tích cực, lực lượng lao động được đào tạo đã và đang góp phần
có hiệu quả vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội". Bên cạnh việc ghi nhận
những kết quả đạt được, Nghị quyết cũng chỉ rõ những tồn tại, hạn chế của
giáo dục Việt Nam "Hệ thống giáo dục phát triển chưa cân đối giữa giáo dục
nghề nghiệp với giáo dục trung học phổ thông và giáo dục đại học. Quy mô
giáo dục nghề nghiệp còn nhỏ bé, chưa đáp ứng được nhu cầu học nghề của
xã hội. Chất lượng giáo dục còn nhiều yếu kém, bất cập, hiệu quả giáo dục
còn thấp, chưa đáp ứng yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực phục vụ cho sự
nghiệp phát triển đất nước, công tác quản lý giáo dục còn hạn chế..." [19]. Vì
vậy, xây dựng hệ thống các trường đạt chuẩn quốc gia là một trong những
yêu cầu cấp thiết và đang đặt ra nhiều vấn đề về công tác quản lý đối với

ngành GD-ĐT cũng như các cấp ủy Đảng, Chính quyền địa phương nhằm
xây dựng hệ thống giải pháp đồng bộ để nâng cao chất lượng giáo dục. Xây
dựng trường học đạt chuẩn quốc gia là yêu cầu tất yếu khách quan của sự
nghiệp phát triển giáo dục và đào tạo nhằm đáp ứng yêu cầu môi trường học tập
chất lượng cao của xã hội. Để có tiêu chí đánh giá, xếp loại, công nhận
trường chuẩn quốc gia đối với từng cấp học, bậc học thống nhất trong toàn
quốc, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ra các quyết định ban hành quy chế trường
đạt chuẩn quốc gia: bậc mầm non, bậc tiểu học, bậc trung học. Trong điều
kiện nguồn lực đầu tư của Nhà nước còn hạn hẹp, để xây dựng được trường học
đạt chuẩn quốc gia, đòi hỏi cần có cộng đồng trách nhiệm, huy động các nguồn
2


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>
lực để thực hiện.
Do có những chủ trương, đường lối chính sách đầu tư, ưu tiên của Đảng và
Nhà nước ta cho phát triển giáo dục và đào tạo, nhất là đối với giáo dục miền núi,
trong những năm qua, sự nghiệp giáo dục và đào tạo tỉnh Thái Nguyên nói
chung và huyện Võ Nhai nói riêng ngày càng phát triển và hoàn thiện.Võ Nhai,
là một huyện nghèo, có 13 xã đặc biệt khó khăn, trong những năm qua, nhờ có
sự đầu tư của Nhà nước bằng các chương trình 135, chương trình đầu tư cho
huyện nghèo theo Nghị quyết 30a của Chính phủ… cùng với sự quyết tâm của
Đảng bộ, Chính quyền và Nhân dân công tác xây dựng trường chuẩn nói chung
và trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia đã đạt được những kết quả nhất định.
Tuy nhiên so với mặt bằng chung của tỉnh Thái Nguyên và với yêu cầu đặt ra
thì tỷ lệ trường đạt chuẩn quốc gia của huyện là còn thấp. Vậy nên việc tìm giải
pháp huy động nguồn lực để xây dựng trường học đạt chuẩn quốc gia là vô
cùng quan trọng.

Để góp phần nâng cao kết quả xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc
gia trên địa bàn huyện Võ Nhai, tôi chọn đề tài: “Huy động nguồn lực xây
dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia trên địa bàn huyện Võ Nhai, tỉnh
Thái Nguyên” làm đề tài cho luận văn tốt nghiệp.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng huy động nguồn lực xây
dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia ở huyện Võ Nhai tỉnh Thái Nguyên,
đề tài đề xuất một số biện pháp huy động nguồn lực xây dựng trường tiểu học
đạt chuẩn quốc gia ở huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên, nhằm tăng số lượng
trường tiểu học đạt chuẩn, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Quá trình xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia ở huyện Võ Nhai
tỉnh Thái Nguyên.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
3


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>
Biện pháp huy động nguồn lực xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc
gia ở huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên.
4. Giả thuyết khoa học
Trong những năm qua, huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên đã có nhiều
biện pháp để xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia nhưng hiện nay số
trường tiểu học đạt chuẩn chưa nhiều. Điều này do nhiều nguyên nhân, trong đó
có nguyên nhân phụ thuộc vào nguồn lực, nếu tìm được các biện pháp huy
động nguồn lực xây dựng trường tiểu học dựa trên những tiêu chuẩn của trường
tiểu học đạt chuẩn quốc gia và điều kiện thực tế của địa phương thì có thể đẩy

nhanh tiến độ xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia ở huyện Võ Nhai,
tỉnh Thái Nguyên.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Xây dựng cơ sở lý luận về huy động nguồn lực xây dựng trường tiểu
học đạt chuẩn quốc gia.
- Khảo sát, đánh giá thực trạng, huy động nguồn lực xây dựng trường
tiểu học đạt chuẩn quốc gia ở huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên.
- Đề xuất các biện pháp huy động nguồn lực xây dựng trường tiểu học
đạt chuẩn quốc gia ở huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên.
6. Phƣơng pháp nghiên cứu
6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
- Tác giả sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh, hệ thống
hóa, khái quát hóa để nghiên cứu các tài liệu, các công trình khoa học có liên
quan đến công tác xã hội hóa giáo dục và huy động nguồn lực xây dựng trường
học đạt chuẩn quốc gia. Từ đó đánh giá tìm ra các cơ sở lí luận đã được nghiên
cứu và những vấn đề cần giải quyết.
6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp điều tra: sử dụng hệ thống bảng hỏi điều tra trên CBQL,
GV các trường tiểu học trên địa bàn huyện Võ Nhai, nhằm khảo sát, đánh giá
thực trạng huy động nguồn lực xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia ở
4


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>
huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên. Từ đó, phân tích nguyên nhân dẫn tới thực
trạng làm cơ sở cho việc đề xuất biện pháp huy động nguồn lực.
- Phương pháp quan sát: Tác giả tiến hành đi thực tế các trường tiểu học
đã đạt chuẩn quốc gia và các trường đang thực hiện xây dựng trường chuẩn

quốc gia, nhằm thấy được cụ thể thực trạng huy động nguồn lực xây dựng tiểu
học đạt chuẩn quốc gia trên địa bàn huyện Võ Nhai.
- Phương pháp phỏng vấn: Thực hiện phỏng vấn, trao đổi với giáo viên
và cán bộ quản lý trường tiểu học, nhằm mục đích đánh giá mức độ nhận thức
và hiểu thêm về thực trạng, những khó khăn vướng mắc về huy động nguồn lực
xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia ở huyện Võ Nhai.
- Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động: Qua kết quả huy động
là sản phẩm về vật chất của các trường tiểu học, đánh giá được mức độ huy
động so với khả năng huy động nguồn lực xây dựng trường chuẩn quốc gia.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục: qua kinh nghiệm của
những nhà quản lý giáo dục trong việc huy động nguồn lực xây dựng trường tiểu
học đạt chuẩn quốc gia để đề ra biện pháp phù hợp với đặc điểm địa phương.
- Phương pháp chuyên gia: Khảo sát ý kiến những nhà giáo dục, quản lý
giáo dục về mức độ cần thiết và tính khả thi của các biên pháp đề tài đề xuất.
6.3. Phương pháp sử dụng toán thống kê: để xử lý số liệu, khảo sát và
khảo nghiệm
7. Cấu trúc nội dung luận văn
,K

và khuyến nghị, phần Phụ lục

3 chương:
Chương 1.
họ

ộ

ểu

.

Chương 2.

ểu họ
.

Chương 3. B

ểu họ
.
5


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

6

/>

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>
Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA HUY ĐỘNG NGUỒN LỰC XÂY DỰNG
TRƢỜNG TIỂU HỌC ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA
1.1. Sơ lƣợc lịch sử nghiên cứu vấn đề
Vấn đề huy động các nguồn lực xã hội phục vụ cho giáo dục không phải
là vấn đề hoàn toàn mới. Nó có nguồn gốc lâu đời và là bước phát triển của một
chủ trương giáo dục được thực hiện từ rất lâu. Ở nước ngoài, việc huy động
nguồn lực xã hội cho giáo dục, hay nói cách khác là công tác xã hội hóa giáo
dục đã được quan tâm và nghiên cứu từ rất sớm. Các nước từ Trung Quốc, Ấn

Độ, Singapore đến Pháp, Nga… đều khẳng định giáo dục là vấn đề sinh mệnh,
xây dựng xã hội học tập là xây dựng nền tảng vững chắc cho sự phát triển của
đất nước.
Ở Việt Nam huy động nguồn lực phục vụ cho giáo dục hay nói cách khác
là vấn đề xã hội hóa giáo dục nói chung từ lâu đã được các nhà nghiên cứu
khoa học và quản lý giáo dục quan tâm và đề cập ở nhiều góc độ khác nhau, kể
cả về lý luận và thực tiễn. Điển hình như một số tác giả: Phạm Minh Hạc và
Phạm Tất Dong với “Xã hội hóa công tác giáo dục”, tác giả Nguyễn Sinh Huy
có “Xã hội hóa giáo dục - Một số vấn đề lý luận và thực tiễn”. Bộ Giáo dục và
Đào tạo cũng đã có “Đề án xã hội hóa công tác giáo dục”. Báo cáo khoa học
tổng kết đề tài “Đánh giá tác động của các chính sách xã hội hóa giáo dục” do
tác giả Nguyễn Công Giáp chủ biên. Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam: “Xã
hội hóa giáo dục - nhận thức và hành động” [dẫn theo 3]…
Nhìn chung, vấn đề huy động các nguồn lực xã hội tham gia vào giáo
dục là một vấn đề đã được nghiên cứu và cơ bản thống nhất ở một số nội dung:
cơ sở lý luận, một số thuật ngữ, quan điểm cơ bản như: xã hội hóa, một số biện
pháp chung… để thực hiện cho cả nước và một số địa phương. Trong nhiều

7


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>
năm qua, công tác xã hội hóa giáo dục nói chung, công tác huy động các nguồn
lực xã hội nói riêng đã đạt được nhiều kết quả to lớn, tạo động lực cho sự phát
triển giáo dục của đất nước.
Nhân kỷ niệm 40 năm thành lập Viện Khoa học Giáo dục (1961 - 2001),
từ góc độ giáo dục học, tác giả Võ Tấn Quang đã khẳng định: “Xã hội hóa công
tác giáo dục là một phương thức thực sự giáo dục nhằm xã hội hóa cá nhân”

[dẫn theo 5]. Lần đầu tiên cuốn sách với ý nghĩa là một chuyên khảo đã đề cập

đến đặc trưng xã hội hóa giáo dục ở các cấp học, bậc học với địa bàn nông
thôn, vấn đề quản lý nhà nước trong việc thực hiện xã hội hóa giáo dục có sự
định hướng đúng đắn hoạt động từ các nhà trường và từng địa phương.
Khai thác dưới góc độ xây dựng trường chuẩn quốc gia và huy động
nguồn lực để thực hiện đó là công trình nghiên cứu của tác giả Hà Thế Truyền
đã tiếp cận nghiên cứu về các giải pháp huy động nguồn lực để xây dựng
trường chuẩn quốc gia và chỉ rõ vai trò của chính quyền địa phương và các lực
lượng xã hội trong huy động nguồn lực [dẫn theo 15].
Cũng từ đó, đã có nhiều đề tài quy mô thấp hơn nghiên cứu về quản lý
giáo dục địa phương như: “Huy động các nguồn lực xã hội trong quá trình xã
hội hóa giáo dục nhằm nâng cao chất lượng giáo dục tại các trường tiểu học
quận Ngô Quyền, Hải Phòng” của tác giả Trịnh Thị Minh năm 2008 [15]; “Một
số kinh nghiệm của Hiệu trưởng trong việc huy động nguồn lực phát triển
trường tiểu học tại Buôn Trấp, Đắc Lắc” của tác giả Lê Thị Quý năm 2010 [20];
“Một số biện pháp chỉ đạo huy động các nguồn lực để phát triển trường tiểu học
Nguyễn Bá Ngọc - thành phố Lào Cai” của tác giả Trần Thị Liên năm 2013 [12].
Tác giả Nguyễn Văn Hiển với đề tài: “Quản lý công tác xã hội hoá giáo
dục Trung học cơ sở tỉnh Hoà Bình nhằm khắc phục tình trạng học sinh bỏ
học”. Đã nghiên cứu các nội dung quản lý công tác xã hội hoá giáo dục trên địa
bàn cấp tỉnh Hoà Bình nhằm hạn chế khắc phục tình trạng học sinh bỏ học [9]
8


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>
Năm 2013, tác giả Nguyễn Thị Mai đã tiến hành công trình nghiên cứu về
“Huy động nguồn lực xây dựng trường THCS đạt chuẩn quốc gia ở huyện Phú

Lương Tỉnh Thái Nguyên” [14]. Trong công trình của mình tác giả đã chỉ ra
được 2 nhóm biện pháp huy động nguồn lực bên trong và bên ngoài nhà trường.
Trong đề tài "Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và xây
dựng Trường Tiểu học đạt chuẩn quốc gia ở huyện Yên Thành Nghệ An", tác
giả Nguyễn Văn Bình (2006) [3] đã tập trung đánh giá một số điểm căn bản rút
ra từ đánh giá trong công tác xây dựng trường TH đạt chuẩn quốc gia và nêu
lên một số định hướng và nội dung hoạt động cơ bản trong xây dựng trường
chuẩn quốc gia, qua đó đã đánh giá các trường TH đã đạt chuẩn quốc gia và các
trường TH chưa đạt chuẩn quốc gia theo 5 tiêu chuẩn của trường TH đạt chuẩn
quốc gia.
Tác giả Nguyễn Thị Quế (2007) với đề tài Một số giải pháp xây dựng
trường Tiểu học đạt chuẩn quốc gia ở huyện Như Thanh, tỉnh Thanh Hoá, đã tập
trung nêu rõ mục tiêu, kết quả xây dựng trường TH đạt chuẩn quốc gia và giải
pháp thực hiện, từ đó xác định xây dựng trường TH đạt chuẩn quốc gia là một
chủ trương đúng đắn nhằm từng bước xây dựng nhà trường theo hướng chuẩn
hóa, hiện đại hóa, đồng thời đưa hoạt động giáo dục toàn diện của nhà trường vào
kỷ cương, nền nếp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học. Công tác xây dựng
trường TH đạt chuẩn quốc gia đã được triển khai trong khoảng mười năm qua,
được các địa phương, các nhà trường quan tâm nên đã đạt được những thành tựu
to lớn và rút ra những bài học kinh nghiệm. Những công trình nghiên cứu trước
đây đã tập trung khảo sát thực trạng, đề xuất một số giải pháp và rút ra những bài
học kinh nghiệm quí báu để xây dựng trường TH đạt chuẩn quốc gia.
Các công trình nghiên cứu một số về cơ bản còn mang tính chất phổ
quát, một số đã đi vào nội dung huy động nguồn lực xã hội xây dựng trường đạt
chuẩn quốc gia. Tuy nhiên đối với cấp học Tiểu học hiện nay, hoạt động xã hội

9


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>
hóa giáo dục đang được đẩy mạnh và nâng cao. Xây dựng trường tiểu học đạt
chuẩn quốc gia là yêu cầu tất yếu khách quan của sự nghiệp phát triển giáo dục
và đào tạo. Những năm qua, công tác xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc
gia ở các địa phương, các cơ sở giáo dục đã có sự phối hợp chặt chẽ của các
đoàn thể, các tổ chức chính trị - xã hội, sự ủng hộ của các tầng lớp nhân dân,
các doanh nghiệp trong cả nước. Do đó, việc tiếp tục nghiên cứu về vấn đề huy
động nguồn lực xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia và áp dụng cho
từng địa phương, đặc biệt là huyện miền núi khó khăn vẫn là đề tài mang tính
cấp thiết, nhất là đối với công tác quản lý giáo dục hiện nay.
1.2. Một số khái niệm công cụ
1.2.1. Chuẩn, chuẩn quốc gia
1.2.1.1. Chuẩn
Theo từ điển Tiếng việt (2000): "Chuẩn là cái được chọn làm căn cứ để
đối chiếu, hướng theo đó mà làm cho đúng" [22, tr.148].
Như vậy có thể hiểu: Chuẩn là mẫu lý thuyết có tính chất nguyên tắc,
tính công khai và tính xã hội hóa, được đặt ra bằng quyền lực hành chính hoặc
chuyên môn, bao gồm những yêu cầu, tiêu chí, quy định kết hợp logic với nhau
một cách xác định, được dùng làm công cụ xác minh sự vật, làm thước đo đánh giá hoặc so sánh các hoạt động, công việc, sản phẩm, dịch vụ,… trong
lĩnh vực nào đó và có khuynh hướng điều chỉnh những sự vật này theo nhu cầu,
mục tiêu mong muốn của chủ thể quản lý hoặc chủ thể sử dụng công việc, sản
phẩm, dịch vụ.
1.2.1.2. Chuẩn quốc gia
Theo từ điển Tiếng Việt (2000): "Chuẩn quốc gia là cái được chọn làm
căn cứ để đối chiếu, hướng theo đó mà làm cho đúng, do nhà nước quy định
bằng pháp luật" [22].
- Chuẩn quốc gia là chuẩn bắt buộc hoặc khuyến nghị có hiệu lực và
10

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>
phạm vi áp dụng trong nước, có tính toàn quốc, do Nhà nước hoặc các tổ chức
quốc gia ban hành. Chuẩn quốc gia nói chung được phát triển sao cho cả nước
thực hiện được trên cơ sở khả năng và nỗ lực thực tế hiện có. Chính vì vậy
chức năng chủ yếu của chuẩn quốc gia là giúp Nhà nước đưa các sự vật cần
điều chỉnh vào một trật tự nhất định, tức là thiết lập trật tự trong một lĩnh vực
nhất định ở qui mô quốc gia.
1.2.2. Trường tiểu học, trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia
1.2.2.1. Trường tiểu học
Điều lệ trường Tiểu học ban hành kèm theo thông tư số 41/2010/TTBGDĐT ngày 30/12/2010 của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT quy định nhiệm vụ và
quyền hạn của trường Tiểu học, cụ thể như sau [5]:
- Tổ chức giảng dạy, học tập và hoạt động GD đạt chất lượng theo mục
tiêu, chương trình giáo dục tiểu học cấp Tiểu học do Bộ trưởng Bộ GD&ĐT
ban hành;
- Huy động trẻ em đi học đúng độ tuổi, vận động trẻ em khuyết tật, trẻ
em đã bỏ học đến trường, thực hiện phổ cập GD và chống mù chữ trong cộng
đồng. Nhận bảo trợ và giúp các cơ quan có thẩm quyền quản lý các hoạt động
GD của các cơ sở giáo dục khác, thực hiện chương trình GD tiểu học theo sự
phân công của cấp có thẩm quyền. Tổ chức kiểm tra và công nhận hoàn thành
chương trình tiểu học cho học sinh trong nhà trường và trẻ em trong địa bàn
trường được phân công phụ trách;
- Xây dựng, phát triển nhà trường theo các quy định của Bộ GD&ĐT và
nhiệm vụ phát triển GD của địa phương;
- Thực hiện kiểm định chất lượng giáo dục;
- Quản lý cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh;
- Quản lý, sử dụng đất đai, cơ sở vật chất, trang thiết bị và tài chính theo
quy định của pháp luật;

11


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>
- Phối hợp với gia đình, các tổ chức và cá nhân trong cộng đồng thực
hiện hoạt động giáo dục;
- Tổ chức cho cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên và học sinh tham gia
các hoạt động xã hội trong cộng đồng;
- Thực hiện các nhiệm vụ và quyền hạn khác theo quy định của pháp luật.
1.2.2.2. Tiêu chuẩn Trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia
Ngày 28/12/2012, Bộ GD&ĐT đã Ban hành

59/2012/TT-

BGDĐT Quy định tiêu đánh giá, công nhận trường tiểu học đạt mức chất lượng
tối thiểu, trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia [4]:
Tiêu chuẩn 1: Tổ chức và quản lý
1. Công tác quản lý
a. Nhà trường xây dựng kế hoạch hoạt động năm học, học kỳ, tháng và
tuần; có phương hướng phát triển từng thời kỳ; có biện pháp tổ chức thực hiện
kế hoạch đúng tiến độ.
b. Hiệu trưởng, các Phó hiệu trưởng, các tổ trưởng chuyên môn, nghiệp
vụ quản lý công tác của giáo viên, nhân viên và công tác hành chính theo quy
định trong Điều lệ trường tiểu học và Pháp lệnh Cán bộ, công chức.
c. Quản lý và sử dụng hiệu quả cơ sở vật chất để phục vụ cho hoạt động
dạy học và cho các hoạt động giáo dục khác.
d. Lưu trữ đầy đủ và khoa học các hồ sơ, sổ sách phục vụ công tác quản

lý của nhà trường.
e. Thực hiện công tác quản lý tài chính theo đúng quy định.
g. Không có giáo viên, cán bộ, nhân viên nào bị kỷ luật từ mức cảnh cáo
trở lên.
2. Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng
a. Hiệu trưởng
- Có trình độ đào tạo từ trung học sư phạm trở lên.
- Có ít nhất 5 năm dạy học (không kể thời gian tập sự).
12


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>
- Đã được tập huấn về chính trị, nghiệp vụ quản lý trường học.
- Có phẩm chất đạo đức tốt; có lập trường, tư tưởng vững vàng.
- Có năng lực chuyên môn.
- Có năng lực quản lý trường học.
- Có sức khỏe.
- Thực hiện tốt các nhiệm vụ của hiệu trưởng trường tiểu học.
b. Phó hiệu trưởng
- Có trình độ đào tạo từ trung học sư phạm trở lên.
- Có ít nhất 3 năm dạy học (không kể thời gian tập sự).
- Đã được tập huấn về chính trị, nghiệp vụ quản lý trường học.
- Có phẩm chất đạo đức tốt; có lập trường, tư tưởng vững vàng.
- Có năng lực chuyên môn
- Có năng lực quản lý trường học.
- Có sức khỏe
- Thực hiện tốt các nhiệm vụ của phó hiệu trưởng trường tiểu học.
3. Các tổ chức, đoàn thể và hội đồng trong nhà trường

a. Các tổ chức, đoàn thể và hội đồng trong nhà trường được tổ chức và
hoạt động có hiệu quả.
b. Thực hiện tốt Quy chế dân chủ trong hoạt động của nhà trường.
4. Chấp hành sự lãnh đạo của Đảng, chính quyền địa phương và của
Phòng Giáo dục - Đào tạo.
a. Nhà trường thực hiện các chỉ thị, nghị quyết của Đảng liên quan đến
giáo dục tiểu học, chấp hành sự quản lý hành chính của chính quyền địa
phương, đồng thời chủ động tham mưu cho cấp bộ Đảng và chính quyền địa
phương về kế hoạch và các biện pháp cụ thể lãnh đạo hoạt động của nhà trường
theo mục tiêu và kế hoạch giáo dục tiểu học.

13


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>
b. Nhà trường chấp hành sự chỉ đạo trực tiếp về chuyên môn, nghiệp vụ
của Phòng Giáo dục và Đào tạo, báo cáo kịp thời tình hình giáo dục tiểu học ở
địa phương cho Phòng Giáo dục và Đào tạo.
Tiêu chuẩn 2: Đội ngũ giáo viên
1. Số lượng và trình độ đào tạo
a. Đảm bảo đủ số lượng và loại hình giáo viên theo quy định hiện hành.
b. Đảm bảo dạy đủ các môn học bắt buộc ở tiểu học.
c. Có ít nhất 90% số giáo viên đạt chuẩn về trình độ đào tạo, trong đó có
ít nhất 20% số giáo viên trên chuẩn về trình độ đào tạo.
d. Giáo viên Thể dục, Âm nhạc, Mỹ thuật, Ngoại ngữ và Tin học chưa
qua đào tạo sư phạm tiểu học phải được tập huấn và được cấp chứng chỉ sư
phạm tiểu học.
2. Phẩm chất, đạo đức và trình độ chuyên môn, nghiệp vụ.

a. Tất cả giáo viên có phẩm chất, đạo đức tốt, có trách nhiệm với học sinh.
b. Có ít nhất 20% số giáo viên đạt danh hiệu dạy giỏi cấp huyện (quận,
thị xã) trở lên.
c. Có ít nhất 50% số giáo viên đạt danh hiệu dạy giỏi cấp trường.
d. Không có giáo viên yếu kém về chuyên môn, nghiệp vụ.
3. Hoạt động chuyên môn
a. Các tổ chuyên môn tổ chức hoạt động theo quy định.
b. Nhà trường tổ chức định kỳ các hoạt động; trao đổi chuyên môn, sinh
hoạt chuyên đề, tham quan học tập kinh nghiệm ở các trường bạn và có báo cáo
đánh giá cụ thể đối với mỗi hoạt động này.
4. Kế hoạch đào tạo bồi dưỡng.
a. Có quy hoạch xây dựng đội ngũ, có kế hoạch bồi dưỡng để tất cả giáo
viên đạt chuẩn và trên chuẩn về trình độ đào tạo.
b. Thực hiện nghiêm túc chương trình bồi dưỡng thường xuyên và bồi
dưỡng trong hè theo sự chỉ đạo của Bộ.

14


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>
c. Từng giáo viên có kế hoạch và thực hiện tự bồi dưỡng nâng cao trình
độ chuyên môn, nghiệp vụ.
Tiêu chuẩn 3: Cơ sở vật chất - thiết bị trƣờng học;
1. Khuôn viên, sân chơi, bãi tập
a. Diện tích khuôn viên nhà trường đảm bảo theo quy định về vệ sinh
trường học của Bộ Y tế ban hành theo Quyết định số 1221/2000/QĐ-BYT ngày
18/4/2000 của Bộ trưởng Bộ Y tế: không dưới 6m2/1 học sinh đối với vùng
thành phố, thị xã; không dưới 10m2/1 học sinh đối với các vùng còn lại.

Riêng đối với những trường ở các thành phố, thị xã và thị trấn đã được
xây dựng từ năm 1997 trở về trước, do điều kiện khó khăn đặc thù, có thể vận
dụng để tính diện tích khuôn viên nhà trường là diện tích mặt bằng sử dụng và
phải đảm bảo theo quy định nói trên; phải có nhà tập đa năng đảm bảo yêu cầu
cho học sinh luyện tập thường xuyên và có hiệu quả; phải tổ chức ít nhất 1
buổi/tháng cho học sinh học tập thực tế ở ngoài lớp học.
b. Diện tích sân chơi, sân tập thể dục thể thao (hoặc nhà đa năng) được bố
trí, xây dựng theo quy định; sân trường có trồng cây bóng mát và có thảm cỏ.
2. Phòng học
a. Trường có tối đa không quá 30 lớp, mỗi lớp có tối đa không quá 35
học sinh.
b. Có đủ phòng học cho mỗi lớp học. Diện tích phòng học bình quân
không dưới 1 m2/1 học sinh.
3. Thư viện
Có thư viện đạt chuẩn theo quy định tiêu chuẩn thư viện trường phổ
thông ban hành theo Quyết định số 01/2003/QĐ-BGD&ĐT ngày 2/1/2003 và
Quyết định số 01/2004/QĐ-BGD&ĐT ngày 29/1/2004 của Bộ trưởng Bộ Giáo
dục và Đào tạo.
4. Các Phòng chức năng

15